Cultuur in leegstaand Vastgoed
Case Vestdijk 19 - 21
Contactpersoon: Chris de Zeeuw //
[email protected] // 0616 469981
1
Aan: Raadscommissie Ruimte en Vastgoed College van burgemeester en wethouders Familie Reijers - Rehoma - Li.Re Holding B.V., Eigenaar perceel Vestdijk 19 - 21 Van: Alissa van Asseldonk Renee Scheepers Marsha Simon Dirk Smit Nienke Bongers Simas Zabulionis Alejo Bernal Eliška Slováková Diede Gulpers Mariëlle Coppes Tomas Pieters Ron van de Kerkhof Pepijn Senders Thymo Lebesque Pascal van Buytene Robert Reinartz Chris de Zeeuw
Eindhoven, 3 maart 2013 Betreft: Perceel Vestdijk 19 - 21 en invulling cultuur in leegstaand vastgoed
2
Geachte leden van de Raadscommissie Ruimte en Vastgoed, College van burgemeester en wethouders en eigenaar perceel Vestdijk 19 - 21, Met lichtelijk afgrijzen namen wij kennis van de op 21 februari 2013 ingekomen sloopmelding (zaaknr 13|0497) voor het oude ‘Arbeidsbureau’ aan de Vestdijk, gelegen op perceel nummer 19 - 21. Niet alleen betekent sloop het verdwijnen van een karakteristiek pand en kaalslag midden in de stad, tevens betekent het wederom een verlies aan potentiële ruimte voor Cultuur in leegstaand vastgoed: case Vestdijk 19 – 21, voor welke wij beschouwen als een nuttige, onderscheidende, sociaal-maatschappelijke en ook economisch stimulerende bijdrage aan dit gebied en de stad Eindhoven. Leegstand Het pand ‘oude Arbeidsbureau’ aan de Vestdijk staat inmiddels al een jaar leeg en de leegstand is ons een doorn in het oog. Al geruime tijd vragen wij ons als enthousiaste jongeren bij dit soort panden af, ‘Wat gaat er mee gebeuren?’ En, ‘Hoe kunnen wij een bijdrage aan die leegstand en de stad gaan leveren?’ Vanuit een gezamenlijk initiatief en in het algemeen voor alle leegstand in de stad Eindhoven is daarom recent de motie ‘Vrije cultuur in leegstaand vastgoed’ onder de aandacht van uw raad gebracht. De recente politieke aandacht voor het perceel Vestdijk 19 - 21 bij uw raad en College van B en W, biedt een aantal deelnemers van de notitie een kans om een ander geluid dan de sloophamer te laten horen. Wij kunnen ons voorstellen dat een pand in deze optische staat - met dichtgespijkerde ramen en tot voor kort oude matrassen en vuilnis op de binnenplaats - uitnodigt tot het standpunt ‘slopen’, maar door met een andere blik te kijken is volgens ons veel meer op een andere manier mogelijk!
3
Leegstand als walhalla voor kunstenaars Dergelijke panden - leegstaand, vervallen en in bepaalde gevallen compleet gestript - zijn een walhalla voor kunstenaars en anderzijds inwoners in de stad die creatief bezig willen zijn. Creatievelingen kunnen hier enthousiast aan de slag en hun fantasie de vrije loop laten gaan. De staat van het pand nodigt uit om iets te gaan maken en, of een bestaand kunstwerk door te ontwikkelen. Creatievelingen voelen zich in deze situatie op creatief vlak op hun gemak en ongeremd. In hun enthousiasme om iets te maken krijgt het pand zowel voor de interne als externe omgeving in meerdere opzichten een beter aanzien. Het bijzondere is dat er door deze werkwijze in en rondom het pand uiteindelijk een echte Eindhovense culturele identiteit kan ontstaan. Van onderaf door inwoners gecreëerd en iets dat echt eigen en onderscheidend is voor, door en van de stad. Wat ons betreft een veel betere toevoeging aan Eindhoven dan een braakliggend terrein of een parkeerplaats voor auto’s (die er overigens al één is achter de Pathé en Luciferfabriek: http://goo.gl/maps/1AO41).
