De Balie verslag Algemeen

De Balie | verslag 2012

Algemeen Het was een hectisch, spannend, goed en zeer productief jaar voor De Balie, zowel op financieel gebied als op het gebied van personele bezetting, programmering en bezetting van de programma’s en zalen. Al in de loop van 2011 werd duidelijk dat De Balie geen Rijkssubsidie zou ontvangen in de periode 2013 – 2016. De reden hiervoor was níet dat de functie en kwaliteit van De Balie niet erkend worden door het Rijk, maar het besluit om stedelijke debatpodia, zoals De Balie, niet langer vanuit het Rijk te ondersteunen. Dit ondanks de positieve beoordeling van de Raad van Cultuur. In 2012 werden de gevolgen van dit besluit voelbaar voor de organisatie en moesten er pijnlijke keuzes op met name het gebied van personeel genomen worden. Of de financiering vanuit de gemeente Amsterdam vanuit het Kunstenplan (volledig) voortgezet zou worden is ook lange tijd onzeker geweest. In november kwam het verlossende bericht dat De Balie ook de komende vier jaar weer gemeentelijke subsidie zal ontvangen. Ondertussen werd er door de medewerkers veel en hard gewerkt om de stijgende lijn in kwaliteit, aantallen bezoekers en programma’s voort te zetten. Ook in de toekomst is de ambitie van De Balie het vervullen van een agenderende, signalerende functie waarbij we het vrije woord en de kunsten laten spreken en burgerschap entameren. Daarmee is De Balie een podium dat met nieuwe projecten, ideeën en geluiden een bijdrage levert aan de gezondheid van de samenleving in culturele, civiele en economische zin. De Balie wil blijven inspireren, aanzetten tot nadenken, ontmoetingen stimuleren, en ‘gewoon’ een aangename plek zijn voor een drankje, een diner of een goed feest, voor een breed en gevarieerd publiek. De genoemde inzet heeft op alle fronten vruchten afgeworpen. Ondanks de hectiek is het gelukt om het jaar 2012 af te sluiten met een positief resultaat op financieel vlak. Ten opzichte van 2011 is het aantal programma’s met 72% gestegen, zijn de bezoekersaantallen van de programma’s met 50% gestegen en de bezoekersaantallen in de horeca met 17%. Niet alleen het aantal fysieke bezoeken is gestegen, ook de virtuele bezoekersaantallen waren hoger dan ooit. De website van De Balie werd in 2012 goed bezocht met ruim 241.000 unieke bezoekers, en via Facebook, Twitter en de livestreams leven programma’s ook buiten de zalen voort bij het publiek. De verschillende takken van De Balie zijn gezond en klaar om de stijgende lijn ook in de toekomst vast te houden. Het wegvallen van de subsidie vanuit het Rijk kon helaas niet zonder reorganisatie gerealiseerd worden. Gelukkig kan het financiële gat voor een groot deel opgevangen worden door een toename van de directe opbrengsten. We zijn trots op dit resultaat, dat zonder de passie en inzet van alle medewerkers en de steun en het vertrouwen van de Raad van Toezicht, niet mogelijk zou zijn geweest.

1


Trots zijn we ook op de metamorfose die De Balie in de afgelopen jaren ondergaan heeft. In navolging van de verbouwing van de zolder, de Grote Zaal en de gangen in 2010 en 2011 zijn in 2012 nagenoeg alle overige ruimtes aangepakt. 2012 is het laatste jaar van de periode 2009-2012 van het Amsterdamse Kunstenplan en van de Rijkssubsidie. In dit verslag wordt ook teruggeblikt op deze periode.

