e n e g t a D s n o t a w t d i e h c onders s n o t d n i verb IDENTIGRATIE NTITEIT E D I N A V T H C EEN ZOEKTO ATIE NAAR INTEGR
‘VAN VROUWENSCHAKELS NAAR IDENTIGRATIE’, EEN DROOMPROJECT ! dromen over hoe een betere wereld uit zou kunnen zien; dromen over hoe mensen
voorstelling maken. Uitgangspunten zijn verschillen en overeenkomsten met als doel: het zoeken naar
- ideaal gezien - met elkaar om zouden moeten gaan. Natuurlijk hebt u dit dromen
gemeenschappelijkheid en kracht.
niet verleerd. Uitdrukkingen als: ‘de man of vrouw van mijn dromen’, een ‘droom-
Uitstekende vertrekpunten voor het
huis’ of een ‘droomvakantie’ en ‘droomland’ behoren tot ons vaste repertoire.
maken van een theatervoorstelling.
Ik weet niet of u het dromen verleerd hebt; ik in ieder geval niet. Voor alle duidelijkheid: ik heb het over dagdromen. Of nog duidelijker: dromen over idealen;
N E L E P S N E W U VRO N E V E L N U H DE ROL VAN
En daar komt nog iets bij. Wij hebben Om even verder te gaan over dat droomland; ik las laatst een opstel van een student
- zeker ook in Nederland - onze mond
met de titel ‘het land waar ik wil wonen’. Ik citeer twee passages van deze jonge
vol van emancipatie van vrouwen en
man: “IK WIL WONEN IN EEN LAND, WAARIN ONZE KINDEREN GELEERD WORDT ANDEREN NOOIT ALS MINDER-
minderheden. En graag heffen we dan
WAARDIG TE BEHANDELEN, OMDAT ZE ZELF OOK NOOIT ZO ZIJN BEHANDELD OF BEHANDELD ZULLEN WORDEN” en “IK WIL WONEN IN EEN LAND WAARIN MEN BIDT VOOR ELKAAR BIJ ALLAH, BIJ GOD OF BIJ WEET IK WIE OF WAT. WONEN IN EEN LAND WAAR DE ZACHTE KRACHTEN WINNEN. WANT WAT IS VOORUITGANG, ONTWIKKELING OF BESCHAVING ANDERS?” Tot zover deze jonge man, met wie ik graag meedroom. Ik weet
ons eigenwijze en belerende vingertje
zeker dat ik, door een aantal mensen die dit lezen, nu al wordt uitgemaakt voor
ons land op dat gebied nog het nodige
‘soft’. Speciaal voor hen ga ik nog even verder.
te verhapstukken hebben, voordat we
naar hen, die naar onze mening ‘nog niet zover zijn’. Maar laten we daarbij vooral niet vergeten, dat we ook in
anderen de les gaan lezen. Dus dames
en htergrond
che ac nde etnis wen verschille n a v ’s die vrou n e Vrouw ver thema o k re sp e g angsten, elkaar in men, hun ro d n gaan met u h r en; ove n huilen r verbind e lachen e Z met elkaa . rs e d e n mo es met hu hun relati lkaar. en spireren e in n e r a gens word a met elk en verlan n e m ro d telling kken, hun eatervoors De gespre n in de th e v e g e g de spelers n vorm alen van omgezet e rh e v n a v . tage Een mon roep leven ‘ZOEK’. ie in de g d ’s a m e r th ksten ove zelf en te
Ik ben voor dit voorwoord gevraagd omdat ik wethouder van onder andere Kunst
aan de slag. Ik droom nu al van uw
en Cultuur ben. Jawel: bestuurder en politicus. En zo iemand wordt nog wel eens
eerste voorstelling.
gezien als een koele berekende ambitieuze realist, die met zijn voeten op de grond (en liefst in de modder) hoort te staan. Voor een deel klopt dat: ik heb ambities,
Jacques E.L. Costongs
ik ben niet naïef én ik weet dat de alledaagse werkelijkheid weerbarstig is. En
Wethouder van Cultuur, Wonen en
ik koester mijn portefeuille van kunst en cultuur. Onder andere omdat daarin de
Wijken van de Gemeente Maastricht
dromen van mensen over harmonie, schoonheid en troost - al is het maar voor even werkelijkheid worden. Dat is overal ter wereld zo en precies daarom kan kunst en cultuur mensen verenigen en binden. Voorbeelden genoeg. Een van die voorbeelden is het project ‘VAN VROUWENSCHAKELS NAAR IDENTIGRATIE’. In
dit project gaan vrouwen, van diverse culturele achtergronden, een theater-
identi tie gra
Tamara Jongerden (43 jaar) is getrouwd en heeft 2 kinderen. Ze is theaterdocent, communicatietrainer, regisseur en actrice. Ze is hoofdkostwinner, met een overwegend ‘linkse hobby’. Haar man is musicus.
