BLAD VOOR DONORS
STICHTING SANQUIN BLOEDVOORZIENING - JAARGANG 9 - NR. 3 - 2010
De blosjes van Amber
BLOEDBANK OP WIELEN Nu ook in Drenthe, Groningen, Flevoland, Friesland, Limburg, Overijssel en Zeeland BIJZONDERE COLLEGA’S Bezoek aan de Belastingdienst: hij geeft, zij ontvangt
En, lekker geprikt? donor in Beeld
VAN DE REDACTIE
Glimlach De decembermaand; lekker koud en veel kleine lichtjes.
Een welkom kerstgeschenk
Ik ben er dol op. Het brengt me terug in de sfeer van vroeger toen we elk jaar met het hele gezin de kerst doorbrachten in een vakantiehuis op de Veluwe. We versierden de ramen met lampjes en tuigden de bungalow ook binnen helemaal op. In het plafond zat een grote richel
En, lekker geprikt?
We treffen Herma Goris (47, eigen bedrijf in relatiegeschenken)
Wat een vraag! Prikken en lekker, dat zijn nou niet
in haar woonplaats Lunteren. Ze geeft bloed in Ede.
direct woorden die ik aan elkaar koppel. Oeps, nare ervaring opgedaan?
waaraan mijn moeder de dennentakken hing, waarna
Ook tijdens kerst en rond oud en nieuw hebben patiënten
In mijn studententijd ging ik – dom, dom, dom – een
mijn vader daar heel kunstig de lampjes in deed. Hij kon
bloed en plasma nodig. Helaas houden ongelukken,
keer bloed geven in mijn tentamentijd. De stress zat
dat op zo’n manier dat je helemaal niets van de draad
operaties en andere noodsituaties geen rekening met de
in mijn hele lichaam dus ging ik prompt tegen de
zag. Daar was hij dan erg trots op.
feestdagen. Brandwondencentra weten als geen ander welk
vlakte. Dat leidde ertoe dat ik dacht: even niet meer!
Ik versier ook graag mijn huis en geniet met mijn vriendin
leed kaarsjes, spiritus en vuurwerk in deze maand aan
En van uitstel komt …
van de sfeer die je dan opbouwt. En net als mijn vader,
kunnen richten. Ook voor de behandeling van brandwonden
Inderdaad, afstel. Ik heb lang niet gegeven. Totdat ik
verstop ook ik de snoertjes.
is donorbloed nodig.
vorig jaar in de krant las dat er donors nodig waren.
Mijn vorige kerstperiode was beladen. De zus van mijn
Omdat de bloedbank tijdens de feestdagen dicht is, worden
En inmiddels ben je dol op prikken?
moeder overleed na een jaar lijden als gevolg van een
er vooraf extra voorraden bloed en plasma opgebouwd.
Nou nee. Vier jaar terug had ik een ontsteking aan
hersenbloeding. We brachten mijn tante door een enorm
Een oproep gekregen? Fijn als het lukt in deze drukke
mijn ruggenwervel en toen werd ik drie keer per dag
pak knisperende sneeuw naar haar graf. Lantaarns erom-
periode te doneren!
geprikt in het ziekenhuis. Ik voelde me net een
heen. Steenkoud, maar ergens ook wel passend.
Sanquin bedankt namens de patiënten alle donors voor hun
vergiet. Op een dag kwam er een beginner, een
Dit jaar vier ik zoals elk jaar kerstavond bij mijn ouders.
belangeloze gift en wenst iedereen fijne feestdagen en een
student waarschijnlijk, aan mijn bed die drie keer mis
Alle drie de kinderen met aanhang zijn dan present.
gelukkig 2011!
prikte voor een infuus. Op de bloedbank roep ik nu altijd: ‘Luister, je krijgt één kans, gaat het verkeerd
dacht hebben voor elkaar. December is voor mij al met al
dan is je kans voorbij!’.
een tijd van mooie, warme gevoelens.
Knikkende knieën natuurlijk voor de dames
Ik ben een melancholisch mens. Er hoeft maar één donor
die jou moeten prikken.
de bloedbank in te stappen met een kerstmuts op en mijn
Ach, die professionals kunnen het gewoon. Die weten
dag is goed. Dat soort dingen vind ik zo charmant! Zelf
waar ze het over hebben. Ze zijn ongelooflijk aardig
geef ik plasma, elke vier weken, dus meestal ook ergens
en houden je goed in de gaten. Ik vind het altijd
rond de kerst. Het lijkt dan of de glimlach op de gezichten
prettig om er te zijn. Ondanks de prikken. Mijn
van de donors net wat groter is dan anders. Ze lijken te
dochter van 24 is ook donor. Kwestie van opvoeden.
denken: Het is kerst en ik geef! Mooier kan niet, toch?
Wat geef je in die opvoeding mee?