Missie en functie De Balie is een politiek, cultureel centrum. In De Balie worden kunst en cultuur in contact gebracht met de actualiteit, maatschappelijk debat en politiek. In haar meer dan dertigjarig bestaan is De Balie uitgegroeid tot een fenomeen op het gebied van spraakmakende projecten op het snijvlak van kunst, cultuur en politiek. Met haar programma’s zet De Balie onderwerpen op de kaart en vraagt zij voortdurend aandacht van media, publiek en politiek voor ontwikkelingen in de samenleving. Maar De Balie is meer; het is een culturele ‘incubator,’ een kweekplaats voor nieuwe initiatieven en ideeën. Het is de plek waar kunstenaars commentaar leveren op maatschappelijke ontwikkelingen en waar politici, beleidsmakers en wetenschappers met kunstenaars, denkers, opinieleiders en publiek in contact komen. Een avond in De Balie is altijd een mix van inhoud en vorm, van these, antithese en synthese. De live-ervaring van het daadwerkelijk met elkaar in debat treden, het discussiëren, praten en ervaren, de catharsis, zijn essentieel onderdeel van het concept van De 2


Balie. De middelen die we inzetten om onze functie te realiseren zijn onder andere debatten, lezingen, theatervoorstellingen, filmvertoningen, brainstormsessies, festivals, diners-pensant en tentoonstellingen. In de afgelopen jaren is er naast de langere inhoudelijke lijnen zoals beschreven in onze beleidsplannen 20092012, meer aandacht geweest voor actuele ontwikkelingen. De Balie ziet het ook in toenemende mate als haar rol om thema’s en onderwerpen die in de schijnwerpers staan, in een openbaar debat te agenderen en belichten.

Programma | Kwalitatieve beschrijving van activiteiten De Balie is een culturele broedplaats, een ontmoetingsplek waar de strijd der ideeën met verve gevoerd wordt. In De Balie presenteren cultuurdragers hun visie en worden cultuur en kunst verbonden met openbaar bestuur en politiek. Uit de missie en beleidsplannen 2009-2012 is een aantal kernbegrippen voor het artistieke beleid te herleiden: -

De Balie is een frontrunner, onderzoekt en ontwikkelt nieuwe onderwerpen en heeft een agenderende functie.

-

De Balie opereert als verbindingsofficier die uiteenlopende onderwerpen, publiek, partners en (inter)nationale plekken bijeenbrengt (strategische allianties).

-

De Balie wil excelleren in formats door politieke en culturele invalshoeken met elkaar te mixen.

-

De Balie heeft een heldere Balie-brede programmalijn en afzonderlijke programmalijnen.

-

De Balie zoekt verbinding met de stad/stedelijke praktijk, c.q. landelijke praktijk.

In 2012 ontwikkelde De Balie vernieuwende programma’s, waarin cultuurdragers (o.a. schrijvers, filmmakers, beeldend kunstenaars, opinieleiders, journalisten en wetenschappers) uitgedaagd werden discussies aan te gaan over politieke, kunstzinnige en maatschappelijke ontwikkelingen. De Balie heeft zich nog sterker geprofileerd als (inter)nationale broedplek voor jong talent, experiment en discussie. De weerklank in de (internationale) media was zeer groot. De Balie is op internet zeer duidelijk aanwezig. Websites van links tot rechts beschrijven en becommentarieerden de programmering. Maar ook Radio en TV maakten vaak melding van gebeurtenissen in De Balie.

Programma’s uitgelicht Het afgelopen jaar wist De Balie veel nationale media-aandacht te genereren met aansprekende, agenderende programma’s. Zo liepen de gemoederen hoog op toen we aankondigden twee hanen te zullen slachten tijdens ‘Abattoir De Balie’, een diepgaand programma waarin de intellectuele en maatschappelijke hypocrisie rondom het eten van vlees zichtbaar werd gemaakt. Kunstenaars als Berend Strik, Yang Ah, Joep van Lieshout, Desiree Dolron en Sebastian Diaz bogen zich over het thema en gebruikten De Balie als expositieruimte, terwijl wetenschapper Louise Fresco, jager Michiel Schulte en worstenmaker Samuel Levie in een debat spraken over de rol van de verwerking en consumptie van vlees. Met het programma wilden we bewijzen hoe krampachtig