‘ DE VROUWEN VERTELLEN HUN EIGEN VERHAAL, IN EEN ONBEPAALDE RUIMTE EN TIJD. DIT IS MOEILIJKER DAN HET SPELEN VAN EEN ROL IN EEN OVERZICHTELIJK STUK WAARIN DE SITUATIE EN DE DIALOOG DUIDELIJK IS ’ ZOEK Is de titel van het stuk. Bij de totstandkoming van deze titel heb ik eerst nagedacht over welke uiteenlopende thema’s de vrouwen hebben ingebracht, welke theaterscènes uit groepsimprovisaties ontstonden, hoe ik de losse teksten aan elkaar zou plakken en wat de overeenkomsten waren tussen alle stukken. Het woord ZOEK (dus zeker niet uitsluitend ‘zoeken’, dat is het hele werkwoord, en ZOEK betekent ook ‘kwijt’ of ‘weg’) kwam als meest logische kandidaat uit de bus rollen. Het was niet het mooist denkbare woord, maar het is de meest adequate titel van deze theatervoorstelling. Ik heb dus ook zelf dagenlang gezocht naar hoe en waarom op een bepaalde manier ik de verschillende stukken tekst zou monteren. Het was dus ook een opdracht aan mijzelf: ZOEK. Op verschillende manieren hebben we de vrouwen die meespelen geworven: op de Internationale Vrouwendag op 8 maart met behulp van een ‘marktkraam’, bij een vrouwenfeest waar vrouwen van alle mogelijke etnische achtergronden aanwezig waren en bij het Kenniscentrum Emancipatie in Maastricht. We hebben een presentatie gehouden en met de vrouwen gesproken. We hebben geprobeerd een divers gezelschap aan te spreken, in de hoop dat zij voor ons en het project zouden kiezen. Ik heb boven verwachting veel geleerd van het werken met deze vrouwen. Door de intensieve kennismakingsperiode was er voor mij voldoende veiligheid om te leren. Ik heb vooral op sociaal-cultureel en politiek vlak nieuwe dingen geleerd. Wat dit toneelstuk uniek maakt is dat de vrouwen zichzelf ‘spelen’, in plaats van een ander. Ze vertellen hun eigen verhaal, in een onbepaalde ruimte en tijd. Dat is veel moeilijker dan het spelen van een rol in een overzichtelijk stuk waarin de situatie en de dialoog steeds duidelijk is.
MIJN LEVEN IK EEN DOEL IN DOOR EB H E M A LN EE UKKIG DOOR MIJN D VEILIG EN GEL ER E M EL O V GEKREGEN, IK
Tamara
HET ‘WIJ EN ZIJ GEVOEL’
LIMBURG IN KLEUR
Actief burgerschap veronderstelt dat burgers betrokken zijn bij de samenleving
In 2006 is een op de vijf Limburgers
en dat zij kunnen omgaan met verschillen. Maar de praktijk wijst anders uit.
van allochtone afkomst. Dit komt
Men maakt zich bezorgd over de kloof tussen arm en rijk, over veiligheid en
neer op in totaal ongeveer 222.000
Vooral in Parkstad en Maastricht-
tonen is een belangrijke factor voor de sociale integratie van migranten.
criminaliteit; Dit onbehagen uit zich steeds meer in maatschappelijke ontevreden-
allochtonen. Landelijk ligt dit aan-
Mergelland nam deze bevolkings-
Daarnaast neemt de sociale integratie tussen migranten en autochtonen ook toe
heid over de aanwezigheid en gedrag van mensen van verschillende etnische
deel een fractie lager. Wanneer
groep relatief gezien behoorlijk toe,
als migranten in een gemengde buurt wonen en langer in het land verblijven.
onderscheid wordt gemaakt naar
hoewel deze groeicijfers (5,9% resp.
Dit blijkt uit het onderzoek van B. Martinovic van de Universiteit van Utrecht
het land van herkomst dan blijkt
4,6%) nog wel onder de landelijke
10 september 2010, naar de wijze waarop contacten tussen migranten en
Het demissionair kabinet heeft bij haar aantreden in 2007 de volgende wens
dat in Limburg vooral westerse
toename van 6,3% liggen.
autochtonen in het land van aankomst zich ontwikkelen.
uitgesproken: Wij willen werken aan een samenleving waarin mensen zich
allochtonen wonen. Slechts een
duurzaam met elkaar verbonden weten. Het is onze ambitie mensen het daar-
klein deel van de allochtonen
Tevens wordt echter onderstreept
Uit het recente onderzoek van CBS, bevolkingstrends 3e kwartaal 2010, blijkt
voor benodigde vertrouwen in elkaar en in de toekomst te geven. Door in mensen
in Limburg is van niet westerse
dat op termijn ook Limburg mo-
dat Limburg in vergelijking met de andere provincies, op het gebied van sociale
te investeren en door mensen als bondgenoot tegemoet te treden; vanuit het
afkomst. Met andere woorden,
gelijk geconfronteerd zal worden
samenhang zich in de onderste regionen bevindt. Het beeld van Limburg als
besef dat we samen sterker staan. Zo willen wij werken aan een beter Nederland.
van alle allochtonen in Limburg
met multiculturele problemen en
provincie met een bloeiend verenigingsleven waarvoor vele vrijwilligers zich
Samenleven, gemeenschapszin, gedeelde waarden en normen en solidariteit zijn
is ruim een kwart oorspronkelijk
Limburg wat dit betreft wellicht
inzetten is achterhaald. Net als de rest van de Nederlanders onderhoudt een
immers essentiële kwaliteiten om als gemeenschap kansen te realiseren.
afkomstig uit een niet westers land,
aan een inhaalslag bezig is. Op
grote meerderheid van de Limburgers frequente contacten met familie en vrien-
Voorwaarde voor integratie is dat we elkaar kunnen verstaan, begrijpen en
terwijl het op landelijk niveau om
lokale schaal zijn fricties al zicht-
den. Het aandeel dat wekelijks contact heeft met buren ligt echter lager dan in
verdragen. Kennis van de taal, de samenleving en gemeenschappelijke waarden
ruim de helft gaat. Overigens speelt
baar, bijvoorbeeld in de steden rond
de rest van Nederland.
en geschiedenis is dan ook wezenlijk voor die integratie, en voor het kunnen
het feit dat in Limburg relatief
groepen jongeren.
participeren in de samenleving.
weinig niet-westerse allochtonen
(Coalitieakkoord Samen werken, Samenleven2007)
wonen ook een rol bij de bevolkings-
afkomst.
krimp omdat juist deze groep elders in Nederland nog voor de nodige aanwas zorgt (Bron Trendrapport Limburg 2006).
