Cultuur verbindt en onderscheidt Cuijk Cultuurbeleidsplan gemeente Cuijk 2014
“When Winston Churchill was prime minister and he was told that there were going to have to be major cuts in arts and culture because of the mounting costs of world war II, he responded with a simple reply: ‘Then what are we fighting for?’”
Auteurs: Wethouder Willemieke Vervoort, Herman van Rhee, Harrie Vens, Denise Huntjens, Anneke van Vugt, Peter de Greef, Yvonne van Beem, Laura de Kinkelder, Astrid Bolder
1
Inhoudsopgave pagina Samenvatting Communicatie over en vaststelling van dit beleidsplan
3
Voorwoord van de wethouder van cultuur
5
I.‘Het Cuijks DNA’; over de basis van de cultuur in onze gemeente Het cultuurhistorisch verleden Het religieus verleden Het industrieel verleden Het landelijk karakter De levende cultuur
6
II. Kaders voor cultuurbeleid in gemeente Cuijk Het begrip cultuur Algemene visie op cultuur Waarden van cultuur Wat doet het Rijk? Wat doet de Provincie? Strategische visie voor het Land van Cuijk Strategische visie gemeente Cuijk 2030 Wat doen de gemeente Cuijk en de regio? Huidig cultuurbeleid, gelieerd beleid en kosten Theoretisch kader: de culturele infrastructuur
8
III. De gemeente Cuijk en cultuur 11 Ambitie Subsidie als middel Ontwikkelkans ‘Samenwerking tussen culturele verenigingen’ Ontwikkelkans ‘Cultuureducatie’ Ontwikkelkans ‘Erfgoed’ Ontwikkelkans ‘Promotie’ IV. Speerpunten cultuurbeleid Speerpunten bij ontwikkelkans erfgoed Speerpunten bij ontwikkelkans promotie Speerpunten bij ontwikkelkans samenwerking Speerpunt bij ontwikkelkans cultuureducatie Taakverdeling Financiële consequenties Planning 2014 t/m 2017
14
Bijlagen: 1.Deel uit rapport “Betekenis van kunst en cultuur in het dagelijks leven” van Stichting Cultureel Ondernemen okt. ’10 2.Samenvatting Raadinformatiebijeenkomst 11/3/13 3.Overzicht cultureel veld gemeente Cuijk 4.Overzicht huidig cultuurbeleid 5.Overzicht begroting gemeentelijke kosten cultuurbeleid 6.Samenvatting veldraadpleging 7.Relevante informatie naar aanleiding van veldraadpleging 8.Ringenmodel van Cor Wijn 2003 9.Evaluatierapport Cultuurnota 2008-2012
2
Samenvatting Cuijk kan verhalen over een uitzonderlijk historisch verleden. De kunsten en de kunstenaars nemen een bijzondere positie in binnen de gemeente. De schouwburg heeft een regionale uitstraling en biedt een podium voor velerlei vormen van cultuuruitingen. De fanfares, gilden, harmonieën en de vele koren in onze kernen Beers, Haps, Katwijk, Linden, Sint Agatha, Vianen en Cuijk zijn vormen van cultuur die de sociale cohesie bevorderen. De aanwezigheid van allochtone culturen in Cuijk draagt bij aan een veelkleurig palet van zang, dans, muziek en andere kunsten. In de visie van de gemeente Cuijk is cultuur daarom onverbrekelijk verbonden met de samenleving, eigen historie en identiteit. Deze nota is een vervolg op die van 2008 – 2012. De opportunistische toonzetting van die nota wordt getemperd door de economische ontwikkelingen op dit moment. Het gemeentebestuur wil de betrokkenheid bij het cultureel leven echter niet verminderen. Zij wil, daar waar de financiën niet op het bestaande niveau gehandhaafd kunnen blijven, actief meedenken over creatieve oplossingen. Er is gekozen voor beknopte, efficiënte formulering, voor de duidelijkheid. De inzet van een klankbordgroep, bestaande uit vrijwillige burgers met kijk op cultuur, heeft gezorgd voor kwaliteit en acceptatie van het proces van herijking en de inhoud van het beleidsplan, zoals dat nu voorligt. Om zicht te krijgen op verbeterpunten en om draagvlak te verkrijgen voor het cultuurbeleid is met hulp van Stichting Cultureel Hart Cuijk het culturele veld geraadpleegd, zowel de vrijwilligersorganisaties, als de culturele instellingen, met personeel in dienst, de professionele organisaties. Als speerpunten van het cultuurbeleid voor de gemeente Cuijk zijn in relatie tot ontwikkelkansen geformuleerd: Speerpunten bij ontwikkelkans erfgoed A.Het heden wortelt in het verleden Presentatie van en kennisoverdracht rondom archeologische vondsten verbeteren. B. Beleef erfgoed De ‘Cuijkse cultuurstraat’ helpen in een verdere ontwikkeling. Speerpunten bij ontwikkelkans promotie C.Geen knoppenvrees Moderne media voor het bereiken van publiek (apps, QR-codes en zeer toegankelijke websites) voor culturele instellingen inzetten. D.Komt dat zien! Tekst over ‘het Cuijks DNA’ aanwenden voor promotie van onze gemeente. Meer bekendheid geven aan de culturele instellingen en ons openbaar kunstbezit, bijv. via een website. Bezien welke rol de VVV hierin kan spelen. E.Eten kan ook van een mooi gedekte tafel Lokale ‘creatievelingen’ (kunstenaars, vormgevers) meer inzetten voor verfraaiing van de openbare ruimte, in de vorm van toegepast kunst. Speerpunten bij ontwikkelkans samenwerking F.Informeer elkaar meer! Frequentere, digitale uitwisseling van nieuws over cultuur in onze gemeente. G.Niet vies van cultuuradvies Onderzoek doen naar de voor het gemeentebestuur best passende, zo mogelijk kostenloze, vorm van advisering over culturele vraagstukken. H.Elk dubbeltje omdraaien Aanbevelingen van de Rekenkamercommissie rondom cultuursubsidies zo mogelijk uitvoeren. De mogelijkheid om leges van sociaal-culturele evenementen te subsidiëren onderzoeken. Met Schouwburg Cuijk nieuwe subsidieafspraken maken rondom het gebruik vanaf 2015 van het gerenoveerde pand. Bezien of filmvertoningen daarvan onderdeel kunnen uitmaken. I.Vrijwillig en geschoold Kennis en kunde van besturen, organiseren, fondsenwerving bij vrijwilligers vergroten. J.Wordt u al geholpen? Communiceren wie voor welke zaken over cultuur aanspreekpunt is in de ambtelijke organisatie Cuijk-Grave-Mill, die per 1/1/14 een feit is. Speerpunt bij ontwikkelkans cultuureducatie K. Nooit te oud om van te leren Lokaal erfgoed krijgt een plek in de doorlopende leerlijn cultuureducatie op de basisscholen.
3
Communicatie over en vaststelling van dit beleidsplan In het najaar van 2012 en in 2013 heeft een klankbordgroep, bestaande uit raadsleden en burgers, die zich betrokken voelen gewerkt aan de herijking van de cultuurnota. Alle onze bekend zijnde culturele instellingen, kleine en grote organisaties zijn gevraagd mee te denken over het cultuurbeleid van onze gemeente. Dit proces heeft geleid tot het nu voorliggende beleidskader. Er vond over dit onderwerp een Raadsinformatiebijeenkomst plaats op 11 maart 2013. De Raadsexcursie van voorjaar 2013 voerde langs diverse culturele instellingen in onze gemeente. De planning om te komen tot vaststelling van dit beleidsplan is als volgt: Datum Actie 9 juli Vaststellen van het concept door het college van B&W en akkoord voor terinzagelegging en agendering in PRW-overleg Terinzagelegging gedurende 6 weken 11 juli - 22 De Participatieraad Welzijn, de Kunstadviescommissie, de Stichting augustus Cultureel Hart Cuijk en de ons bekend zijnde culturele instellingen zijn per e-mail 11 juli 2013 uitgenodigd gebruik te maken van deze terinzagelegging. Alle burgers vragen we dit via de gemeentepagina in de lokale krant en op de website van de gemeente. Verwerken van de ingekomen reacties 22 augustus 6 september 17 september Besluit college van B&W over eventueel n.a.v. inspraakreacties aangepaste nota 8 oktober Behandeling in de commissie Burger 28 oktober
Behandeling en vaststelling in de gemeenteraad
4
Voorwoord van de wethouder van cultuur Voor u ligt de cultuurnota 2014 van de gemeente Cuijk. Deze nota is tot stand gekomen met medewerking van partijen uit het veld, raadsleden, geïnteresseerde burgers, stichting Cultureel Hart Cuijk en de Kunstadviescommissie. Participatie en inspraak waren de rode draad in het proces van herijking. Zo werd onze missie cultuur onderdeel maken van het dagelijks leven- al direct realiteit en óók onze wens om beleid meer interactief met de burgers tot stand te brengen. “Cultuur is de levensstijl van de samenleving”, stelt G.J.Bouwman. En die is zeer divers en veelomvattend in de gemeente Cuijk, merkten we bij de inventarisatie van wensen ten aanzien van het cultuurbeleid. Wat dan allereerst opvalt, is hoeveel er is op het gebied van cultuur in onze gemeente. We tekenden meer dan 100 adressen op, die we vroegen mee te denken over ons cultuurbeleid. Cultuur zien we in een sociale context: het koor, de gilden, muziek, de leskist van het museum voor cultuureducatie op school. En we zien een toeristisch-recreatieve context voor cultuur. Uit diverse toekomstscenario’s blijkt de potentie daarvan. Een mooi voorbeeld is de ‘Cuijkse cultuurstraat’. Cultuur brengt mensen bij elkaar, zet mensen aan het denken en is dus een verrijking voor ons leven. Ik ben trots op wat onze gemeente hiervoor te bieden heeft en verder verbeteren kan, dankzij de inzet van velen! W.T.G. Vervoort-Reijnders, wethouder van cultuur gemeente Cuijk
5
I. ‘Het Cuijks DNA’; over de basis van de cultuur in de gemeente Cuijk In het laatste decennium wordt het beeld dat het Land van Cuijk en de Noordelijke Maasvallei oproepen, steeds meer ingevuld en krijgt het gebied daarmee een rijk karakter. De regio begint haar identiteit te ontdekken en de gemeente Cuijk is daarvan wellicht de duidelijkste exponent. De wortels vanuit het verleden bieden die mogelijkheden en ook de kansen die zich aandienen voor een rijke toekomst, worden steeds beter begrepen. Niet in het minst draagt het culturele leven aan deze opleving bij. Verenigingen, instellingen, organisaties, clubs en kunstenaars zorgen samen voor steeds meer herkenbaarheid van onze regio. Kortom, de gemeente Cuijk heeft een rijk scala aan cultuur en cultuurbeleving. In de lijn van de gedachtegang van professor Fons Asselbergs, die de DNA van Cuijk voor het eerst in dit verband gebruikte en toelichtte tijdens een voordracht voor Burgemeester en Wethouders op 23 februari 2010 in het kader van de restauratie van de Sint Martinuskerk in Cuijk, wordt gestart met de omschrijving van het Cuijks DNA. Onderscheiden wordt: het cultuurhistorisch verleden het religieus verleden het industrieel verleden het landelijk karakter de levende cultuur Het cultuurhistorische verleden Met vondsten uit de Prehistorie, Romeinse tijd en de Middeleeuwen heeft dit gebied een rijk verleden. In de jaren 60 werden in Haps sporen gevonden van een prehistorisch huis. Heel bijzonder is het Romeinse verleden van Cuijk. Geen enkele andere plaats in de provincie Noord Brabant heeft die Romeinse achtergrond. Cuijk is de enige plaats, die destijds stedelijke allure had. Gelegen aan twee belangrijke verbindingswegen had het een castellum, een vicus en een brug over de Maas. Dankzij de stroming van de Maas (Mosa in het Latijn) worden in dit gebied belangwekkende vondsten gedaan. Museum Ceuclum, Mergor in Mosam en de Werkgroep Archeologie vertellen het verhaal van de Romeinse brug over de Maas en ze illustreren dat verleden op interessante wijze onder meer in het museum Ceuclum en in het Brabants Museum. In de latere Middeleeuwen horen we weer van Cuijk als de Heren van Cuijk op dezelfde plek een burcht bouwen die in 1133 verwoest zal worden. De burcht wordt nooit meer opgebouwd; de Heren kiezen in Grave hun domicilie. De bekendste is Jan I van Cuijk, wiens beeld in brons voor het gemeentehuis staat. Telkens weer, en meer, geeft de Cuijkse bodem haar geheimen prijs. Het religieuze verleden Van de vroege bewoners weten wij niet veel meer dan hun begravingsrituelen. Van de Romeinen wordt hun religieuze tolerantie betwist. Op de Maaskade zijn de contouren aangegeven van één van de twee Romeinse tempels, die daar hebben gestaan. De voornamelijk katholieke bevolking met kerken en kloosters leefde eeuwenlang in onze regio. De strijd tussen de katholieken en protestanten ging ook aan deze streek niet voorbij. Over het rijke verleden heeft St. Agatha met het Erfgoedcentrum Nederlands Kloosterleven iets unieks binnen haar grenzen. Tientallen katholieke kloosterorden en congregaties vertrouwen hun erfgoed toe aan de beheerders van deze stichting. Hoewel niet alles tentoongesteld kan worden, biedt dit museum een interessante inkijk in het religieuze verleden van deze regio en ver daarbuiten. Vermeldenswaardig zijn zeker ook andere uitingen van religiositeit in deze streek. De gemeente heeft binnen haar grenzen: de middeleeuwse Lambertuskerk in Groot – Linden; de Protestantse kerk uit de Napoleontische tijd (1809); de neogotische Martinuskerk, beeldbepalend met haar twee torens; de Mariagrot te Katwijk met een processiepark en het Fratershuis. Tevens wordt gedacht aan de Cuijkse synagoge.
