Kantoren BENELUX AMSTERDAM 1) Fred. Roeskestraat 100 1076 ED Amsterdam Telefoon +31 20 578 57 85 Fax +31 20 578 58 00 ANTWERPen 3) Green Plaza Generaal Lemanstraat 27 B-2018 Antwerpen Telefoon +32 3 226 50 06 Fax +32 3 213 07 18
arnhem 4) (oosterbeek) Utrechtseweg 165 6862 AJ Oosterbeek Telefoon +31 26 334 72 72 Fax +31 26 333 73 42 brussel 3) Woluwe Atrium Neerveldstraat 101-103 B-1200 Brussel Telefoon +32 2 743 43 43 Fax +32 2 743 43 10
eindhoven 2) Parklaan 54a 5613 BH Eindhoven Telefoon +31 40 239 44 44 Fax +31 40 239 44 40
RotterdaM 1) Weena 690 3012 CN Rotterdam Telefoon +31 10 224 62 24 Fax +31 10 412 58 39
luxemburg 3) 14, rue Edward Steichen L-2540 Luxemburg Kirchberg Telefoon +352 46 62 30 Fax +352 46 62 34
Aanbestedingsteam
INTERNATIONAaL ARUBA 4) ARFA Building (Suite 201) J.E. Irausquin Boulevard 22 Oranjestad, Aruba Telefoon +297 582 48 37 Fax +297 583 52 14 CURAÇAO 4) J.B. Gorsiraweg 4 Willemstad, Curaçao Telefoon +599 9 434 11 00 Fax +599 9 465 15 18 DUBAI 1) Dubai International Financial Centre (DIFC) Gate Village, Building # 10, Level 2 P.O. Box 506647 Dubai, Verenigde Arabische Emiraten Telefoon +971 4 4372 700 Fax +971 4 4255 673
1)
FRANKFURT 3) Barckhausstraße 10 D-60325 Frankfurt am Main Telefoon +49 69 971 570 Fax +49 69 971 571 00 genève 4) Rue du Rhône 59 (1st floor)) CH-1204 Genève Telefoon +41 22 818 80 00 Fax +41 22 312 02 03 londen 1) 26 Throgmorton Street Londen EC2N 2AN Telefoon +44 20 7826 3070 Fax +44 20 7826 3080
new york 1) 555 Madison Avenue 27th Floor New York, NY 10022 Telefoon +1 212 489 06 20 Fax +1 212 489 07 10 parijs 1) 1, Avenue Franklin D. Roosevelt FR-75008 Parijs Telefoon +33 1 49 53 91 25 Fax +33 1 42 89 14 60 (legal) Fax +33 1 49 53 94 29 (tax) singapore 3) 80 Raffles Place # 14-06 UOB Plaza 1 Singapore 048624 Telefoon +65 6532 3070 Fax +65 6532 3071
tokio 3) 12F, Nishimoto Kosan Kanda Nishikicho Bldg. 3-23 Kanda Nishikicho Chiyoda-ku 101-0054 Tokio Telefoon +81 3 5281 5587 (legal) Telefoon +81 3 5281 5582 (tax) Fax +81 3 5281 5589 (legal) Fax +81 3 5281 5583 (tax) zürich 4) Bodmerstrasse 7 (2nd floor) CH-8002 Zürich Telefoon +41 43 266 55 55 Fax +41 43 266 55 59
advocaten, belastingadviseurs en notarissen
2) belastingadviseurs en notarissen 3) advocaten en belastingadviseurs
www. l o y e n s l oe f f . c o m
09-02-NL-AT
4) belastingadviseurs
De aanbestedingspraktijk De in aanbestedingsrecht gespecialiseerde advocaten (‘het aanbestedingsteam’) adviseren en procederen over de meest uiteenlopende aspecten en vraagstukken op het gebied van het Europees en nationaal aanbestedingsrecht. Het aanbestedingsteam vertegenwoordigt hierbij zowel aanbestedende diensten, waaronder ministeries, provincies, gemeenten, waterschappen en nutsbedrijven, als nationale en internationale ondernemingen, die als dienstverlener, aannemer of leverancier van producten met aanbestedingen in aanraking komen. Binnen de Praktijkgroep is bijzondere expertise beschikbaar op het gebied van de nutssectoren, infrastructuur, publiek private samenwerking, de uitvoering van aanbestedingsprocedures, concessieverlening, openbaar vervoer, zorg en privatiserings- en verzelfstandigingsoperaties. Het aanbestedingsteam werkt hierbij nauw samen met de andere specialisten van Loyens & Loeff op het gebied van fiscaliteit, ondernemingsrecht, mededingingsrecht en onroerend goed. De activiteiten en producten van het aanbestedingsteam zullen in deze brochure worden toegelicht en geïllustreerd aan de hand van een aantal voorbeelden.
