Creditnotes. dutch state business

Creditnotes

dutch state business

Nummer 6/2013 - december

Creditnotes Informatiebulletin voor kapitaalgoederenexporteurs, banken, internationaal opererende aannemingsbedrijven en ingenieursbureaus

Met optimisme het nieuwe jaar in Saoedi-Arabië – een oase van rust in een woelige regio Damen Shipyards helpt Port de Djibouti verder op weg Atradius accepteert nu ook banken uit niet-OESO-landen

Creditnotes

Inhoudsopgave Hoewel bij het redigeren van Creditnotes de grootst mogelijke zorgvuldigheid wordt betracht bestaat altijd de mogelijkheid dat bepaalde informatie na verloop van tijd verouderd of niet juist meer is. Atradius is dan ook niet aansprakelijk voor de gevolgen van activiteiten die worden ondernomen op basis van deze uitgave.

Met optimisme het nieuwe jaar in Saoedi-Arabië – een oase van rust in een woelige regio Damen Shipyards helpt Port de Djibouti verder op weg Atradius accepteert nu ook banken uit niet-OESO-landen als verzekerde Landenbeleid

Overname van artikelen is toegestaan, mits integraal en met bronvermelding ISSN 1386-7598.

Nummer 6/2013 - december - pagina 2

Atradius, David Ricardostraat 1, Postbus 8982, 1006 JD Amsterdam Tel.+31 (0)20 553 26 93, Fax +31 (0)20 553 20 87, www.atradiusdutchstatebusiness.nl, E-mail [email protected]

Creditnotes

Met optimisme het nieuwe jaar in Het is mij een genoegen voor het eerst in het eindejaarsnummer van Creditnotes het woord tot u te mogen richten. Johan Schrijver, mijn voorganger als algemeen directeur van Atradius Dutch State Business, is in oktober met pensioen gegaan. Ter gelegenheid van zijn afscheid heeft hij uit handen van staatssecretaris van Financiën, Frans Weekers, de onderscheiding van officier in de orde van Oranje-Nassau mogen ontvangen voor zijn verdiensten voor de Nederlandse export. Daar zijn wij als Atradius natuurlijk ook een beetje trots op. Ik ben nu al enige maanden werkzaam bij Atradius Dutch State Business en vind het een fascinerend bedrijf. Met onze producten en dienstverlening kunnen wij het verschil maken bij uw export. Ik ben er trots op als we hierin blijven slagen, niet alleen in tijden dat dit gemakkelijk lijkt te gaan, maar ook – en vooral – wanneer hiervoor juist een extra inspanning nodig is. In het afgelopen jaar kwam de Nederlandse economie nauwelijks van haar plaats. Onze export daarentegen kende een voortgaande groei. Al verschillende jaren op rij groeit de uitvoer harder dan de Nederlandse economie als geheel (als deze al groeide). Hiermee zijn de exporteurs dus wederom de motor van de vaderlandse economie. Vooral de uitvoer naar opkomende markten blijft doorzetten. Ondanks iets terugvallende groeicijfers in landen als China, India en Brazilië, blijven deze landen economische prestaties leveren waartegen die van veel Europese landen vaak schamel afsteken. En waar de economische prestaties in Europa wel bevredigend zijn, zoals in Duitsland, is dat voor een belangrijk deel ook weer te danken aan bereidwillige kopers in opkomende markten. De Nederlandse export zal volgens onze voorlopige schatting in 2013 met 2,5% zijn gegroeid. Voor 2014 verwachten we zelfs een verder aantrekkende groei van 3,7%. Het is een positief gegeven dat buitenlandse kopers Nederlandse goederen en diensten aantrekkelijk vinden en blijven afnemen. Op de wereldmarkt, met vaak hevige concurrentie, is dat op zich al een geweldige prestatie van onze exporteurs. Wij merken die gestaag stijgende vraag naar Nederlandse goederen ook in de aanvragen die wij mogen ontvangen. Dit aantal komt in 2013 wederom hoger uit dan in het voorgaande jaar. Niet alleen het aantal aanvragen stijgt, ook neemt, gemiddeld genomen, het bedrag per transactie toe. Deze ontwikkeling zagen we ook al in 2012. Vooral het aantal megaprojecten – transacties van zeker enige honderden miljoenen euro’s – neemt toe. Dit doet zich vooral in een aantal sectoren voor, waaronder de scheepsbouw, de halfgeleiderindustrie, baggerwerken en olie- en gaswinning op zee. De expansie in deze laatste sector is te verklaren uit de al enige jaren relatief hoge olieprijs, waardoor het lonend is geworden om ook te investeren in diepzeewinning. Nederlandse leveranciers van hoogwaardige technologie zijn op dit gebied vooraanstaande spelers op de wereldmarkt. Voor de kusten van Brazilië tot Australië wordt met Nederlands vernuft olie en gas gewonnen. Het leeuwendeel van de aanvragen betreft echter nog steeds kleine of middelgrote transacties. Ook hier zijn positieve ontwikkelingen te onderscheiden. Onze Fair Calling Facility, waarbij wij exporteurs en hun banken dekken tegen het opvragen van (aanbetalingsof uitvoerings)garanties, voorziet in een duidelijke behoefte, zeker ook onder het mkb. Met deze garantiedekking kunnen exporteurs hun kredietlijnen bij banken ontlasten. Steeds meer bedrijven zijn de financiële voordelen van deze dekking gaan inzien. En via kredietlijnen komen we bij de banken. Van bancaire capaciteitskrapte voor kredietverlening aan bedrijven – mede als gevolg van regelgeving om de buffers van banken te versterken – , is nog steeds sprake. Wel merken wij dat voor meerjarige