6
Het industriële verleden Cuijk bezit sporen van het industriële verleden. Het pand Victor Hugo herinnert aan de sigarenindustrie en op het Homburgterrein waren ooit slachterijen. Het Tuigleerstraatje refereert aan de looierijen, maar ook de bosgebieden rond Cuijk (Padbroek) en de Beerse looimolen, die voor de leerindustrie de eikenschors vermaalde, zijn voor deze industrie gebruikt. Speciale aandacht verdient het monument de ‘Beerse Overlaat’ dat de herinnering aan een zware tijd in de regionale historie levend houdt. De Foto Archief Dienst beheert belangrijke relicten uit het industrieel erfgoed in een museale opstelling. Voor ons historisch bewustzijn wordt hier een onmisbare schakel zichtbaar tussen het industriële verleden en de huidige moderne tijd. Het landelijke karakter Molens en historische landgoederen zijn volop aanwezig en bieden mogelijkheden voor toerisme, recreatie en educatie. Het Nationaal Veeteelt Museum in Beers heeft een hoogwaardige nationale en internationale uitstraling. De verdere ontwikkeling van watergebieden kan een welkome aanvulling zijn, waarbij zeker moet worden nagedacht over het zichtbaar maken van de speciale zandsoort zoals die rond het plassengebied aangetroffen wordt en die overal in de wereld gebruikt wordt bij de bouw van zandsculpturen. Unieke gebieden zoals De Barendonk, de Ossenbroek, de Hiersenhof en de Overhage verdienen als historische landelijke ensembles extra aandacht. Rond St. Agatha ligt een boeiend Maasheggen gebied. Beheren van natuurgebieden is ook een vorm van culturele instandhouding. Zij zijn immers producten van een, soms lange, historische ontwikkeling. De levende cultuur Met levende cultuur wordt hier bedoeld alle culturele activiteiten die veelal in groepsvorm plaatsvinden, zoals zingen in koren, spelen in fanfares, harmonieën en orkesten, in stand houden van het historische gildebroederschap, beleving van dans, theater en toneel. In alle dorpen van onze gemeente zijn deze activiteiten te vinden en worden, hoewel vaak met minimale middelen, enthousiast beoefend. Zij vormen als de grootste groep cultuurdragers een levend palet aan cultuuruitingen. Zij overbruggen ook vaak culturele verschillen en hebben daardoor een inspirerende rol in onze samenleving. Misschien wel juist omdat het veelal amateurkunstbeoefening betreft, zijn deze activiteiten diep verankerd in traditie en gemeenschap en vormen daarin een belangrijk verbindend element. Schouwburg Cuijk biedt letterlijk een platform voor uitingen van levende cultuur én voor verbinding van initiatieven. In het productprofiel van het bedrijfsplan van de schouwburg voor 2015 e.v. komt dit terug. Culturele vorming begint bij de jeugd en zet zich voort tot in culturele activiteiten voor en door ouderen. Vanaf heel jong tot op hoge leeftijd kan ‘aan cultuur gedaan worden’. Kunst maakt ook deel uit van de levende cultuur. Altijd hebben er in Cuijk kunstenaars gewoond en gewerkt. Bij het gemeentebestuur is een overzicht opvraagbaar van de kunstvoorwerpen, die in bezit zijn van de gemeente Cuijk of in bruikleen heeft. Het gaat over bijna 400 werken.
7
II.Kaders voor cultuurbeleid in gemeente Cuijk Bij het maken van keuzes -ook rondom cultuurbeleid- zijn er zaken om rekening mee te houden. Daarover gaat dit hoofdstuk. Het begrip cultuur De United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization (Organisatie der Verenigde Naties voor Onderwijs, Wetenschap en Cultuur; UNESCO) schrijft in 2002: de betekenis van cultuur is: alles wat mensen maken en doen. In een meer sociologische betekenis is cultuur de leefstijl van een samenleving, samengesteld uit een mix van subculturen met hun geloven, gewoonten en gebruiken. Aan de leefstijl van een groep of gemeenschap ontlenen mensen hun identiteit. Voor inzicht in de leefstijlen van het verleden kunnen we teruggrijpen op tradities, overleveringen en het materiële cultureel erfgoed. In de klassieke definitie omvat cultuur de kunsten, cultureel erfgoed en de media. De definitie van beleid, die we hier hanteren, is het streven naar bereiken van bepaalde doeleinden met bepaalde middelen en bepaalde tijdskeuzen (Hoogerwerf 1998) Algemene visie op cultuur In de vorige cultuurnota staat een opsomming, die tesamen een algemene visie op cultuur weergeven. Deze zijn ook nu nog van kracht: -Een actief cultureel klimaat vergroot de leefbaarheid en vormt een schakel tussen de ruimtelijke, sociale en economische pijlers van de gemeente. - De peilers van een ruimtelijk en sociaal cultureel klimaat zijn: de ordening/waar, de inrichting/wat, het gebruik/hoe het oogmerk/voor wie. - Culturele voorzieningen vergroten de aantrekkelijkheid als vestigingsplaats voor bedrijven en dragen zelf weer bij aan de kracht van de lokale economie. Zo werkt de aanwezigheid van een museum en schouwburg katalyserend voor horeca en middenstand. - Cultuur laat mensen genieten. - Het bepaalt mede de identiteit van een gemeente; hierop zijn de inwoners trots; hiermee onderscheidt de gemeente zich van andere gemeenten. - Het bevordert de sociale samenhang; het biedt mogelijkheden tot ontmoeting. - Actieve cultuurdeelname draagt bij aan creativiteit, zelfvertrouwen en sociale vaardigheden van mensen en zo aan het maatschappelijk welbevinden, aan de kwaliteit en samenhang van de maatschappij. - Cultuur biedt mensen de mogelijkheid tot emotionele verrijking door reflectie en verdieping - Cultuur is een stimulans voor het regionale klimaat. - Cultuur lokt bestedingen uit van mensen en organisaties. - Cultuur promoot een gemeente. Wat levert cultuur ons op? Gerard Marlet, directeur Atlas voor gemeenten, heeft in 2010 geschreven over waarden, die je aan cultuur kunt toekennen, zoals ‘gebruikerswaarde’. Uit ‘Effectief cultuurbeleid Leren van evalueren’ (Van den Hoogen 2013) blijkt dat deze waarden zeer moeilijk in cijfers zijn uit te drukken. Wat doet het Rijk? Het Rijk is verantwoordelijk voor de landelijke culturele basisinfrastructuur, inclusief de aansturing van de cultuurfondsen, en voor de financiering van grootschalige culturele instellingen, manifestaties, het beheer van de rijkscollectie en inkomensbeleid ten aanzien van kunstenaars. Ook bewaakt zij de kwaliteit van cultuureducatie. Volgens de Wet op het specifiek cultuurbeleid is de minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) verplicht elke 4 jaar een Cultuurnota uit te brengen. De Raad voor Cultuur adviseert de minister over het cultuurbeleid. Die Cultuurnota bevat standaard een evaluatie van het gevoerde beleid, de resultaten van het cultuurbeleid, zoals gevoerd in de vorige periode, een opsomming van de beleidsvoornemens voor de komende 4 jaar en een overzicht van de subsidies, die worden verleend aan culturele instellingen. Die Cultuurnota gaat niet specifiek over
8
projectsubsidies of individuele subsidies. Die worden verleend via de rijksgesubsidieerde fondsen, zoals het Fonds Cultuurparticipatie of het fonds Podiumkunst. De doelen die de Nederlandse overheid nastreeft met haar cultuurbeleid zijn al tientallen jaren tamelijk constant. Deze zijn met drie termen te duiden: kwaliteit, pluriformiteit en participatie. De overheid poogt de condities te scheppen voor de creatie van een hoogwaardig, pluriform aanbod van cultuuruitingen, dat mensen de gelegenheid biedt cultureel te participeren. In het regeerakkoord van het kabinet Rutte II is het uitgangspunt opgenomen dat meer ruimte moet worden gegeven aan de samenleving en het particulier initiatief en dat de overheidsbemoeienis op het terrein van cultuur moet worden beperkt. Bij verstrekking van rijkssubsidies zal voortaan eerst worden gekeken naar de mogelijkheden eigen inkomsten te verwerven. Er worden vele miljoenen bezuinigd op de rijksmiddelen voor kunst en cultuur, in het bijzonder op de podiumkunsten. Door de nog beperkt beschikbare financiële middelen is er zowel nationaal, regionaal als lokaal sprake van ‘wikken en wegen’. Deze tendens vertaalt zich onder andere in het door het Rijk gepresenteerde landelijke “Cultuurplan 2013-2016, Meer dan kwaliteit: een nieuwe visie op cultuurbeleid”. In dat cultuurplan ligt de focus op cultuureducatie, - participatie, talentontwikkeling en cultureel erfgoed en geeft het Rijk voor de toekenning van middelen toetsingskaders. In juni 2013 schrijft de verantwoordelijk minister mevrouw Bussemaker dat de overheid een rol heeft daar, waar de markt leidt tot een moeilijke toegankelijkheid in financiële of geografische zin, waar broedplaatsen voor talent ontbreken en innovatie of experiment onvoldoende tot stand komt, om de kwaliteit te waarborgen en om te faciliteren door partijen bij elkaar te brengen. Zij vindt dat goed cultuuronderwijs aan de basis ligt van dit alles. Wat doet de Provincie? De Provincie Noord-Brabant is verantwoordelijk voor bovengemeentelijke coördinatie van cultuur in regionaal verband, het stimuleren van een adequate spreiding van voorstellingen en activiteiten en het subsidiëren van directe steunfunctietaken zoals