Door Rob Korendijk, op persoonlijke titel
De DGA en de Dividend uitkering Vanaf 1 oktober 2012 is het nieuwe BV-recht (Flex BV) van kracht. In het nieuwe BV-recht is onder meer het minimum aandelenkapitaal van € 18.000 vervallen. Bestaande BV’s kunnen het eerder gestorte (minimum) aandelenkapitaal na het aanpassen van de statuten bijna helemaal terugbetalen aan de aandeelhouder(s). Ook de civielrechtelijke regels voor het uitkeren van dividend zijn gewijzigd. Het uitkeren van dividend is alleen mogelijk na goedkeuring door het
A
bestuur van de BV. Het bestuur moet toetsen of de continuïteit van de onderneming niet in gevaar komt door de dividenduitkering. Een ten onrechte door het bestuur goedgekeurde dividenduitkering kan tot gevolg hebben dat het bestuur door benadeelde schuldeisers aansprakelijk wordt gesteld.
Aan de Belastingdienst is de vraag gesteld of het terugbeta-
Voor de vraag of de BV nog in staat is om het pensioen
len van aandelenkapitaal of het uitkeren van dividend ook
en/of stamrecht volledig uit te keren, is het na de uitke-
gevolgen kan hebben voor de fiscale behandeling van een
ring van kapitaal of dividend resterende vermogen van
door de BV uitgevoerde pensioen- of stamrechtovereenkomst?
de BV van belang. Er moet voldoende vermogen in de
De Belastingdienst heeft daarop uitgebreid antwoord gegeven.
BV achterblijven om het pensioen en/of stamrecht op de
De belangrijkste alinea’s hieruit heb ik weergegeven. Daarna
korte en lange termijn volledig te kunnen uitbetalen.
geef ik mijn reactie.
Voor deze toets moeten alle activa en passiva van de BV
Het antwoord van de Belastingdienst
(dus inclusief de pensioen- en/of stamrechtverplichting) gewaardeerd worden op de werkelijke waarde in het economische verkeer.
Ja, het terugbetalen van aandelenkapitaal of het uitke-
32
ren van dividend kan ook gevolgen hebben voor de fis-
De waarde van de pensioen- en/of stamrechtverplichting is
cale behandeling van een door de BV uitgevoerde pensi-
minimaal gelijk aan de koopsom die aan een professionele
oen- of stamrechtovereenkomst. Als de BV hierdoor niet
verzekeringsmaatschappij betaald zou moeten worden voor
langer in staat is om het pensioen en/of stamrecht volle-
het onderbrengen van die verplichting (zie ook onderdeel A
dig uit te keren, is er sprake van een (gedeeltelijke)
van het besluit ‘Waarderingsaspecten van pensioenen en
afkoop van pensioen of stamrecht. De volledige pensi-
lijfrenten’ (besluit van 3 juli 2008, nr. CPP2008/447M)). Bij
oen- en/of stamrechtaanspraak wordt dan direct in de
het vaststellen van de waarde moet onder meer rekening
belastingheffing betrokken. Bovendien wordt revisie-
worden gehouden met een toegekende indexatie van de
rente in rekening gebracht.
pensioen- en/of stamrechtuitkeringen.
Vervolgens gaat het antwoord in op het risico als vooroverlij-
den deel uitmaakt van de door de BV uitgevoerde pensioen
Hier ontstaat een groot probleem bij dividenduitkeringen. In
en/of stamrechtovereenkomst. Daarbij is vooral de laatste
bijna alle pensioenregelingen is een welvaarts- of een waar-
alinea interessant. Hierin zegt de Belastingdienst:
devast nabestaandenpensioen toegezegd. En vaak ook nog
Reactie op het 2e rode deel:
een nabestaandenoverbruggingspensioen. Het komt regelEen BV die slechts één of enkele pensioen- en/of stam
matig voor dat dit niet is verzekerd. We hebben het vaak over
rechtovereenkomst(en) uitvoert, kan in het algemeen
grote koopsommen die nodig zijn om deze uitkeringen te
geen gebruik maken van de compenserende werking
kunnen garanderen. Zeker gezien de huidige rentestand. Dit
binnen de uitgevoerde verzekeringsovereenkomsten.
houdt in vrijwel alle gevallen in dat er niet voldoende reserve
Indien een BV het risico van vooroverlijden niet verzekert,
is om sowieso een dividenduitkering te mogen doen, als dit
zal de BV er op andere wijze voor moeten zorgen dat er
risico niet is verzekerd of niet voldoende is verzekerd bij een
voldoende financiële middelen zijn op het moment dat
professionele verzekeraar. Denk daarbij aan het bepalen van
het verzekerde risico zich voordoet. Dit kan de BV bijvoor-
het verzekerde bedrag op basis van een rekenrente van 4%
beeld doen door het risico van vooroverlijden te herverze-
terwijl de rente nu aanzienlijk lager is.
keren bij een professionele verzekeringsmaatschappij. Indien de BV het risico van vooroverlijden niet heeft her-
Kort gezegd komt het er op neer dat alleen dan een dividend
verzekerd, zal de BV zelf voldoende vermogen moeten
uitkering kan en mag worden gedaan als het vermogen binnen
aanhouden ter dekking van het risico van vooroverlijden.
