due_diligence2011.book Page v Friday, April 15, 2011 11:37 AM
v
I NHOUDSTAFEL
De Bibliotheek Handelsrecht Larcier . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
i
Voorwoord bij de Reeks Vennootschaps- en Financieel Recht . . . . . . . . . . . . . .
iii
HOOFDSTUK I.
HET BEGRIP DUE DILIGENCE, INLEIDING EN SITUERING. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1
Afdeling 1. Begrip ‘due diligence’ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1
Afdeling 2. Vormen van due diligence onderzoek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Financiële due diligence . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Operationele due diligence . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. Juridische due diligence . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2 3 5 6
Afdeling 3. Context van due diligence onderzoek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Overname van onderneming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Beursintroductie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. Publieke uitgifte van aandelen of andere effecten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 4. Investering in de vennootschap. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 5. Financiering van de vennootschap . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 6. Reorganisatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 7. Samenwerking tussen of fusie van ondernemingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6 7 9 9 9 10 10 10
Afdeling 4. Gebruik van het due diligence rapport . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Verifiëren van uitgangspunten en veronderstellingen . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Inschatting betrouwbaarheid verkoper en interne rapportering . . . . . . . . . § 3. Invulling juridische onderzoeksplicht van koper. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 4. Beter voorkomen dan ‘genezen’ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 5. Formuleren van garanties en waarborgen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 6. Toekomstige herstructureringen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
11 11 11 11 11 12 12
HOOFDSTUK II.
DUE DILIGENCE IN HET BELGISCH RECHT . . . . . . .
13
Afdeling 1. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
13
Afdeling 2. Vrijwaring voor uitwinning. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
14
Afdeling 3. Vrijwaring voor verborgen gebreken. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Toepasselijkheid bij verkoop van aandelen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Positie van de verkoper . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. Positie van de koper . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 4. Conclusie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
15 16 17 18 18
larcier • bibliotheek handelsrecht
due_diligence2011.book Page vi Friday, April 15, 2011 11:37 AM
vi
INHOUDSTAFEL
Afdeling 4. Culpa in contrahendo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Juridische grondslag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Onjuiste informatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. Onvolledige informatie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Informatieverstrekker kende of behoorde het feit te kennen . . . . . . . . B. Informatieontvanger kende het feit niet en behoorde het feit niet te kennen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 4. Conclusie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
19 19 21 23 24
Afdeling 5. Bedrog . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Kunstgrepen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Opzet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. Conclusie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
29 30 33 34
Afdeling 6. Dwaling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Zelfstandigheid van de zaak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Dwaling gemeen aan partijen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. Verschoonbaarheid. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 4. Conclusie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
34 35 37 38 40
HOOFDSTUK III.
25 27
DE ORGANISATIE VAN HET DUE DILIGENCE ONDERZOEK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
41
Afdeling 1. Geheimhoudingsovereenkomst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Definitie ‘vertrouwelijke informatie’. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Geen openbaarmaking en geen misbruik vertrouwelijke informatie . . . . . . § 3. Forfaitaire schadevergoeding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 4. Bijkomende bepalingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
41 42 43 44 46
Afdeling 2. Timing van het due diligence onderzoek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Vóór aanvang onderhandelingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Na ondertekening van een intentieverklaring . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. Na afsluiting bindende koop-verkoopovereenkomst. . . . . . . . . . . . . . . . . .
47 47 47 52
Afdeling 3. Organisatie van het due diligence onderzoek. . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Due diligence vragenlijst. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Dataroom. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. Dataroom regels. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 4. Inhoud en omvang van het due diligence onderzoek. . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Uitgebreid due diligence onderzoek en uitgebreide rapportering . . . . . B. Uitgebreid due diligence onderzoek en beperkte rapportering . . . . . . . C. Due diligence onderzoek met drempelwaardes. . . . . . . . . . . . . . . . . . . D. Due diligence onderzoek gericht op belangrijke onderwerpen . . . . . . . § 5. Gebruik van de resultaten van het due diligence onderzoek . . . . . . . . . . . .
54 59 59 61 62 62 63 64 64 64
larcier • bibliotheek handelsrecht
due_diligence2011.book Page vii Friday, April 15, 2011 11:37 AM
vii
INHOUDSTAFEL
HOOFDSTUK IV.
DUE DILIGENCE EN BESTUURDERS . . . . . . . . . . . . . .
Afdeling 1. Geheimhoudingsverplichtingen van bestuurders van een vennootschap . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Mededeling van fabrieksgeheimen (art. 309 Sw.) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Arbeidsrechtelijke geheimhoudingsplicht: artikel 17, 3° van de wet van 3 juli 1978 betreffende de arbeidsovereenkomsten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. Vennootschapsrechtelijke geheimhoudingsplicht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
66 67 67 68 70
Afdeling 2. Afweging tussen vennootschapsbelang en discretieplicht. . . . . . . . .
73
Afdeling 3. Randvoorwaarden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
76
Afdeling 4. Due diligence en het gelijkheidsbeginsel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Interne gelijkheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Externe gelijkheid. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
77 77 79
HOOFDSTUK V.
