Daltononderwijs op basisschool De Meent Daltononderwijs een goede basis voor elk kind! Versie juni 2011
Inleiding Op De Meent hebben we in 2007 bewust gekozen voor Daltononderwijs. Binnen het Daltononderwijs staat de ontwikkeling van een kind centraal met als missie dat kinderen opgroeien tot volwassenen die ondernemend en zelfverantwoordelijk kunnen leven, werken en samenleven (zie ook Daltonidentiteit bestuur Daltonvereniging, concept 0311-2010). De principes van het Daltononderwijs gaan over een effectieve vormgeving van het onderwijs om deze missie vorm en inhoud te geven. Oorspronkelijk waren het de overtuigingen van Helen Parkhurst, die haar ideeën over goed en effectief onderwijs in 1922 na jarenlange ervaringen op papier heeft gezet. Later bleek dat zij haar tijd ver vooruit liep en dat haar ideeën ook wetenschappelijk onderbouwd kunnen worden als daadwerkelijk effectief voor het leren van kinderen (zie ook PA van der Ploeg; Daltonplan onderwijspedagogiek, 10 januari 2007). Uitgangspunt bij het Daltononderwijs is dat de school verantwoordelijk is voor ‘wat’ de kinderen leren. Dit in tegenstelling tot bijvoorbeeld Iederwijsonderwijs waarbij de kinderen zowel bepalen ‘wat’ ze leren als ‘hoe’ ze het willen leren. De onderwijsdoelen die we als school stellen, omvatten een stevige cognitieve kennisbasis maar gaan ook over leerresultaten op het gebied van leervaardigheden, sociaal-emotionele ontwikkeling en creatieve ontwikkeling. Als school willen we, net als Parkhurst in haar tijd, dat kinderen zich breed ontwikkelen dus ook leren verantwoordelijk te zijn voor zichzelf, anderen en de omgeving (zie onze onderwijsvisie hierover in de schoolgids). Kinderen zijn dus medeverantwoordelijk voor hun eigen leerproces en helpen ook elkaar bij het leren. Een basisschool is als gemeenschap een goede sociale leeromgeving, waarin kinderen veel ervaringen kunnen opdoen om van elkaar en ook met elkaar te leren. In dit document geven we een onderbouwing van ons Daltononderwijs vanuit de invalshoeken: 1 de leerlingen 2 de structurering van het onderwijsaanbod 3 de leeromgeving 4 de leerkrachten 5 en de ouders
In het eerste hoofdstuk willen wij de achterliggende principes van het Daltononderwijs toelichten, waarop we binnen onze school aansluiten. In dit document beperken we ons tot de wijze waarop we het leren van kinderen vormgeven binnen onze school en ons daarmee onderscheiden van een niet-Daltonschool. Ook geven we weer hoe we de relatie met ouders zien in het belang van de ontwikkeling van individuele kinderen maar ook in het belang van de kwaliteit van ons onderwijs als geheel. Aanvullende documenten over ons onderwijs op onze school zijn het schoolondernemingsplan; de schoolgids en het onderwijs(zorg)plan. Alle drie de documenten zijn te vinden op onze website. Leren binnen het Daltononderwijs: kinderen leren voor zichzelf en niet voor de leerkracht Het onderwijs heeft als doel dat kinderen bepaalde leerdoelen behalen en ook een kennisbasis ontwikkelen, die ze in de toekomst kunnen inzetten. Niet alleen voor zichzelf maar ook als volwassenen binnen een complexe samenleving. Daarbij is het voor de effectiviteit van het leerproces van belang dat kinderen: voor zichzelf leren, het geleerde aansluit bij wat ze al weten en kinderen niet leren voor de leerkracht of de toets. In het laatste geval is het leereffect van korte duur en het geleerde al snel vergeten. Centraal staat de vraag hoe motiveer je de kinderen om zich voor een deel ‘verplichte’ schoolse kennis en vaardigheden eigen te maken. Tenslotte gaan we ervan uit dat de school grotendeels bepaalt wat de kinderen leren en niet de kinderen zelf. Daarbij is de interactie tussen leerkracht en leerling hierbij van groot belang. Veel mensen herkennen het gegeven dat je voor een ‘leuke’ leerkracht harder wilt werken. Daarbij is het cruciaal dat een leerkracht uitstraalt hoe leuk en belangrijk leren is. Echter ook de vormgeving van het onderwijs is van grote invloed. Binnen het Daltononderwijs wordt om die reden gewerkt