Dankwoord. Net als KTGP vindt het schrijven van een boek niet in een vacuüm plaats maar binnen een professionele en relationele context

Dankwoord

Net als KTGP vindt het schrijven van een boek niet in een vacuüm plaats maar binnen een professionele en relationele context. Naamloos, maar noemenswaard zijn de vele cliënten die me lieten meekijken op plaatsen waar ze alleen niet durfden te komen. Cursisten die me door hun interesse en kritische vragen hielpen mijn ideeën aan te scherpen. Het team van de KKP in Zeist, in wisselende samenstelling, met hun enthousiasme, nieuwsgierigheid, betrokkenheid en inzet om hun vak verder te verfijnen. Namen: Arnout ter Haar en Nelleke Holster van de redactieraad, kritisch meelezend, commentaar en bemoediging gevend, vanaf het ruwe begin tot het eind. Collega’s die vanuit hun specifieke deskundigheid onmiddellijk ja zeiden als ik vroeg of ze ‘even wilden meekijken’ en het dan ook meteen deden, suggesties gaven, ideeën ter discussie stelden. Dat waren Corien Baars, Henk Gilhuis, Joke Hellemans, Frits van Hest, Miriam Saschova, Peter Stolk, Anne Timmer, Truus Wolthoorn en Mineke Zwarts. Joan van Aken, mijn echtgenoot en sparringpartner, uitdagend, vertrouwend, steunend, die me als ik vastzat vanuit een net iets ander perspectief met een vaak simpele oplossing weer op gang hielp. Zonder jullie was het boek er heus wel gekomen. Maar de weg was zwaarder geweest, ik had hem met minder plezier en minder geïnspireerd bewandeld en ik was minder tevreden geweest met het resultaat. Ik voel me bevoorrecht en dank jullie zeer.

M. van Aken-van der Meer, KORT EN GOED GENOEG, DOI 10.1007/978-90-313-6635-4, © Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Uitgeverij 2008

203

Literatuur

Abbas, A. (2002). A multicenter controlled evaluation of short-term dynamic psychotherapy of patients with personality disorders – data from completed patients. Proceedings of 2001 Canadian Psychiatric Association Annual meeting Montreal Quebec, Canada. Aken, J.E. van (2000). Strategievorming en organisatiestructurering. Deventer: Kluwer. Aken-van der Meer, M.E. van (1993). Van sexestereotiep naar sexespecifiek. Groepspsychotherapie. Verenigingsblad van de Nederlandse Vereniging van groepspychotherapie 1, 11-17. Aken-van der Meer, M.E. van & Kroeze ten Brummelhuis, J.R. (1997). Macht mag/mag macht, bazinnen en bazen in groepspsychotherapie. In: Macht en Onmacht, reader van de dag van de Nederlandse Psychotherapie. Aken-van der Meer, M.E. van (1998). Kort van huis, veilig thuis. Tijdschrift voor groepspsychotherapie 32, 177-188. Aken-van der Meer, M.E. van & Snellen, W. (1999). Ook weinig tijd kan wonden helen. Tijdschrift voor psychotherapie 5, 322-339. Aken-van der Meer, M.E. van & Wolthoorn, T. (2003). Praten en doen. Tijdschrift voor groepspsychotherapie 3, 35-43. Aken-van der Meer, M.E. van (2004). To say hello and to say goodbye. Tijdschrift voor groepspsychotherapie 2(38), 9-14. Aken-van der Meer, M.E. van (2006). Kort en groep: een goed koppel. Tijdschrift voor psychotherapie 1, 33-45. Aken-van der Meer, M.E. van & Gilhuis, H. (2008, in druk). Over driehoeken, groepen en affectfobieën die voorbij kunnen gaan, McCullough’s individuele korte termijn dynamische psychotherapie vertaald naar de groep. Groepen, Tijdschrift voor Groepsdynamica & Groepspsychotherapie. Alexander, F. & French, T.M. (1946). Psychoanalytic therapy: principles and application. New York: Ronald Press. Alpert, M.C. (1992). Accelerated empathis therapy: A new short-term dynamic psychotherapy. International Journal of Short-Term dynamic psychotherapy 7(3), 133-156. Anderson, E.M. & Lambert, M.J. (1995). Short-term dynamically oriented psychotherapy: A review and meta-analysis. Clinical Psychology Review 15, 503-514.

M. van Aken-van der Meer, KORT EN GOED GENOEG, DOI 10.1007/978-90-313-6635-4, © Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Uitgeverij 2008

