De Drietand. Nederlandsche Vereeniging van Kustzeilers

De Drietand Nederlandsche Vereeniging van Kustzeilers

6-2009

Slapen aan boord, nog beter dan thuis Ruimste keuze kwaliteitsmatrassen en lattenbodems op elke gewenste maat gemaakt

De Hamvraag.... Waarom aan boord niet net zo lekker en comfortabel slapen als thuis? Neptune maakt slaapcomfort op maat aan boord van elk jacht, van klein tot groot. Wij leveren alles op maat, niet alleen de maatvoering maar ook de gewenste kwaliteit en uitvoering is bij ons ongeëvenaard. Want let wel: 30% van uw kostbare vrije tijd aan boord brengt u in uw bed door! Juist daar zorgen wij voor een aangename nachtrust, en dragen op deze wijze mee aan een perfect verblijf aan boord.

Bezoek voor meer informatie: www.neptune.nl of bel tijdens kantooruren: 0031 (0) 228-562045

De Drietand 37e jaargang nummer 6, december 2009. De Drietand is het verenigingsblad van de Nederlandsche Vereeniging van Kustzeilers. Verschijnt 6 maal per jaar.

Svartklubben: 60° 10´ 49´´ N. 18° 49´ 50´´ O.

Kopij voor het volgende nummer uiterlijk 8 januari 2010 naar het NVvK-bureau te Zeist sturen. Niets uit deze Drietand mag worden gebruikt of gepubliceerd zonder schriftelijke toestemming van de redactie. ISSN 1385-5417

IN DIT NUMMER Svartklubben ............................. 1 Van de bestuurstafel ................... 2 Aankondigingen ........................ 3 Reisverslagen............................. 7 Zeezeiltochten 2010................... 8 Reünie Driehoek ...................... 10 Fastnet race ............................. 11 Leden ................................ 22-23 Wormvormig aanhangsel ........ 24 Solozeilen .............................. 25 Een ruilhart............................. 28 Innovatie ................................ 30 Nieuwe radar ......................... 31 DE Yachting breidt uit ............. 31 Interessante website ................ 31 N.O. - passage ....................... 32 Wende ................................... 33 Koersvast ................................ 36 Deense geschiedenis ................ 38 Beagle en Website ................... 40 Een herinnering ....................... 41 Boekenkist ............................... 42 Toko ........................................ 43 Colofon................................... 44

AGENDA 2010 januari 10 Nieuwjaarsbijeenkomst 14+21 Sterrenkunde 30 Salenteinavond februari 13 + 27 Elektriciteit a.b. 13 Veiligheidsdag maart 06 13 april 12

Algemene Vergadering Motoronderhoud

Vrouwen Manoeuvreerdag

et is één van mijn favoriete vuurtorens, dit plompe, robuuste, zwart witte vuurbaken in een verlaten kale omgeving. Waker en wenker op de zuidoostelijke uithoek van de scheren ten zuiden van Öregrund, Zweden. Wie haar noordwaarts passeert laat de drukte van Stockholm achter zich en kiest voor de rust en de ruimte in de noordelijke wateren van de Botnische Golf. Op de zeekaart is ze Black en White, maar zwart en wit bestaan niet - beide zijn gradaties grijs - het baken heeft van nature veel méér kleur. Net als de NVvK, blauw en wit op papier, maar ook wij zijn een veelkleurige vereniging. Zie bijvoorbeeld het hart van dit nummer. Dat daar nu een Drietand in kleur bij hoort is welhaast vanzelfsprekend. Veelkleurig zijn immers ook de artikelen, die we als redactie van u ontvangen? 'In elkaars vaarwater' van Greetje Dekker is daar deze maand wel het meest sprekende voorbeeld van. 'Let’s led', over led lichten, komt in het eerstvolgende nummer in 2010 pas goed uit de verf. Het woord solozeilen kwam dit jaar door een zeilend meisje van nog geen 14 jaar oud op ieders lip. We vroegen bij een aantal solo zeilende Kustzeilers middels wat steekwoorden naar hun associaties. Zielig en alleen zijn ze zeker niet. N.a.v. het verslag van de Fastnet race ging Peter Schotman nog op zoek naar een relaas van een Neder

H

landse deelnemer. Zijn speurtocht leverde helaas niet veel meer op dan het feit dat P.W. Vroon met 'Formidable' met slechts schade aan de ondermast al spinnakerend in een lichte bries als 6-e finishte. Namens de redactie wens ik u veel kijk- en leesplezier: geschiedenis en toekomst, u treft het beide aan in deze december Drietand: de Fastnet race en de Wende; de programma’s van Evenementen- en Zeezeilcommissie. Vergeet u ook niet de herhaalde oproep van de Jaarboek commissie? Afsluiten en plannen maken voor rust en ruimte in 2010: deze weken rond de jaarwisseling zijn daar immers uitermate geschikt voor? Met dit kleurrijke nummer van De Drietand wensen we alle leden van de NVvK en alle lezers (v/m) goede Kerstdagen en een goed Nieuwjaar. Namens de redactie, \ Hans Althuis

december 2009

De Drietand

1

Van de Bestuurstafel

E

en dubbeldik kerstnummer van De Drietand en in full colour! De communicatie met onze leden staat centraal in ieder bestuursoverleg. Als landelijke vereniging zijn ons verenigingsblad De Drietand en de website de belangrijkste media om met u te communiceren. Er is budgetruimte ontstaan om hierin te investeren en u heeft het eerste resultaat in handen.

Natuurlijk ontmoeten wij elkaar ook tijdens de vele en afwisselende evenementen. Onze commissies zetten zich fantastisch in om deze interessante en gezellige evenementen te organiseren. Eens per jaar ontmoeten deze commissies en het bestuur elkaar om vooruit te blikken naar het nieuwe jaar en activiteiten op elkaar af te stemmen. Dat is ook gebeurd op 14 november jl. Op de agenda staat ook het onderwerp het organiseren van wedstrijden door onze vereniging. Naast de Delta Lloyd 24 Uurs Zeilrace zijn dat er in de loop van de jaren steeds minder geworden. Alleen de Strijd om de Ankerbol heeft dit wedstrijdkarakter nog. Vanuit de leden wordt aangegeven dit te missen. Daarom is besloten dit onderwerp weer meer aandacht te geven en te onderzoeken of het mogelijk is om bestaande evenementen dit karakter te geven. Daarnaast verkennen we ook nieuwe wedstrijdmogelijkheden. Het Watersportverbond heeft de regio Noordzee in het leven geroepen. In dit ' District Zout' zijn wij ook vertegenwoordigd en kunnen op deze wijze via het Watersportverbond meer invloed uitoefenen op het beleid om watersportactiviteiten op zee zoveel mogelijk ongehinderd door te laten gaan. Op dit moment – schrijvende medio november 2009 – zijn we met Delta Lloyd in een afrondend stadium over de verlenging van de sponsorovereenkomst met drie jaar tot 2012. Wij verwachten eind november de overeenkomst te kunnen tekenen.

rustig voorzichtig gaat de korte lichte nacht beginnen en zelfs de meeuwen

De prijsuitreiking van de zeer geslaagde Driehoek Noordzee Challenge heeft op 7 november plaatsgehad in een gezellige sfeer en de Driehoek van 2011 is alweer volop al in voorbereiding.

op het eiland houden rust

Na de Heerendag van 12 december is de winter dan echt begonnen. Een enkeling verheugt zich nog op een tochtje naar Terschelling of Vlieland om daar in stijl het jaar af te sluiten. Wij bereiden ons voor op de eerste ontmoetingen van 2010: de nieuwjaarsreceptie, de Algemene Ledenvergadering en de 'Leden-voor-leden' bijeenkomst.

de kalme golven lopen deze haven binnen

Wij wensen u fijne feestdagen en een goed vaarseizoen 2010!

\ Jaap Verkerk

en langzaam wordt het schip in slaap gesust

joke

2

De Drietand december december 2009 2009

Aankondigingen zondag 10 januari 2010 Nieuwjaarsreceptie et bestuur nodigt alle kustzeilers van harte uit voor de jaarlijkse nieuwjaarsbijeenkomst die, zoals gewoonlijk, wordt gehouden in het mooie clubhuis van de Koninklijke Watersport Vereniging Loosdrech, Oud Loosdrechtse Dijk 153 te Loosdrecht.

H

Vanaf twee uur ’s middags bent u van harte welkom en kunt u met bestuur en de andere leden uw nieuwjaarswensen uitwisselen. Onze voorzitter Frans Dellevoet zal terugblikken op het afgelopen jaar en dan worden de champagneglazen gevuld. Inmiddels is het een goede traditie geworden om ter afsluiting een kop erwtensoep met roggebrood en spek te eten. Meldt u aan via de website: www. kustzeilers.nl zodat we weten op hoeveel gasten we kunnen rekenen.

is tevens astronomiedeskundige. Naast veel uitleg over hemellichamen en het gebruik van een sextant (indien in uw bezit graag meenemen) laat hij ons ook kennismaken met een computerprogramma waarmee we op iedere plek op aarde en op ieder willekeurig moment naar de sterrenhemel kunnen kijken. In verband met het beschikbare aantal computers is het maximale aantal deelnemers 20. Bij meer belangstelling is in principe een tweede ronde gepland op 28 januari en 4 februari.

Op beide avonden start het programma om 20.00 uur en duurt tot ongeveer 22.30 uur met een korte koffie- of theepauze Aanmelden via de website www.kustzeilers.nl Data 14 en 21 januari 2010 Kosten ` 12,50 p.p. dienen vooraf te worden overgemaakt op rekening 2618098 t.n.v. Bureau NVvK te Zeist. Adres Ichthus College, Wolff en Dekenlaan 1, 1985 HP Driehuis

snel dichtbij. Omdat voor velen van ons al dat elektrische spul 'terra incognita' is, hebben we het initiatief genomen voor een tweedaagse workshop 'Elektriciteit aan boord' Aan de orde komen onder meer: - Basisprincipes: stroom, spanning, weerstand, vermogen - Onderdelen van het boordsysteem: accu, dynamo, laadsystemen, boordnet, en stroomverdeling - Werken met de multimeter: het meten van spanning, stroom en weerstand, storing zoeken. - Zelf maken en doormeten van eenvoudige circuits, zodat je begrijpt hoe het werkt - Het zelf maken van goede krimp en soldeer verbindingen voor het boordnet - Marifoon, radio, antennes en aarde. Checken en repareren van aansluitingen (connectors) hiervan. - Uitleg bliksembeveiliging en galvanische werking - Motto: Voorkomen in plaats van verhelpen

\ De evenementencommissie 14 en 21 januari Cursus 'Sterrenkunde' e cursus Sterrenkunde die het afgelopen jaar is georganiseerd heeft veel enthousiaste reacties van de deelnemers opgeleverd. Vandaar dat besloten is deze cursus begin volgend jaar weer in het programma op te nemen. Gelukkig hebben wij Hans Hovius opnieuw bereid gevonden ons twee avonden mee te nemen in de wereld van sterren en planeten. Hans is docent Duits aan het Ichthus College in Driehuis, maar

D

13 en 27 februari Workshop 'Elektriciteit aan boord' isteren deed ie het nog.....Wie overkomt het niet? Plotseling zit je om onverklaarbare reden zonder stroom. De motor wil niet meer starten, het toplicht niet branden en niemand schijnt je te horen op de marifoon. Tja, even die multimeter pakken. O.. die zit nog in de doos. Zit er een gebruiksaanwijzing bij? En waar zit nu ook alweer die zekering? O help,.. die rotsen komen nu toch wel erg

G

De workshop zal met een hoge mate van zelfwerkzaamheid worden gehouden; er worden hiervoor collectief onderdelen ter beschikking gesteld welke in het inschrijfgeld zijn inbegrepen. Ook is het boek: 'Elektriciteit te water' inbegrepen in het inschrijfgeld. Daarnaast wordt aangeraden zelf een multimeter en een basisset elektrisch gereedschap aan te schaffen en mee te nemen naar de workshop. Hiervoor zal nog een lijst met aanbevelingen en bestelnummers worden gemaakt. (uit de catalogus van Conrad). De workshop omvat twee zater-

december 2009 De De Drietand Drietand december 2009

33

Een vaste ligplaats in Denemarken? Aan de Oostzee kust op het eiland Als, voorbij de grens van Duitsland, tussen Sonderborg en Dyvig naar SB tot het eind van de Alsfjord, vindt u een heerlijk beschutte jachthaven, vriendelijk en betrouwbaar, in een mooie groene omgeving: Augustenborg Yachthavn van vader en zoon Dahl 55.00 N 09.50 E. 216 ligplaatsen, dus niet te groot, twee restaurants en een klein, knus hotel, watersportwinkel en een onderhoudswerkplaats voor boot en motoren. Moderne bootlift en twee loodsen, of de wal, voor winterberging. Prospectus op aanvraag (Engels svp). Kom voor bezichtiging zelf eens langs. Het vliegveld van Sonderborg ligt op 10 km afstand. Wij halen u af, ook in het weekend. Maar ook per auto is het slechts 650 km. Desgewenst sturen wij u een routebeschrijving. Of doe deze zomer onze haven eens aan!

AUGUSTENBORG YACHTHAVN, Langdel 6 DK-6440 AUGUSTENBORG tel. +45 74 47 15 62 fax. +45 74 47 16 17 [email protected]

www.augustenborg-yachthavn.dk

dagen en wordt verzorgd door Egenolf van Stein Callenfels en Jimmy Lengkeek, auteur van verschillende boeken over dit onderwerp. Inschrijven via de website www. kustzeilers.nl Maximale aantal deelnemers: 20. Adres Watersport Vereniging Lelystad, Houtribhaven 2, 8242 PC Lelystad Data 13 en 27 februari van 1016 uur Inschrijfgeld ` 50,-- p.p., incl. onderdelen, het boek elektriciteit te water, koffie, thee en lunches over te maken op rekening 2618098 t.n.v. Bureau NVvK te Zeist. Inlichtingen bij Egenolf van Stein Callenfels 020-4206132 of [email protected]

\ De evenementencommissie 13 maart Cursus 'Motoronderhoud' p 13 maart zal bij Aquasport in Hoorn, net als het afgelopen jaar, een cursus motoronderhoud worden gegeven. Een motor aan boord is nuttig, maar voor zeilers ook vaak een storend element. Voor het onderhoud vragen we doorgaans een betrouwbare monteur en verder moet ‘het ding’ het altijd doen. Maar wat als zich in een vreemde haven een probleem met koelwater voordoet, zoals we in het artikel van André Wijsenbeek in Drietand 5 konden lezen. Of met de brandstof, of wanneer de motor gewoon niet wil starten? Dan is het toch zeer plezierig om een probleem zelf op te kunnen lossen en al helemaal als u op volle zee zit! Daarom is deze Cursus Motoronderhoud opgezet. Het doel is vertrouwd te raken met uw eigen motor en om daaraan preventief onderhoud uit te kunnen voeren. U krijgt tips en adviezen over het oplossen van mogelijke, specifiek voor uw motor, optredende problemen

O

De Volvo-dealer Bert Droog van Aquasport in Hoorn neemt u mee naar de heus niet zo ingewikkelde wereld van de scheepsdiesel. De cursus is merkonafhankelijk. Hij gaat in op elk merk motor. Vandaar dat u bij het aanmelden even moet aanvinken welke motor er in uw schip staat. Gevraagd wordt om, indien aanwezig, uw eigen multimeter mee te nemen. U leert daar meer mee te doen dan uitsluitend stroom meten. Programma 10.00 tot 10.30 uur - Ontvangst met koffie 10.30 tot 12.30 uur - Brandstofen koelwatersystemen 12.30 tot 13.00 uur - Eenvoudige broodmaaltijd 13.00 tot 14.00 uur - Elektrisch systeem Hierna is nog ruime tijd voor vragen. Aanmelden via de website www.kustzeilers.nl Het maximale aantal deelnemers is 12. Datum 13 maart 2010. Bij meer belangstelling staat een cursus gepland voor 27 maart. Daar kunt u echter (nog) niet op inschrijven. Adres Aquasport, Vissereiland 24, 1621 AA Hoorn. Kosten inclusief koffie en lunch bedragen ` 25,- per persoon, vooraf over te maken op rekening 2618098 t.n.v. Bureau NVvK te Zeist.

voor stuurwiel of helmstok en ook voor de een jacht van 31-36 voet (klasse 1) of 36-39 voet (klasse 2). Onder leiding van gediplomeerde instructeurs zal geoefend worden in het manoeuvreren op de motor. De dag is, zoals de titel al aangeeft, puur gericht op het verder onder de knie krijgen van het schipperen in een haven of langs een wallenkant. Op ieder schip varen in principe 4 vrouwen met instructeur, zodat iedereen veel gelegenheid krijgt om te oefenen en vaardigheden op te doen om het schip te kunnen wegvaren en te kunnen afmeren. En om zowel voor- als achteruit een box in en uit te varen.

maandag 12 april Vrouwen Manoeuvreerdag

Programma De dag start om 09.00 uur met koffie en thee. Aansluitend theorie over de ‘koppels en krachten’ die spelen bij het manoeuvreren. Dan wordt ingescheept en geoefend. Het ochtendprogramma wordt afgesloten met een lunch in de boot waarop u oefende. In de middag wordt opnieuw geoefend en volgt op de wal een evaluatie. Tot slot gaan alle deelnemers naar het restaurant van Watersport Vereniging Lelystad aan de Houtribhaven voor een eenvoudig diner.

venals dit jaar zal de manoeuvreerdag voor vrouwen ook in 2010 worden georganiseerd. En wel bij Nautix in de Marina Lelystad. Dit bedrijf is van oorsprong een jachtverhuurder en heeft recentelijk Het Zeilvaardigheidscentrum Nederland overgenomen. Daardoor zijn er enkele wijzigingen in ons voordeel gekomen. Zo zijn de jachten veelal van recentere datum, is het mogelijk te kiezen

Aanmelden via de site www. kustzeilers.nl, en aanvinken of u in een klasse 1 of klasse 2 zeiljacht wilt oefenen en met een stuurwiel of met een helmstok zodat de juiste schepen kunnen worden gereserveerd. Adres Marina Lelystad IJsselmeerdijk 1-17, 8221 RC Lelystad. Kosten voor het gehele programma inclusief lunch en diner (excl. drankjes) voor een klasse

\ De evenementencommissie

E

december 2009

De Drietand

5

NEW 12.20

Prins Hendrikkade 176 / 50 NL - 1011 TC Amsterdam T: +31 (0)20 427 77 27 E: [email protected] W: www.datema-amsterdam.nl di. t/m vr. 10:00 – 18:00 uur zat. 10:00 – 17:00 uur

Bij Datema Amsterdam kon u altijd al terecht voor:

nautische kaarten – boeken – instrumenten veiligheidsmiddelen – reparaties – keuringen - etc.

Maar nu ook exclusief in Amsterdam voor:

Henri Lloyd technische zeilkleding – Marine Business producten (zoals serviezen en linnengoed) – Roosenstein Wolke schipperstruien / nautische kleding – bootkussens – linnengoed voor uw boot – vergulde vlaggenmastknoppen en helmstokleeuwen – exclusieve nautische cadeaus – etc.

0LHIGHPDDNWEOLQG ŸQNRHOHNLMNGRHWZRQGHUHQ Uw oog is gevallen op de boot van uw dromen... Alle voordelen hebt u goed op een rijtje. En de nadelen? Ze zakken langzaam naar de achtergrond. Liefde maakt nu eenmaal een beetje blind. U wilt echter zeker weten dat u de juiste keuze maakt. Dat vraagt een koele kijk. Van een jachtexpert met alle kwalificaties. Met ervaring, inzicht en een onpartijdige opstelling. Zo’n man is Rem Schuijt. Een van de weinigen in Nederland. Samen met u bekijkt hij de boot. Inspecteert hem op alle onderdelen en komt tot een advies. Dat is zonder twijfel de beste koers naar een weloverwogen beslissing.