begeleiding van instellingen en het bevorderen van kwaliteit en samenwerking. Bovendien is ze verantwoordelijk voor de financiering van provinciale collecties en archieven en de uitvoering van de Archiefwet. De provincie Noord-Brabant heeft cultuur expliciet tot één van haar kerntaken benoemd. Dat is te zien in de Agenda van Brabant. Cultuur is daarin één van de drie pijlers, naast economie en ruimte. Als visie op cultuurbeleid is ten tijde van de totstandkoming van deze nota de Cultuuragenda in de maak. De Cultuuragenda moet leiden tot een breed gedragen, richtinggevende en samenhangende visie voor cultuurbeleid in de regio. De Cultuuragenda gaat uit van drie cultuurgebieden: podiumcultuur, beeldcultuur en erfgoed. In het verleden heeft de provincie de gemeente Cuijk subsidie verstrekt voor een kunstwerk en in 2013 is een subsidiebeschikking ontvangen voor een project op het gebied van cultureel erfgoed. Strategische visie voor het Land van Cuijk In juni 2011 hebben de gemeenteraden van 5 gemeenten, te weten: Boxmeer, Sint Anthonis, Mill&Sint Hubert, Grave en Cuijk in deze regio een verklaring opgesteld ‘Het Graafs Manifest’. De raden zetten hiermee in op versterking van de strategische samenwerking en op meer ambtelijke samenwerking door deze gemeenten. De strategische visie zet de koers uit voor de samenwerking, als basis voor een concrete uitvoeringsagenda. Daaraan wordt ook in 2013 gewerkt. Relevant voor cultuur is vooral de keuze toerisme en recreatie verder te faciliteren en te initiëren, als nieuwe economische trekker. Cultuur speelt een belangrijke rol bij recreatie en toerisme. Strategische visie gemeente Cuijk 2030 In 2012 nam de raad van de gemeente Cuijk een besluit over de strategische visie. Daarin staat onder meer dat er wordt gekoerst op een sterk toeristisch profiel om een nieuwe en sterke economische sector tot stand te brengen. Met name de Maas en de Kraaijenbergse Plassen vormen een unieke kans om de gemeente Cuijk als excellent waterrecreatiegebied op de kaart te zetten. Naast het water wordt ook het culturele profiel gekoesterd en uitgebreid, dat wil zeggen meer aandacht voor cultuurhistorie en culturele evenementen. Het directe effect hiervan is het ontstaan van nieuwe banen in de recreatieve dienstverlening en horeca, de toeloop van toeristen naar de kernen en het centrum van Cuijk, betere verbindingen en een versterking van de
9
recreatieve kwaliteit van het buitengebied. Daar waar regionale samenwerking de ontwikkelingsdoelen kan versterken, wordt actief op zoek gegaan naar partners en initiatieven om de kwaliteit van diensten en voorzieningen voor onze inwoners te verhogen. Toerisme en Cuijk bieden die mogelijkheden. Wat doen de gemeente Cuijk en de regio? Cuijk kiest voor een kernachtig beleid, passend bij de grootte van de gemeente. In het Collegeprogramma 2010-2014 van de gemeente Cuijk staat over cultuur: a.Op het gebied van cultuur willen we zorg dragen voor nieuwe impulsen. b.Het bewaken van de eigen identiteit op het gebied van cultuur. c.Er wordt aandacht besteed aan culturele activiteiten en een leefbaar platteland, waarbij toeristische initiatieven op het platteland worden gestimuleerd. d.Sport- en culturele verenigingen worden indirect gesubsidieerd in de legeskosten van door hen georganiseerde niet-commerciële activiteiten. e.Opstellen gemeentelijk monumentenbeleid. f.Leefbaarheid: in relatie met de opstelling en realisatie van de dorpsontwikkelingsplannen en revitaliseringsplannen voor de Cuijkse wijken ter bevordering en behoud van onze inwoners: behoud van voorzieningen en het realiseren van voorzieningen voor met name jeugd en ouderen in Cuijk en de kerkdorpen. Recent verscheen het rapport ‘De identiteit van het Land van Cuijk’. Dat toeristische concept wordt in overleg tussen gemeenten en ondernemers uitgewerkt in 4 richtingen, die een verbinding tot stand brengen met geschiedenis, natuur, watersport en religie. Geschiedenis en religie hebben ook een plek in het cultuurbeleid van de gemeente Cuijk. Huidig cultuurbeleid, gelieerd beleid en kosten De manier waarop het gemeentebestuur met vraagstukken omgaat op het gebied van cultuur wordt bepaald door de huidige cultuurnota en gelieerde beleidskaders. Bijlage 9 is een evaluatie van de huidige cultuurnota. Bijlage 4 bevat een opsomming van het huidige beleid van de gemeente Cuijk met betrekking tot cultuur. Bijlage 5 biedt een financieel overzicht van ons huidige cultuurbeleid. Theoretisch kader: de culturele infrastructuur Cor Wijn, expert op het gebied van gemeentelijk cultuurbeleid, heeft in 2003 een ringenmodel ontwikkeld, dat een indeling biedt van de culturele infrastructuur, zie bijlage 10. In bijlage 3 staat een overzicht van de culturele instellingen, stichtingen, verenigingen en initiatieven in de gemeente Cuijk. Het zijn er meer dan 100. Opvallend is dat er een cultuurhistorisch museum in onze gemeente aanwezig is, terwijl dat vaker gezien wordt in een gemeente met meer dan 30.000 inwoners. Ook is in onze gemeente een schouwburg gevestigd, terwijl een dergelijke voorziening vaker wordt gezien in gemeenten met meer dan 90.000 inwoners. Incidentele filmvertoningen, meestal wel georganiseerd in gemeenten tot 30.000 inwoners, zijn er nu niet in onze gemeente.
10
III. De gemeente Cuijk en cultuur Dit hoofdstuk begint met een link naar de vorige nota om de reikwijdte en het subsidiebeleid te verhelderen. Vervolgens zijn onze visie, ambitie, aandachtsgebieden en ontwikkelkansen op het gebied van cultuur omschreven. Reikwijdte ‘Elke gemeente kan haar eigen cultuurbeleid ontwikkelen passend bij eigen specifieke omstandigheden, sterker nog, een gemeente die draagvlak wenst voor haar cultuurbeleid moet zich juist op haar eigenheden bezinnen.’ Dit citaat uit de cultuurnota 2008 – 2012 benoemt het belang van een eigen cultuurbeleid. Hoewel de gemeente geen initiërende rol speelt, heeft zij wel een dynamische, interactieve rol in het stimuleren van culturele activiteiten, zoals bijvoorbeeld gebeurt met de cultuurprijsuitreiking. Burgerparticipatie is een doeltreffend middel om in contact te komen én te blijven met het culturele veld. Maar niet alleen met cultuurdragers en cultuurafnemers, ook met ondernemers in de horeca en industrie brengt het gemeentebestuur de cultuur in als gespreksonderwerp. De culturele identiteit moet over de gemeentegrenzen worden uitgedragen. Met promotie van de culturele voorzieningen is beoogd het Land van Cuijk nadrukkelijker onder de aandacht van toeristen en bezoekers te brengen. Maar, cultuur is een drijfveer voor het eigen woon- en leefklimaat en daarmee niet beperkt tot toerisme. Het gemeentebestuur richt de blik naar binnen, maar vooral ook naar buiten haar eigen regio. Dit beleidsplan heeft betrekking op de gemeente Cuijk met de culturele eigenheden, maar het gemeentebestuur wil -voor wat betreft de toeristisch-recreatieve potentie hiervan- nadrukkelijk op grotere schaal samenwerken. Een volgend beleidsplan is wellicht een regionaal plan. Subsidiebeleid Natuurlijk zijn er beperkingen; er zijn grenzen aan subsidiëring. Dat was altijd al zo, een zorgvuldige afweging is vereist. Subsidiëring kent meer en meer voorwaarden, vereist prestaties, stelt criteria. De toonzetting van de vorige cultuurnota wordt in de huidige tijd enigszins getemperd door de economische ontwikkelingen. Creativiteit wordt een sleutelbegrip, wat niet betekent dat de gemeentebestuur haar betrokkenheid bij het cultureel leven vermindert. Integendeel, daar waar de financiën niet op het bestaande niveau gehandhaafd kunnen blijven, wordt actief meegedacht over creatieve oplossingen. De relatie tussen activiteit en draagvlak zal belangrijker worden. Het gemeentebestuur kiest voor een voorwaardenscheppende en een stimulerende rol om mensen te laten deelnemen aan culturele activiteiten en stelt zich ten doel het subsidiebeleid voortdurend te verbeteren. Hiervoor is een heldere rolverdeling noodzakelijk tussen gemeentebestuur en het culturele veld, een aanmoedigend, transparant subsidiesysteem met budget- en prestatieafspraken. Er moeten subsidies beschikbaar blijven voor projecten op het gebied van cultuur, toerisme en economie. Visie Onze culturele identiteit is een uniek onderdeel van wat de grotere regio te bieden heeft aan inwoners en toeristen. Ambitie Met dit cultuurbeleid (zie ook bijlage 4) wil het gemeentebestuur in samenwerking met anderen een cultuuraanbod creëren en behouden dat: -minimaal de kwaliteit heeft van het huidige cultuuraanbod of beter; -de identiteit van Cuijk goed doet uitkomen; -gewaardeerd wordt en een meerwaarde betekent voor de samenleving; -een aantrekkingskracht heeft op bezoekers aan en (potentiële) inwoners van de gemeente Cuijk. In bijlage 5 staat een overzicht van de voor het gemeentelijk cultuurbeleid begrote kosten. Aandachtsgebieden Cultuur heeft drie te onderscheiden aandachtsgebieden: 1.Het welzijn en sociaal werkveld, waar vooral de inwoners op lokaal niveau actief in zijn.