Advisering over werkingssfeer aanbestedingsregels Het aanbestedingsteam heeft ruime ervaring met het adviseren van aanbestedende diensten en marktpartijen over de toepasselijkheid en werkingssfeer van (Europese) aanbestedingsregelgeving op het gebied van Leveringen, Werken en Diensten. De werkingssfeer is namelijk niet altijd duidelijk. Recentelijk is bijvoorbeeld geadviseerd over: - De mogelijke aanbestedingsplicht van zorginstellingen, woningbouwcorporaties en nutsbedrijven. - De (on)mogelijkheden van onderhandse gunning en doorlegging van de aanbestedingsplicht bij projectontwikkeling. - Het oprichten van een elektronische marktplaats door aanbestedende diensten. - Het hanteren van politiek-bestuurlijke en duurzaamheidscriteria door gemeenten bij de gunning van opdrachten (bijvoorbeeld bevordering van regionale werkgelegenheid). - Het vormgeven van ‘(quasi) inhouse’ opdrachtverlening en het verstrekken van een ‘uitsluitend recht’ aan sociale werkvoorzieningen.
loyens
&
loeff
Aanbestedingsteam
Ondersteuning aanbestedingsprocedures De Europese aanbestedingsrichtlijnen omschrijven gedetailleerd op welke wijze een aanbestedingsprocedure dient te verlopen. Het komt echter aan op praktische toepassing van deze regels om aanbesteders en marktpartijen de nodige flexibiliteit te kunnen bieden. Het aanbestedingsteam adviseert en ondersteunt aanbestedende diensten in het gehele aanbestedingsproces, al dan niet in samenwerking met externe adviseurs. Dit betreft onder meer: ● Het formuleren en opstellen van aanbestedingsbeleid, inkoopstrategieën en contracteringsplannen. ● Het opstellen en toetsen van aanbestedingsdocumentatie. ● Het opstellen van aanbestedingsvoorwaarden en overige contractdocumenten. ● Beantwoording van vragen van inschrijvers. ● Behandeling van klachten. ● Vertegenwoordiging in rechte bij aanbestedingsgeschillen. Via een netwerk van ‘best friends’, waaronder buitenlandse advocatenkantoren, ingenieursbureaus en consultancyfirma’s, kunnen combinaties van juridische, fiscale en technische specialisten worden aangeboden. Dit is met name van belang bij aanbesteding van gecompliceerde en innovatieve opdrachten, waarbij al dan niet gebruik wordt gemaakt van de concurrentiegerichte dialoog.
Verificaties Het aanbestedingsteam heeft samen met certificerende instanties verificatieprocedures ontwikkeld. Hiermee kan een aanbestedende dienst vaststellen of zijn aanbestedingsbeleid voldoet aan de Europese aanbestedingsregels. Onze verificatie stimuleert een aanbestedende dienst een transparant en een op het realiseren van besparingen gericht aanbestedingsbeleid te voeren.
Verificatieprocedure in de praktijk Loyens & Loeff heeft één van de eerste verificatie-onderzoeken in Nederland uitgevoerd bij Prorail B.V. Het verificatie-onderzoek bestaat onder andere uit interviews met medewerkers van een aanbestedende dienst die bij de uitvoering van het aanbestedingsbeleid betrokken zijn en uit de controle van een aantal aanbestedingsdossiers. De bevindingen van het onderzoek worden vastgelegd in een voorlopig rapport, dat met de aanbestedende dienst wordt besproken. Eventuele geconstateerde inbreuken op de Europese aanbestedingsregels kunnen dan door de aanbestedende dienst worden hersteld, waarna een definitief rapport wordt opgesteld op grond waarvan een verificatie-attest kan worden verleend.