204

LITERATUUR

Appelbaum, S.A. (1975). Parkinson’s law in psychotherapie. International Journal of Psychoanalytic Psychotherapy 4, 427. Arendsen Hein, F.M. & Keuken, J. van der (1994). Transactionele analyse en psychodrama, een effectieve combinatie. Strook, Nederlands tijdschrift voor transactionele Analyse 16(1), 22-32. Arendsen Hein, F.M. (2004). Psychodrama en transactionele analyse. Houten: Bohn Stafleu van Loghum. Bednar, R.L. & Kaul, T. (1994). Experiential group research. In: A.E. Bergin & S.L. Garfield (red.), Handbook of psychotherapy and behavioral change (pp. 631-664). 4 th. ed. New York: Wiley and Sons. Beem, S. (2006). Kortdurende focale groepstherapie: studentenhulpverlening bij de GGZ. Groepen, Tijdschrift voor groepsdynamica en groepspsychotherapie 1(3), 15-26. Berg, I.K. & Dolan, Y. (2002). De praktijk van oplossingen. Gevalsbeschrijvingen uit de oplossingsgerichte gesprekstherapie. Lisse: Swets & Zeitlinger. Berk, P.J.C. (2001). Handboek korte psychodynamische psychotherapie. Amsterdam: Boom. Berk, P.J.C. (2003). Handboek korte dynamische groepstherapie. Utrecht: de Tijdstroom. Berk, P.J.C. (2005). Leerboek groepspsychotherapie. Utrecht: de Tijdstroom. Berk, P.J.C. (2006). Dreigende ondergang van de langerdurende groepspsychotherapie? Groepen, Tijdschrift voor groepsdynamica en groepspsychotherapie 1(2), 60-63. Berk, P.J.C. (2007). Toekomst van de groepstherapie. Groepen, Tijdschrift voor groepsdynamica en groepspsychotherapie 2 (jubileumnummer), 93-109. Bettleheim, B. (1984). Freud and man’s soul. New York: Vintage Books. Beutler, L.E., Machado, P.P. & Allstetter Neufeld, S. (1994). Handbook of psychotherapy and behavioral change (pp. 229-269). 4 th. ed. New York: Wiley and Sons. Bion, W.R. (1961). Experiences in groups. Londen: Tavistock. Blatner, H. (1975). Psychodrama. Methoden en praktische toepassingen. Den Haag: Bert Bakker. Bolten, M.P. (1984). Short term residential psychotherapy: psychotherapy in a nutshell. Psychotherapy and psychosomatics, 41, 109-115. Brabender, V.M. (1985). Time limited inpatient group therapy, a developmental model. International Journal of Group Psychotherapy 35(3), 373-390. Bruscia, K. (1998). Defining music therapy. Phoenixville: Barcelona Publishers. Budman, S.H. (1990). The myth of termination. In: J.K. Zeig & S. Gilligan (red.), Brief therapy. New York: Brunner/Mazell.

LITERATUUR

205

Budman, S.H. & Bennett, M.J. (1984). Korte termijn groepspsychotherapie. Psychotherapeutisch paspoort 4. Budman, S.H., Demby, A., Hannan, J.P., Feldstein, M., Ring, J. & Springer, T. (1988). Comparative outcome in time-limited individual and group psychotherapy. International Journal of Group psychotherapy 38, 63-86. Budman, S.H., Simeone, P.G. & Demby, A. (1994). Progress in short-term and time-limited group psychotherapy: evidence and implications. In: A. Fuhriman & G.M. Burlingame (red.), Handbook of group psychotherapy: An empirical and clinical synthesis. New York: Wiley. Budman, S.H., Solds, S., Demby, A., Davis & Merry, J. (1993). What is cohesiveness? An empirical examination. Small Group behaviour 24, 199-216. Burlingame, G.M., Fuhriman, A. & Johnson, J.E. (2002). Cohesion in group psychotherapy. In: J.C. Norcross (red.), A guide to psychotherapy relationships that work. Oxford: Oxford University Press. Burlingame, G.M., MacKenzie, R. & Straus, B. (2004). Small-group treatment: evidence for effectiveness and mechanisms of change. In: M.J. Lambert (red.), Bergin and Garfield’s Handbook of psychotherapy and behavior change (pp. 647-697). 5th ed. New York: John Wiley & Sons. Colijn, S. (2007). Yalom’s invloed in Nederland. Groepen, Tijdschrift voor groepsdynamica en groepspsychotherapie 2(4), 7-10. Commissie sociotherapie (1981). Sociotherapie in de psychiatrische hulpverlening. Verslag nr. 70. Den Haag. Conway, S., Audin, K., Barkham, M., Mellor-Clark, J. & Russell, S. (2003). Practice-based evidence for a brief time-intensive multi-modal therapy guided by group-analytic principles and method. Group Analysis 36, 413435. Cornelissen, C. (1993). Het eerste gesprek. In: T. Berk, M.P. Bolten, E. Gans & H.G.Y. Koksma (Red), Handboek groepspsychotherapie (pp. e18.7-g18.22). Cornelissen, C. (2007). Kortdurende dynamische psychotherapie. De klinische toepassing van ISTDP in groepen. Houten: Bohn Stafleu van Loghum. Cox, M. & Theilgard, A. (1987). Mutative metaphors in psychotherapy: the aeolien mode. Londen: Tavistock. Crits-Christoph, P. & Mintz, J. (1991). Implications of therapist effects for the design and analysis of comparative studies of psychotherapies. Journal of Consulting and Clinical Psychology 59, 20-26. Crits-Christoph, P. (1992). The efficacy of brief dynamic psychotherapy: A meta-analysis. American Journal of Psychiatry 149, 151-158. Davanloo, H. (1978). Basic principle and technics in short-term dynamic psychotherapy. New York: Spectrum publications, medical and scientific books.

