“De ander” in de aandacht brengen
Evens Stichting Jaarverslag 2006
“De ander” in de aandacht brengen
YEPP ANTWERPEN – NOORD • 25 LOKAAL TELEVISIEPROJECTT • 25
VERKLARING VAN DE OPRICHTERS • 4 BERICHT VAN DE VOORZITSTER: WAT IS ONZE VISIE VOOR DE TOEKOMST? • 4 MISSIE • 6 DE RAAD VAN BESTUUR • 7 DAGELIJKS BESTUUR • 8 FINANCIËLE STEUN 2005 & 2006 • 8
KUNST • 9 DOELSTELLINGEN • 10 C AMPEMENT URBAIN – SEVRAN “JE & NOUS” • 11 FILMPRIJZEN • 12
INTERCULTURELE OPVOEDING • 15 DOELSTELLINGEN • 16 CLASSROOM OF DIFFERENCE • 17 STUDIO GLOBO – “WONEN OP HET DAK” • 18 SPEEL-O-THEKEN • 18 INITIATIEF VOOR INTERCULTUREEL LESMATERIAAL • 19 ZOMERKLAP • 20 PIAZZA DELL’ARTE • 20 CLUSTERS EN NETWERKEN OP EUROPEES NIVEAU • 21
PROJECTEN WERKERVARING • 26 TOEKOMST OP HET WATER • 27 ANDERE • 27
CONFLICTPREVENTIE • 29 DOELSTELLINGEN • 30 CONFERENTIES VAN IMAMS & RABBIJNEN • 31 DE VREDESFABRIEKK • 31 EURO-MEDITERRAAN – INTERCULTUREEL ATELIER • 31 EURO-MEDITERRAAN – ANDERE INITIATIEVEN • 33
EUROPESE IDENTITEIT • 35 DOELSTELLINGEN • 36 POETRY UNITES – MIJN FAVORIETE GEDICHTT • 36 DEMOCRATISCHE INSPRAAK – EUROPEES BURGERPANEL OVER DE TOEKOMST VAN LANDELIJK EUROPA • 38
LITERATUUR • 39 WETENSCHAP • 41 DOELSTELLINGEN • 42 SCIENTIFIC RESEARCH CHALLENGE • 43 WETENSCHAPPELIJKE SALONS • 43 TECHNOCALYPS • 44 EINSTEIN “ANDERS BEKEKEN” • 44 INTERNATIONAAL COLLEGE VOOR FILOSOFIE • 45 PRIJS “LE MONDE DE LA RECHERCHE UNIVERSITAIRE” • 45
SAMENLEVINGSOPBOUW • 23 DOELSTELLINGEN • 24 YOUTH EMPOWERMENT PARTNERSHIP PROGRAMME - YEPP • 25
Lijst Van Gesteunde Projecten 2006 • 46
“De ander” in de aandacht brengen
Inhoud
INHOUD D
3
4 VERKLA ARING VAN DE OPRICHTERS
DOOR DE “ANDERE” CENTRAAL TE PLAATSEN, STIMULEERT DE EVENS STICHTING “WERKINGSMIDDELEN” VAN ELKE DISCIPLINE DIE DE DIALOOG TUSSEN MENSEN BEVORDEREN, ELKE VORM VAN DISCRIMINATIE BESTRIJDEN, POTENTIËLE CONFLICTEN DETECTEREN EN HIERIN OP MOEDIGE WIJZE TRACHTEN IN TE GRIJPEN EN DE INDIVIDUELE EN COLLECTIEVE VERANTWOORDELIJKHEIDSZIN TRACHTEN TE ONTWIKKELEN.
BERICHT VAN DE VOORZITSTER: WAT IS ONZEE VISIE VOOR DE TOEKOMST?
Met verbazing kijk ik over mijn schouder om de weg te prijzen die onze Stichting reeds aflegde. Opgericht in 1990 door mijn ouders, kreeg de Stichting pas echt vleugels in 1997, na de dood van mijn vader waarbij we door toewijding in staat waren voortdurend leven te blazen in een project dat hij had gekoesterd. Sindsdien durf ik, naar het voorbeeld van Lot’s vrouw, nooit meer achterom kijken uit vrees dat de Stichting tot stilstand zou komen …
OPRICHTERS GEORGES EVENS IRÈNE EVENS-R ADZYMINSKA STÉPHANE EVENS CORINNE EVENS
Vandaag moet ik de dingen onder ogen zien en kan ik niet langer vooruit gaan zonder wat tot stand gebracht werd, in ogenschouw te nemen. Deze Stichting, van nature uit zeer humaan en Europees, is erop gebrand de waarde van de mens te verhogen, zowel van het individu als van een burger van Europa. Reeds vanaf het prille begin legde ze de nadruk op de moedige, onbaatzuchtige en creatieve verwezenlijkingen van elk van haar laureaten. In de mate van het mogelijke begeleidde ze hen ook steeds op langere termijn. De Stichting interageert ook met de “enen en de anderen” als antwoord op de welig tierende gebreken; aan de ene kant het globale perspectief (massamedia), en aan de andere kant het standpunt van de elite (discriminatie). We zijn ons er – bij de Stichting – echter van bewust dat de weg nog lang is, en dat we iedereen nodig zullen hebben van stichtingen en economische belanghebbenden tot administraties en vrijwilligers om bij te dragen aan de evolutie van denkrichtingen en mentaliteiten. Daarmee is het verhaal echter niet uit. We bedachten en concretiseerden onze eigen specifieke projecten. Speel-o-theken, bijzondere evenementen (Forums over racisme en anti-Semitisme), acties om de muticulturele kloof te dichten, meer fundamentale missies in samenwerking met andere stichtingen doorheen Europa (Centrum voor Hoge Intensiteit (CHI) in Antwerpen; Youth Empowerment Partnership Programme (YEPP)), of zelfs publicaties (Le Monde, Georges Evens
“De ander” in de aandacht brengen
selectie van dissertaties, essays). Telkens met harmonie als doel, in overeenstemming met de Bestaansreden van de Stichting. Er waren ook prijzen om de humanistische concepten van kunst weer te geven op verschillende manieren, ‘Plaats van Eenzaamheid’ in 2002, ‘Kortfilms over de ontmoeting Europa – Midden-Oosten’ in 2004 en ‘Floating Territories’, in de herfst van 2007. Eigenlijk ‘flirtten’ we altijd al met grenzen, die grenzen die mijn ouders moesten oversteken om te overleven, maar ook de grenzen tussen het bepaalde en het onbepaalde … identiteit, taal, symbolen, de interpretatie van mythes enz. Elke keer opnieuw vonden we een concept uit dat zinvol moest zijn. Een concept waarvan de betekenis niet gevangen zat in een dogma of een onwrikbaar standpunt. We bevestigen onze kritische geest en de plicht permanent vragen te stellen. En ik moet zeggen, we zijn pragmatisch geweest. Zonder pragmatisme bereik je weinig of geen resultaten. Ik geloof dat deze Stichting een ‘levend organisme’ is, waarin cellen voortdurend met elkaar botsen. Ik hoop dat medewerkers onze vasthoudendheid delen, zelfs al is het niet eenvoudig te vinden wat juist is en het met passie te implementeren. Zelfs al is het niet eenvoudig de ‘ruimte tussen twee keuzes’ te vinden zonder zichzelf te verliezen. We houden ook van feesten, het echte feest, waar iemand zichzelf vergeet … om opnieuw te beginnen, opnieuw te verschijnen, na te streven, alsof de ziel opnieuw zijn recht verwerft. Vandaag staan we nog steeds voor een enorme taak: hoe kunnen we verdergaan en toch trouw blijven aan onze aard?
déterminées et enclencher un processus civilisationnel de notre espèce. » Dit citaat doet me denken aan de constante van Planck die de energie van een foton relateert aan de frequentie van zijn vibraties! Vandaag de dag geloven wij, mensen, dat alles ‘rationeel’ of ‘meetbaar’ is. We geloven dat we alles kunnen uitdrukken, verklaren en beheersen met 1 en 0. Computers zijn zo krachtig dat we oneindigheden van 0 en 1 kunnen gebruiken om zowel het eindeloos kleine als het onmetelijk grote te beschrijven; zelfs het individu, een verzameling individuen, de samenleving, een sociologische groep … Dat stoort me niet, zolang je onthoudt dat deze manier van redeneren een kaart is, niet het landschap! Het is en blijft een kaart. Waarom hebben wij, mensen, dan zoveel zekerheid nodig? Net als bij de jurisprudentie en decreten, is er geen einde. Elk nieuw geval vraagt om nieuwe observeringen. Misschien volstaat het een doel te hebben en pragmatisch te zijn. En wanneer een fout gemaakt wordt, gaat het erom op te staan en te begrijpen wat er misging. Dus hoe gaan we dan vooruit? Hoe blijven we laveren ‘tussen twee keuzes’, de ‘gebreken’ van onze samenlevingen, de zwakke punten van onze vooruitgang, de kwetsbaarheid van onze hoop, om een creatief evenwicht te behouden en ons bewust te blijven het ‘civilisatieproces’ na te streven? Ik denk niet dat zoiets zal gebeuren als de hoop, edelmoedigheid, moed en zelfexpressie ons verlaten. Want ‘we zijn allemaal verantwoordelijk voor alles en iedereen tegenover hen allemaal, en ik meer dan alle anderen’ (Dostoevsky).