Infrastructuur en PPS Loyens & Loeff is regelmatig betrokken bij de voorbereiding en realisatie van infrastructuurprojecten. Het gaat daarbij onder meer om de totstandkoming van bestuurs- en samenwerkingsovereenkomsten tussen publieke partijen, uitvoeringsovereenkomsten al dan niet integraal of met private partijen in PPS-verband. Juridische vraagstukken voortvloeiende uit regelgeving betreffende ruimtelijke ordening, Tracéwet en milieuwetgeving worden door Loyens & Loeff in onderlinge samenhang bezien met de te organiseren (Europese) aanbestedingsprocedure. Deze aanpak leidt tot een effectieve totstandkoming van een daadwerkelijk voor het beoogde doel geschikt contractueel kader. In nauwe samenwerking met de Praktijkgroep Vastgoed adviseert het aanbestedingsteam hierbij zowel overheden als marktpartijen over alle aanbestedingsrechtelijke kwesties, van het traditionele aanbestedingsmodel tot en met concessieverlening en publiek-private samenwerking. Ook worden diverse overheden integraal geadviseerd bij stedelijke (her)ontwikkelingsprojecten en zogenaamde combinatieprojecten (gebiedsontwikkeling welke mogelijk wordt door het uitvoeren van een infrastructuurproject).
loyens
&
loeff
Aanbestedingsteam
Een project waarin het aanbestedingsteam recent heeft geadviseerd, is:
Project Randstadrail Het project Randstadrail betreft een lightrail-verbinding tussen de steden Rotterdam, Den Haag en Zoetermeer. Met deze verbinding, waarin de bestaande sporen Hofpleinlijn en Zoetermeerlijn (exploitatie nog bij de Nederlandse Spoorwegen) zijn opgenomen, beoogt de overheid een koppeling van het metronet in Rotterdam en het tramnet in Den Haag tot stand te brengen. Hierdoor krijgen de kaderwetgebieden Stadsregio Rotterdam en Stadsgewest Haaglanden de beschikking over een hoogwaardig regionaal openbaarvervoersysteem. De realisatie van het project omvat aanpassing van bestaande heavyrail-sporen (Hofpleinlijn en Zoetermeerlijn), tram- en metrolijnen en de aanleg van nieuwe sporen (Oosterheemlijn). Daarbij moeten alle haltes / stations aangepast worden aan het in te zetten lightrailmaterieel. Rotterdam CS (tunnel) en Den Haag CS (fly-over) worden geschikt gemaakt voor aanlanding van Randstadrail. Loyens & Loeff adviseert het Stadsgewest Haaglanden onder meer over aanbestedingsrechtelijke kwesties en de contractering met betrekking tot de bouwwerkzaamheden.
Aanbesteding van rondweg A2 ‘s-Hertogenbosch Loyens & Loeff heeft in opdracht van Rijkswaterstaat een zogenaamde niet-openbare aanbestedingsprocedure voor de reconstructie van de rondweg A2 ter hoogte van ‘s-Hertogenbosch voorbereid en begeleid. De realisatie van het project dient onder toepassing van een integrale contractvorm (UAV-GC 2000) te geschieden. Bij de voorbereiding, contractering en uitvoering van dit project staat de integratie van verschillende disciplines zoals techniek, juridisch, projectmanagement en contractbeheersing (externe kwaliteitsborging, risicomanagement) voorop. Loyens & Loeff heeft, als lid van het aanbestedingsteam aan de zijde van de opdrachtgever, een zeer intensieve rol bij de voorbereiding, organisatie en uitvoering van de aanbestedingsprocedure gehad en was onder meer verantwoordelijk voor de totstandkoming van het overgrote deel van de aanbestedingsdocumentatie en het aanbestedingsdossier. Een uniek element van de aanbestedingsprocedure was de toepassing van diverse individuele inlichtingenronden tussen de aanbestedende dienst en de gegadigden. De behoefte aan dergelijke individuele inlichtingenronden volgt uit het feit dat bij de aanbesteding van Design & Constructovereenkomsten er geen sprake is van een door de aanbestedende dienst tot in detail uitgewerkte oplossing (bestek), maar van een ‘abstracte’ door de aanbestedende dienst opgestelde vraagspecificatie waar de gegadigden hun aanbieding op dienen te baseren.
Nutssectoren Loyens & Loeff heeft uitgebreide ervaring bij de advisering op het gebied van gereguleerde sectoren (energie, openbaar vervoer, water, post). Het aanbestedingsteam adviseert nutsbedrijven over de omvang van hun aanbestedingsplicht, met het oog op de door hen te realiseren projecten. Ook begeleidt het aanbestedingsteam nutsbedrijven in het gehele aanbestedingsproces. Recentelijk is het aanbestedingsteam betrokken geweest bij: -
De aanbesteding van de levering en aanleg van zogenoemde slimme meters.
-
Het opzetten van een erkenningsregeling.
-
Een kortgedingprocedure betreffende de aanbesteding van kool ten behoeve van waterzuivering.