4
Potentie voor Eindhoven Om een creatieve stad te zijn, moet de stad zorgen voor vrije en open ruimte, zorgen dat er opdrachten zijn en zorgen dat initiatieven structureel in de openbare ruimte kunnen plaatsvinden. Als de gemeente die zaken op allerlei vlakken faciliteert kan er iets moois en bijzonders gaan gebeuren. Hoewel enorm veel leegstand is het aanbod van goed betaalbare ruimte die geschikt is voor kunstenaars van de ‘alternatieve kunst en cultuur sector’ zeer onvoldoende voor een stad als Eindhoven. Er is ontzettend veel vraag naar locaties met potentieel en mogelijkheden voor de ‘alternatieve cultuur’ van werken. Hoe meer plekken Eindhoven heeft waar iets ondernomen kan worden, hoe meer de stad biedt. Omgekeerd, als er veel open plekken zijn met heel veel open ruimte, is er zelfs kans dat mensen naar Eindhoven gaan komen om dingen te ondernemen. Met alle sociaal-maatschappelijke en economisch stimulerende gevolgen van dien. Kortom, een stad met veel goedkope werkruimte en initiatieven is een reden om die stad te bezoeken. Kijk maar naar Berlijn! En kijk vervolgens naar de komende notitie ‘Cultuur in leegstaand vastgoed’. Ons initiatief sluit daar goed bij aan. En eigenlijk is dit bij leegstaande panden heel makkelijk te realiseren als met een open constructieve houding naar de mogelijkheden wordt gekeken. 5
Vestdijk 19 - 21 Voor ons lijkt dit pand op het eerste gezicht perfect. Niet alleen het historisch karakter en uitstraling, maar ook de kleinschaligheid van de totale ruimte met daarin kleinschalige en grootschalige afzonderlijke maar toch met elkaar verbonden kamers, maakt het heel makkelijk om verschillende disciplines bij elkaar te voegen en afzonderlijk of samen iets te laten ontwikkelen, te laten versmelten, elkaar te laten beïnvloeden en te laten samenwerken. In tegenstelling tot een vooraf ingerichte en volmaakte locatie met één grote en/of enkele zalen kan hier voor ons als kunstenaars en de stad een eigen veelzijdige, gezamenlijke en afzonderlijke totaalbeleving gecreëerd worden. Kortom, vele belevingen samengevoegd onder één dak. Een multifunctionele locatie waarin elke kleine ruimte ook een eigen identiteit kan krijgen, maar waar door de desolate en losse sfeer ook makkelijk aanpassing aan die identiteit plaatsvinden. Daarnaast kan door de makkelijke versmelting en samenwerking nieuw inzicht ontstaan of worden opgedaan.
Gebied en directe omgeving Met Pathé aan het Stationsplein en het iets verder gelegen recent geopende Meetup Center 365 aan de Vestdijk 25 en onze interesse in dit complex heeft dit deel van de stad inmiddels potentie voor een interessante veelzijdige culturele sfeer, uitstraling en aantrekkingskracht. Het pand Vestdijk 19 – 21 is centraal gelegen en zichtbaar in een druk levendig deel van het 6
Eindhovense centrum. Niet gelegen aan de rand van de stad, in een buitenwijk of op een industrieterrein. Het is ook één van de eerste straten en panden die een bezoeker van Eindhoven ziet als hij of zij vanaf het station in onze stad arriveert. Een uitgelezen kans om hier iets moois te gaan creëren en zodoende ons initiatief hier de ruimte te geven. Samen met het recent geopende deWal28 - aan het Stadhuisplein bijna recht tegenover uw Stadhuis – wat ook ‘cultuur in leegstaand vastgoed’ behelst een mooi eerste prebegin, testcase en aftrap tot de ontwikkeling van een bruisend alternatief cultureel Eindhoven en natuurlijk de ontwikkeling van de notitie ‘cultuur in leegstaand vastgoed’. Gezien het vele aantal deelnemers dat nog ruimte zoekt, de vele leegstaande panden in onze stad en de eventuele nog komende aanwas is dit wat ons betreft absoluut geen eind van onze in ontwikkeling zijnde notitie door uw College burgemeester en wethouders, waaronder onder andere onze gerespecteerde mevrouw en cultuurwethouder Mary-Ann Schreurs.