Nummer 6/2013 - december - Pagina 3

Creditnotes

exportfinancieringen er dit jaar weer iets meer ruimte is gekomen. Zo melden Japanse banken zich steeds vaker aan om Nederlandse export te financieren, maar ook enkele Europese banken die zich in 2012 niet lieten zien, bieden weer capaciteit aan. Ook hebben we eerder dit jaar de mogelijkheid geopend om de exportfinanciering te laten verzorgen door banken buiten het OESO-gebied. Blijft echter dat de beschikbare bancaire capaciteit niet altijd tegen een concurrerende prijs wordt aangeboden. Om Nederlandse exporteurs van kapitaalgoederen ook hier te kunnen steunen, hebben wij de exportkredietgarantie ontwikkeld. Met deze staatsgarantie kunnen banken onder aantrekkelijker voorwaarden kapitaal aantrekken waarmee zij op hun beurt export kunnen financieren. De eerste exportkredietgarantie is eerder dit jaar aan een Nederlandse institutionele belegger uitgereikt die geld verschafte voor de exportfinanciering van een grote scheepstransactie. Wij hebben inmiddels voor een kleine miljard aan exportkredietgaranties afgegeven of in behandeling. Voorts werken wij, samen met bedrijfsleven, banken en de overheid, aan een verdere uitbreiding van het instrumentarium om banken in staat te stellen exportfinanciering tegen concurrerende voorwaarden aan Nederlandse bedrijven aan te bieden. In 2014 verwachten wij u hierover nader te kunnen berichten. Op veel landen staan de seinen voor exportkredietverzekering duidelijk op groen. Toch zweven ook hier en daar boven de aardbol donkere wolken. De Arabische lente lijkt zich in een aantal landen te hebben gekeerd in een herfst of zelfs winter. Wel zijn we bijvoorbeeld weer voorzichtig opengegaan op Egypte. Ook in enkele andere landen is de toestand zorgwekkend. Door populistische politiek en economisch beleid dreigt Argentinië wederom af te glijden. In Afrika vertonen landen als Mali en de Centraal Afrikaanse Republiek een hoge mate van instabiliteit. In probleemlanden dichter bij huis is de situatie minder ernstig, maar ook in bijvoorbeeld Griekenland en Cyprus zijn de financiële problemen nog niet opgelost. Al met al echter biedt ons beleid op de meeste landen ruime mogelijkheden. Wellicht kunnen die mogelijkheden in 2014 nog verder worden verruimd wanneer het Dutch Good Growth Fund het levenslicht ziet. Dit fonds is een overheidsinitiatief om handel en ontwikkelingssamenwerking beter op elkaar te laten aansluiten. Naar verwachting wordt Atradius DSB de uitvoerder van het onderdeel exportkredietverzekering van dit fonds. Daar waar de reguliere kredietverzekering geen mogelijkheden biedt, kan het fonds bepaalde betalingsrisico’s bij export afdekken naar enkele tientallen ontwikkelingslanden, mits deze export aan een aantal maatstaven voldoet, waaronder die voor ontwikkelingsrelevantie. Ook hierover verwachten wij u in de loop van 2014 nader te kunnen berichten. De export blijft Nederlandse producenten van kapitaalgoederen en internationaal actieve aannemers veel kansen bieden. Atradius Dutch State Business wil u hierbij ook volgend jaar graag van dienst zijn. Namens alle medewerkers van Atradius Dutch State Business wens ik u een voorspoedig en succesvol 2014 toe! Bert Bruning algemeen directeur Atradius Dutch State Business



Creditnotes

Saoedi-Arabië – een oase van rust in een woelige regio Voor Atradius is Saoedi-Arabië een potentieel belangrijke markt: er is een middellang plafond voor kredietverzekering op dit land dat in principe € 2 mrd bedraagt. Dat is een aanzienlijk bedrag dat Nederlandse exporteurs over de streep kan trekken om zaken te doen met afnemers in deze zeer koopkrachtige en kedietwaardige markt. Die kredietwaardigheid is het resultaat van de inschatting van de politieke stabiliteit en de economische ontwikkeling van Saoedi-Arabië. Politieke situatie: geen “Arabische lente”. Saoedi-Arabië wordt sinds 1932 straf bestuurd door de wijdvertakte familie Al-Saud, en dat zal naar onze inschatting voorlopig nog wel zo blijven. Het land ziet zichzelf als de bakermat van de Islam met een traditionele, strikte interpretatie van de richring, bekend onder het wahabbisme. Mede daarom heeft Saoedi-Arabië geen enkele democratische traditie: er is geen gekozen parlement, politieke partijen zijn illegaal en de religie is leidraad voor het individuele handelen. Maar uiteindelijk draait veel toch om de stabiliteit en het machtsbehoud van de koninklijke familie. De grootste bedreiging voor de politieke stabiliteit komt voort uit persoonlijke conflicten binnen het koningshuis zelf. Eventuele spanningen blijven echter onder de oppervlakte en blijven de gelederen derhalve gesloten. Het opvolgersprobleem wordt op die manier rimpelloos afgewikkeld: de huidige koning Abdullah (wellicht 89 jaar) die zelf twee van zijn directe opvolgers heeft overleefd, zal worden opgevolgd door kroonprins Salman (inmiddels ook 76). Beide staan als betrekkelijk pragmatisch te boek. De benoeming van prins Muqrin bin Abdel-Aziz al-Saud tot vice-premier kan een aanwijzing zijn dat hij opvolger in lijn is geworden van de evenmin fitte Salman. Een ingrijpende generatiewisseling en verjonging, zoals in Qatar kortgeleden, is echter uitgesloten. Vooralsnog is Saoedi-Arabië de “Arabische Lente” zonder echt grote spanningen doorgekomen. Onderhuids sluimert in het land bij sommigen wel de onvrede met het gebrek aan democratisch gehalte van het bestuur en ook met de relatief pro-westerse koers van het land. Vooral in de oostelijke regio Qatif, waar de sji’iten de meerderheid van de lokale bevolking uitmaken, lopen de spanningen soms op. De instabiliteit in deze regio blijft binnen de perken, ook door de harde aanpak van de sji’itische minderheid in heel Saoedi-Arabië. Ondanks het toestaan van enige ruimte voor vrouwenrechten (waaronder zetels in de raadgevende Majlis al-Shura) duldt het koningshuis geen enkele oppositie tegen het bewind. Een regio met vele brandhaarden Het buitenlandse beleid van Saoedi-Arabië is betrekkelijk opportunistisch: het bewaren van de stabiliteit in de regio en indirect in eigen land. Daarbij betrachten de Saoedi’s