(Openbaar) Vervoer Het aanbestedingsteam heeft uitgebreide ervaring bij de advisering over en begeleiding van aanbestedingsprocedures van leerlingen-, WMO- en CVV-vervoer. Bijzondere expertise is aanwezig met betrekking tot de Wet Personenvervoer 2000, de PSO-verordening en de aanbesteding van openbaarvervoersconcessies. Het aanbestedingsteam draagt hierbij zorg voor het opstellen en toetsen van de concessievoorwaarden, de omzetting van bestaande contracten en de begeleiding van het aanbestedingstraject ten behoeve van OV-autoriteiten. Ook adviseert Loyens & Loeff inschrijvers op openbaarvervoersconcessies. Tot haar cliënten behoren zowel ondernemingen die openbaar vervoer per bus of trein aanbieden als ondernemingen die openbaar vervoer via veerdiensten of taxidiensten aanbieden.
Zorg Het aanbestedingsteam is zeer actief in de zorgsector. Bijzondere kennis is aanwezig op het gebied van de AWBZ-regelgeving en de WMO-regelgeving. Cliënten van Loyens & Loeff zijn onder meer academische ziekenhuizen, algemene ziekenhuizen, extramurale en intramurale zorginstellingen, welzijnsorganisaties, brancheorganisaties, WMO-hulpmiddelenleveranciers en arbodienstverleners. Het aanbestedingsteam begeleidt en adviseert hen bij het voeren van en inschrijven op (Europese) aanbestedingen. Enkele voorbeelden zijn: -
Diverse kortgeding-, hogerberoep-, en cassatieprocedures over de vraag of algemene ziekenhuizen kwalificeren als aanbestedende dienst.
-
Begeleiden van tender desk voor zorgbedrijf ten behoeve van tientallen inschrijvingen op Wmo-aanbestedingen.
-
Begeleiding van arbodienstverleners bij het inschrijven op aanbestedingen.
-
Advisering bij de realisatie van een nieuw ziekenhuis in PPS-verband.
loyens
&
loeff
Aanbestedingsteam
Privatisering en verzelfstandiging Het aanbestedingsteam begeleidt in samenwerking met andere praktijkgroepen binnen Loyens & Loeff verzelfstandigings- en privatiseringsoperaties. Getoetst wordt of de Europese aanbestedingsrichtlijnen in de weg staan aan privatiseringen en verzelfstandigingen. En wanneer dit het geval is, bij welke structurering van de operatie de aanbestedingsrichtlijnen niet van toepassing zijn. Geadviseerd wordt bijvoorbeeld over de vraag of een werkgarantie kan worden gegeven, zonder in strijd met Europese aanbestedingsregels te handelen. Recentelijk is geadviseerd bij verzelfstandigingen en privatiseringen van: -
Een gemeentelijk havenbedrijf.
-
(Gemeentelijke) afvalverwerkingsdiensten.
-
Zelfstandige dienstonderdelen van een gemeente, waaronder een ingenieursbureau en facilitydiensten.
Procederen in aanbestedingsgeschillen Het aanbestedingsteam verstrekt procesadviezen en heeft een ruime ervaring in het voeren van (kortgeding-)procedures bij de burgerlijke rechter en het College van Beroep voor het bedrijfsleven.
Seminars en Workshops Op verzoek van diverse congresorganisaties verzorgt het aanbestedingsteam zeer regelmatig lezingen en seminars over Europees aanbesteden. Daarnaast geeft het aanbestedingsteam op verzoek van aanbestedende diensten en ondernemingen workshops en in-companytrainingen over Europees aanbesteden, waarbij desgewenst een op maat gemaakt programma wordt samengesteld. Indien gewenst wordt hierbij samengewerkt met externe (inkoop-)adviseurs.
Nieuwsflash Aanbesteding Het aanbestedingsteam brengt regelmatig een digitale nieuwsflash ‘Aanbesteding’ uit. Kort en kernachtig bevat deze nieuwsflash voor de praktijk belangrijke actualiteiten. Hierbij valt te denken aan wijzigingen in de wet- en regelgeving, belangrijke jurisprudentie, aandachtspunten en tips en valkuilen. Abonneren kan via onze website: www.loyensloeff.com.
