Coolrec PHB klaar voor de toekomst. BVOR 25 jaar. 48e jaargang - december nummer 8. Spierings: zorgen voor geen zorgen bij renovatie of sloop

48e

Spierings: zorgen voor geen zorgen bij renovatie of sloop

jaargang

-

december

2014

-

nummer

8

Jacomij: al meer dan 45 jaar specialist in specialiteiten

Coolrec PHB klaar voor de toekomst BVOR 25 jaar

01_Cover.indd 1

03-12-14 13:40

Handelswaar of kandelaar?

Hoe u ook tegen schroot aankijkt... ...het gaat er altijd om dat u met een partij samenwerkt die solide en betrouwbaar is. Of het nu gaat om het ontvangen van een goede prijs voor uw schroot en een vlotte ontvangst van uw geld, of om betrouwbaar materiaal als basis voor bijvoorbeeld een kandelaar. Onze optimale service is er eentje die je moet ervaren. Neem de proef op de som en ondervind het zélf!

Nijmegenstraat 3-17 3087 CD Rotterdam T. +31 (0)10 - 491 13 70 F. +31 (0)10 - 429 81 08 [email protected]

Bel ons: 010 - 491 13 70.

www.jansengroup.com Jansen Recycling_adv 1-dec-01.indd 1

25-11-14 13:30

Directie Egbert van Hes, algemeen directeur Bouke Hoving, financieel directeur Gerbert Tiecken, uitgeefdirecteur Uitgever: Cobie te Nijenhuis

Recycling www.recyclingmagazine.nl

benelux

Recycling Magazine Benelux verschijnt acht keer per jaar en is een uitgave van Eisma Industrialmedia Informaticaweg 3 7007 CP Doetinchem

magazine

Salesmanager: Cobie te Nijenhuis Redactie: Henk Meinen, hoofdredacteur Postbus 361, 7000 AJ Doetinchem www.mrb-uitgevers.nl tel.: +31 (0)314 38 40 61 e-mail: [email protected] fax: +31 (0)314 38 44 04 Vormgeving: ZeeDesign, Witmarsum Redactiecommissie: Hans Koning (FNOI),Hans Brak (VHT), Manfred Beck, Nanne Fioole (Westwoude Holding) Goitzen Meindertsma Vaste medewerkers: Jan Oonk (metalen), mr. drs. W. van Eijk (Recht en Regel) Advertenties: Fred Balduk Tel: +31 (0)88 29 44 741 Mobiel: +31 (0)631 76 88 29 e-mail: [email protected] Lida Meyers Tel: +31 (0)88 29 44 738 Mobiel +31 (0) 642 75 95 22 e-mail: [email protected] Traffic: Tel. +31 (0) 517 53 16 72 / Fax +31 (0) 517 53 18 10 E-mail: [email protected] Marketing: Imke Hammerman Tel. +31 (0) 88 294 4760 E-mail: [email protected] Abonnementen: Abonneeservice Eisma Businessmedia Postbus 2238 5600 CE Eindhoven Tel: +31 (0) 88 226 6648 E-mail: [email protected] Abonnementsprijs 2014: Voor de Benelux: k 169,-- (excl. 6% btw). Overig buitenland: op aanvraag. Losse nummers: k 15 (excl. 6% btw) Er geldt een opzegtermijn van een maand voor het einde van de lopende abonnementsperiode. Bij niet tijdige opzegging wordt het abonnement automatisch met een jaar verlengd. Uitsluitend schriftelijke opzeggingen worden geaccepteerd. Leveringsvoorwaarden; zie www.eismamediagroep.nl Bankrelatie Voor Nederland: Rabobank IBAN: NL98RABO0365911100 Voor België: Postcheque Brussel 000-0007463-91 Druk: Scholma Druk BV, Bedum

© Eisma Industrialmedia BV

Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een automatisch gegevensbestand, of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Uitgever en auteurs verklaren dat deze uitgave op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld, evenwel kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie. Uitgever en auteurs aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard dan ook, die het gevolg is van handelingen of beslissingen die zijn gebaseerd op bedoelde informatie. Gebruikers van deze uitgave wordt met nadruk aangeraden deze informatie niet geïsoleerd te gebruiken, maar af te gaan op hun professionele kennis en ervaring en de te gebruiken om informatie te controleren. ISSN:0921-9773 www.recyclingmagazine.nl / nr. 8 - december 2014

03_inhoud.indd 3

inhoud

14 Renes Recycling blijft ‘aanpakken’ Renes Recycling BV heeft onlangs een totaal vernieuwde bedrijfshal voor haar afdeling vernietiging in gebruik genomen. De mannen van Renes blijven investeren, ”aanpakken” noemen ze dat in het Rotterdamse.

16 Mens & Bedrijf bij Metaalhandel W. Ketting & Zn Ketting Metaalhandel is een familiebedrijf op een unieke locatie in Pernis, met een werf pal aan het water, aan de Nieuwe Waterweg, middenin het bruisende havengebied van Rotterdam.

24 250 stuks materieel te huur

Wat begon met een minigraver is inmiddels uitgegroeid tot een verhuurpark van 250 stuks en 140 man personeel. Bedrijven willen/kunnen zelf steeds minder investeren en kloppen aan bij Damsteegt voor materieel waarmee ze hun klus kunnen klaren.

en verder 04 Korte berichten 08 Agenda 10 Spierings zorgt voor ‘geen zorgen’ 20 BVOR 25 jaar 23 Coolrec PHB klaar voor de toekomst 26 Jacomij: specialist in specialiteiten 29 Ballistische antiwikkel-sterrenzeef van Lubo 30 Demarec railknipper compacter en sterker 32 Geha Laverman – synergie in staalen handelsproducten 34 Bouwbewust Box: de oplossing 35 Proef met agrarische groenstations krijgt vervolg 37 Column Ad Lansink/FHG-nieuws 38 Recht & Regel 40 Marktanalyse Schroot 41 Marktanalyse Non Ferro 42 Marktanalyse Oud Papier 43 Marktanalyse Textiel 46 Tata Steel demonteert elektrofilter en nieuwe Bell’s voor Vink

voorpagina

Demarec’s nieuwe en innovatieve hydraulisch magneet van EGLI Demarec – Demolition and Recycling Equipment BV Den Hoek 10, 5845EL St. Anthonis (NL) www.demarec.com [email protected] +31(0)485-442300

3 03-12-14 14:36

korte berichten

Philips opent fabriek gebruikte medische systemen Philips zet een volgende stap in de circulaire economie binnen de gezondheidszorg en neemt een nieuwe fabriek in Best in gebruik voor volledig gereviseerde medische systemen. De fabriek richt zich op de revisie van röntgensystemen, MRI- en CT-scanners en interventionele röntgensystemen voor het Diamond Selectprogramma van Philips. Via dat programma wordt gebruikte apparatuur omgebouwd tot ‘als nieuwe’ systemen met volledige garantie. De fabriek in Best werkt met de nieuwste technieken voor volledige revisie van die apparatuur. Philips verwacht een gestaag groeiende vraag naar gereviseerde systemen, ook wel refurbished systemen genoemd. Het in de ontwerpfase van nieuwe apparatuur al rekening houden met revisie versterkt dit proces

Van Kaathoven Groep overgenomen door De Raekt Familiebedrijf Van Kaathoven heeft na zorgvuldige afwegingen het bedrijf overgedragen aan De Raekt Investments uit Eersel. Namens De Raekt, eigendom van de familie Van Gansewinkel, wordt Rob van Gansewinkel bestuurder bij het verworven bedrijf. Rob van Gansewinkel noemt de overname ‘een eer’ en spreekt van een hernieuwde kennismaking voor De Raekt met de afvalsector. Algemeen directeur Rob van Kaathoven voorziet dat het bedrijf nu kan doorgroeien naar een schaalgrootte die beter past bij de huidige marktomstandigheden. De Van Kaathoven Groep heeft vestigingen in Uden, St. Oederode en Bladel. Er werken 120 mensen.

Forbo recyclet ook voor derden

Expansie Remondis in Zuid-Duitsland Remondis heeft EHG Recycling in Chieming (Duitsland), tussen Rosenheim en het Oostenrijkse Salzburg, overgenomen. Remonidis versterkt hiermee zijn positie in ZuidDuitsland in met name de ‘Landkreis’ Traunstein en de aanliggende regio’s Berchtesgadener Land, Altötting, Mühldorf en Rosenheim. Bij EHG werken ruim 120 mensen. Hoofdtaak van het bedrijf is ‘Entsorgung’ en daarnaast E-waste en schrootrecycling. Vorig jaar werd bij EHG ruim 65.000 ton aan afvalstoffen verwerkt.

4 04-08_kb.indd 4

Forbo Flooring recyclet sinds kort ook productierestanten uit andere industrieën, zoals de houten papierindustrie en vanaf 2015 ook van concurrenten in de vloerenbranche. Dit jaar wordt circa 20.000 ton marmoleum en tapijt hergebruikt. Volgend jaar wordt daar ook vinyl aan toegevoegd. Voor marmoleumrecycling beschikt Forbo over een speciale installatie waarmee de inhoud van containers bestaande uit snijrestanten gelost, vermalen en direct kan worden hergebruikt. De installatie is geïntegreerd in het productieproces. De containers staan bij projecten woninginrichters en worden door Icova gehaald en gebracht. Het programma was het afgelopen jaar zo succesvol dat een verdrievoudiging van het verwerkte materiaal werd bereikt.

www.recyclingmagazine.nl / nr. 8 - december 2014

03-12-14 09:21

Tommy Richting het einde van het jaar schijnen we filosofischer te worden. Dat wordt mede bepaald door een biologische klok, de tijdsgeest of het onherroepelijke weten dat alles ooit voorbij gaat. Of zoals ik eens las: ‘niet de tijd gaat voorbij, maar wij gaan voorbij.’ Voor het team van RMB zal in 2014 één datum het meest nadrukkelijk herinnerd blijven: dinsdag 9 september, toen onze redacteur Jolanda Visser-Hein op 49 jarige leeftijd overleed. Niet onverwachts, maar wel plotseling. In dit laatste nummer van het jaar mag die trieste gebeurtenis niet ontbreken. Het is niet anders en ook hier zal de tijd die alle wonden heelt haar werk wel doen. En dan naar 2015, naar wordt verwacht een jaar met enig herstel, hoewel ik daar nog niet zo zeker van ben. Meer volumes, meer vraag en betere marges zijn voor de recyclers noodzakelijk. Dat zou dus op het ja-lijstje van 2015 moeten prijken en aan de nee-kant niet meer belasting op prima in de Benelux te recyclen materiaal, dat is wat anders dan afval. Jaag die recyclebare volumes niet over de grens. Wat ook anders moet: het Wilhelmus. Ho, ho, ons volkslied daar mag je zo maar niet aankomen. Ik zeg ook niet dat alles anders moet, maar ik weet niet of u ‘den Koning van Hispanje altijd hebt geëerd,’ maar ik zeker niet! En ook de Prins van Oranje niet, want hij vocht er juist tegen. Die zin kan/moet er dus gewoon uit. Dan ’ben ik van Duitschen bloed.’ Het Wilhelmus was er al veel eerder dan Duitsland überhaupt bestond! Daar zitten meer dan 200 jaar tussen. Volgens de geleerden is met Duitschen of met Dietschen bloed, het oude Germaanse begrip ‘eigen volk’ bedoeld. Wat let ons dan om te zingen: ‘ben ik van eigen volk,’ of ‘ben ik van volksen bloed.’ Dat zou alles veel duidelijker maken. Kleine recycling dus van de Wilhelmustekst.

Het lijkt wel op kanongebulder. Het herinnerde mijn vader vaak aan Goede Vrijdag 30 maart 1945. De dag van de tankslag in het buurtschap Woold ten zuiden van Winterswijk. Engelse divisies joegen de Duitsers dwars door het Woold en het aangrenzende Wooldse Veen. Er vielen die dag 9 Britse en 16 Duitse slachtoffers. Diverse tanks – waaronder ook houten Duitse exemplaren – werden over en weer aan flarden geschoten en boerderijen gingen in vlammen op. De Engelsen met hun Sherman tanks spaarden niets of niemand in hun tomeloze inzet de restanten van het leger van het Derde Rijk te verslaan. Op het eind van die middag arriveerden de nog overgebleven Duitse soldaten aan de oostkant van het veen waar ons boerderijtje stond. Een man of 400 verschansten zich langs de zandweg, in de wal en onder de dennen. En toen kwamen de Engelse tanks….Een levensbedreigende situatie zou ontstaan als de Duitsers toch nog probeerden met hun laatste middelen een front op te bouwen. Mijn vader: “Het hele veen – circa 1 kilometer bij ons vandaan – stond in lichterlaaie en dat zou ook met ons boerderijtje met alles er op en eraan zijn gebeurd. Enkele Duitse commandanten probeerden hun manschappen nog tot een gevecht te dwingen, maar die waren bang en volledig gedemoraliseerd. Ze hadden geen tijd meer om de kistjes aan te trekken, lieten alles achter, knipten de weidedraden door en verdwenen hals over kop in oostelijke richting. Zo snel mogelijk over de nabijgelegen grens en naar de heimat. ‘Tommy’s,’riepen ze in doodsangst.” De volgende dag was Winterswijk bevrijd. Het hele Wooldse veen in brand, ik moet er nog wel eens aan denken. En hoe zou het zijn gegaan als die 400 Duitsers wel weerstand hadden geboden? Onze hond heette direct na de oorlog Tommy, dat vergeet ik nooit...... Vrede op aarde, in de mensen een welbehagen. Ik wens het u allen graag toe. Tot volgend jaar!

Waarde lezer,

Dank voor uw belangstelling en voor uw klandizie in 2014. Wij wensen u en de uwen een in alle opzichten gezond, gelukkig en voorspoedig 2015 ! Uitgever en team Recycling Magazine Benelux.

Het veen brandt!

Het carbidschieten is in onze regio op oudejaarsdag weer erg populair geworden.


04-08_kb.indd 5

Henk Meinen

5 03-12-14 09:21

Indaver haalt nog meer non ferro uit restgranulaten Bij Indaver in het Belgische Doel wordt jaarlijks 400.000 ton niet recycleerbaar materiaal van niet-gevaarlijk huishoudelijk en vergelijkbaar bedrijfsafval verbrand. Na verbranding blijft circa 1/3 deel over als bodemassen. Een nabehandeling zorgt voor een reductie tot zo’n zes procent van het verbrande afval. Indaver nam onlangs een nieuwe verwerkingslijn in gebruik waarin de bodemassen van 2-6 millimeter nog verder worden gereinigd. Door middel van een Steinert non-ferro-scheider wordt nog meer non ferro uit de restgranulaten gehaald. De installatie werd geleverd en geïnstalleerd dor Bulk.ID.

Asbestverwijderingmethode in de prijzen Bouw- en sloopbedrijven constateren meer en meer problemen bij asbestverwijdering. Van partijen die proberen de schuld af te schuiven als er ineens nog asbest blijkt te zitten dat niet in een rapport stond tot aan de regelgeving omtrent verwijdering. In het eerste geval moet er soms halsoverkop wat worden geregeld omdat een klus wel op het afgesproken tijdstip klaar moet. De overheid probeert meer grip te krijgen op een moeilijk onderwerp als asbest. Zo is nieuw dat de platen onder het asbest dak, zoals in grote stallen uit de jaren 70 en 80 maar ook nog wel in fabriekshallen, tegenwoordig eerst moeten worden verwijderd waar dat voorheen in zijn geheel met de asbestplaten tegelijk in folie mocht worden gewikkeld. Alleen wat de heren wetgevers even vergeten, is dat die platen er onder al jaren stof liggen te vangen die nu juist op de grond dwarrelt bij verwijdering. ‘Slopen zonder stof’ doet in ieder geval opgang en heel wat mensen zijn met het onderwerp bezig.

Beelen in top tien van meest transparante bedrijven Beelen Groep is 20 november beloond met een negende plaats in de Transparantiebenchmark van het ministerie van Economische Zaken. Zo ongeveer dezelfde plaats als vorig jaar. Het afvalen sloopbedrijf toont zich ambitieuzer dan ooit als het gaat om de duurzame operatie. In het kader van de Transparantiennechmark zijn van 450 Nederlandse bedrijven de mvo-jaarverslagen beoordeeld en gewaardeerd. Als je dan negende wordt mag je best trots zijn. Beelen werd nog maar net voorafgegaan door Heineken en Havenbedrijf Rotterdam. Wim Beelen: “Niet alleen bevinden we ons als klein bedrijf in illuster gezelschap, we hadden ook dezelfde score als Heineken en de Rotterdamse Haven, namelijk 186 punten. Het scheelde slechts enkele tienden.”