3


onze samenleving met dood en verval omgaat en mensen aan het denken zetten over het vlees dat ze eten. De Balie ontving vele dreigbrieven, werd bedolven onder media-aandacht en op de avond zelf demonstreerden dierenactivisten voor de deur, die later het debat verstoorden en door de politie werden weggevoerd. Het doden van de twee hanen ging uiteindelijk niet door op last van de Voedsel- en Warenautoriteit. De Balie wist dit twee dagen van tevoren al, maar hield het stil. Het maatschappelijke debat was te waardevol en interessant om voortijdig te staken. Ook het programma ‘Tyfushoeren en Vuile Flikkers’ speelde in op een veelbesproken maatschappelijk thema: seksuele intimidatie op straat. Naar aanleiding van Sofie Peeters’ documentaire Femme de la Rue, waarin de Vlaamse laat zien hoe ze op straat continu wordt lastiggevallen door mannen van allochtone afkomst, spraken Margriet van der Linden (hoofdredacteur ‘Opzij’), Ahmed Marcouch (Tweede Kamerlid PvdA) en Karin Spaink (schrijfster en feministe) over het vrouwbeeld in Nederland en de oorzaken van intimiderend gedrag in de openbare ruimte. Mede dankzij een opiniestuk van De Balie-programmamaker Sarah Sluimer in de Volkskrant kreeg het programma veel nationale aandacht. De Amsterdamse VVD-fractie stelde zelfs een verbod op seksuele intimidatie in de openbare ruimte voor, maar dit wetsvoorstel werd niet aangenomen. Omdat De Balie als frontrunner ook actief nieuwe onderwerpen onderzoekt en agendeert, werd in het najaar een programma ontwikkeld voor een specifiek publiek dat zeer goed in de smaak viel: ‘Het Monster van Frankenstein ben jij’. Een ethisch programma over transseksualiteit, plastische chirurgie, genderambiguïteit en het schoonheidsideaal. Daarover spraken onder anderen psychiater Bram Bakker, dermatoloog Peter Velthuis van de Velthuis Kliniek en Martine de Vries, medisch ethicus en kinderarts.

Protest tegen de ‘hanenslacht’ bij Abattoir De Balie 4


Na het succes van het door Eddy Terstall geschreven toneelstuk over de dood van Theo van Gogh in 2011, had De Balie de ambitie om in 2012 meer theatervoorstellingen te organiseren. Die wens is gerealiseerd met de productie ‘Breivik ontmoet Wilders’. Deze ‘staged reading’ werd geschreven door columnist en schrijver Theodor Holman. Net als Terstalls voorstelling maakte ook Holmans stuk maatschappelijke thema’s bespreekbaar, zoals de waarde van democratie, het multiculturalisme, de rechtsstaat, het Midden-Oosten en de toekomst van Europa. Deze worden besproken tijdens een fictieve ontmoeting tussen PVV-frontman Geert Wilders (gespeeld door Hugo Koolschijn) en massamoordenaar Anders Breivik (gespeeld door Thijs Römer). “Het stuk is geen steunbetuiging aan Breivik of Wilders, en evenmin een demonisering van die laatste: Theodor Holman heeft ze met elkaar laten contrasteren”, vatte Römer samen in NRC Handelsblad. “(…) het onderwerp roept op tot gesprek, tot debat, en dat is goed.” De voorstelling kreeg ook internationaal veel aandacht in de media.

‘Breivik ontmoet Wilders’, met acteurs Hugo Koolschijn en Thijs Römer

De Balie acht het haar taak om frontrunner en vooruitdenker te zijn. Maatschappelijke ontwikkelingen moeten niet alleen gesignaleerd worden maar ook geduid en zelfs aangezwengeld worden. In de nieuwe programmareeks ‘Mijn Idee voor Nederland’, georganiseerd in samenwerking met de Volkskrant, gingen prominente sprekers op zoek naar oplossingen voor problemen die in Nederland spelen op uiteenlopende gebieden. Te gast waren onder anderen Lodewijk Asscher (Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en vice-premier), schrijver en columnist Marjolijn Februari (tegenwoordig Maxim Februari), politicoloog Meindert