Profiel Loyens & Loeff Geïntegreerde samenwerking Loyens & Loeff is een onafhankelijk full-servicekantoor van advocaten, belastingadviseurs en notarissen, waar de civiele en fiscale dienstverlening geïntegreerd worden aangeboden. De advocaten en notarissen enerzijds en de belastingadviseurs anderzijds hebben binnen het kantoor een gelijkwaardige positie. In deze omvang en opzet is Loyens & Loeff uniek in de Benelux. De praktijk is vooral gericht op het (internationale) bedrijfsleven en de overheid. Loyens & Loeff heeft wereldwijd meer dan 1.550 medewerkers, onder wie ruim 900 juridische en fiscale experts. Op alle rechtsgebieden die voor de publieke en private sector van cruciaal belang zijn, beschikken we over uitgebreide kennis en ervaring. De aanbestedingspraktijk, die binnen Loyens & Loeff wordt uitgeoefend in de Praktijkgroep Mededinging & Overheid, is daar een voorbeeld van.
Contactpersonen Aanbestedingsteam
Mr. M.J.J.M. (Maurice) Essers Advocaat Amsterdam T +31 20 578 59 28
[email protected]
Prof. mr. G.W.A. (Gert-Wim) van de Meent Advocaat Amsterdam T +31 20 578 55 38
[email protected]
loyens
&
loeff
Aanbestedingsteam
Kantoren BENELUX brussel 3) Woluwe Atrium Neerveldstraat 101-103 1200 Brussel België Telefoon +32 2 743 43 43 Fax +32 2 743 43 10
luxemburg 3) 18-20, rue Edward Steichen K-Point Building 2540 Luxemburg Luxemburg Telefoon +352 46 62 30 Fax +352 46 62 34
eindhoven 2) Parklaan 54a 5613 BH Eindhoven Nederland Telefoon +31 40 239 44 44 Fax +31 40 239 44 40
RotterdaM 1) Weena 690 3012 CN Rotterdam Nederland Telefoon +31 10 224 62 24 Fax +31 10 412 58 39
ARUBA 4) ARFA Building (Suite 201) J.E. Irausquin Boulevard 22 Oranjestad, Aruba Telefoon +297 582 48 37 Fax +297 583 52 14
FRANKFURT 3) Barckhausstraße 10 60325 Frankfurt am Main Duitsland Telefoon +49 69 97 15 70 Fax +49 69 971 571 00
CURAÇAO 4) Landhuis Ararat Presidente Romulo Betancourt Blv 2 Willemstad, Curaçao Telefoon +599 9 434 11 00 Fax +599 9 465 15 18
genève 4) Rue du Rhône 59 (1st floor) 1204 Genève Zwitserland Telefoon +41 22 818 80 00 Fax +41 22 312 02 03
new york 1) 555 Madison Avenue 27th Floor New York, NY 10022 USA Telefoon +1 212 489 06 20 Fax +1 212 489 07 10
DUBAI 1) Dubai International Financial Centre (DIFC) Gate Village, Building # 10, Level 2 P.O. Box 506647 Dubai, Verenigde Arabische Emiraten Telefoon +971 4 4372 700 Fax +971 4 4255 673
londen 1) 26 Throgmorton Street Londen EC2N 2AN Verenigd Koninkrijk Telefoon +44 20 782 630 70 Fax +44 20 782 630 80
AMSTERDAM 1) Fred. Roeskestraat 100 1076 ED Amsterdam Nederland Telefoon +31 20 578 57 85 Fax +31 20 578 58 00 arnhem 4) (oosterbeek) Utrechtseweg 165 6862 AJ Oosterbeek Nederland Telefoon +31 26 334 72 72 Fax +31 26 333 73 42
INTERNATIONAaL
1)
parijs 1) 1, Avenue Franklin D. Roosevelt 75008 Parijs Frankrijk Telefoon +33 1 49 53 91 25 Fax +33 1 42 89 14 60 (legal) Fax +33 1 49 53 94 29 (tax) singapore 3) 80 Raffles Place # 14-06 UOB Plaza 1 Singapore 048624 Singapore Telefoon +65 653 230 70 Fax +65 653 230 71
Aanbestedingsteam
tokio 3) 12F, Nishimoto Kosan Kanda Nishikicho Bldg. 3-23 Kanda Nishikicho Chiyoda-ku 101-0054 Tokio Japan Telefoon +81 3 528 155 87 (legal) Telefoon +81 3 528 155 82 (tax) Fax +81 3 528 155 89 (legal) Fax +81 3 528 155 83 (tax) zürich 4) Bodmerstrasse 7 (2nd floor) 8002 Zürich Zwitserland Telefoon +41 43 266 55 55 Fax +41 43 266 55 59
advocaten, belastingadviseurs en notarissen
2) belastingadviseurs en notarissen 3) advocaten en belastingadviseurs
www. l o y e n s l oe f f . c o m
09-02-NL-AT
4) belastingadviseurs