BESTAANDE CONTACTEN BELANGRIJKSTE FACTOR VOOR SOCIALE INTEGRATIE Het hebben van bestaande contacten, vanaf aankomst in Nederland, met autoch-
WAT ONS BINDT; DE KRACHT VAN VROUWEN In onze samenleving vormen vrouwen(organisaties) het fundament onder Josiane
IS GEMAAKT NGELUK KENN O ER P EB H IK REN. LENDE CULTU MET VERSCHIL VROUWEN MEER DINGEN WIJ DACHT. IK BESEF DAT EBBEN DAN IK H N EE EM G R REGEN VOOR MET ELKAA RESPECT GEK R EE M IK EB IN DE VERDER H CHE GROEPEN IS N ET E D N LE ER BEGRIJP. VERSCHIL DAT IK ZE BET R O O D , G IN V SAMENLE
sociale samenhang en veiligheid. Vrouwen(organisaties) kennen de buurten, dorpskernen, de samenleving. Ze herkennen en kennen onveilige situaties en mogelijkheden om deze te verbeteren. Hun betrokkenheid schept kansen voor een veilige, leefbare omgeving, met respect en solidariteit tussen (groepen van) mensen met als doel het benutten van ieders capaciteiten. Emancipatie is wat mensen kan verbinden, door verschillende etnische achtergronden heen. Deze verschillen, deze verscheidenheid biedt kansen en wensen voor meer gelijkheid en meer mogelijkheden.
WAT WIJ WILLEN
Marjon Bovens (44 jaar), moeder van drie kinderen en gescheiden. Ze is
In de discussie over de multiculturele samenleving wil de Limburgse Vrouwen-
een idealist en gelooft in en werkt aan een samenleving waarin ruimte is
Raad (LVR), het expertisecentrum voor vrouwenvraagstukken en stichting
voor een ieder. In dit project was zij mede initiatiefneemster en werkte ze
Meer Kleur en Kwaliteit (SMKK), een provinciale allochtone vrouwenorganisatie,
als begeleidster van het proces dat de groep vrouwen met elkaar aan zijn
in afstemming en samenwerking met lokale allochtone en autochtone (vrouwen)
gegaan.
organisaties een adequaat antwoord geven op ontwikkelingen en tendensen in
‘ DOOR OP ZOEK TE GAAN NAAR OVEREENKOMSTEN ONTSTAAT ER RUIMTE VOOR HET VERSCHIL ’
de Limburgse multiculturele samenleving en wijzen op de professionele aan-
Met deze fantastische groep vrouwen ben ik op zoek gegaan naar wat deze
pak en zakelijke en zelfbewuste opstelling van de allochtone en autochtone
vrouwen verbindt. We hebben aan de hand van thema’s, zoals dromen,
vrouwen(organisaties).
verlangens, onze beperkingen en onze relaties met onze moeders met elkaar gesproken. We hebben niet alleen met elkaar gesproken, maar ook elkaar
LVR en SMKK hebben de vaste overtuiging dat door informele participatie
gemasseerd, samen gewerkt aan een groot doek en met elkaar gerepeteerd
allochtone en autochtone groepen met elkaar in contact kunnen komen;
voor het toneelstuk. We hebben met elkaar gelachen, gegeten en gehuild.
Hierdoor kunnen beide groepen zich bepaalde competenties en houdingen eigen
We hebben elkaar gevonden en daardoor ruimte voor onszelf gecreëerd.
maken die kunnen bijdragen aan de integratie in de Nederlandse samenleving.
Dit hebben we willen laten zien en vormgegeven in de theatervoorstelling Zoek.
De LVR en SMKK willen door heel Limburg netwerken van vrouwen van verschillende etnische achtergronden opbouwen waarin vrouwen elkaar kunnen
Dit project heeft mijn verwachtingen overtroffen. Ik heb mijn droom kunnen
vinden en verbinden.
vormgeven, ik heb een bijdrage kunnen leveren aan een samenleving waarin ruimte is voor het anders zijn. Ik heb gezien dat vrouwen persoonlijk groeiden, hun overtuigingen en oordelen veranderden, ze elkaar gingen ondersteunen en helpen. Dat ze elkaar juist vonden door hun verschillen. Fariba
NDANKS DAT EN ELKAAR, O WIJ BEGRIJP PREKEN AL S EEN ANDER TA
WIJ
Ik heb genoten en ook mezelf kwetsbaar opgesteld. Ik heb voor mezelf geleerd dat in het tonen van kwetsbaarheid een grote kracht verscholen ligt.