Foto Gert Meijer
Samen koken en lekker eten, maar vooral ook tijd en aan-
Ik wens alle lezers fijne, sfeervolle feestdagen! Merlijn van Hasselt, hoofdredacteur Bloedverwant
In de kerstperiode legt de bloedbank extra voorraden aan
+ 0
Dat je wat voor een ander kunt betekenen. Concreet, zonder zweverig te hoeven worden. Ik ben op mijn werk elke dag bezig met omzet en rendement. Dit is een andere manier om iets voor iemand te kunnen betekenen. Daarbij vind ik het voor mezelf prettig dat je bloeddruk en Hb gecontroleerd worden. attenties van Sanquin? Ahum. Tja, als ik kijk naar die kast met erkenningen …
donors hebben bloedgroep 0
Het is natuurlijk ook niet makkelijk om voor elk wat
negatief. Dat is ruim 11 procent van alle donors. Dit is de enige
wils te bedenken.
bloedgroep die zonder risico kan worden toegediend als er geen
Heb je als kenner nog een leuke suggestie?
tijd is om bij een patiënt de bloedgroep te bepalen.
Een ‘magic mok’ zou wel leuk zijn. Die is zwart en als
Foto Joost Grol
Omslagfoto Joost Grol
Foto Harry Meijer
38.758
Je doet in relatiegeschenken, hoe vind je de
er warme drank in gaat, wordt hij wit en verschijnt het logo of een tekst. 2
3
Bloed is leven
A
Hoe Amber haar kleur terugkreeg Niet meer dan een kopje donorbloed was er nodig om de kleine Amber uit de gevarenzone te halen. Haar ouders vertellen wat er gebeurde. Het was niet Amber, maar zoon Martijn over wie
Wilma zei het deze week nog tegen haar moeder: het
Wilma en Marc Koppelman zich zorgen maakten.
had heel anders met Amber kunnen aflopen. ‘Omdat
Beide kinderen hadden de waterpokken gehad maar
ze zo actief bleef, hadden we niets in de gaten. Zelfs
Martijn knapte niet echt op. Onderzoek wees uit dat
toen we in het ziekenhuis waren voor onderzoek,
hij de ziekte van Pfeiffer had gehad. Daar was hij blijk-
bleek nergens uit dat ze er slecht aan toe was.’
baar nog niet helemaal overheen. Zijn zusje Amber
Omdat het Hb-gehalte bleef zakken, besloten de art-
had de waterpokken ogenschijnlijk wel goed door-
sen haar een bloedtransfusie te geven. Wilma stond
staan. ‘Ze was levendig en speels als altijd’, herinnert
versteld van het effect. ‘Ik zag de kleur in haar
Wilma zich. Ze was wel heel wit. Toen de paragnost
gezichtje letterlijk terugkomen. Net een waterpeil dat
bij wie Wilma regelmatig raad vraagt haar adviseerde
stijgt. Ongelooflijk! Je zag haar opbloeien! En dat alle-
met het meisje naar de huisarts te gaan, aarzelde ze
maal dankzij bloed van een ander. Niet meer dan een
niet. Niet veel later bleek dat het bloed van Amber
kopje, maar zo belangrijk.’
een gevaarlijk laag Hb had.
Korte tijd later werd duidelijk dat Amber zelf weer
+ A
bloed aanmaakte. Voor Wilma en Marc een grote Opbloeien
opluchting.
Wilma (42) en Marc (44) praten op een zaterdagochtend aan de keukentafel in hun woning in Hengelo
Vastberaden
open over het gezin. En over wat er toen, inmiddels
Waarom het Hb-gehalte in het bloed van Amber zo
twee jaar geleden, gebeurde met Amber. Marc werkt
veel daalde, is nog steeds niet duidelijk. Wat Wilma
in de bouw, Wilma steekt de handen uit de mouwen
wel weet is dat hun meisje er zonder donorbloed
als vrijwilligster in de kerk en op de school van haar
waarschijnlijk niet meer was geweest. Dat was voor
twee kinderen. In het weekeinde gaan ze met z’n
haar reden om zelf bloeddonor te worden. ‘Zelfs door
allen naar de kinderboerderij, maken een fietstochtje
maar één keer te geven kun je iemand al ontzettend
of doen thuis een spelletje.
gelukkig maken.’ Inmiddels heeft ze voor de derde
Zoon Martijn, een zachte en verlegen jongen, komt
keer bloed gegeven en ze is vastberaden zo lang
tijdens het gesprek even beneden omdat hij een pro-
mogelijk door te gaan. ‘We zijn zo dankbaar voor wat
bleem met zijn mp3-speler heeft. Amber, net vier
iemand voor haar heeft gedaan. Ik wil dat ook voor
geworden en al op de basisschool, maakt een puzzel
een ander doen.’ Foto Joost Grol
en vraagt vergeefs om nóg een speculaasje.
