Creditnotes
dutch state business
Nummer 1/2013 - februari
Creditnotes Informatiebulletin voor kapitaalgoederenexporteurs, banken, internationaal opererende aannemingsbedrijven en ingenieursbureaus
Dekkingsmogelijkheden op Liberia Gasproject Ichthys LNG, Australië Klantentevredenheidsonderzoek Exportkredietgarantie maakt bankfunding voor uw exportfinanciering mogelijk Succesvol seminar ‘Kansen voor zakendoen met Petrobras Brazilië’
Creditnotes
Inhoudsopgave Hoewel bij het redigeren van Creditnotes de grootst mogelijke zorgvuldigheid wordt betracht bestaat altijd de mogelijkheid dat bepaalde informatie na verloop van tijd verouderd of niet juist meer is. Atradius is dan ook niet aansprakelijk voor de gevolgen van activiteiten die worden ondernomen op basis van deze uitgave.
Dekkingsmogelijkheden op Liberia Landenklasse 0 vervalt Gasproject Ichthys LNG, Australië Klantentevredenheidsonderzoek Exportkredietgarantie maakt bankfunding voor uw exportfinanciering mogelijk Succesvol seminar ‘Kansen voor zakendoen met Petrobras Brazilië’ Landenbeleid
Overname van artikelen is toegestaan, mits integraal en met bronvermelding ISSN 1386-7598.
Nummer 1/2013 - februari - pagina 2
Atradius, David Ricardostraat 1, Postbus 8982, 1006 JD Amsterdam Tel.+31 (0)20 553 26 93, Fax +31 (0)20 553 20 87, www.atradiusdutchstatebusiness.nl, E-mail
[email protected]
Creditnotes
Dekkingsmogelijkheden op Liberia Sinds eind vorig jaar bieden we weer dekking op Liberia. Na een jarenlange burgeroorlog is de politieke situatie redelijk stabiel. De economische groei is hoog en de vooruitzichten zijn goed. Hoewel het land kwetsbaar is voor externe schokken, biedt het land een enorm potentieel. Hiervoor is het van belang dat de politieke stabiliteit wordt gehandhaafd. Politieke situatie Eind 2011 vonden de tweede presidents- en parlementsverkiezingen na de beëindiging van de burgeroorlog in 2003 plaats. Ellen Johnson Sirleaf won de presidentsverkiezingen in de tweede ronde met 90,2% van de stemmen. De opkomst in de tweede ronde was laag.,wat haar mandaat enigszins heeft verzwakt. President Johnson staat voor een enorme uitdaging in de komende jaren. In het land zelf is er veel kritiek op de president daar zij in haar eerste ambtstermijn weinig voortgang heeft geboekt met het vergroten van het vertrouwen van de bevolking in publieke instellingen. Zij wordt beschuldigd van nepotisme en onvoldoende optreden tegen corruptie. Ook heerst er onvrede over het resultaat van Liberia’s Truth and Reconciliation Commission, omdat belangrijke daders in de burgeroorlog niet zijn gestraft. Hoewel er op het gebied van goed overheidsbestuur en transparantie veel moet gebeuren, is er in de eerste ambtstermijn van Johnson wel degelijk vooruitgang geboekt. Zo zijn onder andere de belangrijkste overheidsdiensten verbeterd, buitenlandse directe investeringen aangetrokken en heeft er een schuldenkwijtschelding plaatsgevonden. Veel focus was er op het aanzwengelen van de economische groei die nodig is om de levensstandaard te verbeteren. Ook ten aanzien van corruptie is er een verbetering opgetreden. Stond het land bij het begin van de eerste ambtstermijn van Johnson in de Transparency corruption perceptions index op de 137e plaats van de 183, in 2011 was dit de 91e. Om haar critici tegemoet te komen heeft zij een nieuw vredes- en herenigingsinitiatief aangekondigd. Daarnaast heeft ze een aantal hoge ambtenaren geschorst (onder wie één van haar zonen). Liberia is één van de armste landen in de wereld en de sociale indicatoren zijn dan ook vrij zwak. Het bruto binnenlands product (bbp) per hoofd is met bijna 300 dollar laag en op de Human Development Index van de Wereldbank staat het land op de 182e plaats van de 187. Maar liefst 64% van de bevolking leeft onder de armoedegrens van één dollar per dag. Ongeveer 63% van de bevolking is jonger dan 25 jaar. De werkloosheid is hoog, vooral onder jongeren. Er wordt gesproken van een verloren generatie; jongeren die niet geschoold zijn door de jarenlange burgeroorlog. Het aanpakken van de hoge jeugdwerkloosheid is noodzakelijk om stabiliteit te handhaven.