5


Fennema, de jonge politiek activist en lobbyist Sywert van Lienden , de Engelse criminoloog Theodore Dalrymple en activist en oprichter van War Child Willemijn Verloop. Aangezien De Balie graag kunstenaars de gelegenheid geeft om een voortrekkersrol in maatschappelijke debat te spelen nodigt De Balie met regelmaat kunstenaars uit als programmamakers. Ook in ‘Arnon Grunberg Ontmoet…’, een nieuwe programmareeks onder leiding van schrijver Arnon Grunberg, stonden verrassende ontmoetingen en diepgravende inzichten centraal. Toonaangevende politici, wetenschappers en kunstenaars (onder wie de Tsjechische econoom en filosoof Tomáš Sedláček, Job Cohen, Micha Wertheim en Peter Vandermeersch) spraken hierin over snijvlakken tussen politiek en literatuur en macht en moraal. Naast de nationale politiek (met programma’s als ‘De Verweesde Erfenis van Fortuyn’, ‘Catshuis’, ‘Politieke Junkies’) was er net als in voorgaande jaren veel aandacht voor Europa. In verschillende programma’s werden onder meer de rol en kosten van migratie en de waarden van onze moderne democratie kritisch bevraagd en besproken. Hierbij werden diverse internationale samenwerkingsverbanden aangegaan. Een zeer groot succes was het meerdaagse festival ‘Imagining Europe’ dat in nauwe samenwerking met de European Cultural Foundation (ECF) werd gemaakt. Er waren voorstellingen en gasten uit veel verschillende delen van Europa, waaronder ook Wit-Rusland. Ook hebben we het Engelstalige debat ‘Populism & Social Media’, over de opkomst van het populisme in Europa gemaakt. De organisatie hiervan was een samenwerking tussen De Balie, Open Society Institute Brussels en politieke denktank Demos (Londen). De avond gaf interessante inzichten in de profielen, denkbeelden en digitale gedragingen van PVV-aanhangers, waarover publiek en gasten (onder wie Jamie Bartlett, hoofdonderzoeker bij Demos) levendig discussieerden. De aanwezigheid van politici in dergelijke discussiepanels vindt De Balie van wezenlijk belang, omdat zij dicht bij het vuur van de macht staan. Daarom organiseerden we, in samenwerking met Amnesty International, twee weken voor aanvang van de Tweede Kamerverkiezingen, het ‘Grote Balie Buitenland Debat’ met (kandidaat-) Kamerleden en buitenlandcommentatoren. Binnen de kaders van het Nederlandse buitenlandbeleid stond de rol van mensenrechten hierin centraal. In dezelfde week was er, onder grote belangstelling van de media, het enige lijsttrekkersdebat tussen alle kleine en nieuwe politieke partijen in De Balie. Een week later organiseerde De Balie een debat met Europese politici, waar veel animo voor was. Nigel Farage (leider van de United Kingdom Independence Party), econoom Sweder van Wijnbergen en D66Europarlementariër Sophie in ’t Veld wisselden vurig van gedachten over de toekomst van de Europese Unie, burgerschap en democratie. Andere internationale gasten die we het afgelopen jaar verwelkomden waren de Britse Verlichtingsfilosoof Jonathan Israel (die de huidige status van het Verlichtingsdenken, het denkbare failliet van de democratie en de verworven waarden van het vrije westen besprak) en de Duitse SPD-politicus Thilo Sarrazin. Hij is in Europa omstreden vanwege opmerkelijke opvattingen over armoedebestrijding en de 6


scherpe kritiek op de Duitse immigratiepolitiek. Hij was voor het eerst als spreker in Nederland en sprak met Prof. Paul Scheffer over de euro, Europa en migratie.