VERBINDING VAN DIALOOG MET KUNST
DE START IN MAASTRICHT
VAN VROUWENSCHAKELS NAAR IDENTIGRATIE
De LVR en SMKK brengen met het project Vrouwenschakels/Identigratie
In 2010 wordt het project mede
Begin 2010 hebben Marjon Bovens, procesbegeleidster, en Tamara Jongerden,
lokale vrouwengroepen van verschillende etnische afkomst met elkaar in contact
vormgegeven door het Kennis-
regisseuse, een aantal bijeenkomsten bezocht waar zij vrouwen ontmoeten die
(aan elkaar schakelen). Samen met LVR en SMKK gaan de vrouwen op zoek
centrum Emancipatie Maastricht
zij, door het directe contact, als potentiële deelnemers hebben benaderd.
naar wat vrouwen op lokaal niveau verbindt. Op zoek naar een gemeenschappe-
(KCEM), voorheen de Maastrichtse
Op basis hiervan is de groep in maart voor het eerst bij elkaar gekomen.
lijk belang dat door de vrouwen van een bepaalde gemeenschap of wijk gedeeld
Vrouwenraad. De projectpartners
Een 14-tal vrouwen met verschillende etnische achtergrond. Samen vertegen-
wordt. Een belang dat boven het verschil van etniciteit staat en mogelijkheden
kiezen er bewust voor om in te
woordigen ze landen en de cultuur van Hongarije, Syrië, Rusland, Afghanistan,
biedt tot verbinding.
haken op lokale bewegingen om
Iran, Irak en Nederland, en met een diversiteit in leeftijd, de jongste deelnemer
het draagvlak te verbreden;
is 21 en de oudste is 60 jaar oud. Ze zijn samen wekelijks met elkaar in gesprek
In het gehele project, zowel in de samenwerking tijdens de voorbereiding als
Een interventie die gericht is op
gegaan over thema’s die vrouwen met elkaar verbinden; over hun dromen,
tijdens de ontmoetingen zelf, is uitgangspunt het zoeken naar overeenkomsten
inbedding in de lokale samenleving
hun angsten, hun relaties met hun moeders. Deze thema’s zijn vertaald en
tussen mensen en niet het benadrukken van de verschillen. Door het zoeken en
en het opbouwen van duurzame
vormgegeven in de theaterproductie ZOEK.
vinden van de overeenkomsten ontstaat er ruimte en interesse voor het verschil.
contacten. Dit proces is een essentieel onderdeel van het hele traject;
Met deze ontmoetingen hebben deze vrouwen de basis gelegd voor het creëren
Tijdens de dialoogsessies worden woorden en samenhangende emoties in
na de projectperiode van maximaal
van duurzame sociale netwerken waarin men van elkaar heeft kunnen leren en
creatieve werkvormen zoals vilten, schilderen, drama en dans vertaald.
een jaar trekken de projectpartners
weten te steunen: Vrouwen leren elkaar de Nederlandse taal, leren elkaar fietsen.
zich immers terug en gaat(n) de
Zij vervullen voor elkaar ontbrekende sociale functies in hun relaties.
lokale (vrouwen)organisaties verder.
In de loop van het traject zijn ze op zoek gegaan naar de verbinding van eigen
INBEDDING IN DE LOKALE SAMENLEVING
identiteit naar integratie wat heeft geresulteerd in Identigratie.
Om Identigratie een duurzame plek te geven in de Limburgse lokale samenleving zoeken de projectpartners verbintenis met lokale organisaties om het project Identigratie te vlechten in bestaande activiteiten. Op deze wijze wordt het niet alweer een los project maar vormt het een schakel met andere lokale initiatieven; dit bevordert het duurzame karakter waarbij mentorschap wordt overgeheveld.
EN TE OM DE VROUW MEE D EL K IK EW G EL T IN OUWEN DIE W HET WAS BES AREN VEEL VR W HTEN C ER . O M EN N ER A D BENA N HUN M VA T IE N R A A M WILDEN DOEN
Marjon
identi tie gra
PORTRETTEN VAN DE VROUWEN Verspreid in dit boekje zijn korte portretten te vinden, waarin de vrouwen telkens vanuit eigen perspectief vertellen over hun deelname aan het project en wat het voor hen persoonlijk heeft betekend. Deze interviews werden gehouden door Melek Kurt en Melissa van der Haar, beiden als projectmedewerkers verbonden aan de LVR. De gesprekken hadden een open karakter; ze zijn echter gestimuleerd om zo precies mogelijk te zijn in hun antwoorden. De volgende vragen zijn leidend geweest voor de interviews: 1. WIE ZIJN JULLIE EN WAT IS JULLIE ACHTERGROND? 2. WAT HEEFT JE BEWOGEN OM JE AAN TE MELDEN VOOR VROUWENSCHAKELS? 3. WAT HEEFT HET WERKEN AAN DEZE VOORSTELLING VOOR JULLIE BETEKEND?
HEEFT DEELNAME AAN JE VERWACHTINGEN VOLDAAN?
4. HEEFT HET BETEKENIS VOOR JE TOEKOMSTIGE PLANNEN? 5. WAT HEBBEN JULLIE MET HET THEMA VAN DE VOORSTELLING ZOEK? 6. HEEFT DE SAMENWERKING HET BEELD IN DE ANDER VERANDERD? 7. TOT SLOT, WAAROM ZOU JE VROUWEN, ZOALS JULLIE, ADVISEREN OM MEE TE DOEN
AAN EEN SOORTGELIJK PROJECT?
VING ONZE SAMENLE IN G IN EG EW NB RDHEID TEMENT EN EE Ton TIJD OF GEAA T TOT EEN STA EF EI O LE R T, G S IT M U O K IE IDENTIGRAT ESLACHT, HER IK HOOP DAT , ONGEACHT G N EE ER D IE R O O MET RUIMTE V
SAMENWERKING EN AANSLUITING LOKALE BEWEGINGEN
Marie-Louise Frantzen (54 jaar) is getrouwd en heeft één (adoptie-)kind. Zij heeft lange tijd in de wel-
Samen met het KCEM is gekeken op welke wijze vrouwen geworven kunnen
zijnssector gewerkt als begeleider voor moeilijk opvoedbare kinderen en psychisch instabiele mensen.
worden en op welke wijze het project kan inspelen op reeds lokale bestaande
Marie-Louise speelt sinds haar middelbare schooltijd al toneel.