Internationale betrekkingen De veiligheidssituatie in de regio is verbeterd, maar fragiel. Buurlanden zijn Sierra Leone, Guinee en Ivoorkust. Vooral de situatie rond de grens met Ivoorkust, waar nog veel vluchtelingen uit Ivoorkust verblijven, is kwetsbaar. De grenzen met buurlanden zijn poreus, waardoor mogelijke onrust in deze landen snel zou kunnen overwaaien. Er zijn nog steeds VN-militairen aanwezig in het land. Economische situatie Liberia staat in het teken van de wederopbouw. In de afgelopen jaren vertoonde het land een hoge economische groei. Na een kleine terugval in 2009 naar een groei van 3,8% door de mondiale crisis, is de economische groei aangezwengeld door de omvangrijke buitenlandse investeringen in de mijnbouw en de productie van rubber en hout. In 2012 kwam de economische groei uit op 9,0% en dit jaar wordt een lichte afzwakking tot 7,5% verwacht. Het land is rijk aan grondstoffen. Maar liefst 72% van het bbp is gebaseerd op landbouw, visserij en bosbouw. De productie van rubber is in de afgelopen jaren fors toegenomen en ook de productie van hout laat sinds 2011 een flinke stijging zien. De opening van een haven in Greenville in het zuiden, waar zich vooral de houtindustrie bevindt, zal de export van hout een stimulans geven. Ook heeft het land goud en diamanten en worden er investeringen gedaan in palmolie. In september 2011 ving de productie van ijzererts aan in de Yekepa-mijn van Arcelor Mittal. Voor de komende jaren wordt een flinke expansie in de mijnbouw verwacht. In 2011 bedroeg de mijnbouw nog 1% van het bbp, maar de verwachting is dat deze zal toenemen tot meer dan 20% van het bbp in 2015. Daarnaast is er een start gemaakt met offshore oliewinning. De economische groei wordt evenwel geremd door de gebrekkige infrastructuur: onverharde wegen, beperkte havenfaciliteiten en slechte energievoorziening. De inflatie was in 2012 gedaald tot 6,6% (8,5% in 2011). De consumentenprijzen worden voornamelijk gestuwd door voedsel- en benzinekosten. Ook de binnenlandse transportkosten hebben een duidelijke invloed op de inflatie. Het tekort op de overheidsbalans bedroeg in 2012 3,1% van het bbp. Het tekort is in de afgelopen jaren toegenomen. Bestedingen aan basisdiensten (onderwijs, gezondheidszorg) en investeringen in infrastructuur nemen sterk toe. Tekorten worden voornamelijk gefinancierd door donoren. Hoofddoelstelling van de overheid is het scheppen van werkgelegenheid en het verbeteren van de infrastructuur.
Atradius, David Ricardostraat 1, Postbus 8982, 1006 JD Amsterdam Tel.+31 (0)20 553 26 93, Fax +31 (0)20 553 20 87, www.atradiusdutchstatebusiness.nl, E-mail
[email protected]
Nummer 1/2013 - februari - Pagina 3
Creditnotes
Nummer 1/2013 - februari - pagina 4
Atradius, David Ricardostraat 1, Postbus 8982, 1006 JD Amsterdam Tel.+31 (0)20 553 26 93, Fax +31 (0)20 553 20 87, www.atradiusdutchstatebusiness.nl, E-mail
[email protected]
Creditnotes
Betalingsbalans De lopende rekening vertoont structureel een groot tekort. Sinds 2006 is het tekort niet onder de 50% van het bbp geweest en in 2012 bedroeg het tekort maar liefst 64,8% van het bbp. Dit hoge tekort is vooral te herleiden tot de aanwezigheid van VN-militairen. Volgens het IMF is ongeveer 50% van de importen toe te schrijven aan de VNmissie. De invoer bestaat dan ook vooral uit machinerie en transportonderdelen. De export is fors toegenomen door de productie van grondstoffen en door de hoge internationale prijzen. Rubber is het belangrijkste exportproduct. De tekorten op de lopende rekening worden volledig gecompenseerd door de overschotten op de kapitaalrekening, waardoor er sprake is van een overschot op de betalingsbalans. De liquiditeit is voldoende. De internationale valutareserves zijn toegenomen en de invoerdekking is met 7 maanden voldoende. Wel maakt het enorme tekort op de lopende rekening de Liberiase dollar kwetsbaar. De solvabiliteit is door de schuldkwijtschelding in 2010 flink verbeterd. Was in 2009 de buitenlandse schuld ten opzichte van het bbp maar liefst 188%, in 2012 bedraagt deze 28% van het bbp. Voor de export daalt de ratio in dezelfde periode van 351% tot 40%. Al met al is de economie kwetsbaar voor externe schokken. Door de export van voornamelijk grondstoffen is het land kwetsbaar voor prijsschokken. Ook een eventuele afname van buitenlandse directe investeringen en donorfinanciering zal het land raken. Daarnaast kan een forse stijging van de voedselprijzen, voornamelijk van rijst, tot een verslechtering van de sociale situatie leiden. Niettemin biedt het land een enorm potentieel. De economische vooruitzichten zijn goed, al moet opgemerkt worden dat het handhaven van politieke stabiliteit hierbij van belang is. Voornaamste drijfveer van de toekomstige economische groei is investeringen in mijnbouw, rubber, palmolie en hout. Ook het verbeteren van de infrastructuur zal de economie een stimulans geven.