)<4)68-7)&9636'7',9-.8&:

DDQNRRSNHXULQJHQ†WD[DWLHV†ERXZEHJHOHLGLQJ 9.50 I 10.10 I 11.20 I 12.20

www.winneryachts.com

†



Parklaan 7 1601 EK Enkhuizen tel 0228 314 741 mob 0653 401 862 e-mail: [email protected] internet: www.expertiseburoschuijt.nl

†



International Registered Yacht Surveyor (IRYS) ) Register Expert (re) )
HISWA en NVEP Qualified Yacht Surveyor Register Taxateur (VRT) )
RYA/MCA Yachtmaster-offshore

1 zeiljacht bedragen ` 130,en voor een zeiljacht klasse 2 `170,-. Indien gewenst is zeilkleding aanwezig en is inclusief. De kosten dienen vooraf overgemaakt te worden op rekening 2618098 t.n.v. Bureau NVvK te Zeist.

\ De evenementencommissie

13 februari 2010 NVvK-Veiligheidsdag

Nadere informatie vindt u op de website en in een nieuwsbrief.

Na het succes van de veiligheidsdag bij de KNRM komt er weer één op 13 februari bij Marine Assist in Rotterdam. Alles over uw reddingsvlot en Veiligheidsworkshops vol verassingen! Zet 13 februari alvast in uw agenda.

\De Veiligheidscommissie

Reisverslagen voor het Jaarboek 2010 De jaarboekcommissie doet een oproep aan de leden, die in 2009 een zeiltocht maakten, om daarvan een verslag in te zenden. Veel leden wachten met schrijven tot de kerstdagen. De jaarboekcommissie wil zo snel mogelijk in het nieuwe jaar beginnen, dus: Stuur uw verslag in voor 31 december a.s.

et bureau verdeelt de verslagen over de commissie. Als U te laat bent met het inzenden van uw reisverslag, dan wordt uw verslag niet geplaatst en doet u niet mee voor de prijzen. Vermeld boven uw verslag de naam van het schip, de naam van de schipper(se), haven en datum van vertrek en terugkeer alsmede het verst bereikte punt, met de coördinaten. Het is erg tijdrovend om dat achteraf te moeten uitzoeken. Type uw verslag, gebruik een ruime marge en regelafstand, dit maakt het werk van het Bureau en de commissie eenvoudiger. Verzenden naar: [email protected]

H

Adviezen van de Jaarboekcommissie aan de schrijvers Besteed aandacht aan het schrijven van een leesbaar verhaal en houdt het beknopt. Delen uit uw logboek overschrijven met bemanningswisselingen, zeilwisselingen of motorgebruik zijn voor anderen meestal niet interessant. Van een maandenlange interessante tocht is het misschien moeilijk een kort verslag te schrijven, maar probeer U dan toch te beperken tot vier pagina s. De commissie heeft het recht om de verslagen in te korten, maar doet dat niet graag. Denk er om dat het vooral gaat om voor anderen nuttige en

belangwekkende informatie, zoals een, voor kinderen, interessante haven, een ankerplaats, een tip voor het aanlopen van een haven, bijzondere nautische ervaringen enz.. Van welke gemaakte fouten hebt U geleerd. Het gaat vooral om de overdracht van kennis en ervaring. Jaarprijzen Het, naar het oordeel van de commissie, beste verslag wordt beloond met de Journaalprijs. Indien u geen verslag inzendt, stuur dan toch de gegevens van uw reis in, zodat anderen op de hoogte zijn van de tocht die u gemaakt hebt, en op grond daarvan eventueel contact kunnen opnemen. De gegevens zijn ook nodig in verband met de toekenning van enkele andere prijzen, die de vereniging kent, t.w. de Voorzittersprijs en de Zeepaardbeker voor het bereiken van het verste punt met een groot, resp. klein (max. lwl 28 ft) jacht . De Jubileumschaal wordt toegekend voor een bijzondere nautische prestatie. De Damesprijs wordt toegekend aan de vrouw, die aan boord van een jacht, een bijzondere prestatie leverde. Als de schipper een vrouw is, geef dat duidelijk in het verslag aan, zo niet geef dan in het verslag aan welke functie de vrouwen aan

boord vervulden. U kunt ook los van het verslag een vrouw voordragen voor deze prijs, uiteraard met redenen omkleed. Vaste Rubrieken De commissie doet ieder jaar haar best om de gegevens in de vaste rubrieken, weerberichten, kaarten en boekwerken, technische zaken enz. zo up to date mogelijk te houden. Mocht u iets op- of aan te merken hebben, doet u daarvan vooral bericht aan het Bureau t.a.v. de jaarboekcommissie. Tenslotte wordt uw aandacht nog eens gevraagd voor de fotorubriek van het Jaarboek. Voorzover er nog geen foto van uw schip in ons Jaarboek is afgedrukt, en dat geldt nog voor een groot aantal leden, ontvangen wij die graag van u. Stuur ons een foto waarop het hele schip onder tuig staat afgebeeld. Niet alle schepen die in het jaarboek 2009 staan afgebeeld voldoen aan dit criterium. Ook aan deze leden vragen we een nieuwe foto in te sturen. Controleer in het jaarboek 2009 of de gegevens kloppen. Achter in het jaarboek is een formulier voor het opgeven van mutaties opgenomen.

\ De Jaarboekcommissie

december 2009

De Drietand

7

UK-HALSEY - DE VRIES SAILS, E E N W E R E L D C O M B I N AT I E IN ZEILEN!

Zeilschool Midden Nederland Loosdrecht, dé zeilschool voor volwassenen! Wij geven zeilinstructie op open boten en kajuitboten, organiseren graag uw bedrijfsuitjes en regelen de deliverie van uw boot over de hele wereld! Als onze activiteiten worden uitgevoerd door zeer professionele, gecertificeerde zeilinstructeurs. Kijk op www.zmn.nl of www.onder-zeil.nl voor meer informatie. Bellen of mailen kan ook: 035-5828245 of [email protected]

UK-Halsey - De Vries Sails Makkum UK-Halsey - De Vries Sails Lelystad UK-Halsey - De Vries Sails Enkhuizen UK-Halsey - De Vries Sails Stellendam

Telefoon (0515) 23 17 38 [email protected] Offerte-aanvraag: [email protected]

ALLE TELEFOONNUMMERS EN ADRESSEN: W W W. U K - D E V R I E S S A I L S . N L

Programma Commissie Zeezeiltochten 2010 Het afgelopen jaar heeft deze commissie in een geheel nieuwe samenstelling drie zeezeiltochten georganiseerd. Best wel spannend, de uitdaging is natuurlijk op zijn minst het waarderingsniveau van eerdere tochten te evenaren. Gelukkig waren de reacties van de deelnemers overwegend positief, iets waar we natuurlijk als nieuwelingen best blij mee zijn. Maar dat is terugkijken, veel belangrijker is dat deze ervaring de stimulans vormt om er voor volgend jaar weer helemaal tegenaan te gaan. Wat hebben wij voor 2010 voor u in de aanbieding?

8

De Drietand

december 2009

08-14 mei, Hemelvaartsweek. Voorjaarstocht naar Chatham. Het weer was in 2009 de grote spelbreker bij deze tocht. Langdurige harde wind ZW6-7 maakte het voor de Noordliggers eigenlijk onmogelijk om vanuit IJmuiden naar de overkant te zeilen. Behalve spartaans is het kruisen tegen de wind in op een ruwe zee veel te tijdrovend, de tocht past dan niet meer binnen het tijdsbestek van die ene Hemelvaartsweek. De Noordelijken (9) zijn daarom na onderling overleg voor de wind weggelopen richting Den Helder en later doorgevaren richting Norderney.

De zuiderlingen (3) zijn wel aan de oversteek begonnen maar kwamen uiteindelijk ruim Noord van de Thamesmonding uit. Ook niet in Chatham geweest dus. Daarom gaan we Chatham volgend voorjaar gewoon opnieuw proberen. Anders dan onze beroemde (en gevreesde!) Michiel de Ruyter in 1667 zullen we in 2010 geen ketting over de rivier aantreffen, maar we zullen het er zeker over hebben! In Chatham

zijn nl. op diverse plaatsen nog altijd de sporen van zijn bezoek te vinden…! We verzamelen op

zaterdag 8 mei in Seaport Marina IJmuiden, Deltaliggers in Stellendam of Roompot. Zondagmorgen vertrek voor een tocht via Sheerness en over de Medway naar Chatham. Later in die week varen we via Burnham on Crouch naar de River Orwell. Hier wordt met een diner de tocht afgesloten. U kunt er voor kiezen uw vakantie in deze prachtige omgeving te beginnen of vrijdag in alle rust weer naar huis te varen.

23 en 24 Pinksteren Lambertustocht met wedstrijdelement. De Lambertustocht kan met Pinksteren wel gevaren worden, zij het in gewijzigde vorm vanwege het tijdstip van hoog water. Op zaterdag 23 mei verzamelen in de KMJC-haven in Den Helder, ‘s avonds palaver in het gezellige thuishonk van de KMJC, al of niet voorafgegaan door een heerlijke nasimaaltijd. De volgende dag start de wedstrijd om 10.00 uur voor Den Helder. De finish ligt voor Harlingen. De tocht wordt afgesloten met een gezamenlijke maaltijd. Bijzonderheden worden via de website van de NVvK en de Drietand bekend gemaakt.

Aanbrengtocht Oostzee (circa week 23). Belangstellenden worden verzocht zich tijdig te melden zodat in onderling overleg de tocht gepland kan worden. (De ZZC overweegt

bij voldoende enthousiasme een tocht naar Leningrad te organiseren in 2011)

Schotlandtocht (begin juli). Concept aanbrengtocht. De Schotlandtocht wordt gehouden in die jaren, dat er geen Driehoek Noordzee wordt gevaren, dwz in de even jaren. De eerste vond plaats in 2002. Vanwege het gezellige karakter van deze tocht is ook in de daaropvolgende even jaren een tocht gehouden, waarbij de aanloophavens varieerden zoals terug te vinden is in het archief op de website van de NVvK. Bij voldoende belangstelling zal in 2010 weer een dergelijk tocht worden georganiseerd. De reis anno 2010 begint in Den Helder, vanwaar koers gezet wordt naar Hartlepool. Daar aangekomen zal een korte rustpauze worden ingelast, waarna verder naar het Noorden wordt gevaren via Amble en Eyemouth naar Granton, wat de mogelijkheid biedt om Edinburgh te bezoeken. Via Arbroath, Stonehaven en Peterhead wordt Lossiemouth of Buckie als einddoel gekozen. Tijdens deze tocht zal er voldoende ruimte zijn om kontakten te leggen met lokale zeilverenigingen, gezamenlijk een Highlands bustocht te maken en de sfeer te proeven van het Schotse water en land. De tocht wordt in het Noorden afgesloten met een gezamenlijk diner. Hierna heeft ieder de vrije keuze om naar de thuishaven terug te varen of om de vakantie voort te zetten naar het noorden of het westen.

te verzamelen in Scheveningen, bleek een schot in de roos. Zelfs met wat minder gunstig weer is Scheveningen voor Noord noch Zuid een al te grote opgave. En eenmaal verenigd, krijgt het sociale de overhand en kan je in onderling overleg het programma in detail afstemmen op de actuele (weer)situatie. Daarom gaan we dit jaar opnieuw via Scheveningen naar Rotterdam. We verzamelen ons op maandag 13 september in Scheveningen. Dinsdag 14 vertrekken we gezamenlijk voor de tocht over de waterweg naar de Veerhaven in Rotterdam. Woensdag is er voldoende tijd voor walactiviteiten. Rondom de Veerhaven is op nautisch en winkelgebied meer dan genoeg te beleven. De tocht wordt afgesloten met een gezamenlijke diner op of bij een van de vele attracties die Rotterdam rijk is. NVvK leden welke niet op eigen kiel deelnemen worden ook van harte uitgenodigd om deze middag/avond bij te wonen. Donderdag 16 september vertrekt een ieder weer naar zijn eigen thuishaven Meer informatie is binnenkort te vinden op de website van de NVvK, van alle tochten wordt een vaarwijzer beschikbaar gesteld welke aan de deelnemers beschikbaar wordt gesteld. Graag zien we uw deelname tegemoet…

\ De Zeezeilcomissie (ZZC)

Het is van belang dat ieder die belangstelling heeft zich aanmeldt waarna begin februari een bijeenkomst georganiseerd kan worden, waar details besproken en suggesties meegenomen worden in de uiteindelijke planning. Via de website en de Drietand wordt ieder van de voortgang op de hoogte gehouden.

13-17 september Nazomertocht. Het concept om de 'Noordliggers' en de 'Deltaliggers' aan het begin van de tocht

december 2009

De Drietand

9

Reünie Driehoek Noordzee Challenge druk bezocht Onder grote belangstelling werd op zaterdag 7 november de reünie van de Driehoek Noordzee Challenge 2009 gehouden. Nagenoeg alle deelnemers waren naar de reünie gekomen om met elkaar de driehoek nog eens in herinnering te roepen. Van de commissie ontbrak Robin Visser, die op dat moment ergens op de Atlantische Oceaan zat. Robin heeft via een communiqué de schare toegesproken. rans van Buuren en Janny van der Jagt van de Shishco, een Koopmans 37 hebben de Watermaattrofee gewonnen voor het mooiste logboek van de Duozeilers. Het grote genieten op de Shishco klonk door in alles wat er geschreven stond in het logboek met af en toe een filosofische noot waarin bespiegeld werd dat de zee hun land was en de boot hun thuis.

F

'Het oude wijf' ging naar Robin Visser voor zijn professionele afhandeling van de vele marifoonoproepen die hij behandeld heeft en daar zit geen steek onder water in. Die heeft Robin al genoeg gekregen van de Engelse vissers in de vorm van netten in zijn schroef. Robin, schipper bij de KNRM, heeft met rust en deskundigheid, de KNRM eigen, het verdere marifooonverkeer afgehandeld. Een vertrouwd geluid om in de buurt te hebben als je op open zee zit. Henk Doornbos en Joke Schilp, winnaars van de tocht van 2007 hebben de Zeilentrofee met een ritueel overhandigd aan het bestuur. De commissie heeft besloten een nieuwe traditie te beginnen: de Watermaattrofee uit te loven voor de als trofee te gebruiken voor de winnaar van de Duo-editie van de Driehoek Noordzee

10

De Drietand

december 2009

Challenge en daarmee de traditie met het verleden te verankeren. Immers de Watermaattrofee is geschonken door Cor Termaat, die de Driehoek 20 jaar heeft georganiseerd en 14 keer zelf heeft gevaren. Ben Hoekendijk sprak de deelnemers toe en vertelde met verve hoe de Driehoek in 1981 was. Ben verzeilde met een scheepje van nauwelijks negen meter in windkracht 8 met slechts een kleine radiorichtingzoeker als navigatiehulpmiddel. De tijden zijn veranderd maar de zee, die zich deze keer rustig hield, kan zich ook van een andere kant laten zien en daarmee is de Driehoek Noordzee een ware 'challenge'. Verder heeft Angélique Wouters, als eerste vrouwelijke schipper van de Driehoek Noordzee Challenge, haar verhaal verteld van twee jaar voorpret met de voorbereidingen om haar schip Yemanya, een Najad 391, helemaal gereed te krijgen voor deze tocht. Met haar bemanning heeft Angélique de Driehoek helemaal uitgevaren en is vastbesloten in 2011 in de duoklasse mee te dingen naar de Watermaattrofee. We gaan meer van haar horen! Kustzeiler Hugo Pietersz, had als titel 'Blind date' voor zijn verhaal. Heel even kijk ik hem vragend aan "Weet je vrouw hiervan?" Maar de titel verwijst naar zijn twee mannelijke opstappers die hij, voor zij opstapten, nog nooit eerder gesproken had. Al gauw blijkt het een gouden trio. Eén van de opstappers blijkt filosofisch van aard en de ander een zeer ervaren zeiler van wie schipper Hugo veel leert. Bovenal blijken de drie zich kostelijk te vermaken en het goed met elkaar te kunnen vinden. Zo zie je maar dat de Driehoek Noordzee Challenge ook onverwachte vriendschappen oplevert. Kortom: de reünie van Driehoek Noordzee Challenge was een groot weerzien voor alle deelnemers en smaakt naar de volgende editie in 2011!

\ Ed Megens

De orkaan-fastnet race 1979 De Fastnetrace van 1979, nu dertig jaar geleden, is de zwaarste en meest fatale geweest waarmee de deelnemers in 84 jaar te maken hebben gehad. In totaal zijn er toen 15 man omgekomen, hebben 194 van de 303 jachten de wedstrijd opgegeven, en zijn 24 jachten verlaten waarvan er 5 zijn gezonken en 19 geborgen. Van 51 jachten zijn er bemanningsleden buiten boord geraakt, waarvan sommigen zelfs meer dan éénmaal. Hieronder volgt een persoonlijke nautische en taktische terugblik betreffende die, in zoveel opzichten extreme, oceaan zeilwedstrijd.

Overzeiler van de Fastnet Race met de route van de 'Marina' aangegeven met tijden en logstanden in de volgende posities: 1. Start Cowes (11.08) 13.30/53,0 2. Anvil Pt. 17.50/75,9 3. Portland Bill (12.08) 01.30/01,7 4. Start Pt. 15.00/64,0 5. Eddystone 19.30 6. Lizard Hd. (13.08) 04.00 7. Seven Stones 14.20/68,0 8. Labadie Bank (14.08) 02.15/32.0 9. 18.15/65,0 10. Longships (Land’s End) (15.08) 09.55/14,8 11. Lizard Hd. 14.00 12. Finish Plymouth (16.08) 03.40/87,0 n 1925 was het de eerste maal dat deze race startte. Zij is tot 1931 jaarlijks gezeild. Daarna werd dat twee-jaarlijks, met een onderbreking in de oorlogsjaren 1941, ’43 en ’45. Van 1957 tot 2005 was het de climax van de vijf wedstrijden om de Admiral’s Cup. Sedertdien staat de Fastnet Race weer geheel op zichzelf. 'De Fastnet' is volgens ondergetekende de

I

moeder van alle zeezeilwedstrijden en het is daarom voor iedere zeiler een uitdaging om er aan deel te nemen. De wedstrijd loopt vanaf Cowes op het eiland Wight om de west naar de Scilly Isles die geheel aan bakboord of geheel aan stuurboord gehouden moeten worden, en verder via de Fastnet Rock, de Bishop Rock en de Scilly Isles aan bakboord houdend, naar de finish bij de Plymouth breakwater. De afstand is 605 zeemijlen. Het aantal starters was in de vijftiger jaren nog geen 50, maar is daarna geleidelijk opgelopen tot 303 in het topjaar 1979, dat begonnen was met 336 inschrijvingen voor de 28ste Fastnet Race, waaraan 20 Nederlandse jachten deelnamen, waarvan er 5 finishten. In de klassen III, IV en V voeren elf Nederlanders, waarvan er slechts één, de 'Karimata' (E. Blokzijl) met een outstanding performance de race geheel uitzeilde en daarmee een vijfde plaats bezette in haar klasse IV. Voor verdere gegevens zie de tabel in de bijlage. Het guardship was de Nederlandse onderzeebootjager Hr. Ms. 'Overijssel'.

december De Drietand Drietand december2009 2009 De

11 11

Met het Pion-klasse jacht 'Marina' van Joan van der Waals, namen wij deel in klasse V (28-32 voet). Met een rating van 20,8 en een scheepslengte van 9 m., waren wij het op 19 na kleinste jacht van de vloot. Onze bemanning bestond naast Joan uit Silvia Völker, Nestor Völker, René Faber en ondergetekende. Geheel onverwacht stak halverwege de oversteek van Land’s End naar Ierland een zware storm met orkaankracht op. Daardoor finishten er slechts 85 van de 303 starters en in onze klasse V maar één van de 58. In totaal zijn er 15 man omgekomen, waarvan één Nederlander, de 23-jarige Gerrit Jan Willering, die aan boord van de 'Veronier II' de wacht had toen op maandagnacht de ook aan ons bekende freak wave over zijn schip rolde, waarbij zijn lijfseizing brak en hij ondanks zoeken helaas niet op tijd is teruggevonden. Bij voorgaande Fastnets is er slechts éénmaal een bemanningslid verdronken. Dat was in een storm tijdens de Fastnet 1931 met windkracht 9 boven de Labadie Bank ... Maar nooit gaven zoveel jachten op als in het annus horribilis 1979, waarvan we dit jaar het zesde lustrum herdenken. Vooral bij de uit diverse landen afkomstige leden van de Admiral’s Cup teams zette men de wedstrijd voort uit nationale prestige overwegingen in Honour of the Flag.

wist op te pikken. De gehele SAR (Search-And-Rescue) organisatie is door de Britse marine vanuit het Southern Rescue Co-ordination Centre in Culdrose (Cornwall) geleid 1. Uiteraard hadden de kleinste schepen (klasse V) het ‘t zwaarst te verduren. In dit geval was dat niet alleen ten gevolge van een kleinere vaart en dus grotere vermoeidheid, maar ook door een samenloop van meteorologische omstandigheden, waardoor in een tijdsbestek van enkele uren boven de Labadie bank het meest gevaarlijke gebied juist samenviel met de plaats waar de kleinere klassen waren aangekomen en waar de grotere schepen al lang voorbij waren. De winnaar in corrected time was het jacht van Ted Turner, de 'Tenacious', een Sparkman & Stephens ontwerp. De elapsed time winnaar, of wel the first ship home of wel de line honours winner, was de 77 voeter 'Condor' en de eerste rond de Rock was de 'Kialoa'. De 'Condor' (71h.25m.23s.) verbeterde het Fastnet Race record met bijna acht uur.