6 04-08_kb.indd 6

Op dinsdagmiddag 4 november j.l. ontving het Foam Shield van Actatrio uit Zeewolde de Veilig Werkt Beter 2014 Innovatie Award op de gelijknamige beurs. De Award is een aanmoedigingsprijs voor bedrijven die aantonen dat innovatie nodig, mogelijk en noodzakelijk is. Een professionele jury beoordeelde de ingezonden producten, technieken en/of diensten en was kennelijk ook overtuigd over het belang voor veilig werken met asbest. FoamShield is een innovatieve vezelopsluitingstechniek. Beplating wordt met een schuim behandeld (wetting agents) om de asbestvezels voor het saneren in te kapselen. Zo vormen deze vezels weinig tot geen gevaar meer voor het milieu en de saneerders die er mee in aanraking kunnen komen. De verspreiding van vezels tijdens saneren wordt aanzienlijk teruggedrongen t.o.v. de conventionele saneringsmethoden. Tijdens werkzaamheden wordt een werkwijze gevolgd waarbij doorlopend vezelemissie wordt voorkomen. Bij een aantal voorkomende asbestvormen worden volstrekt nieuwe technieken toegepast. Uitgangspunt is dat in vrijwel alle gevallen een ‘near to ZERO emissie’ werkproces wordt nagestreefd en behaald.


03-12-14 09:21

korte berichten

Afval Loont Afval Loont hanteert een bijzondere inzamelmethode, die de organisatie in meerdere plaatsen wil gaan uitrollen. Projecten in Pijnacker, Rotterdam-Hoogvliet en Barendrecht waren succesvol en blijken aan te slaan bij het publiek. Financiering loopt onder meer via Collin Crowdfund. Samen met partners Van Gansewinkel Groep en Rebel wil initiatiefnemer Jørgen van Rijn de activiteiten in 2015 verder uitbreiden. Meer in het komende nummer van RMB.

Nuttige toepassing overtollige carbonvezels van Boeing Boeing en Russel Brands gaan nauwer samenwerken om overtollige carbonvezels van de productie van de 787-Dreamliner een nuttige toepassing te geven. Dat gebeurt dan in beschermende sportuitrusting, zoals in schouderstukken bij American Football. Composieten worden meer en meer toegepast in de vliegtuigbouw en vormen in de 787 al 50 procent van de zogenaamde primaire structuur. Bron: Milieumagazine

SITA sorteert voor Midwaste en HVC

Midwaste en HVC hebben de sortering van circa 39 kiloton kunststof verpakkingsmateriaal – afkomstig uit 135 aangesloten gemeenten- uitbesteed aan Sita. Volgens de samenwerkende partijen wordt hiermee een belangrijke stap gezet in het verhogen van het hergebruik van huishoudelijk afval. Met deze uitbesteding is één van de grootste contracten tot nu toe in de sortering van kunststof verpakkingsafval afgesloten. Sita breidt hiervoor de capaciteit van haar installatie in Rotterdam verder uit en investeert tevens in verbetering van het scheidingsrendement van die installatie.

Plastic Wales breidt uit Plastic Whale in Amsterdam begint al op een echte vissersvloot te lijken. Volgende jaar worden naar verwachting weer twee sloepen op basis van opgevist grachtenplastic gebouwd. Doel is onder meer mensen meer bewust te maken om afval niet achteloos in de natuur te dumpen.

VW werkt samen met Steenhuis in Winschoten Steenhuis Metaalrecycling heeft een bijzonder contract afgesloten met autofabrikant Volkswagen. Het is voor het eerst dat VW Duitsland zaken doet met een recyclingbedrijf over de grens. Having Steenhuis spreekt van een unieke situatie. “VW belde ons op een dag gewoon op. Waarschijnlijk zijn ze ons via mond-tot-mond reclame op het spoor gekomen. Het gaat voorlopig om een contract van een jaar. Jaarlijks halen wij 9.000 tot 12.000 ton schroot op bij VW in Emden. Als alles goed verloopt, ligt een langdurige samenwerking in het verschiet.” Met het jaarcontract is aldus het bericht in het Dagblad van het Noorden een bedrag van ruim een miljoen euro gemoeid.


04-08_kb.indd 7

Having Steenhuis en Mark Steenhuis

7 03-12-14 09:21

korte berichten

27, 29 en 30 december 2014

Open dagen van der Spek in Vianen www.vanderspek.nl 21-23 januari 2015

IERC 2015 ( International Electronics Recycling Congres) Salzburg Oostenrijk www.icm.ch 11 en 12 maart 2015

Solids Technology & Recycling Antwerpen Expo www.easyfairs.com 25- 27 maart 2015

Internationaal Automobiel Recyclingcongres Berlijn Info: www.icm.ch

Recycling technology tijdens vakbeurs Solids Antwerpen in maart 2015 Recycling en duurzaamheid staan steeds meer op de agenda. De vakbeurs Solids in Antwerpen wil in haar maarteditie van 2015 meer inspelen op dat thema en daarin ook de aandacht voor recyclingtechnieken betrekken. De vakbeurs, van oudsher gericht op poeder-, korrel- en bulktechnologieën, biedt daartoe nu ook de recyclingbranche een platform om kennis en informatie met elkaar te delen. Het beursconcept is al toegepast tijdens Solids & Recycling Technik 2014 in Dortmund. De helft van de bezoekers van die beurs gaf aan interesse te hebben in toepassingen rond recycling. In 2015 wordt daarom in Dortmund een volledige hal toebedeeld aan Recycling. Solids Antwerpen gaat van start met het ‘Recycling Technology Pavilion,’ een toegewezen zone voor gespecialiseerde aanbieders. Daarnaast kunnen standhouders op Solids Antwerpen deelnemen aan de ‘Recycling Technology Track’ indien recycling niet hun core business is maar zij wel een bepaalde recyclingtechniek in de kijker willen plaatsen. Solids Antwerpen vindt plaats op 11 en 12 maart 2015 in Antwerpen Expo. www.easyfairs.com/solids-be

21 – 25 april 2015

ISRI Convention en Expo Vancouver (Canada) www.isri.org (17) 18 – 20 mei 2015

BIR Voorjaarsmeeting Dubai www.bir.org 23 – 25 september 2015

Internationaal congres batterijrecycling Montreux- Zwitserland Info: www.icm.ch

Hoewel wij de gegevens voor deze agenda uit door ons betrouwbaar geachte bronnen put ten, kunnen wij voor een onjuiste vermelding geen verantwoording aanvaarden.

8 04-08_kb.indd 8


03-12-14 09:21

Metaalhandel Autodemontage kraan-/containerservice • Landelijk erkende inzamelaar van afvalstoffen (VROM) VIHB nr.: ZH504205VIHB • Provinciaal vergund metaalhandelaar en autodemontagebedrijf • Voor al uw metaal- of auto-gerelateerde afvalstoffen, particulier of bedrijfmatig, bieden wij een passende verwerking • ook materialen als kabel, draad en accu’s worden op milieu verantwoordewijze verwerkt

Uitenhagestraat 35 2571 VV Den Haag • Postbus BJ Den Haag Uitenhagestraat 3 2571 VV DenHaag • Postbus 71794 71794 2507 BJ2507 Denhaag 070 36 36 03 03 306 306Fax. Fax.070 07034 3461 61636 636• •www.wilkohaag.nl www.wilkohaag.nl • [email protected] Tel.: 070 • [email protected]

REMA TIP TOP TSN Uw service partner // wereldwijd, 24/7

ZIjN Uw bANdEN wINTERklAAR?

Amsterdam Arnhem Assen Breda Ridderkerk ‘s-Hertogenbosch 020 - 611 44 77 026 - 750 83 20 0592 - 37 37 88 076 - 514 32 16 0180 - 75 11 88 073 - 750 57 50  www.tsn.nl • www.rematiptop-mh.nl • www.tsn-kunststoffen.nl

Volg ons op

Maurice Spierings over de sloopmethode van zijn bedrijf

‘Wij zorgen voor geen zorgen’ In het thema bouwen sloopafval deze keer een relatief kleine speler. Maurice Spierings (‘geen familie van de kranen’) kwam ooit vanuit de ICT in bouwrecycling terecht en runt nu al zes jaar zijn eigen bedrijf Spierings Sloopwerken in Weert. Elk gebouw wordt minutieus gestript en in delen verkocht. De beloofde ‘95 procent recycling van sloop afkomstige materialen’ maakt nieuwsgierig.

Christien Nuboer

T

oen het half jaren 90 niet zo goed ging in de ICT kwam Maurice Spierings op straat te staan. “Maar dat was niets voor mij en ik klopte aan bij een wegenbouwer waarmee ik van uit mijn ICTbaan al contact had. Op mijn ‘Ik zoek een baan,’ riep hij dat ik mij maandagmorgen 7.00 uur maar aan de poort moest melden. Mijn ‘sloopcarrière’ begon daar met drie maanden als uitzendkracht. Mijn verbazing was meteen groot. In tegenstelling tot wat ik gewend was, gebeurde alles bij hen nog op papier. Grote vellen met schema’s en het liefst nog vier keer doorgedrukt ook. Als Excel-freak kon ik daar al meteen mijn ei kwijt in de bestekmatige bodemsanering. Voor hen was het vanaf dat moment elke dag duidelijk wat er werd verdiend en op welke projecten. En ik raakte steeds meer thuis in de bodemsanering. Zoals bij het grote project in Heerlen waar later de Ikea is gekomen.” Maurice werd binnen het bedrijf projectleider en toen de bodemsanering afnam en de sloop er bij kwam, vroeg zijn baas om die projecten ook door te rekenen.

Op eigen benen

Maurice Spierings naast de vrachtwagen

10 10-11-12_spierings–leveroy(bsa).indd 10

Na tien jaar was het weer tijd voor een stap voorwaarts. En na nog vier jaar voor een ander sloopbedrijf, waar hij uiteindelijk eindigde als filiaalleider, kriebelde het en bedacht dat hij het zelf wilde proberen. “De eerste week heb ik heel wat kilometers gemaakt om klanten binnen te halen, maar inmiddels heb ik een vaste klantenkring van woningbouwverenigingen en gemeentes tot aan particulieren.”


02-12-14 12:52

bouwen slooprecycling

Bovendien doen ze kennelijk iets goeds want er kloppen ook allerlei mensen aan die het hebben ‘van horen zeggen.’ Spierings Sloopwerken heeft zes vaste medewerkers, met naast Maurice op kantoor rechterhand Carola Vergoossen (MTS Bouwkunde). In een drukke periode zoals nu lopen er wel 15 uitzendkrachten bij. De klant heeft te maken met een aanspreekpunt en dat werkt helder. Maurice maakt de offerte, neemt de opdracht aan en staat tijdens het hele project de klant terzijde. Carola regelt papierwerk als vergunningen en nacalculatie. Het bedrijf heeft twee vrachtwagens en twee kranen. Maar er worden ook containers en een verreiker verhuurd. Spierings Sloopwerken neemt de meest uiteenlopende klussen aan. Zoals onlangs een flat van vijf verdiepingen en 100 meter lang. “Het werk varieert van renovatiebouw tot totale sloop maar ook bij calamiteiten. Ze kunnen mij in het weekend bellen als er een boom is omgewaaid of als er brand is geweest en er snel wat moet worden weggewerkt.”

Methode Op het moment dat een project is gegund, worden van alle bruikbare onderdelen foto’s gemaakt. Van kozijnen, houten balken, radiatoren, deuren tot aan planken. Door die in een advertentie te verwerken, is er vaak al voordat met strippen wordt begonnen, het een en ander verkocht. Wat nog niet weg is, gaat mee naar de zaak om daar te wachten op een koper. Bij renovatiesloop wordt alles gestript


10-11-12_spierings–leveroy(bsa).indd 11

11 02-12-14 12:52

zoals vloeren, plafonds en deuren. Maar muren blijven staan. Bij totale sloop moet alles weg en wordt ter plekke gesorteerd. Volgens de Spierings-slogan: ‘Wij zorgen voor geen zorgen.’

Het strippen gebeurt volledig handmatig. Alles wordt heel voorzichtig gedemonteerd, want hoe minder schade, hoe meer het opbrengt. Op dit moment wordt gewerkt aan een

Buiten de gebaande paden Glimlachend vertelt Spierings nog een staaltje van zijn bijzondere manier van werken. Zo heeft hij een keer een inschrijving op een landhuis gedaan van 0 euro. “Dat was nog niet zo oud, jaren negentig, maar moest wijken voor een andere bestemming. Ik wilde hem afbreken maar ergens anders weer opbouwen. De gemeente was wel verbaasd over mijn actie en mijn voorwaarde dat ik eerst een gemeente moest vinden waar ik hem inderdaad opnieuw mocht opbouwen, trok hen over de streep.” Dat werd uiteindelijk de gemeente Nederweert die het complete Cradle to Cradle-gedachte (C2C) omarmde. Overigens verleende de koper van die woning het bedrijf van Spierings tot voor kort ook onderdak. Dus geen van de partijen heeft er kennelijk spijt van gehad.

12 10-11-12_spierings–leveroy(bsa).indd 12

gebruikte-materialen-site zodat de verkoop van het gestripte materiaal nog sneller kan gaan. “We zijn er twee jaar geleden mee gestopt omdat het ons even boven het hoofd groeide. We adverteren sindsdien wel maar directer voor particulieren en ZZP’ers.” Dat heeft ook te maken met het net in gebruik genomen pand. Er moet nog het een en ander op orde worden gebracht want ze zitten er net een week. Spierings: “Drie locaties was logistiek gezien niet handig. Nu hebben we alles centraal ook het magazijn met de te verkopen materialen.” Nu kan er ook voorraad worden opgebouwd zodat klanten ook keus hebben. Spierings: ”Als we iets van 50 kozijnen en 50 binnendeuren op voorraad hebben, heeft de klant tenminste iets te kiezen.” Omdat Spierings direct contact heeft met de afnemers lijkt het beloofde percentage van 95 procent recycling geboekstaafd. n


02-12-14 12:52

VAN DE WEIJER

DROGERIJ

Gespecialiseerd in het

Niton Alloy Analyzers

? ? ? ?

#)5,33+()453(8'7-9-7)7>%00)562)067)%2%0<6)7-.( %&35%735-81/:%0-7)-7%2%0<6)6-26)'32()6 3&8867)2&)7538:&%%5>673*)264%7:%7)5(-',7 5)'-)=)',)1-6',)%2%0<6)9%264335737 3/+0!-=32()5)643)0-2+3*9%'881

#335-2*351%7-) #335-2*351%7-)3*))295-.&0-.9)2()()132675%7-) $"2%0<7-'%0# )2%8:)+

")0 1%-06%0)6;7%'20 :::7,)513'312-732

verwerken, scheiden en drogen

van diverse producten Zowel inname als loonopdrachten. Industrieterrein Panningen 125 5981 NC Panningen ( Venlo ) Tel: 0031-(0)77-820 02 06 [email protected] – www.vdwdrogerij.nl

M E T A A L R E C Y C L I N G B . V. S C H R O O T E N N O N F E R R O M E TA L E N C O N TA I N E R V E R V O E R

:LMYHUNRSHQRRNJHEUXLNWH1LWRQ¶V

Beitel 74 | 6422 PB Heerlen | Tel 045-5422025 | E-mail [email protected]

The reliable brand!

DE BETROUWBARE SHREDDER OPLOSSING VOOR AL UW RECYCLEBARE PRODUCTEN! Typische toepassingen: Kunststoffen, verpakkingen, archief, Metalen, elektronica schroot, banden, productieafval, enz.

Bekijk onze shredders in actie! www.youtube.com/unthashredders

Nido Recyclingtechniek B.V. Fuutweg 6, 7442 CL Nijverdal, NIEDERLANDE Phone: 0031 548 374 900, Fax: 0031 548 374 909 [email protected], www.nrt.nl

“DE KUNST VAN RECYCLING”

“AANPAKKEN” Renes Recycling BV heeft onlangs een totaal vernieuwde bedrijfshal voor haar afdeling vernietiging in gebruik genomen. De mannen van Renes blijven investeren, ”aanpakken” noemen ze dat in het Rotterdamse, toevallig ook een leuze, die ze in hun reclamevoering gebruiken, maar zelf nemen ze die term letterlijk. Wim Grift

I

n juli 2013 werd de uitbreiding van hun AGF afdeling (de verwerking van groenten en fruit) in gebruik genomen. U kon daar in het september nummer van uw lijfblad over lezen. De aannemer had nog nauwelijks zijn materialen opgehaald of de volgende nieuwbouwplannen konden van start gaan. Natuurlijk gaat daar de nodige voorbereiding aan vooraf.