206

LITERATUUR

Davanloo, H. (1980). Short-term dynamic psychotherapy. New York: Jason Aronson. Delimon, J. (1994). De uniformiteit van de setting en de uniciteit van de patiënt. VWPG Nieuwsbrief mei, 7-10. Delimon, J. (1999). Kortdurende klinische psychotherapie. In: T. Berk, M.P. Bolten, E. Gans & H.G.Y. Koksma (red), Handboek groepspsychotherapie (pp. f5.1-f5.31). Houten: Bohn Stafleu Van Loghum. Della Selva, P.C. (1996). Intensive short-term dynamic psychotherapy: theory and technique. New York: Wiley. Dijkstra, A. (2007). Schema therapie in de groep. Groepen, Tijdschrift voor groepsdynamica en groepspsychotherapie 2(2), 38-52. Dolan, Y. (2000). Stap voor stap. Baarn: HB uitgevers. Duncan, B.L. & Miller, S.D. (2000). The heroic client; doing client-directed, outcome-informed therapy. San Francisco: Jossey-Bass. Eurlings-Bontekoe, E.H.M. & Snellen, W.M. (2003). Dynamische persoonlijkheidsdiagnostiek, Lisse: Swets en Zeitlinger. Ferenczi, S. & Rank, O. (1924). The development of psychoanalysis. New York: Nervous and Mental Disease Publication. Fosha, D. (2000). The transforming power of affect: A model for accelerated change. New York: Basic Books. Foulkes, S.H. (1948). Introduction to groupanalytic psychotherapie. Londen: Heinemann. Foulkes, S.H. (1964). Therapeutic group analysis. New York: International Universities Press. Fuhriman, A. & Burlingame, G.M. (1990). Consistency of matter. A comparative analysis of individual and groupprocess variables. The Counseling Psychologist 18(1), 6-63. Garfield, S.L. (1973). Basic ingredients or common factors in psychotherapy? Journal of Consulting and Clinical Psychology 41, 9-12. Geerts, G. & Boom, T. den (1999). Van Dale groot woordenboek der Nederlandse taal. 13e herz. uitgave. Utrecht/Antwerpen: Van Dale Lexicografie. Gersick, C.J.G. (1988). Time and transition in work teams: toward a new model of group development. Academy of Management Journal 31(1), 9-41. Gibbard, G.S. (1974). Individuation, fusion and role specialization. In: G.S. Gibbard, J.J. Hartmann & R.D. Mann (red.), Analysis of groups. San Francisco: Jossey Bass. Goldberg, D., Schuyler, W. & Bransfield, D. (1983). Focal group psychotherapy: A dynamic approach. International Journal of Group Psychotherapie 33(4), 531-544. Haegenborgh, P. van & Roozeveld, J. (2006). De groene rondjes. Groepen, Tijdschrift voor groepsdynamica en groepspsychotherapie 1(2), 64-68.

LITERATUUR

207

Have-de Labije, J. ten & Jongsma, M.L. (1992). Autonomiegroepen, een gedragstherapeutische opzet voor vrouwengroepen. Tijdschrift voor Psychotherapie 18(6), 348-360. Hellemans, J. (1997). Kortdurende dynamische groepstherapie. Tijdschrift voor groepspsychotherapie 32, 151-161. Hellemans, J. (2004). Ontvankelijkheid en zelfcompassie; angstregulatie in de therapeutische relatie. Tijdschrift Cliëntgerichte psychotherapie 42(3), 195-203. Hellemans, J. & Bogels, S. (2008). De kracht van Mindfulness in de GGZ. De psycholoog, juli. Hest, F. van (2003). Creatieve therapie als feest. Tijdschrift voor Creatieve Therapie 1, 22-26. Hoijtink, T.A.E. (2001). De kracht van groepen. Houten: Bohn Stafleu Van Loghum. Hoijtink, T.A.E. (2007). Cohesieve krachten in groepen. Houten: Bohn Stafleu van Loghum. Hollander, J., Derks, L. & Meijer, A. (1992). Neurolinguïstisch programmeren in Nederland, basistechnieken en artikelen. Cothen: Sevire. Hubert, W. (1994). Co-therapie, algemene principes. In: T. Berk et al. (red.), Handboek groepspsychotherapie (G4, pp. 3-46). Houten: Bohn Stafleu Van Loghum. Janzing, C. & Kerstens, J. (2005). Werken in een therapeutisch milieu. Houten: Bohn Stafleu van Loghum. Jong, R. de (1993). Goed begonnen is half gewonnen. Tijdschrift voor Groepspsychotherapie, 11-15. Jong, P. de & Berg, I.K. (2004). De kracht van oplossingen. Handwijzer voor oplossingsgerichte gesprekstherapie. Amsterdam: Harcourt. Jongerius, P.J. (1993). Groep gezocht: over vraag en aanbod in het groepswezen. De kategorale groep een mega-trend? Verslag studiedag NVGP. Kabat-Zinn, J. (1994). Wherever you go, there you are: Mindfulness meditation in everyday life. New York: Hyperion. Kipnes, D.R., Piper, W.E. & Joyce, A.S. (2002). Cohesion and outcome in shortterm psychodynamic groups for complicated grief. International Journal of Group Psychotherapy 52, 483-509. Kopland, R. (2003). Het mechaniek van de ontroering. Amsterdam: G.A. van Oorschot. Kopp, Richard R. (1995). Metafor therapy. Using client-generated metafors in psychotherapy. New York: Brunner/Mazel. Lambert, J. (1992). Psychotherapy outcome research: implications for integrative and eclective psychotherapists. In: J.C. Norcros & M.R. Goldfried (red.), Handbook of psychotherapy integration (pp. 94-129). New York: Basic Books.