Geheel onverwacht stak halverwege de oversteek van Land’s End naar Ierland een zware storm met orkaankracht op.

Het was de eerste keer dat een Nederlands oorlogsschip een Fastnet Race begeleidde. Bij de reddingsoperatie had de Flag Officer Plymouth de algehele leiding. Hr. Ms. 'Overijssel' was na de helicopters, het schip dat van alle hulp biedende schepen de meeste drenkelingen wist op te pikken, naar aanleiding waarvan zij het volgende bericht van de F.O. Plymouth mocht ontvangen: "You have been faced with a difficult, demanding and sobering task and have carried it out most professionally and effectively. Congratulations on a job well done, and thank you for excellent cooperation and assistance." Op 8 januari 1980 reikte de Britse premier Margaret Thatcher de British Silver Anchor Award uit aan Hr. Ms. 'Overijssel' voor haar performance in 1979. Vanaf de late avond van maandag 13 augustus tot en met donderdag 16 augustus vond in de Western Approaches de grootste reddingsoperatie plaats die ooit voor een zeilwedstrijd is georganiseerd. Het betrof een oppervlak van ongeveer 20.000 vierkante zeemijl, 4000 man namen deel aan de reddingsoperatie, waaraan 80 schepen hulp boden en waarbij 136 bemanningsleden zijn gered. De Britse Royal Navy zette schepen, vliegtuigen en helicopters in, geassisteerd door koopvaardijschepen, vissersvaartuigen, reddingboten en de kustwacht van Trinity House en last but not least Hr. Ms. 'Overijssel', het guard ship van deze race, die bij zulk slecht weer, bekend uit eigen ervaring, bepaald niet gemakkelijk te manoeuvreren was, maar toch vijftien overlevenden en twee verdronken zeilers uit de zee

Het volgende verslag is gebaseerd op de gegevens uit het scheepsjournaal van de 'Marina'. Nog vóór de start was haar bemanning mentaal en fysiek voorbereid op een onverwacht plotseling opstekende storm door de ervaring op donderdag 9 augustus tijdens de laatste inshore Solent race waarbij windstoten van Beaufort 9 optraden. We wisten toen nog niet, dat dit alleen maar een prelude was van wat ons nog te wachten stond. Er was kennelijk meer kans op herhaling hiervan dan in een stabiele zomermaand te verwachten viel. Dit is een goede waarschuwing geweest. Klasse V startte als eerste op zaterdag 11 augustus ten 13.30 uur, één uur voor hoog water. Vanaf dat moment tot voorbij de Lizard is het steeds het belangrijkste om te bepalen waar het tij het eerste mee gaat staan, het langste mee blijft staan en waar het het sterkst is. Dat betekende bij de start met een heersende westelijke wind, 3-4 Beaufort, slagen maken aan de meest lucratieve zijde van de rhumbline, bepaald door de richting en kracht van de beginnende ebstroom. Met veel zeilwisselingen en voornamelijk lichte, variërende winden en zoveel mogelijk het tij lee bowing, maakten we een prachtige zeiltocht langs de Engelse zuidkust met zijn opvallende kapen en baaien Anvil Point, Portland Bill, Lyme Bay, Berry head, Start Point, Lizard Head, Mounts Bay en Land’s End, waarbij we alle mogelijke meteorologische toestanden en zeilvoeringen meemaakten van windstilte tot harde wind, mist tot 1

Royal Navy met HMS minesweepers 'Anglesey' en 'Broadsword', de jachten 'Dasher' en 'Sultan', some other R.N. vessels, de RFA tanker 'Tidespring', eight R.N. helicopters uit Culdrose en Prestwick, met Sea Kings, Lynx en Wessex helicopters, en tenslotte vier Nimrods uit RAF St Mawgan in Cornwall. De Koninklijke marine met Hr. Ms. 'Overijssel' (Cdt. KLTZ P.C. Smit). Verder alle schepen van de Ierse marine en reddingboten ondermeer uit Baltimore en St. Mary.

december De Drietand Drietand december2009 2009 De

13 13

uitstekend zicht en buiig en mooi weer. Voor het eerst horen we van een snel over de Atlantische Oceaan trekkende nog ondiepe depressie, die vanuit Amerika de Ierse kust naderde. Op maandagochtend is het opnieuw hetzelfde weertype en voorspelt de Shipping Forecast windkracht 4-5. We zeilen dan op de gis met veel mist langs de kust van Cornwall en wisselen dikwijls van zeil omdat het geen standvastig weer is. Voorbij Land’s End begint de wind toe te nemen en tegen te staan. Dus geen sprake meer van de spinnaker. We voeren het grootzeil met één rif, en de heavy genua. Het weerbericht voorspelt nu zuidwesten wind 4-5, toenemend tot 6 à 7 en later ruimend naar het westen. Daarom maken we een lange slag om de west. Op de achtermiddag (1200-1600 uur) steken we twee reven in het grootzeil en voeren genua III. Maar op de eerste platvoet (1600-1800 uur) is het volledig stil en kunnen wij nog maar net enig behoud maken. Het kan de stilte vóór de storm zijn. De Shipping Forecast waarschuwt nu voor 'Fastnet and Irish Sea: Wind SW 4 to 7 and locally strong gale 9, imminent'. Op de tweede platvoetwacht (1800-2000 uur) zeilen we nog korte tijd met de spinnaker, maar de eerste wacht (2000-2400 uur) is nog maar net begonnen of de wind draait en dan halen we de spinnaker binnen, steken een rif in het grootzeil en hijsen de heavy genua. Om 21.00 uur wordt het een tweede rif en genua II. Dinsdagochtend, aan het begin van de hondenwacht (00.00-04.00 uur), geeft zowel de Shipping Forecast als France-Inter voor onze area een stormwaarschuwing, zuidwesten wind ruimend naar west 7, plaatselijk De Fastnet Rock met vuurtoren naar een aquarel (2000),

14 14

De Drietand Drietand december december2009 2009 De

54 x 31 cm, door Ramón García-Lastra Merino

toenemend tot 9 à 10, buiig, goed zicht. Tevens meldt de BBC het verdrinken van twee bemanningsleden van Fastnetracejachten, en dat de SAR standby is. Even later steken we het derde rif in het grootzeil en wisselen we de genua II voor de III. Overeenkomstig de gradiënt zakt de barometer snel en wijst nu 991 mb aan. Om 02.15 uur, over stuurboord hoog aan de wind zeilend, ongeveer boven de Labadie Bank 2 breekt een monstergolf dwars over het schip en legt ons daarbij knockdown op de stuurboordszij, waarbij de mast geruime tijd onder water blijft bij een slagzij van minstens 120º. De beide bemanningsleden aan dek worden vanaf loefzij naar lij in het water geslingerd, maar kunnen zich dankzij hun lijfseizing aan boord hijsen wanneer het schip weer overeind komt. De grote fout van beiden was dat de 2 m lange lijn aan lij was ingehaakt. René maakte met zijn gewicht van meer dan 90 kg een gigantische zwaai, vermeerderd met het arbeidsvermogen van beweging (1/2 mv2), waarbij de officieel goed gekeurde haak van de lijn volgens René’s eigen waarneming 'langzaam openboog en brak'. Als de wacht van beneden aan dek komt, hangt hij gelukkig nog met één hand aan de pullpitrailing, zodat hij door mij tussen twee stangen door binnen boord getrokken kon worden. De stangen verbuigen enigszins. Gelukkig had hij niets gebroken. Silvia, de roerganger, lag onder in de stuurkuip, maar zat nog vast aan haar lijfseizing. Ondertussen haalde Nestor, heel wijs, de vaart uit het schip door de vallen en schoten van genua en grootzeil 2

Diepte van 62 m, die volgens onderzeedienstervaring best in relatie kan staan tot de golfbeweging aan de oppervlakte.

los te gooien. Behalve wat blauwe plekken had niemand zich ernstig bezeerd en ook het schip had geen schade opgelopen. Alleen het kompaslicht was uitgevallen. Dat we goed onderste boven gelegen hebben, blijkt ook uit het feit, dat we véél later de redelijk moeilijk te verwijderen smeerolie-peilstok van de motor in het vooronder terugvonden. De barometer stond op 981 mb. Onze positie was tussen de Atlantische Oceaan, de Keltische Zee en de Ierse Zee, waar de 'ondiepe' Labadie Bank (60 m) en de windrichting verandering na de passage van het oog van de depressie bij de Ierse kust, tezamen met de zware storm, de oorzaak waren van de hoge, steile en in alle richtingen lopende golven en de harde wind. Benedendeks was victualie en kommaliewant uit de opengeslagen kastjes aan bakboord gevallen en naar stuurboord geworpen. Ook was nogal wat water binnengekomen door het bovenste deel van de kajuitingang. Om ongeveer 04.00 uur was alles weer geklaard. De relatieve wind was ondertussen opgelopen tot 60 of meer knopen. Als navigator, gekleed in oliepak, 'sliep' ik bij deze calamiteit aan de lage kant in de hondenkooi achter de kaartentafel. Het binnen stortende water had zo’n kracht, dat het onmogelijk was hier tegenin naar buiten te gaan. Tijdens de zware slagzij lag ik plat op mijn rug achter in de kooi tegen de onderkant van het bovendek aangeleund. Ik was dankbaar, dat de motor niet van zijn fundatie losbrak. Dit alles ging gepaard met een oorverdovend lawaai en het dwarsuit verzetten van het gehele schip met zoveel stoten, botsingen en 'schuivende' geluiden, dat het leek, dat we in aanvaring waren gekomen met een groot koopvaardijschip. Dat moet echter de breker zijn geweest, die ons met een razende vaart bovenop de golftop meenam. Gelukkig richtte het schip zich weer vrij snel op, al moet ik toegeven, dat het óverkwam alsof ik een uur gevangen had gezeten. Hoewel de grote breker toch gekomen zou zijn, bleek de grote fout de té lang aangehouden hoge vaart te zijn geweest. Na een korte scheepsraad besloten wij de storm voorlopig af te rijden. Daar zijn vier mogelijkheden voor: 1. heaving-to (bijgedraaid), 2. lying-a-hull under bare poles (voor top en takel met het roer midscheeps vastgesjord), 3. running off under bare poles (voor top en takel lenzend en voor de storm weglopend) en 4. running off under bare poles with wharps streamed to reduce speed and to steady the stern of the ship (idem als nº 3 ook lenzend voor top en takel, maar nu met achteruit een zeeanker gestroomd al of niet met nog enkele zware trossen) . Wij kozen voor de laatste optie. Dat heeft waarschijnlijk ons leven gered. We lenzen met alle zeilen neergehaald en steken achteruit zware trossen en een zeeanker. We hebben ongeveer 120 mijl open water voor ons. Dat is een grote geruststelling en een veilig gevoel, want dat moet genoeg zijn om de depressie voorbij te laten trekken. Ondertussen wordt de zee steeds hoger. De windmeter staat al lange tijd vast op het maximum van 64 knopen en wijst ook niet minder aan in de luwten. Dat wil zeggen dat er méér wind staat dan de meter

kan aangeven, dus orkaankracht Beaufort 12. De geschatte maximum golfhoogte is 40-44 voet, maar er zijn uitschieters bij van 50-60 voet. De barometer zakt naar 980 mb. De golfkammen verwaaien overal. De lucht is tot halverwege de masthoogte met schuim en overwaaiend zeewater gevuld. Het zicht is daardoor heel sterk verminderd. De zee is volkomen wit. Er staan onvoorstelbaar hoge golven met steile, bijna verticale voorzijden en lange in de windrichting lopende witte schuimstrepen. Over dit weer is achteraf aangenomen, dat iedere drie uur tussen 00.00 en 09.00 uur een significant grotere golf passeerde met dubbele, dus 2x10 = 20 m (66 voet), waarbij de golftop een snelheid behaalde van 30-40 knopen 3. Het gevaar schuilt hierin, dat zich deze situatie kan ontwikkelen tot een enorme golf met een bijna loodrechte voorzijde, die groter is dan de lengte van het schip.

De 'Marina' in volle zee op haar maiden race met de ontwerper aan het roer

Om 07.35 maakt ons schip een pitch poling 4 beweging, die plotseling stopt, als boven ons achterschip een geweldig hoge en aan de voorzijde héél steile golf met daar bovenop een enorme 3 m hoge witte kam breekt. De roerganger staat aan het roer en ik, als tweede man, sta juist in de kajuitingang maar kan het bovenste plankje van de ingang er niet meer op tijd in krijgen. Het achterschip gaat héél snel omhoog. Ik keek naar boven en zag recht boven mij op een hoogte van bijna tweemaal onze vijftien meter hoge mast een onvoorstelbaar grote greyhound of the sea heel snel naar ons toe rollen en grommen. Ik kan de roerganger alleen maar waarschuwen en schreeuw boven al het lawaai uit: 'Houd je vast'. Als de golf tenslotte breekt, komt er lange tijd veel water met enorme kracht de kajuit binnenstromen. Daarbij komt het schip gedurende enige tijd plat op zijn stuurboordszijde knockdown te liggen. De slagzij is deze keer, ondanks het vele binnengestroomde water en het ontstane vrij 3

L. Draper: Report by the Institute of Oceanographic Sciences on Severe Wave Conditions During the Fastnet Race-August 1979. Annex 2A in 1979 Fastnet Race Inquiring RYA and RORC.

4

Pitch poling is over de kop gaan.

december De Drietand Drietand december2009 2009 De

15 15

6KLS6RIW0DULQH QDYLJDWLHYRRUVFKHSHQHQERWHQ 6KLS6RIW0DULQHLVHHQLQRSJHULFKWHZHEEDVHGLQWHUQHWFRPSDQ\GLH]LFKVSHFLDOLVHHUWLQGHYHUNRRSHQRQGHU VWHXQLQJYDQDOOHEHQRGLJGKHGHQYRRUQDYLJDWLHDDQERRUGYDQVFKHSHQHQERWHQYRRUGHSOH]LHUHQEHURHSVYDDUW

Navigatie Software voor PC/Laptop SOBvMAX voor C-MAP

,QKHWNederlandsQXQLHXZHYHUVLH EHVFKLNEDDU=LHZHEVLWHYRRUGHWDLOV

PCPlotter voor Navionics

1LHXZLQRQVDDQERGYROOHGLJLQKHW Nederlands. =LHRQ]HZHEVLWH

On-line e-mail support voor SOBvMAX en PCPlotter. :LM]LMQEHURHPGRPRQ]HRQGHUVWHXQLQJELMLQVWDOODWLHJHEUXLNHQNRSSHOHQYDQDSSDUDWXXU

NIEUW!!!!!! ]LHRQ]HZHEVLWHYRRUSULMVHQGHWDLOV Digital Yacht Smartertrack ANT200 Antenne met ingebouwde AIS ontvanger met NMEA output voor plaatsing op hek.

Standard Horizon Kaartplotters Volledig nieuwe reeks met aantrekkelijke prijs en nieuwe features.

Navicom Handheld en Vaste Marifoons Aantrekkelijk geprijsde VHF met DCS, AIS, MOB, losse handheld en MOB Polsband.

C-Map en Navionics cartridges/CD-Rom uit voorraad leverbaar. 2Q]HSULM]HQ]LMQDOWLMGVFKHUS

ZZZVKLSVRIWQO LQIR#VKLSVRIWQO




vloeistofoppervlak, gelukkig niet meer dan 20 graden. Het schip krijgt weer zware klappen te verduren en wordt een aantal malen in zijn geheel verzet, of zoals Joan het meer plastisch uitdrukte: 'Het voelde binnen aan als een soort schroefbeweging naar beneden met eeen draaiing dwars uit'. Alles gaat gepaard met een oorverdovend geweld, geraas en gefluit.

golven uit. Het vrijboord neemt weer langzaam toe, maar wordt niet meer dan 40 cm. De emmer is weg, de handle van de lenspomp is verdwenen, en de windmeter apparatuur is uitgevallen, maar lijkt nog wel op de mast te staan. Later zal blijken dat alleen het contragewicht van de op het topje van de mast staande windvaan door het overkomende water was afgebroken.

Ik probeerde het bovenste deel van het kajuitdeurtje met mijn gewicht goed op zijn plaats te houden. Maar val dan met een harde smak, samen met groen water en heel veel zeeschuim ongeveer drie meter omlaag (het schip stond bijna op zijn kop) en kwam ik terecht tussen het vooronderschot, de stuurboordskooi en de mast. Even werd het donker - misschien een korte black out, of te veel water om mij heen. Mijn linker been deed lelijk pijn, maar was gelukkig nog heel. Ons geluk was, dat de breker op het achterdek viel en daardoor zoveel gewicht op het achterschip plaatste, dat we weer horizontaal kwamen te liggen voor zij werkelijk kon gaan pitch polen. Een tweede geluk, met ons vrij vloeistof oppervlak in de kajuit, was dat we rechtop kwamen te liggen in de bijna onvoorstelbare rust op bijna 200 m. vlak water, wit van het schuim achter de breker met zijn oorverdovend kabaal. Door het plotseling met een schok ophouden van de nu weer achterwaartse stampbeweging van het schip, brak het waterstag met beslag en al van de mast af en lag aan dek. Van het voorstag zijn juist uit de bovenste fitting aan de mast twee of drie strengen losgebroken.

