De eerste mooie lent edag vie v dit jaar

www.cogdrenthe.nl

nummer 5 - maart 2015

VOORWOORD

Conciërges horen er nu écht bij (Pagina 2)

De eerste mooie lent edag vie v dit jaar. De eerste mooie lentedag viel vroeg dit jaar. Veel zon, weinig wind en heerlijke temperaturen. De voorbode van een mooie tijd met veel vrolijke kleuren. Met de lente zijn we ook weer in de veertigdagentijd; we leven naar Pasen toe. Hoe geven we daar samen vorm aan? In deze tijd staat één kleur centraal in de kerken, namelijk de kleur paars. Deze kleur nodigt ons uit om stil te staan bij onze prioriteiten. Prioriteiten in ons leven, in ons geloven en natuurlijk ook in ons werk voor de kinderen op onze scholen. Velen van u zullen zich de komende weken op allerlei momenten verbonden voelen bij alle activiteiten die in deze veertigdagentijd worden georganiseerd op school, in de kerk en vast ook tijdens de vele mooie Paasconcerten.

Graag wil ik stilstaan bij drie onderwerpen. Op de eerste plaats de samenwerking van de scholen van COG Drenthe en de scholen voor voortgezet onderwijs van Vincent van Gogh in Assen en Beilen. Die werken al vele jaren intensief samen om de kinderen op een goede manier van groep 8 naar de brugklas te begeleiden. Hiervoor gebruiken wij het model Plaatsingswijzers. Hierbij kijken wij niet alleen maar naar toetscijfers in groep 8, maar ook naar bijvoorbeeld

studiehouding, sociaal- emotionele ontwikkeling en je veilig voelen. Samen zoeken wij zo al zeven jaar de verbinding tussen kind, ouder en school, omdat wij weten dat we zo samen op de juiste weg zijn. De resultaten van de eindtoetsen zijn daarin ondergeschikt; ze worden gebruikt om achteraf de mogelijkheid te hebben om te kijken of het schooladvies juist was.

In ons werkgebied zijn we samen met onze partners ook steeds nadrukkelijker bezig met het vormgeven en ontwikkelen van kindcentra.

lees verder op pagina 3

Ook in deze COGberichten:

3 Donateursbijdrage

4 Directies bezoeken Schotland 4 Vijf COG-scholen op weg naar excellentie 6 De Scharmhof teaches like a champion 7 Nieuwe websites voor alle COG-scholen

8 Positieve benadering doet basisschoolkinderen goed

1

vervolg van pagina 1 (Voorwoord) Samen met de ouders willen we een ononderbroken ontwikkeling voor de kinderen realiseren, waarbij de professionals op school vanuit het onderwijs, de kinderopvang en het peuterspeelzaalwerk intensief samenwerken voor uw en onze kinderen. Ook hier zoeken we samen sterk naar de verbinding tussen onderwijs, opvang en ontwikkeling.

Conciërges horen er nu écht bij Een school zonder conciërge is als een kerstboom zonder ballen. Grote scholen hebben een betaalde conciërge, terwijl kleine het met een vrijwilliger doen. Sinds kort zijn de betaalde conciërges in vaste dienst bij COG Drenthe, terwijl voor de vrijwilligers meer budget beschikbaar is. Vast contract Vorig jaar heeft COG Drenthe een grote stap voorwaarts gemaakt met zijn conciërges. Op de Asser scholen hebben de vijf conciërges, die in het kader van een werkproject hun werk deden, een vast contract gekregen. Dat ging volgens Ger de Vos niet zonder slag of stoot. ‘Tot een aantal jaren geleden hadden we onze conciërges op zogenoemde “Melkertbanen”. Toen deze werden opgeheven kwamen ze terecht bij de stichting Awerc van de gemeente Assen. Met de komst van de Participatiewet per 1 januari van dit jaar is deze stichting opgeheven. Gesubsidieerd werk gebeurt nu in het kader van de Participatiewet. We hebben vorig jaar, samen met onze collega’s van de koepel voor openbare basisscholen in Assen Plateau, met de gemeente flink onderhandeld over hoe we onze conciërges op school kunnen houden. Alles zelf betalen was te duur. We hebben nu drie potjes gevonden. Allereerst een flinke loonkostensubsidie uit de Participatiewet. Daarnaast een eenmalige uitkering vanuit het sociaal plan dat de vakbonden met de gemeente is overeengekomen. En ten slotte geoormerkt geld van het ministerie dat in het najaarsakkoord voor de nieuwe 2

Rudolf Bos: ‘Sinds tweeënhalf jaar ben ik conciërge op De Lichtbaak en De Regenboog in Assen. Daarvoor deed ik dit werk op Het Octaaf en De Lichtbaak. Het voelt goed om na zeventien jaar met mijn arbeidscontract nu de bekroning te hebben op het werk dat ik zo graag doe.’