Toevoeging doelstelling en ambitie Eindhoven Ons initiatief om samen en zelfredzaam kunst en cultuur te creëren in leegstaand vastgoed met daarbij een opwaardering van het pand en de omgeving, sluit naar onze mening aan bij uw metavisie Kunst en Cultuur ‘De stad die zichzelf steeds opnieuw gestalte geeft’ (12R5062) als voorgelegd in oktober 2012. Ons initiatief sluit naar onze mening ook aan bij het Eindhovense sociale model als uiteengezet door uw burgemeester Rob van Gijzel afgelopen 10 april 2012 voor Studio 040 en op 3 maart 2013 voor het BNN programma De Overnachting. Tevens richten wij ons op jongeren en studenten, wat ook goed aansluit bij de ambitie van gemeente 7
Eindhoven om studenten meer naar de binnenstad te trekken; Eindhoven als levendige bruisende culturele jongeren en studentenstad.
Vraag en initiatief Daarom leggen wij de volgende vraag en ons initiatief aan u en uw raad voor. Wilt u op deze plek een spannende culturele ontwikkeling met een goede en interessante uitstraling, geheel uitgevoerd door jonge enthousiaste creatieve Eindhovenaren met de nodige en op de lange termijn potentieel sociaal-maatschappelijke en economische stimulering of wilt u een braakliggend terrein en/of parkeerplaats? Geachte leden van de Raadscommissie Ruimte en Vastgoed, burgemeester en wethouders en eigenaar. Het is aan u. Het initiatief vraagt weinig, maar levert veel op. Wij, jonge enthousiaste Eindhovenaren, staan klaar om geheel vrijblijvend, zelfstandig, vanuit een sociaalmaatschappelijke visie en in samenspraak met u en de stad onze handen uit de mouwen te steken en ineen te slaan! Op naar een bruisend Eindhoven met een breed aanbod van alternatieve kunst en cultuur in leegstand! Volop Cultuur in leegstaand vastgoed!
8
Kort profielschets voor pand perceel Vestdijk 19 - 21.
-
Non-profit cultuurcentrum met werknaam ‘Vestdijk 19 – 21’.
-
Vertegenwoordigd door een stichting met bestuursleden en/of rechtspersoon.
-
Zelf opknappen, aanpakken en investeren. Gebruiksovereenkomst met eigenaar. Wettelijk benodigde vereisten in overleg met gemeente.
-
Een actieve ruimte voor studenten en jonge Eindhovenaren in de leeftijd van achttien en vijfendertig. Echter, jong en oud is welkom om te participeren. Vele cultuurdisciplines zullen vertegenwoordigd zijn, waaronder kunst, design, film en media, theater, fotografie en muziek.
9
-
Een culturele huiskamer, hang-out en Salon voor de stad, het centrum en de buurt.
-
Buitenplaats (lente – zomer - nazomer) en binnen (alle jaargetijden).
-
Aanlooptijd. Enkele maand(en) afhankelijk van ondermeer beschikbaarheid en realiseerbaarheid faciliteiten. Vervolgens een ontwikkeling die jaren kan duren. Sterker nog, cultuur is nooit afgerond en altijd in ontwikkeling en conflict.
-
Begroting, plattegronden en analyse locatie missen omdat voorwaarden nog niet bekend zijn.
-
Eerste hoofddeelnemers: Studenten en recent afgestudeerden Design Academy Eindhoven. Alissa van Asseldonk, Renee Scheepers, Marsha Simon, Dirk Smit, Nienke Bongers, Simas Zabulionis, Alejo Bernal. Studenten en recent afgestudeerden TU/e Eindhoven, Industrial Design Big bug collection (Eliška Slováková, Diede Gulpers, Mariëlle Coppes, Tomas Pieters) Studenten Ron van de Kerkhof, Pepijn Senders, Thymo Lebesque, Pascal van Buytene, Robert Reinartz Student Chris de Zeeuw (Student Theater- Film, Televisiewetenschap, Universiteit Utrecht) Daarnaast zijn er ook andere jongeren in Eindhoven die kenbaar hebben gemaakt een bijdrage aan dit pand te willen leveren. Deze zijn nog niet genoemd. Een eventuele samenwerking met het naastgelegen Internationaal centrum voor expats Meetup center 365 (Vestdijk 25) en andere ondernemers is niet uitgesloten.