Het water is benedendeks, tot in het vooronder doorgedrongen en heeft de inventaris opnieuw naar stuurboord verplaatst. Nestor, die in de stuurboordskooi sliep, heeft niet alleen tegen het vooronderschot op zijn hoofd gestaan, maar kreeg de volle lading water op zich. Hij was er een halve dag slecht aan toe. De kreet pompen of verzuipen was op z’n plaats omdat in de kajuit het water tot bijna aan de knieën stond. We hozen uitermate effectief met pannen aangezien het emmertje over boord was geslagen en de lenspomphandle ook was verdwenen. Provisorisch gebruiken we een schroevedraaier als lenspomphandle. Om 08.30 is de kajuitvloer weer watervrij. Dan roept de roerganger dat hij recht vooruit land in zicht heeft, te weten een vuurtoren bovenop een hoge kust. Dat klopt helemaal niet met ons gegist bestek bij een vaart van 2 à 3 knopen, maar was een ongelooflijk diep inslaande melding. Gelukkig blijkt het de mast van een ander jacht met een heel klein stormfokje heaved to op een hoge berg water te zijn, waardoor zij alleen maar af en toe zichtbaar is. Afstand minder dan tweehonderd yards, maar toch heel moeilijk te onderscheiden en dan alleen maar als we beiden op een golftop zatten. Bovendien is het bij deze wind onmogelijk om aan dek rechtop te staan, ook al probeer je je vast te houden aan een stag. Je moet gewoon plat op het dek blijven liggen. En schreeuwen, laat staan praten, is er ook niet meer bij. Binnen is de ravage véél groter dan bij de eerste knockdown. Het is werkelijk onbeschrijfelijk wat de zee in korte tijd kan huishouden. Niet alleen doordat er meer water naar binnen is gekomen, maar ook omdat hij deze keer recht van achteren inkwam 6 en het bovenste plankje van de kajuitingang niet op zijn plaats bleef zitten. Echolood en richtingzoeker werken niet meer. Binnen is veel van onze menage kapot. De vele glasscherven maken het bovendien gevaarlijk om op te ruimen. Halverwege de voormiddag staat er wat minder zee en wind dan gedurende de nacht, maar het blijft hondenweer. We halen de trossen en het zeeanker binnen. We laten het schip nu lying-a-hull under bare poles liggen, dus voor top en takel met de helmstok aan

We zeilen dan op de gis met veel mist langs de kust van Cornwall en wisselen dikwijls van zeil omdat het geen standvastig weer is.

We vrezen dat het nog verder kapot zal gaan. Daarom brengen we spinnakervallen en beide bakstagen naar voren om te voorkomen dat de mast zal breken. De stuurboordszaling is erg verbogen. Ook was een metalen scheepsconstructiedeel tussen de beide boorden in het vooronder doorgebogen. Dat betekent dat de scheepswand tijdelijk vervormd geweest moet zijn, hetgeen ons fataal had kunnen worden. Deze keer verbaasde het mij hoeveel water er in de kajuit stond. Maar het schip lag tenminste ongeveer rechtop. Ik ging zo snel mogelijk aan dek en zag dat de roerganger nog ter plaatse zat, zij het met een verbouwereerd gezicht. Hij was dezelfde man die vijf uur eerder buiten boord hing. Binnen stond het water tot iets onder de bovenrand van de kooien. Buiten was het vrijboord verminderd tot ongeveer 30 cm en in het witte schuim in een cirkel rondom ons schip dreven een reddingboei 5, stukken hout en andere zaken. Dat was ondermeer één van de roosters uit de stuurkuip, die ook onder water had gezeten. Het was de eerste keer, dat ik het woord reddingsvlot serieus in mijn mond nam, al was het deze keer alleen nog maar om zeker te stellen dat het ding, indien nodig, bruikbaar was. Verder dit onderwerp maar niet aangesneden zolang dat niet nodig was. Op het eerste gezicht leek het schip wel intact, maar zij lag dwarszees. We brachten haar weer snel voor de

5

Ik heb nooit gehoord of iemand onze van naam voorziene reddingboei heeft gevonden en of die zich zorgelijk afvroeg wat deze vondst zou kunnen betekenen.

6

Vergelijk hiermee de oorlogsschepen uit de zeiltijd als zij recht van achteren een volle laag te verduren kregen door een crossing the T formatie.

december De Drietand Drietand december2009 2009 De

17 17

lij vastgesjord, waarbij we de wind meestentijds over bakboord in hadden. We laten weer één wachtsman aan dek en een tweede man benedendeks standby, sluiten het schip hermetisch af en laten de rest van de bemanning rusten om wat op verhaal te komen. Op de achtermiddag voorspelt de BBC Shipping Forecast 'WSW 7 to 9, and 10 in showers, later decreasing to near gale or gale force 7-8'. We wachten het weerbericht van 17.50 uur af , hoewel het er buiten wat milder uitziet. De voorspelling is 'SW 8 tot 9, decreasing to 4 to 5'. Dat klinkt ons ongeloofwaardig in de oren. De zee is niet meer zo gigantisch hoog en de wind is verminderd tot WSW/8. Daarom hijsen we om 18.15 uur het grootzeil met 3 reven en een stormfokje. Bepalen volgens ons gegist bestek koers 200º rechtwijzend naar de Seven Stones Lightvessel, want met onze averij hoeft er niet meer aan een Fastnet Race gedacht te worden. We houden wat hoog aan om af te kunnen vallen, mocht de wind krimpen en zo onze mast te kunnen sparen. Woensdagochtend 15 augustus ten 00.15 uur geeft het weerbericht zuidwestenwind 4 tot 5 op, later toenemend tot 6. Om 02.35 uur krijgen we zicht van de blink van het lichtschip Seven Stones in peiling 170º kompas, geschatte afstand 25'. Ons gegist bestek bleek op tien mijl nauwkeurig geweest te zijn, dit ondanks de met zout water doorweekte en verfrommelde zeekaarten. We veranderen dan koers naar 165º kompas en halen het derde rif uit het grootzeil. Hebben ten 09.55 uur de Longships bakboord dwars op ¼ mijl afstand. Even daarvoor heeft een helicopter een paar rondjes om ons heen gedraaid en, naar later zal blijken, gaf deze ons met armseinen en lichtmorse opgegeven bericht 's.y. Marina O.K.' aan onze next of kin door 7. De hele nacht hebben we trouwens vliegtuigen, helicopters en schepen

met schijnwerpers zien zoeken. De Fastnet Rock

Langzamerhand is de wind afgenomen tot zuidwest 3 tot 4. We halen het rif uit het grootzeil en hijsen de heavy genua. Daardor zijn we om 14.00 uur op tijd bij de Lizard Head om met het laatste staartje vloedstroom rond de kaap te komen. Veranderen koers naar 065º kompas op rhumblijn Penlee Point. De genua wordt over het andere boord uitgeboomd. Het is prachtig zeilweer. We hebben op donderdagochtend 16 augustus ten 02.45 uur Rame Head op korte afstand aan bakboord dwars en sturen even later na Penlee Point de Plymouth Sound binnen. Worden ten 03.40 uur nabij de Plymouth Breakwater door een motorjacht op sleeptouw genomen, want onze motor start niet meer door de wateroverlast. Meren ten 04.00 uur af in de outer basin van de Millbay Docks na volgens het log 434 zeemijlen gezeild te hebben in 111 uren, dat is afgerond 4,5 dag met een gemiddelde vaart van 3,9 knopen sedert de start bij Cowes. Drie uur na onze binnenkomst stak de volgende storm al weer op! Gelukkig lagen we deze keer in de binnenhaven achter de sluisdeur. We hesen de vlag halfstok. ‘s-Middags is er na een sobere prijsuitreiking een Memorial Service in de St. Andrew’s Church voor overleden deelnemers aan de Fastnet Race 1979. Op Cape Clear (Ierland) is bij een in 2004 gevestigd Cape Clear en Fastnetmuseum ook een Fastnet Race 1979 monument onthuld ter herdenking van de verdronken zeilers.

Ons geluk was, dat de breker op het achterdek viel en daardoor zoveel gewicht op het achterschip plaatste, dat we weer horizontaal kwamen te liggen voor zij werkelijk kon gaan pitch polen.

18 18

De Drietand Drietand december december2009 2009 De

Van het verleden kunnen we leren wat we in de toekomst beter moeten doen. Uit het 'oogpunt van de goede 7

In Nederland was er geen civiele organisatie die speciaal het verloop van deze race volgde. Nadat de eerste alarmerende berichten via de media en Hr. Ms. 'Overijssel' binnen kwamen, heeft de Koninklijke marine de voorlichting op zich genomen.

zeemanschap' moet men daarnaar handelen en daarbij gebruik maken van de meest moderne middelen. Ook al lijken oudere veiligheidsmaatregelen nóg zo modern, als er nieuwe en betere op de markt komen, dan is het onverantwoord om met de oude door te gaan. In de periode 1963 tot 1979 wwerd het ons duidelijk, dat de schepen voor een zware Fastnet geleidelijk aan te licht werden gebouwd. Maar juist in díe jaren waren er geen grote stormen. Toch heeft de historie zich herhaald met de Channelstorm zomer 1956, de Fastnet 1957, de Fastnet 1979, de Queen’s Birthday Storm 1994 en de Sydney Hobart Race 1998. De eerste en de derde storm heb ik persoonlijk ervaren en daarvan geleerd. Ook voor de dag van vandaag moet je uiterst kritisch blijven of nieuwe spullen aan boord 'uit het oogpunt van de goede zeemanschap' voldoen. Nooit mag men vergeten dat de zee altijd de zee zal blijven en respect zal vragen. Je moet op extremen voorbereid zijn. Een plotseling in enkele uren opstekende 'Great Storm' is beslist niet altijd voorspelbaar, ook niet met de meest moderne hulpmiddelen. Het komt voor en zal blijven voorkomen. De ernst van een samenloop van omstandigheden zoals bij de Fastnetorkaan 1979, is nooit te voorzien. Uit de tabellen op pagina 21 blijkt de algemene regel nummer 1 opnieuw bewezen, dat met de order 'Schip verlaten' zo lang mogelijk gewacht moet worden. Blijf altijd aan boord als het schip nog niet in zinkende toestand is. Van de 24 verlaten jachten zijn er later 19 drijvend teruggevonden! Van deze 19 zijn helaas niet alle bemanningsleden gered ... Hetzelfde geldt voor mensen aan dek houden die daar niet strikt noodzakelijk zijn bij het afrijden van een zware storm. Op de 'Marina' hebben we meegemaakt, dat tot op de meest onbegrijpelijke plaatsen vlijmscherpe glasscherven lagen van flessen en potjes afkomstig uit de kombuis. Ook bleken niet alle kastjes voldoende vergrendeld te kunnen worden, want die gingen open en dan verspreidde de inhoud zich over het hele schip en zelfs de klep van de kaartentafel ging open om alle zeekaarten er uit te gooien en daarna weer dicht te gaan, om maar enkele voorbeelden te noemen. De Special Regulations van de Offshore Racing Council zijn beslist uitstekend om als checklist te gebruiken. Gelukkig was onze bemanning opgewassen tegen extreme omstandigheden. Door met kalmte en op adequate wijze professioneel te anticiperen, bleken wij voorbereid te zijn op iedere nieuwe verrassing. Nogmaals, een goed zeeman is op alles voorbereid. Een verhaal uit de Oude Tijd moge dat illustreren. Drieduizend jaar geleden stond een toerist in de havenstad Sidon op de wal te kijken hoe een phoenisische schipper zijn hele schip leegmaakte, alles op de wal plaatste en het daarna weer één voor één aan boord terugbracht, waarop de toerist vroeg wat de bedoeling was van dat zijns inziens dubbele werk. 8

Dat heet scheepswijs te zijn!

De schipper antwoordde: 'Dat is een heel gemakkelijk te beantwoorden vraag. Hier in de rust van de haven kan ik alles terugzetten waar het hoort te staan. Als er dan op zee een storm opsteekt, ben ik erop voorbereid en weet ik alles in de kortst mogelijke tijd terug te vinden 8, want dan zal er geen tijd meer zijn om te gaan zoeken ...'.

\Frédéric L.M. Nabbe

Geraadpleegde literatuur t
##$
/FXT
Freak storm hits yacht race, http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/ august/14newsid_3886000/3886877.stm t
##$
3BEJP

"SDIJWF
)PVS
PGGFST
B
POF
IPVS
documentary about the fatal 1979 Fastnet Race, presented by journalist and sailor David Lomax, http://www.bbc.co.uk/radio4/archivehour/pip/t5r2a/ t
*BO
%FBS
Fastnet: the story of a great ocean race. London, Batsford Ltd., 1981. t
*BO
%FBS
The Royal Ocean Racing Club, The first 75 years. London, Adlard Coles Nautical, 2000. t
4JS
)VHI
'PSCFT
4JS
.BVSJDF
-BJOH
FO
-U$PMPOFM
James Myatt: 1979 Fastnet Race Inquiry Royal t
Yachting Association-Royal Ocean Racing Club, Report to the Council of the RYA and The Committee of the RORC. London, 1979. t
'-.
/BCCF
"BOUFLFOJOHFO
WBO
EF
SFEF
WPPS
EF
Nederlandsche Vereeniging van Kustzeilers over De Fastnet Race t
1967 aan boord van de 'Fairwind'. Utrecht, Jaarbeursgebouw, 1968. t
'-.
/BCCF
De Fastnet race, enige navigatorische en meteorologische beschouwingen. Den Haag, ANWB, t
8BUFSLBNQJPFO
O


KVMJ

QQ
 t
'-.
/BCCF
Analyse van de Fastnet Race 1969. Hoofdstuk in: 'De Maas' 25 jaar later 1951-76. Rotterdam, t
6JUHBWF

KBSJH
CFTUBBO
EFS
WFSFOJHJOH

QQ
68-74. t
'-.
/BCCF
Scheepsjournaal z.j. 'Marina'. Aug. 1979. t
/BUJPOBMF
FO
JOUFSOBUJPOBMF
LSBOUFOLOJQTFMT
 t
+PIO
3PVTNBOJFSF
Fastnet Force 10. Lymington, Nautical Publ. Co., 1980. t
3PZBM
0DFBO
3BDJOH
$MVC
Twenty-eighth Fastnet Race: Sailing Instructions. London, 1979. t
,BQJUFJOMVJUFOBOU
UFS
[FF
1$
4NJU
Hr. Ms. 'Overijssel'. Jaarboek van de Koninklijke marine 1979.

december De Drietand Drietand december2009 2009 De

19 19

Speciale

Alle valle 3 meter hanlen 2 meter betale n!

Alle landvastleen n 2 meter hatale n be er et m 1

De deelnemers aan de Fastnet Race 1979 Klasse

0

I

II

III

IV

V

Totaal

Totaal starters 14 Totaal opgegeven 1 Totaal finishers 13 Vermiste bemanningsleden Jacht verlaten maar teruggevonden Jacht verlaten en gezonken -

56 19 36 1 -

53 30 23 -

64 52 6 6 4 2

58 44 6 6 7 1

58 48 1 3 7 2

303 194 85 15 19 5

3 2 1 -

6 3 3 -

4 4 1 -

6 5 1 -

1 1 -

20 15 5 1 -

Totaal Nederlandse starters Totaal Nederlandse uitvallers Totaal Nederlandse finishers Vermiste Ned. bemanningsleden Nederlandse jachten verlaten

-

Gedenkteken voor de slachtoffers van de Fastnetrace 1979

De Nederlandse deelnemers 1

Hoe de 136 drenkelingen zijn opgepikt

Klasse

Naam

Gefinished

I I I

Scaldis (S.T. Nauta) Formidable (P.W. Vroon) Schuttevaer (J.C.W. van Dam)

+ -

Plaats in klasse 6 -

II II II II II II

Sarabande (J.J. Hozee) Dagger (J.L. Dolk & Th.E.W. Vinke) Schollevaer (W. Deerns & F. Eekels) Spica (W.L. Rivière) Belita VII (J.S. Bouman) Goodwin (J.N. van Drongelen)

+ + + -

20 17 6 -

III III III III

Veronier II (C.J. Vroege) Pepsi (J.J. Smith) Croix du Cygne (K. van Exter) Zeehaas (M.J.F. Vroon)

-

-

IV IV IV IV IV IV

Drakkar (R. Morelisse) Karimata (E. Blokzyl) En Passant (M. Postma) Dumonveh (G. Messing) Sandettie II (J. Krygsman) Elessar II (W.P.J. Laros)

+ -

5

V

Marina (J.H. van der Waals)

-

-

-

1 In deze en de volgende tabel is deels gebruik gemaakt van Sir Hugh Forbes, Sir Maurice Laing and Lt.-Colonel James Myatt: 1979 Fastnet Race Inquiry Royal Yachting Association-Royal Ocean Racing Club, Report to the Council of the RYA and The Committee of the RORC. London, 1979, tabel 1.2, p. 7, en Ian Dear: Fastnet: the story of a great ocean race, London, Batsford Ltd., 1981, pp. 180-5.

t
)FMJDPQUFST

NBO
XBBSWBO
één overleden. t
)S
.T
'Overijssel': 3 bemanningen, waarvan één bemanning van boord is gehaald en de andere twee uit hun reddingsvlot zijn gered. Totaal 15 man en 2 overleden slachtoffers. t
).4
'Anglesey' redde de crew van één jacht. t
7JTTFSTDIFQFO
SFEEFO
UXFF
bemanningen, en een offshore supply vessel redde de bemanning van een jacht. t
7BO
FFO
PNHFTMBHFO
WMPU
SFEEF
EF
coaster 'Nanna' twee drenkelingen, maar verdronken drie andere bemanningsleden die onvoldoende kracht hadden overgehouden om in hun uitgeputte toestand de loodsladder op te klimmen. t
5XFF
CFNBOOJOHFO
XFSEFO
VJU
IVO
reddingsvlot gered door de jachten 'Lorelei', respectievelijk 'Moonstone'. t
&FO
KBDIU
NFU
BWFSJK
XFSE
PQ
sleeptouw genomen door het jacht 'Dasher'. Het gesleepte jacht kapseisde even later, wat schip verlaten betekende en de bemanning deed overstappen op het reddingsvlot, waarna zij opnieuw door de 'Dasher' gered werden.

december De Drietand Drietand december2009 2009 De

21 21

O

N

Z

E

Leden, dat is waar het om draait bij iedere vereniging en dus ook bij de NVvK. Ieder jaar komen er nieuwe bij, ieder jaar vallen er leden af. Het verloop is nooit helemaal in evenwicht. Gelukkig komen er de laatste jaren iets meer leden bij dan dat er afvallen. Op dit moment van schrijven (half november) zijn er 52 nieuwe leden bijgekomen en hebben ook 52 leden hun lidmaatschap om wat voor reden dan ook beëindigd. Het blijft dus nodig om nieuwe leden te werven. Aardig idee misschien zo rond kerst: een zeilvriend van u die nog geen lid is lid maken en/of hem of haar en jaarlidmaatschap of het entreegeld cadeau doen.

22

De Drietand

december 2009

L E D

E N

Op deze pagina’s ziet u foto’s van nieuwe leden, die op de 'Leden voor Leden' bijeenkomsten van 2007, 2008 en 2009 aanwezig waren. Inmiddels zitten er van hen in commissies. De meesten zijn gewoon lid. Anderen zijn mogelijk al weer afgehaakt. Ledenbinding. Het is een niet veel gehoord woord, maar we doen er wel aan binnen de NVvK.

december 2009

De Drietand

23

~ Wormvormig aanhangsel ~ r is een cartoon van Mike Peyton, waarop – anders dan gebruikelijk – een boot in ideale zeil omstandigheden is te zien. Aan boord een desondanks bezorgd kijkende schipper: 'Prima zeilweer, perfecte navigatie, geen technische problemen; dat kan niet goed zijn'. Naar mijn gevoel hebben wij zo jaren bijna onbezorgd met de Wijsneus gekruist. Maar dit jaar hadden wij dan toch onze te verwachten portie pech. Over de heetgelopen motor heb ik in een eerdere Drietand geschreven.

koppel werk en een gesloten – vonkvrije – accuschakelaar had ik een veilige constructie.