CAO is overeengekomen voor de financiering van conciërges.’ Waardering voor werk Grote scholen krijgen nu een bepaald bedrag per leerling om een conciërge te betalen, terwijl kleine scholen een vast bedrag krijgen waarmee ze hun vrijwillige conciërges een vergoeding kunnen geven. De scholen vullen zelf in hoe ze hun conciërges inzetten. De Vos benadrukt het belang van de conciërges. ‘Ze doen tal van praktische taken als gasten ontvangen, de telefoon opnemen, kopietjes maken, koffie zetten, klein onderhoud doen en huishoudelijk werk verrichten. Zo ontlasten ze de leerkrachten. Scholen kunnen écht niet zonder.’ Hij betreurt het dat de conciërges vorig jaar maandenlang in onzekerheid moesten zitten over hun toekomst. ‘We waren stevig aan het onderhandelen. Dat kostte veel tijd. Maar het is niet voor niets geweest. Onze betaalde conciërges hebben nu een écht COG-arbeidscontract met alle rechtspositionele voordelen die daar bij horen. En voor de vrijwilligers is er nu meer financiële ruimte. Hiermee onderstrepen we onze waardering voor het werk dat ze doen.’

Tot slot onze samenwerking met Jade Zorggroep voor het onderwijs in de vluchtelingenopvang in Oranje. Werken op een school in deze omstandigheden vraagt veel onderwijskwaliteit en ook heel veel kennis en kunde over de sociale en emotionele ontwikkeling van kinderen en hun ouders. Wanneer de kinderen op het opvangcentrum zijn willen ze graag direct naar school. Ze zijn op zoek naar rust, ritme en regelmaat. Sommige kinderen hebben maanden of jaren geen onderwijs meer gehad. Van de leerkrachten krijgen we boeiende en intensieve verhalen over hun belevenissen. En alle gesprekken worden steeds weer beëindigd met ‘Wat is het dankbaar werken om dit te mogen doen.’ Mede namens mijn collega's wens ik u een vrolijk Pasen toe met mooie, warme lentedagen. Albert Velthuis, voorzitter College van Bestuur

Willy Hagedoorn: ‘Ik ben al vijftien jaar conciërge op Het Kompas. Van regeling naar regeling. Vorig jaar werd het spannend: kon ik mijn baan houden? Sinds 1 januari werk ik op Het Kompas en De Kloostertuin. Ik ben blij met mijn vaste contract en werk nu met nóg meer plezier.’

€

Donateursbijdrage Ieder jaar in december ontvangt u als donateur bij COG Berichten een verzoek om uw bijdrage over te maken. Met uw bijdragen zijn wij in staat om het christelijk onderwijs nóg beter te profileren in Assen en omstreken. Daarnaast schaffen wij hiermee de identiteitsgebonden afscheidscadeaus aan die de kinderen ontvangen bij het verlaten van de basisschool.

Nu is het zo dat het decembernummer vaak vlak voor de Kerst uitkomt, waardoor de bijdragen verdeeld over twee kalenderjaren in de boeken terecht komen. Dat is voor de verwerking niet zo praktisch. Vandaar dat wij hebben besloten om de inning van de contributie niet meer per kalenderjaar maar per schooljaar te doen. Dit is ook een logisch moment voor ouders die aan-

geven dat zij het donateurschap willen beëindigen omdat hun kinderen de basisschool gaan verlaten. Wij zullen u daarom in september/oktober een volgend verzoek doen voor uw bijdrage over schooljaar 20152016. Als u via automatische incasso betaalt zal de inning eind oktober plaatsvinden. Als u hier bezwaar tegen heeft, dan kunt u dit kenbaar maken via [email protected]. Natuurlijk verwelkomen wij ook graag nieuwe donateurs. Hoewel de hoogte van de bijdrage vrij is, geven wij als richtlijn een bedrag van minimaal € 10,- per schooljaar. Het aanmeldingsformulier vindt u op onze website www.cogdrenthe.nl onder de knop ‘jaarverslagen & downloads’. U kunt uw donateurschap altijd weer beëindigen door even te bellen of te mailen met het bestuursbureau. 3

