CSPE GL
2013
administratie - handel en administratie - handel en verkoop - mode en commercie
instructie voor de examinator In deze instructie vindt u richtlijnen en aandachtspunten bij de geheimhouding, de voorbereiding, de afname en de herkansing van het cspe. De paragrafen 1 tot en met 5 bevatten algemene informatie, die ook van toepassing is op cspe’s van andere vakken. Vakspecifieke informatie treft u aan in de overige paragrafen. De mededelingen over de cspe’s van 2013 (Septembermededeling op www.examenblad.nl) bevatten nadere informatie over dit cspe.
1 Geheimhouding cspe 1
2
3
4 5
6
Veel scholen hebben een protocol voor de afname van het cspe. In dit protocol staat dat de examinatoren tekenen voor de ontvangst van de examendocumenten van het cspe en verklaren alle zorgvuldigheid in acht te zullen nemen om te voorkomen dat de geheimhouding van de examendocumenten wordt geschonden. De examinator en de tweede examinator stellen in onderling overleg de score voor het centraal examen vast. In het protocol staat dat de eerste en tweede examinator verklaren dat zij de beoordeling in overeenstemming met het correctievoorschrift hebben verricht. Op www.vo-raad.nl en www.aocraad.nl staat een goed voorbeeld van een protocol. Alle examendocumenten (papier en digitaal) zijn geheim. Bewaar ze in een kluis op school. Neem ze niet mee naar huis. Voer de voorbereidingen van het examen uit in een ruimte waar geen leerlingen aanwezig zijn. Reik examendocumenten aan het begin van iedere zitting uit aan de kandidaten en neem ze na iedere zitting in. Tenzij anders vermeld in de instructie voor de examinator hebben kandidaten buiten de zittingen om geen inzage in de examendocumenten. Houd het correctievoorschrift en de instructie voor de examinator voor de kandidaten geheim. Examendocumenten zijn na afloop van de examenperiode pas openbaar. Hetzelfde geldt voor de producten die door de kandidaten in het kader van het cspe gemaakt worden. Deze kunnen pas na afloop van de examenperiode tentoongesteld of meegegeven worden. Pas eind juni is de examenperiode afgelopen (zie het examenrooster voor het tweede tijdvak op www.examenblad.nl). Tot die tijd kunnen er nog kandidaten geëxamineerd worden en is geheimhouding noodzakelijk. Eventuele foto- of filmopnamen van de afname mogen alleen gemaakt worden door bij de afname betrokken examenfunctionarissen die door de directeur zijn aangewezen. Tenzij een opname een onderdeel is van een praktische opdracht mogen ook kandidaten dus geen opnamen maken. Eventuele gemaakte opnamen mogen niet toegankelijk gemaakt worden zolang er (op andere scholen) nog kandidaten geëxamineerd kunnen worden. Tot eind juni is publicatie van cspemateriaal via bijvoorbeeld de website van de school of YouTube dus niet toegestaan.
PG-5015-b-13-1-i
1
lees verder ►►►
7
8
9
Van de minitoetsen zijn varianten aanwezig. Alle kandidaten die gelijktijdig aan onderdeel X werken, kunt u dezelfde variant laten maken, mits de kandidaten niet bij elkaar kunnen kijken. Kandidaten die later zijn ingeroosterd, geeft u een andere variant van de minitoets. Zo waarborgt u de geheimhouding. Op de laatste bladzijde van deze instructie voor de examinator staat vermeld welke informatie over de inhoud van het examen vooraf verstrekt mag worden aan de kandidaten. Meer inhoudelijke informatie geven is niet toegestaan. Deze bladzijde behandelt u als een examendocument (zie punt 2). U reikt een kopie van deze bladzijde uit in de laatste lesweek die aan de afname van het cspe voorafgaat. Dit examendocument is dus alleen ter inzage voor de kandidaten. Na inzage neemt u deze bladzijde weer in. Het is niet geoorloofd om de opdrachten van tevoren met de kandidaten te oefenen.