10
Deelnemersgroep 1:
Alissa van Asseldonk Renee Scheepers Marsha Simon Dirk Smit Nienke Bongers Simas Zabulionis Alejo Bernal Wij zijn een groep enthousiaste en ambitieuze, jonge ontwerpers, allemaal recent afgestudeerd of afstuderende aan de Design Academy Eindhoven. Samen vormen wij een collectief dat een ruimte deelt om ieder met onze individuele projecten bezig te zijn, maar tegelijkertijd gezamenlijk te brainstormen en creëren; van minuscule objecten tot grootse plannen.. wij houden van aanpakken! 11
Als collectief vertegenwoordigen wij meerdere disciplines. Omdat geen van ons allen aan een bepaalde techniek gebonden is, experimenteren we graag met nieuwe combinaties en crossovers naar andere vakgebieden. Hierdoor ontstaat een vruchtbaar geheel waar mooie projecten uit komen zoals het recente filmpje "Hun Licht" (Alissa & Renee) voor Het Wonder van Eindhoven i.s.m. VPRO Dorst. Een ander voorbeeld is het Pigment & Porselein onderzoek (Alissa + Nienke), dat op dit moment geëxposeerd wordt bij YKSI als onderdeel van de serie "Made in Eindhoven" en samen met Kaffee Fabrik onder de hoede van André Amaro naar Milaan gaat. Als groep zijn wij allemaal actief ingesteld en constant op zoek naar een connectie met onze directie omgeving. Een ultiem voorbeeld hiervan is het project Vitamine DAE, dat wij als groep in de sloopwijk Hemelrijken (Woensel) opzetten. Wij deden een onderzoek naar "goed leven" en kregen vanuit Domein een huis toegewezen dat dienst deed als ontmoetingsplek en werkruimte. In dit half jaar hebben we intensief contact gehad met de buurt. Dit leidde tot een waardevolle interactie, iets dat ons allen erg boeide en veel energie gaf. Een impressie van dit project en ander individueel en gezamenlijk werk is in de bijgevoegde afbeeldingen te zien. Samen dromen wij over een eigenzinnige en karakteristieke ruimte die we met respect kunnen betrekken en eigenhandig kunnen opbouwen; de start van onze professionele, creatieve vestiging in Eindhoven. Interactie met de omgeving is voor ons allen erg belangrijk, als onderzoekende en sociale ontwerpers gericht op de wereld om ons heen. Onze utopische voorstelling van de ideale werkplek is dan ook een open geheel; een creatief laboratorium, waar inwoners en stadsbezoekers welkom zijn - graag zelfs! Omdat wij bij onze individuele en/of samenwerkingsprojecten vaak de vraag krijgen "hoe doe je dat?!" of "waar maak je dat?!" en mensen vaak vol interesse en verwondering naar onze verhalen luisteren, is bij ons al eerder de wens herrezen om dit proces te openbaren. Ideaal voor ons zou zijn; een plek die als werkruimte dient maar tegelijkertijd een "tweede huiskamer" voor de buurt is, een "ontdekkingsruimte" voor de stadsbezoeker en een etalage voor creatief Eindhoven. Waar het creatieve proces het middelpunt is, waarin we onderzoeken, ontdekken, laten zien, vragen stellen en kunnen ontmoeten. Creatie en interactie als de toverwoorden in een vruchtbaar geheel, waar een kruisbestuiving met de stad en haar inwoners tot stand komt. Dit pand dat aan de Vestdijk staat te verpauperen klinkt ons als muziek in de oren! Top locatie, mooi karakteristiek pand, kleinschalig en persoonlijk. Graag investeren wij onze tijd en energie hierin om enerzijds onze eigen droom locatie te creëren, maar anderzijds iets bij te dragen aan 12
de plek waar het pand staat; de Vestdijk verdient best wat persoonlijkheid en karakter! Wat we voor ogen hebben is het pand van binnen en buiten op te knappen (super interessant als The Big Bug Collection daar een rol in gaat spelen!) en verschillende 'ruimtes' te creëren.