In de week van 20 tot en met 24 april 2015 vertrekt een groep van 27 directie-, staf- en CvB-leden voor een studiereis naar Edinburgh in Schotland.

Directies bezoeken

Schotland

4

Een basisschool kan voldoende zijn. Zwak en zelfs zeer zwak kan ook. De Inspectie van het Onderwijs ontwikkelt daarnaast het predicaat ‘excellent’. In Drenthe bestaat zo’n predicaat al. Vijf COG-scholen sloten onlangs hun deelname aan het Drentse Excellentieproject met succes af.

gemeenten en de provincie Drenthe de kwaliteit van het basisonderwijs op een hoger plan te brengen. Ze sloten een Drents Kwaliteitsakkoord dat naast de aanpak van de zwakke en zeer zwakke scholen een verbeteringstraject voor de scholen betrof die goed waren maar nóg beter wilden worden.

zwakke scholen vindt zo een kwaliteitsslag over de volle breedte in het basisonderwijs plaats. Behalve dat de kwaliteit omhoog gaat wordt het toezicht opgerekt: het beperkt zich voortaan niet tot predicaten uitreiken en op de winkel passen, maar richt zich op continue verbetering en ontwikkeling. Een excellentietraject is de kers op de taart: goede scholen die écht willen uitblinken krijgen volop de ruimte om te excelleren waarbij de Inspectie een stapje terug doet. Dit biedt ruimte voor maatwerk.

Het Drentse traject omvat drie fasen. De eerste bestaat uit de waardering van een zestal normindicatoren. Naast de schoolcultuur, de uitvoering van evaluaties, de kwaliteit van de instructies en het leiderschap zijn dit de professionaliteit van de leerkrachten en de betrokkenheid van de ouders. Uit de analyse van deze indicatoren komen studiedagen naar voren voor de minst hoog scorende aspecten. Na deze tweede stap volgt stap drie: de visitaties bij elkaar. Vooral dan komt het aan op leren van elkaar: hét sterke punt van de Drentse aanpak. Stap 1 betalen de scholen zelf (raming 1.200 euro), terwijl de volgstappen door de provincie Drenthe worden betaald, met dank aan gedeputeerde Van der Tuuk. De belangstelling van Drentse scholen is groot: de basis is op orde, nu op weg naar excellentie!

excellentie project

Passend Onderwijs Het onderwijs in Schotland is uitstekend georganiseerd en onafhankelijk van opzet. Het verschilt van andere delen van Groot-Brittannië. Onlangs is voor alle scholen een speciaal leerlingvolgsysteem ontwikkeld met veel aandacht voor tijdige signalering van zorgleerlingen. Ook de samenwerking met jeugdzorg is goed geregeld. De invoering van passend onderwijs is in Schotland namelijk eerder doorgevoerd dan in Nederland. De groep zal een aantal schoolbezoeken afleggen om dit te bekijken en hierover met de schoolleiding in gesprek gaan. Ook is er een ontmoeting met officials van de East Lothian Council over passend onderwijs en de rol van de lokale overheid daarin. Onze delegatie zal op haar beurt informatie geven over hoe het inspectietoezicht in Nederland is geregeld. Nieuwe inzichten Een studiereis naar het buitenland is bij uitstek een middel om de horizon te verbreden en ideeën uit te wisselen met schoolleiders in een andere setting. De ervaring heeft geleerd dat het kijken over de grenzen ons nieuwe inzichten brengt die we kunnen doorvertalen naar onze eigen situatie. Deze reis wordt mede mogelijk gemaakt dankzij een subsidie van het Europees Platform. Door de studiereis hopen we op professionele wijze meer inhoud en diepgang te kunnen geven aan de verankering van passend onderwijs en kwaliteitszorg binnen COG Drenthe. En natuurlijk is er ook tijd en ruimte gereserveerd voor culturele bezoeken en ontspanning. Je komt tenslotte niet ieder jaar in de buurt van the Highlands, Loch Ness and the old town. We wensen de deelnemers een goede reis en veel inspiratie toe!