normaliter terughoudendheid, maar in incidentele gevallen gaan ze verder, zoals bij de militaire interventie in het kleine buurland Bahrein in 2011. Uit angst een nog groter broeinest te worden voor al Qaida interveniëerde Saoedi-Arabië ook in het andere buurland Jemen. Het koningshuis is steeds beducht voor de gevolgen van politieke onrust op de binnenlandse stabiliteit en staat daarom niet echt positief tegenover de meeste volksopstanden in de regio. De Saoedische leiders verwelkomden de staatsgreep van het leger in Egypte tegen de gekozen president Morsi, uit vrees voor groeiende invloed van de Moslim Broederschap (inclusief directe financiële steun van $ 2 mrd aan de huidige machthebbers in Kairo). In het gewapende conflict in Syrië kiest Saoedi-Arabië evenwel voor de gewapende oppositie, met het doel de omverwerping van het door Iran gesteunde regime van president Assad. Succes betekent immers een verzwakking in de regio van het bewind in Teheran, waarmee het Saoedische koningshuis op gespannen voet leeft. Meestentijds spoort het buitenlandse beleid van de machthebbers in Riad overigens met de koers van de Verenigde Staten: de gemeenschappelijke belangen zijn groot, namelijk bescherming van de enorme olie- en gasreserves. De landen trekken gezamenlijk op in het Iran-dossier. Saoedi-Arabië is lid van het IMF, de OPEC en van de Arabische Liga. Met Bahrein, Qatar, Koeweit, Oman en de VAE is het land aangesloten bij de Gulf Cooperation Council. Economie: een sterke monocultuur Saoedi-Arabië is de grootste olieproducent ter wereld en het beschikt over 20% van de totale reserves op aarde, na die van Venezuela de meest omvangrijke: 264.558 mln vaten is de voorlopige stand. Met deze enorme voorraden kan Saoedi-Arabië flexibel inspelen op de vraag naar olie op de wereldmarkt. De olieproductie bedraagt normaliter zo’n 9,8 mln vaten per dag, maar in het derde kwartaal 2013 was dat meer dan 10 mln. Dit volume vulde het gat dat is ontstaan door een lagere voortbrenging in Libië. De olieprijs bevond zich in augustus op een comfortabele $ 117 per vat. Olie-opbrengsten dragen bij aan 80-90% van het Saoedische overheidsbudget en meer dan 90% van de exportinkomsten. Vanwege de additionele overheids-



Creditnotes

uitgaven is de begroting in evenwicht bij een prijs van $ 80 per vat. Het staatsbedrijf Saudi Aramco is verantwoordelijk voor de exploitatie van de olievoorraden, en tevens voor de productie van gas als bijproduct. Twee factoren bepalen de binnenlandse conjunctuur: prijs/ volume van de ruwe olieproductie en de bestedingen door de overheid. De olieproductie is betrekkelijk stabiel en dat garandeert de overheid een vaste inkomstenbron, waarvan een deel wordt belegd en het grootste deel wordt aangewend voor directe investeringen en voor ondersteuning van de particuliere consumptie door subsidies. Na een slecht jaar in 2009 (wereldrecessie, lagere olieprijzen) is de binnenlandse economische groei flink aangetrokken in de jaren 2010 t/m 2012. De conjuncturele vertraging dit jaar is een rustpauze voordat in de komende jaren de effecten van het zeer expansieve bestedingsbeleid volledig doorwerken en investeringen rendement gaan afwerpen. Diverse projecten worden afgerond, zoals drie nieuwe raffinaderijen, de aluminiumproductie in Ras al-Khair, het petrochemische complex in Sadara en ingebruikname van twee nieuwe gasvelden. Investeringsprojecten zoals een uitgebreide spoorinfrastructuur en de metro van Riad ondersteunen de economische groei eveneens. Gedurende de eerste drie kwartalen van 2013 lag de inflatie op jaarbasis op 3,7%, het effect van hogere huren en voedselprijzen. Dit cijfer wordt nu ook voor heel 2013 verwacht, en ligt iets hoger dan de geldontwaarding in 2012 (2,9%). Gemiddeld is de inflatie in Saoedi-Arabië komende jaren met ongeveer 3,5% onder controle. Subsidies door de overheid spelen een rol bij het drukken van de kosten van levensonderhoud. Externe financiën: buitengewoon sterk Ieder jaar overtreft de uitvoer de waarde van de invoer in zeer ruime mate met als resultaat structureel riante overschotten op de handelsbalans en op de lopende rekening van de betalingsbalans. Deze bedroegen in 2011 t/m 2012 zo’n 23% bruto binnenlands product (bbp) maar worden gaandeweg minder hoog naarmate de invoer harder groeit dan de uitvoer. Voor 2014 wordt een overschot voorzien van 13% bbp, nog altijd zeer groot. Geen wonder dat Saoedi-Arabië jaarlijks een forse accumulatie tegemoet kan zien van de bruto en netto internationale reserves (uitgezonderd 2009). Deze zijn opgelopen tot 60 maanden (5 jaar!) invoerdekking. En dan zijn de omvangrijke activa van beleggingen door het Sovereign Wealth Fund nog niet meegerekend (schatting meer dan $ 500 mrd). Kortom, ‘s lands externe financiën zijn buitengewoon sterk. Kerncijfers Saoedi-Arabië