208

LITERATUUR

Lambert, M.J. (2004). Introduction and historical overview. In: Bergin and Garfield’s Handbook of Psychotherapie and behavioral change (pp. 3-15). New York: Wiley and Sons. Lambert, J. & Ogles, B. (2004). The efficacy and effectiveness of psychotherapy. In: A.E. Bergin & S.L. Garfield (red.), Bergin and Garfield’s Handbook of Psychotherapie and behavioral change. New York: Wiley and Sons. Levine, B. (1979). Group psychotherapy, practice and development. New York: Prentice Hall. Leijssen, M. (2003). De therapeut. In: C. Colijn, J.A. Snijders & R. Trijsburg (red.), Leerboek integratieve psychotherapie. Utrecht: de Tijdstroom. Liebermann, M.A., Yalom, I.D. & Miles, M.B. (1973). Encoutergroups: First facts. New York: Basic Books. Livesley, W.J. & MacKenzie, K.R. (1983). Social roles in psychotherapy groups. In: R.R. Dies & K.R. MacKenzie (red.), Advances in group psychotherapy. Madison: International Universities Press. Maas, A.A. van der (1994). Co-therapie in de groepstherapie: Casuïstiek. In: T. Berk et al. (red.), Handboek groepspsychotherapie (G5, pp. 1-18). Houten: Bohn Stafleu Van Loghum. MacKenzie, K.R. (1990). Introduction to time-limited group psychotherapy. Washington: American Psychiatric Press, Inc. MacKenzie, K.R. (1994). The developing structure of the therapy group system. In: H.S. Bernard & MacKenzie K.R. (red.), Basics of group psychotherapy. New York: The Guilford Press. MacKenzie, K.R. (1997). Clinical application of group development ideas. Group Dynamics: Theory, Research and Practice 4, 275-287. MacKenzie, K.R. (2000). Group psychotherapies and managed care. In: A.J. Kent & M. Hersen (red.), A psychologist’s proactive guide to managed mental health care. Mahwah, NJ: Erlbaum. MacKenzie, K.R. (2000). The developing structure of the psychotherapy group system. In: D.E. Wilfley, K.R. MacKenzie, R.R. Welch, V.E. Ayres & M.M. Weisman (red.), Interpersonal psychotherapy for groups. New York: Basic Books. Malan, D. (1963). A study of brief psychotherapy. Londen: Davistock (herdrukt in 1975, New York: Plenum Press). Malan, D. (1976). The frontier of brief psychotherapy. New York: Plenum Press. Malan, D. (1992). The most important development in psychotherapy since the discovery of the unconscious. In: H. Davanloo (red.), Short term dynamic psychotherapy. Northvale, NJ: Jason Aronson. Mander, G. (2000). A psychodynamic approach to brief therapy. Londen: Saga Publications. Mangione, L. & Forti, R. (2002). The use of the here and now in short-term

LITERATUUR

209

group psychotherapy. In: L. VandeCreek & T.L. Jackson (red.), Innovations in clinical practice: A source book (vol. 20). Sarasota, Fl, VS: Professional Resource Press, Professional Resource Exange. Mann, J. (1973). Time limited psychotherapy. Cambridge (Mass.): Harvard University press. Mann, J. & Goldman, R. (1994). A casebook in time-limited psychotherapy. Northvale, NJ: Jason Aronson. Marcovitz, R.J. & Smit, J.E. (1984). Therapeutische factoren in de waarneming van patiënten in korte termijn groepspsychotherapie. Psychotherapeutisch paspoort 2, 4.43-4.51. McCullough, L. (1997). Changing character. New York: Basic Books. McCullough, L. (2003). Treating affect phobia. New York/Londen: The Guilford Press. Meerum Terwogt, E. (1997). Een kortdurende groepspsychotherapie voor jongvolwassenen met gescheiden ouders. T. Berk, M.P. Bolten, E. Gans & H.G.Y. Koksma (Red), Handboek groepspsychotherapie (J2.3.1-J2.3.22). Houten: Bohn Stafleu Van Loghum. Menninger, K. (1958). Theory of psychoanalytic technique. Londen: Imago. Molnos, A. (1995). A question of time: essentials of brief dynamic psychotherapy. Londen: Karnac. Norcross, John C. & Freedheim, Donald K. (1992). Into the future: Retrospect and prospect in psychotherapy. In: D.K. Freedheim, H.J. Freudenberger, J.W. Kessler, S.B. Messer, D.R. Peterson (red.), History of psychotherapy: A century of change (pp. 881-900). Washington DC: American Psychological Association. NVGP (1986). De kategorale groep, een mega-trent? Verslag van de studiedag 13 september 1985. Ormont, L.R. (1990). The craft of bridging. International Journal of Group Psychotherapy 40(1), 3-17. Ormont, L.R. (1996). Bringing life into the group experience: the power of immediacy. Group 20(3). Piper, W.E.A. (1992). Adaptation to lost to short term group psychotherapy. New York, Londen: the Guildford Press. Piper, W.E.A. & Joyce, A.S. (1996). A consideration of factors influencing the utilization of time-limited short-term group psychotherapy. International Journal of Group Psychotherapy 46, 311-328. Poey, K. (1985). Guidelines for the practice of brief, dynamic group therapy. International Journal of Group Psychotherapy, 35(3), 331-354. Powers, Th.A. (2005). Working with clock ticking. In: L. Motherwell, & J. Shay (Eds), Complex dilemmas in group therapy (pp. 231-241). Londen/New York: Brunner-Routledge.