‘ DOORDAT IK IN CONTACT BEN GEKOMEN MET VROUWEN UIT EEN ANDERE CULTUUR IS MIJN BEELD OVER HEN IN POSITIEVE ZIN VERANDERD. HIER WIL IK DE MENSEN IN MIJN OMGEVING OOK ATTENT OP MAKEN ’
initiatieven. Zo kon via het KCEM ingehaakt worden op het euregionaal congres van Public Mental Health die initiatieven bundelt rond leefbaarheid. Doelgroep van het congres zijn beleidsmakers en politici waardoor het belang
Ik werkte samen met medespeelster Gina in het Maastrichtse Volkstheater. Zij heeft mij overgehaald om mee te
van het project voor een structurele plek in de Maastrichtse samenleving
doen. Ze vertelde mij dat de spelers zelf het toneelstuk samenstellen en dat vond ik bijzonder. Toen ik daadwerkelijk
nadrukkelijk onder de aandacht gebracht wordt.
met de vrouwen in contact kwam, raakte ik nog meer geïnteresseerd. Ik kwam terecht in een warm nest. Ten aanzien
Daarnaast is contact gezocht met Vrouwenopvang ’t Wieckerhoes, het Toon Hermanshuis en het Vrouwenhuis Vrouweveld; op locatie worden op de verschillende organisaties toegespitste scènes van de theatervoorstelling gespeeld; tevens worden deze voorstellingen gevolgd door een creatieve workshop waarna toeschouwers en spelers hun indrukken kunnen delen waardoor gemeenschap-
identi tie gra
van het thema zoek, ben ik op zoek naar levensvervulling: het rijker maken van mijn eigen leven. Ieder mens maakt bepaalde dingen mee in het leven, goed of slecht. Ik ben van mening dat je van deze ervaringen kunt leren en er altijd een les uit kunt halen. Voorafgaande aan de deelname had ik geen speciale verwachtingen, alle nieuwe ervaringen waren welkom voor mij. Gaandeweg is hetgeen dat wij hebben gemaakt iets leuks en moois geworden. Voordat ik aan het toneelstuk begon had ik vooroordelen over andere etnische groeperingen, maar dit beeld veranderde naarmate ik meer in contact kwam met verschillende soorten vrouwen. Mijn beeld is veranderd in positieve zin; graag wil ik de mensen in mijn omgeving hier ook op attent maken. Dit project wil ik van harte aanbevelen,
pelijkheid en kracht worden benadrukt.
het verrijkt je kijk op het leven en het is therapeutisch. OVERDRAAGBAAR SUCCES Alle betrokkenen, zowel de deel-
de vrouwen; ze hebben ook ieder
worden in de lokale samenleving.
Jina Kozak (48 jaar) is afkomstig uit Syrië. Ze heeft Arabische literatuur gestudeerd. In 1999 is ze naar
nemende vrouwen, Tamara de regis-
hun eigen kleine oogst binnenge-
De vrouwen hebben nu alles in gang
Nederland gekomen. Ze heeft asiel aangevraagd en zich de Nederlandse taal eigen gemaakt. Vanaf 2001
seur, Marjon, de procesbegeleidster,
haald. Het succes van dit project
gezet om er zelf een vervolg, in wat
is ze werkzaam als vrijwilliger en volgt ze verschillende cursussen.
Ton vanuit de communicatiehoek,
is gebaseerd op de kracht die de
voor vorm dan ook, aan te geven.
allen geven in de verschillende
vrouwen hieraan hebben gegeven
interviews aan welke meerwaarde
maar ook op de kracht die zij aan
Zij zijn in gesprek met de lokale
Het was mijn droom om theater te spelen. Tijdens de eerste kennismaking met de vrouwen, voelde ik dat we iets
het project voor hen heeft gehad.
het project hebben ontleend.
welzijnsinstelling, denken aan de
gemeenschappelijks delen. Je staat allemaal midden in het leven en hebt een doel. Je bent op zoek je weg te vinden
opzet voor een talkshow Identiteit
naar dat doel. Ik heb geleerd om theater te spelen. We hebben een leuk team om samen mee te werken. We hebben
en Identigratie.
allemaal op onze eigen manier een bijdrage geleverd aan het stuk door onze persoonlijke ervaringen erin te ver-
‘ WE HEBBEN ALLEMAAL OP ONZE EIGEN MANIER EEN BIJDRAGE GELEVERD AAN HET TONEELSTUK DOOR ONZE PERSOONLIJKE ERVARINGEN HIERIN TE VERWERKEN ’
De verscheidenheid in levenspaden,
Doordat het aansloot op bestaande
de diversiteit komt niet alleen tot
lokale bewegingen kon draagvlak
werken. In de toekomst wil ik graag doorgaan met toneelspelen. De vrijheid die je hebt in theater is enorm. Je wordt
uitdrukking in de portretjes van
gecreëerd worden en ingepast
niet beoordeeld om wie je bent. Je speelt een rol, maar kunt hier veel van jezelf in kwijt, waardoor je het verleden beter kunt verwerken.