Toch leent het land soms op de internationale kapitaalmarkt om projecten te financieren. De grootste schuldaccumulatie heeft de laatste jaren plaatsgevonden bij het semi-staatsbedrijf Saudi Basic Industries Corporation (SABIC) met een impliciete garantie van de overheid. De totale buitenlandse schuld van Saoedi-Arabië zal eind 2013 bijna $ 150 mrd belopen, gelijk aan 20% van het bbp en 36% van de uitvoer goederen en diensten. Opvallend daarbij is het grote aandeel korte schuld (bijna 50%) maar de schuldendienstquote (hoofdsom plus rente gedeeld door de export) is zelfs inclusief korte schuld met 18% nog steeds laag. Economisch beleid: moeizame spreiding van de economie en sociale problemen Beducht voor politieke instabiliteit door sociale onvrede heeft de overheid van Saoedi-Arabië het budgettaire beleid aanzienlijk verruimd. Een omvangrijke bestedingsimpuls door de overheid sinds maart 2011 vindt plaats met de bouw van ziekenhuizen, scholen, woningen en investeringen in infrastructuur. Zodoende zal het grote surplus op het overheidsbudget dalen van bijna 13% bbp in 2011 naar amper 1% bbp in 2014. Met zicht op eventuele tekorten heeft de regering wel een herwaardering van het uitgebreide subsidiestelsel in het vooruitzicht gesteld. Dankzij een overheidsschuld van slechts 12% bbp en riante beleggingsportefeuilles in binnen- en vooral buitenland zou de financiering van tekorten vanaf 2015 geen problemen hoeven op te leveren. De koppeling van de Saoedi Riyal aan de US$ blijft de spil van het monetaire beleid. Dat betekent een zeer beperkte manoeuvreerruimte voor de Saudi Arabian Monetary Agency (SAMA) met een renteniveau dat te laag kan zijn in verhouding tot de binnenlandse conjunctuur. Ongewenste neveneffecten zijn hiervan het gevolg, zoals de huidige zeepbel op de onroerendgoedmarkt (de rente is laag; het budgettaire beleid expansief). Eerst als de Federal Reserve in de Verenigde Staten daadwerkelijk gaat verkrappen (“tapering”), zal ook in Saoedi-Arabië de rente oplopen. Via de commerciële banken heeft de staat een relatief grote zeggenschap in de binnenlandse kredietverlening. Het risicoprofiel van het Saoedische bankwezen is positief. De solide balans, goede financiële resultaten en het geringe aandeel van leningen waarop wanbetaling plaatsvindt, zijn de weerspiegeling van een robuuste sector. Bovendien zijn de instellingen door de expliciete steun van en de stevige band met de overheid sterk genoeg om ongunstige externe ontwikkelingen te doorstaan. Maar deze verwevenheid van financiële sector met de overheid, dikwijls persoonlijk,

Reële bbp-groei (% pj) Inflatie (%pj) Buitenlandse schuld/bbp (%) Saldo lopende rekening/bbp (%) Buitenlandse reserves (mnd invoer)

2009 0,1 5,0 18 5 50,7

2010 12,6 5,4 17 13 49,5

2011 7,4 3,9 17 24 59,8

2012 8,5 2,9 19 23 57

2013 3,7 3,7 20 18 59

2014 4,7 3,3 22 13 58


Creditnotes

maakt de sector als zodanig ook intransparant. Het echec van twee Saoedische instellingen in 2009 illustreerde de kwetsbare positie van banken die teveel betrokken zijn bij de financiering van bedrijven die door grote families worden bestuurd. Het monetaire toezicht wordt uitgeoefend door SAMA; ook bij deze instelling moet continu worden gewaakt voor belangenverstrengeling en politieke interventie. Directe financiering door de overheid is overigens een belangrijk supplement voor bankkrediet. Zo kreeg de Saudi Electricity Company dit jaar een $ 13,6 mrd, 25-jaars lening direct van de regering.

Islamitisch financieren neemt een groeiend deel van de binnenlandse kredietportefeuille in beslag: vier instellingen hebben inmiddels dit soort activa ter waarde van $ 86 mrd op de balans. Al met al is het beeld positief. Ons beleid op Saoedi-Arabië is dan ook open zonder beperkingen. Voor meer informatie over dit onderwerp kunt u contact opnemen met senior econoom Paul Burger, tel nr 020 553 2332, e-mail: [email protected].