de BV voldoende is om:
Met dit ter dekking van het risico van vooroverlijden extra
• de pensioentoezegging voor het ouderdomspensioen en
aan te houden vermogen moet rekening worden gehou-
nabestaandenpensioen na pensioendatum na te komen
den bij het bepalen van de ruimte voor een uitkering van
op basis van de marktwaarde
dividend of kapitaal. In dat geval kan dus niet worden
• én het toegezegde nabestaandenpensioen bij overlijden
volstaan met het aanhouden van een vermogen ter groot-
voor de pensioendatum nagekomen kan worden op basis
te van de koopsom die aan een professionele verzeke-
van de verzekerde sommen en de vrije reserve bij com-
ringsmaatschappij betaald zou moeten worden voor het
merciële waardering.
onderbrengen van de uit de pensioen- of stamrechtovereenkomst voortvloeiende verplichting.
Voorbeeld:
DGA inkomen € 48.980 Mijn reactie
Franchise 10/7 ongehuwd (minimale franchise bij eigen beheer) Man geboren 8-2-1960
Graag geef ik mijn reactie op basis van de rode delen van het
Partner (vrouw) geboren 25-01-1962
antwoord van de Belastingdienst.
Datum in dienst 1-1-2012 Opgebouwde aanspraak ultimo 2012
Reactie op het 1e rode deel:
Ouderdomspensioen € 600 met 70% overgang partner
Eigenlijk is er niet veel veranderd op één belangrijk punt na,
(2% van de pensioengrondslag salaris – franchise)
wat volgens mij niet erg bekend is. We hebben te maken met
De aanwezige fiscale reserve bedraagt hiervoor € 4.796 daar
een waarderingsprobleem met terugwerkende kracht. Niet
waar de prudent berekende waarde in het economisch ver-
veel verzekeraars zullen willen offreren op basis van oude
keer € 9.611 bedraagt. Kortom ruim 200%. Dit hield dus in
ingangsdata wetende dat ze de verzekering niet sluiten. De
dat er alleen maar dividend uitgekeerd mocht worden indien
BV heeft dit alleen wel nodig om aan de Belastingdienst te
de vrije reserve meer bedraagt dan € 4.815 en dan alleen
kunnen bewijzen dat de waarde in het economisch verkeer
over het meerdere.
een dusdanige hoogte had dat uitbetaling van dividend mocht gezien de stand van de vrije reserves. De Belasting-
Bij een eenvoudige balanspositie:
dienst is niet van plan om hier een richtlijn voor aan te
Balans 31-12-2012
geven. Op vragen van mij aan de Belastingdienst kreeg ik
Kas € 30.000
Aandelenkapitaal
€ 18.000
geen duidelijkheid. Er zal in voorkomende gevallen een zo
Algemene reserve
€ 7.204
nauwkeurig mogelijk beeld moeten worden geschetst. Advies
Pensioenverplichting
€ 4.796
hierbij is dus wel: Bij twijfel nooit inhalen. Kortom, vraag een offerte op of laat de waarde in het economisch verkeer heel
Op basis van deze balans kan zonder probleem een dividend
prudent vaststellen voordat dividend wordt uitgekeerd zodat
betaling gedaan worden. De vrije reserve bedraagt meer dan
achteraf geen aansprakelijkheid kan ontstaan.
de vereiste € 4.815.
>>
33
“ ”
Er komt dus vooralsnog geen handvat om te kijken naar uitkeringen in het verleden en hoe we die moeten toetsen.
Daar is alleen nu een probleem bij gekomen en dat is het
en kortingen? Ik denk dat de branche geholpen is bij een
toegezegde nabestaandenpensioen. Uitgaand van het hier-
objectief vast te stellen richtlijn.
voor gegeven voorbeeld zou het partnerpensioen € 5.495
Het antwoord van het Centraal Aanspreekpunt Pensioenen
bedragen. Dit laat zich vertalen als een waarde in het econo-
komt er in het kort gezegd op neer dat de termijn van 5 jaar
misch verkeer van € 179.338. Het hoeft geen uitleg dat de
te kort is, omdat bij het stellen van onrechtmatig handelen
reserve niet toereikend is om deze verplichting na te komen.
in ieder geval een termijn geldt van 7 jaren.
Er kan dus geen dividend betaling worden gedaan.
Ze begrijpen dat de praktijk geholpen is bij een richtlijn. De We kunnen stellen dat er in heel veel gevallen achteraf
praktijk is alleen nog niet zo uitgekristalliseerd dat een hel-
gezien er een dividendbetaling heeft plaats gevonden zon-
dere richtlijn mogelijk is.
der dat voldoende rekening is gehouden met de waarde in het economisch verkeer van de toegezegde pensioenen.