Landenklasse 0 vervalt De landen die in de OESO afspraken maken op het gebied van exportkredieten hebben besloten dat de automatische indeling van de hoge-inkomenslanden en alle landen binnen de Eurozone in landenklasse 0 per 1 januari jl. komt te vervallen. Voortaan zullen deze landen niet meer geclassificeerd worden, maar de vereiste dat voor kredietrisico’s in die landen marktprijzen gerekend moeten worden blijft van kracht. Dat betekent concreet dat er dus geen verschil zal zijn met de oude situatie. Vanouds vallen de bovengenoemde landen automatisch in landenklasse 0, zijnde de landenklasse met het minste risico. Echter, omdat gedurende de afgelopen tijd wel is gebleken dat er ook binnen deze groep landen zijn die een aanmerkelijke economische achteruitgang hebben laten zien, is besloten deze landen niet automatisch meer in de beste landenklasse te laten vallen. Het risico op sommige van die hoge-inkomenslanden is veel groter geworden, maar toch wilden de OESOlanden niet zo ver gaan om de disciplines voor die landen op het gebied van premies te laten vallen. Daarom is besloten deze landen in het vervolg niet meer te classificeren, maar wel de eis in stand te houden dat de premies voor dergelijke risico’s niet onder marktprijzen mogen liggen. Wilt u meer weten over dit onderwerp dan kunt u contact opnemen met Bert de Jongh, Senior International Relations & Insurance Advisor, op tel. nr. 020 – 553 20 84 of per e-mail
[email protected]
Het nieuwe landenbeleid op Liberia is open met beperkingen. Gezien de kleine omvang van de economie is er sprake van een daarbij passend signaleringsplafond van EUR 25 miljoen. Ook is er een concessionaliteitseis van minimaal 35% op het land van kracht. Indien u vragen heeft dan kunt u contact opnemen met Afke Zeilstra, Senior Economist op telnr. 020-553 2873 of per e-mail
[email protected]
Atradius, David Ricardostraat 1, Postbus 8982, 1006 JD Amsterdam Tel.+31 (0)20 553 26 93, Fax +31 (0)20 553 20 87, www.atradiusdutchstatebusiness.nl, E-mail
[email protected]
Nummer 1/2013 - februari - Pagina 5
Creditnotes
Gasproject Ichthys LNG, Australië
Atradius Dutch State Business verzekert grootste projectfinanciering uit de geschiedenis Samenvatting Nederlandse exporteurs spelen een cruciale rol in het mega-LNG-project Ichthys in Australië. De gezamenlijke Nederlandse contractwaarde bedraagt ca. USD 2,5 miljard. Bij het veiligstellen van deze export heeft Atradius Dutch State Business een belangrijke rol gespeeld. Samen met zeven andere Export Credit Agencies (ECA’s) heeft Atradius de projectfinanciering, de grootste uit de geschiedenis, mogelijk gemaakt.
Project Het Ichthys-project behelst de ontwikkeling van een gasveld 230 km uit de kust van West- Australië. De eigenaren van het gasveld zijn het Franse Total (30%) en het Japanse Inpex (66%). Het project is een zogenaamd geïntegreerd LNG-project en beslaat de gehele bedrijfskolom vanaf de winning van het gas tot en met het vervoer naar de eindgebruiker. De winning van het gas, alsmede een eerste verwerkingsslag, vindt offshore plaats. Het vloeibaar maken van het gas (LNG staat voor Liquified Natural Gas) gebeurt aan land in een fabriek die wordt gebouwd nabij Darwin in het noorden van Australië. Vanuit de fabriek wordt het LNG
Nummer 1/2013 - februari - pagina 6
naar een overslagfaciliteit geleid, waar LNG-tankers kunnen aanmeren en worden beladen voor het vervoer naar de eindbestemming. Het offshore gasveld en de fabriek op land worden met elkaar verbonden door een pijpleiding van 900 km lengte. Het Ichthys-project heeft een productiecapaciteit van 8,4 miljoen ton LNG per jaar. Om dit laatste getal in perspectief te plaatsen: dit is ongeveer een kwart van het productievolume van ons eigen Slochteren. Ongeveer twintig jaar lang kan op volle capaciteit worden geproduceerd, waarna de productie begint af te nemen. Een interessant kenmerk van het Ichthys-project is dat er een lucratieve bijvangst
Atradius, David Ricardostraat 1, Postbus 8982, 1006 JD Amsterdam Tel.+31 (0)20 553 26 93, Fax +31 (0)20 553 20 87, www.atradiusdutchstatebusiness.nl, E-mail
[email protected]
Creditnotes
wordt gedaan. Tijdens de gaswinning komen zogenaamde condensaten vrij. Dit zijn lichte, vloeibare koolwaterstofverbindingen die gebruikt worden in de raffinage van aardolie en in de petrochemische industrie. In de eerste productiejaren zullen deze condensaten verantwoordelijk zijn voor een flink deel van de projectinkomsten. Het leeuwendeel van de LNG-productie is bestemd voor Japan. Met Japanse nutsbedrijven zijn langetermijnafnamecontracten gesloten waardoor de afzet van de LNG voor een periode van 15 jaar is gewaarborgd. De eerste LNGverscheping is gepland voor eind 2017. Japan is grotendeels afhankelijk van externe energieleveranciers. Het land is de grootste LNG-importeur ter wereld. De vraag naar LNG is recent toegenomen door de sluiting van kernreactoren na het ongeluk met de reactor van Fukushima. Vóór dat ongeluk had Japan meer dan 50 kerncentrales in bedrijf en bedroeg het aandeel van deze centrales in de totale stroomproductie circa 25%. Hoewel de veiligste en modernste kerncentrales naar verwachting weer opgestart zullen worden, kan worden geconcludeerd dat de energiemix van Japan structureel is veranderd. Duidelijk is dat op de middellange tot lange termijn LNG in deze energiemix een nog belangrijkere rol zal spelen. Nederlandse inbreng De Nederlandse inbreng in het Ichthys-project is zonder meer essentieel. De gezamenlijke waarde van de Nederlandse contracten wordt geschat op om en nabij USD 2,5 miljard. Zo heeft Van Oord de opdracht gewonnen voor het uitdiepen van de vaargeul en het aanleggen van een keerpunt in de haven van Darwin. Deze haven moet straks de zware LNG-tankers met een grote diepgang kunnen ontvangen. Heerema Marine Contractors heeft ook een belangrijke opdracht verworven. Met het, nu nog in aanbouw