7


Door een grote verscheidenheid aan sprekers is het onderwerp Europa vanuit bestuurlijk, politiek, filosofisch en maatschappelijk oogpunt bediscussieerd. Daaraan droeg ook ‘Dictatorship & Democracy in the EUSSR?’ bij, een avondvullend programma over Hongarije waarin invloedrijke linkse en rechtse Hongaarse bloggers een inleiding over hun thuisland geven en politieke tegenstanders met elkaar in debat gingen over de staat van hun land. Om ook de verbinding met de eigen stad te versterken werd het afgelopen jaar in samenwerking met Het Parool ‘Het Stadsgesprek’ opgezet: maandelijkse bijeenkomsten voor en door betrokken Amsterdammers, waarin ruimte was voor discussie over thema’s die de stad raken – het gebruik van de geuzennaam ‘Superjoden’, de positie van uitgeprocedeerde asielzoekers in Amsterdam en het belang van kunst in de stad. Door de grote variatie aan onderwerpen en gasten spreekt de reeks een breed en gemêleerd publiek aan, dat de discussie niet schuwt. Wegens groot succes wordt de reeks in 2013 voortgezet. AT5 heeft zich inmiddels aangesloten bij ‘Het Stadsgesprek’, waardoor voortaan ook kijkers van deze zender betrokken worden bij de discussie. Naast de vele programma’s over politieke en maatschappelijke ontwikkelingen was er ook aandacht voor de natuur, vanuit onder meer een beleidsmatig perspectief. In samenwerking met Natuurmonumenten en Trouw organiseerde De Balie drie middagen over de economische waarde en toekomst van de natuur in Nederland. Uitgangspunt was het regeerakkoord, maar in discussies stond vooral de vraag centraal: hoe zetten we de doelstellingen van de overheid om naar concreet beleid? De Balie is niet alleen een plek waar politiek vanuit een culturele invalshoek wordt onderzocht; kunst wordt er ook vanuit een politiek perspectief bekeken. Tijdens het programma ‘Jan Dibbets: van documentaire tot beeldende kunst’ blikte Dibbets, een van de meest invloedrijke Nederlandse beeldende kunstenaars, terug op de fotografische ontwikkelingen van de roerige jaren zestig en de consequenties die ze hadden voor de relatie tussen kunstenaars en het medium. De Engelse historicus Tom Holland was te gast om zijn nieuwe boek ‘Het vierde beest’ over de ontstaansgeschiedenis van de islam ten doop te houden. Deze avond was de internationale lancering van zijn Engelstalige boek en trok dus ook wereldwijd de aandacht. Ook bracht De Balie samen met MTNL, Het Sarnamihuis en Forum een eerbetoon aan schrijver, televisiemaker en columnist Anil Ramdas, die in februari 2012 overleed. De afgelopen jaren heeft film een steeds sterkere positie ingenomen binnen de programmering van De Balie. Zo ook in 2012. Door een belangrijke en ingrijpende verandering in de Nederlandse bioscoopwereld – het digitaliseren van alle bioscoopschermen – kon De Balie beginnen met een dagelijkse filmprogrammering. Voor de opzet van ons filmhuis hebben we voor gekozen voor een zeer concrete, meerjarige samenwerking met filmtheater Rialto. De keuze voor Rialto was een logische: de films hebben een vergelijkbare signatuur en De Balie verzorgt debatten in hun filmtheater.

8


Het Stadsgesprek: Joop van den Ende en Ronald Ockhuysen in gesprek over Kunststad Amsterdam

De filmprogrammering in 2012 heeft niet te lijden gehad onder de hogere vertoningfrequentie: er waren succesvolle series (maandelijks terugkerende programma’s), incidentele voorstellingen, lange en korte speelfilms, documentaires en jaarlijks terugkerende specials zoals de Oscarnacht, The Best of Go Short, The Best of IDFA en diverse filmfestivals. De Balie was in 2012 voor het eerst hoofdlocatie van het goedbezochte Aziatisch filmfestival CinemAsia en de even populaire Amsterdam Film Week, beide gecoproduceerd door De Balie. In 2013 verwelkomen we beide festivals opnieuw. De samenwerking met CinemAsia wordt dan intensiever, in de vorm van periodieke vertoningen in De Balie. De Balie fungeert op deze wijze als broedplaats voor nieuwe culturele initiatieven en festivals. De succesvolle serie ‘Rite du Cinema’, waarvoor schrijver Willem Jan Otten films selecteerde die een leven veranderen, werd in 2012 voortgezet (in samenwerking met Trouw). Iedere maand schrijft Otten een essay over de film die op de laatste maandag van de maand vertoond wordt. Op de zaterdag voorafgaand aan de vertoning wordt dit essay in het katern Letter en Geest van Trouw gepubliceerd. De vertoningen leidt Otten zelf in en bespreekt hij na met een speciale gast. Dankzij de samenwerking met Trouw kregen we een nieuwe publieksgroep die in 2012 De Balie trouw opnieuw bezocht. Het is mooi om een van de meest toonaangevende romanciers van ons land live aan zijn volgende essaybundel te zien werken. Andere succesvolle concepten op het gebied van film werden ook behouden: de ‘Cineville Talkshow’ kreeg een vierde seizoen en de reeks ‘Duivelse Dilemma’s’ (in samenwerking met HUMAN en Talent United), vaak in aanwezigheid van makers, filosofen en politici, kreeg een vervolg. 9