Vijf COG-scholen op weg naar excellentie

Van goed naar beter Begin januari reikte de Drentse gedeputeerde Ard van der Tuuk aan zestien Drentse basisscholen het predicaat ‘Deelnemer Excellente Scholen’ uit. Deze scholen, waaronder vijf van COG Drenthe, deden mee aan het Drentse Excellentieproject dat nu is afgesloten. Het project werd in 2011 opgestart nadat uit de Onderwijsmonitor naar voren was gekomen dat Drenthe relatief veel zwakke en zeer zwakke basisscholen telde. Drentse onderwijsbesturen besloten om samen met

Kers op de taart Zo’n 150 vertegenwoordigers van onderwijzend Drenthe waren in Assen getuige van de uitreiking van de excellentiepredicaten en de start van een nieuwe ronde van het Drentse project. Het Ministerie van OCW nam de gelegenheid te baat om haar nieuwe ‘gedifferentieerde toetsingskader’ toe te lichten: basisscholen kunnen voortaan in het kader van de reguliere toetsing als zeer zwak, zwak, voldoende en goed worden beoordeeld. Daarnaast kunnen zij zich op eigen initiatief aanmelden voor een landelijke kwalificatie ‘excellent’, dat door een jury wordt beoordeeld. Het nieuwe toetsingskader wordt op dit moment ontwikkeld via proefprojecten; in 2020 moet het in werking treden. Na de forse investering in zeer zwakke en

Driestappenplan Drentse basisscholen kunnen nu dus kiezen: meedoen met het landelijke excellentietraject van het Ministerie of aan de tweede ronde van het Excellentie Traject Drenthe. Het eerste op individuele basis en het tweede in samenwerking met collegascholen.

Directeur De Boei Ria Ton:

‘Leren van elkaar, dat spreekt me aan!’ De Boei is met een kleine honderd leerlingen de enige school voor speciaal basisonderwijs die deelnam aan het Excellentie Traject Drenthe. ‘We waren van zeer zwak naar voldoende geklommen en hadden dus de smaak van verbeteren te pakken’, vertelt Ria Ton. ‘Het ontwikkelende karakter van het Drentse project maakte me nieuwsgierig. En dan vooral de aanpak van samen doen. 2013 stond vooral in het teken van inventariseren en kennis opdoen. Het jaar

erop gingen de deelnemende scholen bij elkaar op bezoek. Ik heb toen heel veel geleerd. Het project heeft ons veel nuttige kapstokken gegeven voor verdere verbetering.’ Of De Boei mee gaat doen met een nieuw Drents of het landelijke excellentieproject weet Ria Ton nog niet. ‘Het Drentse project spreekt me aan vanwege het samen optrekken. Dat is in het landelijke project niet het geval; dat is puur individueel gericht.’

Links gedeputeerde Ard van der Tuuk en derde van links Ria Ton.

5

Hoe beter je de kinderen betrekt bij de lessen, hoe hoger de onderwijsopbrengsten. Uit de Verenigde Staten komt de didactische aanpak Teach Like a Champion. Op De Scharmhof in Assen weten ze daar wel raad mee.

teaches like a champion De Scharmhof teaches like a champion Kinderen betrekken Met passend onderwijs horen alle kinderen erbij. Ze krijgen allemaal passende aandacht vanuit een goede en pakkend vormgegeven instructie. ‘Onze leerkrachten halen alles uit de kast om uit de kinderen te halen wat erin zit’, vertelt Marianne Molema, directeur van De Scharmhof. ‘Daarom hebben we vorig jaar de nieuwe methode Teach Like a Champion geïntroduceerd. Die is erop gericht om de kinderen intensief te betrekken op en actief mee te laten doen in de lessen. Hiervoor worden maar liefst 49 technieken aangereikt waarvan wij 9 hebben uitgekozen. Het vorige schoolseizoen hebben we voor onze leerkrachten lesboeken en instructie-dvd’s aangeschaft en hebben we drie lesdagen voor het hele schoolteam georganiseerd. Op de team-

Marianne Molema (links) en Viola Woltjer. 6

vergaderingen hebben we er continu aandacht aan besteed. Het leuke is dat je als leerkracht meteen de aanpak kunt toepassen als je je die eigen hebt gemaakt. We gebruiken hem in alle groepen.’