11
Deze ruggengraat van de Cuijkse samenleving bestaat uit muziek-, zang- en toneelverenigingen waar de inwoners van Cuijk hun talenten ontwikkelen. Zij zijn vaak minder afhankelijk van subsidie en vragen andere vormen van gemeentelijke ondersteuning. 2.De historische-toeristische mogelijkheden, cultuur beleven: Denk hierbij aan musea, dagarrangementen of een fietstocht langs kunstwerken. Betreffende culturele instellingen hebben meestal een samenwerkingsverband met het gemeentebestuur. Zij zijn voor grotere mate afhankelijk van subsidie en verwachten van dat gemeentebestuur ook promotionele ondersteuning op regionaal en (inter)nationaal gebied. Beide zijn nodig voor een actief beleid op cultureel gebied, maar vereisen een eigen benadering. 3.Educatie, het leren over, door en met cultuur. Doel is het vergroten van cultuurdeelname, algemene cultuurontwikkeling bieden, lokale sociale samenhang versterken en creatief talent stimuleren. Het gemeentebestuur wil dat cultuur bij meer mensen een vanzelfsprekend onderdeel is van hun leven en faciliteert daartoe cultuureducatie vooral voor mensen tot 18 jaar. Ontwikkelkans ‘Samenwerking tussen culturele verenigingen’ De huidige samenwerking in Stichting Cultureel Hart Cuijk leidt heel concreet tot de jaarlijkse culturele dag ‘Cultuur aan de Maas’, met activiteiten voor iedereen. De samenwerking van de culturele instellingen op die dag, maar ook doorlopend in de ‘Cuijkse cultuurstraat’ toont waartoe samenwerking leidt: door een boeiend aanbod een groter bereik. Ook in het verenigingsleven leidt samenwerking tot verrassende resultaten. Een voorbeeld is het bespelen van het carillon, begeleid door harmonie Gaudete in Domino. Of de samenwerking van gilde, toneelvereniging, ruiterclub en vele andere in het openluchttheater over de historie van Landgoed De Barendonk. Denk ook aan rappen op klassieke muziek of de volkszanger, die een opera zingt. Verrassende combinaties zorgen voor meer en ander publiek voor cultuur. Ontwikkelkans ‘Cultuureducatie’ Cultuur is een vanzelfsprekend onderdeel van het leven. Met dat doel faciliteert het gemeentebestuur cultuureducatie vooral voor mensen tot 18 jaar. Dit krijgt vorm door de inzet van een combinatiefunctionaris cultuur en het subsidiëren van een cultuureducatiecentrum voor het vrijetijdsaanbod. De combinatiefunctionaris cultuur krijgt de taak in en rondom school kinderen te laten kennismaken met cultuur, in de vorm van een doorlopende leerlijn, waarin ook lokale culturele initiatieven een plek kunnen krijgen. Met het subsidiëren van een cultuureducatiecentrum wil het gemeentebestuur zorgen voor muziek- en danslessen, met kwaliteitsborging. Ontwikkelkans ‘Erfgoed’ Het gemeentebestuur beseft dat cultureel erfgoed het verhaal van eigen (streek)geschiedenis vertelt en hecht grote waarde aan historisch bewustzijn daarvoor. Met medewerking aan subsidieverzoeken willen we (deels) (verdwenen) erfgoed in Noord Brabant herkenbaar en aantrekkelijk maken. De kwaliteit van de woon- en leefomgeving en het leef- en vestigingsklimaat moeten daardoor meetbaar toenemen. Waarde hechten aan historisch bewustzijn geeft verplichtingen op educatief gebied. Dat houdt niet op bij het schoolonderwijs of bij een inburgeringcursus. Bibliotheken, culturele instellingen en informatieborden bieden informatie. Educatie en erfgoed kunnen niet los van elkaar gezien worden. Het gemeentebestuur werkt daarom mee aan een grotere toegankelijkheid en behoud van het erfgoed in het Land van Cuijk en aan het cultuuraanbod door stimulering van belevingsgerichte presentaties, zoals de tentoonstelling over het onderwijs bij de Fotoarchiefdienst. In het kader van educatie stimuleert het gemeentebestuur wisselwerkingen tussen cultuuraanbieder en cultuurafnemer. Voorbeelden binnen het onderwijs zijn het geven van gastlessen door kunstenaars en samenwerking tussen lokale culturele instellingen en scholen. In het Cuijkse centrum wordt uitdrukkelijk rekening gehouden met de culturele uniciteiten, in de volksmond ‘de Cuijkse cultuurstraat’, met de Fotoarchiefdienst, de Beeldentuin, de Heemtuin, museum Ceuclum, Het Pakhuis, etc. In de dorpen van de gemeente Cuijk is aandacht voor onder meer de kerken en de gilden, als cultureel erfgoed. De historische canon over de kernen van Cuijk vertelt ons de historie en vormt zo ons immaterieel erfgoed.
12
Ontwikkelkans ‘Promotie’ Promotie van eigen culturele voorzieningen moet laten zien dat het Land van Cuijk de bezoeker veel te bieden heeft, maar ook de inwoners van de gemeente Cuijk. De diversiteit aan culturen mag meer gepromoot. Dat leidt tot creatief samenwerken en het verbinden van mensen. Promotie is ook één van de middelen om beleid uit te dragen. Denk aan Twitter (1 op de 3 burgemeesters twittert), apps, QR-codes, digitale nieuwsbrieven, gemeentegids, flyer over cultuurbeleid Cuijk of een gemeentefilm over Cuijk. Promotie gaat in dit geval over de culturele eigenheden van de gemeente Cuijk. De nieuwe media zoals touchscreens –zoals nu in museum Ceuclum- en smartphones zijn vanzelfsprekend geworden en toepassingen daarvan mogen daarom ook niet ontbreken rondom cultuur. In het landelijke veelzijdige cultuuraanbod en vrijetijdsbesteding zoeken we naar dat wat onze kernen onderscheidt van andere regio’s. Dat kan het Nationaal Veeteelt Museum zijn of een Romeinse brug. Het eigene moet aantrekkelijk via de beschikbare eigentijdse media gecommuniceerd worden tot op landelijk niveau. Dat leidt tot een toename van toeristen van buiten de regio. Er zijn subsidies beschikbaar voor nieuwe projecten op het gebied van cultuur, toerisme en economie, voor culturele uitwisseling tussen Nederlandse en Duitse gemeenten en Jumelagesteden. Binnen grote, minder kwetsbare gebieden, wordt buitenrecreatie ontwikkeld zoals watersport, fietsroutes en wandelwegen in een volstrekt eigen cultuurhistorische landschappelijke omgeving. Ook hier speelt het gemeentebestuur actief in op stimulering van toerisme in verbinding met cultuur, zoals bijvoorbeeld prehistorische bewoning in de Heeswijkse Kampen of in Haps. Ook het landschap ‘De Maasheggen’ vertelt een cultuurhistorisch verhaal en kan ook verbonden worden met de rol die het klooster in St.Agatha in de Middeleeuwen daarin heeft gespeeld.
13
IV. Speerpunten cultuurbeleid Vooral de raadpleging van het veld heeft geleid tot de formulering van de volgende speerpunten van het cultuurbeleid, in relatie tot de eerder genoemde ontwikkelkansen. Speerpunten bij ontwikkelkans erfgoed A.Het heden wortelt in het verleden Presentatie van en kennisoverdracht rondom archeologische vondsten verbeteren. B. Beleef erfgoed De ‘Cuijkse cultuurstraat’ helpen in een verdere ontwikkeling. Speerpunten bij ontwikkelkans promotie C.Geen knoppenvrees Moderne media voor het bereiken van publiek (apps, QR-codes en zeer toegankelijke websites) voor culturele instellingen inzetten. D.Komt dat zien! Tekst over ‘het Cuijks DNA’ aanwenden voor promotie van onze gemeente. Meer bekendheid geven aan de culturele instellingen en ons openbaar kunstbezit, bijv. via een website. Bezien welke rol de VVV hierin kan spelen. E.Eten kan ook van een mooi gedekte tafel Lokale ‘creatievelingen’ (kunstenaars, vormgevers) meer inzetten voor verfraaiing van de openbare ruimte, in de vorm van toegepaste kunst. Speerpunten bij ontwikkelkans samenwerking F.Informeer elkaar meer! Frequentere, digitale uitwisseling van nieuws over cultuur in onze gemeente. G.Niet vies van cultuuradvies Onderzoek doen naar de voor het gemeentebestuur best passende, zo mogelijk kostenloze, vorm van advisering over culturele vraagstukken. H.Elk dubbeltje omdraaien Aanbevelingen van de Rekenkamercommissie rondom cultuursubsidies zo mogelijk uitvoeren. De mogelijkheid om leges van sociaal-culturele evenementen te subsidiëren onderzoeken. Met Schouwburg Cuijk nieuwe subsidieafspraken maken rondom het gebruik vanaf 2015 van het gerenoveerde pand. Bezien of filmvertoningen daarvan onderdeel kunnen uitmaken. I.Vrijwillig en geschoold Kennis en kunde van besturen, organiseren, fondsenwerving bij vrijwilligers vergroten. J.Wordt u al geholpen? Communiceren wie voor welke zaken over cultuur aanspreekpunt is in de ambtelijke organisatie Cuijk-Grave-Mill, die per 1/1/14 een feit is. Speerpunt bij ontwikkelkans cultuureducatie K. Nooit te oud om van te leren Lokaal erfgoed krijgt een plek in de doorlopende leerlijn cultuureducatie op de basisscholen. Taakverdeling Het gemeentebestuur wil de speerpunten gezamenlijk met het culturele veld realiseren en kiest vooral voor een faciliterende rol. ‘Cultuur is van onszelf’ betekent dat ook de burgers zelf een rol hebben.