210

LITERATUUR

Rabin, H. (1967). How does cotherapy compare with regular therapy? American Journal of Psychotherapy 21, 244-247. Rijken, H. & Hulst, J. van (red.) (2005). Therapiegroepen voor vrouwen. Van actie naar professie. Houten: Bohn Stafleu van Loghum. Rosenberg, S.A. & Zimet, C.N. (1995). Brief group treatment and managed mental health care. International Journal of Group Psychotherapy 45, 367-379. Sandahl, C., Gerge, A. & Herlitz, K. (2004). Does treatment focus on selfefficacy result in better coping? Paradoxical findings from psychodynamic and cognitive-behavioral group treatment of moderate alcohol-dependent patients. Psychotherapy Research 14(3), 388-397. Sandahl, C. & Lindgren, A. (2006). Focused group therapy: An integrative approach. Journal of Contemporary Psychotherapy 36(3), 113-119. Sande, R. van de, Hoof, F. van & Hutschenmakers, G. (1992), Vraag en aanbod in de Riagg. Utrecht: NcGv. Schacht, T.E., Binder, J.L. & Strupp, H.H. (1984). The dynamic focus. In: H.H. Strupp & J.L.Binder (red.), Psychotherapy in a new key. New York: Basic Books. Segal, Z., Williams, M. & Teasdale, J. (2002). Mindfulness-bases cognitieve therapy for depression. New York: The Guilford Press. Shazer, S. De (1985). Keys to solution in brief therapy. New York: Norton. Sifneos, P. (1987). Short-term dynamic psychotherapy: Evaluation and technique (2nd ed.). New York: Plenum. SKP, Stichting Klinische Psychotherapie (2001). Resultaatonderzoek in de klinische psychotherapie. Recente gegevens op basis van het Standaard Evaluatie Project 1997-2000. Terugblik op 25 jaar resultaatonderzoek. Noordwijkerhout: SKP. Snijders, J.A. (2004). Groepscohesie: een empirisch ondersteunde therapeutische factor? Tijdschrift voor psychotherapie 30(4), 245-265. Snippe, D. (2003). Interpersoonlijke psychotherapie in een ambulante groep. In: T.J.C. Berk, M.P. Bolten, E. Gans & H.G.Y. Koksma (Red), Handboek groepspsychotherapie (I 2.1-I 2.35). Houten: Bohn Stafleu Van Loghum. Sobell, M.B. & Sobell, L.C. (1998). Guiding self-change. In: W.R. Miller & N. Heather (Eds.), Treating addictive behaviors. New York: Plenum Press. Steenbarger, B.N. & Budman, S.H. (1996). Group psychotherapy and managed behavioral healt care: Current trends and future challenges. International Journal of Group Psychotherapy 46, 279-309. Stel, J. van der (2002). De merites van groepspsychotherapie in de ambulante geestelijke gezondheidszorg. Tijdschrift voor psychotherapie 28, 301-317. Stel, J. van der (2005). Groepstherapie en onderzoek. Houten: Bohn Stafleu van Loghum.

LITERATUUR

211

Stoffer, R. (1994). Het vijf gesprekken experiment. Maandblad Geestelijke volksgezondheid 2, 142-158. Stoffer, R. (2002). Het vijf gesprekkenmodel in de praktijk. Psychopraxis 4(2), 64-69. Stolk, P. & Aken-van der Meer, M.E. van (2006). Steen en tijdperk, de kracht van beeldhouwen op de KKP. Groepen, Tijdschrift voor groepsdynamica en groepspsychotherapie 1(4), 45-54. Svartberg, M. & Stiles, T.C. (1991). Comparitive effects of short-term psychodynamic psychotherapy: A meta-analysis. Journal of Consulting and Clinical Psycology 59, 704-714. SWOPG, Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Psychotherapeutische Gemeenschappen (2002). Resultaatonderzoek in de klinische Psychotherapie 1997-2000. Op basis van het Standaard Evaluatie Project STEP. Noordwijkerhout: SWOPG. Thunnissen, M.M. (1993). De eerste klap is een daalder waard. Tijdschrift voor psychotherapie 19(2), 85-94. Thunnissen, M.M. (2006). Long-term prognosis and aftercare in short-term inpatient psychotherapy of personality disorders. Proefschrift. Halsteren. Timmer, A.G. & Aken-van der Meer, M.E. van (1996). Genderkwesties en Cotherapie. Groepspsychotherapie 30(2), 26-31. Tuckman, B. (1965). Developmental sequences in small groups. Psychological Bulletin 63, 383-399. VKP bulletin (2006). Bulletin van de Vereniging voor Klinische Psychotherapie 8(3). Wagendorp, B. (2006). Vroeger was alles beter. de Volkskrant, 31 december. Walter, J.L. & Peller, J.E. (1992). Becoming solution focussed in brief therapy. New York: Brunel/ Mazel. Whitacker, D.S. & Liebermann, M.A. (1964). Psychotherapy through the group process. Chicago: Aldine. Wilfley, D.E., MacKenzie, K.R., Welch, R.R., Ayres, V.E. & Weissman, M.M. (2000). Interpersonal psychotherapy for group. New York: Basic Books. Winnicott, D.W. (1958). Collected papers: Through paediatrics to psychoanalysis. New York: Basic Books. Wolberg, L.R. (1980). Handbook of short-term psychotherapy. New York: ThemeStratton. Wolf, T. de (2006). Affectfobie behandeling: kort als het kan, lang als het moet. In: W. Roelofsen, J. Dijs, L.M. Dil, W.C.B. Hoenink & J.A.R. Schulkes (red.), Tijd en tijdsbesef in de kortdurende psychoanalytische psychotherapie. Assen: van Gorkum. Yalom, I.D. (1975). Theory and practice of group psychotherapy (4th ed. 1995). New York: Basic Books.

213

Register

aandachtstraining, 112 aanloopperiode, 102 aanpassingsmechanisme, 149 abstinente houding, 106 acceptatie, 140 activerende affecten, 64 adaptief gevoel, 72 adaptieve agressie, 58 adjourning, 80 affect activerend, 64 onderliggend, 64 remmend, 65, 121 affectfobie, 64, 84 afhankelijke groep, 42 afhankelijkheid, 17 afscheid, 127 afscheidsfase, 101 afweer clarificatie van, 27 flexibiliteit van, 149 genderspecifiek, 152 narcistisch, 152 systemische functie, 150 weerbarstig, 58 afweerfunctie, 98 agressie, 119 agressie/assertiviteit, 178 altruïsme, 42, 87 ambivalente gevoelens, 46 analytische neutraliteit, 27 analytische vis-à-vis therapie, 39 angst, 49 reactief, 119 angstniveau, 108 antagonist, 168 As-I-problematiek, 148 As-II-problematiek, 148 authenticiteit, 46 autonome groepsdynamica, 44 autonomie, 17 autoritaire therapeut, 50 autoriteitsconflict, 91 autoriteitscrisis, 83, 127