zijnde, offshore bouwschip Aegir, zal Heerema het transport en de installatie van allerlei hardware op de zeebodem, zoals kabels en leidingen, voor haar rekening nemen. Ook Boskalis gaat voor Ichthys aan de slag. Boskalis is onder meer verantwoordelijk voor het graven van een geul voor de pijpleiding en het bouwen van een installatie om de pijpleiding aan land te kunnen trekken. Andere bedrijven met interessante opdrachten zijn SBM Offshore, BAM International (samen met joint venture partner Clough verantwoordelijk voor de bouw van onder meer een pier en LNGoverslagfaciliteiten in de haven van Darwin) en Fairstar Heavy Transport (inmiddels deel uitmakend van Dockwise en binnenkort wellicht van Boskalis). Fairstar is ingehuurd voor het vervoer van zware constructies en fabrieksmodules naar de projectlocatie. Ook een bedrijf als Brunel (selectie en detachering van technisch personeel) spint garen bij het Ichthys-project. In Australië is namelijk sprake van een ware LNG- en mijnbouwhausse. De behoefte aan technisch geschoold personeel is enorm en de lokale arbeidsmarkt
kan de vraag niet aan. Brunel biedt het Ichthys-project hier de helpende hand. Gelet op de mogelijke betrokkenheid van Nederlandse contractors is Atradius Dutch State Business al in een vroeg stadium benaderd door de projectontwikkelaars. De projectontwikkelaars maakten duidelijk dat de beschikbaarheid van dekking vanuit Nederland een rol zou spelen bij de gunning van de contracten. We zijn er dan ook trots op dat we door onze dekking voor het project te verlenen de Nederlandse exporteurs een steun in de rug hebben kunnen geven. Financieringsbehoefte De projectkosten voor een project van dergelijke omvang zijn vanzelfsprekend hoog. Alleen al de investering in engineering, bouw- en hardwarecontracten bedraagt USD 34 miljard. Daar komen dan nog financieringskosten, allerlei verzekeringspremies en advieskosten e.d. bij. Een deel van de projectkosten wordt betaald uit het eigen vermogen dat wordt ingebracht door de aandeelhouders Total en Inpex. Een aanzienlijk deel wordt echter gefinancierd met vreemd vermogen zoals bankleningen en ongebonden leningen van ECA’s. Het gaat om de grootste projectfinanciering uit de geschiedenis. De financiering bedraagt USD 20 miljard en kent de volgende vier smaken: 1. Ongedekte, commerciële bankleningen: USD 4,8 mrd 2. ECA gedekte bankleningen: USD 5,4 mrd 3. ECA direct lending: USD 5,8 mrd 4. Aandeelhoudersleningen: USD 4,0 mrd De financiering heeft een looptijd van 16 jaar, bestaande uit een voorfinancieringsperiode van 5,5 jaar en een terugbetalingsperiode van 10,5 jaar. Bij de financiering zijn 24 internationale banken betrokken. De banken worden ondersteund door verschillende ECA’s. Naast Atradius zijn dat NEXI uit Japan, K-SURE uit Zuid-Korea, Euler Hermes uit Duitsland en het Franse COFACE. K-EXIM uit Korea, JBIC uit Japan en EFIC uit Australië bieden rechtstreeks ECA-leningen aan. De hoofdrol in de financiering is weggelegd voor Japanse banken (hoewel ook de Australische banken zich niet onbetuigd hebben gelaten). Naast de grote commerciële Japanse banken doet vooral de JBIC (Japan Bank for International Cooperation) een flinke duit in het zakje. JBIC brengt USD 5 miljard in via een ongebonden lening (d.w.z. een lening die niet is gekoppeld aan Japanse export). Dit onderstreept nog eens het grote belang dat Japan hecht aan het welslagen van het project en het veiligstellen van de energie-aanvoer. De totale lening is onderverdeeld in subfaciliteiten. Zo is er voor iedere ECA een aparte tranche opgetuigd. De coördinatie van de Atradius-tranche is in handen van de Japanse SMBC bank, optredend als onze verzekerde. SMBC vervult
Atradius, David Ricardostraat 1, Postbus 8982, 1006 JD Amsterdam Tel.+31 (0)20 553 26 93, Fax +31 (0)20 553 20 87, www.atradiusdutchstatebusiness.nl, E-mail
[email protected]
Nummer 1/2013 - februari - Pagina 7
Creditnotes
haar coördinerende rol vanuit Londen en wordt daarbij ondersteund door haar vestiging aan de Amsterdamse Zuidas. Aan de Atradius-tranche nemen liefst 15 banken deel. ING Bank verdedigt de Nederlandse driekleur in dit consortium. De Atradius-tranche bedraagt bijna USD 600 miljoen. Daarmee zijn we de grootste van de Europese ECA’s. Vermeldenswaard is dat het gedekte percentage van de Atradius-tranche 100% bedraagt. Normaal gesproken hanteren we bij projectfinanciering een (flink) eigen risico. In het Ichthys-project is er echter ook sprake van een forse ongedekte subfaciliteit waarin de banken geheel voor eigen risico participeren. Zodoende werd aan onze vereiste om de risico’s te delen tegemoet gekomen en konden we 100% dekking bieden. De risico-analyse Het optuigen van de financiering en de verzekering ervan vormde een grote uitdaging. We moesten een inschatting maken van de gasmarkt over een periode van zestien jaar.
Nummer 1/2013 - februari - pagina 8
Daarnaast hebben we de risico’s in kaart gebracht tijdens de bouw van het project. Er kunnen zich immers vertragingen voordoen of kostenoverschrijdingen. Allemaal zaken waardoor de terugbetaling van de financiering in gevaar zou kunnen komen. Ook de duurzaamheid van het project is aan bod gekomen. Aandachtspunten waren de aanwezigheid van gevoelige habitats (mangrove en koraal), beschermde diersoorten en de lokale inheemse bevolking, de Larrakia. Die laatste groep wordt via een communicatietraject betrokken bij het project. Ook wordt geprobeerd zoveel mogelijk banen te scheppen voor de lokale bevolking. Op milieugebied krijgt het afvoeren van afval extra aandacht omdat de werkzaamheden in een afgelegen gebied plaatsvinden. Nadruk bij de veiligheid ligt op het werken onder zware omstandigheden. Het is namelijk een gebied met een orkaanseizoen en zeer sterke stromingen in het water. Een nieuw element in dit project is dat de ECA’s de risico’s voor mens en leefomgeving zullen blijven monitoren.