E

Kortsluiting Tijdens een dikke regen ligdag nam ik de gelegenheid te baat om de motor eens goed na te kijken. De V-snaar kon wel wat opgespannen worden en terwijl ik met een steeksleutel achter de dynamo reikte vlogen de vonken door de kajuit. Dat krijg je als je vergeet om de accu’s los te koppelen en dan kortsluiting maakt. Na de eerste schrik, het leek wel vuurwerk, alles eens goed nagekeken. Op de steeksleutel een forse puntlas. De klikzekering tussen de acculader en de batterij was uitgeslagen, weer omgezet. De motor startte direct en er was laadstroom. De schade leek dus erg mee te vallen. Totdat we de volgende dag verder voeren en er geen laadstroom naar de

24 24

De Drietand Drietand december december2009 2009 De

lichtaccu’s ging. Het controle lampje op het scheidingsrelais/ spanningsregelaar was ook uit, dus ik dacht dat dat ding mijn actie toch niet had overleefd. Was net afgelopen najaar nieuw gemonteerd. Startkabel Een gelijksoortig apparaat kon ik niet aankomen, maar mijn monteur in Andijk gaf mij telefonisch een oplossing. Als ik nu, als de motor draaide, met een startkabel de plus van de startaccu verbond met de plus van de lichtaccu dan werden ook die weer geladen. En zowaar dat werkte. Maar om tijdens de vaart onder de achterkooi min of meer op de tast met die grote kabelklemmen te klungelen zag ik niet zo zitten. Het contact maken ging toch telkens met wat vonkjes gepaard. Dat moest anders kunnen. Met behulp van een mooie Zweedse met een hele grote tang zijn enkele kabelschoenen op dikke snoeren geperst en na wat

Schema Achteraf bleek de regelaar niet kapot, maar had een grote zekering tussen dynamo en accu het begeven. Deze was niet ingetekend in de wijziging van het elektrisch schema dat na het monteren van de nieuwe regelaar was gemaakt. Had ik beter op het oorspronkelijke schema gekeken, dan had ik het wel kunnen zien. Maar of de betreffende mespatroon zekering in Zweden te krijgen zou zijn geweest?? Wat heb ik geleerd t
%FOL
OPH
CFUFS
OB
UJKEFOT
IFU
klussen t
7
JT
UPDI
HFWBBSMJKLFS
EBO
vaak verondersteld t
"MMF
TUSPPNCSPOOFO
XBMTUSPPN
en 12V moeten losgekoppeld voordat je gaat sleutelen t
1SPCFFS
IFU
FMFLUSJTDIF
TDIFNB
te doorgronden t
/FFN
WBO
BMMF
[FLFSJOHFO
SFserve exemplaren mee t
.FU
EF
NVMUJNFUFS
JT
FFO
[FLFring eenvoudig te controleren t
&O
)FUUZ
IFFGU
FFO
NPPJ
TJOUFSklaascadeau: een waarschuwingbordje voor op de motorklep.

\André Wijsenbeek

Solozeilen inds augustus van dit jaar weet iedere Nederlander wat solozeilen is. Een dertienjarig meisje wist deze zomer te bewerkstelligen, dat deze tak van zeilen onder ieders aandacht kwam. Naast Joshua, Francis, Blondie en Dame Ellen staat Laura al bij voorbaat in het rijtje namen van hen, die 'singlehanded' rond de wereld voeren. Ook niet-zeilers interesseerden zich plotseling voor het verschijnsel solozeilen en vroegen zich af of het niet gevaarlijk was. En of Laura dan ook ’s nachts doorging met zeilen. Na het boek 'Solozeilen' van Richard Bouwman uit 1976, is de belangstelling in Nederland o.a. door middel van de NNWB Singlehanded Prestatietocht, ook wel bekend als de Reid’s Singlehanded Race weliswaar toegenomen, maar bleef het alleenzeilen voor het grote publiek kennelijk toch verborgen achter de horizon. In het najaar, als de meeste zeilen alweer opgedoekt zijn en het IJsselmeer leeg genoeg, komen de alleenzeilers voor de 200-mijls en de tocht van Steneker weer het water op. Mogelijk komt daar binnenkort een einde aan. De Rijkspolitie IJsselmeer heeft onlangs het onderwerp singlehanded wedstrijden/tochten op de agenda van het overleg tussen Watersportverbond, Rijkswaterstaat en Rijkspolitie IJsselmeer gezet. Ze zetten daar uit veiligheidsoverwegingen vraagtekens bij en vinden dat het eigenlijk verboden zou moeten worden. Het Watersportverbond, onze belangenbehartiger, stelt, dat het verantwoord moet gebeuren en wil samen met de organisatoren komen tot voorwaarden op basis waarvan een dergelijk evenement verantwoord georganiseerd kan worden. Het forum op onze website is de uitgelezen plek om daar binnen onze vereniging een discussie over te starten en daar met uw mening en standpunt aan mee te doen. Zie www.kustzeilers.nl (alleen voor leden; inloggen; forum)

S

Wij vroegen een aantal solozeilende Kustzeilers om aan de hand van een aantal 'singlehanded woorden' zoals zelfstuurinrichting, vlag nummer 1, eenzaamheid, veiligheid, slapen, risico, bemanning hun gedachten op papier te zetten. U leest ze hier op deze pagina’s.

\Hans Althuis

Schipper Bold Black Bear 1. Het spreekt haast voor zich dat iemand die alleen zeilt een goede zelfstuurinrichting moet hebben. Ik heb een oude Neco met een nieuwe Raymarine computer en die voldoen prima. Maar voor langere stukken zoals vorig jaar naar de Azoren stuur ik met mijn oude Aries windvaan. Spaart stroom en volgt de wind ook als ik slaap. 2. Vlag nummer 1 vind ik onzin en lijkt me ook wat te stigmatiseren. Een zielig mannetje? Ik zie ook het voordeel of belang ervan niet in. Als ik hulp krijg in een haven, goed. Zo niet dan red ik het zelf. 3. Zeker op langere trajecten maar ook en wellicht nog meer kan eenzaamheid optreden in jachthavens. Dan valt het niet altijd mee om contact te krijgen met mede zeilers die niet alleen zijn. 4. Ik voel me vrijwel altijd veilig aan boord alhoewel ik zelden een safelijn of zwemvest draag. Overboord is overboord. En dan vastzitten aan een voortzeilend schip is m.i. zelfmoord. Mijn type schip. Een Koopmans ketch kotter midzwaard met een gewicht van rond de 16 ton geeft ook dat gevoel van veiligheid. 5. Echt goed slapen blijft voor mij moeilijk. Korte rustperiodes, de hele dag en nacht door moeten me in conditie houden. En dat werkt met het kookwekkertje erbij en de glazen slaande klok. Overdag maak ik in de kuip een bedje om goed te kunnen rusten en toch uitkijk te kunnen houden. 6. Of alleen zeilen meer risico met zich brengt betwijfel ik. Want met de korte slaapjes houd ik controle over wat om me heen gebeurt. En in de nacht ben je, ook als je met twee man vaart, alleen aan dek. Wel steek ik altijd een rif net voor het donker wordt. Hoef ik in voorkomend geval niet in het donker naar de mast om maatregelen te nemen. 7. Wel of geen bemanning? Ik zou wel graag bemanning willen maar daar moet ik dan ook een goede relatie mee hebben en ook buiten het varen om. Allen zeilen is voor mij geen keus maar ingegeven door de omstandigheden.

\Rob van Haaren december De Drietand Drietand december2009 2009 De

25 25

'Easy Going' solo Waarom ik soms ga solo zeilen? De meeste solo mijlen met onze 40 voets Contest 'Easy Going' heb ik gemaakt in de 200 mijls solo, welke het geesteskind was van de helaas te jong enkele jaren geleden overleden Jan Luyendijk. Daar heb ik een achttal malen aan deelgenomen. Vaak heb ik daarbij dagen gemaakt van 16 uur en soms meer op het water. Je moet daarvoor in goede conditie zijn. Bij deze race is er van eenzaamheid geen sprake. Er zijn een zestig tot tachtig collega's en er varen er altijd wel paar van ergens in de buurt. En in de aanloophavens kun je even bij elkaar buurten. Wat moet je dan solo doen? De havens en sluizen in en uit, waarbij je vooral goed van te voren de trossen om af te meren klaar moet leggen, om af te kunnen meren. Verder het hijsen van de zeilen, het reven, het zetten van de spinnaker, de navigatie, het verzorgen van je eten en drinken. Kortom, het is een hele organisatie. En daar sta je alleen voor. Ook als het harder waait. Het geeft een kick, als dat allemaal goed lukt. Het voeren van de cijferwimpel nummer 1 in het achterstag is misschien wel goed, maar het geeft je beslist geen extra rechten. Je zult wel steeds goede uitkijk moeten houden, zeker in de drukke wateren langs de Nederlandse kust, op het wad en op het IJsselmeer. Je moet zeker weten, dat je even de kajuit in kan gaan voor de navigatie, om eten te maken, enzovoorts. Zeker ook, wanneer je in de nachtelijke uren doorvaart.

Solo, maar niet alleen Het solozeilen is bij mij gegroeid van handig om de boot ergens heen te brengen tot een nieuwe manier van zeilen. Zeg maar een nieuwe dimensie. Solozeilen is niet dapper, zielig of eenzaam. Het stelt mij in staat om intensief te zeilen. Intensief omdat je alles zelf moet doen, maar vooral omdat je nog alerter bent op je omgeving. Het is voor mij de ideale mogelijkheid om de accu weer op te laden. Sinds 1998 probeer ik ieder jaar een weekje in wedstrijdverband solo te varen. Na een aantal de jaren de 200 Mijls, nu sinds 4 jaar de Singlehanded. Voor beide wedstrijden geldt het motto 'solo, maar niet alleen'. Het solozeilen schept een soort band en je zeilt in veel gevallen met elkaar op en ontmoet elkaar in de havens. Voor beide wedstrijden geldt dat je grenzen verlegt. Je wordt handiger en bouwt een soort conditie op. Het vraagt om een goede voorbereiding van materiaal en mens. Tijdens de wedstrijd ontstaan er altijd momenten waarop je denkt: ik stop ermee. Door vermoeidheid of gebrek aan motivatie. Voor deze gevallen heb ik al jaren een envelop in de kaartentafel met daarop de tekst 'alleen openen bij twijfel' . Ik weet wat er in zit, namelijk het antwoord: 'doorvaren' . Doorvaren betekent bijna altijd dat je in de genoemde nieuwe dimensie belandt, een soort harmonie. Je geniet van het alleen varen, alles klopt, je voelt dat je een prestatie levert en grenzen verlegt. Dan is zeilen een sport. Solozeilen is niet gevaarlijk zolang je bewust blijft van de gevaren. Je bent in je hoofd continue bezig met het afwerken van een veiligheidslijst en voert continue checks uit op je materiaal. Een belangrijk instrument is natuurlijk de stuurautomaat. Voor

26 26

De Drietand december 2009 De Drietand december 2009

mij een helmstokautomaat die iets zwaarder is dan noodzakelijk. Ik weet dat ze ook kapot kunnen gaan. Een windstuurinrichting is nog een wens. De Stella Filante is iets langer dan 9 meter en is uitstekend alleen te varen. Je ontwikkelt je eigen 'handigheidjes' en in de loop van de jaren richt je je schip er enigszins op in. Aan niet-zeilers is het lastig uit te leggen wat er leuk aan is. Dagenlang alleen op een slingerend schip naar de horizon staren. De praktijk is anders, logboek bijhouden, zeilen trimmen, radio luisteren, lezen, eten maken, navigeren en sturen wanneer het te heftig wordt voor de automaat. Er zijn veel grote namen in de wereld van solozeilers. Op mijn kantoor hangt een door Ellen Mc Arthur gesigneerde pagina uit het Volvo Ocean Race programma 2001. Er staat: 'Jaap, go for it!'. Ik heb een enorme bewondering voor haar en denk dat ik een kopie van dit document in de envelop stop. Tenslotte moet ik wel eerlijk toegeven dat het zeilen met de familie of vrienden wel veel gezelliger is!

\Jaap Verkerk

De veiligheidsuitrusting is van groot belang. Ik draag varend steeds een zwemvest. En als het donker wordt, of harder gaat waaien, ook een lifeline. En slapen doe ik bij het solo varen alleen aan de wal of achter het anker. De 200 mijls solo is een wedstrijd. Het is gebleken, dat je zelf toch de boot iets sneller kan laten varen, dan op de stuurautomaat. Overigens hebben we een prima 'zelf denkende' Raymarine stuurautomaat, waar we altijd veel gebruik van maken. Wie mij kent, weet dat ik verder eigenlijk altijd met echtgenote Joke vaar. Samen varen vinden we heerlijk. En we maken 's zomers graag langere tochten. Al of niet met extra bemanning wordt dan ook wel non stop enkele dagen en nachten doorgevaren. Er is dan steeds een wacht, die uitkijk houdt, hetgeen een veilig gevoel geeft, zodat je ook rustig onderweg kunt slapen.

\Frits Bartels

Een luie zeiler Zo zou je mij kunnen noemen, een luie zeiler, want ik zit liever te staren dan te sturen. Daarom ben ik goed voorzien van windvaan en Autohelmen. Zo haat ik ook stuurwielen, daar moet je namelijk zo vaak achter stáán. Kijk maar om u heen: iedereen staat maar. En als mijn zeilen eenmaal goed zijn getrimd, blijf ik liever overal zo lang mogelijk van af. Ook daarom kwam ik op zee terecht, alleen daar is dat nog mogelijk. Toch ben ik op een gegeven moment solo gaan varen, hoewel dat een aanslag op mijn luiheid betekende. Want geloof me, daar ben je wel druk mee. Niet alleen moet je alle voorbereidingen solo treffen, ook alle mottige klusjes aan boord zijn voorbehouden aan jou alleen. Jaren geleden hoorde ik van de Singlehanded van Reid, die viel echter altijd onder schooltijd. Maar, nam ik me voor, als ik met pensioen ben, ga ik er voor. Inmiddels heb ik daar ongeveer tien maal aan meegedaan. En iedere keer als de wekker ’s nachts om vier afliep, wanneer op het wad het tij omliep en de regen horizontaal voortgejaagd werd, dan stommelde je toch weer je kooi uit, in een poging die koleretocht uit te zeilen. Want zo is een solozeiler ook wel weer. Hij geniet er van. Alleen verantwoording schuldig aan jezelf. En de veiligheid dan? Simpel, mijn eigen veiligheid hangt alleen van mijzelf af. De veiligheid van anderen misschien? Sorry, wat voor schade brengen ik en mijn bootje een 100.000-tonner toe, een windmolen van 160 meter hoog, of een boorplatform. Zelfs een garnalenkottertje zal van mijn solo gezeilde scheepje geen krasje oplopen.

Jawel, maar de goede uitkijk dan? Dat moet u tot de zeeman zeggen, die tijdens zijn wacht naar de kombuis loopt voor wat voedsel, of beneden een filmpje pakt, terwijl zijn tanker met 20 knopen door de stuurautomaat op de rotsen gejaagd wordt, of op een ander schip. Daarbij een gigantische milieuramp veroorzakend. (Prestige, Exxon Valdez?) Maar jachten zoals het uwe dan, hoor ik u vragen. Wel, dat is toch geen probleem? U vaart met bemanning, hanteert een wachtsysteem en houdt goede uitkijk. Als u mij met mijn 'één'-wimpeltje aan ziet komen, weet u hoe laat het is en gaat u heus met een boog om mij heen. Het is mij in al die jaren nog maar één keer gebeurd, dat mij luid en duidelijk werd toegevoegd: 'Bakboord, sukkel!' En hij had groot gelijk. En nu even eerlijk. Hebt u, met al uw goede uitkijk, nooit eens een bootje over het hoofd gezien? Of u verslikt in de naderingssnelheid van schepen in de 'shipping lane'? Het enige wat wel eens een probleem kan zijn, is het sociale aspect. Ja, ik geef het toe. Bij 'gezelligheid' denk ik niet altijd aan solozeilen. Nu moet ik bekennen dat ik daar meestal geen behoefte aan heb. Alleen als ik door anderen uitgenodigd wordt, met hen mee te zeilen, is dat wel eens vervelend. Ik ben namelijk niet altijd even sociaal vaardig. Dat is de reden, dat ik tegenwoordig nooit meer geïnviteerd word om eens gezellig mee te zeilen. En mijn Ingrid werkt nog, dus moet ik voorlopig solo blijven zeilen. Graag zelfs.

\Ad Beringen december De Drietand Drietand december2009 2009 De

27 27

Een ruilhart voor de MK 11? Dit artikel ontstijgt de Delta, dat moet dan maar een keer. Het voorgevallene is belangwekkend genoeg om de wat oudere bootbezitters onder ons ongerust te maken. Met oud wordt dan niet de eigenaar bedoeld doch de boot. Preciezer, de mechanische voortstuwing ervan en speciaal de met een Volvo MK 11 uitgeruste boten. Boten dus uit de jaren 70- 80 van wat tegenwoordig de vorige eeuw wordt genoemd. Ja, ja, wij worden toch oud.

preek je over een Volvo MK 11 dan heb je het inderdaad over twintig tot dertig jaar geleden. Toen boten van 9,50 m tot 10.50 m nog groot waren. Vele serieschepen van die maat werden standaard geleverd met een MK 11 en meestal voorzien van een saildrive overbrenging. Beste karretjes. Nog! In mijn Gladiateur van 33 voet - bouwjaar 1981waar ik sinds 1996 de eigenaar van ben, bevindt zich een tweecilinder MK 11 c van 25 pk met saildrive. Vorig jaar vertoonde de saildrive ouderdomsklachten die door de werf – een officieel Volvo Penta Service Center – kundig werden verholpen. Dit was overigens niet eenvoudig geweest, aan bepaalde, versleten onderdelen was moeilijk meer te komen. Wel werd mij toen al gewezen op de diesel zelf waarvan de temperatuur aan de hoge kant bleef. ‘Die moeten wij volgend jaar maar eens onderhanden nemen’.

S

En zo bracht ik dit voorjaar de boot terug naar de werf om met de jaarlijkse beurt het koelsysteem grondig na te laten kijken. Dit liep niet helemaal van een leien dakje. Maar liefrst drie monteurs kwamen er aan te pas. Ik zal het kort houden: eerst niet, toen toch wel werd de kop gelicht en tenslotte de cilinder mantels getrokken. De kanalen en koelruimtes eromheen waren zo goed als geheel dichtgeslibd met kalkaanslag. Om de boel weer op zijn plaats te krijgen moesten nieuwe onderdelen worden besteld die een week later aankwamen. Dan blijken 2 cilinder-afsluitringen niet leverbaar te zijn vóór eind juni. En wij lagen er al vier weken!

28

De Drietand

december 2009

Een dag later duiken ze alsnog op. Wij zijn er niet gerust op als wij de werf verlaten. Het is dan Pinksteren. Terug van weggeweest Drie weken later gaan wij weer aan boord voor een geplande vakantie van 5 weken met als doel de Engelse Eastcoast. Wij houden onze reserves ten aanzien van die plotseling opgedoken afsluitringen en besluiten om de eerste week in elk geval binnendoor Zeeland te varen. Dit blijkt geen verkeerde beslissing. De motor, die moeilijk te starten was, krijgen wij onderweg steeds moeilijker aan de praat. Wij besluiten de werf te consulteren en keren de steven naar Zierikzee. Een monteur van de werf die daar woont, constateert met een zorgelijk gezicht koelwater in de smeerolie. De volgende ochtend, na wederom moeizaam starten door dezelfde monteur raadt hij ons aan direct door te varen naar de werf en de motor niet meer uit te schakelen. Niet zonder moeite meren wij er aan het einde van die dag af. Natuurlijk zijn wij niet vrolijk gestemd. Zal de hele boel weer uit elkaar moeten? Voor wiens rekening? De eerdere beurt had bijna drieduizend euro gekost. Wij besluiten de verzekering in te schakelen die ogenblikkelijk belooft om een expert bij de werf langs te sturen. Dit geeft ons in elk geval wat lucht maar dat schiet bij de werf blijkbaar in het verkeerde keelgat. Althans de aanvankelijk plezierige omgang met de werfbaas wordt stugger.