vanuit een aantal principes. Deze zijn verwoord in drie pijlers namelijk: vrijheid in gebondenheid, samenwerken en zelfstandigheid. Deze principes worden tevens ondersteund door wetenschappelijk onderzoek (Brophy 1999, Walberg & Paik 2000, Marzano,2008, zie ook van der Ploeg, 2007). De basis van deze drie pijlers is echter het thema ‘verantwoordelijkheid’. Dit thema heeft relaties met alle drie de pijlers en geeft ook aan dat wij als school ons medeverantwoordelijk voelen voor de attitudeontwikkeling van kinderen voor nu en later. . Het centrale thema: Verantwoordelijkheid Kinderen leren op onze school verantwoordelijk te zijn voor zichzelf, voor hun eigen leerproces, verantwoordelijk te zijn voor anderen en verantwoordelijk te zijn voor hun omgeving. Je verantwoordelijk voelen en verantwoording willen afleggen is een belangrijke attitude voor nu maar ook voor later. Kinderen krijgen daarmee een basis aangeleerd om zich te ontwikkelen tot (zelf)verantwoordelijke burgers van onze samenleving. Tevens leren ze een attitude en vaardigheden aan die nodig zijn om
‘levenslang te leren’. Deze vaardigheden zijn cruciaal om je als volwassene te kunnen handhaven in een samenleving die zich sneller ontwikkelt dan ooit. Om verantwoordelijk te kunnen zijn moeten kinderen inzicht krijgen in hun eigen gedrag en het effect van hun gedrag op hun leerprestaties, op anderen en op de omgeving. Dit is alleen mogelijk wanneer kinderen, onder begeleiding, leren reflecteren op het effect van hun eigen gedrag. Binnen ons onderwijs wordt dan ook structureel onderwijstijd ingeruimd om kinderen dit inzicht te laten ontwikkelen. Met de leerkracht vinden regelmatig gesprekken plaats over het leerproces. In de groep vinden wekelijks activiteiten plaats in het kader van sociaal emotionele ontwikkeling in spelvorm maar ook in de vorm van kringgesprekken als situaties daar aanleiding voorgeven. Ook zijn er regelmatig groepsdoorbrekende activiteiten waarbij oudere kinderen medeverantwoordelijk zijn voor jongere kinderen. Kinderen, die bij ons op school starten krijgen een mentor toegewezen. Een mentor is een kind uit groep 7, die een vast aantal activiteiten doet met de twee mentorkinderen gedurende twee jaar. Tevens versterken we de verantwoordelijkheid van kinderen door regelmatig met rollen te werken. Zo kent elke tafelgroep een groepsleider, die bijvoorbeeld de verantwoordelijkheid heeft om bepaald werk uit te delen of op te halen. Ook wordt er gewerkt met rollen als voorzitter, een geluidsbewaker wanneer het leren stiller te werken een aandachtspunt is, een schrijver, een coach etc. Elke rol kent z’n eigen verantwoordelijkheid en vanzelfsprekend worden rollen regelmatig gewisseld. Daarnaast zijn leerlingen binnen onze school medeverantwoordelijk voor hun omgeving door middel van klassendienst, projecten en meedenken via de leerlingenraad. In de leerlingenraad praten zes afgevaardigden uit de groepen 6 t/m 8 met de directeur eenmaal in de zes weken. Zij worden begeleid door een ouder en bereiden dit gesprek voor met hun eigen groep onder leiding van de leerkracht. Ook gaan de vertegenwoordigers langs de groepen 3 t/m 5 om een terugkoppeling te geven dan wel hun mening over bepaalde zaken te vragen, zie ook de verslagen op de website.
Pijler 1: Vrijheid in gebondenheid Kinderen hebben net als volwassenen behoefte aan een zekere mate van autonomie. Als alles van boven wordt opgelegd, worden mensen passief en veelal ongemotiveerd. Om die reden gaat Parkhurst ervan uit dat kinderen gemotiveerd worden om te leren als ze mee mogen bepalen hoe ze kunnen leren. Met andere woorden kinderen moeten mede verantwoordelijk gemaakt worden voor hun leerproces. Het is daarbij belangrijk dat kinderen weten ‘wat’ ze moeten leren en ook ‘waarom’. Het onderwijs moet met andere woorden doelgericht zijn Leerkrachten richten de kinderen op het bereiken van de doelen en kinderen weten wat van hen verwacht wordt. Ze leren daarbij zelf beoordelen of zij het doel zelfstandig bereiken of dat ze daarbij hulp nodig hebben.