4
KORT NIEUWS
Buitenland
-
Levensreddend bloed voor
vredesmissies Een deel van het Nederlandse donorbloed krijgt al vele
het bloed mag natuurlijk onder geen beding onder
jaren een bijzondere bestemming: soldaten van de
het vervoer lijden. Voor elke zending verzamelen
vredesmissies van de Verenigde Naties.
we uit heel Nederland donorbloed van alle bloedgroepen. We verpakken de eenheden rode bloedcellen in speciale koelboxen, waardoor ze minstens 3 keer 24 uur onder de 10 graden Celsius gekoeld
NL
Wat gebeurt er in het land rondom het bloeddonorschap
Coevorden
de borrel waardoor er maar liefst zevenhonderd studenten
blijven. Voor elk land stellen we gedetailleerde
‘Overval’ door RTL 4
meededen. Wetzels, zelf net donor geworden, vond het een
leveringsschema’s op in overleg met de vredesmis-
Het zal je maar gebeuren: nietsvermoedend afscheid nemen
mooie uitdaging om op deze manier donors te werven. ‘Bloed
sie ter plekke en het bedrijf dat het transport regelt.
van de bloedbank en dan oog in oog staan met een camera-
geven kost geen geld, wel tijd. Dat past dus helemaal bij
Elke vredesmissie ontvangt elke maand een
ploeg! Het overkwam Thalina de Vries toen ze de mobiele
studenten.’ Naast de werving van nieuwe donors werd er geld
bepaalde hoeveelheid eenheden rode bloedcellen.’
afnamelocatie in Coevorden bezocht om de medewerkers te
ingezameld voor de Stichting Zeldzame Bloedziekten. Van
streekse vlucht is vrijwel nooit mogelijk. Verhoeven: ‘Soms wordt er zelfs drie keer van vliegtuig gewisseld.’ En soms is het land niet eens per vliegtuig te bereiken. Bloedeenheden voor Somalië bijvoorbeeld gaan eerst naar de Keniaanse hoofdstad Nairobi, waar een VN-auto klaarstaat om de kostbare zending naar het land van bestemming te rijden. Burgerziekenhuis
bedanken voor 37 jaren zorg en gastvrijheid. RTL 4-programma Het Familieportret haar op te wachten met taart en bloemen. Ze had haar feestje te danken aan kleinzoon Timur (8), die RTL 4 had gevraagd oma in het zonnetje te zetten na zoveel jaren vrijgevigheid. Nooit heeft ze er tegenop gezien. Alleen met koud weer was ze wel eens moeilijk de deur uit te krijgen. Thalina de Vries moest stoppen met het donorschap omdat ze zeventig jaar werd. Het afscheid ging met pijn in het hart. ‘Je doet het voor een ander en bloed is nodig voor onderzoek. Ik hoop dat andere donors blijven geven zolang ze kunnen.’
De medische staf van de VN-missies gaat zeer
missies kwam jaren geleden’, zegt Guus Verhoeven,
zorgvuldig om met het donorbloed, weet Guus
bij Sanquin belast met deze taak. ‘Zij hebben bloed
Verhoeven. Het bloed blijft na aankomst nog ruim
Bekijk deze uitzending van
nodig voor VN-soldaten die tijdens hun werk
3,5 week houdbaar. Mocht de voorraad vlak daar-
Het Familieportret (uitgezonden
gewond raken. Maar ook voor gewonde burgers
voor niet helemaal zijn gebruikt, dan gaat de rest
op 7 november) via
die bij de VN-hospitalen worden binnengebracht.
naar een burgerziekenhuis. Sanquin vindt het
www.bloedverwant.nl/bloedlinks
Na zorgvuldige afweging besloot de Raad van
belangrijk op deze manier bij te dragen aan het
Bestuur mee te werken.’
werk van de vredesmissies. ‘Maar’, verzekert Verhoeven, ‘de bloedvoorziening in Nederland zal altijd op de eerste plaats blijven staan. Deze mag
Per jaar worden ongeveer 4.500 eenheden bloed
onder geen beding in gevaar komen.’
Amsterdam
Rode loper voor vrijwilligers
Foto: Wouter Bessels
‘Het verzoek om bloed te leveren voor de vredes-
Nairobi
elk verkocht biertje ging 30 cent naar het goede doel.
Tot haar verrassing stond een cameraploeg van het
Foto Rob Reedijk
Het vervoer gebeurt per vliegtuig, maar een recht-
Foto Hollandse Hoogte
IN
‘Geweldig!’, vond Annie Vrouwe uit Uithoorn de feestelijke dag die voor haar en alle andere bloedbankvrijwilligers uit Regio Noordwest begin september was georganiseerd. Voor de meer dan honderd vrijwilligers die zich hadden
verstuurd naar VN-posten in het Midden-Oosten,
aangemeld, was op het donorcentrum in Amsterdam de
Afrika, Zuidoost-Azië en het Caribische gebied.
Te weinig donorbloed
Eindhoven
rode loper uitgelegd. Vrijwilligers vormen bij elke donatie
Vergeleken met de totale hoeveelheid bloed die
Studenten geven bloed
een belangrijke schakel tussen Sanquin en de donor.
Nederlandse donors jaarlijks geven is dat niet veel:
In veel ontwikkelingslanden is te weinig donorbloed om in
Eind september stond de buitenborrel van Eindhovense
In Amsterdam was een uitgebreid programma voorbereid voor
minder dan 1 procent. Niettemin is veilig donor-
de behoefte te voorzien. Bovendien ontbreekt het vaak aan
studenten in het teken van een bijzonder goed doel. Het
de gasten. Een lunch, een fotosessie, een rondleiding langs
bloed ook in de veldhospitalen van levensbelang.
veilig bloed of schone naalden. Twee voorbeelden van de
fraaie resultaat: 175 nieuwe donors en 1.750 euro voor de
enkele afdelingen en ter afsluiting een borrel met muziek en
De levering van het bloed is een enorm ingewik-
situatie in Afrika: volgens de Wereldgezondheidsorganisatie
Stichting Zeldzame Bloedziekten.