Vanuit de wens te experimenteren en vernieuwen startte De Balie het afgelopen jaar met maar liefst vier nieuwe series: ‘Dangerous Minds’ (documentaires over onconventionele denkers), ‘De Grote Verwenning’ (films en gesprekken over onze welvaart), ‘DocuDinsdag’ (Nederlandse documentaires over maatschappelijke onderwerpen) en het interviewprogramma ‘Hollandse Meesters’, waarin fotograaf/filmmaker/producent Michiel van Nieuwkerk iedere maand filmmakers en kunstenaars aan de tand voelt naar aanleiding van documentaires.

De komende jaren staan het experiment, initiëren en faciliteren hoog in het vaandel van De Balie. Talentontwikkeling is een van de kerndoelen. De serie ‘Generatie IK’ die voor en door twintigers wordt gemaakt is daar een goed voorbeeld van. Het afgelopen jaar zijn er concrete eerste stappen gezet om van De Balie nog meer een broedplek voor jong talent te maken: vanaf januari 2013 startte het maandelijks terugkerende 10


programma ‘Vers Bloed’. Kandidaten die door De Balie zijn geselecteerd, mogen hierin laten zien wat ze kunnen. Een tekst voordragen, een scène spelen of een mening verkondigen. Als het maar nieuw werk is en kandidaten zichzelf profileren zonder ijdelheid. De Balie probeert hiermee niet alleen sprekers en kunstenaars te ontvangen, maar ook nieuw talent voort te brengen.

De Balie en de Media De Balie voerde in 2012 een actief mediabeleid, gericht op intensieve samenwerking met landelijke pers, radio en televisie, een sterke online aanwezigheid op social media als Facebook en Twitter, en het aanbieden van online livestreams. Het programma leeft bij pers en publiek, ook ver buiten de zalen van De Balie, en het bereik in de media was in 2012 dan ook groter dan ooit. Spraakmakende gebeurtenissen als de debatten met shariageleerde Haitham Al-Haddad en de Britse schrijver Tom Holland, de toneelopvoering ‘Breivik Ontmoet Wilders’, het ‘hanenslachtprogramma’ Abattoir De Balie en de ‘Avond van de Polemiek’ veroorzaakten nationaal controverse, met coverage op televisie (RTL Nieuws en NOS Journaal, Een Vandaag, Pownews, AT5), radio (o.a. BNR, Radio 1, VPRO De Avonden) landelijke kranten (Telegraaf, Trouw, Volkskrant, NRC Handelsblad, Het Parool) en opiniebladen (Vrij Nederland, HP/De Tijd, Elsevier, Groene Amsterdammer). Het bereik reikte zelfs over de landsgrenzen, met aandacht in o.a. Le Monde (Frankrijk), Frankfurter Algemeine (Duitsland), Dagens Nyheter (Zweden) en The Daily Star (Libanon).

11


Naast deze ‘high profile’-programma’s die soms het gesprek van de dag bepaalden bij koffieautomaten, werden de programma’s van De Balie het hele jaar door met interesse gevolgd en verslagen door de Nederlandse (web)journalistiek. Een greep uit de media die aandacht besteedden aan De Balie in 2012: De Wereld Draait Door, De Jaap, Joop.nl, The Post Online, Cineville, Filmkrant, Welingelichte Kringen, de VPRO Gids, de Kunst van het Maken, Met het Oog op Morgen, Folia, Kunstbeeld, De Avonden, Vrij Nederland, HP/DeTijd, Elsevier, Uitkrant, PS van de Week, De Nieuwe Reporter, Villamedia, De Dagelijkse Standaard, de Groene Amsterdammer, NL20, Het Parool, de Volkskrant, Nederlands Dagblad, Katholiek Nieuwsblad, Sargasso.nl en uiteenlopende regionale media, waaronder AT5, RTV Noord Holland, het Dagblad van het Noorden, Dichtbij.nl, Noord-Hollands Dagblad en de Stentor. De Balie werkte in 2012 nauw samen met een aantal mediapartners. Naast gecontinueerde bestaande samenwerkingen – ‘Goed Gedrag’ i.s.m. De Pers, ‘Rite du Cinema’ i.s.m. Willem Jan Otten en Trouw Letter & Geest, het ‘KennisCafé’ samen met de Volkskrant, uitzendingen op SALTO TV -, werden ook succesvolle nieuwe partnerschappen aangegaan: de programmareeksen Mijn Idee voor Nederland i.s.m. de Volkskrant, Goudader Natuur ism Trouw, en ‘Het Stadsgesprek’ in samenwerking met Het Parool en AT5. Niet alleen op radio, televisie en in dagen opiniebladen kwam De Balie uitvoerig in het nieuws, ook op Twitter was de Balie meer dan eens trending topic, soms uren achtereen. Journalisten, politici, kunstenaars, en creatieven speelden een belangrijke rol in de online discussie; tijdens programma’s is er door bezoekers én door De Balie zelf voortdurend commentaar gegeven op de inhoud. Ook in 2012 stimuleerde De Balie tijdens haar programma´s steevast het gebruik van deze digitale omgeving: “Ringtone uit, Twitter aan!”, met een levendige online discussie als resultaat.