Een zekere mate van autonomie en doelgericht onderwijs motiveert en activeert kinderen om te leren. Hoe actiever kinderen leren, leren door zelf te doen en zelf na te denken, hoe langer de kennis beklijft. Leren van fouten is een belangrijk onderdeel van het leerproces. Dit betekent dat kinderen zich veilig genoeg moeten voelen om fouten te maken en gerichte terugkoppeling en ondersteuning moeten krijgen van andere kinderen en van de leerkracht om te kunnen leren van hun fouten. Ook moeten leerlingen leren na te kijken en zichzelf te controleren. De terugkoppeling betreft zowel de inhoud van het geleerde als het proces (hoe er is geleerd). Kinderen leren namelijk binnen het Daltononderwijs ook hoe ze effectiever kunnen leren. Ons onderwijs is opgebouwd uit taken. We kennen verschillende soorten taken en proberen daarbij ook aan te sluiten bij de verschillende leerstijlen en interesses van kinderen. Er zijn kinderen die gemakkelijk leren uit boeken, kinderen die beter leren met behulp van materialen of kinderen die leren door experimenteren. De meeste taken betreffen verwerkingsstof van de basisvakken die kinderen zelfstandig kunnen doen. Daarnaast kennen we echter ook plustaken, keuzewerk en de persoonlijke taak. Het keuzewerk is in ieder geval van belang voor kinderen die moeite hebben met de veelal cognitieve manier van leren binnen het onderwijs. Ook zij moeten gemotiveerd blijven en successen blijven ervaren binnen ons onderwijs De verschillende soorten taken zijn: verplichte taken voor iedereen (bij de basisvakken afgestemd op een drietal verschillende niveaus en eventueel een individueel niveau) verplichte extra taken in overleg met de leerlingen op basis van de behaalde resultaten (extra inoefening van de basisstof of verdieping/verrijking) niet verplicht keuzewerk (‘klaarwerk’) uit de kieskast (educatief verantwoorde spellen/materialen). verplicht pluswerk (projectmatig werk gekoppeld aan deelname aan de Plusklas vanaf groep 5) een persoonlijke taak vanaf groep 6 (kinderen bepalen samen met de leerkracht op een gestructureerde wijze wat ze willen leren en op welke wijze en werken hier minimaal een half uur per week aan) Een veilige leeromgeving betekent ook dat kinderen weten wat ervan hun verwacht wordt en de opzet van het onderwijs bij alle kinderen bekend is. Om die reden zijn er heldere afspraken binnen de school, de groep en/of met het individuele kind en wordt er gewerkt met bepaalde hulpmiddelen zoals Daltonblokje, stoplicht, takenblad (met een opbouw van kleuters tot groep 8), vaste nakijktafel, bespreekbak, vaste plekken voor materialen, vier schoolregels etc. (zie ook bij de hulpmiddelen). Kinderen kunnen tijdens takentijd in overleg met de leerkracht ook een werkplek buiten de klas kiezen. In de ochtend kan er in de hal stil gewerkt worden tijdens takentijd en kinderen kunnen ook werken met de computer in of buiten de groep.