14
Financiële consequenties Voor de realisatie van de actiepunten worden bestaande middelen -geld en mensurenaangewend. Eventuele herschikking van middelen of de inzet van andere bronnen (fondsen, sponsoring) wordt per afzonderlijk advies voorgesteld. Planning 2014 t/m 2017 Actiepunt
2014
2015
2016
2017
A. presentatie archeologie
X
X
X
X
B. Cuijkse cultuurstraat
X
X
X
C. moderne media
X
X
X
D. tekst Cuijks DNA en promotie E. lokale creatievelingen
X X
F. uitwisseling cultuurnieuws
X
G. vorm cultuuradvisering
X
H. cultuursubsidies
X
I. vrijwilligers scholen
X
J. aanspreekpunt gemeenten
X
K. lokaal erfgoed op school
X
15
BIJLAGE 1 Deel uit rapport “Betekenis van kunst en cultuur in het dagelijks leven” van Stichting Cultureel Ondernemen okt. ’10 Kunst en cultuur zijn belangrijke onderdelen van ons leven. Een overgrote meerderheid van de Nederlanders vindt dat kunst en cultuur voor iedereen van belang is. En bijna iedereen vindt het belangrijk dat kinderen daarmee in aanraking komen. 71% vindt bovendien dat de overheidsuitgaven aan kunst en cultuur niet te hoog zijn. Hieruit blijkt dat het draagvlak voor kunst en cultuur bij het Nederlandse publiek groter is dan algemeen wordt aangenomen. Dit zijn de belangrijkste conclusies uit een onderzoek van Motivaction, uitgevoerd in opdracht van de stichting Cultuur-Ondernemen, naar de rol en betekenis van kunst en cultuur in het dagelijkse leven van de Nederlandse bevolking. Hierbij is gekeken naar kunst en cultuur in de ruimste zin van het woord, dus niet alleen naar klassieke muziek en museumbezoek, maar bijvoorbeeld ook naar popmuziek en film. Het onderzoek vond plaats in augustus 2010 en werd gehouden onder een representatieve doelgroep van 1.300 Nederlanders tussen de 15 en 80 jaar. Het algemeen belang van kunst en cultuur wordt in hoge mate erkend. Dit blijkt uit de volgende cijfers:
96% van de Nederlanders waardeert het dat anderen creatief bezig zijn. 93% vindt het belangrijk dat kinderen in aanraking komen met kunst en cultuur. 89% vindt dat kunst en cultuur voor iedereen is. 71% vindt dat de uitgaven van de overheid aan kunst en cultuur precies goed of te laag zijn. 65% is erg geïnteresseerd in geschiedenis. 64% vindt dat kunst en cultuur even belangrijk zijn als sport en onderwijs. Met name voor jongeren is de definitie van kunst en cultuur van belang: wanneer daaronder bijvoorbeeld ook popmuziek en film wordt verstaan, stijgt het percentage jongeren dat kunst persoonlijk belangrijk vindt van 41% naar 54%.
Jo Houben, algemeen directeur Cultuur-Ondernemen: "Mensen willen heel graag kunst en cultuur, maar wel op hun eigen manier en dichtbij huis. De drempel naar tempels van de ‘hoge kunsten' lijkt te hoog geworden. De bolwerken zijn te gesloten, veel mensen hebben er geen enkele binding mee. De gebouwen moeten open en de kunsten de wereld in."
16
BIJLAGE 2 Samenvatting Raadinformatiebijeenkomst 11 maart 2013 Het gemeentebestuur kan 3 rollen worden toegedicht, blijkt uit de raadplegingen, nl. als bruggenbouwer, als subsidiënt en als uitdrager van cultuur. Uit de discussies in de subgroepen over deze rollen in relatie tot de bevindingen tijdens het veldonderzoek komt het volgende naar voren: 1.De gemeente als bruggenbouwer Coördinerende functie, raamwerk met segmenten, makelaarsfunctie voor professionele activiteiten (1 of 2 en waarom?). Actieve beleving cultuur door jeugd en onderwijs; passieve beleving: toeristen, inwoners. Men heeft recht op een bruggenbouwer. Groeperingen in kaart brengen en het gemeentebestuur moet oog hebben voor wie daaruit minder bediend wordt. Er moet een visie liggen op de rol van bruggenbouwer tussen cultuuraanbieders, dorpen, bevolkingsgroepen; samenwerken, afstemmen, coördineren, imago-schakelfuncties 2.De gemeente als subsidiënt Sturen door subsidiëren: activeren, jeugd bereiken, integreren, participeren. Subsidie inkomensafhankelijk; het moet noodzakelijk zijn gezien vermogen vereniging. Alle soorten cultuur subsidiëren? Alleen als het weinig kost? Kwaliteit = subjectief. Toeristische subsidie: waarvoor komt men naar Cuijk? De schouwburg heeft een historisch en economisch domein. Voor een subsidie zou men verschillende domeinen moeten dienen. Waarom moet je subsidiëren? Uit historisch besef, identiteit; geen imago = geen cultuur, geen geschiedenis. Vorming, stages, kinderen, ouderen, maatschappelijke ontwikkeling; daaraan bijdragen, bijv. workshops. Niet alleen financieel subsidiëren maar ook de vrijwilligers anders ondersteunen. Zij hebben behoefte aan meer capaciteit, kennis en kunde als ondersteuning. Subsidieverhouding professionele en niet-professionele culturele instellingen verdient aandacht. De basissubsidie moet overeind blijven, ook voor maatschappelijke initiatieven –dus cultuur voor zorg en welzijn- en voor doelen afgeleid van het cultuurbeleid. Verantwoording is steeds nodig. Wat kan de gemeente Cuijk doen om via subsidies de doelen te ondersteunen? - Er zijn diverse redenen om cultuur te subsidiëren: De geschiedenis van Cuijk, historisch besef, identiteit van Cuijk (toeristische waarde, anders geen verhaal), potentie voor toerisme, maar ook zaken als bijdrage aan cultuureducatie, vorming, workshops, stages. - Basissubsidie is belangrijk, maar zeker ook een subsidie voor maatschappelijke activiteiten waarbij aan kinderen en ouderen wordt gedacht (bijvoorbeeld maatschappelijke stages, 3x per jaar schoolbezoeken aan niet-professionele instellingen, uitjes organiseren voor ouderen om nietprofessionele instellingen te bezoeken, e.d. Met meetbare doelen en verantwoording afleggen. - niet alleen financiële subsidie nodig, maar soms is ondersteuning in capaciteit belangrijker. - 5% naar vrijwilligers organisaties, rest naar professionele organisaties. Klopt die verhouding wel? Een andere verdeling is wenselijk. - Eerst cultuurbeleid formuleren, samen met een klankbordgroep uit het veld en daarin duidelijke doelstellingen opnemen en een beloning eraan vastkoppelen. Maar ook vanuit andere beleidsterreinen zoals welzijn en zorg. - Afvragen of alle niet-professionele instellingen subsidie moeten verkrijgen of dat er een selectie uit de niet-professionele instellingen dient te komen. - Niet professionele instellingen moeten vooraf aangeven wat de doelen zijn. Dit dient via CHC te gebeuren. Deel van de subsidie voor algemene kosten, gas, water, licht, facilitair Steeds minder vrijwilligers, vergrijzing, dus wordt moeilijk. Wellicht sowieso een bestaansuitdaging daardoor.
17
Gemeente wil zich profileren, maar er wordt weinig ondersteuning aan gegeven door de gemeente. Gemeente als bruggenbouwer fungeren. Eén iemand van de gemeente (professioneel cultuur ingesteld persoon) dient als tussenpersoon op te treden voor de diverse nietprofessionele instellingen. Subsidie moet voor een breed cultuur doel ingezet worden, wel verantwoording door organisaties. Ondersteuning op het vlak van dagelijkse taken nodig. Er is geen cultuurondersteuning. Wellicht liever ondersteuning in capaciteit dan in geld. Er is een diversiteit aan cultuur in Cuijk. Dit moet je koesteren. Subsidie wellicht jaarlijks verspreiden. (Bijvoorbeeld het ene jaar de ene 20% van de molens in Cuijk subsidiëren, het jaar daarop andere 20% van de molens in gemeente Cuijk subsidiëren, etc.) Bijvoorbeeld: - meer materiële - meetbare doelen - eerlijke verdeling 3.De gemeente als uitdrager van cultuur Betrokkenheid tonen is cultuur uitdragen; culturele initiatieven moeten zich gewaardeerd en gesteund voelen, dan kan men trots zijn. Cultuur uitdragen kan bijv. door Cuijkse kunstenaars uit te nodigen fietsenrekken te maken i.p.v. standaardmodellen uit catalogi. Schoonheid mag iets kosten. Breng cultuur in de straat, ook landschapscultuur. Bevlogenheid tonen: dus alle raadsleden aanwezig bij de opening van het nieuwe seizoen van de beeldentuin. Cultuureducatie heeft jeugd als belangrijkste doelgroep. Kunstenaars doen de uitvoering. Een concrete broedplaats voor cultuur kan het Regouin-complex zijn. Ontwikkel het gebied rondom de kerk. Gemeente zou enige regie moeten voeren in het zichtbaar maken van bijv. monumenten, molens met routes, uniforme apps, QR-codes, ondersteuning site, al dan niet via VVV. Gemeente is faciliterend, moet het niet zelf doen; wel subsidiënt zijn. Uitdragers zijn de culturele instellingen, zelf. Speerpunten zijn de segmenten, historie, religie etc. Er is een ordening. De gemeente is een ondoorzichtige organisatie v.w.b. cultuur; de affiniteit van een ambtenaar is bepalend voor acties. Er is nu geen gezamenlijk uitdragen mogelijk. Een aanspreekpunt is nodig; dat mag uren kosten. Een professioneel steunpunt voor cultuur is gewenst. Gemeente is een culturele activator. Meer ontmoeting organiseren. Is Cuijk groot genoeg voor cultuurbeleid? Eerst orde op zaken binnen de gemeente. Wat wil je? Dan: wat kost dat.