Voor de tweede achtereenvolgende keer een open hart operatie

Er blijkt nu van alles mis te kunnen zijn: pakkingen, beluchting, terughevelen van het koelwater. Ook de expert houdt zich op de vlakte. In elk geval blijkt al snel dat er een stoterstang verbogen is wat duidt op waterslag. Dus water op de cilinders maar waarvandaan? Hier komt men na een volle week van ‘tussendoor’ demontages – de werf let ook op de centen – achter. Er is een gat ontdekt bovenin de voorste cilinderwand. Gelukkig dat ‘onze’ monteur de zoektocht naar de oorzaak niet had opgegeven want expert en werf hadden ons er al op voorbereid dat er niet veel anders op zou zitten dan om de boel weer zorgvuldig in elkaar te zetten. Dat was het dan. Wij zouden ten tweede male niet ver gekomen zijn. Ruilhart Het vinden van de oorzaak betekent niet dat wij een paar dagen

later weer kunnen uitvaren. Dit de kromme stoterstang duidt duidelijk op een infarct

zal nog drie volle weken duren. De werf claimt nu eerst haar gelijk dat het euvel niet door de eerdere ontkalkinghandelingen is veroorzaakt. Althans toen niet geconstateerd had kunnen worden ondanks de toen compleet gedemonteerde cililnders. Er volgt een aanvullende prijsopgave die de eerdere beurt ruim zal verdubbelen. Wij hebben geen keus en gaan akkoord. De werf laat niet na om er op te wijzen dat wij naar een eerder ‘advies’ van een oude rot aldaar hadden moeten luisteren en dus voor nieuw

hadden moeten kiezen. ‘Je weet wel waar je aan begint maar niet waar het eindigt’ wordt ons hierna nog een paar keer voorgehouden. Zo blijken nieuwe cilinders – liners in jargon - niet leverbaar te zijn. Althans niet op afzienbare termijn en misschien wel nooit meer. Men stelt voor om uit een gedemonteerde machine de nog goed functionerende cilinders over te zetten. Het scheelt ons in elk geval een kleine duizend euro en dat klinkt mij niet negatief in de oren. De verzekering is bereid om uit coulance overwegingen ` 750 bij te dragen. Dan is het wachten voor de montage nog op de ‘oude rot’ die op vakantie is. Hij levert na terugkomst overigens perfect werk af. Vervangingswaarde Als de werf bij de eerste demontage de cilinders beter had

Volvo Penta Benelux antwoordt: De MD11C is geproduceerd van 1975 t/m 1981. Dit betekent dat een MD11C minimaal 28 jaar oud is. Ondanks de relatief weinige draaiuren, kan het voorkomen dat er bepaalde problemen ontstaan. Dit kan onder andere ontstaan door slijtage of ouderdom Voor deze motor zijn op dit moment de meeste onderdelen nog verkrijgbaar bij een dealer zowel nieuw als gebruikt. Bepaalde onderdelen worden duurder omdat de productieaantallen minder zijn. Het kan echter wel gebeuren dat bepaalde onderdelen niet meer leverbaar zijn. Dit is onder andere afhankelijk van de vraag naar deze onderdelen. Het toerental van een nieuwe Volvo Penta D1-30 130S is een stukje hoger 3200 RPM i.p.v. 2500 RPM, daarom is de reductie van de saildrive 2.19:1. Bij de oudere saildrive bijvoorbeeld de 110S zijn ook diverse onderdelen niet meer leverbaar, waardoor het niet geadviseerd wordt om de oude saildrive te behouden. Bij een motor met schroefas is hetzelfde probleem, de reductie huidige motor 1.91: 1 nieuwe motor 2.35:1. Hoe lang wilt u nog met het schip blijven varen? Is dit ongeveer 5 jaar of langer vervang dan de motor indien u probleemloos wilt varen. Wilt u een ander schip, groter of kleiner behoud dan de huidige motor. Een schip met een jonger motor is beter te verkopen en geeft vaak een meerwaarde aan het schip, maar niet het volledig geïnvesteerde bedrag. Onze dealerorganisatie heeft de mogelijkheid om bij een nieuwe motor ook een inbouwpakket aan te bieden tegen een sterk gereduceerde prijs. De prijs en inhoud hiervan is per motorinstallatie en schip verschillend, waardoor wij hier geen prijs kunnen noemen. [email protected] (10–10–2009)

Deltableau onderzocht dan had veel ellende voorkomen kunnen worden. Wij hadden dan voor pak weg vierduizend euro met een schone motor en twee nieuwe ‘liners’ weer jaren vooruit gekund. Tel hierbij op de klus aan de saildrive van vorig jaar dan moet een dergelijke operatie voor een goeie vijfduizend euro te klaren zijn. Het is niet weinig maar je vaart weer veilig en houdt de boot op een redelijke vervangingswaarde. Dit nu is precies wat ik Volvo Penta Benelux heb voorgelegd. Een nieuwe machine; natuurlijk is dat prachtig maar je praat dan over een bedrag dat dicht in de buurt komt van vijftienduizend euro; montage en saildrive meegerekend. Die dient namelijk ook vervangen te worden, hij past niet meer op de nieuwe types. Een investering van vijftienduizend euro voor schepen die op de tweedehands markt tussen 30- en 40-duizend euro op zullen brengen. Daar klopt iets niet. Ook niet dat onderdelen niet meer te leveren zouden zijn. Volvo heeft de naam duur te zijn, synoniem voor betrouwbaar? Je mag er dan toch van uitgaan dat zij jou niet in de steek laten als het karretje wat ouder wordt. Of wordt de MK11-generatie nu definitief overgeleverd aan de paar ‘ouwe rotten’ die nog wel ergens een oud karretje weten te staan. Dan weet je dus ook niet meer waar je aan begint.

\Jelmer Heins december 2009

De Drietand

29

Innovatie in de Nederlandse Scheepsbouw Elk jaar wordt door het Nederlands Scheepvaartmuseum in Amsterdam het resultaat van een studie in boekvorm gepresenteerd. Dit jaar over Scheepsbouw in perspectief, werven in Nederland 1870-2009. et aspect 2009 en hoe verder werd 5 november jl. nog eens benadrukt in een symposium met grote sprekers uit de Nederlandse scheepsbouw. Onder de toehoorders waren ook de kustzeilers Dick Koopmans en Daan Gunnink. Nadat Elisabeth Spits de spits had afgebeten werd verder van wal gestoken door Ir. M.J. van der Wal, voorzitter Scheepsbouw Nederland. Hij vertelde, dat in de scheepsbouw op 100 werven 40.000 mensen werkzaam zijn en dat van de omzet van 8,8 miljoen 60% export is. Specialismen zijn: bagger-, werk- en sleepboten vaak voor de offshore. Daarnaast scoren we ook goed in sector van luxe motor- en zeiljachten. Een research-instituut van wereldklasse als het Marin levert een belangrijke bijdrage aan de innovatie. Zij werken voor 80% op basis van industriële opdrachten. Ir. J.J.C.M. van Dooremalen van IHC Merwede uit HardinxveldGiesendam sprak over de ontwikkeling van baggerschepen (hoppers en cutters) en pijpenleggers voor diepzee-werkzaamheden. In zijn bedrijf wordt 3% van de omzet van 1 miljard in onderzoek gestoken, waardoor 25% van hun personeel een HBO-opleiding of hoger nodig heeft. Een recente ontwikkeling is die van hydraulische hijhamers voor windmolens in zee. Onlangs werd de Vox Maxima te

water gelaten. Schout bij Nacht ir. K.Visser begon zijn voordracht met een vergelijking met het aloude Fluitschip

len en naar ondiep water slepen voor de ontmanteling.

H

30

De Drietand

december 2009

In het begin van de 20e eeuw ontwikkelde de marine het zg. snuiversysteem, waarmee mijnenvegers, later van polyester, onder water konden dieselen. Tegenwoordig vaart men al met onbemande machinekamers en ontwikkelde patrouilleschepen met geïntegreerde communicatiesystemen, waardoor de antennebossen verdwijnen. Daarna was het woord aan ir. Edward Heerema, (Allseas) uit een geslacht van scheepsbouwers, waarvan de huidige generatie in de offshore elkaar te vuur en te zwaard beconcurreert. Ook proberen zij de Nederlandse schatkist te omzeilen onder goedkope vlag, met een hoofdkantoor in Zwitserland en personeelszaken in België. Zijn firma neemt elke uitdaging aan door het ontwikkelen van nieuwe technologie, waardoor zij al in staat zijn op 2800 m diepte onder het zeeoppervlak te werken. Hij toonde de ontwikkeling van kraanschepen en pijpenleggers, met zg. stingers die de pijpen flexibel naar de bodem geleiden. Na de Solitaire en Audacia wordt nu de Pieter Schelte gebouwd, een catamaran van 382x117 m, dus 8 voetbalvelden groot, die in een keer een 48.000 ton zwaar boorplatform kan ontmantelen door hem op te heffen en aan boord te kantelen. Daarna kan de achterkant van het schip nog even het stalen onderstel optil-

Klein smetje misschien, dat de Pieter Schelte is vernoemd naar de vader van Edward Heerema, die in WOII vooraanstaand SS-er was met ondubbelzinnige denkbeelden over het 'Jodenvraagstuk', terwijl zijn vrouw behoorde tot de entourage van Rauter en Rost van Tonningen. Prof. Ir. A. Aalbers van de TU Delft legde nog eens de verschillen in weerstand uit, die schepen in het water ondervinden, de wrijvingsweerstand (70%) die dwingt tot smallere schepen en de golfmakende (30%) die door bulbs kan worden verminderd. Daar 1 kg brandstof leidt tot 3 kg CO2 uitstoot wordt momenteel veel onderzoek gedaan naar verschillende vormen van energie. Uiteindelijk kunnen zeilklippers 18 knoop halen. Zg. Flettner-rotoren (een soort verticale windzuilen) halen nog een hogere efficiency. In de uitlaat van verbrandingsmotoren kunnen Stirling motoren extra elektriciteit leveren. En tenslotte wordt geëxperimenteerd met boten met horizontaal zwaaiende walvisstaarten. Het publiek vond dat dolfijnenstaarten een betere benaming zou zijn. Gerard Dijkstra besloot het symposium met nieuwe tuigages, bv. Skysails voor schepen langer dan 100m. Een boeiende middag. Tenslotte komen we dit soort schepen op onze zeiltochten tegen en spreken hun maritieme verrichtingen ons misschien ook aan.

\ Peter Schotman

Nieuwe Radar aanvullende informatie

In het artikel over nieuwe radar in de vorige Drietand waren de illustraties weggevallen waardoor de toch al lastige tekst vrijwel geheel onbegrijpelijk werd. Het wezenlijke verschil tussen beide radarsystemen is dat traditionele radars volgens het pulsprincipe werken en de nieuwe radars volgens een continueuitzending van radiogolven. Pulsradars zenden periodiek een zeer krachtige maar korte puls uit en wachten wat er terugkomt. FMCWradars zenden radiogolven met een continu variabele frequentie uit, en berekenen aan de hand van het verschil in frequentie tussen uitgezonden en ontvangen frequentie de afstanden tot objecten. Het gemiddelde uitgezonden vermogen van beide radarsystemen is echter vergelijkbaar. Voor zeilers is het lage stroomverbruik van FMCWradars aantrekkelijk, dit is ongeveer de helft van pulsradars. Verder is de inschakeltijd slechts 15 seconden, en dus een stuk korter dan de ca. 100 seconden voor een pulsradar.

\Egenolf van Stein Callenfels thuis: [email protected] aan boord: [email protected]

DE Yachting breidt uit

Interessante website

DE Yachting B.V., voorheen genaamd Malö Yachts Holland B.V., gaat verhuizen naar een nieuwe locatie: de Pekelharinghaven in Medemblik wordt verruild voor een groter pand aan de Zeldenrust op het industrieterrein aan het Overleker kanaal in Medemblik.

Ik ontdekte een interessante website waar je een volledige almanac kan downloaden en updaten. Bovendien kan je, als je verbinding hebt een zesdaags weerbericht downloaden voor je vertrekt uit een van de havens. www.wileynautical.com

Vanaf 1 december kunt u voor de Malö en Farr zeiljachten en de snelle zeewaardige Kiel Classic motorboten terecht op de nieuwe locatie. Ook het inmiddels zeer bekende en doeltreffende teak schoonmaakmiddel Boracol is verkrijgbaar op het nieuwe adres.

\Peter Visser

december 2009

De Drietand

31

Noord-Oost-passage bedwongen: een dubieuze overwinning Meer dan 400 jaar geleden probeerde de Hollandse zeeheld Willem Barentsz via de NoordOostpassage naar 'Indië' te varen. Tevergeefs: zijn schip kwam vast in het ijs, de bemanning moest overwinteren op Nova Zembla en kon na veel ontberingen weer onverrichterzake in een sloep huiswaarts gaan. De Noordoostpassage bleek onneembaar. Tot september 2009. et Britse dagblad Independent bericht dat voor het eerst een commercieel vrachtschip de Noordoostpassage bedwingt. In oktober voeren twee schepen van de Stille Oceaan langs Rusland en Noorwegen naar de Noordzee. De oorzaak van dit succes: nog nooit was er zo weinig ijs in de Arctische Zee.

c

Nergens gaat de opwarming van de aarde sneller dan in het Noordpoolgebied. Dat heeft te maken met een versnellingseffect: waar zee-ijs smelt ontstaat

32

De Drietand december december2009 2009

meer zee. Water neemt veel meer warmte op dan sneeuw en ijs, die het grootste deel van de zonnestralen weerkaatsen. Hierdoor warmt het gebied dus nog sneller op. Als er meer schepen door het gebied gaan varen komt daar nog een effect bij: de uitstoot van schepen bevat relatief veel roet- en stofdeeltjes, die neerslaan op het ijs. Daardoor neemt de weerkaatsing van zonnestralen af en wordt meer warmte opgenomen. Vanwege dit effect - en de potentiële risico’s van vervuiling van schepen – hebben wij afgelopen zomer bij de IMO (International Maritime Organization) een voorstel ingediend voor een Mandatory Polar Code. Met strenge eisen voor scheepvaart in de Noordelijke IJszee. In maart wordt dit voorstel besproken bij de IMO vergadering.

\Eelco Leemans, Stichting Noordzee

Brandenburger Tor met de Muur vanuit Oost Berlijn 1976

9 November 2009: 20 jaar na de 'Wende'

Het was op 9 november j.l. 20 jaar geleden, dat de Berlijnse muur viel en het IJzeren Gordijn open ging. In de voorafgaande maand waren Oost-Duitse burgers met achterlating van hun Trabantjes bij Mörbisch ongehinderd over de Oostenrijk-Hongaarse grens gelopen en daarna was er geen houden meer aan. Voor zeezeilers is de val van de muur een gebeurtenis van grote betekenis geweest. n het decembernummer van 'De Drietand' in 1989 schreef ik een artikel met de kop 'Perspectief?' in een terugblik op dat afgelopen jaar:

I

'De meest imponerende gebeurtenissen van het afgelopen jaar, zijn zonder twijfel de ontwikkelingen in Oost-Europa, met als hoogtepunt de opening van de Berlijnse muur. Wie de grens met de DDR of de muur wel eens is gepasseerd, zal de grimmigheid van geschutstorens en bewapende militairen hebben ervaren. Wie had kunnen denken dat één van beide economische stelsels

zichzelf eenvoudig failliet zou verklaren en de zelf opgetrokken barrières zou gaan afbreken. We kunnen nu nog niet inschatten wat dit voor ons zeezeilers zal gaan betekenen. Een groot deel van de Oostzeekust is voor ons feitelijk nog onontdekt gebied.' Het artikel eindigt met een oproep aan de kustzeilers om een tocht naar één van de OostEuropese landen te 'overwegen' en daarvan verslag te doen in 'De Drietand'." Het Duitse tijdschrift 'Yacht' herdenkt de historische gebeurtenissen in die gedenkwaardige

novembermaand, met een serie van 6 artikelen onder de titel '20 Jahre Mauerfall', waarin de 28 jaar waarin de muur en het gordijn Europa in tweeën deelde en de betekenis daarvan voor de zeilerij, van beide kanten worden belicht. Grimmige Grens te water De door de DDR vastgestelde grens in de Lübecker Bucht werd gemarkeerd door een rij gele tonnen, die doorliep tot een plaats op het strand van Priwal, oostelijk van het bakboordshavenhoofd van Travemünde. Als gevolg daarvan bestond de

december 2009

De Drietand

33

De Muur vanuit West Berlijn in 1977

bizarre situatie, dat op het strand naast de havenmond, de badgasten lagen te zonnen, terwijl een paar honderd meter verderop het strand leeg was, met in het bos verscholen de Grenzpolizei met kalaschnikows. Wij hebben in de jaren voor de 'Wende' in contacten met WestDuitse zeilers, die een ligplaats in Lübeck-Travemünde hadden van hen gehoord hoe problematisch het was, om bij in- of uitlopen van de haven en in de Lübecker Bucht, buiten de verboden zone te blijven. Iedere overschrijding van de grens werd als een provocatie gezien, waarop urenlange verhoren volgden en forse straffen, boetes en zelfs verbeurdverklaring, ook al ging het om averij, een navigatiefout of om een noodsituatie. Deze opstelling van de DDR was volgens het regime noodzakelijk in verband met de bedreigingen vanuit het Westen van het OostDuitse teritorium , maar het had uiteraard alles te maken met het voorkomen van vluchtpogingen naar het Westen. De paranoïde in de DDR ging zelfs zo ver, dat de schroef van de reddingsboot van Kühlingsbornn in de brandkast van de burgemeester werd bewaard. Vlucht over zee Ondanks deze maatregelen zijn er in de 28 jaar dat het Gordijn bestond, 5636 vluchtpogingen over de Oostzee door de OostDuitse geheime dienst geregistreerd. De meeste pogingen zijn geëindigd in gevangenisstraf, (op een vluchtpoging stond 15 jaar dwangarbeid); 174 vluchtelingen zijn verdronken en aangespoeld.

34

De Drietand

december 2009

Op de Oostzee zijn meer vluchtelingen omgekomen dan bij de Berlijnse muur. 913 mensen is het gelukt om over de Oostzee het vrije Westen te bereiken. Eén van hen is de nu 74 jarige Claus Fischer, die uitgebreid door 'Yacht' wordt geïnterviewd en in het gesprek de achtergronden van zijn vlucht samen met zijn vrouw in 1965 belicht. Hij had als bekende wedstrijdzeiler, ondanks het feit dat hij geen lid was van de 'Partei', enkele privileges waar hij gebruik van kon maken op zijn vlucht naar het Deense Hesnaes op de oostkust van het Deense eiland Falstar. 'Yacht' interviewde ook Erik Jensen, die van 1963 tot na de 'Wende', havenmeester was in Klintholm; hij herinnerde zich vele doden die door Deense vissers aan land waren gebracht. In 1973 waren er twee vluchtelingen in een open zeiljol, die er uitzagen als van een andere planeet, met blauwe gezichten en blauwe haren. Ze hadden hun zeilen ter camouflage blauw gekleurd, maar de kleurstof was uitgelopen. In 1986 werd tijdens een zware storm op het strand een volkomen uitgeputte surfer aangetroffen die vanuit Hiddensee was overgestoken. Wedstrijdzeilen in Oost en West In de artikelen in 'Yacht' wordt veel aandacht besteed aan het wedstrijdzeilen aan weerzijden van het Gordijn. De succesvolste uit de DDR afkomstige zeiler is zonder twijfel Jochem Schümann, die drie maal Olympisch goud en één keer zilver won. Goud voor het eerst in 1976 in de Finnklasse en in 1988 en 1996 in de Soling. Jochem Schüman heeft zowel de hand gedrukt van Erich Honnecker als van Helmuth Kohl. In zijn artikel komen de grote verschillen tussen het sportklimaat ter weerzijde van

het Gordijn goed uit de verf. In de DDR was alles gefocust op prestaties, ter meerdere eer en glorie van het regime. In het Westen stoppen talentvolle zeilers hun sportcarrière soms al voor ze succes hebben, om zich aan hun opleiding of hun maatschappelijke toekomst te wijden. Dat was in de DDR anders; als succesvol optimistzeilertje was Jochum Schümann al in beeld bij het ministerie voor sport, en toen hij op zijn 16e juniorkampioen in de OK klasse werd, lag zijn carrière al min of meer vast. Zelf had hij de ambitie om geneeskunde te gaan studeren, maar dat was na zijn succes niet aan de orde. Na de Kinder und Jugend Sportschule moest hij naar de Opleiding voor sportleraar. Het systeem werkte optimaal voor de toppers en was meedogenloos voor de afvallers. Hoe verschillend de werelden waren, illustreert het volgende: als premie voor de gouden medaille in 1976 ontving hij 10.000 Oost-Duitse Mark, waarvoor hij voor zijn moeder haar eerste wasmachine

Oostenrijks-Hongaarse grens bij M’bitsch 1987

kocht; hij deed er een eerste aanbetaling van voor een auto, een Wartburg, die hij zonder de gebruikelijke jarenlange wachttijd in 1978 ontving en hij kreeg voorrang op de wachtlijst voor een één kamerflat. In 1980 werden de Olympische Spelen door het Westen geboycot, dat demotiveerde hem zodanig dat hij niet verder kwam dan de 5e plaats. In 1984 kon hij helemaal niet deelnemen, vanwege de boycot door de Oostbloklanden van de Spelen in Los Angeles. Hij wilde toen stoppen, maar werd gepusht om over te stappen naar de Soling waarmee hij goud behaalde in 1988 in Seoul.