Sta me toe Axel Kahn* te citeren: « La conscience et la raison émergent d’êtres biologiques sociaux, largement déterminés par leur patrimoine génétique vivant dans l’intersubjectivité au cœur de leur communauté. Est ce que cette raison fait partie de l’essence de notre être (Kant) ou bien est-elle un artifice construit par un homme en quête de la satisfaction de ses besoins et plaisirs (Hume) ? Dans les deux cas, la reconnaissance de la valeur de l’autre est la condition sine qua non de développement mental de toute personne, de l’édification de la Raison Humaine. La construction mentale réciproque ne peut que participer au développement des potentialités génétiquement
CORINNE EVENS Voorzitster MEI 2007
*“Het bewustzijn en de rede ontstaan in sociale biologische wezens, grotendeels bepaald door hun levende genetische erfenis in de intersubjectiviteit met het hart van hun gemeenschap. Is het deze rede die de essentie van ons wezen vormt (Kant) of is het een kunstgreep van de mens op zoek naar de bevrediging van behoeften en verlangens (Hume)? In beide gevallen is de erkenning van de waarde van de ander de onmisbare voorwaarde voor de mentale ontwikkeling van ieder persoon, van de constructie van de Menselijke Rede. Wederzijdse mentale opbouw kan alleen plaatsvinden in de ontwikkeling van genetisch bepaalde mogelijkheden en een civilisatieproces opstarten voor onze soort.“
“De ander” in de aandacht brengen
5
te lanceren om duurzame, humanistische en moedige initiatieven te ondersteunen, en dit door het uitreiken van tweejaarlijkse prijzen en het sponsoren van acties die bijdragen tot een harmonische en gediversifieerde samenleving. Zijn dochter Corinne Evens is de huidige voorzitster van de Stichting.
6 MISSIE
“If I am not for myself, then who will be for me? And if I am only for myself, then what am I? And if not now, when?” (Pirkei Avot, 1:14)
Iedereen in de Evens Stichting gelooft dat de enige garantie van ons gezamenlijk welzijn verscholen ligt in precies dit soort blijvende oproep voor zowel onszelf als “de ander”. Zijn waarheid gold gedurende twee millennia en zal blijven gelden tijdens het pasgeboren millennium en de volgende. Morgen betekent maar al te vaak nooit. Daarom steunen we vandaag initiatieven die plaats bieden aan tolerantie, respect en zorg voor “de ander” waarmee we samenleven. Initiatieven die de grenzen van naties, afkomst en geloof ver achter zich laten ten voordele van een verenigd Europa waarvan we met z’n allen trots deel uitmaken.
ONZE GESCHIEDENIS: De Evens Stichting is een filantropische stichting die de opbouw van Europa promoot met “de ander” in gedachten. Ze heeft haar zetel in Antwerpen, België, met vertegenwoordiging in Parijs en Warschau. De Stichting, die haar tiende verjaardag viert in 2006, dankt haar bestaan aan de vrijgevigheid van wijlen Dhr. Georges Evens, een Poolse filantroop en aanhanger van de opbouw van Europa, die zich enkele jaren na de Tweede Wereldoorlog vestigde in Antwerpen, België. Na een schitterende carrière in de diamantindustrie, ervoer hij België als een gastvrij land en sprak samen met zijn familie de wens uit verscheidene projecten
“De ander” in de aandacht brengen
ONZE ACTIVITEITEN: De Stichting wil individuen en sociale groepen inspireren om Europa te verrijken zodat het kan evolueren met een gesynchroniseerd en constructief doel. Ze steunt projecten die bijdragen tot een groter respect voor de mens, op het domein van Intercultureel Onderwijs, Kunst, Wetenschap, Literatuur, Samenlevingsopbouw, Europese Identiteit en Conflictpreventie. De Stichting vult de term intercultureel onderwijs in als actief leren en verantwoord onderwijzen om de tegenstellingen uit sociale en culturele diversiteit aan te pakken en nieuwe en verrijkende culturen te doen ontstaan. De Evens Stichting erkent ook het belang van dialoog tussen mensen en sociale groepen als een instrument om conflicten te vermijden. Op het gebied van kunst en wetenschappen, wil de Stichting interdisciplinaire projecten aanmoedigen op de grenzen van bestaande disciplines (Kunst – sociologie – architectuur of exacte wetenschappen – sociologie – neurologie). De strategie en inspanningen van de Evens Stichting beslaan ook het bouwen van bruggen tussen mensen, commerciële ondernemingen, non-profit organisaties (of stichtingen) en instituten. De Stichting bereikt dit doel door het aanmoedigen en steunen van connecties, samenwerking, symposiums en projecten. De doelstellingen van de Evens Stichting mogen dan globaal en eerder utopisch zijn, op lokaal vlak is de Stichting actief op een zeer pragmatische wijze, zodat bewegingen ontstaan die als stichtend voorbeeld kunnen dienen en een sneeuwbaleffect doen ontstaan.
DE RAAD VAN BESTUUR De Stichting wordt beheerd door de Raad van Bestuur en geleid door een professioneel team. De Raad van Bestuur staat in voor het formuleren van het beleid en de visie van de Stichting, en voor de goedkeuring van het budget en de jaarrekening.
CORINNE EVENS, Parijs Voorzitster van Groupe Evens. Bestuurslid van verschillende internationale beleggingsfondsen in China, Israël, Europa, VS. Master’s Degree in Zuivere Wiskunde van de Université Libre de Bruxelles. Training aan de Universiteit van New York – Faculteit Film. Bestuurslid : EFC (European Foundation Centre), vicevoorzitster UEF (Universal Education Foundation), Planet Finance, Tel Aviv University, Ben Gurion University, Collège International de Philosophie
DR JACQUES EHELBERG, Antwerpen Dokter in de Geneeskunde
DANIEL KROPFF, Parijs Oprichtend voorzitter van de Universal Education Foundation. Gevestigd ondernemer in gezondheidszorg, voorzitter of leider van verschillende ondernemingen in gezondheidszorg zoals Healthcare Technologies Ltd, Gamida for Life, Ultramind P.L.C. Stichter van Education for Life, Nederland; Secretaris-Generaal van CEJI (Centre Européen Juif d’Information)
DR YOLANDE AVONTROODTT, Antwerpen Dokter in de Geneeskunde, Vlaams Parlementslid, Burgemeester van Schilde (Antwerpen)
X AVIER VIDAL, Parijs Senior investment manager. Gediplomeerd Licentiaat Toegepaste Economische Wetenschappen (UA) optie Boekhouden. Strategisch & Financieel Advies, Bedrijfsbeheer, Privaat Vermogen, Turn around management, vooral in de media-industrie
ERNEST VAN BUYNDER, Antwerpen Vast Secretaris Universiteit Antwerpen. Voorzitter van MuHKA museum. Ex-voorzitter van de Vlaamse Commissie van Beeldende Kunsten
“De ander” in de aandacht brengen
7
Tim Verbist – Verantwoordelijke Departement Samenlevingsopbouw/Youth Empowerment (
[email protected])
8
Jan Morrens – Administrative Officer (
[email protected])
DAGELIIJKS BESTUUR
Caroline Coosemans – Penningmeester (
[email protected]) Parijs: Germana Jaulin – Verantwoordelijke Departement Kunst (
[email protected])
Voorzitster: Corinne Evens (corinne.
[email protected]) Secretaris-Generaal: Neville Kluk – (
[email protected])
Patricia Richer-Clermont – Verantwoordelijke Wetenschapsprijs (
[email protected])
Antwerpen: Maud Aguirre – Verantwoordelijke Departement Intercultureel Onderwijs (
[email protected])
Warschau: Ewa Zadrzyńska – Verantwoordelijke vertegenwoordiging Polen (
[email protected]) Magdalena Wójcicka – Administratief Medewerkster (
[email protected])
FINANCCIËLE STEUN 2005 & 2006
UITGAVENPROFIEL CONFLICTPREVENTIE DIVERSEN EUROPESE IDENTITEIT WETENSCHAP LITERATUUR KUNST SAMENLEVINGSOPBOUW INTERCULTUREEL ONDERWIJS SAMENWERKING FINANCIEEL INFRASTRUCTUUR
2006 2005
0%
5%
“De ander” in de aandacht brengen
10% 15% 20% 25% 30% 35%
9
Kunst
“Kunst” als territorium waar “bestaanswegen en -vormen” beleefd en voorgesteld worden. Germana Jaulin
“De ander” in de aandacht brengen
10
Kunst
DOELSTTELLINGEN DEPARTEMENT KUNST
Visuele kunst, vooral via beelden, heeft de kracht zeer complexe informatiesystemen samen te vatten waardoor we de universums kunnen “kennen” en opbouwen. Culturen/individuen drukken hun indruk van de wereld formeel uit door “representatiesystemen”. Kunst bouwt op die manier hun identiteit op. In symbolische zin drukt Kunst de “stand” van een cultuur uit en de vrijheid zichzelf uit te vinden. Het belangrijkste doel van de Stichting is kunstenaars aan te moedigen moderne sociale en politieke zaken aan te pakken en deze kunstenaars de mogelijkheid te bieden te experimenteren en innovatieve projecten te produceren. De Evens Stichting is fundamenteel geïnteresseerd in de verantwoordelijkheid en grenzen van kunst in een moderne samenleving en promoot initiatieven die een artistieke dimensie verbinden met een vorm van sociale emancipatie. De Stichting zelf heeft altijd een avontuurlijke ambitie en aanpak gehad bij het uitreiken van eerdere Kunstprijzen, waardoor ideeën gerealiseerd konden worden in plaats van een afgewerkt product te selecteren. Deze aanpak vond weerklank bij ontluikende kunstfilosofen – de legenden van de toekomst.