18
BIJLAGE 3 Overzicht cultureel veld gemeente Cuijk Overzicht culturele voorzieningen gemeente Cuijk naam culturele voorziening contactpersoon Stichting Mergor in Mosam dhr.v.d.Besselaar Werkgroep Archeologie Cuijk dhr.P.de Lange v.Bergen Fotoarchiefdienst Cuijk mw.A.Jansen BiblioPlus dhr.T.v.Duren Dialectclub Tussen Maos en Peel dhr.C.Kerkhoff Marktplaats Cultuur aan de Maas mw.Y.de Vries Molenstichting Land van Cuijk dhr.S.Willems Stichting Molen Beers Mariamolen Haps Molen Jan van Cuijk dhr.S.Willems De Lindense Molen Katwijk dhr.P.Simons Stichting Cultureel Hart Cuijk dhr.M.Bardoel Dansvereniging De Zelfkanthennekes ? Ballet- en dansschool Peter Dehing dhr.P.Dehing Afrikaanse dans mw.D.v.d.Oever Volksdansvereniging Debka mw.H.Moelands Gezamenlijke gilden gem.Cuijk dhr.M.Bardoel Gilde Heilige Agatha Sint Agatha dhr.A.Gerrits Sint Antoniusgilde Beers mw.M.Danen Sint Antonius & Martinusgilde Cuijk dhr.M.Zwartjes Sint Antonius en Mariagilde Linden dhr.M.Bardoel Sint Nicolaasgilde Haps dhr.H.v.d.Besselaar Sint Sebastianusgilde Vianen dhr.H.v Uden Schutterij Oranje Agatha dhr.H.Gijsbers Schutterij Sint Sebasianus Vianen dhr.E.Kempen Bond van (Oud)Stoottroepers dhr. P.van Hoek Vereniging Oud Militairen dhr.T.Hoefs Brabants Historisch Informatie Centrum Historische kring Land van Cuijk mw.M.van Tol-Peters Stichting Haps'Heem dhr.J.Geurts Stichting Beeldentuin/Heemtuin Cuijk mw.M.Muijtjens Vereniging beeldend kunstenaars Cuijk dhr.A.Roosenboom Kunstencentrum De Meander dhr.E.Lamers Museum Ceuclum dhr.P.Jongkoen Nationaal Veeteelt Museum
mailadres of tel.nr.
[email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] 0485-313423
[email protected] [email protected] [email protected] 0485-318337
[email protected] 0485-321239
[email protected] 0485-315017 06-27340064
[email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected]
Religieus museum In de Zevende Hemel Erfgoedcentrum Nederlands kloosterleven Muziekonderwijs Marjo mw.M.van der Locht Drumband Sint Sebastianus Vianen dhr.H.Coenen
[email protected] [email protected]
Fanfare/drumband Juliana&Rozenbottels Fanfare/tambourscorps H.Agatha mw.R.van Hemmen Harmonie Gaudete in Domino dhr.J.van Heukelom
[email protected] [email protected]
19
Harmonie Irene Beers mw.N.Strik Joekskapel Gans Dur Neve Linden mw.J.Martens Joekskapel Ut word wa Cuijk dhr.P.Kuenen Muziekvereniging Vicinia Vianen mw.W.Kempen Slagwerkgroep Linden dhr.W.Martens Severijn-Orgel Sint Martinus Cuijk mw.W.Binnekamp Stichting Orgelkring Gregorius v.Dijk dhr.W.v.Kuilenburg The BBC Blaas Band Cuijk Vereniging voor huismuziek afd.Cuijk mw.M.Roeterdink Gewestelijk symfonieorkest Maas&Niers Seniorenorekst Cuijk dhr.F.Kobussen Vierdaagseorkest Koor parochie H.Martinus Katwijk dhr.G.Megens Dameskoor De Uitkomst mw.W.van Elk de Freese Dameskoor parochie H.Jozef mw.R.Thijssen Gemengd kerkkoor Licenza dhr.G.van Duijnhoven Gemengd koor Beers mw.W.de Burger Gemengd koor en Lambertuskoor mw.W.de Burger Gemengd koor Het Kelderkoor Gemengd koor Noisy Voices dhr.R.Lieskamp Zangver.De Maasklanken Sint Agatha mw.M.Geurts Zangver.Vivace Vianen mw.M.Rutten Zangver.Zang Veredelt mw.M.Ickenroth Herenkoor St.Martinus dhr.A.Jansen Herenzangkoor Haps dhr.K.Peters Jeugdkoor H.Jozef mw.L.Soer Ouderenkoor Ons Genoegen mw.L.Cöp Sint Jozefcantorij mw.C.van Duijnhoven Zanggroep Chetana dhr.M.Hendriks Zanggroep Creation Cuijk/St.Agatha mw.M.Daanen Zanggroep Crescendo dhr.P.Hendriks Zanggroep Juvia mw.Y.Janssen Zangvereniging Viva Musica Haps dhr.R.Goossens Smartlappenkoor 'Goei Volluk' dhr.Termeer Carillon Martinuskerk dhr.M.Siebers Schouwburg Cuijk dhr.S.Meijer Stichting Spelcentrum SPOT dhr.T.Lahaije Toneelclub Nooit te Oud mw.Gerrits van den Ende Toneelver.De Ghesselen v.Sint Maerten mw.Bovenkerk Toneelver.Kunakra dhr.P.Gerrits Kerk St.Agatha Protestantse kerk Cuijk Martinus Parochie Cuijk Sint Lambertuskerk Beers Sint Martinuskerk Cuijk Sint Nicolaaskerk Haps Sint Martinuskerk Katwijk Sint Lambertuskerk Linden Stichting Synagoge Cuijk Werkgroep Recreatie en Toerisme
[email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] via www.vierdaagseorkest.nl
[email protected] 0485-315994
[email protected] [email protected] 0485-315732 0485-315732 0485-321845
[email protected] [email protected] [email protected] marga_ickenroth.live.nl
[email protected] [email protected] 0485-322822 0485-313102 0485-314415
[email protected] [email protected] 0485-322822
[email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] 06-42614494
[email protected] [email protected]
[email protected]
20
Stichting Openbaar Karnaval Cuijk dhr.T.Visser Kunstadviescommissie dhr.H.Teusink Stichting Tot Instandhouding Lokale Omroepen Korte cursussen Padbroek Aktief mw.F.van Staveren Korte cursussen Cuijk-Noord dhr.J.van den Bergh Korte cursussen Cevista dhr.G.Daniëls Oranjecomité Beers dhr.R.van den Bergh Oranjecomité Heeswijkse Kampen dhr.B.Keijzers
0485-315681/0485-314583
[email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected]
Oranjecomité Haagsestraat Cuijk Werkgroep Koninginnedag Vianen Cultureel jongerencentrum CYOU Sintintocht Cuijk Sintintocht Beers
mw.D.Kuijpers mw.M.Sinjorgo dhr.H.Verbiesen dhr.J.Bosmans mw.A.Bolder Jeugd en jongerenraad Haps mw.A.Bolder, gem.Cuijk dhr.B.Thijssen diverse
Sintintocht Haps Kunstwerken in de openbare ruimte Galerie In het Kader Van Rijksmonumenten (zie internet) Stedenbanden, internationale contacten Sri Lankaanse stichting Thiruvallavar Molukse stichting Maluku Vrouwencentrum Safina Turkse vrouwenvereniging Nisa Turkse vereniging Sint Maarten muziekbandjes Kunstuitleen Artpartner Cuijkse canon dhr.H.Kerkhoff Chance4Dance mw.S.de Koning rijksmonumenten
[email protected] 0485-324809; 06-41040876 0485- 312170
[email protected] [email protected] [email protected] www.kunstuitleen-cuijk.nl Diverse
[email protected] [email protected] www.ivcsafina.nl
[email protected] via Martinuskerk
[email protected] [email protected] www.chance4dance.nl Internet: Wikipedia lijst van monumenten
21
BIJLAGE 4 Overzicht huidig cultuurbeleid 1.Structurele subsidiëring van verenigingen, instellingen al dan niet werkzaam met beroepskrachten o.b.v. de Algemene Subsidieverordening Cuijk 2010 en beleidsregels met als grondslag de Algemene Wet Bestuursrecht. We werken met de indeling: - Openbaar bibliotheekwerk - Kunsteducatie (beleidsregel: cultuureducatie in vrije tijd) - Schouwburg Cuijk - Amateuristische kunstbeoefening (bijv. harmonie, koor, toneel) (beleidsregel: amateurkunst) - Beeldende kunst - Musea (beleidsregel subsidiëring historisch museum) - Overige kunst en cultuur (carillon, Severijnorgel) - Lokale omroep - Sociaal culturele activiteiten (bijv. carnaval, cursusinstituut, gilden, culturele dag) 2.Incidentele subsidiëring van culturele projecten o.g.v. een beleidsregel 3.Aankoop en onderhoud kunst, inzet Kunstadviescommissie daaromtrent. Gemeente bezit/beheert bij 400 kunstwerken. Behalve 3 burgemeestersportretten, een portret van een oude dame en het werk “Gezicht op Cuijk” zijn alle werken van na 1945. 33 werken zijn van de zogenaamde Cuijkse groep. Dat is een aantal kunstenaars uit m.n. Den Haag, dat in de oorlog in deze omgeving ondergedoken is geweest en is gebleven. Van de kunstenaars Bruning, Haffmans en De Swaaf, die na de oorlog in Cuijk gewoond en gewerkt hebben, heeft de gemeente ruim 30 werken. Wellicht is naar aanleiding van de aankoop van Exporum, de stier van Timmer uit 1958, een tijd lang werk verzameld met de stier als onderwerp. Een relatief groot deel van de collectie bestaat uit werk, dat via de toenmalige Beeldende Kunstenaars Regeling (BKR) is verkregen. Na de afschaffing van de BKR kocht de gemeente slechts incidenteel kunstwerken. Met de inwerkingtreding van de zogenaamde 1%-regeling -1% van de bouwsom van een gemeentelijk bouwwerk mag worden besteed aan kunst- is de gemeente korte tijd actiever geweest in de uitbreiding van haar kunstcollectie. De huidige recessie beperkt de bouwactiviteiten en dus ook de financiële mogelijkheden voor aanschaf van kunst. 4.’Declaratiefonds minima’ voor betaling abonnement bibliotheek of deelname aan muziekonderwijs voor hen, die het anders niet betalen kunnen. 5.Promotie van de gemeente en haar culturele voorzieningen, evenementen bijv. via website en weekkrant 6.De Bronzen Leeuw, waarvoor de leeuw op de zuil die jarenlang voor het gemeentehuis van Cuijk stond model heeft gestaan, wordt toegekend en uitgereikt als blijk van waardering en erkentelijkheid aan hen die zich op cultureel, educatief, maatschappelijk of sociaal terrein bijzonder verdienstelijk hebben gemaakt voor de gemeenschap van Cuijk. 7. Beleid op gebied van recreatie & toerisme: de toeristische identiteit van het Land van Cuijk is onderzocht. Deze vormt de basis voor verdere samenwerking tussen de gemeenten en tussen de gemeenten en het Platform recreatie en toerisme Land van Cuijk. In dit Platform hebben de toeristische ondernemers zich verenigd. 8. Integratiebeleid; conclusie d.d. feb. 2013: het beleid dat op de diverse terreinen gevoerd wordt biedt gelijke kansen aan alle inwoners van onze gemeente. 9. Archeologiebeleid. Een uitdrukkelijk onderdeel van het nieuwe beleid is dat de burgers meer bij archeologie worden betrokken.