Onderdelen zijn: - ontmoetingsplek / inspiratie ruimte / brainstorm ruimte (eventueel aan een actueel thema gebonden) - etalage / tentoonstellingsruimte (connectie met de straat! van buitenaf te zien..projecten, tekeningen, een projectie, boodschappen aan de mensen die langslopen, uitnodigingen, verrassingen) - kleine werkplaats (hout / metaal) van waaruit geklust kan worden (aan het pand en aan projecten) - een klein keramiek ateliertje waar Alissa + Nienke hun kopjes kunnen maken, maar 13
tegelijkertijd het onderzoek voortzetten en het proces inzichtelijk kunnen maken voor belangstellenden. - film / foto studio'tje waar we zelf projecten kunnen maken maar tegelijkertijd dienst kan doen als "mini-bioscoop" voor kleine, eindhovense (studenten) producties. - Op de binnenplaats een eigen moestuin waar we inzicht geven in stads tuinieren. - Alles is uitleenbaar (hamer, boor, boeken...) Dit is natuurlijk in te perken maar ook uit te breiden. Onze insteek is kleinschalig, ambachtelijk, de nadruk op proces en inzichtelijkheid voor iedereen. Samen. Denk aan Optrek Transvaal, The Workshop, Straat Lokaal, Ruigoord, Pop-ups, Collaboration O, De Tostifabriek, De Leeszaal,.... Maar dan creatief, transparant, open en toegankelijk. Een intiem plekje in een levendige, stadse omgeving waar we het ontwerpproces inzichtelijk maken, de ambacht laten zien en open staan voor wat er speelt in Eindhoven. Wij creëren de plek, waar anderen mede vorm aan geven. Wij denken dat onze plannen een enorme meerwaarde kunnen hebben voor het pand zelf, de locatie, de eigenaar en de gemeente. De moeite die wij er in steken vertaalt zich naar een zichtbare toename in waarde van en respect voor het pand. Door onze deuren te openen en de stad te verwelkomen tonen wij letterlijk de binnenkant van het pand (en onze werkzaamheden). Wij zijn ook zeker enthousiast om met en vanuit deze locatie deel te nemen aan creatieve happenings als de Dutch Design Week en Glow. Grofweg zouden we in een paar jaar tijd, samen met de buurt en de stad uit kunnen groeien van "proeftuin" tot gevestigd en gewaardeerd creatief laboratorium, écht onderdeel van de stad Eindhoven.
14
Deelnemersgroep 2:
15
Big Bug Collection Eliška Slováková Diede Gulpers Mariëlle Coppes Tomas Pieters Big Bug Collection is an Eindhoven based group of artists and designers. They use the diversity of their group as a source of richness to fuel their creativity. One day they will be working on a giant wall painting or painting t-shirts on local parties and festivals, the next day writing a children’s book, making masks, collaborating with local photographers, writing poetry or painting massive canvasses together in an improvisational manner. They are always on the lookout for opportunities to ‘create awesome things and have fun while doing so’. With their live art performances and stain art on public roads they are becoming more and more known within the community of young people of Eindhoven. They have big plans and ambitions for making live paintings of big spaces including other live acts and exhibitions. There is only one problem: they are missing open and welcoming spaces in Eindhoven, where they could make these dreams come true. For this Vestdijk location we would love to do some huge paintings on the outside and inside the building if possible. We can make an incredible mural out of it. That would be the awesomest thing. Anything with paint and big!