Aankoop pand buurman Nadat hun bedrijf in staat was het pand van de buurman te kopen, werden niet alleen de kantoren verruimd, maar vergrootte het bedrijf aanzienlijk in vloer oppervlakte. De bedrijfsruimte werd niet alleen vergroot, maar ook veel efficiënter ingericht. Opslagruimte voor balen papier, karton en kunststof werden direct bij de laaddokken gecreëerd. Daarnaast ont-

14 14-15_renes.indd 14

stond er een ruimte, die uitstekend geschikt is voor hun magazijnstellingen waar de pallets dozen zijn opgeslagen. In het middelste deel van hun bedrijf, het hart, staan de twee grote Paal persen opgesteld en wordt vandaar de aanvoer door vrachtwagens van het te verwerken materiaal aangevoerd.

Oude vernietigingsruimte Grenzend aan de andere zijde van het middelste gedeelte, lag de oude vernietigingsruimte Het was eigenlijk een ruimte die door de jaren heen telkens aangepast werd door de komst van nieuwere machines als persen, vernietigers, lopende banden en het grote scala aan de vele verschillende soorten kunststof containers. Kruip door, sluip door zou je zeggen, maar het werkte. Echter kwam men steeds meer tot de conclusie, dat het niet

geheel meer van deze tijd was. Bij een reparatie aan een machine lag de hele afdeling stil. In die ruimte stonden zelfs twee Lindemann persen, een Bigro 60 en een Bigro 100, een Vecoplan vernietiger en de enorme hoeveelheid lopende banden (28 stuks). Niet efficiënt meer en dus besloot men allerlei gedachten eens op papier te zetten.

Nieuwbouw In de afgelopen zomer werden alle machines gedemonteerd en afgevoerd. De gehele vernietigingsruimte kwam stil te liggen. De dagelijkse aanvoer van archieven voor vernietiging werd met enkele collega’s geregeld en het gehele gebouw was binnen enkele weken volledig gesloopt. Een echte mierenhoop ontstond. Aan de ene zijde de aannemer met al zijn mensen, machines en materialen en andere zijde de aanvoer en productie van alle te verwerken soorten papier, karton en kunststof. Daarnaast regelmatig met alle mensen die de nieuwbouw aangaan om de tafel en ondertussen ook nog eigen vaste medewerkers vervangen die op vakantie gaan. Een oud gezegde is: “Dat het eerst een grote bende moet worden, voordat weer helemaal goed wordt!” Aanpakken heet dat en als dat niet in je bloed zit, werk je niet bij deze onderneming. Zodra de vloer gereed was, komen als het ware de muren vanzelf omhoog en lijkt de binnenplaats wel een parkeerplaats voor de vele busjes van de werklui. Nu staat er een hagelnieuwe bedrijfshal. Bij de medewerkers van het bedrijf heet het al “de nieuwe hal.” Twee grote ingangen voor kraakperswagens, persen gewone containerwagens Voor het bedrijf ligt een fonkelnieuwe Precia molen 70 tons weegbrug. Aan de nieuwe hal is een bedrijfskantoor geïntegreerd met beneden een ruimte voor de weegcomputer en registratie. Daarvoor is speciaal een nieuwe


02-12-14 12:51

papier

medewerker (51 jaar) – met een onbesproken gedrag – aangetrokken die al deze werkzaamheden voor zijn rekening neemt en blij is dat hij niet langer meer thuis hoeft te zitten. Boven dit kantoor is er een ruimte verrezen voor de ontvangst van klanten die graag via de camera en beeldscherm de vernietiging van hun vertrouwelijk papier of ander vertrouwelijk materiaal live willen bijwonen, desgewenst onder het genot van een kopje koffie.

Machinepark Op een logische wijze staan alle machines in de vorm van een hoefijzer opgesteld. Een opvoerband brengt het te verwerken materiaal in de BHS zeef voorzien van een dubbele zeef. Het gezeefde karton verdwijnt in een schroef perscontainer via een lopende band naar een platform waar een kleine Untha 40 vernietiger computerdelen, zoals bijvoorbeeld harde schijven, kan vernietigen. Het door te voeren materiaal komt nu in een enorme doseerbunker met een opslagcapaciteit van 25 ton en wordt via een gigantische doseerrol waardoor het papier aangenaam op de lopende band verdeeld wordt en de beide shredders een keurig gedoseerde en gemakkelijk te verwerken hoeveelheid aangevoerd krijgen zonder dat de machine vastloopt door een te grote hoeveelheid. Bewust heeft men voor 2 “langzaam lopende shredders” gekozen. De nieuwste is een Untha shredder type RS 100 en de reeds in het bezit zijnde Vecoplan type I 800. Daarmee is men in staat om alle te verwerken materialen doeltreffend te vernietigen. Uiteindelijk komt het vernietigde materiaal in een splinternieuwe Paal G 500, een machine waar je eenvoudig u tegen zegt, balen van ruim 1.400 kg per stuk waardoor vrachtwagens slechts met één laag balen beladen worden. Alle banden zijn van boven


14-15_renes.indd 15

afgesloten met een soort plexiglas, waardoor er geen papier meer van de band genomen kan worden en bovendien de stofvorming aanzienlijk beperkt wordt.

zette zijn tanden en inzet er op de gebruikelijke wijze in en Wagensveld uit Woerden (Koos) leverde banden, zeven en de doseerbunker.

Preventie

Resumé

De gehele bedrijfsruimte is afgesloten met grote betonnen, zogenaamde Legio blokken, waartussen een elektrisch hek geplaatst is. De gehele ruimte is voorzien van beveiligingscamera’s. Voor de brandpreventie zijn de meest moderne infrarood beamers geïnstalleerd. Voor het bestrijden van de stof heeft men de lopende banden volledig afgesloten en vindt er daarnaast nog een ingenieuze vochtverneveling plaats die aan buitengewoon flexibele leidingen is bevestigd.

De mannen en medewerkers van Renes weten van aanpakken, dat is wel duidelijk. Het reduceren van energie, stof en geluid stond hoog hun vaandel, maar ook hun ondernemingslust om in Groot Rotterdam te investeren is duidelijk. “Aanpakken en de Kunst van Recycling” zijn hun leuzen. De gemeente Rotterdam heeft zijn nieuwe Markthal, Renes Recycling BV heeft zijn nieuwe vernietiging en daar zijn ze beiden terecht trots op. Nieuwsgierig? n

Energie zuinig Het gehele gebouw, van ruim 1.400 m2 is voorzien van zogenaamde daglicht led verlichting. Zodra het daglicht vermindert, schakelt automatisch de vooraf ingestelde sterkte van de led verlichting in. In vergelijking met de oude opstelling zijn de lopende banden met bijna 50 % gereduceerd, maar de grootste winst wordt behaald met de nieuwe Paal pers. Slechts 45 Kilowatt, 3 slagen van de pers en een baal van 1.400 kg is gereed. De pers behoeft echt niet meer de volle werkdag aan te staan, terwijl in het verleden de beide Bigro’s de gehele dag produceerden. Eén laag balen, betekent aanzienlijk minder werk voor de elektrische heftruck en zijn chauffeur.

De leveranciers Paal persen uit Georgsmarienhütte (D) heeft er in Rotterdam een ware Paal showroom bij. Renes ruilde allebei de Bigro’s in en verkocht de Bigro 100 door naar Suriname om petflessen te verwerken. Elektro Technisch Installatiebedrijf C.A. van de Wind (Patrick) uit Woerden

15 02-12-14 12:51

Ketting Metaalhandel: familiebedrijf op unieke locatie

Dynamiek in de haven Nederland is klein qua oppervlakte, maar zeer gevarieerd. Dat wordt mij de ochtend van 4 november weer duidelijk, als ik richting Pernis stuur. Ik laat de beboste Achterhoek – waar ik woon – achter mij en binnen twee uur sta ik in Pernis aan de Nieuwe Waterweg, middenin het bruisende havengebied van Rotterdam. Een absoluut contrast. Op deze bijzondere locatie bevindt zich pal aan het water de werf van Metaalhandel W. Ketting & Zn. Willeke Ketting en haar neef Arjan Struijk ontvangen mij aller hartelijkst, het begin van een boeiend gesprek.

Henk Meinen

‘Vergeet oma niet’ Zoals altijd in deze rubriek ‘Mens&Bedrijf’ kijken we ook even terug naar de mensen, die het bedrijf oprichtten en maakten. Vanwege de geschiedschrijving, maar zeker ook uit respect voor de generaties voor ons. Bij Ketting Metaalhandel komen wij uit bij Wolter Ketting (overleden in 2000), die op 3 oktober 1959 zijn bedrijf officieel liet

inschrijven. De wederopbouw van Rotterdam was toen in volle gang en er was veel puin en dergelijke aanwezig. Wolter kocht met name het ijzer van de vele mensen die iets bijverdienden aan en uit het puin; zo werd hij al rap bekend als ‘de opkoper van Pernis.’ Het wordt mij al snel duidelijk van mijn gesprekspartners, dat oma Wil absoluut niet vergeten mag worden. Wil (nu 93 jaar) is – want ze leeft gelukkig

nog – een kordate vrouw, die ook destijds in het bedrijf haar mannetje stond en onder meer de handknipschaar bediende. Tot haar negentigste haalde zij nog wekelijks de ketelpakken van de medewerkers op. Om deze keurig gewassen en zo nodig hersteld weer terug te brengen. Wil woont nog steeds in het dijkhuisje in Pernis, waar ooit het bedrijf begon. Eén van haar wijsheden was destijds: ‘Als je de zak mag

RMB op bezoek bij…. Ketting Metaalhandel in Pernis

Willeke Ketting en Arjan Struijk

16 16-18_mbketting.indd 16


03-12-14 14:43

mens & bedrijf

Laden binnenvaartschip Neophyte met HMS 1/2 schroot

houden moet je uitkijken. Keer ‘m maar om, want je zult zien dat er rotzooi onderin zit!’ Evenals zijn twee zonen, werkte Wolter destijds ook nog bij Shell. De inzet

Arjan:

“Toegevoegde waarde beiden” van oma Wil was daardoor extra welkom. De beide zonen – Aart en Jan – kwamen het bedrijf versterken en dochter Bertha trouwde met ene heer Struijk, die een snackbar had op zuid. In de jaren zeventig van de vorige eeuw stapte Jan uit het bedrijf en gingen vader Wolter en Aart samen verder. Aart – die kinderloos is – is actief bij het bedrijf gestopt in 2009. Arjan (44) – zoon van Bertha – en Willeke (43) – dochter van Jan – hebben nu de dagelijkse leiding.

Eerst opleiding afronden Arjan groeide als zoon van Bertha direct bij de toenmalige werf op. Arjan: “Toen ik

Sloop 20 ft RVS tankcontainers


16-18_mbketting.indd 17

nog maar amper kon lopen, was ik al op de werf te vinden. Het was van kindsbeen af mijn lust en mijn leven en dat is het nog steeds.” In 1994 vroeg Aart aan Arjan of hij in het bedrijf wilde komen. Arjan had toen inmiddels zijn HLO-opleiding Analytische Chemie al met succes afgerond. Hij pakte de uitdaging aan en in zijn werk bleek zijn opleiding erg goed van pas te komen. Door zijn kennis was hij namelijk toen al in staat om RVS op elementenbasis te onderscheiden en te verkopen. Dat leverde aanzienlijk betere prijzen op dan voorheen. In 2006 kwam ook Willeke in het bedrijf, zij heeft een afgeronde HBO-opleiding Milieutechnologie op zak en ook dat bleek zeer nuttig. Het is wel duidelijk dat neef en nicht het bedrijf een nieuwe impuls bezorgden en dat ze uitstekend samen werken en samenwerken.

Groei op bijzondere locatie In de 55 jaar van haar bestaan heeft het bedrijf natuurlijk hoogte- en dieptepunten meegemaakt. Maar al met al is er een hele stevige groei gerealiseerd en is het bedrijf geheel up-to-date en van alle nodige vergunningen en dergelijke voorzien. Het terrein aan de Bakkersoordsekade was begin jaren tachtig 2.400m2 groot, later uitgebreid naar 4.500m2, sinds 2004 10.000m2 en sinds 2011 beschikt men over 11.000 m2. Willeke: “Het open water biedt ons hier prima verbindingen in alle windrichtingen en is lekker diep, zo’n 3.25 meter. Wij beschikken nu over 200 meter eigen kade en dat maakt ontvangst per schip van zeg maar specifieke en bijzondere partijen heel goed mogelijk. Daaronder bijvoorbeeld containers en tankmate-

Aanleveren van een aluminium helikopterdek afkomstig van een booreiland met een gewicht van 150 Mton

riaal, die wel over water, maar eigenlijk niet goed over de weg aangevoerd kunnen worden. Dat is dus een echt pluspunt voor ons. Daarnaast beschikken wij ook al versterkt door onze locatie over ruime ervaring en kennis in de business met het buitenland, ook met het Verre Oosten.” Arjan vult aan: “Wij slopen hier nu zo’n 20 a 25 zeecontainers en 20 a 25 tanks per week. En daar zit nog altijd een heel behoorlijke groei in. Wij richten ons ook meer en meer op zeg maar projectmatige zaken, die wij gezien onze omvang, uitrusting, kennis en specifieke ligging goed aankunnen. Die aanpak brengt meer continuïteit in onze bedrijfsvoering. De parti-

Willeke:

“Onze locatie biedt extra mogelijkheden” culiere aanvoer loopt daarentegen terug en is duidelijk minder dan voor 2009. Ik zie niet veel toekomst in alleen maar kopen en verkopen. We gaan meer en meer naar het leveren van complete dienstverlening en ontzorgen van bedrijven. We moeten het hebben van toegevoegde waarde inclusief allerlei milieuaspecten, handling en logistiek. Gelukkig kunnen we dat hele spectrum aanbieden en dat werkt. De klant heeft er dan in feite geen omkijken meer naar en concentreert zich op de eigen core-business. ‘Doen wat je beloofd’ is ons motto bij dat alles.” Naast het echte recyclingbedrijf beschikt Ketting ook over een assortiment halffa-

17 03-12-14 14:43

Van links naar Recht en naar beneden: - Wolter Ketting met klein zoon Arjan (7 jaar oud) - Arjan Struijk (34 jaar oud) - Wolter Ketting - Aart Ketting zittend voor geperste stalen 200 l drums - Bertha Ketting - Willeke Ketting - Ditty Ketting-Meijboom met Wil Ketting de Jong

brikaten, zoals ingots en legeringsblokken. Veel van deze halffabricaten zijn in diverse metalen leverbaar op basis van specificaties van de klant.

Mens en materieel Bij Metaalhandel Ketting werken nu inclusief drie permanent ingehuurde chauffeurs en inclusief Ditty, Willeke en Arjan 18 mensen Verder raast Bertha – de moeder van Arjan – op gezette tijden met de stofzuiger door de kantoren. Ook oma Wil

Sterke projectmatige groei en oom Aart zijn nog geregeld op het bedrijf te vinden, hetgeen het familiaire karakter nog eens onderstreept. Ketting beschikt qua uitrusting onder meer over drie Liebherr overslagkranen, een 924, 934 en een 904. Aan die laatste hangt de schaar van Verachtert. De Lefort guillotineschaar komt van Recuperma en X-Tact leverde de drie analyse apparaten en de detectiepoort is van Stratec.

Overtuigd MRF-lid Ketting is al geruime tijd overtuigd lid van de Metaal Recycling Federatie (MRF) en Willeke maakt sinds dit jaar deel uit van het Algemeen Bestuur van de MRF. Willeke: “Samen sta je veel sterker en ook het nuttig lobbywerk en toelichting geven c.q.