een aanstekelijk cabaret. Annie Vrouwe was vooral onder de
kelde operatie, legt Guus Verhoeven uit. ‘Omdat
van de VN is 5 tot 10 procent van de hiv-infecties te wijten
De actie ‘Eindhoven geeft bloed’ werd georganiseerd door
indruk van de uitleg over de behandeling van het donorbloed.
het om landen in conflictsituaties gaat, zijn ze niet
aan onveilige bloedtransfusies. Vijftien procent van de
Industrial Design-student Mart Wetzels van het Eindhovense
‘Ik heb nu voor 120 procent vertrouwen in Sanquin. Iedereen
altijd gemakkelijk te bereiken. En de kwaliteit van
kindersterfte komt door een tekort aan donorbloed.
Studentencorps. Hij betrok negen studieverenigingen bij
kan met een gerust hart bloed geven en bloed ontvangen.’
6
7
Comfortabel en Bijna overal De MAL komt naar je toe in: Drenthe Coevorden Meppel
Niet alleen in Brabant en Gelderland, ook in Groningen, Drenthe, Flevoland, Friesland, Limburg, Overijssel en Zeeland kunnen donors binnenkort bloed geven in een mobiele afnamelocatie, kortweg MAL.
Dronten Emmeloord Lelystad Urk Friesland Dokkum Harlingen Heerenveen Joure Lemmer Oosterwolde Sneek Terschelling
ringskamers. De knaloranje stoelen trekken met-
Een bestickeringsbedrijf
Wolvega
een de aandacht. Met een simpele druk op de knop
werkt koortsachtig om de
Gelderland
kunnen ze makkelijk omhoog of omlaag. Alles in de MAL, tot de kast waarin het bloed wordt bewaard aan toe, is op maat gemaakt. ‘Bloed geven in de MAL is veel comfortabeler dan
Aalten
nieuwe MAL te beplakken,
Borculo
zodat de spectaculair ogende
Druten
bloedbank op wielen op tijd
Eibergen
klaar is voor de feestelijke
Elburg
opening
Epe Ermelo Gameren
in de locaties waar Sanquin telkens tijdelijk een
Harderwijk
Foto’s Wim Bos
Bloed geven in de MAL: een groot welkom aan de donor
Flevoland
afnamecentrum moest opbouwen’, vertelt projectleider Jaap van den Blink. De voorbereiding nam bijna twee jaar in beslag. Om letterlijk een weg te
Herveld Lichtenvoorde Nunspeet Tiel Wijchen
banen voor de grote trailer, was het soms nodig
Winterswijk
bomen te snoeien en drempels te verleggen. De
Duizelingwekkend
medewerking van gemeenten was volgens Van den
De nieuwe MAL is enorm, het totale
Een ‘bloedbank op wielen’ is in het buitenland een
Blink hartverwarmend. ‘Ze zien de donors graag
vloeroppervlakte bedraagt 68 m2.
Hoogezand
bekender gezicht dan bij ons, maar met vier ultra-
komen.’
Op 15-11-’10 was het zover:
Bijzonder is dat de zijden uitschuifbaar
Stadskanaal
moderne trailers komt daar verandering in.
Vanaf januari zullen de vier trailers stapsgewijs
de eerste donors konden in
zijn, zodat de wagen na het parkeren
Veendam
De nieuwe MAL is een indrukwekkende verschij-
worden ingezet op vijftig plaatsen. Overigens blij-
indrukwekkende voertuig
kan worden omgebouwd tot een ruim
Winsum
ning. Geïnspireerd door de Deense Bloedbank kan
ven de oude vertrouwde afnamelocaties dienst-
betreden
donorcentrum. De uitschuifbare zijden
Noord-Brabant
deze trailer aan beide kanten uitschuiven en zo
doen voor de inschrijving en het kopje koffie. Het
zijn 10 meter breed. Als de MAL
Eindhoven (campus)
ontvouwt zich een ruime, moderne bloedbank met
bloed geven zelf gebeurt voortaan in de trailer.
plaats voor maar liefst acht bedden en drie keu-
Hygiënisch en comfortabel!
het Brabantse Sambeek het
Op 1-1-’11 heeft Heerenveen de primeur voor Regio Noordoost
Zutphen Groningen Delfzijl Leek
Winschoten
Alphen Oss
helemaal is uitgeschoven zijn er 14
Sambeek
parkeerplaatsen nodig. Om na een
Valkenswaard
afnamesessie weg te kunnen rijden, zijn
Limburg
Veghel
dat er zelfs 20. De wagen weegt
Venray
ongeveer 25.000 kilogram.
Overijssel
Weert
Binnen is plaats voor 8 afnamestoelen
Denekamp
en 3 keuringskamers. Per dag kunnen
Goor
Genemuiden
zo’n 100 donors in de MAL terecht. Dat
Haaksbergen
komt neer op bijna 25.000 donaties
Kampen
Hardenberg Nijverdal
per jaar. Over een paar maanden rijden
Oldenzaal
er in totaal 4 MAL’s door Nederland;
Ommen Raalte
gezamenlijk doen zij 65 plaatsen aan.