“De ander” in de aandacht brengen
11
Kunst
CAMPEM MENT URBAIN – SEVRAN “JE & NOUS” N STEDELIJK ONTWIKKELINGSPROJECT
De Kunstprijs 2002 werd uitgereikt aan Artistieke Projecten in de Publieke Ruimte in Europa, waardoor Campement Urbain (Frans collectief; Sylvie Blocher, Josette Faidit, François Daune) de kans kreeg een plek te bedenken en te bouwen waar je “alleen kan zijn – een nieuwe soort openbare ruimte” die een evenwicht vindt in de spanning tussen ik en ons (persoonlijke eenzaamheid en socialisatie). De tijdslijn voor het project was complex en vereiste het samenkomen van verschillende sociale groepen en het bureaucratisch proces voor goedkeuring door de ruimtelijke ordening.
Het project, een voorbeeld van dynamiek, nam deel aan verschillende grote evenementen zoals de Biënnale van Venetië, “La Force de l’Art” in het Grand Palais in Parijs en academische conferenties. Het maakt culturele evenementen toegankelijk voor de zogenaamd “kansarme bevolking”. De bouwplannen werden goedgekeurd door partners in de gemeente en de regering en gingen van start in januari 2007. http://campementurbain.org
Het project slaagde in een onverwachte richting; in plaats van gewoon een gebouw, tuin of standbeeld op te richten, startte het bestuurscomité een forum voor communicatie tussen groepen dat 5 jaar later nog steeds actief is in deze “banlieue” (voorstad).
“De ander” in de aandacht brengen
12
Kunst
FILMPR RIJZEN
Via het perspectief van samenwerking tussen Europa en het Midden-Oosten d.m.v. artistieke projecten, breidde de Stichting in 2004 haar actieterrein uit door het uitschrijven van een wedstrijd voor kortfilmscripts met het thema “Meeting” (Ontmoeting), gericht op jonge regisseurs uit Europa en het Midden-Oosten. De jury selecteerde drie regisseurs en stelde hen in staat hun scripts te verwezenlijken. De productie vond integraal plaats in Jordanië, in samenwerking met plaatselijke onafhankelijke filminitiatieven.
“De ander” in de aandacht brengen
Quelques Miettes Pour Les Oiseaux / Nassim Amaouche Ruwaysched, een niemandsland aan de grens. Het laatste Jordaanse dorp vóór Irak...
Diaspora (Chatat) /Ula Tabari De film is het dagboek van een vrouw die leeft op de rand van twee gemeenschappen, ze deelt hun taal en liefdesverhalen. Het is het verhaal van een vreemdeling in een vreemd land, wachtend op het nieuws dat ze niet wil horen: een telefoontje van thuis, dat haar vertelt over de dood van haar zieke vader.
Na de lancering op Mostra di Venezia in 2005, namen de drie films deel aan vele belangrijke internationale filmfestivals.
13
“ Quelques miettes pour les oiseaux” werd bekroond met verschillende prijzen en maakt deel uit van de officiële selectie van “César du court métrage 2007 – Académie des Arts et Techniques du Cinéma” en werd uitgenodigd op de European Film Awards. Nassim Amouche won een eervolle vermelding voor beste kortfilm op het Festival Internacional de Documentales del Sur in Tenerife (oktober 2006), de Speciale Prijs van de Jury op de 5de editie van het Festival Silhouette in Parijs (augustus 2006), de eerste prijs in de Competitie voor Afrikaanse Documentaires op het African, Asian and Latin-American Film Festival 2006 in Milaan, de prijs voor Beste Documentaire op het Internationale Filmfestival Curtas Vila do Conde 2006 in Portugal, de Speciale Prijs van de Jury voor Kortfilm op de 8ste Biënnale van de Arabische Film in Parijs 2006, de prijs voor Beste Kortfilm op het 14de International Festival of Short Films and New Images Arcipelago in Rome, de Speciale Prijs van de Jury op het festival Cinemed Montpellier 2005, de Eerste Prijs Ecrans Documentaires Arcueil 2005 en de Persprijs op het Festival du Court Métrage Clermont-Ferrand 2006.
De quelle couleur sont les murs de votre appartement? / Timon Koulmasis Marie, 38 jaar oud, Grieks, arriveert in Amman, gaat de weg op, arriveert in een dorp, in een huis en ontmoet een oude man. Een ontmoeting onder dramatische omstandigheden tussen een Griekse vrouw en een oudere Palestijnse man.
“De ander” in de aandacht brengen
Kunst
LAUREATEN VAN DE TWEEDE EVENS STICHTING KUNSTPRIJS
Interculturele Opvoeding
14
Steun aan 0110 concert in Antwerpen: voor verdraagzaamheid tegen racisme, tegen extremisme, tegen zinloos geweld.
“De ander” in de aandacht brengen
15
Interculturele Opvoeding
“Onderwijs is het sterkste wapen waarmee je de wereld kunt veranderen.” Nelson Mandela
“De ander” in de aandacht brengen
mensen (ongeacht hun sociale of economische achtergrond), uitsluiting of het watervalsysteem vermijden zijn moeilijke obstakels die onderwijs voor een betere toekomst moet overwinnen. Tijdens de komende jaren wil de Evens Stichting haar strategieën herbekijken en aanpassen om haar rol op dit terrein te versterken.
16
Interculturele Opvoeding
Het Departement Interculturele Opvoeding wil de volgende zaken bevorderen: •
Participatie
•
Leren samenleven
• Erkennen van de dynamiek in “culturen & identiteiten”
DOELSTTELLINGEN DEPARTEMENT INTERCU ULTURELE OPVOEDING
De Evens Stichting steunt al meer dan 10 jaar het interculturele onderwijs. Terwijl Europa het jaar van Gelijke Kansen (2007) en van Interculturele Dialoog (2008) uitroept, zetten zowel nationale als Europese autoriteiten alles in het werk om deze doelen in dagelijkse praktijk om te zetten. We zijn verheugd te zien dat ons vertrekpunt bevestigd wordt. Heterogeniteit, meerdere identiteiten, multiculturalisme, intercultureel en zo veel gelijkaardige woorden definiëren de uitdagingen van onze samenleving. Hoe rijmen we onszelf en onze systemen met de transformaties en evoluties die ons omringen? Onderwijs speelt inderdaad een cruciale rol in de opbouw van onze samenlevingen. Het opvoeden van democratische burgers, zich bewust van hun burgerrechten en gemeenschappelijke verantwoordelijkheden, en met een openheid en empathie naar anderen, hangt in grote mate af van deze onderwijssystemen. Dankzij onderwijs meer kansen creëren voor meer
“De ander” in de aandacht brengen
• Inclusief onderwijs, dus hoogstaand onderwijs voor IEDEREEN. Ons belangrijkste instrument is de tweejaarlijkse Evensprijs voor Interculturele Opvoeding. Dankzij deze prijs schuiven we niet enkel goede voorbeelden op het gebied van Intercultureel Onderwijs naar voren, we breiden ook ons netwerk uit en maken kennis met andere uitdagingen, nieuwe inzichten en perspectieven. De andere activiteiten van het departement ICO grijpen plaats op zowel lokaal als Europees niveau, alle in samenwerking met andere stichtingen of autoriteiten.
A CLASSROOM OF DIFFERENCE ™ is een trainingsprogramma voor leerkrachten, leerlingen en schoolpersoneel waarin getracht wordt vooroordelen tegen te gaan en diversiteit te bevorderen. De programma’s A CLASSROOM OF DIFFERENCE ™ en PEER TRAINING zijn twee complementaire invalshoeken om het bewustzijn en de vaardigheden te vergroten van de schoolgemeenschap zodat ze diversiteit kunnen aanvaarden, discriminatie confronteren, en inclusieve leeromgevingen kunnen creëren waar alle leerlingen kunnen slagen. A CLASSROOM OF DIFFERENCE ™ biedt opleiding en lesinstrumenten voor leerkrachten om efficiënte klasstrategieën te ontwikkelen. PEER TRAINING ontwikkelt jeugdig leiderschap en belangrijke kruiselingse vaardigheden die leerlingen toelaten actief deel te nemen aan het bepalen van een positief schoolklimaat. Samen maken deze twee programma’s deel uit van een globaal project waarin de administratie een langetermijnvisie ontwikkelt als grondvest voor de school, ze bieden een duidelijk kader waarin scholen beter voorbereid zijn om de moderne onderwijsuitdagingen aan te pakken.