18 16-18_mbketting.indd 18

standpunten van de branche verhelderen en verdedigen richting Den Haag en de EU kun je dan veel beter en effectiever aanpakken. Daarnaast kun je veel van elkaar leren en is ook informatie uitwisseling belangrijk. Dan is er de analyse en doorvertaling van allerlei ingewikkelde regelgeving en dergelijke naar de leden toe. En dan natuurlijk het relatieplatform, het netwerk, eigenlijk kun je niet zonder.” Arjan vult aan: “Het is ook erg belangrijk dat ook kleinere en middelgrote bedrijven zoals het onze bij de MRF zijn aangesloten. Die bedrijven kennen vaak een eigen specifieke problematiek Het is geen club van uitsluitend de hele grote spelers en dat moet het ook niet worden. Wel vind ik, dat het onderling delen van kennis nog wel kan worden verbeterd, bijvoorbeeld op het gebied van vergunningen.”

deze branche mag werken en dan meer specifiek nog voor ons eigen familiebedrijf. Dat ligt ons toch erg na aan het hart. Ik ben trots op ons mooie vak.” Mooi is dat en ik kan het alleen maar beamen. Mooi vak, prima bedrijven en fijne mensen. n www.metaalhandel-ketting.com

Willeke Als dit nummer van RMB verschijnt, zal het niet lang meer duren of Willeke bevalt van haar derde kind. Het wordt een meisje mag ik verraden. Ze heeft samen met haar echtgenoot al een dochtertje en een zoontje. Een nieuwe generatie met Kettinggenen groeit dus op. Zoveel vrouwen zie je niet in onze branche dus ik kan toch niet laten haar te vragen of ze zich een soort ‘Iron Lady’ voelt. Zij kent mij nadenkend aan en zegt dan: “Nooit echt over nagedacht. Nee, denk niet dat ik mij zo voel, wel ben ik hartstikke blij dat ik in

Slopen onderstel oude havenkraan

Luchtfoto terrein 2011


03-12-14 14:44

Silofilters - Kastfilters - Hoogvacuümfilters - Filteronderdelen

WWW.GEBRUIKTEFILTERS.NL Magazine

Vernieuwend over hergebruik Recycling Magazine Benelux is hét vakblad voor de recyclingprofessional en brengt technische, actuele en praktijkgerichte informatie over recyclingstromen.

www.recyclingmagazine.nl

ga voor meer informatie naar www.eisma.nl of neem direct contact op 088 2944 700

Proefabonnement 3 nummers 25,-

Website

Dagelijks nieuws en achtergronden

nieuWsbrief

gratis een wekelijkse update

DETECTIE RADIOACTIVITEIT

Geachte collega’s

Handmeters • Meten van het stralingsniveau • Opsporing van radioactief materiaal • Nuclide identificatie

Wij zijn op zoek naar: Bruikbaar rvs Aluminium brons Scheeps schroeven Brons afvallen Koper nikkel afvallen

Detectiepoorten • Volautomatische werking • Meer dan 2.000 systemen in Europa, ± 100 in Benelux • Bij alarm duidelijke bronlokalisering • Nederlandstalige software en handleidingen • West-Europees fabricaat

XRF ANALYZERS

Voor snelle en nauwkeurige elementenanalyse • Handmeters & laboratorium apparatuur • Snelle en nauwkeurige analyse • Robuust en betrouwbaar M.C. TEC biedt u • Deskundig advies en jarenlange ervaring • Systemen geheel volgens geldende richtlijnen • Installatie, inbedrijfstelling, training, onderhoud en certificering • Zeer scherpe prijs!

Fruiteniersstraat 25 3334 KA Zwijndrecht tel 078 6100 328 email [email protected]

▲ +31 (0)183-445050 ▲ [email protected]

W W W. MC TEC. N L

L.R. Beijnenlaan 8, 6971 LE Brummen Tel: (0575) 561208, Fax: (0575) 561250 E-mail: [email protected]

WEEGBRUGGEN & WEEGPLATEAU’S

www.weegbruggen.nl

25 jaar Branche Vereniging Organische Reststoffen

Duidelijke trend: van afval naar product Op 18 september 1989 is de BVOR – voluit: Branche Vereniging Organische Reststoffen – opgericht. Aanleiding was destijds onder meer opkomende weten regelgeving voor hergebruik en nuttige toepassing van reststoffen. De alom bekende Ladder van Lansink fungeerde daarbij als kompas. Verankerd in dat wettelijke kader ontstond een eigen markt en een eigen industrie voor de inzameling, verwerking en toepassing van organische reststoffen. Niet veel later voelden de betrokken marktpartijen de behoefte zich te verenigen, waarbij in eerste instantie het delen van kennis prioriteit had en kreeg. De BVOR was een feit en dat is nu 25 jaar geleden. Tijd om deze specifieke recyclingsector (weer) eens in de focus te plaatsen. Henk Meinen

Echte branchevereniging Op haar website heeft de BVOR keurig samengevat waarvoor zij staat: ‘De Branche Vereniging Organische Reststoffen (BVOR) behartigt de belangen van bedrijven die verantwoord groene stromen opwerken. De BVOR vertegenwoordigt de meerderheid van de composteerbedrijven in Nederland, alsmede vergistinginstallaties en producenten van biomassa voor energieproductie. Leden van de BVOR produceren uit organische reststromen compostproducten, biogas, biobrandstoffen en andere grondstoffen. Naast belangenbehartiging biedt de BVOR haar leden ook een kenniscentrum en netwerkplatform. De BVOR initieert en ondersteunt innovatie: optimale benutting van organische materialen binnen de ‘bio-based economy’ staat hierin centraal.’ Een hele mond vol, maar voor een goede begripsvorming wel even nuttig in dit artikel: zeker voor lezers die wat ver-

20 20-21_bvor25jaar.indd 20

der van deze materie afstaan. Arjen Brinkmann is sinds 1 september 2010 directeur van de BVOR. Brinkmann: “Wij zijn een branchevereniging waarbij drie belangrijke peilers zijn te onderscheiden:

onderscheiden bloedgroepen binnen onze vereniging vertegenwoordigd: de gft-verwerkers zijn over het algemeen onderdeel van grote afvalconglomeraten, de groenverwerkers hebben hun achter-

Arjen Brinkmann:

“Keurcompost mooi voorbeeld van product up-grading” belangenbehartiging, kenniscentrum en netwerkplatform. Onze leden zijn goed voor 70 a 80% van de volumes die in Nederland worden verwerkt met betrekking tot groenafval en het bekende GFT (groente, fruit- en tuinafval). Voor groenafval gaat het dan om circa 2.000.000 ton per jaar en bij gft om ongeveer 1.000.000 ton afval per jaar. Beide stromingen – groenafval en gft – zijn als min of meer te

grond veel meer in de GWW-, groenaannemerij en het loonwerk. Daarbij is de schaalgrootte van de diverse leden zeer variabel; dat loopt van 5.000 tot veel meer dan 100.000 ton per jaar.”

Markt in beweging Volgens de BVOR-directeur is de markt met name de laatste vijf tot tien jaar sterk veranderd. “Voorheen kon je onze bedrijfstak toch wel kenmerken als een echte afvalindustrie. De omzet werd voor een groot deel gerealiseerd ‘aan de poort.’ Wie afval aanleverde moest daar behoorlijk voor betalen. Dan werd het verwerkt tot compost, waarvoor dan nog een koper moest worden gevonden. Maar de opbrengst van de input was evident ten opzichte van de opbrengst van de output. Maar dat verdienmodel is het laatste decennium behoorlijk gewijzigd. De poorttarieven zijn met zo’n 50% gedaald en het accent ligt veel en veel meer op waardecreatie van de geleverde producten. De trend verschuift steeds verder van afval naar producten. Kortom, de output met


03-12-14 09:19

organsiche reststromen

Arjen Brinkmann

toegevoegde waarde is veel belangrijker geworden dan de input. Die ontwikkeling sluit natuurlijk naadloos aan bij de gewenste circulaire economie en meer in het bijzonder bij de bio-based economy. Onze leden zijn door hun jarenlange ervaring en innovatieve kracht uitstekend ingespeeld en geëquipeerd om deze transitie vorm te geven. Zij beschikken allen over vergunde en up-to-date ingerichte locaties, opereren op basis van kwaliteitsborging en leveren gecertificeerde producten. Deze bedrijven zijn al 25 jaar gespecialiseerd in de verwerking van een zeer heterogene input – zeg maar rustig heterogene rommel – tot een zeer bruikbare homogene output van continue kwaliteit. En neem van mij aan dat zoiets bepaald geen eenvoudige klus is. Vooral de zeer wisselende inputmix maakt die transitie naar homogene stromen tot een echte uitdaging. Om dit echt goed te kunnen doen en voldoende innovatiekracht te kunnen inzetten, is een bepaalde schaalgrootte noodzakelijk,” aldus Brinkmann.

Output Van oudsher brengt de sector grote hoeveelheden compost naar de markt en dat is nog altijd het overgrote deel van de output. Maar ook een deel wordt vergist of als biomassa geleverd voor de energieopwekking. Dan zijn er nog speciale producten. Gaan ook de afzetmarkten veranderen? Arjen Brinkmann hierover: “De producten en de afzetmarkten zijn al behoorlijk veranderd. Tot voor zeg maar vijf jaar geleden was er vooral sprake van bulkcompost. Naast de gewone compost leveren onze leden nu in


20-21_bvor25jaar.indd 21

toenemende mate specifieke producten als substraten, samengestelde producten, brandstoffen voor biomassa en grassen als grondstof voor andere producten. Steeds meer leveren onze lidbedrijven deze producten op klantspecificatie. Denk hierbij bijvoorbeeld aan Keurcompost, waarvoor kwaliteitseisen gelden die verder gaan dan de wettelijke eisen. Hiervoor geldt een eigen certificatieschema waarbij de BVOR optreedt als schemabeheerder. Specifieke kwaliteitseisen van professionele afnemers zoals in dit geval de aardappelverwerkende industrie liggen hieraan ten grondslag. Die industrie wil bij de in de fabriek binnenkomende te verwerken aardappels absoluut geen stukje glas – al is het nog zo minimaal – aantreffen. Onze Keurcompost wordt dus met die garantie geleverd. Een duidelijk voorbeeld van up-grading van onze productenlijn.” Overigens begrijp ik van mijn gesprekspartner, dat compost ook in de toekomst een heel belangrijk product zal

Veel activiteiten De BVOR is zeer actief op diverse gebieden, zoals bijvoorbeeld de tweejaarlijkse BVOR-Demodagen, een begrip in de groenrecycling. Volgend jaar vindt de tiende editie plaats en wel op 17 en 18 juni. Het thema is dan: ‘Groen innovatief bewerken’ en de gastlocatie is dan Afvalzorg Grondbanken in Brunssum. Speciaal aan deze demodagen is onder meer, dat de getoonde machines ook daadwerkelijk in bedrijf zijn. Een uniek evenement, dat gratis toegankelijk is en vooraf aanmelden is niet nodig. Aan haar pallet van informatieproducten heeft de BVOR recentelijk de Handreiking Duurzaam Aanbesteden Groenafval toegevoegd. Een nuttige en heldere handreiking, die beoogt aanbestedende diensten – bijvoorbeeld gemeenten – handvatten te geven om groenafval op duurzame wijze aan te besteden, dat wil zeggen: leidend tot duurzame opwerking van groen afval. Het kan daarbij gaan om

Recycling organische afvalstromen belangrijk in circulaire economie blijven als bodemverrijker. De Nederlandse bodem verschraalt waarbij bovendien steeds strengere regels gelden voor gebruik van bijvoorbeeld kunstmest en pesticiden. Toch zal die bodem nog meer moeten leveren, dat vereist een perfecte bodemconditie en daarin is ruime compostinzet onontbeerlijk.

integraal groenafval of om deelstromen daarvan, zoals bijvoorbeeld bermgras. Het zullen zeker weer 25 boeiende jaren worden. Wij feliciteren de BVOR van harte met haar 25 jarig jubileum en wensen haar alle goeds voor de toekomst. n Info: www.bvor.nl

21 03-12-14 09:19

We Secure the Future

Geldautomaat voor Metaalrecycling

Per jaar komen grote aantallen harde kunststoffen in de afvalstroom terecht. Bijna al deze kunststoffen, zoals oude tuinstoelen, plantenpotjes, afgedankt speelgoed enz. kunnen worden gerecycled, zodat waardevolle materialen worden hergebruikt als grondstof voor nieuwe producten. MRN is gespecialiseerd in een verantwoorde verwerking van deze kunststoffen. De kunststoffen worden op soort en kleur gesorteerd, geshredderd en vervolgens gewassen en gedroogd. Uw kunststoffen zijn bij ons niet weggegooid.

Bel voor een afspraak met de heer Kees van Vliet: tel.:06-53561816

•

Veilig contant uitbetalen aan uw klanten

•

Gesloten en geautomatiseerd betaalsysteem voor biljetten en munten

•

Volwaardige nachtkluis

•

tand-alone gebruik of via koppeling met S gangbare weegsoftware

•

Risico, tijd en kosten besparend

•

Geldautomaat op uw terrein, kiosk optioneel

•

Referenties in België, Frankrijk en Nederland

Contact: Glory Global Solutions Netherlands BV Sportlaan 14 www.gloryglobalsolutions.com 4131 NN Vianen [email protected] Tel. +31 347 327 444

plastic

Dochteronderneming Van Gansewinkel opent nieuwe fabriek in Waalwijk

Coolrec PHB klaar voor de toekomst Eind november opende Coolrec PHB officieel haar nieuwe fabriekslocatie in Waalwijk. Met de nieuwe locatie beschikt de herverwerker van afgedankte plastics over drie uitgebreide productielijnen en voldoende opslagruimte, nodig voor het verwerken van de continu groeiende vraag uit de markt. Op de nieuwe locatie kan de producent van secundaire grondstoffen jaarlijks ruim 35.000 tot 40.000 ton afgedankt plastic verzamelen en recyclen tot hoogwaardige grondstoffen.

I

n de afgelopen jaren is Coolrec fors gegroeid waarmee ook de behoefte ontstond naar extra opslagruimte en een uitbreiding van de productielijnen. Een uitbreiding die op de oude locatie, eveneens in Waalwijk, niet mogelijk is. Op de nieuwe fabriekslocatie beschikt Coolrec over een enorme toename van de opslagruimte (+100%) nodig voor de aan- en afvoer van de diverse soorten plastics. Daarnaast zijn de drie productielijnen verder uitgebreid en van de laatste hoogstaande technische aanpassingen voorzien waarmee het bewerkingsproces garant staat voor de hoogste capaciteit. De nieuwe fabriekslocatie aan de Van Hilststraat beslaat een oppervlakte van 7.800m³ en biedt werkgelegenheid aan zo’n 28 medewerkers. “De investering in deze nieuwe fabriekslocatie sluit naadloos aan op de visie van Van Gansewinkel op de circulaire economie, waarin het hergebruik van producten en grondstoffen

Coolrec PHB Waalwijk

nadrukkelijk centraal staat,” aldus Arjen Wittekoek, Directeur Coolrec. “Het is de ideale locatie om afgedankte en overtollige plastics op een duurzame en effectieve manier in te zamelen en te recyclen. Met deze nieuwe locatie zijn we klaar voor de toekomst.”

Coolrec Lijn Koelkastkunststofverwerking


23_coolrec.indd 23

Coolrec PHB beschikt in Waalwijk over geavanceerde en innovatieve productieprocessen waarmee het toonaangevend is op het gebied van het herverwerken van afgedankte plastics. De harde kunststofstromen PE (Polyethyleen), PP (Polypropyleen), PS (Polystyreen) en ABS (Acrylonitril- Butadieen-Styreen) worden

op de productielijnen in Waalwijk opgeschoond en opnieuw verwerkt tot zuivere grondstoffen. Hiervoor gaan de plastics eerst door een shredder die er kleine snippers van maakt. Met densiteitscheiding, het toepassen van luchten triltechnieken, wordt de kunststof op de lijn gescheiden van al het overige materiaal. Aan het einde van dezelfde lijn vallen de schone kunststof snippers van de lopende band, klaar voor de bewerking tot zuivere grondstoffen, waarmee in een vervolgstadium bijvoorbeeld nieuwe onderdelen van huishoudelijke apparaten of van personenauto’s gemaakt worden. n

23 03-12-14 08:49

KRAANVERHUUR, GRONDVERZET EN RECYCLING G.M. DAMSTEEGT B.V. IN OUD-ALBLAS

‘Ontzorgen als het op materieel aan komt’ Zo’n 20 jaar geleden begonnen ze met een minigraver. Inmiddels telt G.M. Damsteegt B.V. in Oud-Alblas zo’n 130 personeelsleden die samen verantwoordelijk zijn voor de verhuur van 250 stuks materieel. Naast machines voor grondverzet gaat de focus steeds meer richting recycling. Zoals groenrecycling en biomassa. Bedrijven willen zelf minder investeren en kloppen aan bij Damsteegt voor materieel waarmee ze hun klus kunnen klaren, vertellen Lydia Damsteegt en Maarten van Ettekoven.

D

amsteegt begon met een minigravertje zijn machineverhuur. Al gauw werd er personeel aangenomen en werd het machinepark groter. De machines worden met of zonder bestuurder verhuurd aan aannemers, verhuurders, gemeenten en provincies, maar ook hoveniers en andere groenverwerkers. Lydia: “Maar na een tijdje was de markt wat overbelast en moesten we ons onderscheiden om uniek te zijn en klanten te trekken. We schaften een rupsdumper aan om in drassige grond uit de voeten te kunnen.” Er werd steeds meer geïnvesteerd om de aanvragen op de groeiende markt te kunnen bedienen. Bijvoorbeeld

de complete baggerlijn, van baggerschuifboten, baggerknijpers naar tractor met baggerkippers. Er ontstond een complete lijn die kan worden gehuurd, in de hele Benelux.