22
10. Monumentennota is eind 2011 vastgesteld; nu vindt aanwijzing van gemeentelijke monumenten plaats. 11. Accommodatiebeleid; hoofdlijnen in relatie tot cultuur zijn: Binnen het bestaande voorzieningenpakket wordt gezocht naar optimaal gebruik. Een ontmoetingsruimte is voor Cuijk in wijk en dorp een basisvoorziening. Onze accommodaties voor welzijn en onderwijs dienen ook faciliterend te zijn voor cultuureducatie. De schouwburg heeft een regionaal bereik, maar blijft ook beschikbaar als gemeenschapsaccommodatie 12.Overige facilitering Soms betreft de vraag om subsidie geen financiële bijdrage, maar een andere vorm van ondersteuning, zoals: personeelsinzet bij evenementen, verkeersmaatregels bij buitenevenementen en vergunningen. Voor deze inzet van de gemeente betaalt de aanvrager leges. Gemeentelijk beleid is dat deze activiteiten kostendekkend moeten zijn. De gemeente neemt op verzoek evenementen op in de activiteitenkalender, die op internet en in de lokale media worden gepubliceerd. 13. Er vinden culturele activiteiten plaats in jongerencentrum CYOU. 14. Vrijwilligers worden ondersteund via de vrijwilligerscentrale en het aanbod van een collectieve aansprakelijkheidsverzekering. 15. De gemeente reikt jaarlijks de cultuurprijs uit. 16. Er is een Commissie Ruimtelijke Kwaliteit werkzaam voor de gemeenten Grave en Cuijk. 17. De Rekenkamercommissie van de gemeente Cuijk heeft een onderzoek verricht naar het subsidiebeleid van de gemeente Cuijk. De bevindingen zijn gepresenteerd aan de gemeenteraad, voorjaar 2013.
23
BIJLAGE 5 Begroting gemeentelijke kosten cultuurbeleid 2013
Openbaar bibliotheekwerk Huur bibliotheek Haps Subsidie Kunsteducatie Subsidie incl.huisvesting Ambtelijke uren Schouwburg Cuijk Subsidie *)in 2013: 270.667,=50% ivm tijdelijke sluiting; 2012: Ambtelijke uren in 2013 0.092 i.v.m. verbouwing Amateuristische kunstbeoefening Subsidie Ambtelijke uren Beeldende kunst Verzekeringen Presentiegelden kunstadviescommissie Onderhoud/aankoop materialen, incl.beeldentuin Subsidie beeldentuin Musea Projecten stimulering overdracht cultureel erfgoed Subsidies museum Ceuclum, Fotoarchiefdienst, Werkgroep Archeologie Cuijk Ambtelijke uren Overige kunst en cultuur Uitbesteding: beiaardbespelingen Auteursrechten, contributie Onderhoud/aankoop materialen Subsidie Severijnorgel Kapitaallasten Ambtelijke uren Monumenten Verzekeringen, abonnementen Advieskosten Onderhoud/aankoop materialen Subsidie Voorziening gebouwenbeheer Kapitaallasten Ambtelijke uren Lokale omroep Subsidie Sociaal culturele activiteiten Uitreiking cultuurprijs Subsidies cursussen, carnaval, incidentele projecten, Cultureel Hart Cuijk, Haps’heem, gilden Ambtelijke uren
Begroot voor 2013 ^) in euro’s in % 32,0% 17.500 488.313 17,8% 262.879 18.033 33,8% 526.881 2012*) 7.344 2012^) 3,5% 40.500 14.312 1,4% 315 1.233 14.611 6.651 1,7% 3.000 9.563 14.312 0,9% 7.289 500 2.495 1.216 1.475 1.374 6,4% 10.000 8.000 37.900 20.000 14.120 4.871 6.327 0,4% 5.961 2,1% 6.663 18.700 7.156 -------------------------------1.579.544 100%
^) bron: Beheerproductenbegroting 2013 t/m begrotingswijziging 3-2013
24
BIJLAGE 6 Samenvatting veldraadpleging 1.Algemeen/politiek a.De politiek moet zich meer bewust worden van het belang van cultuur in gemeente Cuijk, aangezien goed beleid begint met draagvlak voor cultuur. b.Er moet een cultuurraad ingesteld worden als adviesorgaan, als bruggenbouwer tussen culturele instellingen en de gemeente. c.De service van de gemeentelijke organisatie kan verbeteren door een centraal aanspreekpunt te hebben en op de hoogte te zijn van alle lopende cultuurgerelateerde zaken. d.Er moeten verbindingen worden gelegd met andere beleidsvelden, zoals monumentenzorg, onderwijs, welzijn en toerisme voor een optimale integrale beleidsuitvoering. e.Het is wenselijk om beleid op maat en dus efficiënter te maken, waarbij een verschillende aanpak geldt voor professionele instellingen en vrijwilligersorganisaties. 2.Subsidie a.De subsidieverlening moet gehandhaafd blijven en zou zich meer kunnen richten op prestaties door culturele instellingen (voorwaarden verbinden aan subsidies) om een eerlijke verdeling te bewerkstelligen. 3.De kwaliteit van cultuuraanbod in het Land van Cuijk a.Cultuureducatie moet zich meer in het Cuijkse onderwijsaanbod manifesteren door bijvoorbeeld gastlessen van kunstenaars, gebruik te maken van de schouwburg en Cultuur aan de Maas te stimuleren. b.Er is behoefte aan een professioneel steunpunt voor cultuureducatie, dat verbindingen kan leggen tussen beleid en het aanbod van cultuureducatie aan scholen, bibliotheken en andere instellingen. c.Vanwege het educatieve, recreatieve en lokale belang van het jaarlijkse festival Cultuur aan de Maas moet dit evenement gestimuleerd blijven worden en wellicht zelfs uitgebreid. d.Extra zorg voor monumenten is wenselijk. e.Het culturele en historische karakter van het Cuijkse centrum moet verbeterd en meer benut worden. f.Het benutten (door bijvoorbeeld scholen) en bezoeken van historische gebouwen zoals het Reguin-complex zou toegankelijker moeten zijn. g.Projecten en exposities zijn belangrijk om de aandacht op de gemeente en het culturele aanbod gevestigd te houden voor alle doelgroepen in de gemeente. h.Meer aandacht is wenselijk voor de kunstzinnige uitingen en ontwikkelingen in deze gemeente. i.Meer aandacht voor kunstaankoopbeleid. 4.Samenwerking a.Een belangrijke doelstelling is het stimuleren of verzorgen van samenwerkingsmogelijkheden en contact-en netwerkwerkmomenten voor culturele instellingen. Hier is vanuit de instellingen veel behoefte aan en animo voor. De instellingen zien de gemeente hierin als bruggenbouwer. 5.Cultuur en publiek a.Om een groter publiek voor recreatie en toerisme te bereiken moet gemeente Cuijk moet zich meer richten op moderne media, zoals bijvoorbeeld mobiele apps, QR-codes en zeer toegankelijke websites. b.Om meer publiek naar Cuijk te trekken moet Cuijk zich beter onderscheiden en profileren in de regio, gebruikmakend van ‘het Cuijks DNA’. c.Het VVV is belangrijk voor toerisme en recreatie in Cuijk en moet gehandhaafd blijven. d.Het handhaven van musea en het stimuleren van bezoeken van musea is van groot belang voor recreatie in de gemeente. e.De bekendheid van Nationaal Veeteeltmuseum moet verbeteren in de regio door bijvoorbeeld het imago te versterken, samenwerking met culturele instellingen te zoeken of het museum op te nemen in culturele routes. f.Er zou meer aandacht moeten zijn voor Cuijkse kunstwerken in de buitenlucht
25
BIJLAGE 7 Relevante informatie naar aanleiding van veldraadpleging Sommige zaken, die uit de veldraadpleging naar voren kwamen, worden reeds uitgevoerd. Dat is dus niet bij iedereen bekend. Daarom volgt hieronder puntsgewijs relevante info: 1.a. Een raadsinformatiebijeenkomst en -excursie naar culturele instellingen maakten deel uit van de herijking van de cultuurnota. De jaarlijkse culturele dag heeft ook tot doel ook iedereen bewust te laten worden van het belang van onze lokale culturele voorzieningen. 1.c. Doelen van de samenvoeging van de 3 ambtelijke organisaties van de gemeenten Cuijk, Grave en Mill zijn o.m. verbetering van professionaliteit, zoals onbevooroordeeld handelen en klantvriendelijkheid, zoals bereikbaarheid en snelle beschikbaarheid van gevraagde informatie. Alle taken o.g.v. cultuur bij één functionaris is echter niet haalbaar. 1.d. Bij een vraagstuk o.g.v. cultuur wordt steeds ook gekeken naar welke beleidsterrein het ook raakt. Met betreffende beleidsadviseurs vindt overleg plaats t.b.v. een integraal advies. 1.e. Voor beleid op maat worden beleidsregels opgesteld, passend bij hetgeen de gemeente wil subsidiëren en het type organisatie, dat voor de uitvoering zorgt. Zoveel als mogelijk worden hierin ook de aanbevelingen naar aanleiding van een onderzoek naar subsidies door de Rekenkamercommissie meegenomen. 3.a. De aan te stellen Combinatiefunctionaris Cultuur krijgt de opdracht een doorlopende leerlijn voor cultuur in het basisonderwijs te ontwikkelen, waarin -als het voldoet- het lokale, regionale aanbod voor het behalen van de leerdoelen wordt gekozen. De regionale Marktplaats Cultuureducatie heeft een en ander hiervoor in kaart gebracht en helpen ontwikkelen. 3.b. De aan te stellen Combinatiefunctionaris Cultuur vervult de rol van professioneel steunpunt voor de scholen, van verbinder in cultuureducatie. Met de onlangs vastgestelde beleidsregel ‘subsidiëring cultuureducatiecentrum voor vrije tijdsaanbod’ is inzet van een professioneel steunpunt voor het bereik van m.n. kinderen en jongeren beoogd. 3.c.De gemeente blijft de culturele dag subsidiëren. 3.d De Monumentennota is eind 2011 vastgesteld. De gemeente werkt nu aan de aanwijzing van gemeentelijke monumenten. Naar verwachting wordt dit in najaar 2013 afgerond. 3.e.Met het beschikbaar stellen van de toren voor museum Ceuclum, Kerkstraat 14 voor de Fotoarchiefdienst, de beeldentuin en recenter Maasboulevardplannen, de heemtuin, de aankoop van de pastorietuin, de renovatie van Kerkstraat 12 etc. heeft de gemeente ingezet op verbetering en benutting van cultuur in het Cuijkse centrum. 3.f. Het betreft panden van een particulier. Met betreffende eigenaar kunnen partijen wellicht afspraken maken. De gemeente heeft hierin geen rol. 3.g. De hal van het gemeentehuis is onder voorwaarden beschikbaar voor exposities. De gemeente beschikt jaarlijks over kleine budgetten voor subsidiëring, onder voorwaarden, van sociaal-culturele projecten. 3.h.De gemeente stelt een Combinatiefunctionaris Cultuur aan; hij/zij heeft o.m. tot taak met inzet van lokaal aanbod het de culturele ontwikkeling van de basisschoolleerlingen te verbeteren. 3.i. Bij kunstaankopen begeleidt de Kunstadviescommissie de gemeente, bijv. bij het rotondekunstwerk ‘Ommezwaai’, omdat de gemeente zorgvuldige keuzes wil maken, zeker in tijden, waarin er minder geld beschikbaar is voor kunst. 4.a.O.m. met het doel samenwerking tussen culturele initiatieven te bevorderen subsidieert de gemeente de Stichting Cultureel Hart Cuijk 5.c. De gemeente werkt nadrukkelijk aan het behoud van een VVV-kantoor in Cuijk. 5.d. De gemeente blijft museum Ceuclum, de Stichting Fotoarchiefdienst en de Werkgroep Archeologie Cuijk subsidiëren. 5.e. Het museum is vooral landelijk bekend binnen relevante professionele kringen bijv. bij de Universiteit van Wageningen en de Faculteit Diergeneeskunde in Utrecht. Daarnaast bezoeken scholen het museum in het kader van biologielessen. In de regio geniet het museum bekendheid doordat het onderdeel uitmaakt van specifieke toeristische arrangementen, vaak in combinatie met bezoeken aan agrarische bedrijven. 5.f. Jaarlijks worden de Cuijkse kunstwerken geïnspecteerd en zonodig gerestaureerd. Daarvoor stelt de gemeente een structureel budget beschikbaar.