Atradius, David Ricardostraat 1, Postbus 8982, 1006 JD Amsterdam Tel.+31 (0)20 553 26 93, Fax +31 (0)20 553 20 87, www.atradiusdutchstatebusiness.nl, E-mail
[email protected]
Creditnotes
Na een zorgvuldige analyse van alle projectrisico’s hebben we de financiering van dit project kunnen verzekeren. Conclusie Atradius Dutch State Business zet zich nadrukkelijk op de kaart van de grote internationale projecten. Ichthys krijgt veel publiciteit binnen de olie- en gassector en in de internationale financiële wereld. Projectontwikkelaars en financiers zullen ons gemakkelijker weten te vinden. En dat betekent weer dat wij nog beter in staat zullen zijn om onze exporteurs te ondersteunen wanneer zij deelnemen aan internationale projecten of tenderprocedures. Indien u vragen heeft dan kunt u contact opnemen met Victor Hoek, Head of Project Finance, op tel nr 020 553 2109 of per e-mail
[email protected].
Klantentevredenheidsonderzoek Net als voorgaande jaren zal het ministerie van Financiën binnenkort enkele van onze klanten benaderen met het verzoek deel te nemen aan een enquête om de klantentevredenheid te meten. Bij het beantwoorden van de enquête kunt u aangeven of u er prijs stelt om uw antwoorden persoonlijk toe te lichten. De antwoorden op deze enquête worden anoniem verwerkt. Atradius Dutch State Business krijgt een terugkoppeling van het ministerie n.a.v. de uitkomsten. Deze terugkoppeling kan ertoe leiden dat wij onze dienstverlening aanpassen om u nog beter van dienst te zijn. Wij stellen het daarom op prijs als u uw medewerking aan deze enquête wilt verlenen.
Het Ichtys-project
Atradius, David Ricardostraat 1, Postbus 8982, 1006 JD Amsterdam Tel.+31 (0)20 553 26 93, Fax +31 (0)20 553 20 87, www.atradiusdutchstatebusiness.nl, E-mail
[email protected]
Nummer 1/2013 - februari - Pagina 9
Creditnotes
Exportkredietgarantie maakt bankfunding voor uw exportfinanciering mogelijk Bij de export van kapitaalgoederen is een exportfinanciering een belangrijk verkoopargument voor Nederlandse exporteurs. Mede door de kredietcrisis en de hogere lat die de Bazel III- regelgeving met zich meebrengt voor de kapitaalseisen voor banken, is het voor banken soms lastiger geworden om uw (middel)lange exportfinanciering te funden tegen gunstige voorwaarden. Om hier een oplossing voor te bieden is in 2012 de verbeterde versie van de Exportkredietgarantie geïntroduceerd. Eind januari heeft Atradius, voor rekening en risico van de Nederlandse Staat, de eerste twee Exportkredietgaranties uitgereikt. De afgifte van deze Exportkredietgaranties is een belangrijke mijlpaal in de steun van de Nederlandse Staat en Atradius aan de Nederlandse export.
deze institutionele belegger een onvoorwaardelijke betalingsgarantie te geven. Zo is de institutionele belegger er zeker van dat hij het investeringsbedrag inclusief rente op tijd terugkrijgt. Atradius kan een Exportkredietgarantie (op verzoek van een bank) ten gunste van een institutionele belegger afgeven, in samenhang met een kredietverzekeringspolis aan de bank.
De onvoorwaardelijkheid van de garantie maakt het verschaffen van kapitaal aan banken voor exportfinancieringen een interessante belegging voor institutionele beleggers, zoals verzekeringsmaatschappijen en pensioenfondsen. De institutionele belegger loopt Nederlands overheidsrisico, maar dan met een rendement dat hoger ligt dan op Nederlandse staatsobligaties. Om de institutionele belegger, die de exportlening heeft overgenomen, te vrijwaren tegen het risico van wanbetaling onder de lening, is de Nederlandse staat bereid aan
Mocht u meer informatie willen over dit onderwerp dan kunt dat vinden op onze internetpagina www.atradiusdutchstatebusiness.nl/overheidsregelingen/exportkredietgarantie. of u kunt contact op met Marieke Nes, Senior Account Manager op tel nr 020 553 3166 of per e-mail
[email protected] of met Vinco David, Head of International Relations, Development and Marketing op tel nr 020 553 2333 of per e-mail
[email protected].
De eerste twee Exportkredietgaranties zijn uitgereikt aan ING Bank voor een bedrag van 110 miljoen euro ten behoeve van twee Nederlandse verzekeringsmaatschappijen. ING Investment Management maakte zowel de structurering, als het plaatsen van de lening bij de twee Nederlandse verzekeringsmaatschappijen mogelijk.
