Inhoud Aan jou de keuze 7 1 Je ouders zijn ook maar mensen 11 2 Eerst ruzies, nu ook nog de scheiding 21 D/2012/45/239 - isbn 978 94 014 0183 8 - nur 248 Tweede druk Vormgeving omslag en binnenwerk: Nanja Toebak, ’s-Hertogenbosch Illustraties omslag en binnenwerk: Marcel Jurriëns, Boxtel © Uitgeverij Lannoo nv, Tielt, 2012 Dit boek is een uitgave van Uitgeverij LannooCampus (Houten). LannooCampus maakt deel uit van Uitgeverij Lannoo nv. Alle rechten voorbehouden. Behoudens de uitdrukkelijk bij de wet bepaalde uitzonderingen mag niets van deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, door middel van druk, fotokopie, microfilm, of op welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.
3 Dit is niet eerlijk! 31 4 Wat cijfers ons leren 41 5 En toen veranderde mijn wereld 51 6 Bij wie ga ik wonen? Waar? Wanneer? 63 7 Help, mijn moeder/vader heeft een vriend(in)! 73 8 Die vriend(in) woont nu ook in ‘mijn’ huis! 83 9 Wat moet ik met die ‘plusouder’? 95 10 Omgaan met stiefbroers, stiefzussen moet je leren; zij ook! 107 11 Nieuwe regels, ook dat nog! 117 12 Je eigen plek, je vrijheid 129 13 Een baby erbij, dichter bij elkaar of verder uit elkaar? 139 14 Oh nee, wéér een nieuwe partner! 151 15 Jouw school, jouw vriend 163 16 De rechter, jouw belang is zijn zorg 175 Niet alleen maar een boek 187
Uitgeverij LannooCampus p/a Papiermolen 14-24 3994 DK Houten (Nederland) Postbus 97 3990 DB Houten (Nederland) www.lannoocampus.nl
Auteurs 191 Dankwoord 197
Aan jou de keuze
Beste tiener, In dit boek geven we antwoord op vragen over de scheiding van je ouders en je nieuwe leefsituatie. Besef dat je zelf dingen kunt verbeteren, dat je zelf iets aan je situatie kunt veranderen. Om je hierbij te helpen, vatten we aan het einde van elk hoofdstuk nog even samen wat je beter wel of niet kunt doen. Jij als jongere hebt namelijk een stem in het hele gebeuren. Jouw mening telt ook. Het is daarom erg belangrijk dat naast je ouders, ook jij kunt zeggen wat je zelf wilt. Je kunt ieder hoofdstuk van dit boek afzonderlijk lezen. Je kiest een hoofdstuk uit aan de hand van de situatie die voor jou het meeste aandacht vraagt en voor jou dus het meest dringend is. Je kunt natuurlijk ook het hele boek lezen. Hierdoor krijg je een volledig beeld van wat je kunt doen aan de problemen die je tegen7
komt. De woorden ‘stiefouder’ en ‘plusouder’ worden in dit boek door elkaar gebruikt. In beide gevallen wordt hier de nieuwe partner van je vader of moeder mee bedoeld. Wij hopen dat deze persoon een ‘plus’ in je leven wordt en dus een echte ‘plusouder’. Bij elk hoofdstuk krijg je het verhaal van Sofie en Pieter. Zij hebben hetzelfde meegemaakt als jij en willen je even een kijkje geven in hun leven. Ze vertellen hoe zij ervaren hebben wat er in een hoofdstuk besproken wordt. Reis jij een stukje met ze mee? Alle auteurs die aan dit boek hebben meegewerkt, wensen je alvast veel leesplezier en hopen dat je heel veel antwoorden op je vragen vindt.