Pijler 2: Samenwerken Kinderen leren effectiever als ze van elkaar leren en elkaar uitleggen. Het verwoorden
van het probleem en het verwoorden van de oplossing (dus niet alleen het antwoord geven) is zowel goed voor degene die uitlegt als degene die de uitleg krijgt. Kinderen kunnen vaak de uitleg beter dan een leerkracht afstemmen op andere kinderen omdat ze andere bewoordingen kiezen. Om deze redenen neemt samenwerken een essentiële plaats in binnen het Daltononderwijs. Tijdens de fase van voorkennis ophalen, begeleide inoefening (onder regie van de leerkracht inoefenen van de stof), het met elkaar nakijken en het klassikaal automatiseren van de stof geeft de leerkracht het samenwerken zodanig vorm dat kinderen allebei een inbreng hebben om de oefening tot een goed einde te brengen (coöperatief leren). Daarbij wordt er regelmatig samengewerkt met een maatje (dit kan per vak een ander maatje zijn). Na een aantal weken worden de maatjes gewisseld. Daarnaast heeft elke groep gemiddeld elk jaar een toneelvoorstelling waar ouders ook kunnen kijken, wordt er regelmatig aan drama gedaan met elkaar en wordt er bijvoorbeeld bij handenarbeid ook veel samengewerkt. Tijdens het zelfstandig werken, ziet de leerkracht erop toe hoe de kinderen elkaar uitleggen en geeft de kinderen daar ook terugkoppeling op. Daarbij worden vaste werkvormen gebruikt, die ervoor zorgen dat de kinderen bij het samenwerken niet op elkaar ‘leunen’. Kinderen moeten leren dat na het samenwerken alle kinderen het geleerde beheersen en ook allemaal kunnen aantonen dat ze de leerstof beheersen. Alleen dan heb je elkaar geholpen en voel je je verantwoordelijk ook voor de ander. In de klas is het dan ook nodig om de wijze van samenwerken regelmatig in te oefenen en te evalueren zodat kinderen zich de vaardigheid eigen maken en ook begrijpen wat het doel is van samenwerken. We werken binnen onze school met dezelfde coöperatieve werkvormen in elke groep (uiteraard leren de kleuters een beperkt aantal werkvormen en bouwen we dit uit gedurende de acht schooljaren). Daardoor kunnen we deze werkvormen snel en effectief inzetten in de les. Pijler 3: Zelfstandigheid Om zelfstandig te kunnen werken wordt er binnen de gehele school gewerkt met een duidelijke structuur binnen de leerstof en binnen de leeromgeving. In alle groepen ligt het leermateriaal in open kasten en op een vaste plaats. In elke groep zijn er afspraken wanneer kinderen en op welke manier (individueel of uitdelen door zogenaamde groepsleiders) het leermateriaal gehaald en ingeleverd moet worden. Ook over het nakijken zijn afspraken. Bij de kleuters wordt gewerkt met vaste hoeken en een planbord. Met het planbord wordt de kleuters al vanaf het begin geleerd om zelf keuzen te maken voordat ze gaan spelen of werken in een bepaalde hoek. Bij de jongste kleuters wordt gewerkt met een planbord voor één dag. De oudste kleuters werken met een planbord waarop de gehele week staat. Daardoor krijgen de (oudste) kleuters
een beeld van een week en wordt tevens zichtbaar of ze elke dag weer starten met dezelfde hoek (meestal de favoriete hoek). Dit kan aanleiding zijn voor een leerkracht om samen met de oudste kleuter te praten over het belang van afwisseling. Voor de oudste kleuters tot en met groep 8 is de leerstof, die de kinderen zelfstandig kunnen uitvoeren, opgedeeld in taken. Een taak is een afgebakend deel van een leerstof met een voor kinderen duidelijk leerdoel en goede omschrijving waaruit de leerstof bestaat. Het leerdoel wordt in de korte instructie van een taak benoemd. Een taak kan voor de gehele groep hetzelfde zijn maar bij de basisvakken, rekenen en taal wordt er gewerkt met drie niveaus en indien nodig met een individueel niveau van een kind (zie verder onderwijs(zorg)plan). Ook werken we zoals eerder beschreven met keuzewerk en persoonlijke taken. De taken staan beschreven op een zogenaamd takenblad. Het takenblad bestaat uit dagtaken en/of weektaken en beslaat een periode van een week. De kinderen hebben een apart takenbladmapje. De oudste kleuters tot en met kinderen in groep 4 tekenen een taak af op het takenblad wanneer ze een taak afgerond hebben. Dit doen ze met de (vaste) kleur van de dag. Zo houden de kinderen overzicht over wat ze nog moeten doen en kan dit ook onderdeel van gesprek zijn tussen de leerkracht en de leerling. Vanaf groep 5 gaan kinderen ook daadwerkelijk plannen op het takenblad. Bij de start van het nieuwe takenblad wordt er tijd gegeven voor het plannen van het takenblad en checkt de leerkracht (of controleren de leerlingen elkaar onder leiding van de leerkracht) of kinderen daadwerkelijk de taken hebben ingepland. Bij deze planning moeten kinderen rekening houden wanneer bepaalde instructies plaatsvinden en welke taken verplichte samenwerkopdrachten zijn (zgn. maatjesopdrachten).Vanaf groep 7 wordt er een verfijndere planning gemaakt door de kinderen. Kinderen geven dan met een nummer de volgorde van de taken aan binnen een dag. In groep 8 wordt uitsluitend gewerkt met weektaken. Natuurlijk kan het voorkomen dat de planning anders is verlopen dan bedacht van te voren. Dit is een belangrijke ervaring waardoor kinderen meer leren over plannen en hun eigen (leer)gedrag. Evaluatie van het takenblad is dan ook een belangrijk onderdeel van het leerproces en is structureel ingeroosterd in het onderwijsprogramma. In de onderbouw gebeurt dat dagelijks. In de bovenbouw gebeurt dit gemiddeld éénmaal per week klassikaal. Vanaf groep 4 hebben kinderen minimaal één keer in de drie weken een individueel voortgangsgesprek met de leerkracht. De leerkracht helpt kinderen te reflecteren op hun manier van werken (en plannen) en er wordt besproken hoe kinderen effectiever kunnen leren. Uiteraard komt ook het welbevinden van kinderen aan bod. Per kind worden afspraken gemaakt, wat er gebeurt met het werk dat niet af is: mee naar huis, op school afmaken en een enkele keer kan het de week daarop gemaakt worden. Onderwijsactiviteiten binnen het Daltononderwijs Het Daltononderwijs wisselt werkvormen en activiteiten af. Ook dit is belangrijk voor de motivatie van leerlingen. Eén à twee uur per schooldag besteden kinderen aan takentijd waarbij kinderen zelf bepalen welke taak ze eerst doen en of ze dit alleen of samen doen
(zie hierboven). Uiteraard geeft de leerkracht ook instructies. Een goede instructie is van essentieel belang voor het leerproces. Dit gebeurt volgens de methode van de effectieve instructie en is gebaseerd op wetenschappelijk onderbouwde inzichten voor een goede instructie. Deze instructies zijn van te voren ingepland en bekend bij de leerlingen zodat ze zich erop kunnen instellen en vanaf groep 5 hun werk goed kunnen inplannen op het takenblad. Er zijn klassikale instructies en instructies voor kleinere groepen of individuele kinderen. Deze laatste instructies vinden plaats tijdens takentijd aan de instructietafel. De leerkracht werkt dan gepland en structureel met kinderen om hen zoveel mogelijk bij het groepsniveau te houden dan wel de kinderen meer uitdaging te bieden door middel van verdieping en verrijking. De instructies vinden zowel in de klas plaats als buiten de klas onder leiding van een onderwijsassistent of een remedial teacher. Dit staat beschreven in een zogenaamd groepsplan per vak (zie onderwijs(zorg)plan). We kennen diverse soorten instructies: verlengde instructie: de klassikale instructie wordt stap voor stap of op andere wijze aan kinderen aangeboden. pre-teaching:voorafgaand aan de klassikale instructie worden kinderen voorbereid op de essentie van de instructie zodat de klassikale instructie daarna door kinderen met succes gevolgd kan worden andere instructie: dit is voor kinderen die deels een andere leerroute volgen bijv. verdieping en verrijking. Ook betreft dit kinderen met speciale onderwijsbehoeften op pedagogisch en didactisch vlak. Dit staat verwoord in de handelingsplannen. Ook kennen we gezamenlijke groepsactiviteiten. Daarbij wordt met de gehele groep actief gewerkt aan: het automatiseren van taal (Nederlands/Engels), rekenen en topografie; het spelen van toneel, drama en werken aan andere beeldende vakken aan sociaal-emotionele doelen waaronder ook het opstellen en bespreken van de groepsregels; motorische doelen; het gezamenlijk verkennen van een bepaald thema etc. Vakken als gym horen hier ook bij, net als onze jaarlijkse projecten zoals toneel, de kinderboekenweek en de week van de Techniek. Ook deze activiteiten zijn vast ingeroosterd in een weekrooster dat bekend is bij leerlingen. Een deel van de groepsactiviteiten zijn groepsdoorbrekend. Dit vinden we belangrijk omdat we kinderen leren verantwoordelijkheid te nemen voor elkaar (oudere kinderen voor jongere kinderen) en ook verschillende leeftijdsgroepen elkaar leren respecteren en met elkaar leren samenwerken. Minimaal één keer per maand vindt er een groepsdoorbrekende activiteit plaats schoolbreed dan wel tweetal groepen aan elkaar
gekoppeld. Ook alle projecten kennen een groepsdoorbrekende activiteit. Dit vindt plaats volgens een vast jaarrooster.