16
Deelnemersgroep 3:
Vulgair Ron van de Kerkhof Pepijn Senders Thymo Lebesque Pascal van Buytene Robert Reinartz Vooraf niet te voorspellen, Tijdens niet te bevatten, Achteraf niet op te roepen. Op die manier willen wij onvergetelijke kleinschalige ervaringen voor en samen met muziekliefhebbers neerzetten, waarin experimentele muziekmakers ons meenemen in hun verhaal, zonder dat het opzwepende karakter van muziek wordt ondermijnd. 17
Dit willen we bewerkstelligen aan de hand van een aantal uitgangspunten: Experiment: relatie DJ en publiek laten vervagen Alvorens uit te wijden over dj en publiek vinden wij het belangrijk om aan te geven dat we het woord ‘dj’ in de ruimste zin hanteren. Hij of zij mag – graag zelfs – er een bijzonder experimentele inslag op nahouden, op het gebied van instrumenten of genres. Elders worden vaak grote namen in het middelpunt gezet en achter elkaar geplakt, van redelijk bekend naar wereldberoemd. Wij leggen de focus op een programma en volgorde die coherent is op het gebied van stijl en/of intentie. We gaan de relatie die er nu vaak bestaat tussen DJ en publiek laten vervagen. De artiest blijft altijd een leidende functie hebben, maar moet wel in staat zijn om te anticiperen en reageren op hetgeen er in de ruimte gebeurt. Het publiek moet op zijn beurt affiniteit hebben of krijgen met de muziek. Door veel lokale dj’s (er is een grote talentenpoel om uit te putten in Eindhoven) een podium te geven en deze ook terug te laten keren is dit mogelijk. Deze manier van aanpak geldt al jaren als een succesformule in Berlijn en New York (underground en mainstream). Door achtergrondverhalen van de artiesten te gebruiken in onze communicatie kan dit proces aanzienlijk versneld worden. Samenvattend zal het publiek van de dj gaan houden door hetgeen hij presenteert op deze locatie. Andersom is het evenzo belangrijk dat de dj het publiek en de locatie leert kennen.
18
Onconventionele locatie Wij kunnen niet genoeg benadrukken dat deze muzikale zoektocht – voor dj en publiek - niet in traditionele horecaclubomgeving gehouden kan worden. Er zit namelijk een sterke connotatie aan dat woord en er ontstaat een verwachtingspatroon bij een conventionele locatie. Het is belangrijk om op een dynamische manier met een nieuwe locatie om te gaan. We zetten eigenlijk een vrij eenvoudige inrichting neer en trachten met minimale ingrepen telkens weer een sfeer neer te zetten die perfect aangepast is aan de ervaring. Belangrijk daarbij is om te vermelden dat we geen 1-dimensionale organisatie zijn. We willen graag gebruik maken van een veelvoud aan kunstvormen voor, tijdens en na de muzikale ervaring, zolang het maar strookt met onze algemene visie en specifieke bedoeling op de avond zelf.
19
Proeftuin van georganiseerde vrijheid Men wil tegenwoordig nog maar in beperkte mate aan het handje gehouden worden, zeker op het gebied van uitgaan. Vrijheid is voor velen een van de meest primaire aspecten bij het ervaren van muziek. Wij maken het mogelijk om ongecompliceerd te dansen op, te luisteren naar en te genieten van elektronische muziek, door het vinden van een perfecte symbiose tussen vrijheid en organisatie. Hierbij moet gedacht worden aan locatie en dj’s, maar ook aan de houding van kunstenaars, creatievelingen en publiek onderling. Uiteindelijk moet er een gemoedelijke, intieme sfeer ontstaan. Vooralsnog hebben we voor al het bovenstaande moeten uitwijken naar de hoofdstad van het land. Als trotse Eindhovenaren is het echter onze droom om deze door ons georkestreerde ervaring in de lampenstad mogelijk te maken. Tot slot willen wij u op het hart drukken dat een coherente groep geen in zichzelf gekeerde groep betekent. We gaan dus graag met u – de lezer, de eigenaar, de beleidsmaker of de geïnteresseerde - in gesprek. 20
Chris de Zeeuw Met name netwerk en faciliterende ondersteuning verlenen aan dit cultureel initiatief. Partijen zoals gemeente, kunstenaars en eigenaar bij elkaar brengen voor een vruchtbare oplossing. Andere verbindingen in de stad maken en partijen aandragen. Ideeën aandragen voor (meerdere toffe) bruisende plekken die 24-7 een bijdrage leveren aan het Eindhovense culturele klimaat en die ook realiseren. Tevens eventuele kennis vanuit mijn studie TFT (Theater, Film, Televisiewetenschap Universiteit Utrecht) inbrengen, bijvoorbeeld in de vorm van film, theater en andere cultuur-mediavertoningen. Daarnaast liefhebber van nachtleven, journalist, filmmaker, organisator van alternatieve culturele evenementen. Inspiratie inbrengen vanuit ervaringen op het gebied van cultuurervaringen in bruisende wereldsteden als Berlijn, Sarajevo, Tel-Aviv, Venetië, Warszawa et cetera.
21