Succesvol seminar ‘Kansen voor zakendoen met Petrobras Brazilië’ In de vorige Creditnotes hebben we uitgebreid bericht over onze Samenwerkingsovereenkomst met Petrobras. Als vervolg hierop hebben wij op dinsdag 18 december j.l. samen met het NCH een succesvol seminar over Petrobras georganiseerd met ongeveer 170 deelnemers. Op dit seminar gaf Petrobras een uiteenzetting over hun investeringsprogramma van 236 miljard dollar voor de komende 5 jaar. Petrobras gaf daarbij aan wat de mogelijke betrokkenheid van de Nederlandse industrie kan zijn. Atradius Dutch State Business lichtte de samenwerking met Petrobras toe. Met deze samenwerkingsovereenkomst hebben we ons bereid verklaard Petrobas met één miljard dollar aan financiering te steunen door middel van kredietverzekering. Hiervan kunnen Nederlandse exporteurs van kapitaalgoederen profiteren. Na afloop van het seminar was er een netwerkborrel die de deelnemers de gelegenheid bood contact te leggen met de vertegenwoordigers van Petrobras. Samir Passos Awad, CEO van Petrobras Netherlands BV
Nummer 1/2013 - februari - pagina 10
Atradius, David Ricardostraat 1, Postbus 8982, 1006 JD Amsterdam Tel.+31 (0)20 553 26 93, Fax +31 (0)20 553 20 87, www.atradiusdutchstatebusiness.nl, E-mail
[email protected]
Creditnotes
Laatste nieuws
Johan Schrijver met pensioen per 1 oktober a.s. Na meer dan 37 jaar voor het bedrijf te hebben gewerkt gaat Johan Schrijver – Directeur Atradius Dutch State Business – per 1 oktober 2013 met pensioen. Tot die tijd blijft hij aan het hoofd van Atradius Dutch State Business staan, waarbij hij geleidelijk zijn taken zal overdragen aan Bert Bruning, die nu directeur van Atradius Nederland is. Om een soepele overgang te waarborgen totdat Johan Schrijver met pensioen gaat, zal Bert Bruning per 1 april met zijn werkzaamheden bij Atradius Dutch State Business beginnen voordat hij per 1 oktober de verantwoordelijkheden overneemt. Johan Schrijver begon zijn carrière bij NCM – rechtsvoorganger van Atradius – en klom op tot de positie van Directeur van Atradius Dutch State Business. Johan Schrijver is tevens president van de Berner Unie, de internationale brancheorganisatie van exportkredietverzekeraars, en lid van diverse comités op het gebied van exportkredietverzekering en internationale handel.
Bert Bruning
Atradius, David Ricardostraat 1, Postbus 8982, 1006 JD Amsterdam Tel.+31 (0)20 553 26 93, Fax +31 (0)20 553 20 87, www.atradiusdutchstatebusiness.nl, E-mail
[email protected]
Nummer 1/2013 - februari - Pagina 11
Landenbeleid voor ééntransactiepolissen ATRADIUS DUTCH STATE BUSINESS Situatie 1 februari 2013 Atradius Dutch State Business verzekert namens de Nederlandse Staat betalingsrisico’s verbonden aan transacties van ondernemingen met buitenlandse afnemers. Voor inlichtingen over het landenbeleid kunt u zich wenden tot Jan Hoens, Afdeling Economic Research, Postbus 8982, 1006 JD Amsterdam, telefoon 020 553 2709 of e-mail
[email protected] of tot uw account-manager. U kunt ook kijken op www.atradiusdutchstatebusiness.nl Deze informatie bevat slechts algemene richtlijnen over het Atradius Dutch State Business landenbeleid in een gecomprimeerde vorm en is met de grootste zorgvuldigheid samengesteld. Het is mogelijk dat er veranderingen hebben plaatsgevonden na publicatie. Atradius Dutch State Business aanvaardt geen enkele aansprakelijkheid voor eventuele fouten. Onze aansprakelijkheid beperkt zich tot de verplichtingen die voortvloeien uit onze verzekeringspolissen.
Middellang landenbeleid Het beleid is van toepassing op namens de Nederlandse Staat verzekerde ééntransactiepolissen met een krediettermijn van langer dan 12 maanden, alsmede contante aannemingswerken met een uitvoeringsduur langer dan 12 maanden. In geval van verzekering van middellang krediet geldt een signaleringsplafond. Zodra het obligo op een land het signaleringsplafond bereikt, wordt samen met de Nederlandse Staat bezien of en hoe dit plafond kan worden aangepast of everschreden. Ook wordt aangegeven welk gedeelte van het plafond reeds benut is (exclusief in behandeling zijnde aanvragen). Tevens zijn de middellange landenklassen vermeld voor het politieke risico, van 0 (zeer goed) tot en met 7 (slecht). De landenklasse is medebepalend voor de hoogte van de middellange premie en de hoogte van het landenplafond. Op landen voorzien van een (*) is sinds de datum van de voorafgaande publicatie van dit overzicht het beleid opnieuw vastgesteld. Dit hoeft niet noodzakelijkerwijs te betekenen dat het beleid dan is gewijzigd. Nadere informatie en uitleg van begrippen kunt u vinden op www.atradiusdutchstatebusiness.nl
Legenda 1. Open zonder beperkingen 2. Open met beperkingen 3. Geen dekking
Definities Signaleringsplafonds Wanneer door de acceptatie van een zaak het signaleringsplafond * wordt overschreden zal het landenbeleid opnieuw worden bezien. De minister van Financiën besluit, na advisering van de Commissie Advisering Risicobeheer**, tegen welke voorwaarden resterende capaciteit kan worden geboden. In geval van aanhoudende grote politieke en/of economische risico’s kan worden besloten deze capaciteit niet te bieden. Andersom kan bij ongewijzigde of verbeterde omstandigheden capaciteit tegen de reeds geldende voorwaarden worden geboden. Dekkingsadviessituatie (da) Een dekkingsadviessituatie ontstaat door capaciteitsgebrek op een bepaald land. Een dekkingsadvies is geen verplichting voor de staat om een verzekering af te geven. Het is alleen een verzekeringstechnische beoordeling van een transactie. Indien op een later tijdstip weer ruimte ontstaat, zal de transactie opnieuw beoordeeld worden tegen de dan geldende voorwaarden, voordat eventueel een polis zal worden uitgereikt. Tekenclausule (tc) Een tekenclausule bij een nog niet getekend contract houdt in dat de verzekerde het contract niet mag tekenen voordat schriftelijke goedkeuring van Atradius Dutch State Business is verkregen. Een tekenclausule bij een getekend contract dat nog niet in werking is getreden en
LAND
beleid
landen klasse
Afghanistan Albanië Algerije Andorra Angola Anguilla Antigua en Barbuda Argentinië Armenië Aruba Australië Azerbeidzjan Azoren Bahama’s Bahrein Bangladesh Barbados België Belize Benin Bermuda Bhoutan Boeroendi
3 2 2 2 2 2 2 opgeschort 2 1 1 2 1 1 2 2 1 1 2 2 2 2 3
7 6 3 0 5 6 5 7 6 4 0 5 0 3 4 6 4 0 6 6 2 6 7
Nummer 1/2013 - februari - Pagina 12
waarvoor een handeling van de verzekerde noodzakelijk is, houdt in dat deze handeling niet mag worden verricht dan na schriftelijke goedkeuring van Atradius Dutch State Business. DSA/DSF Nederland onderschrijft de IMF/Wereldbank-uitgangspunten ten aanzien van de schuldhoudbaarheid van ontwikkelingslanden (Debt Sustainability Analysis, Debt Sustainability Framework). Dit betekent dat overheidskopers in deze landen slechts onder beperkende voorwaarden (de “concessionaliteitseis” en “goed bestuur”-toets) nieuwe schulden mogen aangaan. In de kolom DSA/DSF is aangegeven hoe groot deze concessionaliteit dient te zijn indien het niet-schenkingsdeel verzekerbaar is. Neem voor alle zaken waar de kolom DSA/DSF gevuld is contact op met uw accountmanager, want er zijn uitzonderingen op de concessionaliteitseis mogelijk.