basisovertuigingen, 42 beëindigingsfase, 75 begeleide groepsdynamica, 44 beginfase, 75 behandelbespreking, 21 behandeldoel, 14, 30 behandeldruk, 17, 33, 108 behandelfilosofie, 144 behandelfocus, 14 behandeling 24-uurs, 33 hogedrukpan-, 151, 187 semiklinisch, 146 behandelintensiteit, 46 behandelresultaat, 137 behandelroute, 146 behandelsetting, 134 belangentegenstellingen, 137 beperkende oplossing, 41, 119 beperkende rol, 47 bestraffend/beperkend groepsklimaat, 118 bewuste en onbewuste motieven, 39 borderline groep, 52 bridging, 86 budgettaire ruimte, 139 burn-outklachten, 123 categorale groep, 15 catharsis, 42, 87 emotioneel, 27 cliënt, geprotoprofessionaliseerd, 71 cliëntperspectief, 62 cluster C, 150 cluster C-problematiek, gecompliceerd, 148 coaching, 18 cognitieve gedragstherapie, 18, 128 cohesie, 42 collusie, 96 comorbiditeit, 115

compassie, 18, 32 zelf-, 58, 72, 178 complexe problematiek, 23, 144, 145 complexe PTSS-groep, 128 conflict, 49 autoriteits-, 91 focaal groeps-, 119 intrapsychisch, 63 conflictdriehoek, 17 conflictfase, 90 confrontatie, 27, 106 containment, 91 context diversiteit van sociale, 39 groeps-, 79 maatschappelijk en professioneel, 16 sociaal-maatschappelijk, 21 van cliënt, 22 van organisatie, 133 continuïteit, 133 contra-indicaties, 32, 151 copingstrategie, 125 corrigerende ervaringen, 14, 31, 41, 87, 172 cotherapeut, 134 cotherapie, 38, 133 counterfobisch, 188 creatieve therapie beeldend, 155 crisisinterventie, 15 daar en toen, 107 dakmodel, 33 dakpanmodel, 105, 146 demoralisering, 140 depressiegroep, 128 desillusie, 88 destructieve patronen, 71 diagnostiek, 61 diagnostisch gesprek, 146 dialectische gedragstherapie, 128 dieptestructuur, 14, 44, 131 differentiatie (tussen groepsleden), 42

M. van Aken-van der Meer, KORT EN GOED GENOEG, DOI 10.1007/978-90-313-6635-4, © Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Uitgeverij 2008

214

REGISTER

differentiatiefase, 75, 119 directief, 32 director, 167 divergerend groepslid, 96 diversiteitvisie, 61 doelgericht, 18, 35, 106 doelgroepgericht, 15 doelgroepgerichte groep, 58 draagkracht, 33, 57 heterogeniteit in, 122 homogeniteit in, 29, 115 psychologisch en emotioneel, 26 draagvlak organisatorisch, 138 draaiboek, 128 DSM-IV-codering, 17 dwangstoornisgroep, 128 dynamische matrix, 40 eetstoornis, 15 effectonderzoek van tijdgelimiteerde therapie, 15 egosterkte, 17, 32, 122 einddatum (van behandeling), 77 eindevaluatie, 146 eindigheid, 81 emotioneel leider, 48, 95 emotionele expressie, 46 emotionele groep, 41 emotionele nabijheid, 178 empathie, 27, 46, 129 erkenning, 106 ervaringsdeskundigheid, 86 evaluatie, 194 eind-, 146 halfweg-, 146 evaluatiegesprek, 147 existentiële therapie, 79 exposure, 84 fasemodellen, 31 fasespecifieke taken, 130 feedback, 97, 168 flexibiliteit van afweer, 58, 149 focaal groepsconflict, 119 focale conflicttheorie (Whitacker en Liebermann), 41 focale groepspsychotherapie, 29 focus groeps-, 127 individueel, 127 Focused Group Therapy, 123 follow-up gesprek, 120

forensische psychiatrie, groep in, 128 formele normen, 49 forming, 80 frustratietolerantie, 57 functieverschuiving, 160 funderende matrix, 40 GAF-schaal, 149 gedragstherapie, 79 gelimiteerd in tijd, 14, 15 gender, 39 genderspecifieke afweer, 152 genetische duiding, 111 genetische factor, 73, 106 geprotoprofessionaliseerde cliënt, 71 gesprekstraining, 174 gratificeren, 111 groep afhankelijk, 42 complexe PTSS-, 128 depressie, 128 dieptestructuur van, 14 doelgroepgericht, 58 dwangstoornis-, 128 emotioneel, 41 halfopen, 33 in forensische psychiatrie, 128 interactionele capaciteit, 140 oppervlaktestructuur van, 14 paniekstoornis-, 128 psychodynamisch focaal, 115 schizofrene klachten, 128 seksehomogene samenstelling, 128 (semi)gesloten, 17 sociale-vaardigheidstrainings-, 128 structuur van, 131 taakgericht, 80 trainings-, 128 vecht-vlucht-, 42 vluchtelingen-, 128 voortgangs-, 147 werk-, 41 groepsanalyse (Foulkes), 40 groepsanalytische groepstherapie, 14 groepsbehandeling, 37 groepscohesie, 43 groepsdenken, 47 groepsduiding, 42