Wat 2006 betreft was de Evens Stichting zeer opgezet met de bestendiging van de netoverschrijdende train-the-trainer voor leerkrachten; maar ook met de grondige integrale aanpak van Antwerpse scholen: Sint Agnes Hoboken en Maris Stella/Sint Agnes Borgerhout. De Stichting gelooft in de duurzaamheid van deze langetermijnaanpak, gebaseerd op de inschatting van de behoeften van de school zelf, de opleiding voor leerkrachten en medeleerlingtraining voor de leerlingen zelf. De Stichting hoopt nu dat het programma voldoende in de Belgische onderwijswereld verspreid werd om blijvend zijn effectiviteit te bewijzen.
In België werd het programma aangepast aan de Europese context door CEJI (CENTRE EUROPÉEN JUIF D’INFORMATION) in samenwerking met en gefinancierd door de Bernheim Stichting en de Evens Stichting. In Vlaanderen wordt het programma gecoördineerd door het opleidingscentrum Agora vzw en in Wallonië door I.R.F.A.M. (INSTITUT DE RECHERCHE,
“De ander” in de aandacht brengen
17
Interculturele Opvoeding
CLASSR ROOM OF DIFFERENCE – ONDEERWIJS DE LERAAR SENSIBILISATIE
FORMATION ET ACTION SUR LES MIGRATIONS). De Evens Stichting steunt het programma actief sinds 2000, met specifieke aandacht sinds het schooljaar 2005-2006 voor het Vlaamse landsdeel. Het einde van onze cyclus opstartfinanciering wordt bereikt in augustus 2007.
leerkrachten, onderzoek- en beleidsinstanties; aangezien ze elkaar uitstekend aanvullen.
18
Interculturele Opvoeding
STUDIO O GLOBO PROGRAMMA “WONEN OP HET DAK”
Een project om kinderen van de lagere school (10-12 jaar oud) een open houding aan te leren tegenover mensen van andere culturen en/of sociale achtergrond. De Wonen op het Dak workshop legt de nadruk op de wereld en de ervaringen van de kinderen. Voor de start van het programma, volgen de leerkrachten een dag opleiding bij Studio Globo en krijgen ze een mediapakket om het bezoek in de klas met hun leerlingen voor te bereiden. Na hun bezoek aan de workshop blijven leraar en leerlingen verder werken rond het thema diversiteit volgens de handleiding voor de leraar, een CD-rom, de werkschriften voor de leerlingen en de website die de kans geeft de rijkdom van diversiteit te ontdekken. De voortdurende wachtlijst van scholen om deel te nemen aan een “Wonen op het Dak” workshop bewijst de noodzaak van zulk initiatief. Op 20 mei 2006, organiseerde Studio Globo in samenwerking met de Speel-o-theek Walala/ Walalou een debat over de aanpak van diversiteit op school en de zin van programma’s zoals “Wonen op het Dak”. De unanieme conclusie was een pleiten voor meer samenwerking tussen deze programma’s en andere initiatieven van ouders,
“De ander” in de aandacht brengen
In 2007 bereikt de Stichting het einde van haar 6-jarige cyclus financiering en is ervan overtuigd dat het programma zal blijven schitteren in de onderwijswereld.
SPEEL-O OPVOED DINGSONDERSTEUNING WALALA SPEEL-O-THEEK (KUREGEM) EN OPRICHTING “DE SPEELVIJVER”(ANTWERPEN-NOORD)
De Stichting wenst haar engagement naar de opvoeding van het jonge kind te consolideren door jonge ouders te ondersteunen met de speel-o-theek methodiek. Jonge ouders, vooral diegenen die in moeilijke omstandigheden leven, zijn op zoek naar manieren om hun jonge kinderen te steunen bij het opgroeien en bij hun schoolcarrière. De Speel-o-theek is een erg toegankelijke methode om ouders te bereiken, waar door spelen en het wijzen op het belang van spelen voor jonge kinderen, professionele opvoedingsondersteuning door deskundige pedagogische begeleiders wordt voorzien. De plek wordt ook een ontmoetingsplaats met andere jonge families waar ze kennis kunnen uitwisselen over de opvoeding van kinderen. Deze ontmoetingen bieden een belangrijke meerwaarde aan deze methode omdat ouders
De Walala/Walalou Speel-o-theek in Kuregem (Brussel) die opgestart werd door de Evens Stichting in 2003, rekent op de steun van zowel Vlaamse als Waalse autoriteiten. Ze heeft een sterke affiniteit opgebouwd in de Kuregemse wijken met de inwoners en de scholen. Dankzij de samenwerking met sociale instellingen en scholen ontwikkelt de Walala/Walalou Speel-o-theek een gestage activiteit met jonge ouders, programma’s voor jonge moeders, specifieke programma’s voor nieuwe leerlingen, taalactiviteiten tijdens schoolvakanties, enz. Aangezien de doeltreffendheid van deze aanpak in het benaderen en ondersteunen van jonge ouders over opvoedkundige thema’s in kansarme wijken evident is, nam de Evens Stichting het initiatief een samenwerking op te starten met verschillende verenigingen in de wijk AntwerpenNoord om een nieuwe speel-o-theek in het leven te roepen: “De Speelvijver” start haar activiteiten in januari 2007.
19 INITIATTIEF VOOR INTERCULTUREEL LESMATTERIAAL
Dit project, uniek in Vlaanderen, is bedoeld om scholen te sensibiliseren over het gebruik van intercultureel lesmateriaal en goede voorbeelden als advies te geven (in het bijzonder aan de uitgevers en auteurs van lesmateriaal en schoolboeken) bij het ontwikkelen en gebruiken van lesmateriaal dat multiculturalisme en diversiteit weerspiegelt – de realiteit van vandaag. Steunpunt Diversiteit & Leren (ex-laureaat van de Interculturele Opvoedingsprijs en de belangrijkste Vlaamse organisatie actief op het gebied van Intercultureel Onderwijs) werd gevraagd het Vlaamse lesmateriaal te beoordelen op zijn interculturele waarde, inclusief de aanpak van verschillende religies en overtuigingen. Steunpunt verzamelde boeken die in aanmerking komen en bepaalde de evaluatiecriteria. Ze onderzochten deze boeken om na te gaan of het voorbeeld van vooroordeel dat de oorzaak was van dit initiatief wijdverspreid is of dat het om een geïsoleerd geval gaat. In november 2006 stelde Steunpunt de resultaten voor. Er waren geen andere opruiende voorbeelden, maar ze konden wel aantonen hoe de structuur van studieboeken de laterale aanpak ontmoedigen bij probleemoplossend denken. Ze zijn de mening toegedaan dat dit bijdraagt tot ontoereikende karakterontwikkeling wat betreft diversiteit tijdens de opvoeding. De resultaten worden als rapport gepubliceerd en voorgelegd aan overheidsinstellingen.
“De ander” in de aandacht brengen
Interculturele Opvoeding
ontdekken dat ze niet alleen staan en dat opvoeding een gemeenschappelijke zorg is die boven alle culturele verschillen uitstijgt. De mogelijkheid zorgvuldig geselecteerd educatief speelgoed te kunnen ontlenen is van niet te onderschatten waarde voor families die in moeilijke omstandigheden leven.
Het Euromediterraan Intercultureel Atelier gaf aan interesse te hebben voor deze methode voor een objectief multinationaal agentschap om tekortkomingen in regionale Mediterrane studieboeken aan te pakken.
Interculturele Opvoeding
20
PIAZZA A DELL’ARTE
Piazza dell’Arte is een multidisciplinair kunstonderwijsproject, ontstaan uit de overtuiging dat alle mensen, ongeacht hun achtergrond, gelijke kansen moeten krijgen om hun creatieve talenten te ontwikkelen.
ZOMERK KLAP
Tijdens de zomervakantie van 2006 steunde de Stichting dit initiatief van de vereniging ISIS in Antwerpen. Zomerklap is een zomerschool voor 12 tot 15-jarigen, nieuwkomers die nog geen 6 maanden in België zijn. Gedurende 7 weken legt het enthousiaste team van vrijwilligers van ISIS de nadruk op het praktische Nederlandse taalgebruik door sport, muziek, les, culturele uitstappen, enz. zodat de jongeren een goede basis Nederlands krijgen en de sociale en culturele vaardigheden ontwikkelen om het nieuwe schooljaar te starten.