Susanne Konings (38 jaar) is na haar VWO-opleiding Rechten gaan studeren in Brussel. Toen haar moeder overleed heeft ze besloten te stoppen met haar studie, om terug te keren naar haar geboorteplaats Maastricht. Hier heeft zij de opleiding Cultuur-en Maatschappijwetenschappen afgerond.
‘ OP EEN CREATIEVE EN LEUKE MANIER SAMEN LACHEN EN HUILEN ’ Ik ben in aanraking gekomen met Vrouwenschakels/Identigratie na mijn bezoek aan de bijeenkomst op de Internationale Vrouwendag in Maastricht. Ik had reeds contact met Tamara, die ik kende van een cursus Politieke scholing, waardoor ik besloot om deel te nemen aan de voorstelling. Ik wilde niet alleen cognitief bezig zijn, ik wilde meer bewegen. Ik zocht gewoon ‘iets leuks’ waar mijn innerlijk aan bod kwam. Ik adviseer vrouwen om deel te nemen aan het project, vanwege de empowerment van de vrouw. Op een creatieve en leuke manier kan je samen huilen en samen lachen. Tamara Akhmadova (60 jaar) komt uit Moskou en is arts. Ze is gescheiden en heeft geen kinderen. Eind 1999 is ze als politiek vluchteling naar Nederland gekomen. Hier werkt ze als vrijwilliger in de zorg. Ze wil graag in de toekomst een eigen praktijk openen als acupuncturist en homeopaat.
‘ TONEELSPELEN HEEFT MIJ GELEERD OM TE GAAN MET VERSCHILLENDE MENSEN EN NIEUWE CONTACTEN TE MAKEN WAARDOOR IK BETER INTEGREER ’ Tamara en Marjon hebben mij overgehaald om deel te nemen. Iedere keer verheugde ik mij op de repetities, ik kon er helemaal losgaan. Sinds ik deelneem aan de repetities is mijn kijk op verschillende mensen in de samenleving veranderd. Ik had bepaalde vooroordelen, maar heb deze niet meer. Ik heb veel geleerd, ben geduldiger en ben een beter mens geworden. Door mijn deelname heb ik een doel in mijn leven gekregen, ik voel me er veilig en gelukkig. Het betekent voor mij integreren. Door te integreren in een nieuw land word je gelukkiger. Ik wil graag verder gaan met toneelspelen. Hierdoor kan ik beter integreren, door de omgang met verschillende mensen en het maken van nieuwe contacten. Ik raad soortgelijke vrouwen aan om deel te nemen aan een dergelijk project. Wat betreft allochtone vrouwen: je kunt sneller integreren, je voelt je eerder thuis en bent minder eenzaam. Andersom kunnen autochtone vrouwen leren van de allochtone vrouwen. Je kunt meer begrip, tolerantie en verdraagzaamheid voor de ander opbrengen.
Stefanie Eisgrou (39 jaar) is half Amerikaans. Stefanie is opgeleid als reïntegratieconsulent en jobcoach. Momenteel werkt zij als vrijwilliger bij welzijnsorganisatie stichting Trajekt in Maastricht. Hier leidt zij mensen op naar bestuursfuncties.
‘ VROUWEN HEBBEN VEEL DINGEN MET ELKAAR GEMEEN, WIJ LOPEN TEGEN DEZELFDE DINGEN AAN IN HET DAGELIJKSE LEVEN ’ Ik ben in contact gekomen met Vrouwenschakels door medetoneelspeelster Anja. Deelnemen betekende voor mij over een drempel stappen en mezelf ontwikkelen. De onderwerpen die in het stuk aan bod komen zijn erg herkenbaar voor mij. Het samen maken en delen van gedachten en ideeën maakt het project interessant. Het thema van de voorstelling heet zoek. Er zijn duizenden dingen te doen in het leven, zo veel dat wij elkaar voorbij rennen. Ik ben op zoek naar mijzelf, naar evenwicht, liefde en balans. Ik heb veel meer uit de samenwerking gehaald dan ik in eerste instantie verwacht had. Het heeft mij vooral persoonlijk veel opgebracht. Het is heel bijzonder om met vrouwen onder elkaar te zijn. Het schept een ander soort intimiteit dan je met mannen hebt. Vrouwen hebben veel dingen met elkaar gemeen. Alle vrouwen lopen min of meer tegen dezelfde dingen aan in het dagelijkse leven. Ik wil in de toekomst graag meer op creatief gebied gaan samenwerken, omdat het veel voor mij heeft betekend. Veronika Juhasz (24 jaar) komt uit Hongarije. Op haar 16de kwam ze naar Nederland. Gedurende haar verblijf in het asielzoekerscentrum trad zij op als straatzangeres in Friesland. Daar werd zij opgevangen door een Nederlands gezin. Momenteel studeert zij af aan het Conservatorium in Maastricht voor zang en piano. Daarnaast studeert zij Cultuur- en Maatschappijwetenschappen.