groepsdynamica, 14, 38 autonoom, 44 begeleid, 44 groepsdynamische mogelijkheden, 25 groepsfasen, 17 groepsfocus, 127 groepsgrenzen, 87 groepsinterpretatie, 124 groepsinterventie, 40 groepsklimaat, bestraffend/beperkend, 118 groepslid divergerend, 56 emotioneel leider, 48, 95 monopolist, 48 stil en teruggetrokken, 48 taakgericht leider, 48 taakgerichte leider, 95 zondebok, 48, 96 groepsmatrix, 40 groeps-medicijnspreekuur, 155, 158 groepspsychotherapie, 16, 157 focaal, 29 kosten, 16 psychodynamisch, 14 groepsanalytisch, 14 haken en ogen-gesprek, 152 halfopen groep, 33 halfwegevaluatie, 146 haptonomie, 161 hechting, 33, 154 herkenning, 106 heterogeniteit, 29 in draagkracht, 122 hier en nu, 79 hier-en-nu oriëntatie, 28 hogedrukpanbehandeling, 151, 187 holding, 91 homogeniteit, 29 in draagkracht, 29, 115 in leeftijd, 115 in levensfase, 115 homogeniteit in behandeldoel, doelgroep of klacht, 29 homogeniteitsprincipe, 57 hoop, 42, 87 houding van therapeut, 18 hulpeloosheid, 140 hulpverlener en management, 23 hypothese, 43, 69

REGISTER

identificatiemogelijkheden, 106 identiteit, 127 ik-sterkte, 32 impliciete normen, 49 indicatiestelling, 17, 34, 124 individuatie, 42 individuatie/separatieproblematiek, 126 individuatiefase, 97 individueel gesprek, 155 individuele focus, 127 individuele therapie, 140 kosten, 16 tijdefficiënt, 18 informatieavond, 156 informele normen, 49 intakestaf, 63 intaketeam, 17 interactie, 27 interactiefase, 124 interactiepatronen, 47, 80 interactionele capaciteit (van groep), 140 intermitterende behandeling, KTGP als, 33 intern conflict, 27 interne dynamiek, 14, 57 interpersoonlijk leren, 42 interpersoonlijke communicatie, 109 interpersoonlijke psychotherapie, 39 interpersoonlijke relaties, 39 interpretatie, 43, 124 interpretaties, 124 interventie steunend, 106 intimiteit, 58, 119 intimiteit, angst voor, 48 intimiteitscrisis, 83 intimiteitsfase, 97 intranet, 139 intrapsychisch conflict, 63 intrapsychische structuur (van cliënt), 40 inzicht, 31, 42 irritatie, 88 junioren, 105 kennis van therapeut, 18 kernbegrippen van KTGP, 16, 77 kernconflict, 27

kernelementen, 18 kernprobleem, 15 KKP, 26 klachtgericht, 15 klachtgerichte therapie, 13 klinische psychotherapie, 144, 145 konzentratieve Bewegungstherapie, 161 kop-van-jut, 190 kortdurende klinische psychotherapie (KKP), 26 korte termijn groepspsychotherapie (KTGP) zie KTGP, 13 korte termijn klachtgerichte groep, 26 kosten van groepspsychotherapie, 16 van individuele therapie, 16 kosteneffectiviteit van therapie, 16, 24 KTGP, 16 definiërende eigenschappen, 29 kernbegrippen, 77 ondersteunende eigenschappen, 29 leefmilieu, 157 leeftijd, 151 homogeniteit in, 115 leiderschapsrol, 95 levensfase, 151 homogeniteit in, 115 levensverhaal, 146 lichaamsanker, 161 lichaamssignaal, 160 losmaking, 33, 154 loyaliteitsproblemen, 71 Maatregel Psychotherapie, 22 maatschappelijke en professionele context, 16 management en hulpverlener, 23 marktwerking, 22 matrix dynamisch, 40 funderend, 40 groeps-, 40 medicatie, 155 metafoor, 15, 74 methodiek, 104 ondersteunend, 112 milieufactoren, 144 milieutherapeutische principes, 144

215

mindfulness, 112 Mindfulness, 161 MMPI-2, 151 modules, 128 monopolist, 48 motivatie, 122, 152 motto, 15 mottodag, 146 multidisciplinair behandelaanbod, 33 multidisciplinaire behandelsetting, 144 multimethodisch behandelaanbod, 151 narcistische afweer, 152 negatieve normen, 49 negatieve verwachtingen, 124 neurolinguïstisch programmeren (NLP), 161 neurotiserende ervaring, 108 niet-conformerend groepslid, 48 non-verbale signalen, 117 normatief klimaat, 88, 91 normen, 43 formeel en informeel, 49 impliciet, 49 negatief, 49 positief, 49 normering positief, 118 norming, 80 NVM, 151 objectrelatietherapie, 39 oedipaal/preoedipaal, 149 onbewuste, het, 39 onderliggende affecten, 64 ondersteunende methodiek, 112 onderzoek, 138 psychodiagnostisch, 138 oneindigheid, 30 ontdekkende groepspsychotherapie, 80 ont-rollen, 168 ontwikkelingsstagnatie, 127 ontwikkelingstaken, 17, 83 open groep, 18 opleidingsgroep, 18 oplossing beperkend, 41, 119 verruimend, 119 oplossingsgerichte therapie, 112