2 Voorbereiding cspe 1
2
3
4 5 6 7
8
9
Om het cspe voor te kunnen bereiden, ontvangt de school in de tweede helft van februari zending A van de cspe’s. Zending A bevat in tweevoud alle papieren examendocumenten inclusief de instructie voor de examinator. Het correctievoorschrift behoort niet tot deze zending. In deze examendocumenten is de informatie die niet nodig is voor de voorbereiding van het cspe met grijze vlekken bedekt. Zending B van maart bevat de papieren examendocumenten in kandidaataantallen. Met inachtneming van de geheimhouding mag u vijf werkdagen voorafgaand aan de start van de afname op uw school, de examendocumenten van zending B gebruiken om voorbereid te zijn op de afname van het cspe (bijvoorbeeld door zelf voorafgaand aan de afname, het cspe te maken). Het cspe kent de onderdelen A, B, C, …. Uw school bepaalt per onderdeel, hoeveel kandidaten gelijktijdig geëxamineerd worden. Paragraaf 6 bevat aanbevelingen hiervoor. Laat de opdrachten uitvoeren zoals ze in de examenopdrachten zijn gesteld. Het is niet toegestaan opdrachten aan te passen, te vervangen of over te slaan. Zorg ervoor dat de school voldoet aan de eisen met betrekking tot veiligheid, hygiëne en milieu. Controleer voor aanvang van het examen of per kandidaat alle benodigde materialen, grondstoffen, gereedschappen en/of hulpmiddelen aanwezig zijn. Van elk onderdeel van het cspe is de richttijd aangegeven. Zie paragraaf 6 overzicht opdrachten. In de Septembermededeling staat in ‘de richtlijnen examentijd cspe’ nadere informatie hierover (zie de Septembermededeling op www.examenblad.nl). In een cspe kunnen opdrachten voorkomen waarbij het werktempo beoordeeld wordt. Let erop dat u tijdens deze opdrachten per kandidaat de tijd exact bijhoudt. Cito heeft een helpdesk ingericht voor technische vragen over computergebruik in het cspe. Informatie over de bereikbaarheid van deze helpdesk kunt u vinden op http://ictexamenhelpdesk.cito.nl Met vakinhoudelijke vragen of opmerkingen over het cspe kunt u terecht bij de examenlijn van het College voor Examens (zie de Septembermededeling op www.examenblad.nl).
PG-5015-b-13-1-i
2
lees verder ►►►
3 Afname cspe 1
2
3
4
5 6
Iedere kandidaat werkt individueel aan de opdrachten van het examen. Tenzij anders vermeld in de examendocumenten is overleg en samenwerking met anderen niet toegestaan. De opdrachten moeten in de aangegeven volgorde gemaakt worden. Om organisatorische redenen kan eventueel van de aangegeven volgorde worden afgeweken. Per onderdeel van het cspe zijn richttijden aangegeven. De richttijden gaan uit van een werktempo dat de kandidaat aan moet kunnen. Overschrijding van de richttijd en de reden hiervoor kunnen in het protocol vermeld worden (zie de Septembermededeling op www.examenblad.nl). Hulp aan kandidaten door de examinator of anderen tijdens het cspe is niet toegestaan, tenzij anders vermeld in het vakspecifieke deel van deze instructie of in het correctievoorschrift. Deel de kandidaten vooraf mee dat u hen tijdens het examen niet kunt helpen. Het is niet toegestaan om bij de beoordeling af te wijken van het correctievoorschrift. Stuur de WOLF-scores in van de eerste afname van de kandidaten, dus vóór een eventuele herkansing.