Bijdrage aan de vier ambities uit het Kunstenplan van Amsterdam Wereldklasse Op internationaal niveau heeft De Balie een uitzonderingspositie: vergelijkbare broedplaatsen en debatcentra die kunst, cultuur, politiek met elkaar vervlechten in een actuele en vernieuwende context, zijn er nauwelijks. In 2012 mochten we opnieuw een grote diversiteit aan (inter)nationale wetenschappers, filosofen, kunstenaars, journalisten en andere cultuurdragers ontvangen, onder wie auteur Tom Holland, kunstenaar Jan Dibbets, de omstreden Duitse SPD-politicus Thilo Sarrazin, Nigel Farage (leider van de United Kingdom Independence Party) en Jamie Bartlett, hoofdonderzoeker bij Demos. Internationale gastsprekers zoals J.M. Coetzee en Eben Barlow roemen de veelzijdigheid en originele invalshoeken van De Balie. Tot en met mei 2012 maakte De Balie deel uit van de Landelijke Basisinfrastructuur van het Ministerie van OCW. In de nieuwe beleidsperiode gaat De Balie intensief samenwerken met een aantal buitenlandse kennisinstellingen zoals de Universiteit van Oxford waaruit enkele internationale coproducties zullen voortvloeien en inhoudelijke

12


versteviging tot stand komt. Ook de banden met ECF en Prins Claus Fonds zijn verstevigd en leiden tot veel nieuwe resultaten. De Balie was in 2012 samen met onder andere The Guadian, Jyllands Posten en Reuters, een van de initiatiefnemers van de nieuwe internationale persprijs European Press Prize die in 2013 voor het eerst werd uitgereikt. Prachtstad Net als in voorgaande jaren heeft De Balie in de programmering van 2012 aansluiting gezocht met problematiek die in de stad speelt. De Nieuwe serie ‘Het Stadsgesprek’ is daar een sprekend voorbeeld van. Hier bespraken betrokken Amsterdammers uit de politiek, sport, journalistiek en het bedrijfsleven thema’s als het gebruik van de geuzennaam ‘Superjoden’, de positie van uitgeprocedeerde asielzoekers in Amsterdam en het belang van kunst in de stad. Dankzij een nieuwe samenwerking met AT5 kunnen Amsterdammers ook thuis op de bank kennis nemen van deze programma’s en discussies. De Balie vindt het zeer belangrijk om actuele stedelijke thema’s bespreekbaar te maken en een divers, actief publiek te trekken dat hierover meepraat. Laboratoriumfunctie In de subsidieaanvraag noemen we De Balie een ‘frontrunner’, omdat we nieuwe onderwerpen agenderen én nieuwe initiatieven, formats en ideeën ontwikkelen. Veel initiatieven van De Balie zijn de afgelopen jaren na ontwikkeling zelfstandig verder gegaan, zoals de projecten Zina Platform, Club Interbellum en de filmreeks ‘Cinema Egzotik’ van filmmaker Martin Koolhoven. In 2012 ontwikkelde De Balie opnieuw initiatieven die de kans zullen krijgen hun eigen weg te gaan: ‘Dangerous Minds’ (documentaires over onconventionele denkers), ‘De Grote Verwenning’ (films en gesprekken over onze welvaart), ‘DocuDinsdag’ (documentaires over maatschappelijke onderwerpen) en het interviewprogramma ‘Hollandse Meesters’, waarin Michiel van Nieuwkerk iedere maand filmmakers en kunstenaars aan de tand voelt naar aanleiding van documentaires. Ook werden twee nieuwe programmaseries ontwikkeld: 'Mijn Idee voor Nederland', een samenwerking met de Volkskrant, en ‘Het Stadsgesprek’, in samenwerking met de Amsterdamse krant Het Parool. De Balie fungeert daarnaast inmiddels als incubator en locatie voor festivals als CinemAsia en de Amsterdam Film Week. Het aantal coproducties dat De Balie verzorgt is de afgelopen jaren sterk toegenomen, terwijl De Balie een inhoudelijk en artistiek sterk signatuur heeft behouden. Talentontwikkeling Omdat De Balie wil excelleren in talentontwikkeling, staan het experiment, initiëren en faciliteren de komende jaren hoog in het vaandel. Dat begint in 2013 met het maandelijks terugkerende programma ‘Vers Bloed’, waarin een kwalitatief goede selectie van kandidaten mag laten zien wat ze kunnen, zolang het maar nieuw werk is. De Balie probeert hiermee niet alleen sprekers en kunstenaars te ontvangen, maar ook nieuw talent voort te brengen. Onderuit gaan mag ook: De Balie is een broedplek, waarin niet ieder initiatief tot wasdom hoeft te komen. We werken met kunstenaars die het interessant vinden om hun in het kader van een groter geheel (bijvoorbeeld politiek, maatschappelijk, economisch) te presenteren. Zo kunnen we onderwerpen uitdiepen of de 13