Creditnotes

Damen Shipyards helpt Port de Djibouti verder op weg Recent heeft Damen een contract getekend voor de levering van zes nieuwe schepen aan Port de Djibouti SA (Port Djibouti). Het gaat om twee ASD’s 2411 (sleepboot met speciale aandrijving), twee Stan Tugs 1004 (sleepboten), één Stan Pilot 1505 (loodsboot) en één Multicat 1205 (klein werkschip met een hijskraan), met een gezamenlijke waarde van ruim 23 miljoen euro. Atradius heeft voor dit contract een polis afgegeven aan Damen. Port Djibouti heeft de schepen nodig om aan de stijgende vraag naar haven- en sleepdiensten te kunnen voldoen. Port Djibouti is een staatsonderneming: de staat Djibouti is 100% aandeelhouder. Het bedrijf valt onder het ministerie van Transport en er zijn circa 1.200 mensen in dienst. Port Djibouti is de beheerder van de haven in Djiboutistad en voert voor alle havens in Djibouti de haven- en sleepdiensten uit. De haven in Djibouti-Stad vindt haar oorsprong in 1883 toen de Franse overheid besloot om in Djibouti een permanente legerbasis te vestigen. De Franse overheid was tevens verantwoordelijk voor de aanleg van de Ethiopië – Djibouti- spoorlijn, in 1917. Deze spoorlijn werd een zeer belangrijke transportverbinding, aangezien Ethiopië geen eigen toegang heeft tot. Hierdoor heeft Port Djibouti jarenlang een concurrentievoordeel gehad ten opzichte van andere havens uit de regio. Een aantal decennia lang heeft Ethiopië gebruik kunnen maken van een andere haven, gelegen in het huidige Eritrea. Vanwege de slechte relatie tussen deze beide landen maakt Ethiopië geen gebruik meer van dit alternatief. Hierdoor is de strategische waarde van Djibouti gestegen als toegangspoort tot het Ethiopische achterland. Vandaag de dag is meer dan 80% van de overslag in Djibouti bestemd voor Ethiopië. Niet zo vreemd, omdat Ethiopië ongeveer 90 miljoen inwoners heeft- qua bevolking het tweede land van Afrika. De laatste jaren kan het land ook prat gaan op hoge groeicijfers van de economie: rond de 7% à 8% per jaar. Deze groei wordt gedreven door de landbouw, de agro-industrie en overheidsinvesteringen in infrastructuur. De groei zal de komende jaren iets afzwakken tot ca. 6,5%. De Ethiopische uitvoer van goederen is in de periode 2006-2012 gestegen van 1 miljard tot 3 miljard dollar. De belangrijkste handelspartners van Ethiopië bevinden zich buiten de regio. Ethiopië’s belangrijkste exportproducten zijn landbouwproducten. De belangrijkste importen zijn kapitaalgoederen en brandstof. Het land beschikt over een tamelijk effectieve luchtvaartmaatschappij, maar luchtverkeer is voor relatief zware goederen geen economisch alternatief.


Dankzij de hoge groei van de economie van Ethiopië zijn de vooruitzichten voor de haven van Djibouti dus goed. Port Djibouti profiteert hiervan, wat onder meer heeft geresulteerd in de nieuwe opdracht voor Damen. Dat de onderneming hiervoor bij Damen terecht kwam, is geen toeval. In de afgelopen jaren hebben de twee partijen elkaar al vaker weten te vinden. Het grootste deel van de in de haven van Djibouti varende sleepboten is gebouwd op de werven van Damen. Ook heeft Port Djibouti de beschikking over een door Damen gefabriceerd droogdok, om reparaties aan (eigen) schepen te kunnen uitvoeren. En ruim een jaar geleden heeft Damen ook een tweejarig contract met Port Djibouti gesloten voor de overdracht van kennis, opleiding en onderhoud van de vloot van Port Djibouti. Al kort na het sluiten van dit contract zijn de voordelen zichtbaar geworden, door de actieve ondersteuning die een vijftal medewerkers van Damen ter plekke bieden aan het havenbedrijf. Op het gebied van de operationele werkzaamheden heeft Port Djibouti bijvoorbeeld een aanzienlijke efficiencyslag kunnen maken, door consequent te werken volgens het just-in-time principe. Voorheen kwam het voor dat na een melding van een vrachtschip een sleepboot te vroeg de haven verliet om dit schip binnen te halen, waardoor de sleepboot lang moest wachten tot het vrachtschip op de afgesproken plek aankwam. Hierdoor werden onnodig veel brandstofkosten gemaakt. Verder heeft Damen ervoor gezorgd dat er efficiëntere ploegendiensten worden gedraaid. Totdat Damen kwam, had een boot een ploegendienst van 12 uur op en 12 uur af. Damen heeft dit aangepast naar één week op en één week af (dit principe wordt ook in de haven van Rotterdam toegepast). De gestegen doelmatigheid blijkt nu al uit het aantal schepen dat op dagbasis kan worden verwerkt. Dit lag op 8 à 9 per dag en is nu gestegen tot meer dan 20. Ook het onderhoud van de schepen is verbeterd. Door het personeel van Port Djibouti beter op te leiden op dit


Creditnotes

gebied, blijft niet alleen de vloot in een betere conditie, maar dalen ook de jaarlijkse onderhoudskosten. In het verleden kwam het voor dat er te lang werd gewacht met het onderhoud van de schepen, waardoor er na verloop van tijd groot onderhoud moest worden uitgevoerd. De uiteindelijke kosten vallen in dat geval hoger uit, dan wanneer het schip op regelmatige basis onderhouden wordt. Verder heeft Damen een voorraadmanager naar Djibouti gestuurd om ervoor te zorgen dat Port Djibouti een adequaat systeem hanteert voor de onderdelenvoorraad.

Damen verwacht dat het van Port Djibouti in de toekomst meer orders voor nieuwe schepen zal krijgen, gezien de voorspoedige economische ontwikkeling in met name buurland Ethiopië. Wilt u meer weten over dit onderwerp dan kunt u contact opnemen met accountmanager Rogier Lammers, tel nr 020 553 2560, e-mail: [email protected].



Creditnotes

Atradius accepteert nu ook banken uit niet-OESO-landen als verzekerde

Steeds vaker ontvangt Atradius verzekeringsaanvragen waarbij een bank uit het land van de afnemer als financierende bank optreedt. Dit zijn dan ook vaak banken uit een opkomende markt. De bancaire sector heeft in veel opkomende markten een ontwikkelingsslag gemaakt. Consolidatie en verbeterd toezicht hebben de sector professioneler gemaakt. Ook het verstrekken van langlopend krediet behoort vaker dan vroeger tot de mogelijkheden. Daarom heeft Atradius, in overleg met de Nederlandse staat, beleid ontwikkeld hoe dient te worden omgegaan met financierende banken uit opkomende markten.