Na de 'Wende' werd hij, evenals alle in dienst van de staat zijnde sporters en trainers, werkeloos. De hele Soling-bemanning was getrouwd, enkelen hadden kinderen. In de DDR werd alles voor hen geregeld, nu waren ze brodeloos en moesten op zoek naar sponsors. De Deense bootbouwer Börressen verschafte een trailer. De oude Wartburg kon de Soling met trailer niet trekken; er was dus ook een trekker nodig. Bij Mercedes Benz had hij

Jachtclub Warnemünde 2008

in 1991 succes. Bij de Deense zeilmaker Elvstöm, kon hij met zijn bemanning in dienst komen, ook zijn grote rivaal Jesper Bank werkte daar, waarmee ze beiden een sparringpartner van klasse hadden. Alle inspanningen hadden blijkbaar hun tol geëist; in 1992 bereikte de Duitse Soling in Barcelona de 4e plaats, maar daarna stond alles weer op de rails, in 1996 werd in Savannah opnieuw goud behaald. In 2000 in Sydney verloor hij in de matchrace met 3 tegen 4 de finale van Jesper Bank en behaalde zilver. Met veel Oost-Duitse topsporters en trainers is het na de 'Wende' slecht afgelopen, veelal door of in verband met dopinggebruik. In de zeilerij is doping in de DDR volgens Jochem Schümann nooit een item geweest. Hij heeft zijn weg sinds de 'Wende' wel gevonden , hij speelt thans een vooraanstaande rol in het America s Cupcircuit. Toerzeilen voor en na de Wende 'Yacht' wijdt ook een artikel aan het toerzeilen in de DDR; daar-

aan waren tijdens deze periode zware beperkingen opgelegd. Op de meren en in de Bodden was het mogelijk, maar op de Oostzee was er vrijwel geen sprake van en als het al kon, dan alleen bij daglicht en binnen de 3 mijlszone. De DDR was voor haar inwoners in feite een gevangenis, je kon er niet uit. Men moest aan allerlei eisen voldoen, om überhaupt aan boord van een zeegaand jacht te kunnen opstappen. Slechts een enkeling die voor alle 'Überprüfungen' van het regime was geslaagd, kreeg toestemming om buiten de 3 mijlszone te komen, maar dan was het b.v. weer niet toegestaan om als echtpaar te zeilen en bovendien waren de jachten meestal eigendom van een vereniging, een vakbond of van een 'Volks Eigenes Betrieb', ook dat maakte het onmogelijk om ergens af te stappen. Voor West-Duitse zeilers was de kust van Meckenburg-Vorpommern volstrekt onbereikbaar; daar kwam op 9 november 1989 plotseling een eind aan. 'Yacht' interviewde Undine Schaper, een zeilster die aan boord was van het eerste West-Duitse jacht dat naar het Oosten zeilde. Het was een J 24 met de toepasselijke naam 'Unglaublich', die op eerste kerstdag van 1989 de 25 mijl van Travemünde naar Wismar aflegde. De OostDuitsers keken hun ogen uit naar het hypermoderne schip, zoiets hadden ze nog nooit gezien. Wij zijn voor de val van de muur enkele keren achter het IJzeren Gordijn geweest en ook kort na-

dien. Sinds enkele jaren hebben we met onze 'Arethusa' een vaste ligplaats in Grömitz in de Lübecker Bucht; vandaar hebben we uitzicht op de overkant, de kust van het voormalige DDR-gebied. In Boltenhagen, Kühlingsborn, Travemünde, zijn inmiddels moderne jachthavens gebouwd, We hebben na de 'Wende' zelf gezien hoe de trieste woonkazernes in Wismar en Rostock met sloopkogels met de grond gelijk werden gemaakt. De steden zijn inmiddels fraai gerestaureerd. Bijna niets herinnert nog aan de tijd van het regime. De Lübecker en de Mecklenburger Bucht zijn prachtige zeilgebieden, je kunt je haast niet voorstellen dat het voor 9 november 1989 totaal onbereikbaar was. Maar vergeten is het niet; de oude dame op de promenade wijst naar de overkant, 'Da, da waren damals die Russen'. De gepensioneerde (voormalig West-Duitse) marineofficier, waarmee ik vaak een praatje maak, weet het zeker, dezelfde mannen('die Stazis'), die destijds aan de overkant, de DDR-grens zo grimmig bewaakten, meren nu af in Grömitz, aan 'die Sonnenseite' van de Lübecker Bucht, misschien wel in de box naast ons. Er zal nog wel een generatie over heen gaan voor het wantrouwen is verdwenen, heel

Rostock 2009

positief is daarbij dat de alom gerespecteerde bondskanselier Angela Merkel, uit de voormalige DDR afkomstig is.

\Jasper Bruinsma december 2009

De Drietand

35

Koersvast

rubriek waarin we praten over bootjes Even voorstellen: Marjan Fortuin en Jaap Booij Varen sinds 2005 in de ILLUSIE, een klassieke stalen one-off van de hand van Frans Maas. Een klassieke beauty, na 4000 uren restaureren

aap en Marjan kregen hun schip niet voor niks, voor ze de zeilen konden hijsen, gingen er twee jaren van hard werken aan vooraf. De Illusie had vóórdat zij eigenaren werden al een veel bewogen leven achter de rug. Met deze one-off en voorloper van de latere Breon, wilde Frans Maas zijn vader ervan overtuigen dat een stalen schip ook snel kon varen. Vader Maas bouwde houten en hout-op-staal schepen en dacht dat het een illusie was dat een helemaal stalen schip snel kon zijn.

J

Zoon Frans bewees dat de Illusie snel was, getuige de vele prijzen die hij in de zestiger jaren met dit schip in de wacht sleepte. Toen een Belgische eigenaar het schip in 1990 verkocht aan een scheepswerf in Groningen was het eigenlijk al een 'opknapper'. Het kwam er alleen steeds maar niet van, totdat Jaap en Marjan het op die werf traceerden en in 2002 kochten. Jaap en Marjan houden van klassieke schepen. Hiervoor hadden ze een,overigens ook zelf gerestaureerde klassieker. Maar nadat ze met deze Marken van 32 voet in drie zomermaanden een tocht naar de Spaanse kust hadden gemaakt, verlangden ze naar een schip met wat meer ruimte. Zomers varen, ’s winters klussen Dat grotere schip werd de ver-

36

De Drietand

december 2009

roeste en verwaarloosde Illusie, die 10 jaar in een vochtige loods had gewacht op enthousiaste nieuwe eigenaren, die het schip een nieuw leven gunden. Ze begonnen met slopen. Het hele interieur ging eruit, nieuwe stukken werden in de huid en de opbouw gelast, een aantal en de mastvoet wrangen werden vernieuwd. De roestige ijzeren ballast werd vervangen door zelfgegoten loodbroodjes en de originele houten mast kreeg 12 nieuwe lagen lak. Veel laswerk heeft Jaap zelf -nadat hij een cursus lassen had gevolgd- gedaan en zijn werk wordt steeds mooier! De roest is nu aardig onder controle, nieuwe roestige plekken worden vervangen door r.v.s. Veel van het oude interieur is na een stevige schoonmaak- en lakbeurt hergebruikt in het nieuwe interieur, zoals de vloeren, kasten en beschieting. Een nieuwe kombuis staat deze winter op het programma, want de Illusie ligt al weer enige weken hoog en droog in een werkloods in Elburg. Jaap en Marjan zijn echte doe-het-zelvers, maar het stra-

len, plamuren en schilderen van de romp hebben ze uitbesteed Al het andere verfwerk is Marjan haar specialiteit. U zult de Illusie gemakkelijk herkennen, want door haar zeegroene kleur valt ze niet alleen op, maar is ze, met haar klassieke lijnen ook een unieke verschijning. Altijd goed voor bewonderende blikken en een praatje met 'bootjes-kijk-volk'. Een rustig schip De Illusie is een rustig, redelijk snel varend schip. Het kan gemakkelijk worden bediend door een tweekoppige bemanning en met z’n 7 ton vaart de Illusie bij Bf 4 toch snel 6 knopen aan de wind, terwijl ze ook op voor-dewindse koersen goed meekomt. En wat is het een heerlijk gevoel als zo’n plastic schip gepasseerd wordt! De boomfok zorgt voor probleemloos en comfortabel overstag gaan op het kruisrak. Staat er echter een genua op en waait het een beetje door, dan kan Illusie met zijn lange giek en dus royaal bemeten grootzeil, wat loefgierig worden. Het is nog

een kwestie van uitproberen om de juiste zeilvoering te vinden. Overigens varen Jaap en Marjan het schip met leuvers aan de fokken, er wordt niet gerold aan boord van de Illusie! Misschien dat ze ooit nog eens kiezen voor wat meer comfort wat die voorzeilen betreft, maar nu is het nog een echt klassiek gevaren schip! Het zuiden trekt Afgelopen zomer voeren ze naar Denemarken, de zomer daarvoor deden ze moeite om de Engelse kust te bereiken, maar door het slechte werd het werd voornamelijk de Nederlandse kust en Waddeneilanden die ze aandeden. Volgend jaar staat er een tocht van 2 maanden naar Zuid Bretagne op het programma. Van de reis naar de Spaanse kust met hun vorige schip hebben ze daar geweldige herinneringen aan. Voor lange reizen moet misschien ooit de ergonomie in de kuip nog eens worden aangepakt. Zijn ronde vorm maakt moeilijk om je schrap te zetten, omdat de tegenover liggende kuipbank te ver weg is. Maar verder hebben ze niet zoveel wensen meer, want zoals Marjan roept, de brede gangboorden naast de kajuit zijn 'rollater-proof!

\Immy Timmerman

Gaan waar bijna niemand kan komen...

nnn%Z\eki\YfXi[%\l foto: Arthur Smeets

Fe[`\gnXk\if]fZ\XXe# [\:9*/mf\ckq`Z_fm\iXck_l`j :<EKI<9F8I;B]k%;\jg\Z`Xc`jk`ed`[qnXXi[aXZ_k\e% \$dX`c1`e]f7Z\eki\YfXi[%\lK\c1''*-./,,,')'=Xo1''*-./,,,')(DfY`\c1''*-)'0,)),).

december 2009

De Drietand

37

Zeilend door de Deense geschiedenis IV In het Spoor van de Vikingen De Canon van de Nederlandse Geschiedenis begint met de hunnenbedden op de Hondsrug, omstreeks 3000 jaar v. Chr opgestapeld. In Denemarken zijn ook talrijke grafheuvels uit die tijd, wij zagen ze o.a. vlak bij Kragenaes op het eiland Lolland. In Denemarken zijn ze betrekkelijk onopvallend, doordat ze daar hun oorspronkelijke vorm van grafheuvels hebben behouden en een met mensenhanden gemaakte heuvel valt in een glooiend landschap minder op. Kragenaes heeft een goed geoutilleerde jachthaven, je hoeft maar een klein stukje voorbij het dorp te lopen om over een voetpad door de akkers een hunnenbed te bereiken. Het Ladby Viking Skibet Vergeleken met de hunnenbedden bevatte de grafheuvel in Ladby aan het Kerteminde Fjord een grote verrassing. In 1934 dacht een landbouwer bij het dorp Ladby wat aarde voor zijn erf te kunnen gebruiken van een heuvel die zich op zijn grondgebied bevond. Bij de werkzaamheden stuitte hij op wat bleek

te zijn het enige Vikinggraf in Denemarken, thans bekend als het Ladby Skibet. In de grafheuvel bleek een schip te zijn begraven lang 21,5 m en breed 3 m. Het betrof een gebruikt schip, wat bleek uit reparaties en decoraties. In het schip bleken de botten van een groot aantal paarden en honden aanwezig, maar het gebeente van een mens werd niet aangetroffen. Het graf dateert uit ongeveer 950. Wat de reden kan zijn geweest, dat het graf enkele decennia daarna, is geopend en het lichaam van de in het schip begraven Vikingkoning is verwijderd, daarover zijn een aantal theorieën geopperd. Mogelijk wilde een opvolger tonen dat hij machtiger was dan zijn voorganger; mogelijk vreesden christenen voor verering van de heidense koning; mogelijk vonden ze het hun plicht om hem alsnog een christelijke begrafenis te bezorgen. Waarschijnlijk zijn in deze streek meerdere nederzettingen van Vikingen geweest. Het is bekend dat de Vikingen in familieverband leefden, vrouwen hadden meer vrijheden dan elders, zij beheerden en bebouwden de akkers, de mannen trokken er met hun schepen op uit. Het Kerteminde Fjord was eertijds de toegang tot Odense en bood een beschutte ankerplaats voor de Vikingschepen. Het graf van de Vikinghoofdman is tamelijk ver van het fjord gelegen, het moet nog een hele klus geweest zijn om het schip ter plaatse te krijgen. De grafheuvel is uitgegraven en later in de oorspronkelijke vorm hersteld. In 2007 is bij het graf een museum geopend.

Grafheuvel bij Ladby

Fjord & Baeltcentre Kerteminde

38

De Drietand

december 2009

Het dorp Ladby ligt ongeveer 8 km van Kerteminde op de oostkust van Fünen. Kerteminde is een kleine stad met een middeleeuws centrum. De jachthaven is goed geoutilleerd en heeft een groot aantal gastplaatsen. Er is een grote watersportwinkel en een Volvo servicepunt. Dicht bij de jachthaven is het Fjord & Beltcenter, met in een afgesloten gedeelte van de baai een aquarium met 'Marsvins' (in het Duits 'Scheinswahle') die je in de Kerteminde Bocht ook vrij kunt tegenkomen. Zowel Kerteminde als Ladby zijn een bezoek meer dan waard. Het Viking Kanaal We zeilen van Kerteminde naar het noorden, naar Samsö en kiezen ligplaats in Langör aan het Stavns Fjord. Het fjord is een diep het land in lopende ondiepe baai met een groot aantal kleine eiland-

Replica’s onder zeil

jes en zandbanken. Het eiland Samsö is hier op een bepaalde plaats slechts 500 meter breed; op deze landengte bevindt zich de rest van een kanaal, dat onopvallend, als een met riet begroeide streep door het landschap loopt. De inwoners van het eiland noemden dit kanaal het Zweden Kanaal, in de veronderstelling dat het in de 17e eeuw in verband met de Zweedse oorlogen was gegraven. Maar toen de wanden van het 'Kanhavekanal' in de 30er jaren van de vorige eeuw werden onderzocht bleken de walbeschoeiingen te zijn gemaakt van eiken planken, waarvan met zekerheid kon worden vastgesteld, dat de bomen waarvan ze afkomstig waren in 726 na.Chr waren geveld. Aan de westkant zijn zelfs nog oudere palen gevonden. Twee eeuwen voor de Vikingkoning Gorm de Oude in Denemarken een centraal gezag vestigde, was op Samsö al sprake van gezagsverhoudingen, die het graven van een project als dit kanaal mogelijk maakten. Het beschutte Stavns Fjord is een verzamelplaats en steunpunt geweest van een grote vloot van Vikingschepen. Men kon vanaf een heuveltje op het eilandje Hjortholm in het fjord, de scheepbewegingen zowel aan de oost- als de westzijde van het eiland in de gaten houden en zonodig de schepen door het kanaal naar de westkant van Samsö verhalen. Samsö is een interessant eiland dat om meerdere redenen een

Ingang Vikinggraf

bezoek waard is. Alle landschappen die in Denemarken voorkomen, zijn op het eiland voorhanden: bossen, heide, heuvels, akkers en niet te vergeten fraaie zandstranden. Het eiland is bekend om z’n asperges en zijn vroege aardappels. Ook interessant is dat Samsö, wat energievoorziening betreft, geheel 'self supporting' is, door windmolens, akkers met zonnecollectoren en vergisting van biomassa. Er zijn een aantal jachthavens op het eiland. In Ballen en in Marüp zijn de havens in de laatste jaren uitgebreid, maar als u het 'Kanhavekanal' wilt zien, dan is Langör de beste keuze. Behalve een 'Kiosk' zijn er geen voorzieningen en in het haventje moet je soms in pakjes liggen. Veel jachten kiezen ervoor om voor anker te gaan in het Stavns Fjord. Het Vikingskibsmuseet Evenals het Kerteminde Fjord en het Stavns Fjord is ook het Roskilde Fjord een ankerplaats voor Vikingschepen geweest. Alle drie fjorden zijn diepe inhammen en waren ze makkelijk te verdedigen. Omstreeks het jaar1000 brachten de Vikingen 10 mijl ten noorden van Roskilde op het smalste gedeelte van het fjord, vijf met keien gevulde schepen tot zinken, die ze daarna met zand bedekten, Er bleef daardoor slechts een smalle geul, naar Roskilde over. Toen wij een aantal jaren geleden naar de stad voeren, was er precies op een plaats waar het vaarwater een knik maakt, een baken verdwenen; we liepen er vast op de oude vikingdam en het kostte ons de nodige moeite om weer los te komen. Eind 50er

Ladby Vikinggraf

jaren van de vorige eeuw is men begonnen met het lichten ven de wrakken. Het langste Vikingschip dat hier is gevonden is 35 m lang. In de grote hal van het Vikingskibmuseet zijn een aantal van de schepen onder het oog van de bezoekers gereconstrueerd. Naar de huidige inzichten hebben de schepen weinig vrijboord, door hun lengte en relatief geringe breedte zijn ze koersvast, de smalste doorgangen waren voor deze schepen nog te nemen, maar ze waren door hun lengte ook betrekkelijk moeilijk manoeuvreerbaar. De schepen waren zeer hecht gebouwd Het waren goed zeilende boten: de Vikingen zijn er mee overgestoken naar Engeland en Ierland en mogelijk nog wel verder. De zeilcapaciteiten waren heel belangrijk, galeien zijn er in Scandinavie waarschijnlijk nooit geweest, de Vikingen waren vrije mannen. In Denemarken kom je regelmatig replica’s tegen waarmee jonge lieden in hun vakanties op stap zijn. Roskilde is een interessante stad, behalve het Vikingschipmuseum zijn er veel bezienswaardigheden; zo liggen in de kathedraal alle Deense koningen en koninginnen begraven.

\ Jasper Bruinsma

december 2009

De Drietand

39

Beagle & Darwin

Website NVvK

In het Darwin-jaar wordt veelvuldig zijn boot ‘Beagle’ genoemd, zonder verdere vermelding waar die naam vandaan komt.

e Website-commissie beheert de website van de vereniging. De webmasters hebben een soort redactionele taak. Ze krijgen materiaal (teksten, foto’s) aangeleverd door de betreffende commissies en zij zetten dat al dan niet geredigeerd op de site. Maar daarnaast zullen zij ook zelf teksten en informatie toevoegen en onderhouden.

u heet onze catamaran ook Beagle: ik koos die naam op de associatie: het verkennen van nieuwe gebieden. De herkomst van de naam Beagle bleef me echter intrigeren. Gelukkig kan je met Wikipedia heel wat op zoeken! Meest waarschijnlijk is dat Beagle een oud Keltisch (Gealic) woord is voor 'Kleine Hond', een sterrenbeeld nabij de evenaar en slechts bestaand uit twee sterren. Dit sterrenbeeld werd gebruikt in de astronavigatie!