Rijssen Staphorst Steenwijk Tubbergen
Foto’s Joost Grol
Vroomshoop Zeeland
Houd Donormail in de gaten voor het laatste nieuws
Hulst
rond de MAL. Meld je gratis aan voor de digitale
Oostbrug
nieuwsbrief van Sanquin via www.sanquin.nl/donormail
Terneuzen Zierikzee
8
9
500 DONAtieS
vrAAG Het ONZe ArtSeN
‘Gewoon Wil’ vestigt Europees record
500 Geld doneren aan een goed doel behoort niet tot haar mogelijkheden. Plasma geven wel. Dat doet ze dan ook. Met hart en ziel en ongelooflijk vaak. Plasmadonor Wil Heufkens (67) vestigde 8 september het europees record bloed/plasma geven: 500 keer.
Waarom gaat de vingerprik zo moeilijk als je koude handen hebt? kleinste bloedvaten, ook wel haarvaten genoemd. Bij kou trekken deze zich samen, waardoor er minder bloed doorheen stroomt. Door je handen warm te maken, bijvoorbeeld met warm water, verwijden bloed uitkomt. Deze is nodig voor een betrouwbare meting van het Hb-gehalte (ijzergehalte).
regels met mevrouw aanspreken. Na 28 jaar donor-
Als het maar nodig is
schap zou het wat haar betreft best ‘gewoon Wil’
Wil woont alleen. Ze heeft een hond, doet aan coun-
mogen zijn.
trydansen en vormt met zes vrouwen het kaartclubje
De Nijmeegse startte in 1982 als vol bloeddonor en
‘De vrouwen Met De Lelijke Gezichten.’
geeft inmiddels alweer bijna twintig jaar plasma.
Opmerkelijk genoeg kent deze supergemotiveerde
journalisten van landelijke en lokale kranten, radiosta-
donor zelf niemand die ooit bloed kreeg. ‘ik doe het
tions en televisie verdrongen elkaar bij de 500ste
voor wie het nodig heeft. Klein, groot, wit, zwart; het
donatie.
maakt mij niet uit.’
Breinaald 7
op haar naam heeft en elke twee weken blijft verbete-
De dikke naald voor de plasmaferese noemt ze gek-
ren, vindt ze wel wat. Lachend: ‘Misschien word ik
scherend ‘breinaald 7’. Ze gooit er wel vaker een
nog wel bij de koningin ontvangen …‘
grapje in, zoals ze dat zelf zegt. Bloed geven is voor
duizeligheid of zelfs flauwvallen na de donatie
haar dan ook niet alleen een goede daad om een
patiënt. Voor een zieke of zwakke patiënt die het bloed ontvangt kan een ziekteverwekker die het grieperige gevoel veroorzaakt, een ernstige bedrei-
Waarom is het goed om water te drinken voor de bloedafname?
uitstapje. volgens de vaste routine haalt ze elke twee weken op haar vrije woensdag eerst een kennis, de 87-jarige mevrouw Honk, op in het bejaardenhuis en rijdt dan door naar de bloedbank. ‘Mevrouw Honk
angst en pijn, een lege maag, bloed prikken of het
vindt dat heerlijk. Lekker babbelen met de mensen in
grieperig voelt. En zelfs als je weer beter bent moet
zien van bloed kan leiden tot flauwvallen.
de bloedbank, even eruit. Na afloop doen we vaak
je twee weken wachten met donatie om zeker te
Water drinken kan dit voorkomen, omdat het de
nog even boodschappen of maken we een ritje.’
zijn dat je niet meer besmettelijk bent.
maagwand enigszins uitrekt. Dit geeft een signaal
Autorijden doet Wil graag en kundig. Al sinds 1972
Ook zorgt een liggende houding bij de afname voor een stabiele bloeddruk. Water drinken is dus goed. Neem er even de tijd
trudy van den Berg
voor als je in de afnamelocatie bent. Én kom dus alleen doneren als je je goed voelt en ontspannen een panel van donorartsen beantwoordt vragen van donors.
bent. Zo kun je zelf extra bijdragen aan een pro-
Ook een vraag? Schrijf naar redactie Bloedverwant, Postbus
bleemloos verlopende afname.
9892, 1006 AN Amsterdam of
[email protected] 10
fotografie Wim Bos, Stijntje de Olde en erno Wientjens
Het dalen van de bloeddruk door bijvoorbeeld
het onzekere en vragen wij je niet te geven als je je
Als gevolg hiervan blijft de bloeddruk beter op peil.
A
ander te helpen, ze ziet het ook als een gezellig
ging vormen. Daarom nemen we het zekere voor
aan het onwillekeurige (autonome) zenuwstelsel.
Gitta Dijkshoorn
het wat gevoelig als je het stuur vast hebt.’
je niet helemaal fit bent is de kans op klachten als groter. Net zo belangrijk is de veiligheid van de
Marjo de Boom
Wil Heufkens nog wel eens voor de grap wanneer
Dat ze nu het europees record bloed/plasma geven
de haarvaten zich, zodat er een grotere druppel
Nee, als je je grieperig voelt mag je niet geven. Als
Karin van der Hilst
reden altijd in de zijkant van haar vinger. ‘Anders is
de medewerksters op de bloedbank haar volgens de
Bij een vingerprik wordt bloed afgenomen uit de
Mag ik bloed geven als ik me grieperig voel?