Hogere leeropbrengst Viola Woltjer staat voor groep 2. Ze is heel enthousiast over Teach Like a Champion. ‘Het is enorm stimulerend om te zien dat de kinderen intensiever op de lessen betrokken zijn. Ze hebben er zo veel meer plezier in en leren sneller en beter. Ik merk aan de kinderen dat ze genieten; ze worden meer uitgedaagd en iedereen doet mee. Ze onthouden beter en leveren hogere leeropbrengsten en daar gaat het tenslotte om. Als leerkracht leer ik heel veel van deze aanpak. Ik ben veel bewuster

met mijn lessen bezig, veel kritischer en scherper. We wisselen onze ervaringen in het schoolteam uit en leren zo van elkaar.’ Dit schoolseizoen wordt de aanpak doorgezet. Om de aandacht niet te laten verslappen heeft juf Viola een poster gemaakt die in alle klaslokalen hangt. In het hele land omarmen basisscholen Teach Like a Champion. Dit jaar verschijnt een lesboek dat speciaal is gericht op de onderbouw. ‘Onze leeropbrengst is aantoonbaar hoger sinds we werken met deze aanpak’, zo besluit Marianne Molema.

Negen technieken 1. Vooruit denken: geef aan wat het doel is. 2. Iedereen schrijft: zet de kinderen met pen en papier aan het werk. 3. Weet niet geldt niet: stimuleer om na te denken en altijd een antwoord te geven. 4. Elke minuut telt: laat geen kostbare onderwijstijd verloren gaan. 5. Bliksemgebeuren: laat ieder kind aan het woord. 6. Korte stop: geef kinderen de ruimte om na te denken. 7. Showtime: onderbreek de les af en toe met een filmpje of spelletje. 8. Rekken: vraag door en zoek naar de gedachte achter het antwoord. 9. Goed is goed: neem niet genoegen met ‘een beetje goed’ maar zet door.

9

Dit voorjaar starten twintig directieleden en een staflid van COG Drenthe, in navolging van de leerkrachten, met de cursus Lead Like a Champion. Deze cursus gaat uit van dezelfde didactiek, maar is specifiek gericht op het management.

Nieuwe websites voor alle COG-scholen De website die gisteren werd gebouwd kan vandaag nog mee, maar is morgen achterhaald. Die van de COG-scholen zijn vaak al jaren in de lucht en soms al niet meer van deze tijd. Daarom worden ze vóór de zomervakantie vervangen. Website van deze tijd Toen de websites van de scholen werden gebouwd had nauwelijks iemand een smartphone of een tablet. Twitter en Facebook, daar deden we nog niet aan. De apparaten en de technieken in de digitale communicatie hebben de afgelopen jaren ingrijpende ontwikkelingen ondergaan. Reden voor de ICT-werkgroep van COG Drenthe om onder aanvoering van bovenschools ICT’er Gerjan Peeneman de huidige websites eens grondig te evalueren. ‘We hebben een programma van eisen opgesteld en drie webbouwers om een voorstel gevraagd. Aan de scholen hebben we om input gevraagd over waar de nieuwe site aan moet voldoen. We hebben gekozen voor Get There om een nieuwe website te bouwen. Daarbij hebben we aangegeven dat die flexibel moet zijn en dat de scholen die gemakkelijk zelf moeten kunnen onderhouden. Het moet een website worden van deze tijd. De tijd van Facebook, Twitter en apps. De tijd van interactief communiceren.’ Speciaal ouderportaal Op de nieuwe website komen een publiek gedeelte en een ouderportaal. ‘Op het publieke gedeelte zetten de scholen algemene informatie. Het ouderportaal is alleen bereikbaar met een inlogcode.