Hulpmiddelen op onze Daltonschool zijn De leeromgeving wordt gestructureerd door middel van heldere afspraken en ook gevisualiseerd met hulpmiddelen. Wat belangrijk is maken we ook zichtbaar. Bepalend in leeromgeving Plannen en werken met taken
Zichtbaarheid Planbord bij de kleuters, takenblad voor elk kind in apart mapje; kleur van de dagen zichtbaar in elke groep
Werken met diverse soorten taken
Open kasten met leermateriaal, kieskast met keuzewerk, deel van takenblad is geïndividualiseerd,
Werken met maatjes
Maatjes’bord’ in elk klaslokaal.
Werken met rollen waaronder groepsleiders, geluidsbewakers ed.
Visualisering van rollen mbv hulp van kaartjes, plantje op tafel groepsleider etc (in elke groep op eigen manier).
Coöperatief leren; structuren voor een goede samenwerking
Elke structuur wordt bij naam genoemd, pictogram en stappen zichtbaar in de klas
Periodes in tijd van zelfstandig werken
Overzicht dagrooster op bord, stoplicht (leerkracht geeft aan of hij/zij langskomt voor een hulpronde of dat hij/niet gestoord kan worden) en Daltonblokje (leerling geeft aan vraag te hebben, ipv omhoogsteken vinger, gevraagd te mogen worden door andere leerling bij vragen of niet gestoord te willen worden)
Voortgangsgesprekken over leerproces; klassikaal of in kleine groepen
Gesprek leerkracht- kind(eren) eventueel aan instructietafel en met afsprakenschrift en takenblad; zichtbaar op dag- of weekrooster
Nakijken door kinderen
Nakijktafel en nakijkbakken; afspraken geplakt op tafel.
Inbreng en betrokkenheid kinderen in schoolzaken
Leerlingenraad met brievenbus; vier vaste schoolregels en gekoppeld per groep gevisualiseerd de eigen groepsregels; werken met een klassendienst
Registratie van leervorderingen
Rapporten, toetsmap per groep; tip en top op takenkaart; vanaf groep 7 afsprakenschrift over leerproces,
Instructie aan grote en kleine groep
Methoden, digiborden, instructietafel
Diverse werkplekken
Aanduiding werkplekken, stiltetijden, computerrooster
Stilte vragen
Stilteteken en belletje (in plaats van roepen om stilte)
Wat vraagt het van onze leerkrachten? Onze leerkrachten zijn een belangrijk rolmodel voor de leerlingen en handelen daar ook naar. Leerkrachten laten leerlingen ervaren hoe leuk, spannend én belangrijk (leren) leren is waardoor leerlingen een positieve betrokkenheid ontwikkelen tot hun eigen leerproces. Dit vraagt om ook een goede relatie met elk kind en de bereidheid om te onderzoeken hoe een kind te motiveren en verder te brengen in zijn/haar ontwikkeling. Leerkrachten zijn zich voortdurend ervan bewust dat ze niet vóór kinderen moeten denken maar dat ze kinderen zelf leren nadenken over hun eigen gedrag en hun eigen leren. Dit vraagt van een leerkracht dat hij/zij continu op twee niveaus de kinderen bezig begeleidt: zowel op inhoudsniveau (wat moeten de kinderen leren) als op het procesniveau (hoe leren de kinderen). In het weekrooster wordt dus ook bewust tijd ingeroosterd om op het procesniveau met de kinderen te kunnen reflecteren (zijn de leerdoelen behaald en om welke reden is dat wel of niet gelukt?). Om de kerndoelen te bereiken maken leerkrachten gebruik van wat de methoden bieden, werken ze met leerlijnen, plannen ze onderwijsactiviteiten gelijkmatig verdeeld over de maanden van het jaar en verdelen ze voor kinderen de te verwerken leerstof over de takentijd door het formuleren van de taken per week. Leerkrachten formuleren daarbij de verwachte opbrengsten in groepsplannen en hebben hoge verwachtingen van kinderen. Hun leerstofplanning en instructie is gericht op het behalen van de geformuleerde opbrengsten. De opbrengsten overeen met de periodieke korte en lange termijn toetsen in methodes en de genormeerde Citotoetsing. Om kinderen hierbij te betrekken geven ze kinderen inzicht in de leerdoelen, geven ze kinderen overzicht over de leerdoelen per leerstofeenheid, en verwoorden ze in kindtaal wat kinderen leren van de instructie of van het maken van bepaalde taken. De doelen