‘Mevrouw is vandaag thuisgebleven, hoor!’ Dat roept
brengt ze bloemen rond voor een plaatselijke bloefoto joost Grol
Dokter, hoe zit dat?
mist. ‘Autorijden is voor mij ontspanning.’ De vingerprik (‘venijniger dan breinaald 7’) vraagt ze om die Bloemen bezorgen en op de vrije woensdag samen met mevrouw Honk naar de bloedbank: vaste routine voor recordhoudster Wil Heufkens, rechts op de foto
Bekijk via www.bloedverwant.nl/bloedlinks een filmpje van de recorddonatie. De digitale nieuwsbrief Donormail schonk al eerder aandacht aan de bijzondere mijlpaal.
11
DONOR EN ONTVANGER
Bijzondere collega’s bij de Belastingdienst
‘Mijn donorschap werd persoonlijker’ Wouter Vijfhuizen is een doorgewinterde donor, maar realiseerde zich pas goed waarvoor hij geeft sinds hij een sms’je ontving van een directe collega. ‘Ik kreeg letterlijk kippenvel.’ ‘Bedankt voor je bijdrage. Ik krijg hier heel veel
Dineke: ‘Wouter is betrokken en geïnteresseerd en
energie van’, tikte Dineke Kroon een paar maan-
heeft een groot verantwoordelijkheidsgevoel. Hij
den geleden in haar mobiele telefoon. Ze was thuis
is heel enthousiast en loopt graag voor de troepen
en had zojuist een infuus met medicijnen losge-
uit.’ Ze glimlacht: ‘Soms iets te hard.’
koppeld van haar arm. Ze stuurde het sms’je naar
Wouter: ‘Dineke stimuleert mij om concreet te wor-
Wouter Vijfhuizen, een collega met wie ze veel
den. Ik ben vaak te wollig. Zij vraagt: hoe bedoel
samenwerkt. Hij had haar verteld over zijn donor-
je? Is dat wel handig? Ze is een zachte persoonlijk-
schap en ze realiseerde zich opeens dat het medi-
heid en een open vrouw die erg betrokken is.’
cijn uit het infuus een bloedproduct was. Ze wilde haar waardering laten blijken en stuurde spon-
Diagnose
taan een sms’je.
Dineke kreeg vier jaar geleden voor het eerst
Het bericht kwam luid en duidelijk aan. Toen
ernstige klachten. Ze kon steeds slechter spreken
Wouter het sms’je las, kreeg hij ‘letterlijk kippen-
en slikken en op een gegeven moment had ze te
vel’, herinnert hij zich. ‘Daar doe ik het voor,
weinig kracht meer om haar haar te kammen.
schoot door me heen. Op dat moment zag ik daad-
De diagnose: myasthenia gravis, letterlijk vertaald
werkelijk waar mijn bijdrage voor dient.’
‘ernstige spierzwakte’. Het is een auto-immuunziekte. Dat betekent dat het lichaam eigen weefsel en organen aanvalt. De ziekte is niet te genezen.
Twee collega’s, met het donorschap als onzichtbare
Een van de manieren om in te grijpen is het
rode draad. Hij als gever, zij als ontvanger. Ze zien
afweersysteem te onderdrukken. Daarvoor is
elkaar regelmatig in hun functie als kwaliteitsad-
immunoglobuline nodig, gemaakt uit plasma van
Uit het weblog van Dineke
viseur bij het ICT-bedrijf van de Belastingdienst in
donors.
‘Woensdag krijg ik alweer mijn vol-
Apeldoorn. Een brede functie, legt Dineke uit. ‘We
Sinds zij weet dat Wouter plasma geeft en Wouter
gende infuus met immunoglobu-
adviseren het management en controleren of
weet dat zij niet zonder kan, heeft hun werkrelatie
line. Zoals gewoonlijk zie ik er naar
nieuwe computerprogramma’s aan de regels vol-
een bijzondere kant gekregen. Dineke: ‘Als ik me
uit. Gek hè, het lijkt echt of na een
doen.’ De ene dag zitten ze voortdurend achter de
niet goed voel ga ik naar huis, maar heb het er
week of drie mijn gemiddelde
pc, de andere dag is tjokvol met overleg. Dineke,
verder met collega’s niet over. Behalve met Wouter.
zwakte toeneemt en ik de immuno-
lachend: ‘We lopen soms kilometers!’