* Relevant voor het bepalen van de overschrijding is het maximale-schadebedrag, niet het contractbedrag ** De leden van de deze commissie zijn vertegenwoordigers van het ministerie van Financiën, Atradius Dutch State Business, het ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie en het ministerie van Buitenlandse Zaken.
signaleringsplafond (mln euro)
benut (mln euro) per 31-01-2013
100 1150 50 400 50 50 0 80 65 1500 250
12 0
125 700 150 50 1500 30 100 50 100
DSA/DSF
142 5 372 J, 30% 4 6 26 102 0 0 24 215
j, 35%
22
J, 35%
0
Atradius, David Ricardostraat 1, Postbus 8982, 1006 JD Amsterdam Tel.+31 (0)20 553 26 93, Fax +31 (0)20 553 20 87, www.atradiusdutchstatebusiness.nl, E-mail
[email protected]
LAND
beleid
landen klasse
signaleringsplafond (mln euro)
benut (mln euro) per 31-01-2013
Bolivia Bosnië-Herzegowina Botswana Brazilië Brits Ter. Indische Oceaan Brunei Bulgarije Burkina Faso Cambodja Canada Canarische Eilanden Centraal Afrikaanse Rep Chili China Christmas Eiland Cocos (Keeling) Eilanden Colombia Comoro Eilanden Congo Kinshasa Congo Brazzaville* Cook Eilanden Costa Rica Cuba Curaçao Cyprus Denemarken Djibouti Dominica Dominicaanse Republiek Duitsland Ecuador Egypte El Salvador Equatoriaal Guinee Eritrea Estland Ethiopië Falkland Eilanden Faroër Eilanden Fidzji Eilanden Filippijnen Finland Frankrijk Frans Polynesië Gabon Gambia Georgië Ghana Gibraltar Goeam Grenada Griekenland Groenland Groot Brittannië Guadeloupe Guatemala Guernsey Guinee Guinee Bissau Guyana Guyana Frans Haïti Honduras Hongarije Hongkong Ierland India Indonesië Irak Iran Israël Italië Ivoorkust Jamaica Japan Jemen Jersey Jordanië Kaaiman Eilanden Kaap Verdië Kameroen
2 2 1 1 2 1 2 2 2 1 1 3 1 1 1 1 2 3 3 2 2 2 3 2 2 1 2 2 2 1 2 2 2 2 2 2 2 2 1 3 2 1 1 2 2 3 2 2 2 1 2 2 1 1 1 2 1 3 3 2 1 3 2 2 1 1 1 1,da 2 3 1 1 3 3 1 3 1 2 2 2 2
6 7 2 3 0 2 4 7 6 0 0 7 2 2 1 1 4 7 7 6
30 30 250 1500
8 0 131
250 500 40 30 1500
0 0 0 0 0
1500 1500
2 269
1150
26
25 10 850
9 0 0
75 500 1500 50 50 150 1500 30 500 400 30 40 350 40 50
0 304 0 64 0 0 207 0 12 39 0 0 0 0
150 1500 1500 50 100
7 0 0
3 7 0 0 6 7 5 0 7 5 4 7 7 4 7 3 0 7 4 0 0 1 6 7 6 5 1 0 6 0 0 0 0 5 0 7 7 7 0 7 6 0 1 0 3 3 7 7 0 0 7 7 0 7 0 0 2 6 6
J, 35%
J, 35%
J, 35% J, 35%
0
100 400 50
17 281
50 500
1 1
1500
34
200
6
30
0
100 500 1500 1500 1500 1500 400
87 0 0 0 526 1036 95
1500 1500
4 12
1500
828
750 50 50 40
0
Atradius, David Ricardostraat 1, Postbus 8982, 1006 JD Amsterdam Tel.+31 (0)20 553 26 93, Fax +31 (0)20 553 20 87, www.atradiusdutchstatebusiness.nl, E-mail
[email protected]
DSA/DSF
4 7
J, 35%
J, 35%
J, 35%
Nummer 1/2013 - februari - Pagina 13
Landenbeleid voor ééntransactiepolissen ATRADIUS DUTCH STATE BUSINESS Situatie 1 februari 2013 Legenda 1. Open zonder beperkingen 2. Open met beperkingen 3. Geen dekking
LAND
beleid
landen klasse
signaleringsplafond (mln euro)
benut (mln euro) per 31-01-2013