Creditnotes

Thans doet Atradius natuurlijk al veel zaken met dit soort banken, waarbij de bank dan optreedt als garant van de afnemer of als leningnemer. Dan heeft Atradius echter geen rechtstreekse relatie met deze bank. Wanneer deze banken ook als financier optreden, is deze bank tevens afnemer van de financieringspolis. Er ontstaat zodoende een directe verzekeraar-klant- relatie tussen Atradius en de bank. Hierdoor gaat de reputatie van deze bank een nog belangrijker rol spelen. Atradius en de Nederlandse staat willen zo veel mogelijk uitsluiten dat er een zakenrelatie ontstaat met een bank die zich schuldig maakt aan illegale praktijken zoals het witwassen van geld of het financieren van terrorisme of criminele activiteiten.

kunnen er ook op zwakkere landen uitzonderingen worden gemaakt. Samengevat betekent ons nieuwe beleid dat exporteurs een ruimere keuze krijgen bij het vinden van een bank die de exporttransactie financiert. Voor meer informatie over dit onderwerp kunt u contact opnemen met Marijn Kastelein, senior econoom, tel. nr 020 553 2403. e-mail marijn.kastelein@atradius. com of Vinco David, hoofd internationale betrekkingen, tel. 020 553 2333, e-mail: [email protected].

Daarom is er een kader ontworpen waarmee op landniveau kan worden bepaald of een bank in een bepaald land in aanmerking zou komen als verzekerde. Er worden hiervoor drie criteria gehanteerd: er dient geen sprake te zijn van een negatieve kwalificatie door de Financial Action Task Force (FATF). Een zogenaamde FATF-kwalificatie betekent dat het toezicht op de financiële sector (met betrekking tot de bovengenoemde ongeoorloofde praktijken) ontoereikend is. De landen met een (negatieve) kwalificatie zijn terug te vinden op de volgende website: www.fatf-gafi.org/topics/highriskandnon-cooperativejurisdictions/. Een tweede criterium is dat het land goed scoort (minimaal 60 punten) in de lijst www.knowyourcountry.com/. Deze lijst beoordeelt het risico op illegale praktijken door de financiële sector in 220 landen op een groot aantal onderdelen. Tenslotte is de laatste check of een land voldoende scoort op twee beginselen van de Bank voor Internationale Betalingen te Bazel, te weten abuse of financial services en corporate governance. Deze twee criteria worden getoetst in de financial sector assessments van het IMF. Deze evaluatierapporten zijn overigens niet voor alle landen beschikbaar. Op grond van bovenstaande drie criteria kwalificeert een aantal andere landen zich in principe ook als verzekerde. Naast banken in landen in West-Europa, NoordAmerika, Japan en Oceanië die ook in de oude situatie al voor dekking in aanmerking kwamen, kan Atradius nu ook banken accepteren in veel opkomende markten, bijvoorbeeld Maleisië, Singapore, VAE en Rusland. Hiermee kunnen exporteurs hun voordeel doen. Niettemin betekent dit niet automatisch dat iedere bank in die landen in aanmerking komt. De geschiktheid van een individuele bank blijft onderworpen aan onze acceptatie. Aan de andere kant impliceert het evenmin dat geen enkele bank in een land dat op grond van bovenstaande criteria niet kwalificeert, niet in aanmerking komt voor acceptatie als verzekerde. Als er kan worden aangetoond dat het interne toezicht op ongeoorloofde praktijken sterk is,



Landenbeleid december 2013.qxd

12-12-13

10:32

Pagina 12

Landenbeleid voor ééntransactiepolissen ATRADIUS DUTCH STATE BUSINESS Situatie 1 december 2013 Atradius Dutch State Business verzekert namens de Nederlandse Staat betalingsrisico’s verbonden aan transacties van ondernemingen met buitenlandse afnemers. Voor inlichtingen over het landenbeleid kunt u zich wenden tot Afke Zeilstra, Afdeling Economic Research, Postbus 8982, 1006 JD Amsterdam, telefoon 020 553 2873 of e-mail [email protected] of tot uw account-manager. U kunt ook kijken op www.atradiusdutchstatebusiness.nl Deze informatie bevat slechts algemene richtlijnen over het Atradius Dutch State Business landenbeleid in een gecomprimeerde vorm en is met de grootste zorgvuldigheid samengesteld. Het is mogelijk dat er veranderingen hebben plaatsgevonden na publicatie. Atradius Dutch State Business aanvaardt geen enkele aansprakelijkheid voor eventuele fouten. Onze aansprakelijkheid beperkt zich tot de verplichtingen die voortvloeien uit onze verzekeringspolissen.

Middellang landenbeleid Het beleid is van toepassing op namens de Nederlandse Staat verzekerde ééntransactiepolissen met een krediettermijn van langer dan 12 maanden, alsmede contante aannemingswerken met een uitvoeringsduur langer dan 12 maanden. In geval van verzekering van middellang krediet geldt een signaleringsplafond. Zodra het obligo op een land het signaleringsplafond bereikt, wordt samen met de Nederlandse Staat bezien of en hoe dit plafond kan worden aangepast of everschreden. Ook wordt aangegeven welk gedeelte van het plafond reeds benut is (exclusief in behandeling zijnde aanvragen). Tevens zijn de middellange landenklassen vermeld voor het politieke risico, van 0 (zeer goed) tot en met 7 (slecht). De landenklasse is medebepalend voor de hoogte van de middellange premie en de hoogte van het landenplafond. Op landen voorzien van een (*) is sinds de datum van de voorafgaande publicatie van dit overzicht het beleid opnieuw vastgesteld. Dit hoeft niet noodzakelijkerwijs te betekenen dat het beleid dan is gewijzigd. Nadere informatie en uitleg van begrippen kunt u vinden op www.atradiusdutchstatebusiness.nl

Legenda 1.