Met hem praat ik sneller over mijn klachten. Hem
globuline weer nodig heb. Het is
Dat laatste is niet moeilijk in het grote en indruk-
hoef ik niet veel uit te leggen. Dat maakt hem
niet leuk om je zo afhankelijk te
wekkende gebouw van de Belastingdienst, met op
tot een speciale collega.’ Wouter: ‘Voor mij is het
de hoogste verdieping uitzicht op de Veluwse bos-
donorschap persoonlijker geworden.’
voelen. Anderzijds, zonder de medicijnen zou ik helemaal niet in staat zijn te functioneren. O ja, op het werk gaat het goed. Ik heb een nieuwbouwwoning op het
Fotografie Erno Wientjens
Kilometers
sen. In de kantoortorens werken 3.400 mensen. Wouter en Dineke werken sinds begin dit jaar
Lees verder op de volgende pagina.
intensief samen. Dus weten ze inmiddels wat ze aan elkaar hebben.
oog en ik ga binnenkort een paar dagen naar Parijs. Quelle richesse.’ 13
DONOr eN ONtvANGer
Wat beweegt je om bloed te gaan geven? Hij had haar
Dit keer het doorzettingsvermogen van
verteld over zijn
Annette Visser-van der Vaart.
donorschap en ze realiseerde zich opeens dat het medicijn uit het infuus een bloedproduct was
DAAROM!
www.sanquin.nl/contact regel hier op eenvoudige wijze: • aanvragen extra exemplaren van Bloedverwant
Voor mijn broer
• opzeggen Bloedverwant
‘Na de eerste keer bloed geven, in het voorjaar van 1982 werd
• aanvragen informatiepakket om nieuwe donors te werven
het me letterlijk zwart voor de ogen. Het duurde uiteindelijk
• donatieafspraak uitstellen of afzeggen
een hele tijd voor ik weer de heuvel op kon fietsen naar mijn
• gegevens wijzigen
huis. Natuurlijk vroeg ik me daarna af of ik dit echt wel wilde
• vraag stellen
blijven doen.
• opmerking maken of klacht doorgeven
Diezelfde zomer liep mijn broer Paulus door een incident een
• spreekbeurtpakket aanvragen (te downloaden via www.sanquin.nl)
slagaderlijke bloeding op. Met flink wat zakken bloed werd hij gered. Pas achteraf hoorden wij hoe dicht hij aan het
een briefje sturen kan ook: Sanquin Bloedvoorziening t.a.v. Afdeling
randje van de dood gestaan had. Dat het bloed van donors
Communicatie, Antwoordnummer 7866, 1000 Se Amsterdam.
hem had gered, was voor mij reden om toch door te zetten. Bij mijn laatste donatie kreeg ik een bedankje voor veertig
Gratis telefoonnummer
keer bloed geven. Dat was voor mij heel heftig. Want het was
Bel gratis 0800-BLOeDBANK (256 332 265). Handig en snel!
de eerste keer dat ik bloed gaf nadat mijn broer geheel onver-
+ A
Dineke (40) studeerde bedrijfskunde maar maakte
+ B
wachts aan een hartstilstand overleed. Hij zou dit jaar vijftig
Online donortest
zijn geworden. Ik besefte dat hij, na 1982, nog 28 hele mooie
Oproep gekregen? Doe daags tevoren eerst de donortest op
jaren heeft gehad. Hij heeft gigantisch van het leven genoten
www.sanquin.nl/donortest om te weten of je mag geven.
en er volop in gestaan.’
Donormail Blijf op de hoogte van het actuele nieuws. Meld je aan voor een gratis abonnement op Donormail en ontvang via de e-mail zes keer per jaar de digitale nieuwsbrief van Sanquin. www.sanquin.nl/donormail
Wouter (37) kon niet wachten tot hij donor mocht worden. Vlak voor zijn achttiende liet hij zich
Donorraden
sering en voelt zich als adviseur bij de Belasting-
keuren. Zijn vader was al jaren donor en hij ging
via www.bloedverwant.nl/bloedlinks kun je naar de webpagina’s over de
dienst helemaal op haar plaats.
altijd mee. ‘Ik vond het geweldig en het was heel
vier regionale donorraden en de Landelijke Donorraad.
Ze is een sportief type en houdt van tennissen,
vanzelfsprekend dat ik me ook zou aanmelden.
hardlopen, mountainbiken, golfen, zeilen ... Dat
Bovendien had mijn opa net voor ik achttien werd
alles heeft ze moeten opgeven toen ze ziek werd.
veel bloed nodig. Ik ben zijn naamgenoot, dus dat
Lichamelijke inspanning verergert de klachten.
maakte indruk.’
‘Toen ik mijn golfstokken op Marktplaats zette
Later werd Wouter plasmadonor, al even gemoti-
moest ik wel slikken.’
veerd. Eens per vijf weken bezoekt hij, als het even
Ze zoekt nog naar alternatieve uitlaatkleppen.
kan met twee andere collega’s die ook donor zijn,
Annette Visser-van der Vaart (52) woont in Handel en
‘De beperkingen die ik heb, maken het lastig
de bloedbank in Apeldoorn, al bijna zeventig keer.
heeft bij huis een klein natuurkampeerterrein. Ze wan-
nieuwe dingen te proberen. Kan ik het wel, houd
In de avonduren volgt hij de hbo-opleiding organi-
delt en leest graag, werkt met plezier in haar tuin en is
ik het vol? Ik ben er echter ook achter gekomen
satiepsychologie. Met vier opgroeiende kinderen
actief voor Amnesty International en bij de vrouwen-
dat ik niet pessimistisch ben. Ik merk dat ik som-
en de baan bij de Belastingdienst blijft er weinig
club in het dorp.
mige dingen niet kan, maar ik onderzoek ook wat
vrije tijd over. Hobby’s zijn er wel, zoals fotografie.
ik wel kan. Misschien pak ik mijn studie weer op.’