4 Herkansing cspe 1 2
3
4
5
6
Herkansing kan pas plaatsvinden nadat het gehele cspe is afgelegd. Herkansen van het cspe betekent dat de kandidaat het cspe geheel, of onderdelen daarvan, opnieuw aflegt. Tijdens een eventuele herkansing demonstreert een kandidaat zijn kennis en vaardigheden door dezelfde praktische opdrachten van het cspe nogmaals uit te voeren. BB- en KB-kandidaten kunnen het cspe herkansen en daarnaast mogen zij het centraal examen van één algemeen vak herkansen. GL-kandidaten mogen slechts één centraal examen herkansen, dat wil zeggen óf het cspe GL óf het centraal examen van één algemeen vak. Met de herkansing van het cspe GL kan derhalve pas gestart worden als de uitslag van het eerste tijdvak is vastgesteld. De kandidaat maakt in de herkansing een andere variant van dezelfde minitoets dan tijdens de eerste afname. Van de onderdelen van het cspe, waarvan meer varianten voorhanden zijn, maakt de kandidaat eveneens een andere variant dan tijdens de eerste afname. Van de onderdelen, die in de herkansing worden afgelegd, komen alle scores in de plaats van de scores die de kandidaat tijdens de eerste afname heeft behaald. Wat niet mag, is dat per onderdeel de hoogste score wordt genomen. Van de onderdelen die niet worden herkanst, blijft de score staan. Het kan voorkomen dat een kandidaat, na een weinig succesvolle herkansing, achteraf meedeelt dat hij liever andere onderdelen had willen herkansen. Het verdient daarom aanbeveling dat de school voorafgaand aan de herkansing de keuze van de te herkansen onderdelen in overleg met de kandidaat en diens ouders/wettelijke vertegenwoordigers vastlegt in een overeenkomst. Voor aanvullende informatie zie de Septembermededeling op Examenblad.nl.
PG-5015-b-13-1-i
3
lees verder ►►►
5 ICT-gebruik en dvd met bestanden 1
2 3
4
5
6
7
8
De digitale bestanden die nodig zijn voor het cspe, worden in maart op dvd aan de secretaris van het eindexamen van uw school gezonden. Een handleiding voor het ICT-gebruik bij het cspe wordt tegelijkertijd met de digitale bestanden aan uw examensecretaris gestuurd. In de handleiding staan onderstaande aandachtspunten voor ICT-gebruik. Overleg vooraf met de ICT-coördinator / systeembeheerder van uw school over de afname van de cspe-onderdelen waarbij de computer wordt gebruikt. Houd per groep één reservecomputer beschikbaar, en bij grotere groepen één reservecomputer per tien kandidaten. In de examenzaal dienen één of meer printers aanwezig te zijn. Het is in het belang van de kandidaat dat de systeembeheerder de back-upfunctionaliteiten zo instelt dat bij uitval van de computer zo weinig mogelijk examenwerk verloren gaat. Daarnaast wordt aanbevolen dat de examinator / surveillant tijdens de afname op de hoogte is van de locatie van de back-upbestanden. De digitale bestanden voor de praktische opdrachten dienen voor de kandidaten beschikbaar gemaakt te worden op, dvd’s, USB-sticks of op een veilige plaats op de centrale server. De kandidaten moeten een duidelijke instructie krijgen waar de bestanden te vinden zijn en waar de eigen bestanden opgeslagen moeten worden. Op de USB-stick wordt de naam van de kandidaat en het kandidaatnummer vermeld. De opdracht is veelal zo geformuleerd dat de kandidaat het door hem bewerkte bestand opslaat onder een andere, eigen bestandsnaam. Dit maakt het mogelijk dat de kandidaat terugkeert naar het originele bestand, als er iets verkeerd mocht gaan. Wanneer er meer zittingen zijn waarbij de computer gebruikt wordt, gebruikt de kandidaat bij elke zitting in principe dezelfde USB-stick. Wanneer een volgende zitting op een andere dag of dagdeel plaatsvindt, wordt de USB-stick ingenomen. Laat de school de bestanden in een netwerkomgeving opslaan, dan zorgt men ervoor dat de toegang tot die bestanden buiten de examentijd geblokkeerd is. In een volgende zitting mag de kandidaat geen veranderingen aanbrengen in examenbestanden die in een eerdere zitting zijn gemaakt. Na elke opdracht of examenonderdeel maakt de kandidaat tijdens het examen een afdruk op papier die wordt ingeleverd, tenzij anders wordt aangegeven. Deze afdruk is een “beveiliging” tegen het later aanpassen van bestanden. Na afsluiting van het examenonderdeel worden afdrukken op papier niet meer in ontvangst genomen. Het toetsprogramma voor de digitale minitoetsen moet vooraf in overleg met de ICT-coördinator / systeembeheerder zijn geïnstalleerd en gecontroleerd.