Kazachstan Kenia Kirgizië Kiribati Koeweit Kosovo Kroatië Laos Lesotho Letland Libanon Liberia Libië Liechtenstein Litouwen Luxemburg Maagden Eilanden (Brits) Maagden Eilanden (U.S.A.) Macau Macedonië (fyrom) Madagascar Madeira Malawi Malediven Maleisië Mali Malta Man Marokko Marokko Spaans (Ceuta/Melilla) Marshall Eilanden Martinique Mauretanië Mauritius Mayotte Mexico Micronesië Moldavië Monaco Mongolië Montenegro Montserrat Mozambique Myanmar (Birma) Namibië Nauru Nepal Nicaragua Nieuw Caledonië Nieuw Zeeland Niger Nigeria Niue Noord-Korea Noordelijke Marianen Noorwegen
2 2 3 2 1 2 2 2 2 2 2 2 3 2 2 1 2 2 1 2 3 1 2 3 1 opgeschort 1 1 1 1 2 1 2 1 2 1 2 2 2 2 2 2 2 3 1 2 2 2 2 1 2 2 2 3 2 1
5 6 7
1150 300
7 199
10 1500 30 500 100 50 350 150 25
0 8 0 0 0 0 0 0
250 350 1500 37,5
4 0 29 32
150 150
0 16
50
0
1500 100 450
359 3 0
1150
693
10
0
J, 35%
50 400
2 0
J, 35%
1500 10 300 100 50 50 50 100
446 0 0
J, 35%
0 0 0 0
J, 35%
150 10 30 40 150 1500 150 500 10
0 0 0 0
J, 35% J, 35%
0 10 23 0
1500
0
Nummer 1/2013 - februari - Pagina 14
2 7 5 7 5 4 7 7 7 0 3 0 2 0 2 5 7 0 7 7 2 7 0 0 3 0 4 0 7 3 1 3 4 7 0 5 6 7 6 7 3 5 7 7 1 0 7 5 7 7 5 0
DSA/DSF
J, 35% J, 35%
J, 35% J, 35%
J, 35%
J, 35%
J, 35%
Atradius, David Ricardostraat 1, Postbus 8982, 1006 JD Amsterdam Tel.+31 (0)20 553 26 93, Fax +31 (0)20 553 20 87, www.atradiusdutchstatebusiness.nl, E-mail
[email protected]
LAND
beleid
landen klasse
Norfolk eiland Oeganda Oekraïne Oezbekistan Oman Oost-Timor Oostenrijk Pakistan Palau Panama Papoea Nieuw Guinea Paraguay Peru Pitcairn Eiland Polen Porto Rico Portugal Qatar Réunion Roemenië Rusland Rwanda Salomons Eilanden Samoa-Amerikaans Samoa Eilanden San Marino Saoedi Arabië Saô Tomé en Principe Senegal Servië Seychellen Sierra Leone Singapore Slovenië Slowakije Soedan Somalië Spanje Spitsbergen Sri Lanka St. Helena St. Kitts-Nevis St. Lucia St. Maarten St. Pierre et Miquelon St. Vincent en de Grenadinen Suriname Swaziland Syrië Tadzjikistan Taiwan Tanzania Thailand Togo Tokelau Tonga Eilanden Trinidad en Tobago Tsjaad Tsjechië Tunesië Turkije Turkmenistan Turks en Caicos Eilanden Tuvalu Uruguay VAE Vanuaatu Vaticaanstad Venezuela Verenigde Staten Vietnam Wallis en Futuna Westelijke Sahara Witrusland IJsland Zambia Zimbabwe Zuid Afrika Zuid Korea Zuid-Soedan Zweden Zwitserland
1 2 2 2 1 2 1 2 2 1 2 2 2 2 1 1 1 1 1 2 2 2 3 1 2 2 1 2 2 2 2 2 1 1 2 3 3 2 1 2,da 2 2 2 1 2 2 2 2 3 3 1 2,da 2 3 1 3 1 3 2 2 2 2 2 2 1 2 2 2 3 1 2,da 2 3 3 3 2 3 1 1 3 1 1
1 6 7 6 2 7 0 7 3 5 5 3 2 0 0 0 3 0 4 3 7 7 0 6 1 2 7 6 6 7 7 0 0 0 7 7 0 0 6 3 6 6 1 6 7 6 7 7 1 6 3 7 2 7 2 7 0 4 4 6 3 3 2 0 7 0 5 1 7 7 7 6 7 3 0 7 0 0
signaleringsplafond (mln euro)
benut (mln euro) per 31-01-2013
DSA/DSF
50 400 100 1500 40 1500 30 10 500 75 100 1150
0 252 19 0 0 0 14 0 42 0 0 8
J, 35%
1500
0
1500 1100
6 72
1150 1000 25
1 323 0
J, 35%
10 50 1500 40 150 100 50 150 1500 1500 1500
0
J, 35%
407 0 0 42 0 1
J, 50% J, 35%
J, 35%
0 0
500
10
300 50 30 25 20
162 0 0 0
30 150 50
0 15 0
1500 250 1500
0 160 1
1000
1
1500 400 1500 100 50 10 100 1150 10 50
0 1 193 0
1500 1500 50
720 27
100
0
1500 1500
58 4
1500 1500
0 67
Atradius, David Ricardostraat 1, Postbus 8982, 1006 JD Amsterdam Tel.+31 (0)20 553 26 93, Fax +31 (0)20 553 20 87, www.atradiusdutchstatebusiness.nl, E-mail
[email protected]
J, 35%
J, 35%
0 36 138 0
J, 35%
Nummer 1/2013 - februari - Pagina 15
Creditnotes