‘ IK BEN GEÏNSPIREERD GERAAKT, OMDAT HET STUK WERD SAMENGESTELD EN GESCHREVEN DOOR DE SPELERS ZELF ’ Ik ben benaderd door Tamara, die lesgeeft aan het Conservatorium. Ik raakte geïnteresseerd in het toneelstuk, omdat mij verteld werd dat het samengesteld en geschreven werd door de spelers zelf. Daarnaast werd ik enthousiast door het feit dat ik in contact zou komen met nieuwe mensen en nieuwe verhalen. Ieder mens heeft zijn eigen verhaal en achtergrond. Het thema ZOEK heeft voor mij een speciale betekenis. Ik wil graag weten wat er nog meer speelt in de wereld. Ik wil gelukkig worden, maar ook een ander gelukkig maken. Gelukkig ben ik, wanneer ik een balans kan vinden voor mijzelf. Ik hoop een compleet mens te worden. Om dit te creëren moet ik eerst op zoek gaan naar mijn eigen ik. De voorbereidingen voor het toneelstuk duurden langer dan ik had verwacht. Ik vond het spannend om met vrouwen te werken want ik heb in mijn naaste omgeving voornamelijk te maken gehad met mannen (vader, broers etc.). Hierdoor zijn leuke nieuwe contacten ontstaan. Ik vond het spannend om te observeren hoe het is om met vrouwen te communiceren. Ik vind het leuk om telkens in nieuwe situaties te belanden, dit is voor mij een avontuur.
Irma van Hoof (55 jaar) is naar zeggen ‘een echte Sjeng’ (een Maastrichtse). Zij is getrouwd en heeft twee kinderen en drie stiefkinderen. Hoewel zij doktersassistente is, is Irma vanwege haar passie acteren ook een semiprofessionele toneelspeelster/cabaretière.
‘ Vrouwen spreken een universele taal omdat ze elkaar begrijpen en aanvoelen ’ Tamara heeft mij benaderd. De warmte en het vertrouwd gevoel van samenwerken met vrouwen heeft mij over de streep gehaald om mee te doen. In mijn leven ben ik altijd op zoek naar uitdagingen, in die zin sluit het thema zoek hier goed op aan. Ik heb een periode gekend waar ik de weg was kwijt geraakt. Het feit dat je zoekt geeft houvast in het leven. Ik heb vaker met vrouwen samengewerkt, maar nog nooit met vrouwen van verschillende culturen. Dit was voor mij erg bijzonder. Ik ben hierdoor tot de conclusie gekomen dat van alle vrouwen bepaalde aspecten in hun leven overeenkomen. Ongeacht hun afkomst spreken vrouwen een universele taal, omdat ze elkaar begrijpen en aanvoelen. Ik ben meer gaan relativeren in het leven. Doordat ik zoveel verhalen heb gehoord van de andere vrouwen, ben ik mijn eigen leven meer gaan waarderen. Ik ben tevreden met wat ik heb. Gina Mingels (22 jaar) is werkzaam in de welzijnssector als jongerenwerker. Ook zij is een semiprofessional die danst en toneelspeelt.
‘ Er zijn ook andere manieren om met elkaar in dialoog te gaan, wanneer je niets hebt met theater ’ Ik ben benaderd door Tamara en heb vaker in producties voor haar gespeeld. In het begin was ik bevooroordeeld, niet zozeer ten opzichte van andere culturen, maar je kunt ook vooroordelen hebben over iemand van je eigen cultuur. Ik heb de vrouwen hier echt leren kennen, wat hun zwakke en sterke kanten zijn. Het heeft mijn ogen geopend tegenover de mensheid. Ik ben altijd op zoek naar uitdagingen. Een mens is bijna altijd op zoek naar meer in het leven, maar ik vind dat je ook tevreden moet zijn met wat je hebt. Zoek zijn is niet negatief: wanneer je zoekt dan heb je hoop. Ik had geen speciale verwachtingen ten aanzien van het toneelstuk, omdat ik vaker in een productie heb gespeeld. Wel dacht ik in het begin dat gezamenlijk iets schrijven moeilijk zou zijn, maar het tegendeel is bewezen: het is een mooi toneelstuk geworden. In de toekomst ga ik mij meer bewust gedragen tegenover verschillende mensen, omdat ik nu weet waarom mensen op een bepaalde manier reageren vanuit hun persoonlijke ervaringen, achtergrond en cultuur. Ik ben van mening dat dit soort projecten mensen vrijheid moet bieden en de kans geven om zichzelf te zijn. De vorm theater is voor velen moeilijk als je niets met theater hebt. Wel adviseer ik alle vrouwen die geen interesse hebben in theater toch op een andere manier met elkaar in dialoog gaan.
Anja Vrancken (56 jaar) is getrouwd en heeft een dochter van 17 jaar. Op de middelbare meisjesschool is zij na haar derde leerjaar gestopt: ‘in die tijd studeerden meisjes nauwelijks’. Vervolgens behaalde zij haar diploma als schoonheidsspecialiste en werkt zij parttime als zelfstandige schoonheidsspecialiste. Daarnaast is ze werkzaam als telefoniste/receptioniste bij KPN.
‘ VROUWEN KUNNEN VEEL BETEKENEN VOOR ELKAAR ’ Ik kwam in aanraking met Vrouwenschakels/Identigratie op de Internationale Vrouwendag, georganiseerd door de Maastrichtse Vrouwenraad. Ik raakte geïnteresseerd in de voorstelling en besloot hieraan deel te nemen. Mijn drijfveer was jezelf kunnen uiten op toneel, waar je jezelf kunt zijn. Ik zou andere vrouwen adviseren om mee te doen, omdat je elkaar optilt naar een hoger niveau en je kunt veel betekenen voor elkaar. Fariba (57 jaar) komt uit Iran. Ze is getrouwd en heeft kinderen. Ze heeft geen opleiding gevolgd, maar houdt zich in haar dagelijks leven bezig met onder andere borduren en handwerk.