N

Wil je meer weten over Darwin als auteur of als onderwerp, zoek dan bijvoorbeeld bij nnbw.nl. Je vind een scala aan boeken. Voor je zo’n boek koopt, adviseer ik het eerst in te zien. Zo hebben wij 'De reis van de Beagle; Charles Darwin' ISBN 9025411770. Darwin is een 'landrot', dus nautisch tref je weinig aan in dat boek. Verder is er een werkelijk prachtig geïllustreerd boek 'Darwin en de Beagle' van Alan Moorhead; Septuaginta 1972, veelal verkrijgbaar voor een luttel bedrag bij o.a. boekwinkeltjes.nl. Eveneens geen nautisch boek, maar door zijn vormgeving, buitengewoon aantrekkelijk om in etappes en bij herhaling van te genieten. Er zijn veel Darwin biografieën; m.i. nogal droge kost. Kapitein Robert Fitzroy schijnt ook geschreven te hebben, maar daar kan ik 1,2,3 niets van terug vinden.

\ Joost Kok

De website-commissie zoekt versterking

D

De commissie bestaat uit de volgende personen: Gerard van der Ploeg Voorzitter, ondersteuning Willem Melching Webmaster voor het 24 Uurs deel John Westrik Webmaster voor de Driehoek Driehoek René Pluymert Webmaster voor de homepage, de Vereni ging, Activiteiten en Ankerbol. René Pluymert is nu bijna 6 jaar webmaster en zou zijn deel graag willen overdragen aan een nieuwe enthousiasteling. Binnen de website commissie heeft ieder lid zijn eigen duidelijk afgebakende taak. Er wordt zeer weinig vergaderd. Het werk kan dus heel goed naar eigen inzichten worden uitgevoerd en gepland. Specifieke ICT-kennis kan nuttig zijn, maar is niet noodzakelijk. Iedereen die pagina’s in Word netjes kan opmaken, foto’s (beperkt) kan bewerken en enthousiast is over internet kan webmaster worden. De webmasters gebruiken Macromedia Dreamweaver (ter beschikking gesteld door de vereniging) voor het opmaken en onderhouden van de website. Dat is een gebruikersvriendelijk programma waarmee pagina’s geheel in normale ‘design-opmaak’ zonder gebruik van achterliggende code kunnen worden opgemaakt. Binnenkort zal gebruik gemaakt gaan worden van een Content Management System om de vele informatie op de website beter te structureren en te kunnen beheren. De technische kant van de website wordt verzorgd door de Automatiseringscommissie. Die verzorgt ook de techniek achter de digitale inschrijvingen en het ‘Alleen voor leden’ gedeelte van de website. Daarnaast zal in de toekomst meer samengewerkt gaan worden met de Drietand-commissie en wordt overwogen om te komen tot een soort gezamenlijke media-commissie. Mocht u interesse hebben, dan kunt u contact opnemen met: - Gerard van der Ploeg (024) 3452569 / [email protected] - René Pluymert (0575) 491385 / [email protected]

40

De Drietand

december 2009

Een herinnering

Hans Vandersmissen (1950 -2009) Het overlijden van Hans op 12 oktober jl., onverwacht, aan een hartstilstand, sloeg bij mij in als een bom. Hij was geen lid van de Kustzeilers, doch m.i. het 'archetype' van een kustzeiler zoals in onze eerste statuten omschreven: klein schip, verleggen van grenzen etc. Ik volgde zijn verhalen in de WK en las zijn boeken vanaf medio zeventiger jaren. ans studeerde geschiedenis in Leiden na zijn militaire dienst en had, van het daarmee verdiende geld, een 6 meter lange Drascombe met een piepklein kajuitje gekocht. Een Drascombe is m.i. echt Engels: 'een roeiboot die niet zo best zeilt c.q. een zeilboot die niet zo best roeit' en voorzien van 'Engelse ziekte'. Hoe dan ook, Hans maakte het bootje mateloos populair in NL. Met zijn Pride of the fleet maakte hij in veler ogen buitengewoon onverantwoorde oversteken naar GB. Hij overwinterde eenmaal op het bootje aan de Rijnen Schiekade in Leiden en was niet te beroerd om vanaf Leiden tot aan Hoek van Holland het bootje te roeien. Het studentikoze, een sfeer die hem nooit verliet, was belangrijker dan de studie, die hij niet afmaakte: hij genoot van het leven en verdiende zijn boterham met het schrijven van artikelen en boeken. Later kwam de focus op het Wad, waar hij het bootje met zijn 20 cm diepgang met opgerolde broekspijpen over de banken trok. Samen met ‘Bouterse’ zijn Labrador, verkende hij de Wadden-eilanden, vaak achtervolgd door een boswachter. Die loslopende hond bezorgde hem menig ‘prent’ (bekeuring). Hans nam dat gelaten: andere beesten hou je ook niet aan een touwtje!

H

Zijn overlijden raakt mij niet alleen omdat een markante persoon vroegtijdig en onverwacht ‘heen’ ging. Voor mij was Hans een leeftijdsgenoot, rebel, eigenzinnige avonturier, ‘enfant terrible’, wars van conventie, trouw aan zijn uitgangpunten; genietend van natuur & eenvoud. KISS was zijn parool, een inspiratie bron voor hoe het ook kan. 'Ons' vond hij varen met Very Large Confort Containers; VLCC naar analogie met Very Large Cargo Carriers (vrachtschepen). Ik had nog graag 30 jaar lang zijn recalcitrante, tot nadenken stemmende, stukjes willen lezen, en genieten van zijn vrolijke, onvoorspelbare en leerzame voordrachten. (zie ook www.drascombe.nl)

\ Joost Kok

In elkaars vaarwater Even, trek ik me niets aan van de voorrangsregels op het water... Achter mijn schildersezel laat ik de zeilboten met elkaar spelevaren, soms dwars door elkaar heen. Niet het kompas of de windrichting bepaalt waarheen ze varen, maar mijn fantasie en de compositie. En juist in elkaars vaarwater krijgen ze op het doek iets met elkaar te maken, gaat het spannend worden. Dit is schilderend genieten van zomerse herinneringen en kleuren op het water, zonder aanvaringsgevaar.

\ Greetje Dekker-Sluis

december De Drietand Drietand december2009 2009 De

41 41

Uit de Boekenkist Aanvulling In aanvulling op de voortreffelijke omschrijving van het boek omtrent Jens Munk (Drietand 5-2009), graag het volgende: Dit boek is genoemd als behorend tot de top 5 favorieten van Henning Mankel: de bestsellerauteur die 100 miljoen boeken verkocht, in meer dan 20 vertalingen en 8 verfilmingen! Jens Munk is niet alleen een meesterwerk in zake ontberingen, uiterst knappe navigatie en ‘shiphandling’, doch geeft ook een inzicht in de onderlinge relaties en twisten tussen de Scandinavische landen. Een top-positie wordt Jens Munk door de koning geweigerd omdat hij domweg niet uit de juiste kringen stamt. Hij sterft reeds op 35 jarige leeftijd. Dit boek laat zich lezen als 'De scheepsjongens van Bontekoe'.Het boek is buitengewoon interessant voor zeilers van 12 tot 92 jaar!

\ Joost Kok De Roaring Forties Dit boek omtrent een legendarische Wereldomzeiling in 1942 is nu voor een prikkie te koop . Oudere zeilers zullen het gelezen hebben, voor jongere zeilers is het mooi leesvoer op een winterse avond. Vito Dumas is een sportieve Zuid Amerikaan die o.a. de Rio de la Plata overzwom. In

42

De Drietand

december 2009

1931 komt hij voor een expositie naar Parijs en maakt een plan om het Kanaal over te zwemmen. Dit krijgt hij echter financieel niet vor elkaar. Hij maakt een uiterst riskante zeiltocht terug naar Argentinië op een afgedankte en totaal ongeschikte racer: Legh 1. Snel erna bouwt hij de Legh 2, speciaal als wereldomzeiler, doch moet die wegens geldgebrek weer verkopen. In 1942 probeert hij opnieuw de wereld rond te zeilen via de Kapen, het ontbreekrt hem weer aan geld, maar nu weet hij een vriend over te halen de Legh 2 terug te kopen. Hij stouwt het schip kompleet vol met goederen, omdat hij de oorlogs-rantsoeneringen vreest, en vertrekt solo voor een uiterst rauwe tocht richting Zuid Afrika, Nieuw Zeeland, Chili en terug naar Argentinië. De ontberingen zijn extreem, zijn astronavigatie fabelachtig, de ontvangsten op de wal vooroorlogs riant! Het boek is zijn bescheiden prijs dubbel en dwars waard! De Roaring Forties; Vito Dumas; Arbeiders pers 2006; ISBN 902956458x/nur480484 189 pg; `6,99 (De Sleghte)

\ Joost Kok Aarden op zout door Ruth Gerritse en Mark van ’t Woud. Uitgever: De Alk en Heijnen. ISBN: 978.90.5961.082.8. Enige jaren geleden hebt u in 'Zeilen' afleveringen kunnen lezen over de wereldreis van Ruth Gerritse en Mark van ‘t Woud. Het heeft even geduurd, maar nu ligt het complete verhaal voor me. En ik moet zeggen: ik ben er blij mee. Een mooie aanvul-

ling van mijn verzameling zeilboeken. Nee, reisboeken. Of, ja, wat is het eigenlijk? Een dagboek dan, dat lijkt er meer op. Een dagboek waar de saaie dagen uit weggelaten zijn, gelukkig. Ach, als het over zeilen ging, daar zijn er genoeg van! Allemaal geschreven in een periode die meer dan honderd jaar beslaat. Dat weten we nu wel. Zelf zegt Gerritse over haar tocht: 'Het was een ontdekkingsreis. Hoe voelt het om alle schepen achter je te verbranden en te kiezen voor een bestaan dat je niet kent? Talloze plekken hebben ons hart voor eeuwig gestolen. We zagen veel, maar meer nog voelden en leerden we. Over keuzes, vriendschappen, onszelf en elkaar. Het boek gaat minder over varen, al speelt de zee een belangrijke rol.' Zeker als u ook een grotere zeilreis overweegt, is dit boek een plaats in uw bibliotheek waard. Het staat vol weetjes en tips waar u uw voordeel uit kunt trekken. En u als leunstoelzeiler komt er wel een paar genoeglijke winteravonden mee door. Schrijven kan Gerritse namelijk heel aardig. Gelukkig wel.

\ Ad Beringen Reizen tot op het bot (2004) Inmiddels kwam er een tweede druk, die is opgenomen in de nieuwe serie Wereldzeilers Bibliotheek van uitgeverij De Alk & Heijnen. ISBN: 978 5961 0248. Verkoopprijs ` 17,90

Nieuwe leden

Uit de Scheeps-Toko

D. Zuidema, Wierdeweg 15, 9931 TC Uitwierde K EDENI,14,65x4,20x2,50 m, 125 m2 Ligplaats: Hindeloopen Voorsteller: F.H.J. Dellevoet G.W. Schoch, Rusthoekstraat 26, 2584 CV Den Haag K CAVALIER, 11,32x3,55x1,90 m, 69 m2 Ligplaats: Scheveningen Voorsteller: J.D. Gunnink

MET HET OOG OP DE NADERENDE FEESTDAGEN

A.J.A. van der Weerdt, Gebr. Koopmansstrjitte 5, 8711 LJ Workum K CHARLIE BRAVO, 11,50x3,70x1,90m, 90 m2 Ligplaats: Workum Voorsteller: H. Buitenkamp

De Toko heeft een aantal geschikte artikelen uit het assortiment geselecteerd, die zich bij uitstek lenen om er de schipper en/of de schipperse voor de Feestdagen mee te verwennen. Bestellen via e-mail: [email protected] of telefonisch: (0299) 420 573. Tijdig besteld is tijdig in huis. Fijne Feestdagen !

B.J. Buursink, Kamille 12, 7577 HB Oldenzaal K LAZY BONES, 10,28x3,42x1,85m, 55 m2 Ligplaats: Hindeloopen Voorsteller: F.H.J. Dellevoet

\ Antoinette en Ed Eksteen Dasspeld Wit met blauwe Drietand. Prijs ` 15,-

H. van der Winden, Groningerweg 26, 9765 TB Paterswolde K ANDASTRE, 11x3.3x1.9 m, 88 m2 Ligplaats: Lauwersoog Voorsteller: H. Wallinga

Verenigingswimpel Wit met bedrukte blauwe Drietand. Prijs ` 9,-

H.K.J.G. Derksen, Dorpsstraat 32, 1744 KK St. Maarten K ROLWOLK, 7,7x2,48x1,30 m, 25m2 Ligplaats: Aalsmeer Voorsteller: P.W. Moree

Stropdas Donkerblauw met witte bedrukte Drietand-motieven. Prijs ` 18,-

T. Bakker, Schokkerhaven 41, 8308 PX Nagele K VIVACE, 10,40x3,25x1,50 m, 54 m2 Ligplaats: Schokkerhaven Voorsteller: R. Norg

Gastendoekje Wit, navy, royal blue, bordeaux. Geborduurd met Drietand-logo. Prijs ` 14,-

A. J. Jansen, Dorpsstraat 32, 1744 KK St Maarten Voorsteller: P.W. Moree Kandidaatlid

Damestas van zeildoek met lederen zijkant Afgewerkt met kompasje, harpjes en Drietand-logo. Wit/navy, wit/zwart, wit/rood, wit royal blue. Prijs ` 75,Toilettas Afgewerkt met kompasje, harpjes en Drietand-logo. Wit/navy. Prijs ` 47,50 Prijzen zijn incl. BTW en Drietand-logo, excl. verzendkosten.

F. Esman, Korte Kade 72 A, 3062 GV Rotterdam K CANA, 11,78x3,6x1,9 m, 65 m2 Ligplaats: Dinteloord P. Mosterd, Jetze Veldstraweg 39, 8513 CK Ouwsterhaule K COMPARIS, 11,22x3,60x2 m 10 m2 Ligplaats: Lelystad Gezinslid M. de Kort, Korte Kade 72 A, 3062 GV Rotterdam K CANA, 11,78x3,6x1,9 m 65 m2 Ligplaats: Dinteloord

december De Drietand Drietand december2009 2009 De

43 43

Verhuisd H.J. de Vries Tertsweg 41 5245 BH Rosmalen M.J. te Winkel Konijnenbergerweg 6 8051 CC Hattem

Gevraagd kaarten Te leen of te huur gevraagd voor seizoen 2010, kaarten van de Aa-lands eilanden en de Finse Zuidkust. Daan Gunnink Wilgenstraat 3 8266 AS Kampen Tel. (038) 3314017 [email protected]

De Drietand & Colofon De Drietand is het verenigingsblad van de Nederlandsche Vereeniging van Kustzeilers. Het verschijnt 6 maal per jaar. Redactie Hans Althuis, Peter Schotman Immy Timmerman - Fokkema Vaste medewerkers Ad Beringen, Jelmer Heins, (correspondent Delta), John Smit, Anje Valk Vormgeving Manschot Grafimedia, Zeist Foto’s (voor zover bekend) Frits Bartels, Hans Althuis, André Wijsenbeek, Rob van Haaren, Jaap Verkerk, Egenolf van Stein Callenfels, Jan Kromhout, Peter Bartels, Jasper Bruinsma, Jaap Booij, Kopij en correspondentie TE ALLEN TIJDE aan: Bureau NVvK (zie verderop) Nederlandsche Vereeniging van Kustzeilers, aangesloten bij het Koninklijk Nederlands Watersportverbond onder nummer: 060 Bestuur Voorzitter Frans Dellevoet - (0342) 41 30 52 Secretaris Nico Bernts - (030) 695 73 78 Penningmeester Jaap Verkerk - (0341) 56 1 0 80 Vice voorzitter Yolanda Warmerdam-Smit (0224) 55 20 40 Commissaris Hans Althuis - (038) 333 86 14 Commissaris PeterBartelts - (078) 61 38 640 Commissaris Margo Gonggrijp-van Mourik (0172) 50 86 40 Commissievoorzitters Evenementencommissie Hetty Wijsenbeek - (023) 563 57 73 Veiligheidscommissie Egenolf van Stein Callenfels (020) 420 61 32 Commissie zeezeiltochten Paul Blacquiere - (074) 266 71 38 24-Uurs comité Dinand de Ridder - (0251) 31 23 86 Driehoek Noordzee Ed Megens - (020) 613 57 76 Jaarboekcommissie

44

december2009 2009 De Drietand december

Chiel Mariën - (0575) 54 54 39 Bibliotheek Hans Althuis - (038) 333 86 14 Volledige lijst van commissie-leden en tel. nrs. in het jaarboek van de NVvK. NVvK-Toko Antoinette Eksteen - (0299) 420 573 Contact(adres) Bureau NVvK, Ruud van de Fliert Platolaan 64, 3707 GH Zeist Telefonisch bereikbaar: di. en wo. van 10.00 tot 12.00 en 14.00 tot 16.00 uur. Do. van 10.00 tot 12.00 uur. Hierbuiten alleen per E-mail. Tel. (030) 693 20 79 Fax (030) 693 26 67 E-mail [email protected] Postbank 2618098 ING bank 692161317 Website www.kustzeilers.nl De redactie stelt bijdragen voor de Drietand zeer op prijs. (Deze bijdragen dienen te allen tijde aangeleverd te worden via het Bureau). Zij heeft het recht redactionele wijzigingen of bekortingen aan te brengen. Bijdragen dienen te zijn voorzien van de naam van de auteur of commissie, waarvan de bijdrage uitgaat. Het accepteren van een bijdrage is geen garantie voor plaatsing in een bepaald nummer. Van geweigerde bijdragen zal de inzender op de hoogte worden gebracht. Voorwaarde voor publicatie is, dat de schrijver verantwoordelijk is voor de mening, die in de bijdrage wordt weergegeven. Deze mening is niet noodzakelijkerwijs de mening van de redactie, of van het bestuur van de NVvK, of daarmee in overeenstemming. Mochten personen, instanties of bedrijven van mening zijn, dat zij schade hebben geleden tengevolge van een publicatie in de Drietand, dan zal de NVvK in verband daarmee geen vergoedingen doen. Aangeboden bijdragen en beeldmateriaal dienen vrij te zijn van auteursrecht. De NVvK zal derhalve geen auteursrechten vergoeden. Beeldmateriaal dient digitaal te worden aangeleverd. De NVvK en de redactie van De Drietand kunnen niet garanderen, dat origineel beeldmateriaal ongeschonden wordt geretourneerd. Overname van artikelen is niet toegestaan. Voor overname van artikelen met bronvermelding is schriftelijke toestemming van de redactie nodig.

breehorn

Breehorn bouwt al 25 jaar schepen voor serieuze zeilers. Stevige schepen die er om vragen in actie te zijn en samen met u lange seizoenen te maken. Elegant, maar ook stoer. Het nieuwste model wordt momenteel op de werf gebouwd. De eerste Breehorn 48 gaat in het voorjaar van 2010 te water.

NIEUW!

37

41

44

48

goodwin 44

www.breehorn.nl Vosseleane 69 8551 ML Woudsend Telefoon 0514 592233 Fax 0514 591904 e-mail: [email protected]

M37 M40 M43 M46 M53

Farr Pilot House 50, 56, 64 Farr Deck Saloon 525, 585, 645

TYPE 23, 28, 33

Pekelharinghaven 50a, 1671 HM Medemblik, telefoon 0227 570700 WWW.DEYACHTING.COM DE Yachting; hét adres voor dé kwaliteitsschepen!