216

REGISTER

opnemingsfase, 83 oppervlaktestructuur, 14, 131 organisatorisch draagvlak, 138 oriëntatiefase, 124 overdracht, 30, 39 overlevingsstrategie, 152 paarvorming, 42 paniekstoornisgroep, 128 parallelfase, 83 parentificatie, 150 patiënt-staf meeting (PSM), 157 patroon destructief, 71 interactie-, 47, 80 voorkeursinteractie-, 90 performing, 80 persoonlijkheidsproblematiek, 52 persoonlijkheidsverandering, 32 persoonlijkheidsvragenlijst, 151 MMPI-2, 151 NVM, 151 ZAT, 151 persoonsdriehoek, 17, 65 persoonskenmerken, 39 pestverleden, 127, 151 positieve normen, 49 positieve normering, 118 positieve overdracht, 106 pretherapie, KTGP als, 33 primair proces, 44 procesgericht, 18, 35, 106 procesverheldering, 43 productieve/verruimende oplossing, 41 protagonist, 167 protocol, 128 psychoanalyse, 39 psychoanalytisch model, 79 psychoanalytische groepspsychotherapie, 38 psychoanalytische grondregel, 38 psychodiagnostisch onderzoek, 138 psychodiagnostisch testonderzoek, 61 psychodrama, 155 psychodynamische focale groep, 115 psychodynamische groepspsychotherapie, 13, 14 psychodynamische groepstherapie lang, 14

psychodynamisch-interpersoonlijke visie, 104 psychologische en emotionele draagkracht, 26 psychologische testdiagnostiek, 61 psychologiseren, 160 psychomotorische therapie, 155 psychosociale stressfactoren, 149 psychotherapie, 157 rationaliseren, 160 reactieve angst, 41, 48, 119 realiteitscontrole, 106 regressie, 17, 106 remmende affecten, 65, 121 rituelen, 188 rol, 103 beperkend, 47 geparentificeerd, 21 leiderschaps-, 95 therapeut, 18 van therapeut, 15, 103 voorkeurs-, 47 rol (definitie), 89 role-lock, 48, 96 rollen, 43 rolmodel, 87 rouw, 58 rouw/verdriet, 213 rumineren, 155 schaamte, 49, 117 schizofrene klachten, 128 seksehomogene samenstelling, 128 seksuele wensen, 178 (semi)gesloten groep, 17 semiklinische behandeling, 146 senioren, 105 sensomotorisch gebied, 161 Sensory Awareness, 161 separatie, 101 separatiecrisis, 83 separatiefase, 124 sharing, 168 Short Term Dynamic Psychotherapy (STDP), 26 sibling-jaloezie, 188 signaal lichaams-, 160 non-verbaal, 117 sociaal-maatschappelijke context, 21

sociale-vaardigheidstrainingsgroep, 128 sociotherapie, 155, 157 somatiek, 32 STDP, 26 steun, 27, 106 steunende interventie, 106 stil en teruggetrokken groepslid, 48 storming, 80 structuur, 42 diepte, 131 oppervlakte-, 131 structuurelementen, 45 subjectieve belevingswereld, 39 symptoomverlichting, 56, 59 symptoomvorming met cluster-Ckenmerken, 150 systeemgesprek, 156 systeemtherapeut, 22 systematische desensitisatie, 27 taak fasespecifiek, 130 ontwikkelings-, 17, 83 taakgericht leider, 48, 95 taakgerichte groep, 80 Tavistock-methode, 40 tegenoverdracht, 39, 106, 170 terugkombijeenkomst, 188 terugkomgesprek, 102 themagericht, 15 therapeut autoritair, 50 houding, 18 kennis, 18 rol, 18 rol van, 15, 103 vaardigheden, 18 therapeutisch contact, 79 therapeutisch klimaat, 49 therapeutisch verlof, 146 therapeutische factoren, 141 therapeutische factoren (Yalom), 42 therapeutische gemeenschap, 145 therapeutische relatie, 27 therapie analytische vis-à-vis, 39 creatief beeldend, 155 existentieel, 79 gedrags-, 79 groepspsycho-, 157 interpersoonlijke psycho-, 39

REGISTER

klachtgericht, 13 klinische psycho-, 144 ontdekkende groepspsycho-, 80 psycho-, 157 psychodrama-, 155 psychomotorisch, 155 socio-, 157 tijdefficiënt, 18 vak-, 157 therapietrouw, 24 tijd, 78 objectief, rekenkundig, 78 subjectief doorleefd, 78 tijdefficiënt, 106 tijdefficiënte individuele therapie, 18 tijdefficiënte therapie, 18 tijdgelimiteerde therapie effectonderzoek, 15 tijdloosheid, 30, 81 tijdsbeleving lineair, 78 subjectief, 78 tijdslimiet, 14, 15 timing, 106 trainingsgroep, 128 transactioneel-analytisch model, 146 transitional object, 166, 178 traumagerelateerde problemen, 23 uitageren, 172 universaliteit, 42 upperlevel borderline, 148 vaardigheden van therapeut, 18 vaktherapie, 157

valkuil, 63 vecht-vluchtgroep, 42 veranderingsgezindheid, 137 verboden gevoelens, 64 verlies, 112 vermijding, 117 verruimende oplossing, 119 verschil van inzicht, 136 VERS-training, 155 vluchtelingengroep, 128 voorkeursinteractiepatronen, 90 voorkeursrol, 47, 108 voortgangsgroep, 147 vreugde, 178 vrije associatie, 40, 44, 81 website, 139 wederkerigheidsfase, 75, 83, 97 weerbarstige afweer, 58 weerbarstige problematiek, 23, 33 weerstand, 23, 27 wensen, 49 werkfase, 97 werkgroep, 41 werkoverleg, 21 ZAT, 151 zelfacceptatie, 43 zelfcompassie, 58, 72, 178 zelfdevaluatie, 119 zelfgevoel, 112 zelfonthulling, 46, 75, 86, 118 zelfpsychologie, 39 zelfreflectie, 26 zondebok, 48, 96 zorgaanbieders, 22 zorginkopers, 22

217