PG-5015-b-13-1-i
4
lees verder ►►►
6 Overzicht opdrachten ONDERDEEL A 1
praktijkopdracht
ONDERDEEL B
richttijd: 10 minuten
praktijkopdracht
bijlage
3
praktijkopdracht
uitwerkbijlage
1
richttijd: 40 minuten
4
minitoets
variant a, b, c en d
5
praktijkopdracht
ICT-gebruik: Excel met bestand
ONDERDEEL D
richttijd: 35 minuten
6
minitoets
variant a, b, c en d
7
praktijkopdracht
bijlage, uitwerkbijlage
ONDERDEEL E 8 9-11
minitoets
variant a, b, c en d
praktijkopdrachten
ICT-gebruik: Excel met bestand, bijlage richttijd: 30 minuten
12-18 praktijkopdrachten
uitwerkbijlage
ONDERDEEL G
richttijd: 40 minuten
19
praktijkopdracht
ICT-gebruik: Word met bestand, bijlage
20
praktijkopdracht
uitwerkbijlage
ONDERDEEL H
richttijd: 40 minuten
21-25 praktijkopdrachten
ICT-gebruik: Excel met bestand
ONDERDEEL I
richttijd: 30 minuten
praktijkopdracht
1
richttijd: 45 minuten
ONDERDEEL F
26
*
ICT-gebruik: Word, bijlage
2
ONDERDEEL C
akg*
richttijd: 30 minuten
ICT-gebruik: PowerPoint
akg = aantal kandidaten gelijktijdig. Toetstechnisch advies over het aantal kandidaten dat bij deze praktijkopdracht gelijktijdig beoordeeld kan worden.
PG-5015-b-13-1-i
5
lees verder ►►►
7 Vakspecifieke aanbevelingen met betrekking tot de organisatie Algemene aanbevelingen De kandidaat solliciteert bij Jumbo en werkt vervolgens als medewerker bij Jumbo. Tijdens het examen voert de kandidaat verschillende werkzaamheden uit in de winkel, in het magazijn en op de administratie. De kandidaat moet tijdens het examen afdrukken maken. U spreekt met de kandidaten af dat ze deze afdrukken na afronding van de opdracht moeten inleveren of moeten bewaren in een werkmap. U spreekt met de kandidaten af hoe zij zich voorbereiden op dit examen. Informatie over Jumbo vindt u o.a. op de website van Jumbo: http://www.jumbosupermarkten.nl ICT Voor dit examen wordt gebruik gemaakt van Word, Excel en PowerPoint. Informeer de kandidaat waar de betreffende computerbestanden te vinden zijn en waar de gewijzigde bestanden opgeslagen moeten worden. Controleer voorafgaand aan het examen de werkbladen voor de kandidaat. Bij dit examen horen de volgende bestanden: bestand medewerkersplanning_gl.xls voorraadkaarten_gl.xls advies_gl.doc duurzamezuivel_gl.xls
opdracht 5 9-11 19 21-25
Macrobeveiliging Veel Word- en Excel-bestanden voor de praktische opdrachten bevatten macro’s. De macrobeveiliging in zowel Word als Excel moet daarom aangepast worden: in Office 2003 moet het beveiligingsniveau op laag gezet worden; vanaf Office 2007 moeten alle macro’s worden ingeschakeld. In de Handleiding Applicaties die op de dvd met digitale bestanden te vinden is, staat beschreven hoe u dit kunt (laten) doen.