geven kinderen zicht op wat ze leren van het maken van hun takenwerk en wat ze kunnen als ze er geconcentreerd aan werken. Kinderen worden zich bewust gemaakt van het belang van oefenen, van het effect van oefenen en werken dan ook vanuit deze verantwoordelijkheid aan hun taak. Leerkrachten leren daarom ook kinderen na te kijken en zichzelf te controleren of het leerdoel behaald is. Om dit voor alle kinderen te realiseren is een goed klassenmanagement voorwaarde. Het plannen van leerstof in weekoverzichten, het structureel inplannen van instructieblokken voor klassikale instructie en voor instructie in kleine groepen, het systematisch inplannen en voorbereiden van de voortgangsgesprekken is een eerste stap. Het consequent vasthouden aan de gemaakte planningen is een tweede stap. En het bespreken van de voortgang met kinderen, waarbij het kind serieus genomen wordt, een eigen inbreng heeft en zich gewaardeerd voelt, en daardoor zich verantwoordelijk weet voor het eigen leren maakt het leerproces tot een gezamenlijk project van leerkracht en leerling. De leerkracht geeft het onderwijs, ook tijdens instructies en groepsactiviteiten zodanig vorm dat kinderen actief leren omdat consumeren onvoldoende is om het geleerde te laten beklijven. Dit betekent dat naast het geven van instructie op basis van het effectieve instructiemodel er ook het meerdere malen per dag gewerkt wordt met coöperatieve werkvormen. Ook zorgt de leerkracht voor een afwisseling van werkvormen en activiteiten op een dag . Binnen deze Daltonwerkwijze is het omgaan met verschillen tussen kinderen een vanzelfsprekend gegeven. De taak is voor kinderen op maat, de begeleiding is afgestemd op de onderwijsbehoefte van elk kind en de voortgangsbesprekingen volgen de individuele ontwikkeling van elk kind. De relatie met ouders Als Daltonschool vragen we committent van de ouders van onze leerlingen om de werkwijze te ondersteunen. Dat vraagt in eerste instantie dat we transparant zijn naar ouders over onze motieven om kinderen te laten samenwerken, om hen uit te dagen tot het nemen van steeds meer verantwoordelijkheid voor het eigen leren, om zelfstandigheid te bevorderen in denken en in werken. Ouders en school werken samen aan de ontwikkeling van de kinderen elk vanuit een eigen verantwoordelijkheid en versterken daarmee de ontwikkeling van een kind.
Op ouderavonden en op spreekavonden over de leerresultaten van kinderen zullen leerkrachten met ouders in gesprek gaan over zowel de leerresultaten, als het leerproces in relatie tot de Daltonpijlers. Ook in onze rapporten is dit terug te zien. Ook bij het geven van huiswerk wordt van de ouders bepaald gedrag en houding verwacht, die in lijn is met wat de school kinderen leert. De communicatie met elkaar hierover is zeer belangrijk. Om de kwaliteit van ons onderwijs op peil te houden en ook te verbeteren is het belangrijk dat ouders bereid zijn een actieve rol te willen spelen in onze school. Daaronder valt: Lid oudercommissie (coördineren bepaalde activiteiten) MR lidmaatschap (meedenken en instemmen/adviseren over schoolbeleid) Klassenouderschap (organiseren ouderhulp en ondersteunen leerkracht in communicatie naar andere ouders) Lid van de Dalton klankbordgroep (meedenken over ons Daltononderwijs) Lid van de luizencommissie, bibliotheekcommissie, versiercommissie etc. Gastlessen geven vanuit de eigen expertise Meehelpen begeleiden van bepaalde activiteiten (bijv. bij technieklessen) Meehelpen voorbereiden van activiteiten (bijv. versieren voor sinterklaas ed)