“De ander” in de aandacht brengen
Op het terrein poogt Piazza de drempel tot kunst te verlagen door de “kunstervaring” tot bij de jongeren te brengen en hen te stimuleren tot creativiteit dankzij alle mogelijke moderne multimediatechnieken. Piazza dell’Arte bereikt jongeren vanaf 14 jaar oud door kamp op te slaan in hun eigen omgeving: in scholen, wijken, jeugd- en culturele centra. Dit alles ongeacht afkomst of opleiding: wat telt zijn de ideeën van de jongeren en alle interesses en invloeden waarmee ze dagelijks geconfronteerd worden. De Evens Stichting heeft dit project al meerdere jaren gesteund, altijd op zoek naar samenwerking tussen dit erg creatief initiatief en andere initiatieven gesteund of ontdekt door de Stichting.
Samenwerking omvat: • EFC (European Foundation Centre) EFC Diversity, y, Migration g and Integration g Interest Group p (DMII ( Group) p) De groep werd gelanceerd in maart 2006 als resultaat van de samensmelting van de ‘Migration Interest Group’ en de ‘Minorities and Multiculturalism Interest Group’ en is nu de verzamelplaats voor EFC-activiteiten rond diversiteit, migranten en integratie. De Groep wordt voorgezeten door de Barrow Cadbury Trust en alle leden trachten ervaringen uit te wisselen, gemeenschappelijke programma’s aan te duiden en toenadering te zoeken tot de Europese Commissie door Eurobriefings. Het initiatief van dit stichtingennetwerk resulteerde in de samenwerking van verschillende stichtingen in het Roma Education Fund en de EPIM-initiatieven die nu gecoördineerd worden door NEF. • NEF (Network of European Foundations for Innovative Cooperation) Roma Education Fund In juli 2003 vond de eerste regionale conferentie op hoog niveau over Roma plaats: “Roma in een Uitbreidend Europa: Uitdagingen voor de Toekomst” in Boedapest. Deelnemende landen waren Bulgarije, Kroatië, Tsjechië, Hongarije, Macedonië, Roemenië, Servië en Montenegro en Slovakije. Het werd medegefinancierd door de Wereldbank, het ‘Open Society Institute’ (OSI), de Europese Commissie, UNDP, de ‘Council of Europe Development Bank’ en de regeringen van
Een van de belangrijkste doelstellingen van het Roma Education Fund is steun te verlenen aan het ontwerpen en implementeren van een onderwijsbeleid dat bijdraagt tot de verkleining van de onderwijsachterstand tussen Roma- en niet-Romakinderen en de inclusie steunt van Roma in de onderwijssystemen. Door toetreding tot het Roma Education Fund sinds de lancering met andere leden van de EFC DMII Group wilde de Evens Stichting de continuïteit van haar betrokkenheid bij Roma-aangelegenheden garanderen na de Evensprijs 2003 en de laureaat Roma Mainstream Media Internship Program van het Centrum van Onafhankelijke Journalistiek in Boedapest, Bratislava en Boekarest. EPIM initiative (European ( p Platform for Integration g of Migrants) g ). In 2006 nam de Evens Stichting in samenwerking met de Koning Boudewijnstichting en de Bernheim Stichting deel aan de organisatie van de EPIM – Belgische Nationale Consultatie getiteld SLAAGKANSEN EN INTEGRATIE VAN ALLOCHTONE JONGEREN: IDENTIFICATIE VAN DE KRITISCHE SUCCESFACTOREN IN EEN EUROPESE CONTEXT. Na de resultaten uit de Pisa 2003 rapporten van de OESO over de prestaties van migrantenleerlingen in ons onderwijssysteem, bestelden de drie stichtingen een informele studie bij belanghebbenden uit zowel de Waalse als Vlaamse onderwijsgemeenschappen in een poging de belangrijke succesfactoren aan te duiden die een betere schoolprestatie van jonge migranten bepalen. Dit onderzoek wordt gepubliceerd in de loop van 2007.
“De ander” in de aandacht brengen
21
Interculturele Opvoeding
CLUSTEERS EN NETWERKEN OP EUROPEEES NIVEAU
Hongarije, Finland en Zweden. De conferentie besloot om (a) een Decennium van RomaIntegratie 2005-2015 uit te roepen, waarbij landen de nadruk leggen op het verminderen van ongelijkheden bij belangrijke economische en menselijke ontwikkelingsresultaten voor Roma; en (b) een Internationaal Roma Onderwijsfonds op te richten. Het fonds is operationeel sinds mei 2005 en is gevestigd in Boedapest.
Interculturele Opvoeding
22
Op 6 december werden op een seminarie in Brussel de OESO-rapporten voorgesteld, met interventies van afgevaardigden van de Europese Commissie, het Centrum voor Gelijkheid van Kansen, het Zweeds Nationaal Agentschap voor de Verbetering van Scholen en de resultaten van onderzoek door de Vrije Universiteit Brussel (VUB), besteld door de Koning Boudewijnstichting, dat de prestaties van Vlaamse migranten vergelijkt met die van Waalse migranten. Het seminarie werd bijgewoond door de Minister van Onderwijs van Vlaanderen, Frank Vandenbroucke. ILDE ((Initiative for Learning g for Democracy) y) gelanceerd in 2005, het Europese Jaar van Burgerschap door Onderwijs, gecoördineerd door de Raad van Europa. De doelstelling van dit jaar was de aandacht te vestigen op de cruciale rol die onderwijs speelt in het ontwikkelen van actief burgerschap, democratische cultuur en sociale cohesie. ILDE werd opgericht door verschillende stichtingen onder het voorzitterschap van de Bertelsmann Stiftung met het oog op een praktische samenwerking zodat stichtingen hun kennis en ervaring kunnen uitwisselen en hun inspanningen kunnen bundelen en goede voorbeelden van democratisch onderwijs kunnen identificeren en promoten, met speciale nadruk op de Europese dimensie. De Evens Stichting nam deel aan de eerste fase van het ILDE-initiatief (2005-2006). Europese p Culturele Clusterr speelt een rol in de Interculturele Dialoog en uitwisseling met de Europese Commissie. Onder de koepel van NEF, lanceerden Europese stichtingen gezamenlijk
“De ander” in de aandacht brengen
verschillende initiatieven bedoeld om een belangrijke bijdrage te leveren aan het Europese Jaar van de Interculturele Dialoog in 2008 en een belangrijk signaal te geven vanuit de samenleving aan Europees beleid en gebruik. De Culturele Cluster wordt voorgezeten door de European Cultural Foundation (Amsterdam) en zal zich toeleggen op deze drie benaderingen: Een analyse van de activiteiten van stichtingen om goede voorbeelden aan te duiden en beleidsaanbevelingen te doen betreffende culturele diversiteit en interculturele dialoog. Een Europese documentaire die de culturele diversiteit en interculturele dialoog illustreert. De film wordt gemaakt door studenten uit heel Europa, onder leiding van de European Institutes of the Arts (ELIA), Universität der Künste Berlin en filmregisseur Ove Nyholm. Als gezamenlijk initiatief van de European Cultural Foundation en de ‘European Forum for the Arts & Heritage’, werd het Civil Society Platform voor Interculturele Dialoog ontwikkeld als een intersectoriële alliantie van burgerlijke organisaties die cultuur als een centraal onderdeel beschouwen van hun activiteitenprogramma. Het Platform verenigt dus niet alleen organisaties uit heel Europa actief in de culturele sector, maar ook diegene die actief zijn op andere terreinen zoals migratie, mensenrechten, onderwijs en jeugdbeleid, enz. De eerste vergadering van het Platform werd gehouden op 24 november 2006 in Brussel.
23
Samenlevingsopbouw
“People must start with that essential can do vision – recognising that their community is already wealthy, that it already has all kinds of assets, many of them lying idle or under-used, that if put to better use, could really begin to change a community’s fortunes; recognising in other words, that something can be done.” Matthew Pike, Can Do Citizens: Re-building Marginalised Communities, 2003: 29-30
“De ander” in de aandacht brengen
24 DOELSTTELLINGEN DEPARTEMENT SAMENLLEVINGSOPBOUW
De Evens Stichting gelooft in de participatiemogelijkheden van burgers om de levenskwaliteit in hun eigen omgeving te verbeteren.