PG-5015-b-13-1-i
6
lees verder ►►►
Aanbevelingen per onderdeel Onderdeel A solliciteren Bij dit onderdeel moet de kandidaat zich voorbereiden op een sollicitatie. Dat doet hij door een document in Word op te stellen. In dit document wordt antwoord gegeven op een aantal vragen die tijdens het gesprek aan de orde kunnen komen. Ook neemt de kandidaat in het document de vragen op die hij zelf wil stellen. Onderdeel B telefoongesprek De kandidaat moet bij dit onderdeel ook een telefoongesprek voeren met de bedrijfsleider van het Jumbofiliaal om een nieuwe afspraak te maken voor een sollicitatiegesprek. De beoordelaar van dit gesprek moet zowel de kandidaat als de bedrijfsleider kunnen horen. De extra informatie voor de kandidaat is in de bijlage bij dit onderdeel opgenomen. Voor de bedrijfsleider van het Jumbofiliaal zijn in de bijlage bij deze opdracht instructies opgenomen. Onderdeel C planning medewerkers servicebalie Bij opdracht 5 moet de kandidaat een medewerkersplanning maken voor de servicebalie. Voor het maken van deze planning is een werkblad in Excel beschikbaar. De namen van de in te plannen medewerkers kunnen vanuit het overzicht ingeplande uren in het werkblad worden geplakt. (Klik op de naam van de medewerker in het overzicht ingeplande uren en klik vervolgens in de in te vullen cel van het werkblad). De kolom ingeplande uren telt automatisch het aantal ingeplande uren per medewerker en het totaal aantal ingeplande uren. Cellen kunnen worden gewist door te klikken op ‘Cellen wissen’ en vervolgens te klikken op de cel die moet worden gewist. Onderdeel D inkoop en magazijn Bij opdracht 7 moet de kandidaat de inhoud van een zending controleren met behulp van de pakbon en de orderbevestiging. De zending omvat een aantal artikelen verpakt in vier dozen. Er is sprake van een verschil tussen de aantallen artikelen op de pakbon en die van de orderbevestiging, van een beschadiging van een deel van de zending of van een manco/teveel. De kandidaat moet dit volgens de servicerichtlijnen invullen in de manco-breuk-teveellijst. Ter voorbereiding op de opdracht bestudeert de kandidaat de documenten die bij deze opdracht horen (‘uit de richtlijnen voor ontvangst en controle van goederen van Jumbo’, de orderbevestiging en de pakbon). In verband met de geheimhouding kan het noodzakelijk zijn de inhoud van de zending te variëren. In de bijlage voor de kandidaat vindt u daarom verschillende varianten van de begeleidende documenten. U bepaalt welke variant de kandidaat krijgt.
PG-5015-b-13-1-i
7
lees verder ►►►
Onderdeel E voorraadadministratie Bij dit onderdeel moet de kandidaat enkele voorraadkaarten bijwerken met behulp van een boekingsstuk (zie bijlage voor de kandidaat). Vervolgens moet hij de gegevens uit de voorraadadministratie controleren. Door vergelijking van de gegevens uit de voorraadadministratie met de werkelijke voorraadgegevens bepaalt de kandidaat of er voorraadverschillen zijn. Tenslotte moet de kandidaat bepalen of er artikelen moeten worden bijbesteld. Daarvoor moet een intern bestelformulier worden ingevuld. Het bijwerken van de voorraadkaarten en de berekening van de voorraadverschillen wordt gedaan met behulp van het programma Excel. De kandidaat moet de benodigde formules zelf invoeren. De rekenmachine mag bij dit onderdeel niet worden gebruikt. Onderdeel F exploitatieberekeningen Bij dit onderdeel moet de kandidaat een aantal berekeningen uitvoeren. Ook moeten enkele vragen worden beantwoord. Onderdeel G advies gevraagd Bij dit onderdeel levert de kandidaat informatie voor de beslissing die Jumbo moet nemen over het al dan niet sluiten van een filiaal. Uitgangspunt hierbij zijn gegevens over de bedrijfsvoering van de filialen. De kandidaat geeft een onderbouwd advies. Onderdeel H duurzame zuivel Bij dit onderdeel moeten de kandidaten in Excel omzet- en winstcijfers uitrekenen die horen bij een aantal verschillende situaties bij de verkoop van duurzame zuivelproducten door Jumbo. Daartoe moeten enkele eenvoudige formules in een werkblad worden ingevoerd. De rekenmachine mag bij dit onderdeel niet worden gebruikt. Onderdeel I PowerPoint Bij deze opdracht moeten de kandidaten een PowerPoint-presentatie maken. Ze moeten daarbij gebruik maken van de resultaten van de berekeningen van onderdeel H, en verder van de gegeven informatie in de opdracht. De voor de presentatie benodigde afbeeldingen e.d. moet de examinator van tevoren zelf verzamelen en in een map opslaan met als naam 'contactafdrukken'. Ook het logo van Jumbo plaatst u in deze map. U zorgt ervoor dat deze map tijdens het examen voor de kandidaat beschikbaar is. N.B. De kandidaten maken gebruik van een lege presentatie en niet van ontwerpsjablonen.