Hij hoopt binnenkort een mooie fotocamera aan
Ook een bijzondere reden? Laat het ons weten:
te schaffen, een Nikon D5000.
[email protected] o.v.v. Daarom!
14
B
foto joost Grol
die opleiding niet af. Ze belandde in de automati-
Colofon Bloedverwant is een uitgave van Stichting Sanquin Bloedvoorziening en verschijnt drie keer per jaar. Redactie Merlijn van Hasselt (hoofdredacteur), Hezeke Hoefnagel, frans jehee, Lysbert Schuitema Tekst en eindredactie Annemarie Geleijnse, rineke van Houten Vormgeving total identity, jeannette Kaptein, robbie fabriek Druk en distributie Senefelder Misset, Doetinchem Redactieadres Sanquin, redactie Bloedverwant, Postbus 9892, 1006 AN Amsterdam 0800-bloedbank (256332265),
[email protected], www.bloedverwant.nl © 2010 Sanquin Artikelen uit Bloedverwant mogen alleen na overleg met de redactie worden overgenomen, onder vermelding van de bron en de uitgever. De redactie van Bloedverwant heeft zijn best gedaan om de rechthebbenden van het in dit blad getoonde materiaal op te sporen en hun toestemming te vragen voor openbaarmaking in dit blad. Dat is niet in alle gevallen gelukt. Neem bij klachten of bezwaren in verband met auteursrecht, portretrecht, andere rechten, persoonsgegevens of privacy contact op met de redactie. Bij de productie en verbranding van de folie waarin Bloedverwant is verpakt, komen geen schadelijke stoffen vrij. iSSN: 1570-7288
15
DONOR
POST
Ook een leuke of ontroerende ervaring rondom het donorschap? Schrijf naar
[email protected] of Redactie Bloedverwant, postbus 9892, 1006 AN Amsterdam. Graag naam en woonplaats vermelden. De redactie maakt een keuze uit de brieven en kort deze waar nodig in. Hartelijk dank!
@ Op de bon
Abrupt einde
Afgelopen week mocht ik weer plasma gaan
gen!’ Als hij dit advies heeft aangenomen dan
Zestien jaar lang heb ik bloed gegeven. Eind vorig
geven. Het was druk op de parkeerplaats, alle
was dat die bekeuring van 60 euro dubbel en
jaar stopte mijn donorschap abrupt en voor altijd. Er
parkeerplaatsen waren bezet. Maar achter twee
dwars waard!
werd borstkanker vastgesteld. Na de operatie volg-
auto’s was nog één onofficieel plaatsje vrij. Na
Gert van der Velden, Benthuizen
den zes chemokuren. Na de tweede chemo belandde ik in het ziekenhuis. Op mijn zaal lagen
Mijn humeur sloeg om toen een parkeercontro-
mensen die een bloedtransfusie kregen, bloedgroep
leur een bon schreef bij mijn auto. Ik probeerde
A+. Dat had mijn bloed kunnen zijn, dacht ik. Nu
er nog onderuit te komen met allerlei smoesjes.
zou het kunnen dat mijn Hb zo laag wordt dat ik zelf
Ik liet mijn ingepakte arm zien en ook mijn inzet
een bloedtransfusie nodig heb en ben ik dus ontvan-
voor de medemens stipte ik aan. Maar de man
ger. Bloed geven mag door de kanker hoe dan ook
was niet onder de indruk en schreef rustig ver-
niet meer. Ik vind het heel jammer dat ik zo ineens
der. Omdat verzet zinloos was, staakte ik de
moest stoppen, ik had graag nog jaren bloed willen
strijd. Bij het weggaan vroeg ik de man:
geven. Mijn man heeft het stokje overgenomen. Ik
Foto Hollandse Hoogte
het plasma geven stapte ik vrolijk de deur uit.
‘Bent u ook donor?’ De man antwoordde ontkennend, waarop ik zei: ‘Mag ik u het advies geven om donor te worden? Daar redt u meer levens mee dan met het uitdelen van bekeurin-
hoop dat hij dit nog jaren zal blijven doen, want het blijft nodig. Jacoline van Baten-Barleeus Garrelfs, Heerhugowaard
@ 16 x A+ Op de foto staat Jessie met haar broertje Jay. Hun moeder moest naar het ziekenhuis toen Jay werd geboren. Ze kreeg zestien zakken bloed en nu zijn ze allebei gezond thuis. Dank je wel A+-donors. Ik ben haar trotse oma, zelf ook al heel lang donor en sinds zeven jaar werkzaam bij Sanquin op de locatie Spijkenisse. Ik weet hoe hard bloed nodig is. Maar nu ik het van zo dichtbij heb ervaren, ben ik alle donors nog dankbaarder dat zij van verre
Jessie met haar broertje Jay
komen en de moeite nemen om hun bloed af te staan voor hun medemens. Zonder jullie was dit niet zo goed afgelopen. Suzanne van Rooij, Hoogvliet Niet alleen in Nederland worden mobiele afnamelocaties ingezet om naar de donor toe te komen. Zo liet donor Lydia van Veen uit Strijen zich in Marokko fotograferen voor een bloedbank op wielen.