Samenlevingsopbouw
We willen zaken als sociale uitsluiting, ontheemdheid, gebrek aan kansen, problemen bij integratie van jonge migranten, racisme en discriminatie volgens sekse aanpakken. Het is de bedoeling deze problemen aan te pakken door: • achtergestelde groepen te ondersteunen door opleidingen en praktische arbeidsvaardigheden aan te bieden • succesverhalen te ontwikkelen in wijken die hoog scoren op de kansarmoede-index
• de privé- en overheidssector aan te moedigen tot het creëren van extra faciliteiten en kansen voor achtergestelde groepen • het lokale kapitaal te versterken in achtergestelde wijken door bewoners te motiveren zelf verantwoordelijkheid op te nemen en initiatieven ter verbetering van de leefomgeving te ondernemen Onze steun binnen Samenlevingsopbouw gaat voornamelijk uit naar het YEPP programma. Voor de periode 2006-2008 zijn de doelstellingen binnen het departement Samenlevingsopbouw: • Het engagement bij YEPP verderzetten •Ondersteunen van jongeren door werkervarings mogelijkheden te creëren •Jeugdparticipatie, met de nadruk op jeugd en media door “VideAntz” Community TV •Inclusie van jongeren in de bredere samenleving • De activiteiten van YEPP en de Evens Stichting promoten in Antwerpen • Andere opportuniteiten bestuderen zoals uitbreiden naar andere steden waar de Stichting actief is
“De ander” in de aandacht brengen
Het Youth Empowerment Partnership Programma (YEPP) is een samenwerking opgestart door een groep innovatieve stichtingen tussen de privé- en overheidssectoren bedoeld voor risicojongeren. De stichtingen bundelen hun krachten om een synergie te creëren tussen uiteenlopende programma’s voor jeugdbeleid en samenlevingsopbouw in bepaalde Europese steden en het daarop gebaseerde beleid te versterken en te optimaliseren.
LOKAALL TELEVISIEPROJECT http://w /www.videAntz.be
YEPP AN NTWERPEN – NOOR RD
Op het lokaal niveau werkt YEPP in een aantal bepaalde programmalocaties doorheen Europa, de zogenaamde “Centra van Hoge Intensiteit” (CHI) – gemeenschappen met een hoge concentratie van sociale en economische problemen. Deze factoren ondermijnen de kansen van kinderen en jongeren en verhogen de kans op het zich afkeren van de democratie. YEPP wil dit aanpakken door praktische ondersteuning in plaatselijke CHI’s. Projecten worden opgezet binnen het vastgelegde kader van werkervaringsprojecten,
DOELSTELLING: Jongeren de kans geven een veelgevraagde vaardigheid te leren. Evens Stichting/YEPP Antwerpen District, Piazza dell’Arte, Flying Carpet vzw en Jongerencentrum Kavka zijn allemaal betrokken in projecten die jongeren de kans bieden te experimenteren met beeld en geluid. Dit team stelde een reeks plaatselijke kortfilms voor aan een geïnteresseerd publiek. Onder de aanwezigen was ook Lieve Stallaert (districtsschepen voor District Antwerpen), en Dhr. Voorhamme (Schepen voor jeugd & onderwijs). Zo’n 100 mensen woonden de boeiende première bij in het MuHKA Kunstmuseum. De avond werd verslagen door de krant Gazet van Antwerpen op 23/09/2006.
“De ander” in de aandacht brengen
25
Samenlevingsopbouw
YOUTH EMPOWERMENT PARTNEERSHIP PROGRAMME – YEPP
activiteiten voor de vrije tijd en samenlevingo pbouwprojecten, telkens met en voor jongeren. Bijzondere aandacht gaat naar de ontwikkeling van een plaatselijk televisieproject, een uniek project in Europa met de bedoeling een transnationaal EmpowerMediaNetwork op te richten. Tussen YEPP en Samenlevingsopbouw Antwerpen werd een structureel samenwerkingsakkoord gesloten in de vorm van een gemeenschapsfonds om de verschillende buurtprojecten onder een koepel samen te brengen.
26 PROJECCTEN WERKERVARING
Samenlevingsopbouw
DOELSTELLING: Houding en eigenwaarde van jongeren verbeteren. Bijkomende vaardigheden leren voor een betere toegang tot de reguliere arbeidsmarkt. Kansen creëren voor jongeren uit kansengroepen op de reguliere arbeidsmarkt. PROJECTEN: Renovatieprojecten waar jongeren in gemengde teams samenwerken en helpen bij de renovatie van vervallen huizen in de stad. Matching Project waar jongeren de vraag naar ouderenhulp invullen (vb. maaltijden leveren). Ook bijkomende onderwijsopleidingen waar jongeren individueel begeleid worden om deze extra vaardigheden te verwerven, vb. sollicitatietraining. PARTNERS: ESF, CDO-Noord, Levanto, OCMW, Stad Antwerpen
“De ander” in de aandacht brengen
TOEKOM MST OP HET WATER
ANDEREE
DOELSTELLING: Boottochten van een week organiseren met jeugddelinquenten en risicojongeren, begeleid door professionele trainers. Deze unieke kans benutten om intens met deze jongeren te werken en hun verleden en toekomst te overdenken.
Andere projecten:
De trainers van de Overstap, een rehabilitatieorganisatie die deze jongeren onder hun hoede hadden, vertelden dat ze nooit de kans kregen echt tot de jongeren door te dringen zoals bij de eerste activiteit. De boot zal minstens 12 weken per jaar uitvaren met jongeren uit de doelgroep van Arktos, Elegast, CDO, De Overstap, Adam. Dit project werd geselecteerd door SAM (Belgisch multimedia project dat sociale initiatieven ondersteunt) en verslagen door de nationale pers.
• Fun-oord, een jaarlijkse serie creatieve workshops voor jongeren in de CHI, Jeugdcentrum “Oase”, een ontmoetingsplaats voor jongeren in de CHI, ook zomeruitstappen voor jongeren uit CHI, wat extra sportmogelijkheden biedt. PARTNERS: Kavka, Piazza dell’Arte, Stedelijke Jeugddienst Antwerpen, Bojan, Elegast • Buurtschatten, http:/www.buurtschatten.be, een buurtontwikkelingsproject dat plaatselijke initiatieven van bewoners ondersteunt zoals het aanleggen van voetbalterreinen voor kinderen. Omwille van de duurzaamheid hebben we mede de oprichting van een Wijkfonds mogelijk gemaakt, zodat de inwoners zelf meer inspraak hebben over welke projecten er gesteund worden. PARTNERS: Samenlevingsopbouw Antwerpen
“De ander” in de aandacht brengen
Samenlevingsopbouw
27
Samenlevingsopbouw
28
YEPP – CHI Antwerpen
“De ander” in de aandacht brengen
29
Conflictpreventie
“We moeten leren samenleven als broeders, of we gaan samen ten onder als dwazen.” Martin Luther King
“De ander” in de aandacht brengen
30 DOELSTTELLINGEN departeement conflictpreventie
Conflictpreventie
De belangrijkste doelstelling van de Evens Stichting is Europa en haar intrinsieke waarden te promoten (onderwijskansen voor iedereen, respect voor man en vrouw en emancipatie, vrijheid van meningsuiting, geloof en vereniging, stemrecht). We hopen mensen het publieke vertrouwen te geven om de culturele integriteit te verzoenen met sociale conventies door het onderwijzen van interculturele tolerantie, het tonen van individuele succesverhalen en het gebruiken van buurtprojecten als integratiekatalysator. We willen iedereen ervan overtuigen dat individuele culturen Europa verrijken en dat Europa vooruitgaat als diversiteit gesynchroniseerd wordt met het algemeen belang.
“De ander” in de aandacht brengen
De Evens Stichting verleende haar steun aan de wereldcongressen (Brussel & Sevilla) van imams en rabbijnen voor vrede, waar 100 imams en rabbijnen uit verschillende landen samenkwamen om hun stemmen te bundelen en te herinneren aan hun gelijkenissen, hun verschillen uit te leggen, unaniem elke daad van geweld gepleegd in de naam van God of een religieus principe te veroordelen en tegenover de wereld te bevestigen dat vrede en verzoening aan de basis liggen van hun religie.
DE VRED DESFABRIEK
De Vredesfabriek laat zien hoe oorlog en vrede, het verleden, heden en toekomst met elkaar verbonden zijn. Terwijl de tentoonstelling laat zien hoe deze elementen aanwezig zijn in onze wereld, verschuift de aandacht naar de persoonlijke overtuiging van de bezoeker. Wat zijn je eigen normen en waarden? Hoe gedraag jij je in een bepaalde situatie? Durf je voor jezelf op te komen? Door de eigen identiteit van de bezoekers te raken, worden ze gedwongen na te denken over de gevolgen van hun eigen dagelijkse morele dilemma’s.
31
In 2006 spande de Evens Stichting zich in om in Frankrijk partners te vinden om deze interactieve tentoonstelling voor 10 tot 14jarigen te implementeren. De uitwerking wordt op dit moment uitgevoerd door La Ligue de l’Enseignement. De opening van deze reizende tentoonstelling – La Fabrique de la Paix – is voorzien voor 2008.
EURO-M MEDITERRAAN – INTERCU ULTUREEL ATELIER
In een belangrijke beleidsverklaring van november 2005 ter ondersteuning van het EU Barcelona-proces, verwees president Jacques Chirac naar het idee van Jacques Berques over “gedachte van de twee oevers”, om een initiatief op te starten tussen Oost en West en “het begrip tussen culturen en de uitwisseling tussen burgergemeenschappen” te versterken. Om de culturele dialoog verder te zetten, nodigden enkele regeringen onder leiding van Frankrijk Euro-Mediterrane partners uit deel te nemen, in 2006 en 2007, aan een reeks ‘Mediterrane Culturele Workshops’ die denkers
“De ander” in de aandacht brengen
Conflictpreventie
CONFER RENTIES VAN IMAMS & RABBIJNEN
Het concept van de Vredesfabriek werd ontwikkeld door Stichting Vredeseducatie, een ex-laureaat van de Evensprijs voor Interculturele Opvoeding. De Evens Stichting heeft hen blijvend en internationaal aangemoedigd om meer van dat soort tentoonstellingen te organiseren.