‘ MIJN LEEFTIJD EN GEBREKKIGE BEHEERSING VAN DE NEDERLANDSE TAAL LIET IK NIET IN DE WEG STAAN VAN MIJN PASSIE VOOR TONEELSPELEN ’ Ik heb altijd al een passie gehad voor toneel. Ik wilde toneelspelen toen ik klein was, maar omdat het in Iran verboden was om zonder hoofddoek toneel te spelen, heb ik dit nooit gedaan. Eenmaal in Nederland werd ik in het trefcentrum benaderd door Tamara. Ik vond mijzelf in eerste instantie te oud om toneel te spelen. Daarnaast spreek ik gebrekkig Nederlands. Deze twee aspecten liet ik niet in de weg staan van mijn passie voor toneelspelen, daarom heb ik besloten om mij aan te melden. In Iran is toneelspelen heel anders dan in Nederland. De thema’s die daar aangehaald worden zijn voornamelijk politiek getint en dit wordt dan op een komische manier naar voren gebracht; met dans en dergelijke. In dit toneelstuk komt de cultuur meer aan de orde en vrijwel geen dans. Het thema zoek heeft betrekking op mijn reuma. Ik ben op zoek naar mijn gezondheid. Ik weiger om vaak pillen te nemen, omdat ik voornamelijk op zoek ben naar een natuurlijke manier om mijzelf te genezen. Voor mijn deelname aan dit toneelstuk zat ik voornamelijk thuis. Ik adviseer vrouwen die thuiszitten om uit hun isolement te komen. Sinds ik hieraan deelneem heb ik minder stress en minder pijn, omdat ik afgeleid word waardoor ik mijn reuma niet meer echt voel. In de toekomst wil ik zeker meer gaan toneelspelen. Verder ben ik hecht geworden met de vrouwen in de groep. Wij begrijpen elkaar, ondanks dat wij een ander taal spreken.
identi tie gra
Josiane Coenegracht (47 jaar) is een geboren Maastrichtenaar. Ze is een alleenstaande moeder van twee kinderen van 16 en 18 jaar. Zij heeft de Moedermavo gevolgd in Maastricht. Dat was een school voor moeders met gemiste kansen. Hier heeft zij verschillende cursussen gevolgd, waaronder haar grote passie fotografie. Na een opleiding op de circusschool en vrijwilligerswerk bij een welzijnsstichting, besloot Josiane fotografie te gaan studeren in België. Tijdens deze periode kreeg ze haar twee kinderen. Na het behalen van haar diploma, heeft ze volledig de zorg voor haar kinderen op zich genomen.
‘ IK HEB MEER RESPECT EN BEGRIP GEKREGEN VOOR VERSCHILLENDE ETNISCHE GROEPERINGEN IN DE SAMENLEVING ’ Stefanie en Tamara waren bekenden van mij, zij hebben mij overgehaald om deel te nemen aan het project. Het feit dat ik mijn passie fotografie kan combineren met toneelspelen, heeft mij over de streep getrokken. Het thema zoek betekent voor mij het op zoek zijn naar rust en harmonie, maar ook de dagelijkse dingen waar iedereen mee te maken heeft. Deelname is voor mij een manier geweest om mijzelf door moeilijke periodes te slepen. Ik zie het ook min of meer als een afleiding van het dagelijkse leven. Verder is het een invulling van het moment. Je moet zoveel plannen in je dagelijkse leven, ik wil niet meer zo veel plannen: ik zie wel wat de toekomst met zich meebrengt. Door de samenwerking met de vrouwen, heb ik kennis gemaakt met verschillende culturen. Ik besef dat wij vrouwen meer dingen met elkaar gemeen hebben dan ik dacht. Daarnaast heb ik meer respect gekregen voor verschillende etnische groeperingen in de samenleving, waardoor ik meer begrip voor hen kan opbrengen. Ton Florisson (62 jaar) is communicatiestrateeg in Maastricht.
‘ MIJN PASSIE EN VAK ZIJN COMMUNICATIE EN STRATEGIE ’ Aan de hand van het project wordt bewustwording gecreëerd bij zowel de spelers (deelnemers) als de toeschouwers. En ik ben overtuigd dat elk stapje richting toegankelijkere samenleving voor ons winst op alle fronten oplevert. Ik ben geïnspireerd geraakt door Marjon en Tamara en de wijze waarop ze het project hebben bedacht, ingericht en begeleid. En vervolgens door de deelnemende vrouwen (de spelers) zelf, die door hun persoonlijke inbreng en vertaling naar een theatrale vorm, bij mij herkenning en erkenning teweeg hebben gebracht. Ik hoop dat het woord Identigratie uitgroeit tot een statement en een beweging in onze samenleving zal veroorzaken met ruimte voor iedereen, ongeacht geslacht, herkomst, leeftijd of geaardheid.
n a a k n Met da NIE EISGROU, RACHT, STEFA EG EN O C E N N IA MADOVA, JOS A JUHASZ, TAMARA AKH NES VERONIK VA O H A N O S ANCKEN, E FRANTZEN, ELS, ANJA VR G IN M MARIE-LOUIS A IN G , KOZAK NGERDEN, NINGS, JINA S, TAMARA JO EN SUSANNE KO V O B N O J AR VAN HOOF, M FARIBA, IRMA COSTONGS ON, JACQUES TON FLORISS COLOFON INTERVIEWS EK KURT HAAR EN MEL ER D N VA A S MELIS TEKST RS N DIJK-PIETE CHARLOTTE VA
DESIGN ON TON FLORISS FOTOGRAFIE ENEGRACHT / JOSIANE CO M U H / N LE EH MARGO O DOOR IJK GEMAAKT EL G O M EL IE C E IS FINAN DE BROCHUR LIMBURG DE PROVINCIE ONDS HET ORANJEF