Een logische stap naar de recycling Inmiddels bestaat de vloot van Damsteegt uit graafmachines, rupsen wieldumpers, shovels, schrankladers en bulldozers. Zuigauto’s, trekkers met diverse kiepers, hoogwerkers en roterende verreikers, baggerschuifboten en maaiboten, pontons en overige unieke machines die op de website staan. Lydia: “De uitdaging is om al dat materieel aan het werk te houden. Vandaar dat

we in 2011 de stap namen om het materiaal te verhuren in de recyclingmarkt.” Daarvoor nam het bedrijf Maarten van Ettekoven aan die zich helemaal heeft gericht op recycling. Sindsdien is ook de vloot uitgebreid met diverse schudzeven, trommelzeven, sterrenzeven, stenenscheider, shredders, chippers en transportbanden. Ook in dit assortiment is alles met of zonder bediening te leveren. Van Ettekoven: “Bovendien is door allerlei materieel te koppelen, bijvoorbeeld een shovel om alles in een zeef te scheppen; en een kraan om het gezeefde product weer in een kieper te laden, er een groot systeem van te maken, een complete verhuurlijn als het ware.” Of de klant nou een schudzeef, een sterrenzeef of een verkleiner nodig heeft, Damsteegt kan het regelen. Ook wanneer een klant een vraagstuk heeft over zijn afvalproduct, kunnen zij adviseren hoe het te recyclen of te verkleinen, zodat het product afgevoerd kan worden. Van Ettekoven vertelt dat er materieel wordt verhuurd in het bouwen sloopafval maar ook in de groenrecycling, biomassa of industrieel plastic.

Assortiment

€ 120,per dag

24 24-25_damtsteeg.indd 24

Voor het chippen en shredden kan de klant een sneldraaier / woodchipper, de Komptech Axtor, huren. Van Ettekoven: “Die beschikt over 4-zijdige invoerwalsen, met een 800 pK motor en een rotor waarmee je 400 of 700 toeren kan draaien.” Voor groenrecycling is er de verkleiner of shredder Crambo 6000 op rupsen en op afstand bestuurbaar. De terminator afvalshredder is speciaal voor bouwen sloopafval, maar met zijn enkele wals is hij ook


03-12-14 14:36

groenrecycling

al gebruikt voor matrassenverwerking, kunststof en het loof van tomaten. Stenen zijn een ongewenst element in de biomassa, ze moeten eruit gefilterd worden om de kwaliteit en de prijs voor biomassa goed te houden. Hiervoor is de mobiele stenenscheider; de stonefex te huur. Voor het zeven van puin, zand, grond, afval, asfalt, compost, asbest en dergelijke materialen zijn de Powerscreen Warrior schudzeven, type 800, 1400 of 1800 zeer geschikt. De Keestrack Explorer schudzeef is speciaal voor fijner materiaal en de Keestrack Frontier kan weer vetter materiaal zeven. Van Ettekoven: “Een magneet er op voorkomt dat er nog allerlei metalen achterblijven in de output.” Het jokertje, een trommelzeef is voor het kleinere werk, bijvoorbeeld bij een hovenier. Verder zijn er de vol elektrische Cribus trommelzeven en de multistar L3 sterrenzeven. Om het product op de juiste locatie te krijgen, wordt gebruik gemaakt van de Telestack, De Telestack TC 624 R is een rupsmobiele radiaal transportband met een maximum capaciteit van 600 ton/uur, even afhankelijk van het materiaal wat er op komt. De machine is mede ontwikkeld om ingezet te worden als doorvoer achter een zeefinstallatie of breker met een transportband die 24 meter lang is. Damsteegt verhuurd ook een kortere band, 15 meter lang. De Telestack TU 515 R is een rupsmobiele truck- en scheepsbelader ontworpen om materiaal te ontvangen van vrachtwagens met een 25 tot 30 tons laadvermogen. Van Ettekoven: “en nieuw in ons assortiment is de transportband van 10 meter, die in hoogte verstelbaar is!”

‘Nee bestaat niet’ Omdat bedrijven steeds minder investeren, vallen ze voor materieel steeds vaker terug op Damsteegt verklaart Van Ettekoven het succes. Je weet van te voren de kosten. “Bovendien zoeken wij altijd een oplossing. Nee bestaat bij ons niet.” n


24-25_damtsteeg.indd 25

25 03-12-14 14:37

Jacomij: al meer dan 45 jaar specialist in specialiteiten

Blijven investeren voor mondiale groei Jacomij in Wijk bij Duurstede behoort ongetwijfeld tot de selecte groep van meest bekende metaalrecyclingbedrijven in ons land. En die bekendheid geldt zeker ook voor algemeen directeur Theo van den Heuvel en zijn neef Erik van den Heuvel, die adjunct-directeur is bij het bedrijf. Jacomij is echter beslist geen standaardbedrijf……..en waar komt die naam toch vandaan? Henk Meinen

Oprichters Voor die naam moeten we terug naar de oprichters van het bedrijf in het jaar 1970, de heren Siegfried Jacob en Kees Monas. Eerstgenoemde is daarbij de naamgever van het bedrijf: Jacomij. Beide oprichters zijn inmiddels overleden, maar Siegfried Jacob Metalwerke GmbH met hoofdzetel in het Duitse Ennepetal (Sauerland) is nog altijd het moederbedrijf waartoe Jacomij behoord. Jacomij maakt daarmee onderdeel uit van een conglomeraat van mondiaal opererende bedrijven. Veel knowhow, inspirerende ondernemerszin, de durf en drive om te investeren en een gezonde financiële basis zijn belangrijke waarden van het concern. Al twee maanden na de oprichting van Jacomij – dat toen midden in Amsterdam was gevestigd – trad Theo van den Heuvel bij het bedrijf in dienst. Pas in 1988 verkaste het bedrijf naar Wijk bij Duurstede. Kees Monas verliet toen vanwege pensionering het bedrijf en Theo werd algemeen directeur. Theo: “Dat was een behoorlijke overgang van de destijds jolige omgeving van het Vondelpark – het bedrijf was aan de rand daarvan gevestigd – naar het rustige en vredige Wijk bij Duurstede.” Neef Eric – zoon van Theo’s oudste broer – was toen al op verzoek van Theo het bedrijf komen versterken. Bijzondere en succesvolle jaren lagen in het verschiet…..

Bewuste assortimentskeuze basis voor sterke groei Wie meer wil weten over het bedrijf en haar activiteiten, vindt in Theo een perfecte en ook nog gezellige gesprekspartner. Veel vragen hoeft niet; Theo vertelt welbespraakt helder, duidelijk en doorspekt met bijzondere anekdotes over het

26 26-27_jacomij.indd 26

reilen en zeilen van het bedrijf. Teveel om op deze twee pagina’s weer te geven. Theo van den Heuvel: “In de beginjaren van het bedrijf lag de focus al op non-ferrometalen. Niet de hoofdstromen zoals

van elektronica, e-waste dus. Nu leveren we meer dan 1000 verschillende legeringen. Schroot in de zin van ferro hebben we nooit gedaan. Die productenlijn – nonferro, minor metals en elektronica – waste

Nadenkertje van Theo:

“Met kleine verliezen kun je grote zaken doen” koper en aluminium, maar de specials en legeringen waren onze handel. Denk aan nikkel legeringen, edelmetalen, tin, wolfram, kobalt, molybdeen en dergelijke onder meer in de vorm van afvallen/residuen/ertsen en elektronica. Vanaf dat prille begin zaten we dus al in de recycling

hebben we nooit verlaten. Een bewuste keuze voor een segment waarin wij (mede) toonaangevend wilden zijn, en dat geldt nog meer in het bijzonder voor elektronica. Onze activiteiten zijn daarbij voornamelijk gebaseerd op vijf poten, te weten: katalysatoren (chemische industrie en au-


03-12-14 09:19

metaal

to’s), residuen, non-ferro afvallen, elektronica en kunststoffen.” Jacomij groeide stevig op de Europese markt, maar ook ver daar buiten. De onderneming is nu mondiaal actief, waarbij je rustig over een borderless marktgebied kunt spreken. In Wijk bij Duurstede groeide het bedrijf van de aanvankelijke 1500 m2 uit naar nu liefst 65.000 m2, verdeeld over twee locaties. Op de ene locatie huist de non-ferrotak en even verderop aan het Amsterdam-Rijnkanaal bevindt zich de elektronicavestiging.

Recente investering van tien miljoen euro Nog recent investeerde het bedrijf tien

terugkeren vanuit het Verre Oosten naar Europa, zo is de verwachting. Theo van den Heuvel daarover: “Meerdere sectoren in de recyclingmarkt staan onder druk, het gaat allemaal niet zo super. Ondernemers zoeken daardoor naar andere opties en komen bijvoorbeeld bij E-waste verwerking uit. Maar let op: zo eenvoudig is het allemaal niet. Deze productstroom vereist grondige kennis van materialen, van de business zelf en van de do’s en dont’s. Je moet eigenlijk zelf een jaar handmatig sorteren, de spullen echt in je handen hebben gehad om het vak – want dat is het – echt te leren. Verder zijn de

Theo van den Heuvel:

“WEEE echt niet alles goud wat er blinkt”

miljoen euro in de verdere uitbreiding en optimalisering van de elektronicarecycling. Een fonkelnieuwe zeer ruime hal werd ontworpen en gebouwd speciaal voor deze recyclingstroom. Theo: “We liggen hier direct aan het Amsterdam-Rijnkanaal en beschikken over 200 meter eigen kade. Veel van onze afvoer vindt daarom over water plaats, veel efficiënter dan over de weg. Die ligging is een enorm voordeel. Overigens hebben we alweer een gunstig gelegen weiland van 25.000 m2 bijgekocht, bedoeld voor toekomstige uitbreiding.” Bij Jacomij werken nu circa 50 mensen, aangevuld met 25 freelance krachten. Als sinds vele jaren werkt Jacomij daarnaast samen met organisaties waar mensen actief zijn met zoals dat heet ‘een grotere afstand tot de arbeidsmarkt.’ Nu bijvoorbeeld al geruime tijd met Sociale Werkvoorzieningschap Hameland in Lichtenvoorde. “Wij vullen hiermee ook een stukje sociale verantwoordelijkheid in, maar natuurlijk geldt hier ook een zakelijke afweging. Dat gaat in dit geval dus prima samen,” aldus de algemeen directeur.

oude grote printplaten – zoals destijds van IBM – met veel kostbare metalen al lang opgeruimd. De printplaten zijn door de jaren heen vele malen kleiner geworden en bevatten veel minder metalen. Je moet het nu dus echt van de massa hebben; kleinere marges vragen om grote volumes. En met de aandacht voor dit materiaal zullen er waarschijnlijk ook meer en nieuwe spelers op de markt verschijnen, waardoor de spoeling dun wordt. Daarbij liggen de investeringen hoog, zeker als straks zoals is te verwachten alles onder dak moet gebeuren. Wij redden ons vanuit onze sterke en mondiale positie wel. Bovendien heeft onze jaren gevestigde naam al een soort automatische zuigkracht. Dus ik zeg het niet ter bescherming van onze eigen business, maar voor potentiële toetreders in dit segment. Vertil je er niet aan, want het is letterlijk en fi-

Tien miljoen investment in nieuwe hal

guurlijk niet allemaal goud wat er blinkt en de business is complex en vereist op meerdere fronten specifieke kennis van zaken.”

Theo volgend jaar 70 jaar jong……. en dan? Je ziet het niet aan hem en je merkt het niet…, maar Theo is inmiddels wel 69 jaar. Tijd om te stoppen? Theo: “Ik heb er nog altijd heel veel plezier in en dat is al die jaren zo geweest. Het bedrijf en de branche hebben mij veel gebracht. Financieel was het goed, maar ik bedoel ook sociaal en maatschappelijk. En nog altijd voel ik mij als een vis in het water en ik heb het geluk nog gezond en fit van lijf en leden te zijn. Maar het afscheid als algemeen directeur van Jacomij nadert wel en mijn opvolger is inmiddels benoemd t.w. dhr. Jan Visser. Wel zal ik als commissaris zeker bij de onderneming betrokken blijven. Verder hebben wij activiteiten in Brazilië opgestart onder de naam Jacomij Recyclage do Brasil. Het gaat daarbij om drie vestigingen waarvan ik ook algemeen directeur ben te weten in: Rio de Janeiro, São Paulo en Curitiba. Ook hier gaat het om elektronica recycling en later ook non-ferro’s. Voor de doorontwikkeling van ons bedrijf aldaar ben ik nu regelmatig in Brazilië en ook dat is zeer boeiend.” Persoonlijk verwacht ik absoluut niet dat deze ‘éminence grise’ op korte termijn achter de al dan niet denkbeeldige geraniums verdwijnt. ■ info: www.jacomij.com

WEEE vereist veel kennis WEEE verwerking staat momenteel zeer in de belangstelling van diverse ondernemers. Meer en meer zal de ontmanteling van elektronicaspullen en alles wat annex is aangedreven door Europese wetgeving


26-27_jacomij.indd 27

27 03-12-14 09:19

Driven by magnetism

ONLINE VERKOPING

i.o.v. Mr. G. Verschuren, wegens

FAILLISSEMENT van

Biovergister 1 Zeer sterke Eddy Current separator verwijdert non-ferro metalen vanaf 0,5 mm.

Compacte & prijsgunstige permanente bovenbandmagneten.

Krachtige Eddy-Current scheider verwijdert High Gradient Separator verwijdert zwak NF metalen v.a. 0,5 mm uit verbrandingsassen. magnetische deeltjes zoals RVS.

BIOGAS-STROOMGENERATOR “Stanford”, cap. 1900 Kva, v.v.

gasmotor “Jenbacher”; olietanken “Roth”, cap. 1000 L; MENGKELDER bestaande uit walking floors v.v. afloopvijzel, cap. 50 m³, 2 rvs mengketels; voedingspomp “Seepex”; mengbunker “Host” v.v. 2 mengschroeven, afloopvijzel met 1 rvs mengketel; NAVERWERKING met o.a. zeefbandfilterpersen “Ecco Machine” (‘09); wervelbeddroger v.v. stoffilter en radialventilator “Reitz”; sanitatie installaties “Host” met 4 rvs pasteurisatietanken cap. 10 m³ (‘11); VERGISTINGSTANKS, cap. 4200 m³ met pomphuis, eindopslagtank en navergister cap. 4200 m³; VERREIKER “Caterpillar” TH 330 B (‘08); luchtwasinstallatie; weegbrug; labo apparatuur; etc.

SLUITING: donderdag 8 JANUARI vanaf 14u00 Bezichtiging: dinsdag 6 januari van 9u00 tot 16u00 U.Z. Heulegoedstraat 9 - 8650 Houthulst (België) Foto’s / Catalogus op onze website

Petunialaan 19 • P.O. Box 18 • 5580 AA Waalre • The Netherlands • Tel: +31 (0)40 221 32 83 Fax: +31 (0)40 221 73 25 • e-mail: [email protected] • www. goudsmit-magnetics.nl

www.TroostwijkAuctions.com

VDL Industrial Products Producent van: ROTERENDE SLUIZEN TRILAPPARATUUR BUISSYSTEMEN SPIRAALVIJZEL TRANSPORT

Kracht door samenwerking

VDL Industrial Products bv • Hoevenweg 3 • 5652 AW Eindhoven Telefoon +31 (0)40 292 55 80 • Fax +31 (0)40 292 55 02 [email protected] • www.vdlindustrialproducts.com

zeven

Nu scheiden op fractiegrootte ÈN 2D/3D materialen

Ballistische antiwikkelsterrenzeef van Lubo Door de vorig jaar geïntroduceerde antiwikkelzeef te voorzien van een extra instelling is Lubo er in geslaagd de betreffende zeef ook te gebruiken als ballistische zeef.

Ing. Wil H.J. Wijnands

I

n veel afvalstromen komen we allerlei materiaal tegen dat een andere vorm heeft dan de gebruikelijk platte vorm of korrelvorm, het zogenoemde 3D materiaal. Flessen, sappakken, gro tere stenen, dozen, noem maar op. Dat zorgt voor vervuiling van de materiaal stroom die aan het eind van een zeef valt, waardoor een extra verwerkingsstap nood zakelijk is: het 2D/3D scheiden. Voor die taak heeft Lubo een ballistische 2D/3D scheider, de Elliptical, die zijn werk uitste kend doet, maar door het principe beperkt wordt in de capaciteit. Inmiddels heeft Lubo, naast de standaard variant van 2 meter ook een extra brede variant van 2,5 meter – in het programma opgenomen zodat ook hier hogere capaciteiten kunnen worden aangeboden. Door de nieuwe an tiwikkelzeef onder een hoek te plaatsen is echter een ballistische scheiding met een veel hogere capaciteit mogelijk. Daarnaast zorgt het roteren van de steras ervoor, dat het zeefdek schoner blijft en de versme ring van vuil, zoals bij een rooster van een ballistische scheider, achterwege blijft. Het combineren van beide zeven in één oplos sing blijkt nu zeer bruikbaar.