PG-5015-b-13-1-i
8
lees verder ►►►
8 Materialen, gereedschappen en hulpmiddelen Algemeen Voor eventuele ICT-benodigdheden zie paragraaf 7. Overzicht per onderdeel Onderdeel B (werkende) telefoons vast of mobiel op intercomstand (met voldoende beltegoed) Onderdeel D inkoop en magazijn pakbonnen, orderbevestigingen, manco-breuk-teveellijst dozen met diverse artikelen (zie pakbon) In één doos is een van de pakbon afwijkend aantal artikelen verpakt, dan wel zitten beschadigde artikelen. De dozen zijn voorzien van een etiket met omschrijving van de inhoud. N.B. De zending bij deze opdracht moet zo zijn samengesteld dat de kandidaat de gevraagde controles kan uitvoeren. Om organisatorische redenen kan het nodig zijn de zending aan te passen.
PG-5015-b-13-1-i
9
lees verder ►►►
Bijlage Onderdeel B telefooninstructie voor H. Robben, de bedrijfsleider van het Jumbofiliaal U heeft een kandidaat uitgenodigd voor een sollicitatiegesprek in verband met de functie van medewerker servicebalie bij het Jumbofiliaal in Mijre. De datum voor het gesprek is maandag 18 maart 2013, om 14.00 uur in het filiaal aan de Bosweg nr. 525, in Mijre. De kandidaat belt u met het verzoek dit gesprek op een andere dag te houden omdat hij verhinderd is in verband met het afleggen van het ‘bromfietsexamen’. In eerste instantie bent u afhoudend. U wijst de kandidaat op het belang van de gemaakte afspraak en op het feit dat de bij het gesprek betrokken functionarissen een volle agenda hebben die niet zomaar ‘leeg gemaakt’ kan worden. U laat duidelijk blijken dat u door dit telefoongesprek twijfelt aan de motivatie van de kandidaat. Afhankelijk van de kwaliteit van de nadere argumentatie van de kandidaat spreekt u af dat het gesprek gewoon doorgang vindt op de afgesproken datum, dan wel dat u bij wijze van hoge uitzondering bereid bent een nieuwe afspraak te maken.
PG-5015-b-13-1-i
10
lees verder ►►►
CSPE GL
2013
administratie - handel en administratie - handel en verkoop - mode en commercie
algemene informatie voor de kandidaat Inleiding Je werkt als medewerker bij Jumbo. Je verricht verschillende werkzaamheden in de winkel, in het magazijn en op de administratie. Wat ga je doen? Dit examen bestaat uit negen onderdelen. Bij Bij Bij Bij Bij Bij Bij Bij Bij Bij
onderdeel A bereid je je voor op een sollicitatiegesprek. onderdeel B voer je een telefoongesprek. onderdeel C maak je een medewerkersplanning. onderdeel D neem je goederen in ontvangst en controleer je deze. onderdeel E moet je de voorraad inventariseren en artikelen bestellen. onderdeel F maak je een aantal berekeningen en geef je een advies. onderdeel G adviseer je Jumbo over het al dan niet sluiten van een filiaal. onderdeel H maak je een aantal berekeningen. onderdeel I maak je een PowerPointpresentatie. drie opdrachten moet je ook een minitoets maken.
Overzicht van de opdrachten Onderdeel A Onderdeel B Onderdeel C Onderdeel D Onderdeel E Onderdeel F Onderdeel G Onderdeel H Onderdeel I
sollicitatiegesprek voorbereiden telefoongesprek terugkijken op de opdracht minitoets medewerkersplanning minitoets goederenontvangst minitoets voorraadadministratie in Excel exploitatieberekeningen advies advies uitbrengen kengetallen berekenen PowerPointpresentatie
Wanneer je deze informatie hebt gelezen, lever je het blad weer in bij je docent.
PG-5015-b-13-1-i
11
lees verder ►►► einde