8
*
Thuis in twee gezinnen
1 Je ouders zijn ook maar mensen Jos Willems
Ik was pas twaalf en zat in een internaat. Dat kon vroeger
niet anders als je verder wilde studeren en niet in de stad woonde. Op een morgen werd ik door de directeur uit de les gehaald. ‘Jouw vader is heel ernstig ziek’, zei hij, ‘ik zal je naar huis brengen’. Onderweg bereidde hij me voor op wat hij al wist. Toen we bij ons huis k wamen, waren de luiken gesloten. ‘Ik denk dat we te laat zijn’, zei hij. ‘Te laat, hoe kon dat nu?’ Dus was mijn vader dood? Ik had hem een week eerder nog gezien, springlevend. Er flitste maar één gedachte door mijn hoofd: mijn moeder! Ik had haar zes maanden geleden ontzettend verdrietig gezien bij de dood van haar vader. Hoeveel erger zou dit nu niet zijn? Ik moest sterk zijn. Waarschijnlijk dacht zij hetzelfde: sterk zijn voor mij. Samen k wamen we door ons grote verdriet. Achteraf was ik verwonderd dat ik me bezorgder voelde om mijn moeder dan 11
dat ik pijn had om het verlies van mijn vader. Toch hield ik evenveel van ze. Ik vond het verschrikkelijk wat mijn vader overk wam, ook voor mijzelf. Nooit meer gaan fietsen met hem, sprinten om de eerste te zijn. Nooit meer kunnen luisteren naar die spannende verhalen over wat hij in de oorlog allemaal had meegemaakt: gevochten, krijgsgevangen geweest, gevlucht vanuit het midden van Duitsland. En nooit meer heftige discussies over voetbal. Behalve zelf doodgaan of heel erg ziek worden, kon ik mij niets voorstellen dat zo erg was. Zonder dat ik het besefte, leerde ik alles wat mij later aan ergs kon overkomen de juiste plaats te geven. Ik had geleerd te relativeren.
deel had dat je die verschrikkelijke ruzies niet hoefde meemaken, dan zul je daar weinig boodschap aan hebben. Maar het is wel zo. Mogelijk wil je ook niet dat jouw ouders uit elkaar gaan. Je dacht dat zoiets jou nooit zou overkomen. Helaas is de kans dat dit wel gebeurt bijna één op twee. De hindernis goed nemen
Je kunt het erg vinden dat dit zo vaak voorkomt, maar het kan je tegelijk geruststellen. Als de kans inderdaad zo groot is, dan is het niet langer ‘iets wat nu net jou weer moest overkomen’. Als zoveel kinderen de scheiding van hun ouders meemaken dan zijn er ook heel veel die deze hindernis goed nemen. En dat klopt: zeker bij vier van de vijf kinderen blijkt dit zo te zijn. Meestal is daar tijd voor nodig, maar ze komen er wel uit. Zorg dat je daarbij bent, want je kunt daar zelf heel wat aan doen. En wij willen je hierbij op weg helpen. J e ou de rs z ij n ook maar men sen
‘S c h e i d e n d o e t l i jd e n’, m a a r h e t i s h e t e i n d e va n d e w e r e l d n i e t
Als je ouders je vertellen dat ze uit elkaar gaan dan doet dat pijn, veel pijn misschien. Je kunt kwaad worden, omdat je vindt dat ze je in de steek laten, ook al is dat niet zo. Misschien maakt jouw vader in de toekomst zelfs wel meer tijd vrij voor jou helemaal alleen of wordt de band met jouw moeder nog intenser. Misschien heb je er al aan gedacht dat je ouders gingen scheiden en was je er bang voor. Je zag dat ze de laatste tijd bijna altijd ruzie maakten, hoe de een nog nauwelijks iets goed kon doen bij de ander, hoe weinig ze elkaar nog te vertellen hadden. Die angst is normaal, omdat je niet weet wat er allemaal gaat gebeuren, wat er allemaal zal veranderen in jouw leven. Maar misschien waren er helemaal geen ruzies en zag je het bijna niet aankomen. Dan zal de schok nog veel groter zijn en heb je veel vragen. Waarom toch? Als mensen dan zeggen dat je het grote voor12
*
Thuis in twee gezinnen
Net als jij dacht ik ooit zo te worden als mijn vader of moeder. Iemand die alles keurig op een rijtje had, die je niets kon maken, nog veel beter dan de andere volwassenen die ik om mij heen zag. Zij waren nu eenmaal mijn vader en moeder. Het leven heeft mij geleerd dat dit niet zo is. Je blijft heel je leven dezelfde, met al jouw kwaliteiten, maar jammer genoeg ook met je gebreken. Aan deze laatste kun je een heleboel doen. Je kunt je kwade kanten onder controle krijgen, maar diep van binnen blijf je ook als volwassene het kind dat je was. ‘Het kind is de vader van de man’, heeft iemand ooit zo mooi gezegd. Als je naar je ouders kijkt dan kun je het beste de omgekeerde weg volgen. Ook zij waren ooit een kind net als jij. Een kind dat opgroeide met vallen en opstaan en dat later verliefd werd. Misschien één keer, misschien verschillende keren. Zo leerden jouw vader en moeder elkaar kennen. Sommigen maken misschien de beste keuze, misschien net zoveel anderen niet. Net zoals jij ervaren zij Je ouders zijn ook maar mensen
*
13