Simpele oplossing Feitelijk is het een simpele oplossing ge worden. Aan de antiwikkelzeef op zich be hoeft weinig te worden veranderd. De zeef moet aan één kant echter wel in de hoogte instelbaar te worden gemaakt, zodat het ballistische concept – het terugvoeren van het 3D materiaal door middel van zwaarte kracht – wordt verkregen. Daarmee komt de zeef onder een hoek te staan, zoals dat ook bij de bestaande ballistische zeven het geval is. De sterren van de zeef zorgen voor het opgooien, het ‘dansen’ van het 3D ma teriaal, waardoor het door de schuine stand van de zeef simpelweg steeds verder naar beneden valt. Een kind kan de was doen. Dat is dan wellicht weer iets te simpel voor gesteld. Uiteraard dient de gebruiker aan de hand van zijn eigen materiaalstroom te be palen welke hoek de zeef dient te hebben om het juiste effect te verkrijgen. Vandaar dat is gekozen voor een opstelling met een hydrau lische cilinder waarmee de stand traploos kan worden aangepast. Voor de veiligheid en stevigheid zal wel een aparte steun moeten worden aangebracht, wat volgens directeur Franc van Wilgen van Lubo echter een een voudig werkje is. Bovendien verwacht hij dat

Tekening van de manier waarop de ballistische AWS in een installatie wordt geïntegreerd (Afb. Lubo)


29_lubo.indd 29

de gebruiker, ondanks de instelbaarheid, de zeef veelal in dezelfde stand laat staan.

Voordelen Naast de ballistische eigenschappen die worden verkregen, blijft de zeef gewoon zijn taak als sterrenzeef uitvoeren en blij ven de voordelen van het antiwikkel systeem volledig behouden. En dat bete kent dat niet alleen een 2D/3D scheiding wordt verkregen, maar ook op fractie grootte kan worden gezeefd. Er wordt een extra ballistische scheider bespaard, ter wijl de opstelling ook minder ruimte vraagt dan twee aparte zeven. Ook voor deze zeef geldt, dat allerlei as- en stertypen beschikbaar zijn, zodat aan een breed scala van zeefeisen tegemoet kan worden gekomen. Het gepatenteerde mon tagesysteem voor schijven en assen zorgt voor een snelle en onderhoudsvriendelijke wisseling, zonder uitbouw van de complete aandrijving. Door de modulaire, compacte constructie is een gemakkelijke integratie in bestaande installaties mogelijk. n Informatie: website: www.lubo.nl (met filmpje van de ballistische AWS). E-mail: [email protected]

De standaard antiwikkelzeef AWS die nu ook dienst kan doen als ballistische scheider (Foto: Lubo)

29 02-12-14 12:58

DOOR GEBRUIK TE MAKEN VAN EIGEN COMPONENTEN IS EEN 20% HOGERE CAPACITEIT VERKREGEN

Nieuwe Demarec railknipper compacter en sterker Demarec ontwikkelt en produceert haar producten voor de sloop- en recyclingbranche zelf. Met de opgedane ervaring heeft men eerst de RC-26 railknipper aangepakt en vervolgens een nieuwe knipper gemaakt. Geen facelift, maar een compleet nieuw ontworpen uitrustingsstuk voor de verwerking van rails – de RC-30 – is het resultaat. ING. W.H.J. WIJNANDS

H

et knippen van rails is een vak apart, begrijp ik van Marcel Vening, directeur van Demarec Demolition & Recycling Equipment in St. Anthonis, Brabant. Persoonlijk zou ik een gewone schrootschaar hebben genomen en daarmee aan de gang zijn gegaan. Dat kan volgens Vening wel, maar alleen als je een enkel stukje rails moet knippen. “En dan nog is het uitkijken, want er kunnen de vreselijkste dingen gebeuren. Door de

vorm van de schaar en vooral de verschillende hardheden van het materiaal springt het afgeknipte stuk wel twintig tot dertig meter ver weg. Dus het parool is: “gebruik voor het knippen van rails altijd een railknipper.” Om zijn verhaal te ondersteunen laat hij een filmpje zien waarop een machinist met een gewone schaar rails staat te knippen. De wegspringende rails komt netjes op twintig meter afstand terecht. Het toont wel duidelijk het gevaar aan. In het-

De Demarec RC-30 met korte bek voor railknippen en uitstekende DemaPower cilinder. (Afbeeldingen: Demarec)

De Demarec RC-30 in bedrijf. Duidelijk is de korte bek herkenbaar die alleen om het railprofiel gaat en de flens vrij laat. Bovendien zorgt de kortere railknipper voor meer ruimte voor de machine, wat belangrijk is voor werken onder de bovenleiding van een spoortraject

30 30-31_demarec.indd 30

zelfde filmpje is gelijktijdig te zien hoe dat gebeurt met een railknipper. Zonder ook maar een beetje ongecontroleerde verplaatsing wordt de rails in stukjes gehakt. Je kunt er zogezegd gewoon naast gaan staan.

Verschil tussen railknipper en schrootschaar De railknipper is specifiek ontworpen voor het knippen van rails, dat zal duidelijk zijn. De bek is veel korter omdat deze


02-12-14 12:59

uitrustingsstukken

feitelijk alleen over de kop – zeg maar het deel met het loopvlak van de trein of tram – gaat. Het is derhalve zaak om verticaal met de schaar te knippen. Als die geharde kop wordt doorgeknipt wordt ook de onderste flens losgescheurd, maar pas als het harde stuk is geknipt. De reactiekracht van het materiaal wordt zeg maar gebruikt om de flens los te scheuren in plaats van voor het wegslingeren van de afgeknipte staaf. Bij gebruik van een schrootschaar is de bek ruimer en langer, waardoor de gebruiker nooit precies weet hoe de rail in de bek zit, en er dus geen controle is op het moment dat het harde materiaal wordt doorgeknipt. Verwerking van lange stukken rails (aangeleverd op grote vrachtwagens op diepladers) met een stationaire schrootschaar is ook geen optie, zeker als de schaar aan de bovenzijde open is.

Compleet nieuw ontwerp Oorspronkelijk werd door Demarec de RC-26 gebruikt. Deze werd geproduceerd door het Duitse bedrijf HKS, dat in 2008 door Kinshofer werd overgenomen. Omdat Demarec binnen de Kinshofergroep volledig verantwoordelijk is voor de divisie sloop- en recyclingproducten is in eerste instantie deze RC-26 verbeterd. Aangezien er toch wel wat problemen waren met essentiële onderdelen zoals de scharnierpunten en de bovenbek werd dat gedeelte helemaal op de kop gezet. Het bleef echter een product met een aantal compromissen, vandaar dat vorig jaar werd besloten de railknipper compleet opnieuw te ontwerpen.

Compacter en sterker Volgens Vening was de ‘nieuwe’ RC-26 nog steeds te lang, te zwaar en slechts draaibaar over 180 graden. De nieuwe RC-30 is nu helemaal opgebouwd met bestaande Demarec componenten. De


30-31_demarec.indd 31

Verschil in grootte en ‘dood’ ijzer tussen de RC-26 (omlijning) en de RC-30

nieuwe schaar is voorzien van een DemaPower cilinder en heeft een heavy duty rotatiemotor die ook wordt gebruikt voor de Multi-Quick processors (MQP). De schaar is daardoor over 360 graden draaibaar. Vening: “Doordat we zijn afgestapt van het draaimechanisme van 180 graden kunnen we veel compacter bouwen en zit er veel minder ‘dood’ ijzer in de schaar. Hij is daardoor sneller en lichter geworden, maar toch sterker omdat we het benodigde materiaal op de juiste plaatsen konden realiseren. De hele bekconstructie met onder- en bovenbek en scharnierpunt is zwaarder uitgevoerd. Dat betekent meer stabiliteit en een langere levensduur. En door toepassing van de DemaPower cilinder is hij ook nog eens sterker. Het resultaat is een 20% hogere knipcapaciteit. In de tekening kun je duidelijk het verschil in grootte tussen de RC-26 en RC-30 zien.”

Hogere capaciteit De hogere knipcapaciteit komt tot uitdrukking in meerdere aspecten. Vanwege de hogere sterkte is het mogelijk grotere doorsneden – dus zwaardere railprofielen – te knippen. Er zijn tientallen verschillende railprofielen en minstens zoveel

hardheden van de kop. De RC-30 kan niet al deze profielen aan. Vandaar dat Demarec overweegt een zwaardere railknipper te ontwikkelen om ook die rails te kunnen verwerken. De capaciteit ook in snellere cyclustijden, mogelijk gemaakt door het DemaPower systeem. De bek gaat maar 200 mm open en dat werkt sneller dan de grote bekopening van een normale schrootschaar.

DemaPower Het DemaPower systeem bestaat uit een speciale cilinder waarin feitelijk twee cilinders zijn opgenomen. Door een gat in de zuigerstang te boren is 20% meer oppervlak gecreëerd, wat zich vertaalt in 20% meer kracht. Door toepassing van vier oliedrukkamers met geschakelde ventielen in snelgang gaat de bek niet alleen heel snel dicht, maar ook snel open. De olie wordt niet meer naar de machine teruggeleid, maar direct weer in de cilinder van de railknipper geleid. Inmiddels is er ook een veiligheidsklep aangebracht om te voorkomen dat bij blokkering van de cilinder een te hoge druk ontstaat. Bij de railknipper is de normale werkdruk beperkt tot 320 bar. Veiligheid voor alles. n Voor informatie: www.demarec.nl

31 02-12-14 12:59

Levering totaalpakket voor de schroot- en puinverwerkende branches

Geha Laverman – synergie in staalen handelsproducten Sinds 8 augustus zijn Geha en Laverman tezamen onder de naam Geha Laverman in de markt werkzaam. Vanaf 1 januari 2015 wordt ook de juridische fusie verwezenlijkt. De redactie sprak met de heren Theo van Schie en Erik Bloot, respectievelijk Algemeen Directeur en Operationeel Directeur van het nieuwe bedrijf over de situatie na ongeveer een jaar samenwerking. Ing. Wil H.J. Wijnands

S

ynergie is meestal het toverwoord om samen te gaan: één plus één moet drie worden, en bij Geha Laverman is dat uiteraard ook de bedoeling. Theo van Schie is echter de eerste om te onderstrepen dat zelfs het halen van tweeënhalf al lastig is, zeker in de huidige economische situatie. Van Schie: “Voordat je dat bereikt ben je wel even bezig. Dat gaat stap voor stap. Afgelopen jaar is de recyclingbranche niet gegroeid of zelfs achteruit gegaan. Iedereen wacht met investeren en zelfs repareren. Als we naar de eerste tien maanden van dit jaar kijken dan zitten we iets boven de lijn van verleden jaar en mag je dus stellen dat je het goed doet. Wat je niet weet, is wat je gedaan zou hebben als er geen samenwerking was geweest.”

Erik Bloot: “De zakelijke band was er dus al. Vanwege de bediening van verschillende branches, plus de expertise van beide bedrijven die voor beide branches nuttig kan zijn, was samenvoeging feitelijk een hele sterke optie. Je creëert een breder afzetgebied voor alle producten.”

Integratie voor met name onderdelen voor de recyclingindustrie zoals voor brekers, voor de revisie of reparatie daarvan, maar ook leverancier van gietdelen van Magotteaux, zeefdekken van Ludwig Krieger, magneten en non-ferro scheidingssystemen van Wagner, en complete brekers en onderdelen van Prall-Tec. Af en toe kwamen de beide bedrijven elkaar daardoor tegen als concurrenten, maar maakten soms ook gebruik van elkaars producten. Geha richt zich met name op schrootverwerkende bedrijven, terwijl Laverman juist in de recycling van puin sterk is.

De integratie van beide bedrijven tot één eenheid verloopt soepel, ondanks het feit dat beide een geheel andere werkwijze hadden. Bloot: “Voordat je zo een exercitie naar buiten brengt wil je wel weten hoe de markt erop reageert. Na enkele maanden konden we merken dat onze afnemers en eindgebruikers de samenvoeging heel snel hadden geaccepteerd. Men begreep het ook. Veel klanten kenden Geha en Laverman al en zien dat we samen meer voor hen kunnen betekenen omdat we nu een totaalpakket kunnen bieden. Voorheen moesten we als Laverman een leverancier vinden als we iets moesten laten

Basis voor samenwerking Geha Zaandam was leverancier van Hardox en Hardox-gerelateerde producten met daarnaast nog enkele vertegenwoordigingen, zoals de kettingen van het Duitse merk Heko. De belangrijkste activiteit is echter de bewerking van Hardox plaatmateriaal tot componenten en onderdelen van machines waarbij veel slijtage optreedt. De eigen productie-eenheid verzorgt de productie van slijtdelen voor een groot scala recyclingmachines waarvan men gedetailleerde tekeningen heeft met originele onderdeelnummers, zodat de afnemer of eindgebruiker altijd kan worden bediend, zelfs als hij niet weet hoe het er exact uitziet. Laverman uit Alphen a/d Rijn was daarentegen vooral een verkooporganisatie

32 32-33_gehalaverman.indd 32

In de werkplaats beschikt Geha Laverman over computergestuurde snijmachines


02-12-14 13:00

bedrijf

maken. Nu hebben we een complete werkplaats achter ons staan. Dat is voor ons en de klant gemakkelijker. De communicatielijnen zijn veel korter, en daardoor kunnen onze buitendienstmedewerkers veel sneller schakelen.” Hoewel de integratie van beide bedrijven dus goed verloopt zullen de beide vestigingen – Zaandam en Alphen a/d Rijn – gewoon blijven bestaan. Vanaf 1 januari gaan beide vestigingen op één en hetzelfde informatiesysteem over zodat een ieder gemakkelijk bij de informatie kan die hij nodig heeft. Vooral voor de buitendienst is dat handiger. Bloot: “We hebben beide vestigingen gewoon nodig. In Zaandam hebben we de werkplaats met een ongekende voorraad Hardox dat daar verwerkt moet worden. In Alphen hebben we een voorraad van 1200 ton aan hoofdzakelijk gietstukken, wat ons uniek maakt. Vandaar dat we ook vanuit het buitenland veel aanvragen krijgen.”

moeten bedienen. Want er moet over nagedacht worden en geprogrammeerd.”