DUE DILIGENCE IN GROEPEN VAN ONDERNEMINGEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Afdeling 1. Inleiding – Het concept ‘groep’ gezien vanuit het vennootschapsrecht. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Afbakening en karakteristieken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Karakteristieken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. Regels van toepassing op de groepen van vennootschappen. . . . . . . . . § 2. Vertegenwoordiging van de moedervennootschap in de raad van bestuur van de dochtervennootschappen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. De moedervennootschap als bestuurder. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. De moedervennootschap als feitelijk bestuurder . . . . . . . . . . . . . . . . . D. Dual loyalty. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 2. Groepsbelang versus vennootschapsbelang . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Het recht op informatie van de moedervennootschap. . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Het begrip ‘vennootschapsbelang’ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. Het begrip ‘groepsbelang’. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 4. De verhouding tussen het vennootschaps- en het groepsbelang . . . . . . . . . § 5. Groepsbelang vs. vennootschapsbelang en due diligence . . . . . . . . . . . . . . A. De notulen van de vennootschap . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Belangenconflict als bestuurder . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Toepassingsgebied. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Procedure . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Sancties . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 6. Gevolgen verbonden aan een schending van het vennootschapsbelang . . . .
larcier • bibliotheek handelsrecht
81 81 81 81 82 83 84 84 85 88 90 91 91 91 92 93 96 96 97 97 98 99 101 102
due_diligence2011.book Page viii Friday, April 15, 2011 11:37 AM
viii
INHOUDSTAFEL
A. Actiemogelijkheden in geval van een schending van het vennootschapsbelang . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Bestuurdersaansprakelijkheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Aanstelling van een voorlopig bewindvoerder . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Misbruik inzake meerderheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5. Misbruik van vennootschapsgoederen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
HOOFDSTUK VI.
DUE DILIGENCE IN BEURSGENOTEERDE ONDERNEMINGEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Afdeling 1. Inleidende beschouwingen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Afbakening van het onderwerp. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. De genoteerde vennootschap en de verschillende soorten informatie waarmee ze wordt geconfronteerd . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 2. Procedure die moet worden gevolgd om een due diligence onderzoek mogelijk te maken. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Inleidende beschouwingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. De beslissing van de raad van bestuur tot vrijgave van informatie . . . . . . . A. Notulen van de raad van bestuur. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Belangenconflict van de bestuurders of aandeelhouders. . . . . . . . . . . . C. Informatie aan de CBFA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. Belangenconflict als aandeelhouder binnen een beursgenoteerde groep . . . A. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Toepassingsgebied . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. De onderworpen verrichtingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Alle betrekkingen tussen een genoteerde vennootschap en een verbonden vennootschap. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Alle betrekkingen tussen een dochtervennootschap van een genoteerde vennootschap en een met deze dochtervennootschap verbonden vennootschap. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5. Corporate opportunities . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. De procedure in geval van een belangenconflict. . . . . . . . . . . . . . . . . . D. Sanctieregeling. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
102 102 103 103 103 104
108 108 108 109 111 111 112 112 113 114 116 116 116 116 117 119
121 122 123 124
HOOFDSTUK VII. VERWERKING VAN DE RESULTATEN VAN HET DUE DILIGENCE ONDERZOEK . . . . . . . . . . . . . .
125
Afdeling 1. Einde van de onderhandelingen – Deal breaker. . . . . . . . . . . . . . . .
125
Afdeling 2. Voorwerp en structuur van de transactie – aandelentransactie versus activatransactie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. De aandelentransactie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
126 126
larcier • bibliotheek handelsrecht
due_diligence2011.book Page ix Friday, April 15, 2011 11:37 AM
ix
INHOUDSTAFEL
§ 2. De activatransactie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Het bijzonder regime van de inbreng of overdracht van een bedrijfstak of algemeenheid in overeenstemming met respectievelijk de artikelen 678, 759 en volgende en 770 en volgende W.Venn.. . . . . . . . . . . . . . . B. De overdracht van een activiteit overeenkomstig de regels van het Burgerlijk Wetboek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
129
Afdeling 3. Prijsmechanisme en bankgarantie of escrow . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Prijs en prijsaanpassing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Bankgarantie of geblokkeerde rekening . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
129 129 130
Afdeling 4. Opschortende voorwaarden in de overnameovereenkomst . . . . . . .
132
Afdeling 5. Verklaringen en Garanties – Specifieke vergoedingsverplichtingen – bekendmakingsbrief (‘disclosure letter’) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Verklaringen en Garanties . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Bijzondere vergoedingen of ‘Specific Indemnities’ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. Bekendmakingsbrief – Disclosure Letter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Algemene bekendmakingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Specifieke bekendmakingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. Bekendmaking van de dataroom . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
134 135 138 139 140 140 141
Afdeling 6. Kennis en voorbeeldbepalingen inzake het gevoerde due diligence onderzoek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
141
Afdeling 7. Contractuele vorderingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Mechanisme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Aansprakelijkheidsbeperkingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Tijd . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Bedrag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
145 145 146 147 147
Bibliografie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
149
Trefwoordenregister . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
157
larcier • bibliotheek handelsrecht
127
128