32
bijeenbrengen. De Stichting trad op als co-sponsor van het eerste Intercultureel Atelier in Parijs van 13 tot 15 september, een erg in het oog lopende interventie georganiseerd door het Franse Ministerie van Buitenlandse Zaken, in samenwerking met het Euro-Mediterrane NGO-Platform en met de samenwerking van BNP, France TV en de Anna Lindh Euro-Mediterrane Stichting voor de Dialoog tussen Culturen. Drie Culturele Workshops over 12 maanden vormen het kader tussen animatoren uit Europa, de Golflanden, Israël, Maghreblanden, Mashreq en Turkije. Het workshopproject wil de belangrijkste argumenten van de “Botsing van Beschavingen” aanpakken: Culturele verdeeldheid, herinneringen, geschiedenis, beschermen van erfgoed; Beelden en geschriften; Religies; Sociale Modernisering; Onderwijs; Gemeenschappelijke waarden.
Conflictpreventie
De Atelier werkgroepen startten gesloten online forums op waar de afgevaardigden onder elkaar debatteren en gezamenlijke standpunten verfijnen. De werkgroepen zullen opnieuw samenkomen in Sevilla en in Alexandrië in 2007 en de resultaten voorstellen van een jaar van inspanningen. De niet-gouvernementele aanpak is een aanvulling op de complexe gouvernementele diplomatie en verankerde politieke standpunten. Burgerlijke samenlevingen, of ze nu ontwikkeld zijn of nog moeten openbloeien, vrij of onder een streng regime, zijn de sleutel tot sociale, culturele en politieke vooruitgang aan de zuidkust.
“De ander” in de aandacht brengen
33 EURO-M MEDITERRAAN – ANDERE INITIATTIEVEN
Conflictpreventie
De Evens Stichting, Compagnia di San Paolo, Madariaga Foundation en Luso-American Foundation deden onderzoek onder de brede titel “Inspanningen voor Vrede en Vooruitgang in het Middellandse Zeegebied” naar manieren om concrete programma’s uit te breiden naar het domein van Wetenschappelijk Onderzoek, Conflictoplossing en Bemiddeling, Onderwijs en Cultuur en zo samenwerkingen aan te gaan en uit te bouwen tussen Europese en Mediterrane Instellingen.
“De ander” in de aandacht brengen
34
Steun aan het Europees Jongerenparlement, Internationale Sessie in Riga, juli 2006
Europese Identiteit
“de diversiteit van culturen in Europa”
“De ander” in de aandacht brengen
35
Europese Identiteit
“Europa is eenheid in diversiteit. De Europese integratie draaide altijd al rond uiteenlopende volkeren met verschillende culturen die leren samen te leven en te werken, gemeenschappelijke waarden en een gezamenlijke identiteit ontdekken.” Romano Prodi
“De ander” in de aandacht brengen
36 DOELSTTELLINGEN departeement Europese Identiteit
POETRYY UNITES – MIJN FAVORIETE GEDICHT
De Evens Stichting wil bijdragen aan de Europese eenheid. Er werd reeds een enorme vooruitgang geboekt in de richting van een vreedzame, democratische en multiculturele maatschappij op het Europese continent. Maar meer dan alleen de beleidsorganen van de EU te ondersteunen, vinden wij dat de Europese burgers kunnen meewerken om de toekomst van Europa vorm te geven. Burgers moeten betrokken worden bij het Europese project, hun deelname is van vitaal belang om een Europese democratische identiteit te kunnen uitbreiden en opbouwen.
Dit internationale project, dat ontstond uit de universele aantrekkingskracht van poëzie, introduceert dit medium als een instrument voor wederzijds begrip in een pas verenigd Europa. Het project heeft als doel de lezers en schrijvers van poëzie aan te moedigen in de hoop dat hun enthousiasme aanstekelijk werkt voor duizenden of zelfs miljoenen medeburgers van Europa. In elk van deze reeksen van films van 5 minuten, getoond op TV, het internet en in de bioscoop, spreekt een welbepaalde poëzieliefhebber over zijn of haar leven aan de hand van de voorstelling van een lievelingsgedicht. De eerste uitzendingen vonden plaats op de Poolse Nationale Televisie in februari 2006. Gedurende dat jaar presenteerde de openbare omroep een serie van 18 films over Poolse poëzieliefhebbers van 14 tot 66 aan zijn miljoenen kijkers. Zowel de originele als de nieuwe films worden op een vast moment uitgezonden op de Poolse Nationale Televisie, Channel 2.
Europese Identiteit
Deze korte getuigenissen zijn intiem en vaak erg ontroerend. Gewone mensen krijgen een sterrengloed in het licht van hun gevoeligheid. Poetry Unites hoopt een firmament te creëren met zulke sterren en de anders zo gewone poëzieliefhebbers tot voorbeeld van een verenigd Europa te maken. De Evens Stichting bestudeert nu de verspreiding van dit concept in zowel Frankrijk als België. Nu meer versies van deze reeks doorheen Europa gedeeld worden, beginnen de verschillende levens die zo gedeeld worden te lijken op de grenzeloze hemel.
“De ander” in de aandacht brengen
37
Europese Identiteit
De productie van 50 filmprofielen in elk land wordt hopelijk gevolgd door de publicatie van een anthologie van de gedichten met profielen van de mensen die hen selecteerden. De Evens Stichting ziet haar rol als een katalysator voor een grote waaier van pan-Europese culturele activiteiten die ontwikkeld en voortgezet kunnen worden in andere Europese landen.
“De ander” in de aandacht brengen
38 DEMOCR RATISCHE INSPRAAK R – EUROPEES BURGERPANEL OVER DE TOEKOMST VAN LANDELIJK EUROPA
De ontevredenheid over de afstandelijke politiek van het Europese Parlement werd weerspiegeld in de meerderheid van proteststemmen in de referenda van 2005 over de Europese grondwet in Frankrijk en Nederland. De inspraak van burgers in de vorming van de toekomst voor Europa is van vitaal belang voor de uitbreiding en opbouw van een Europese democratische identiteit. Hoewel culturele diversiteit een bron van verrijking is voor Europa, blijft transnationale inspraak van burgers gebaseerd op vertegenwoordiging.
“WELKE ROLLEN VOOR RURALE GEBIEDEN IN HET EUROPA VAN MORGEN?”
Europese Identiteit
Dit pilootinitiatief combineert een innovatief inspraakproces dat burgers uit 9 Europese landen inspraak geeft in de Europese besluitvorming om zo de kloof tussen burgers en hun verkozen vertegenwoordigers in de Europese dimensie te overbruggen. Rurale gebieden hebben een ongelijke invloed op het Europa van morgen (90% van EU-territorium, 56% van EU-bevolking en meer dan 75% van het EU-budget), evenals het belang van de voedselproductie. Burgers uit deze Europese regio’s, uit een doorsnede van de samenleving, zijn bezig een burgerrapport samen te stellen over de problemen en zullen het rapport overhandigen aan regionale en Europese overheden als leidraad bij de besluitvorming. http://www.citizenspanel.org/index.html
“De ander” in de aandacht brengen
39
Literatuur
”Waar boeken werden verbrand, worden uiteindelijk mensen verbrand” Heinrich Heine (1821)
“De ander” in de aandacht brengen
40 LITERATTUUR
De Evens Stichting steunt de publicatie van boeken die oog hebben voor de groeiende tendens tot uitsluiting en racistische ideologieën in een steeds meer multiculturele wereld. Ook pedagogische en humanistische werken komen in aanmerking. We steunen ook uitgaven die gespecialiseerde kennis verspreiden in een aangepaste versie voor het grote publiek. Ten slotte steunen we publicaties in het domein van Intercultureel Onderwijs en Kunst voor sociale verandering. Begin 2007 zal de Stichting de resultaten publiceren van werk uitgevoerd in 2006: • Het Initiatief voor Intercultureel Lesmateriaal: onderzoek naar vooroordelen in Vlaamse schoolboeken;
Literatur
• Studie naar de houding van jongeren tegenover Europa onder de afgevaardigden van het Europese Jongerenparlement, gehouden in Riga in 2006. Deze studie bestudeerde het verband tussen het zich identificeren met Europese waarden en de sociale achtergrond, type en inhoud van het onderwijs.