SSAB Van Schie: “Op het moment van samengaan moet er ergens iets betaald worden. Dan kun je naar de bank stappen, maar SSAB wilde dat graag financieren. SSAB was tenslotte al aandeelhouder van Geha Zaandam. Uiteindelijk is SSAB voor 51% aandeelhouder geworden, maar met een aantal restricties. Eén daarvan is dat we onze eigen broek moeten ophouden en dat wij het hier voor het zeggen hebben. We worden niet aangestuurd door SSAB, en dat is volgens ons ook de enig juiste

manier. De ervaring en kennis zit tenslotte bij het management en de medewerkers van Geha Laverman. Natuurlijk moeten we voldoen aan de spelregels van een beursgenoteerd bedrijf als SSAB, zoals het aanleveren van de cijfers. En verder is het prettig om zo een bedrijf erbij te hebben. Tenslotte ligt hier een ongekende hoeveelheid materiaal dat we van hen afnemen.” En inderdaad, buiten liggen stapels Hardox te wachten op verwerking. Geha Laverman gaat met vertrouwen de toekomst tegemoet als het grootste Hardox Wearparts Center van Europa. n Informatie: www.gehalaverman.com

Kennis combineren Door het bredere productenprogramma voor zowel de recyclingbranche als de puinverwerking zien vooral de buitendienstmedewerkers grotere mogelijkheden. Men hoeft geen ‘nee’ meer te verkopen aangezien er altijd wel wat in het pakket is voor een klant. Naast de eigen kennis van de producten kan echter ook worden teruggevallen op gedetailleerde kennis van anderen. Beide bedrijven brengen specialisten in, zoals voor de toepassing van kettingen in de recycling en afvalverwerking of de toepassing van gietdelen. De medewerkers van Laverman weten nu bovendien dat er een werkplaats achter hen staat. Van Schie: “In plaats van drie verkopers voor de Benelux hebben we er nu tien. En die extra zeven realiseren zich steeds vaker, dat ze de klant beter, sneller en gemakkelijker kunnen bedienen. We zien dan ook dat de werkplaats een zeer centrale functie heeft. Vroeger was het rechttoe-recht-aan werk wat er gemaakt moest worden, maar we hebben inmiddels een tekenafdeling die steeds meer betrokken is bij de producten die we maken. En die worden vaker meegevraagd om ter plekke iets op te meten of mee te denken. Er is een stap gemaakt naar complexere producten. Ook voor het personeel in de werkplaats is dat een uitdaging, vooral voor degenen die de CNC-machines


32-33_gehalaverman.indd 33

Theo van Schie (rechts) en Erik Bloot vormen samen met Paul Grijs (niet op de foto) het management van het nieuwe Geha Laverman

33 02-12-14 13:00

bouwafval

Bouwafval scheiden op locatie met weinig ruimte

Bouwbewust Box: de oplossing Vooral in grote steden, maar zeker daar niet alleen, is bij bouwen sloopactiviteiten soms erg weinig ruimte aanwezig. Niet alleen weinig werkruimte, maar zeker ook voor gescheiden opslag en afvoer van bouwafval. Ook het bereiken van die plekken is vaak erg lastig en tevens belastend voor de omgeving. De aandacht voor duurzaam afvalmanagement op de bouwplaats neemt sterk toe en opdrachtgevers verwachten van bouwbedrijven dat zij daarop inspelen. Maar zo simpel is dat vaak niet en hier ligt voor aannemers vaak een enorme uitdaging. Bovendien speelt natuurlijk ook de kostencomponent een behoorlijke rol. CRH Bouwmaterialen – marktleider in bouwmaterialen – en SITA hebben nu de handen in één geslagen om hier wat aan te doen en een goede oplossing te bieden. Henk Meinen

Bouwbewust Box De samenwerking tussen CRH en Sita krijgt gestalde in de overeenkomst Bouwbewust/Afvalretour. Een slimme logistieke oplossing om op bouwlocaties met weinig of geen ruimte toch effectief afval te kunnen scheiden, CO2 uitstoot te reduceren en verkeersoverlast in met name stedelijke gebieden te beperken. Zo kunnen aannemers de bouw verder verduurzamen en bovendien kosten besparen. Kernpunt in het geheel is speciaal voor bouwbedrijven ontwikkelde kleine container waarin bouwmaterialen worden geleverd en afval goed aan de bron gescheiden retour kan worden genomen: de Bouwbewust Box. Wellicht het ei van Columbus in deze situaties. Zodra de materialen voor de bouw uit de container zijn gehaald, is deze onmiddellijk beschikbaar voor het vaak in behoorlijkje volumes aanwezige bouwen sloopafval. Als CRH Bouwmaterialen vervolgens de met gescheiden afval gevulde containers weer ophaalt, plaatst zij gelijktijdig weer nieuwe containers met bouwmaterialen. Kortom, veel minder transportbewegingen met alle voordelen van dien. En natuurlijk tweeërlei gebruik

34 34_crh.indd 34

van de Bouwbewust Box, voor aanvoer van nieuw bouwmateriaal en voor afvoer van afval en restanten. Bouwbedrijven scheiden hun afval ter plekke en CRH en Sita rijden niet meer afzonderlijk naar de betreffende bouwplaats. Milieuvriendelijker en nog goedkoper ook. De Bouwbewust Box heeft een inhoud van twee kuub, neemt weinig ruimte in en kan daardoor vooral op de kleine ruimten in binnensteden uitkomst bieden. De handige container kan ook op steigers worden geplaatst, wat veel sjouwwerk en precariokosten voorkomt.

Betere recycling Roger Versluis – directeur Fleet & Logistics – van Sita: “Met deze oplossing snijdt het mes aan twee kanten. We helpen bouwbedrijven met het inzamelen en scheiden van hun bouwafval en wij realiseren een aanzienlijke CO2 reductie. Voor veel bouwbedrijven is afvalbeheer geen bijzaak meer en met deze nieuwe oplossing kunnen zij verder actief aan de slag met afvalscheiding. Scheiden aan de bron maakt bovendien een betere recycling mogelijk. De afvalstromen zijn dan beter

bruikbaar om weer grondstoffen van te maken.” Ook Frenk Lamers – directeur Marketing en Inkoop van CRH Bouwmaterialen – is enthousiast: “Voorheen moesten bouwbedrijven eerst kruiwagens vol afval naar een grote container rijden, nu gooien ze het direct in de juiste bak op de steiger. De Bouwbewust Container scheelt dus niet alleen in het transport, maar ook in tijd. De aannemer profiteert hiervan en van een groener imago. De vraag naar deze container groeit, ook omdat de bouwbedrijven beter aan de eisen van hun opdrachtgevers tegemoet kunnen komen.” Al met al een prima initiatief en het zal wel niet meer zo lang duren of wij zullen deze containers geregeld in het verkeer tegenkomen. n


02-12-14 13:01

groenverwerking

Proef met agrarische groenstations krijgt vervolg

Gemeentelijk groenafval op boerenerf verwerken Maai- en snoeiafval van de gemeente De Friese Meren wordt als experiment op het erf van twee agrarische bedrijven verwerkt tot compost. Alhoewel er nog enkele knelpunten in weten regelgeving moeten worden opgelost, lijkt een ‘agrarisch groenstation’ een interessante verbreding van melkveehouderijen te kunnen worden. “Een volwaardige bedrijfstak.” Persbureau Noordoost

“H

et is goed spul,” vertelt melkveehouder Richard Jellesma uit Sint Nicolaasga over de compost. Regelmatig rijden de medewerkers van de gemeentelijke buitendienst zijn erf op. Hekkelmateriaal, gras van de sportvelden, het is maar net waar de gemeente op dat moment mee bezig is. “Afhankelijk van de werkzaamheden is het mogelijk dat ze meerdere keren per dag komen. Maar als er zand moet worden geladen voor bijvoorbeeld straatwerkzaamheden, dan kan het ook zo maar een aantal dagen rustig zijn. Een precieze planning is er niet.” Jellesma stapte twee jaar geleden samen met melkveehouder Homme Dijkstra uit Rottum in de proef. De collega’s schaften samen een omzetmachine aan, die momenteel rouleert tussen de beide bedrijven. “De compostering vindt aan de achterzijde van mijn bedrijf plaatst,” beeldt Jellesma uit. “Het is jammer dat de werkzaamheden in het bouwblok moesten worden geconcentreerd, anders zouden we de situatie nog efficiënter kunnen indelen. Nu hebben we hier platenbanen liggen. In eerste instantie wilde men de compostering zonder verharding doen, maar dat bleek niet te werken.” De agrariër vult de bulten met groenafval zo nu en dan aan met eigen hekkelmateriaal of een snede gras. “In het begin heb ik ook aardappelloof meegenomen.” De compostering gaat uit van het CMC-principe. Het organisch (afval)materiaal wordt in de juiste verhouding koolstof en stikstof op de rillen gelegd en regelmatig met de speciale machine omgezet. Om het proces te stimuleren wordt de bult afgedekt. Als


35_groenstation.indd 35

het omzettingsproces optimaal verloopt, verteert het materiaal na zes tot acht weken en is het omgezet tot stabiele humushoudende compost vol micro-organismen. “Het is af en toe lastig om de juiste verhouding te vinden. Hekkelmateriaal is zeer bruikbaar in combinatie met ander groenafval. Alleen worden dat natuurlijk niet altijd tegelijk aangeleverd. Je krijgt niet iedere week hetzelfde ideale fijne sportveldgras van de gemeentelijke buitendienstmedewerkers.”

“We zijn nu bezig om het project in 2015 uit te rollen in de vier gemeenten in het zuidoosten van Friesland. We staan aan de vooravond van meer agrarische groenstations, waarbij groenafval op lokaal niveau wordt benut, in plaats van het vervoer naar grote composteringsinstallaties. Een groenstation is misschien niet voor iedere ondernemer weggelegd, maar kan zeker een volwaardig onderdeel van de bedrijfsvoering zijn. Dat heeft het proefproject al aangetoond.”

WUR-onderzoeker Henri Holster is zeer tevreden over het proefproject. Inmiddels zijn er plannen om in het zuidoosten van Friesland groenstations op te richten die een volwaardig onderdeel van de bedrijfsvoering zijn. “Vooraf was de vraag hoe we het logistiek voor elkaar konden krijgen en bijvoorbeeld hoe groot het probleem met zwerfafval is. De resultaten zijn echter goed. De twee deelnemers hebben beide een redelijk intensieve bedrijfsvoering en zijn te spreken over de verbetering van de bodemvruchtbaarheid.”

Regelgeving op het gebied van milieu, ruimtelijke ordening en meststoffen is nog wel een struikelblok. “Deze manier van werken is innovatief en dat betekent dat er niet altijd ruimte binnen weten regelgeving is. De vraag hoe eventuele milieurisico’s beheersbaar zijn, is natuurlijk wel van belang. De beweging om dit op te lossen, is er overigens wel. Dat hebben we nu al bereikt. Bij de nieuwe projecten willen we dit nog beter aanpakken. Daar gaan we ons maximaal voor inspannen.” n

Melkveehouder Richard Jellesma uit Sint Nicolaasga fungeert als agrarisch groenstation voor de gemeente De Friese Meren Foto: Persbureau Noordoost/Alex J. de Haan

35 02-12-14 13:01

www.bronneberg.nl info.bronneberg.nl

We believe in working together!

Kabelpelmachines

Schrootscharen

Kabelgranuleerinstallaties

Schrootpersen

Alligatorscharen

Shredders

Branchweg 3

|

5705 DR Helmond

|

www.europe.rec.com

+31 (0)492 59 19 00

Hal 3 E-308

scan voor meer informatie

Bollegraaf. Oplossingen voor Bouw- en Sloopafval.

Bollegraaf RoBB QC Sorteerrobot. Hitech, automatische sortering voor de kwaliteits-controlefase.

Lubo StarScreen. Uniek anti-wikkel concept dat de voordelen van een sterrenzeef en een trommelscheider combineert.

Lubo Trommel Separator. Scheidt tot 4 verschillende fracties door middels van luchtstromen en zwaartekracht. Ook als mobiele installatie.

Met meer dan 50 jaar ervaring in de branche is Bollegraaf een vooraanstaande engineer en producent van turn key recycling installaties en -machines. Onze oplossingen voor Bouw- en Sloopafval worden wereldwijd met succes toepast. Wilt u meer weten? Vraag ons dan vrijblijvend welke van onze producten, diensten en turn key installaties aan uw vereisten voldoen. CEO Bollegraaf

bollegraaf.com Bollegraaf Recycling Solutions is de handelsnaam van Bollegraaf Recycling Machinery bv en Lubo Systems bv.

+31 (0)596 65 43 33 [email protected]

(On)haalbare transities Derk Loorbach, transitiedeskundige bij uitstek gelet op zijn jarenlange ervaring bij het onderzoek naar overgangsprocessen, sprak onlangs zijn inaugurale rede uit. Zijn hoogleraarschap aan de Erasmus Universiteit maakt hem tot een van de toonaangevende figuren in het internationale transitielandschap. Voor de afvalen (vooral) recyclingsector telt mee dat Loorbach zijn voorbeelden veelal ontleend aan het afvalbeleid in eigen land. Dat is niet verwonderlijk omdat zijn analyses en bevindingen (mede) zijn gebaseerd op de resultaten van een door SenterNovem in 2004 georganiseerde workshop. Daar mocht ik de totstandkoming en doorwerking van de voorkeursvolgorde voor het afvalbeheer toelichten. De resultaten zijn enkele jaren later gepubliceerd (Parto, S., Loorbach, D., Lansink, A., Kemp, R. (2007): Transitions and Institutional Change: the case of the Dutch waste system, in S. Parto & B. HerbertCopley (eds.) Industrial Innovation and Environmental Regulation. United Nations University Press, New York, pp. 233-258). Het onderzoek naar transities nam de afgelopen jaren een grote vlucht vooral door toedoen van Drift (Dutch Research Institute for Transitions). Saeed Parto, een van de gangmakers van destijds en nu onderzoekleider van de ‘Afghanistan Public Policy Research Organization’ in Kabul, is min of meer buiten beeld geraakt maar Derk Loorbach en René Kemp laten regelmatig van zich horen. In zijn inaugurale rede* onder de uitdagende titel: ‘To Transition! - Governance Panarchy in the New Transformation,’ schetst Loorbach vijf transitiescenario’s, elk met een duiding van de (on)haalbaarheid. Transitieprocessen zijn meestal de resultante van de afbraak van een oud ‘regime’ en de vorming van een nieuw, vervangend regiem. Denk aan de vervanging van fossiele door duurzame energie of de overgang van eindverwerking naar hergebruik van afval. Bij een ideale transitie houden verval en vernieuwing elkaar in

evenwicht. De vloeiende lijnen kruisen elkaar halverwege, zowel op de as van de stabiliteit als op de as van de tijd. Zulk een ideaaltypisch scenario doet zich zelden voor. De energiesector leert dat evenzo als de ontwikkelingen in afvalland. Daarom geeft Loorbach vier andere, meer voor de hand liggende scenario’s met als kenwoorden: ‘disruptive’, ‘destructive, ‘managed transition’ en ‘sustable’. De eerste drie Engelse begrippen laten zich eenvoudig vertalen in ontwrichtend, vernietigend en beheerste ontwikkeling. Maar de term ‘sustable’? Moet dat niet ‘sustainable’ of duurzaam zijn, vroeg ik me al twitterend af. Loorbach antwoordde prompt: ‘sustainability’ is een deel van het probleem geworden, vandaar het schrappen van ‘inability.’ Sustable staat volgens Loorbach voor ‘sustainable stabilities,’ uitkomst van langzaam verval van oude regimes en snelle opkomst van nieuwe opties. Simpel het doorstrepen van letters om een meervoudig begrip terug te krijgen. Het is een taalkunstige vondst die als taalkundige transitie kan worden geboekstaafd wanneer in de Angelsaksische publicaties ‘sustable’ opgeld zou gaan doen. Dat lijkt mij nog minder haalbaar dan het duurzame scenario. Laten we het gelet op de ervaring van de afgelopen jaren maar houden op het scenario van de ‘managed transition’. Dat is al moeilijk genoeg in het permanente spanningsveld van ecologie en economie.

Dr. Ad Lansink * Prof.dr. Derk Loorbach: To Transition! – Governance Panarchy in the New Transformation – Inaugural Address at the Faculty of Social Science on behalf of Vereniging Trustfonds EUR on Friday, October 31, 2014

OPBOUW WEEGBRUG Havervelden 8 5281 PT Boxtel The Netherlands Tel: +31 (0)411 67 77 88 Fax: +31 (0)847 46 31 64 [email protected] www.bwt-weegtechniek.nl


37_fhglansink.indd 37

37 04-12-14 08:26

Claimcultuur vereist nadenken over aansprakelijkheid

Valkuilen voor bestuurders Ook de afvalbranche ondervond de crisis: een dalend aanbod, een enorme prijsdruk, stijgende kosten, concurrentie om volume, saneringen en faillissementen. Klanten wachtten steeds meer met het doen van betalingen totdat zij betaald kregen. Betalingstermijnen bleven oplopen en werden vaak (ruim)overschreden. Vaak wordt er gedacht dat je als bestuurder van een vennootschap weinig tot geen risico loopt. Bestuurders lopen echter steeds meer risico in de ook in Nederland toenemende claimcultuur. Er wordt veel geprocedeerd over aansprakelijkheid van bestuurders. Maar wat zijn nu de risico’s voor bestuurders? mr. A.J. (Maikel) Exterkate

E

r zijn drie soorten (civielrechtelijke) vormen van bestuurdersaansprakelijkheid. Allereerst de aansprakelijkheid van de bestuurder tegenover de vennootschap. Bestuurders kunnen door hun handelen schade berokkenen aan de vennootschap zelf. Verder kan een curator ingeval van faillissement van de vennootschap de bestuurder aansprakelijk stellen. Ten slotte is er de persoonlijke aansprakelijkheid van bestuurders voor schade die de vennootschap aan derden veroorzaakt. Die laatste categorie wordt kort in dit artikel besproken.

tingen, de vennootschap aansprakelijk is. Onder bijzondere omstandigheden kunnen ook bestuurders aansprakelijk zijn voor de schade die wordt veroorzaakt door het tekortschieten van de vennootschap. Een bestuurder moet dan, zoals hiervoor reeds opgemerkt, een persoonlijk ernstig verwijt kunnen worden gemaakt. Er geldt wel een hoge drempel voor aansprakelijkheid van bestuurders. Er moet namelijk worden voorkomen dat bestuurders hun handelen in onwenselijke mate door defensieve overwegingen laten bepalen. Anders gezegd: bestuurders mogen risico’s nemen.