26
BIJLAGE 8 Ringenmodel van Cor Wijn 2003
27
BIJLAGE 9 Evaluatierapport Cultuurnota 2008-2012 Op pagina 3 van de Cultuurnota 2008-2012 is geschetst hoe onze gemeente er op 8 punten, qua cultuur uit zou moeten zien in 2012. Evaluatief kan -per punt- nu worden vastgesteld: 1) Meer cultuureducatieve activiteiten voor de jeugd tot 18 jaar. Het lidmaatschap van de bibliotheek is tot 18 jaar gratis. BiblioPlus heeft in onze gemeente 3468 leden onder de 18 jaar (2010). Museum Ceuclum is voor iedereen gratis toegankelijk. Het aantal bezoekers was: Jaar totaal volwassenen kinderen (incl. schoolklassen) 2009 2700 1950 950 2010 2700 1650 1050 De beiaardier betrekt kinderen bij het carillon door het open te stellen voor bezoekers. Ook heeft hij een compositie gemaakt van door kinderen voorgestelde liedjes. Door sponsoring heeft hij een beeldscherm in de kerk kunnen laten plaatsen, zodat iedereen de bespeling van het carillon kan zien. De basisscholen gebruiken ‘het Kunstmenu’ van Kunstbalie met het oog op de cultuureducatieve leerdoelen. De landelijke stimuleringsregeling voor cultuureducatie voor de basisscholen is verlengd tot en met 2012. Dit zijn geoormerkte gelden voor cultuureducatie. Ongeveer € 15,- per basisschoolleerling kan aan cultuureducatie worden besteed. Op aangeven van het bovenschools management en in de werkgroep kunstzinnige vorming Cuijk (WKVC) -daarin zitten de intern cultuurcoördinatoren (ICC) van de basisscholen in onze gemeente- wordt de besteding hiervan aan diverse culturele activiteiten georganiseerd. De regionale marktplaats cultuureducatie ‘Cultuur aan de Maas’ heft samen met Kunstencentrum Meander de cursus voor ICC gerealiseerd. Scholen hebben o.m. het Erfgoed-projct van de marktplaats gebruikt en andere schoolspecifieke thema's. Via De Meander werden bij ‘Kunstbalie’ zogenaamde menu’s ingekocht en De Meander coördineerde aanvragen voor subsidies voor kunstprojecten. In samenspraak met o.m. deze WKVC wordt in de opvolging van Meander voorzien. De leerlingen van het voortgezet onderwijs krijgen i.v.m. cultuureducatie een zogenaamde ckvpas, waarmee ze voor € 15,- zelf cultuur inkopen. Als zij in de hogere leerjaren het vak culturele kunstzinnige vorming (ckv) kiezen, komt er € 10,- bij. In de brugklas wordt het tegoed meestal door de ckv-coördinator beheerd. Later beschikken de leerlingen er zelf over. Vaak worden de cultuurprojecten voor de hele school ingekocht. Ook worden er cultuurreizen voor de bovenbouw van betaald. Maatschappelijk stages bij culturele instellingen zijn mogelijk. Hierin intervenieert Radius met een ‘stagemakelaar’. Mede door onze gemeente worden naschoolse activiteiten o.m. op het gebied van cultuur georganiseerd. Met ingang van 2013 wordt er een combinatiefunctionaris cultuur aangesteld, waardoor o.m. deze activiteiten structureel kunnen worden en de aandacht voor cultuureducatie ook buiten schooltijd- kan worden versterkt. 2) Meer partners cultuureducatie Met kunsteducatiecentrum Meander heeft steeds overleg plaatsgevonden over subsidieafspraken. Per 1/7/13 stopt de dienstverlening. Met Centrum voor de Kunsten Muzelinck worden nu subsidieafspraken gemaakt rondom cultuureducatie in de vrije tijd. Beoogd is groei van het aantal deelnemers. -3) Schouwburg blijft culturele trekker
28
Rondom de schouwburg is de keuze gemaakt deze in het centrum te laten en te vernieuwen. De voorbereidingen daarvoor zijn gestart. Vervolgens worden ook nieuwe subsidieafspraken gemaakt, op basis van minimaal de huidige kwaliteit op cultureel en sociaal-maatschappelijk gebied, ook voor jongeren. 4) Huisvesting culturele instellingen De Fotoarchiefdienst is -opnieuw tijdelijk- gehuisvest in de Kerkstraat. De Werkgroep Archeologie Cuijk en Kunstencentrum De Meander hadden onderdak in de schouwburg tot de verbouwing. Over alternatieven wordt meegedacht. Kerkstraat 12 ‘Het Pakhuis’ is gerenoveerd en in gebruik genomen m.n. voor sociaal-culturele initiatieven en exposities. Hiermee ontstaat -nog meer dan voorheen- een ‘Cuijkse cultuurstraat’. In de hal van ons gemeentehuis kan werk, ook van beginnende kunstenaars, worden geëxposeerd. Voor culturele ondernemers bestaat er de mogelijkheid zich te vestigen in onze gemeente. We kennen ‘In het kader van’ en ‘Kunstuitleen’ naast schouwburg. Wanneer een cultureel ondernemer ruimte zoekt, spant de gemeente zich in huurruimte beschikbaar te stellen. 5) Cuijk meer bekend om zijn cultuurhistorie Er zijn geen metingen gedaan, zodat onbekend is of de naamsbekendheid van Cuijk i.v.m. de Romeinse cultuurhistorie is toegenomen. Er zijn diverse acties ondernomen in dit kader. Zo was 2008 het ‘Jan van Cuijk-jaar’, wat we terugzagen op onze enveloppen en in subsidiëring van diverse activiteiten. In 2009 werden er spotjes op RTL-Z uitgezonden in de aanloop naar woondag, waarin de rijke historie van Cuijk werd genoemd. In onze promotiefilm is er aandacht voor Romeinse historie, zoals die er continu en vanzelfsprekend is -als we Cuijk promoten- evenals voor onze economie, natuur en maatschappij. Voor de ontwikkeling van een bezoekerscentrum is aan het klooster in Sint Agatha een incidenteel subsidie toegekend. Voor scholen zijn er leskisten vanuit museum Ceuclum, als erfgoededucatieproject. Diverse archeologische vondsten zijn hier tentoongesteld; recent is het dolium -een romeins wijnvat- gerestaureerd en is er een subsidie toegekend voor omschrijving van een aantal vondsten, mede t.b.v. onze website. In samenspraak met de gemeente Grave, die veel ervaring hierin heeft, werd gewerkt aan een erfgoedverordening en een lokale monumentenlijst. Historische waarden zijn zichtbaar gemaakt in het wegdek aan de Maaskade. Voor overige plaatsen zijn hierover nog geen afspraken gemaakt. De ontwikkeling van een erfgoedhuis lijkt vooralsnog geen haalbare ambitie. Het budget voor vergroting van de naamsbekend van Cuijk door inzet van cultuur, is structureel overgeheveld naar het subsidiebudget voor de beeldentuin, omdat die kan zorgen voor meer bekendheid van onze gemeente. De Stichting Fotoarchiefdienst en stagiair(e)s werken aan de interactieve historische canon van onze gemeente, met hoogtepunten uit onze lokale historie. Om de cultuurhistorie in ere te houden ontvangen o.m. de gilden, museum Ceuclum, de Werkgroep Archeologie Cuijk en de Fotoarchiefdienst met de Heemkundekring structureel subsidie. 6) Kunstwerken in de openbare ruimte In de openbare ruimte zijn de volgende kunstwerken geplaatst:
29
I.Messemaker: kunstwerk geschonken door mevr.Van Rossum in 2009 ter nagedachtenis aan haar overleden echtgenoot en als symbool tegen zinloos geweld; "leef je uit, maar nooit op een ander" II. Revita van Mirjam Verheijen bij opening nieuwe basisschool (2007) III.bronzen Jan van Cuijk 2008 t.g.v. 700e sterfdag jan van cuijk laten gieten in brons van stenen origineel. en, op basis van de 1%-regeling: IV. Merletten Octet van Nicolas Dings V.Ommezwaai van Camille Meeussen Het voornemen is er om op de Lavendelkade een kunstzinnig lichtobject te plaatsen. Hiervoor ontbreken vooralsnog de financiële middelen. De 1%-regeling levert onvoldoende op. Van een ‘kunstplekkenplan’ is afgezien. Gekozen is voor de flexibiliteit en keuzevrijheid om vanuit een actuele situatie steeds opnieuw keuzes te kunnen maken op het gebied van: (kunst)werk, omgeving, moment, middelen en betrokkenen. Een inventarisatie van de stand van onderhoud van de kunstwerken is afgerond. Regelmatig wordt er nu een inspectie gehouden, klein onderhoud gepleegd en zo nodig opdracht gegeven voor groot onderhoud. 7) Bibliotheek BiblioPlus is de openbare bibliotheekorganisatie voor onze regio. Ze heeft professioneel en sterk ingezet op vernieuwing en digitale dienstverlening. Met ingang van 2012 zijn er nieuwe productafspraken gemaakt, die inspelen op ‘de bibliotheek van de toekomst’. Zo is de bibliotheek in Cuijk een ‘plus-bieb’ geworden en wordt de “Bieb op school” op elke school gerealiseerd. 8) Cultuurprijs en Culturele dag Aan het begin van elk jaar worden de cultuur- en aanmoedigingsprijs uitgereikt. Dit evenement is professioneel en in bezoekersaantallen gegroeid. Ook de jaarlijkse Culturele Dag heeft zich ontwikkeld tot een evenement van formaat met -afhankelijk van het weer- een groeiend aantal bezoekers.
30