Er komt dus vooralsnog geen handvat om te kijken naar uitkeringen in het verleden en hoe we die moeten toetsen. We
Stel dat er in het verleden dividenduitkeringen zijn geweest.
blijven dus zitten met een onduidelijkheid in de manier van
Hoe dan nu alsnog te beoordelen of die wel terecht hebben
waarderen. En niet voor een periode van 5 jaar maar zelfs 7
plaatsgevonden. Ik heb om een eenduidige rekenmethodiek
jaar zoals door de heer Schuurman wordt gesteld.
gevraagd bij het centraal aanspreekpunt pensioen. De termijn van 5 jaar geldt conform artikel 3:310 BW. De terDe vraag die ik heb gesteld is: Wat is de termijn waarop
mijn van 7 jaar zal volgens de heer Schuurman veel meer
eventueel uitgekeerde dividenduitkeringen terug moeten. Is
gaan gelden bij de mogelijkheid van afstempelen vanaf 1-1-
dit dat we bijvoorbeeld 5 jaar terug moeten kijken of is de
2013 tot 1-1-2015. De contouren van dit voorstel zijn bekend;
termijn langer.
de exacte uitwerking nog niet. Een van de mogelijke eisen is dat er een onderdekking moet zijn van meer dan 25%. En
Toelichting op de vraag: In de praktijk kom ik vaak tegen dat
dat alle zaken moeten worden gewaardeerd tegen de waarde
er bij dividenduitkeringen alleen is gekeken naar de fiscale
in het economisch verkeer behalve de pensioenverplichting.
verplichting. En niet naar de commerciële verplichting. Dat
Als er meer onderdekking is mag worden afgestempeld. Dit
hoeft geen probleem te zijn als achteraf gezien er voldoende
geldt ook voor lopende uitkeringen En mag pas per 1-1-2013
waarde in de onderneming zit. Maar soms ontstaat er dus
en niet per balansdatum 31-12-2012. Omdat het in dit geval
wel discussie. Vandaar de vraag hoe ver terug? En is dan
om een “gunst” van de belastingdienst gaat, kijkt men 7 jaar
bepalend of het toen wel of niet had gekund ten opzichte
terug voor “onterecht” gedane dividenduitkeringen.
van de commerciële waardering? En mogen we die waarde-
We zullen maar zeggen: Wordt vervolgd!
ring dan vaststellen op basis van het U-rendement en een leeftijdscorrectie van -5/-6 op basis van de toen geldende
meest recente sterftetafels? Bijvoorbeeld: boekjaar 2007
Hoe kunnen we dit oplossen als het toch gewenst is om als-
Sterftetafel GBM/GBV 2000-2005 -5/-6. En een rekenrente
nog dividenduitkeringen te willen laten plaats vinden. Ik
van 4,17% gemiddelde U-rendement zonder kostenopslagen
bespreek de twee meest voor de handliggende oplossingen: >>
Nu de toekomst
35
Eerste oplossing
1. Is er voldoende reserve om het verschil in fiscale waarde
Verzekeren van het overlijdensrisico rekeninghoudend met een
en de waarde in het economisch verkeer te overbruggen
voorzichtige rekenrente. Dus niet met 4% bij het verzekeren van
bij het opgebouwde ouderdomspensioen en nabestaan-
een kapitaal voor het nabestaandenrisico. Mijn advies is dat als
denpensioen op de pensioendatum.
er al een dekking is deze opnieuw te toetsen op de huidige ren-
2. Wat is de hoogte van het toegezegd nabestaandenpensi-
testand. Daarnaast geldt als aandachtspunt dat zeker voor niet-
oen bij overlijden voor de pensioendatum en is hiervoor
rokers de tarieven de laatste jaren scherp zijn gedaald. Het is
dekking? Zo ja wat is dan de werkelijke waarde van de
dus misschien ook voor uw relatie van belang om zich door haar
toezegging, wat is er verzekerd en kan het verschil
of zijn adviseur (wellicht U) te laten informeren. Deze kan dan
betaald worden uit de vrije reserves en de vrijval van de
rekening houdend met de vrijvallende voorziening en eventueel
voorziening. Is er geen verzekering kan dan de koopsom
de vrije reserves een adequate dekking voorstellen.
betaald worden uit de vrijval van de eigen beheersvoorziening en de vrije reserves.
Tweede oplossing
3. Als het antwoord op het bij 1 gestelde JA is maar bij 2 NEE
Schrappen van de overlijdensdekking uit de pensioenbrief
komen twee vragen aan bod voordat dividenduitkering
bij overlijden voor de pensioeningangsdatum. Of, de overlij-
plaats kan vinden:
densdekking beperken tot het bedrag wat is verzekerd, dan
wel wat aan fiscale reserve vrijvalt. Omdat hier de rechten
van de (gewezen) partner worden aangetast is het wel nood-
of
zakelijk dat zij hiermee akkoord gaat en dus de gewijzigde
b. Pas ik de toezegging aan? Doorhalen dan wel
pensioenovereenkomst tekent.
beperken van de toezegging nabestaandenpensioen
zoals eerder door mij al is aangegeven.
a. Ben ik bereid alsnog een aanvullende dekking te creëren?
Kortom
Dividenduitkeringen vragen veel extra aandacht waarbij een
Ik hoop u met dit artikel over de dividendproblematiek wat
aantal vragen gesteld moeten worden:
duidelijkheid te hebben gegeven.
36
<<