“De ander” in de aandacht brengen
41
Wetenschap
“Zodra een zeker niveau van technische vaardigheid bereikt is, hebben Wetenschap en Kunst de neiging samen te vloeien naar esthetica, plasticiteit en vorm. De grootste wetenschappers zijn altijd ook kunstenaars.” A. Einstein
“De ander” in de aandacht brengen
42 DOELSTTELLINGEN DEPARTEMENT WETENSSCHAP
Het Evens Wetenschappelijk Programma wenst te ondersteunen: • Uitmuntendheid in Europees wetenschappelijk onderzoek • Moed binnen onderzoeksgemeenschappen om gebieden, vragen, wetenschappers te ondersteunen die een atypisch standpunt innemen bij baanbrekende wetenschappelijke ontwikkeling
Wetenschap
• Het verspreiden van wetenschap onder het grote publiek
“De ander” in de aandacht brengen
43 SCIENTI
WETENSSCHAPPELIJKE SALONS
De inaugurale editie van de Evens Scientific Research Challenge, gelanceerd op 30 september 2006 over “Neurale Correlaties van Menselijk Conflictgedrag”, in nauwe samenwerking met EBBS (European Brain and Behavior Society), moedigt baanbrekend Europees wetenschappelijk onderzoek aan.
Een ander initiatief op ons nieuwste actieterrein is de organisatie van wetenschappelijke salons, waar 8 tot 12 bekende wetenschappers, politici, persoonlijkheden, academici, enz. de kans krijgen elkaar te ontmoeten en een wetenschappelijk onderwerp van algemeen belang dat een invloed heeft op aspecten van de samenleving en dat hoog op de agenda staat van de publieke opinie te bespreken.
De uitdaging richt zich op Europese onderzoekscentra of overwegend Europese teams. Het winnende laboratorium wordt bekroond met de Evensprijs om het onderzoek verder te zetten. De oproep moedigt inspanningen en initiatieven op velerlei gebieden van de wetenschap aan (vooral van interdisciplinaire aard). Het begrip conflict is alomtegenwoordig in de geschiedenis van de mens en een beter begrip van haar vele uitingsvormen vormt de kern van het werk van de Stichting. De dynamiek van conflict bij mensen is opmerkelijk afwezig in het debat bij zuivere en toegepaste wetenschappen.
Het inaugurale Wetenschappelijke Salon vindt plaats in Parijs in mei 2007 met als thema “Stamcellen en het ontluikende terrein van de Regeneratieve Geneeskunde: Nieuwe Grenzen en Ethische Landschappen, Een Perspectief voor Europa”.
Wetenschap
We willen meer begrip creëren van de idee, mogelijkheid en/of aard van neurale verbanden tussen menselijk conflictgedrag en zijn uitingsvormen.
“De ander” in de aandacht brengen
44 TECHNO OCALYPS
Wetenschap
Technocalyps is een driedelige documentaire over ‘Transhumanisme’, een ideologie die vooronderstelt dat artificiële intelligentie en de leersnelheid van computers die van mensen voorbijsteekt, die niet langer de drijvende kracht achter de beschaving zijn. De Evens Stichting steunde deze documentaire omdat ze drie belangrijke punten aanraakt: het artistieke domein, het wetenschappelijke domein en het onderwijskundige domein. Deze documentaire ontwikkelt een beeld van het heden en de toekomst dat niemand onberoerd laat. De film ging in première in Antwerpen en wordt ook internationaal getoond vanaf 2007.
“De ander” in de aandacht brengen
EINSTEIIN “ANDERS BEKEKEN”
Expo Einstein (www.alberteinstein.be), publieke tentoonstelling in Brussel van 15 december 2005 tot 1mei 2006 in Tour & Taxis. “Einstein, anders bekeken” is een wetenschappelijke en historische tentoonstelling bedoeld voor het grote publiek. Deze tentoonstelling past binnen de herdenking van de honderdste verjaardag van de publicatie van vier artikels door Albert Einstein die een revolutie ontketenden in de moderne wetenschap. De tentoonstelling werd ontworpen voor een publiek dat niet bij voorbaat aangetrokken wordt door wetenschap en haar culturele dimensie, in het bijzonder jongeren. Om die reden maakt de tentoonstelling gebruik van moderne museografische technieken zoals interactieve experimenten, animaties en nieuwe audiovisuele technieken. De doelstelling is niet alleen het ontdekken van het belangrijke wetenschappelijke oeuvre van Einstein, de rijkdom die zijn persoonlijkheid kenmerkt en zijn relatie met België, maar ook en vooral de interesse van bezoekers voor de wetenschap te wekken.
De Evens Stichting steunde deze tentoonstelling omdat ze gelooft in het belang de erfenis van één van de belangrijkste wetenschappers aan het grote publiek te tonen en in het bijzonder aan de jeugd. De Stichting wil bijdragen aan het bevorderen van een wetenschappelijke en rationele cultuur gebaseerd op verantwoordelijkheid en wil de nadruk leggen op de bijdrage van de fysica aan de ontwikkeling van kennis en de sociale en economische vooruitgang.
INTERNATIONAAL COLLEGE VOOR FILOSO OFIE
45 PRIJS “ UNIVER RSITAIRE”
De Evens Stichting steunt de edities van de uitreiking van de “Prijs Le Monde voor Universitair Onderzoek “, georganiseerd door de “Le Monde de l’Education”. Jaarlijks beloont deze prijs vijf doctoren door hun thesis in een aangepaste versie uit te geven voor het grote publiek, en levert zodoende een bijdrage aan de waardering van wetenschappelijk onderzoek. Deze selectie van universiteitsthesissen vormt een collectie voorgesteld onder de titel “Partage du Savoir “ (Kennis delen).
Het Internationaal College voor Filosofie werd opgericht in 1981 door de Franse regering onder het patronaat van Jacques Derrida en Jean-François Lyotard (die ontevreden waren over het universiteitsysteem), om een nieuw volkscentrum voor filosofie te creëren. Zijn leden zouden niet aangeduid worden door het Ministerie van Onderwijs, maar door hun gelijken. Het zou voornamelijk onderzoeksseminaries houden, en enkele lessen, niet gevolgd door een examen.
De Evens Stichting steunde de laatste vier edities van deze collectie. De werken worden uitgegeven door de Presses Universitaires de France.
Wetenschap
De Stichting onderhoudt actief contact en kennis van deze fontein van filosofische inspiratie.
“De ander” in de aandacht brengen
46
LIJSST VAN GESTEUNDE PROJECTEN 2006
SAMENLEVINGSOPBOUW
INTERCULTURELE OPVOEDING
YEPP Antwerpen
Classroom of Difference
YEPP Antwerpen: Community TV
Studio Globo: Wonen Op Het Dak
YEPP: Toekomst op het Water
Evensprijs voor Interculturele Opvoeding
Solidarcité (stage jongeren)
Samenwerking Europese Culturele Cluster
Spots d’Encouragement – positieve actie
Initiatief voor Intercultureel Lesmateriaal
Wiels: Centrum Hedendaagse Kunst
Roma Education Fund Initiative For Learning Democracy In Europe (ILDE) EPIM: Education And Integration Concert 0110 voor tolerantie – Antwerpen Piazza dell’Arte Muhka Culture & Society lezingen
EUROPESE IDENTITEIT
Speel-o-theek Antwerpen
European Citizens’ Panel
Germ (Groupe d’études et de recherches sur les mondialisations) – Publicatie Culturele Diversiteit
Poetry Unites Polen European Youth Parliament: The Diversity Of Cultures In Europe
Janusz Korczak International Youth Meeting
Fact, Fiction & Propaganda
Zomerklap: Zomerschool voor tieners – Antwerpen EFC Diversity & Migration Group Walala Speel-o-theek Brussel
“De ander” in de aandacht brengen
47
KUNST
WETENSCHAP
2004 Sevran « Je & Nous » in Grand Palais
Le Monde – Prix de la Recherche Universitaire
Evens Kunstprijs 2002 Sevran “Je & Nous” doorlopende activiteiten
Wetenschappelijke Salons: voorbereiding
LITERATUUR
Doorlopende activiteiten
CONFLICTPREVENTIE
VARIA
Euromediterraan – Intercultureel Atelier
Collège International de Philosophie
Collectif Dialogue et Partage: du colonisé au décolonisé (ULB)
Day of Development of Philanthropic Action – met Global Philanthropists Circle
Vredesfabriek Frankrijk
Conferentie Messianism & The Law – Universiteit Antwerpen
“De ander” in de aandacht brengen
48 BEWERKING: JAN MORRENS, NEVILLE KLUK GRAFISCH DESIGN & DTP: SABINA ANTONISZCZAK GEPUBLICEERD DOOR: EVENS STICHTING COPYRIGHT © 2007 EV E N S ST IC H T IN G GEDRUKT DOOR: POLSKIE K ARTY SP. Z O.O. AL .29 L ISTOPADA 94, 31-406 K RAKÓW, POLAND
VAN BREESTRAAT 14, B 2018, ANTWERPEN, BELGIUM T: +32-3-2313970 F: +32-3-2339432 7, RUE CHARLES V, F 75004, PARIS, FRANCE T: +33-1-5688 2070 F: +33-1-5688 2079 UL. WILCZA 8 M. 10, PL 00-532, WARSZAWA, POLAND T: +48 22 621 6683 F: +48 22 629 4022 www.evensfoundation.be
“De ander” in de aandacht brengen