Open zonder beperkingen

4.

Geen beleid vastgesteld

2.

Open met beperkingen

5.

Dekking opgeschort

3.

Geen dekking

6.

Beleid wordt herzien

Definities Signaleringsplafonds Wanneer door de acceptatie van een zaak het signaleringsplafond * wordt overschreden zal het landenbeleid opnieuw worden bezien. De minister van Financiën besluit, na advisering van de Commissie Advisering Risicobeheer**, tegen welke voorwaarden resterende capaciteit kan worden geboden. In geval van aanhoudende grote politieke en/of economische risico’s kan worden besloten deze capaciteit niet te bieden. Andersom kan bij ongewijzigde of verbeterde omstandigheden capaciteit tegen de reeds geldende voorwaarden worden geboden. Dekkingsadviessituatie (da) Een dekkingsadviessituatie ontstaat door capaciteitsgebrek op een bepaald land. Een dekkingsadvies is geen verplichting voor de staat om een verzekering af te geven. Het is alleen een verzekeringstechnische beoordeling van een transactie. Indien op een later tijdstip weer ruimte ontstaat, zal de transactie opnieuw beoordeeld worden tegen de dan geldende voorwaarden, voordat eventueel een polis zal worden uitgereikt. Tekenclausule (tc) Een tekenclausule bij een nog niet getekend contract houdt in dat de verzekerde het contract niet mag tekenen voordat schriftelijke goedkeuring van Atradius Dutch State Business is verkregen. Een tekenclausule bij een getekend contract dat nog niet in werking is getreden en

LAND

beleid

landen klasse

Afghanistan Albanië Algerije Andorra Angola Anguilla Antigua en Barbuda Argentinië Armenië Aruba Australië Azerbeidzjan Azoren Bahama’s Bahrein Bangladesh Barbados België Belize Benin Bermuda Bhoutan Boeroendi

3 2 2 2 2 2 2 5 2 1 1 2 1 1 2 2 2 1 2 2 2 2 3

7 6 3 N.B. 5 6 6 7 6 4


5 3 4 6 4 6 6 2 6 7

waarvoor een handeling van de verzekerde noodzakelijk is, houdt in dat deze handeling niet mag worden verricht dan na schriftelijke goedkeuring van Atradius Dutch State Business. DSA/DSF Nederland onderschrijft de IMF/Wereldbank-uitgangspunten ten aanzien van de schuldhoudbaarheid van ontwikkelingslanden (Debt Sustainability Analysis, Debt Sustainability Framework). Dit betekent dat overheidskopers in deze landen slechts onder beperkende voorwaarden (de “concessionaliteitseis” en “goed bestuur”-toets) nieuwe schulden mogen aangaan. In de kolom DSA/DSF is aangegeven hoe groot deze concessionaliteit dient te zijn indien het niet-schenkingsdeel verzekerbaar is. Neem voor alle zaken waar de kolom DSA/DSF gevuld is contact op met uw accountmanager, want er zijn uitzonderingen op de concessionaliteitseis mogelijk.

* Relevant voor het bepalen van de overschrijding is het maximale-schadebedrag, niet het contractbedrag ** De leden van de deze commissie zijn vertegenwoordigers van het ministerie van Financiën, Atradius Dutch State Business, het ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie en het ministerie van Buitenlandse Zaken.

signaleringsplafond (mln euro)

benut (mln euro) per 30-11-2013

100 1150 50 400 50 30

10

80 65 1500 250 150 700 150 50 1500 30 100 50 100

DSA/DSF

213 5 366 J, 30% 3 4 6 98 3 19 179

J, 35%

22

J, 35%



12-12-13

10:32

Pagina 13

LAND

beleid

landen klasse


Bolivia Bosnië-Herzegowina Botswana Brazilië Brits Ter. Indische Oceaan Brunei Bulgarije Burkina Faso Cambodja Canada Canarische Eilanden Centraal Afrikaanse Rep Chili China Christmas Eiland Cocos (Keeling) Eilanden Colombia Comoro Eilanden Congo Kinshasa Congo Brazzaville* Cook Eilanden Costa Rica Cuba Curaçao Cyprus Denemarken Djibouti Dominica Dominicaanse Republiek Duitsland Ecuador Egypte El Salvador Equatoriaal Guinee Eritrea Estland Ethiopië Falkland Eilanden Faroër Eilanden Fidzji Eilanden Filippijnen Finland Frankrijk Frans Polynesië Gabon Gambia Georgië Ghana Gibraltar Goeam Grenada Griekenland Groenland Groot Brittannië Guadeloupe Guatemala Guernsey Guinee Guinee Bissau Guyana Guyana Frans Haïti Honduras Hongarije Hongkong Ierland India Indonesië Irak Iran Israël Italië Ivoorkust Jamaica Japan Jemen Jersey Jordanië Kaaiman Eilanden Kaap Verdië Kameroen

2 2 1 1 4 1 2 2 1 1 1 3 1 1 1 1 1 3 3 2 4 2 3 2 5 1 2 2 2 1 2 6 2 2 2 2 2 4 1 3 2 1 1 2 1 3 2 2 2 1 2 2 1 1 1 2 1 3 3 2 1 3 2 2 1 1 1 1 2 3 1 1 3 3 1 3 1 2 2 2 2