‘We gaan via e-mail de ouders straks ook actuele nieuwsbrieven sturen. Die kunnen we efficiënter en sneller samenstellen dan nu.’ Ouders kunnen zo bijvoorbeeld oudergesprekken inplannen en informatie lezen die alleen voor de groep is bestemd waarin hun kind zit. Ze kunnen fotoalbums inkijken en namen, adressen en telefoonnummers opzoeken van de klasgenootjes van hun kinderen. En de leerkrachten kunnen via e-mail ouders vragen om mee te helpen bij activiteiten.’ Door het leerlingvolgsysteem ESIS te koppelen aan de nieuwe website is er straks nog maar één plek waar alle informatie staat. Als een leerling wordt ingeschreven krijgen de ouders via een automatische

e-mail de uitnodiging om een account aan te maken. Het is allemaal veel sneller, nauwkeuriger en makkelijker. ‘De website past zich straks automatisch aan aan het beeld formaat. Of je de site nu bezoekt via je smartphone, je tablet of je PC, alle informatie staat er altijd goed leesbaar op.’ Vóór de zomervakantie hebben alle scholen een nieuwe website, net als COG Drenthe. De scholen kunnen kiezen uit twee formats. Ze kunnen dan zelf de invulling van hun website bepalen. Daarbij hebben ze heel veel mogelijkheden om hun eigen accent te plaatsen. De Marke, de school waarvan Gerjan Peeneman directeur is, gaat op 1 mei online. 7

Drie positieve waarden: - Verantwoordelijkheid - Respect - Waardering

Positieve benadering doet basisschoolkinderen goed Lessen in goed gedrag Op basisschool De Lichtbaak in de Asser wijk Pittelo kwamen nogal eens strubbelingen en ruzietjes voor. Zoiets oplossen kost de leerkrachten handenvol tijd. ‘We stelden vast dat kinderen vooral op de speelpleinen, in de gymzaal en op de trappen zaten te klieren’, vertelt Corien de Wolff van groep 3. Als coördinator van het project Positive Behaviour Support (PBS), dat is gericht op het aanleren van positief gedrag, vertelt ze: ‘Onze gedachte was om de kinderen meer positief gedrag aan te leren. De sfeer op school zorgt er dan vanzelf voor dat de kinderen zich beter voelen, minder vaak vervelend doen en mooiere resultaten halen. Begeleid door adviesbureau Yorneo stelden we een plan op dat erop is gericht dat kinderen zich optimaal in hun vel voelen zitten. “Sociaal-emotionele ontwikkeling” heet dat met een duur woord.’ Er werd een werkgroep opgericht en samen met de leerkrachten schreef Corien de Wolff lessen voor alle groepen. Lessen in goed gedrag, opgehangen aan de waarden verantwoordelijkheid, respect en waardering. Gewoon voor in de dagelijkse praktijk. Voordoen hoe het moet en kinderen belonen met een polsbandje. En als toef op de 8

taart een groepsbeloning als er aan het eind van de dag voldoende polsbandjes zijn gescoord. Bijvoorbeeld een film kijken of muziek maken tijdens het werken. Minder incidenten De lessen in de klassen sluiten uiteraard aan op de leeftijden van de kinderen. Maar de rode draad is helder en duidelijk: niet praten over wat niet mag maar over hoe het wél kan. ‘We hebben vorig jaar de gezamenlijke ruimten aangepakt en zijn nu bezig in de klassen. We verbeteren nu dus het gedrag in de klas.’ De eerste resultaten zijn bemoedigend: er zijn duidelijk minder incidenten en de

leerkrachten hebben meer tijd voor waar ze voor op school zijn: kinderen les geven en kinderen klaarstomen voor de samenleving. ‘De kinderen pakken het goed op; ze bedenken zelf al beloningen. En van de ouders hoor ik dat de kinderen hun positieve gedrag meenemen naar huis.’ Goed gedrag kun je leren. Dat vinden ook vijf andere scholen van COG Drenthe die werken met de positieve benadering: De Boei, Het Kompas en Het Octaaf in Assen, De Wegwijzer in Westerbork en De Wingerd in Bovensmilde. Die kijken bij elkaar in de keuken, wisselen ervaringen uit en leren zo van elkaar om de positieve schwung erin te houden.

Op menige basisschool mag dit niet en dat niet. Regels zijn vaak in het negatieve gesteld. Steeds meer scholen draaien de regels om: ze vertellen hun leerlingen wat ze wel moeten doen. Alles in het positieve.