blik van de kunstenaar en toeschouwer verrijken. De veelzijdige en verrassende ‘Generatie IK’-avonden die De Balie in 2011 startte, zijn inmiddels een begrip onder jongeren.

Realisatie van de voorgenomen prestaties Bezoekersaantallen, producties en voorstellingen 2012

voorgenomen prestaties 2009-2012

definitief gegevens 2011

definitief gegevens 2012

aantal

aantal

aantal

aantal

aantal

aantal

producties

voorstellingen

bezoekers

producties

voorstellingen

bezoekers

producties

voorstellingen

Bezoekers

productie

75

150

14.000

94

132

10.436

128

136

11.438

coproductie

40

52

6.000

59

132

7.987

221

613

24.184

Verhuur

250

350

20.000

157

189

15.170

185

197

14.755

Totalen

365

552

40.000

310

453

33.593

534

946

50.377

eigen

De inzet die De Balie de afgelopen jaren heeft geleverd om meer programma’s te maken en meer publiek te trekken is duidelijk zichtbaar in bovenstaand prestatieoverzicht. Het totaal aantal producties, voorstellingen en bezoekers overstijgt de voorgenomen prestaties en ook de recettes zijn boven verwachting. Met name het aantal programma’s dat De Balie in samenwerking met partners maakt is substantieel gestegen en komt ver uit boven de gestelde norm. Voor een klein deel komt dit door de in september ingezette dagelijkse cinema die wij in samenwerking met filmtheater Rialto gestart zijn, en waar 13 verschillende titels gedraaid zijn in de periode tot eind december. In de stijging van het aantal voorstellingen en bezoekers speelt de dagelijkse cinema een substantiëlere rol met 390 voorstellingen en circa 4.500 bezoekers. De koers om in samenwerking met partners programma’s te maken zal in de toekomst voortgezet worden, waarbij uiteraard de kwaliteit van de inhoud altijd ook door De Balie gecontroleerd en gewaarborgd wordt. Ondanks de economische crisis is de verhuur licht gestegen ten opzichte van 2011. De verhuur is lager dan de voorgenomen prestaties en vertoont in aantallen bezoekers een lichte teruggang. Dit komt vooral doordat de focus ligt op programma’s waarbij samen met De Balie inhoud wordt gegeven aan het programma. De ‘verhuur’ verschuift naar coproductie, maar hierbij is in veel gevallen overigens wel sprake van een vergoeding.

14

De Balie verslag Algemeen

Recommend Documents