6 7 2 3

30 30 250 1500

2 4 7 6

250 500 40 30 1500

7 2 2 1 1 4 7 7 6 7 3 7

7 7 5 7 6 4 7 8 7 3 7 3

1 5 7 6 5 1 6

benut (mln euro) per 30-11-2013 7 60

J, 35%

1500 1500

1 228

1150

19

25 10 850

9 22

75 500 1500 50 50 150 1500 30 250 400 30 40 350 40

7 255

150 1500 1500 50 100

5

100 400 50

13 171

50 500

1 17

1500

24

39

J, 35% J, 35%

200

7 7 7

30

6

100 500 1500 1500 1500 2000 400

76

62 499 1345 72

1500 1500

1 12

1500

794

750 50 50 40

4 5

1 3 3 7 7

J, 35%

141 41 30 37

5

7 6

DSA/DSF

J, 35%

7 7 7 5 2 6 6


J, 35%



12-12-13

10:32

Pagina 14

Landenbeleid voor ééntransactiepolissen ATRADIUS DUTCH STATE BUSINESS Situatie 1 december 2013 Legenda 1.

Open zonder beperkingen

4.

Geen beleid vastgesteld

2.

Open met beperkingen

5.

Dekking opgeschort

3.

Geen dekking

6.

Beleid wordt herzien

LAND

beleid

landen klasse



Kazachstan Kenia Kirgizië Kiribati Koeweit Kosovo Kroatië Laos Lesotho Letland Libanon Liberia Libië Liechtenstein Litouwen Luxemburg Maagden Eilanden (Brits) Maagden Eilanden (U.S.A.) Macau Macedonië (fyrom) Madagascar Madeira Malawi Malediven Maleisië Mali Malta Man Marokko Marokko Spaans (Ceuta/Melilla) Marshall Eilanden Martinique Mauretanië Mauritius Mayotte Mexico Micronesië Moldavië Monaco Mongolië Montenegro Montserrat Mozambique Myanmar (Birma) Namibië Nauru Nepal Nicaragua Nieuw Caledonië Nieuw Zeeland Niger Nigeria Niue Noord-Korea Noordelijke Marianen Noorwegen Norfolk eiland Oeganda Oekraïne Oezbekistan Oman Oost-Timor Oostenrijk Pakistan Palau Panama Papoea Nieuw Guinea Paraguay Peru Pitcairn Eiland

2 2 3 4 1 3 2 2 2 2 2 2 3 2 2 1 2 4 1 2 3 1 2 3 1 3 1 1 1 1 2 1 2 1 1 1 4 2 2 2 2 4 2 3 1 4 2 2 2 1 2 2 4 3 2 1 1 2 2 2 1 2 1 2 4 1 2 2 2 4

5 6 7

1150 300

5 162

2 7 5 7 5 4 7 7 7

1500

460


DSA/DSF

J, 35% J, 35%

500 30 50 350 150 25

J, 35% J, 35%

30

250 350 1500 38

24 29

2 5 7

150 150

5

7 7 2 7

40

3 2

1500

J, 35%

2

J, 35% 410 2

450 3

1150

4

10

7 3

30 400

2 22

3 4 7

1500

375

5 6 7 6 7 3 5 7 7 1 7 5 7 7 5 1 6 7 6 2 6 7 3 5 5 3 2

653 J, 35%

40 100 50 50

J, 35%

100

J, 35%

150 30 40 150 1500 40 500

40

1500

64

50 400 100 1500 40 1500 30 500 75 100 1150

J, 35% J, 35%

J, 35%

J, 35% 240

14 74

1



12-12-13

LAND

beleid

Polen Porto Rico Portugal Qatar Réunion Roemenië Rusland Rwanda Salomons Eilanden Samoa-Amerikaans Samoa Eilanden San Marino Saoedi Arabië Saô Tomé en Principe Senegal Servië Seychellen Sierra Leone Singapore Slovenië Slowakije Soedan Somalië Spanje Spitsbergen Sri Lanka St. Helena St. Kitts-Nevis St. Lucia St. Maarten St. Pierre et Miquelon St. Vincent en de Grenadinen Suriname Swaziland Syrië Tadzjikistan Taiwan Tanzania Thailand Togo Tokelau Tonga Eilanden Trinidad en Tobago Tsjaad Tsjechië Tunesië Turkije Turkmenistan Turks en Caicos Eilanden Tuvalu Uruguay VAE Vanuaatu Vaticaanstad Venezuela Verenigde Staten Vietnam Wallis en Futuna Westelijke Sahara Witrusland IJsland Zambia Zimbabwe Zuid Afrika Zuid Korea Zuid-Soedan Zweden Zwitserland

1 1 1 1 1 2 2 2 3 4 2 2 1 4 2 2 2 2 1 2 2 3 3 2 1 2,da 4 2 4 1 4 4 2 2 3 3 1 2,da 2 3 1 3 1 3 2 2 2 2 4 4 1 2 4 4 3 1 2,da 2 3 3 3 2 3 1 1 3 1 1

10:32

Pagina 15

landen klasse



DSA/DSF

1500 1500 1100

121

4 3 7 7

1150 1000 25

1 466 6

6 1 2 7 6 6 7 7

10 50 1500

3

J, 35%

J, 35% 496 J, 50% J, 35%

150 100 30 40 1500 500 1500

1

500

9

300

180

38 J, 35%

7 7

6 3 6 6

30 20

1 6 5 6 7 7 1 6 3 7 2 7 2 7 4 4 6 3

150 50

23

1500 300 1500

47 1

1000

238

1500 400 1500 100

1 141

1150 1150

35 126

1500 1500 50

649 22

J, 35%

J, 35% 3 2

7 5 1 7 7 7 5 7 3

100

J, 35%

1500 1500

51 3

1500 1500

27 12

7



Creditnotes

Creditnotes. dutch state business

Recommend Documents