De wet

Onderzoeksplicht

In het standaardarrest uit 2006 heeft de Hoge Raad bepaald dat een bestuurder aansprakelijk is als: de bestuurder namens de vennootschap bij het aangaan van verplichtingen wist of redelijkerwijze behoorde te begrijpen dat de vennootschap niet aan haar verplichtingen zou kunnen voldoen en voor de schuldeiser geen verhaal zou bieden (Beklamelnorm); het handelen of nalaten van de bestuurder zodanig onzorgvuldig is dat hem daar een persoonlijk ernstig verwijt kan worden gemaakt. Daarvan zal in ieder geval sprake kunnen zijn als komt vast te staan dat de bestuurder wist of redelijkerwijze had behoren te begrijpen dat de door hem bewerkstelligde of toegelaten handelwijze van een vennootschap tot gevolg zou hebben dat deze haar verplichtingen niet zou nakomen en ook geen verhaal zou bieden voor de als gevolg daarvan optredende schade (Verhaalsfrustratienorm). Uitganspunt blijft dat, ingeval een vennootschap tekortschiet in haar verplich-

De Beklamelnorm komt om de hoek kijken als het financieel niet goed gaat met een vennootschap. Ingeval er sprake is van een lege vennootschap of een vennootschap met geen of weinig activiteiten en deze vennootschap gaat toch nieuwe verplichtingen aan, dan lopen bestuurders een risico. Hetzelfde geldt als er wel activiteiten zijn maar deze activiteiten te weinig opbrengen om daarmee de lopende en nieuwe verplichtingen te kunnen voldoen. Deze laatste situatie is een lastige situatie en een grijs gebied. Het is namelijk de vraag wanneer een bestuurder wist of behoorde te weten dat de vennootschap de nieuwe aangegane verplichtingen niet meer kon voldoen. Dit is afhankelijk van de omstandigheden. Vaak zijn er nog diverse lopende projecten of zijn er nog verkoopactiviteiten. Vennootschappen kunnen ook te maken hebben met een tijdelijke liquiditeitskrapte. Er wordt dus nog wel steeds geld verdiend. Zijn er reële toekomstperspectieven dan kan het zijn dat bestuurders aan aanspra-

38 38-39_rechtregel.indd 38

kelijkheid ontkomen als later blijkt dat de vennootschap haar verplichtingen toch niet kan nakomen. Wel kan er op een gegeven moment bijvoorbeeld een verplichting bestaan om schuldeisers te waarschuwen voor de risico’s. Dit betekent niet dat schuldeisers altijd maar op de hoogte moeten worden gehouden van de financiële situatie van een vennootschap. Op schuldeisers rust ook een onderzoeksplicht. Ingeval er leveringen worden verricht maar deze worden niet betaald, dan zal een schuldeiser op een gegeven moment ook vragen moeten gaan stellen. Doet de schuldeiser dit niet en gaat hij door met leveringen, dan loopt de schuldeiser een risico dat hij zijn onderzoeksplicht heeft verzaakt en kan het zijn dat de bestuurder van de schuldenaar niet aansprakelijk is.

Verhaalfrustratie De verhaalsfrustratienorm speelt in veel verschillende soorten situaties een rol. Een vorm van verhaalsfrustratie en onzorgvuldig handelen stond centraal in een arrest van de Hoge Raad uit 2009. De ondernemer had zijn onderneming zo ingericht dat er twee werkmaatschappijen waren die werden bestuurd door de holding. Een van de werkmaatschappijen voerde alle opdrachten uit en in die vennootschap kwamen ook alle inkomsten binnen. De andere werkmaatschappij werd met name gebruikt als kostenvennootschap, zoals voor het personeel. De kostenvennootschap werd volledig door de tussen de vennootschappen bestaande rekening-couranten gefinancierd. De financiering werd op een gegeven moment stopgezet en de vennootschap ging failliet. Omdat deze vennootschap financieel


02-12-14 13:03

recht & regel

afhankelijk was van de andere twee vennootschappen en omdat er sprake was van bestuurlijke en bedrijfsmatige verwevenheid, werden de bestuurders aansprakelijk gehouden voor de onbetaald gelaten schulden van de kostenvennootschap. Het verwijt dat de bestuurders werd gemaakt was dat zij hadden meegewerkt aan de instandhouding van deze vorm van inrichting van de onderneming, met alle risico’s die daaraan verbonden zijn voor crediteuren van de vennootschap en het feit dat deze risico’s zich hebben verwezenlijkt. Immers, gaat de vennootschap failliet, dan blijven de schuldeisers met lege handen achter. Alle activa en inkomsten zaten namelijk in de andere vennootschappen. De bestuurders hadden zich de belangen van de crediteuren moeten aantrekken en bijvoorbeeld de crediteuren moeten waarschuwen voor de risico’s of op andere manier de belangen van crediteuren moeten aantrekken.

hadden. Zij waren dus afhankelijk van de andere groepsvennootschappen. Dergelijke inrichtingen van een onderneming zijn gebruikelijk en blijken al jaren zo plaats te vinden. Het ontslaat een bestuurder niet van aansprakelijkheid. Bovenstaande zijn slechts enkele voorbeelden van situaties waarin een bestuurder risico’s loopt. Er zijn nog veel meer situaties denkbaar. Bijvoorbeeld als een vennootschap zekerheden moet verstrekken aan een financier. Een bestuurder verklaart dat er geen andere zekerheden zijn verstrekt maar dit blijkt later wel het geval te zijn. In een dergelijk geval kan een bestuurder ook aansprakelijk zijn voor de schade die de financier lijdt.

dig is of zij bepaalde verplichtingen wel of niet moeten aangaan namens de vennootschap. Ook in goede tijden of bij de start van een onderneming is het goed om de belangen van bestaande en toekomstige schuldeisers in acht te nemen. Het is echter niet de bedoeling dat bestuurders zich defensief gaan opstellen. Risico’s nemen mag! Dat is ook inherent aan het ondernemerschap. n

Waarschuwing op zijn plaats De conclusie is dat ingeval een vennootschap in zwaar weer verkeert, bestuurders goed moeten opletten of het verstan-

Voorbeeld Het Hof Amsterdam kwam in 2013 tot eenzelfde veroordeling bij een ander geval. Daar was ook sprake van een risicovolle inrichting van de onderneming. Daar werd echter niet de rekening-courantfinanciering stopgezet maar stokte de onderlinge facturatie. Daardoor kwamen er geen inkomsten c.q. betalingen meer binnen bij de kostenvennootschap. Schuldeisers bleven met legen handen achter en ook hier werden de bestuurders aansprakelijk gehouden. De bestuurders hadden zich ook hier de belangen van de schuldeisers moeten aantrekken. Belangrijk is wel om te beseffen dat deze kostenvennootschappen geen eigen inkomsten


38-39_rechtregel.indd 39

Maikel Exterkate is senior-advocaat bij Van Iersel Luchtman Advocaten met vestigingen in ’s-Hertogenbosch, Breda en Uden. Hij is gespecialiseerd in het Ondernemingsrecht, Aansprakelijkheidsrecht en Civiel procesrecht. Maikel is lid van het Brancheteam Afval & Recycling. e-mail: [email protected] telefoon: 088 - 90 80 800

39 02-12-14 13:03

Marktanalyse schroot

Schrootmarkt heeft het zwaar te verduren Na de prijsdalingen in de voorgaande maanden kreeg de schrootmarkt in oktober en november te maken met nog forsere tegenslagen. Naast de stagnatie van de staalmarkt, en dus de tegenvallende vraag naar schroot, speelt daarbij ook de malaise op de ijzerertsmarkt een fatale rol. Medio november leek aan de neerwaartse spiraal nog geen einde gekomen, dus 2014 lijkt in mineur te eindigen. Afsluitdatum: 24 november 2014

D

e staalmarkt had in oktober en november nog altijd te maken met een zwakke vraag en een relatief te overvloedig aanbod. Met als onvermijdelijk resultaat een aanhoudende druk op het prijsniveau. Sinds de vorige editie van RMB, met als afsluitdatum 17 oktober 2014, zijn de prijzen over de hele linie weer gedaald met zo’n 2 à 4 procent en medio oktober waren er nog geen duidelijke signalen dat het einde van die neerwaartse trend in zicht was. De teruggevallen vraag naar staal wordt vergezeld door allerhande negatieve berichten over de economische gang van zaken. Zo hebben veel landen binnen de EU hun groeiprognoses naar beneden bijgesteld. Ook de bouwsector in de EU lijkt opnieuw te kampen te hebben met tegenwind. In China is de situatie al het hele jaar minder rooskleurig, dat wil zeggen afgezet tegen de gang van zaken in voorgaande jaren toen de bomen tot in de hemel groeiden. Al met al is de groei van de mondiale staalproductie afgevlakt tot minder dan een procentje, terwijl in de eerste helft van het jaar nog sprake was van 2,5 procent. Zelfs de Chinezen zien zich nu gedwongen hun staalproductie flink af te remmen, al blijft de exportdruk nog altijd hoog. Volgens voorlopige cijfers bedroeg het Chinese productieniveau in oktober 67,5 miljoen ton en dat is maar liefst 3,25 procent beneden het niveau van september en ook nog 0,3 procent lager dan een jaar geleden. Afgezet tegen de groeicijfers van 10 procent en meer in voorgaande jaren is dat erg mager. Het lijkt voorlopig wel de enige route om de staalmarkt voor

40 40-41_mametalen.indd 40

verder onheil te behoeden, in afwachting van het moment dat de vraag weer opleeft.

Hard onderuit De tegenvallende vraag naar schroot vanuit de staalindustrie zorgde in oktober en november onvermijdelijk voor een overschot op de schrootmarkt. Samen met de dalende prijs van ijzererts bood dat staalproducenten de wapens om de schrootprijzen nog verder omlaag te duwen. Door de daling van de Turkse lira ten opzichte van de dollar kwam de schrootprijs nog verder onder druk te staan, omdat Turkse staalproducenten daarmee met hogere kosten werden geconfronteerd. Een negatieve factor is ook dat de Chinese importen van schroot verder afnemen (dit jaar 40 procent lager in vergelijking met vorig jaar), naarmate het land steeds meer gebruik maakt van materiaal van eigen bodem. Die trend zal zich de komende jaren ongetwijfeld verder doorzetten. Het resultaat was dat de schrootprijzen na de eerdere dalingen nog eens een forse dreun van zo’n $40 per ton kregen te verduren, in vergelijking met de vorige editie van RMB (met als afsluitdatum 17 oktober). Daarmee lag de exportprijs van shredderschroot in Rotterdam op 24 november rond $275-280, van 80/20 HMS I/ II rond $270-275 en van 60/40 HMS I/II rond $260-265, alles per ton fob. Het is inmiddels meer dan vijf jaar geleden, in de nasleep van de bankencrisis in 2008, dat de schrootprijzen genoegen moesten nemen met een dergelijk schamel niveau. Ook de deplorabele gang van zaken bij ijzererts en de enorm gekelderde prijs

daarvan speelde de schrootmarkt parten. Prijzen beneden $70 per ton cfr waren medio november de stand van zaken en dat is ruwweg een halvering ten opzichte van nog maar twee jaar geleden. Het hele jaar 2014 is al sprake van een productieoverschot en dat is de afgelopen tijd alleen maar versterkt. De situatie is inmiddels dermate dramatisch dat een aantal minder rendabele mijnen volgens marktkenners het loodje zullen leggen en hun productie zullen staken. Dat zal volgens de verwachting op termijn zorgen voor een bodem in het prijsniveau, maar medio november leek het er nog niet op dat het dieptepunt was bereikt. Onzekere vooruitzichten dus nog voorlopig, zowel voor ijzererts als voor schroot. De zorgen zijn nog niet voorbij.

RVS blijft kwakkelen Op de RVS-markt is de situatie al niet veel beter. Ook hier het beeld van een tanende vraag, overcapaciteit en een neerwaartse druk op het prijsniveau. Wat dat betreft is er niet veel veranderd ten opzichte van voorgaande maanden. Alleen de Amerikaanse markt laat de laatste tijd nog enige substantiële groei zien. Prijzen van RVSproducten zijn sinds medio oktober bij benadering met 2 tot 4 procent omlaag gegaan. Daarbij moet dan worden meegewogen dat de nikkelprijs de laatste tijd weer met zo’n 6,5 procent is gestegen. RVS-schroot vertoonde wat de prijsontwikkeling betreft een soortgelijk beeld. De gestegen nikkelprijs vormt hier een dankbare strohalm om verdere teloorgang te voorkomen. Ook hier lijkt het herstel zich nog niet af te tekenen. n


02-12-14 13:03

metalen

Marktanalyse non-ferro

Non-ferro metalen vinden weg omhoog Na de malaise van de voorgaande maanden leken de non-ferromarkten in de loop van november duidelijk aan de beterende hand. Eerst nog enigszins aarzelend, maar gaandeweg november met steeds meer overtuiging. Over de hele linie was sprake van een prijswinst variërend van 1,5 tot 6,5 procent, terwijl de vooruitzichten in het algemeen vrij gunstig zijn. Het jaar lijkt toch nog optimistisch te worden afgesloten. Afsluitdatum: 24 november 2014

Aluminium Aluminium deed de afgelopen periode de beste zaken van alle non-ferro metalen. Ten opzichte van de vorige editie van RMB steeg de driemaandsprijs hier met ruim 6,5 procent tot $2060 per ton op 24 november. De LME-voorraden bleven verder dalen met 3,5 procent tot 4,36 miljoen ton, al is dat nog altijd erg veel. Aluminiumlegering deed het beduidend minder, hier daalde de driemaandsprijs met iets meer dan 3 procent tot $2025 per ton. Dat was vooral een gevolg van de overwaardering in de voorgaande maanden, waarbij de prijs die van primair aluminium zelfs enige tijd ruimschoots overtrof. De LMEvoorraden van aluminiumlegering daalden licht met 2,5 procent tot 26.800 ton. Volgens de meest recente prognoses groeit de mondiale vraag naar aluminium nog altijd met zo’n 6 procent ten opzichte van vorig jaar. Ondanks de economische vertraging spande China daarbij nog de kroon met een groeicijfer van meer dan 10 procent, Amerika (+ 5 procent) en Europa (+ 2,5 procent) bleven daar een heel stuk bij achter. Wel zijn er de laatste tijd aanwijzingen dat ook in China de met name voor aluminium belangrijke sectoren als bouw en automobielindustrie haarscheurtjes beginnen te vertonen, dus het blijft afwachten of het rooskleurige plaatje in tact blijft.

Koper Voor het eerst sinds vele maanden wist koper de dalende prijstrend om te buigen. Sinds medio oktober steeg de driemaandsprijs met 1,5 procent tot $6731 per ton. Hoewel bescheiden is het toch een fundamentele kentering. De LME-voorraden stegen nog wel licht met 2,5 procent tot


40-41_mametalen.indd 41

162.000 ton, maar dat is te overzien. De condities op de kopermarkt leken zich in november weer enigszins te verbeteren, na de moeizame gang van zaken in de voorgaande maanden. De toenemende vraag naar koperscrap wijst in ieder geval ook in die richting. Een negatief aspect is nog wel dat de Chinese koperproductie nog altijd sneller stijgt dan de binnenlandse vraag, waardoor de importbehoefte blijft dalen.

Zink Met $2297 per ton lag de driemaandsprijs van zink op 24 november weer 3 procent hoger dan medio oktober. De LME-voorraden daalden ondertussen gestaag verder met 7 procent tot 673.000 ton. De zinkmarkt mag zich dan ook verheugen in solide condities, met een mondiale vraag die nog altijd zo’n 7 procent hoger ligt in vergelijking me vorig jaar, terwijl de productietoename beperkt is gebleven tot iets meer dan 4 procent. Naast China vormt ook Amerika een van de grote trekkers wat de vraag betreft, terwijl de EU nauwelijks groei laat zien. In tegenstelling tot de situatie bij de meeste andere non-ferro metalen is bij zink nog sprake van toenemende Chinese importen. Al is het afwachten of dat zo blijft als de economie daar nog verder afkoelt.

Lood Ook de driemaandsprijs van lood wist zonder grote schommelingen terreinwinst te boeken, de $2046 per ton op 24 november lag 2,5 procent hoger in vergelijking met de maand daarvoor. De LME-voorraden daalden ook hier gestaag verder met 3,5 procent tot 217.000 ton. Volgens de laatste cijfers van de International Lead & Zinc Study Group lijkt de mondiale vraag

naar lood dit jaar toch nog een lichte toename te laten zien met bij benadering een procentje, eerder was sprake van een afname. Ook wat de productie betreft lijkt de tering de laatste tijd wat beter naar de nering gezet te worden, al blijft nog wel sprake van een fragiel evenwicht.

Nikkel Na de klappen die nikkel in de voorgaande maanden moest incasseren was de stijging van de driemaandsprijs met 6,5 procent tot $16.535 per ton een opluchting. Weliswaar stegen de LME-voorraden nog wel met 5,5 procent tot 397.000 ton, maar dat is beduidend minder dan in de periode daarvoor. De afgelopen tijd was er enige twijfel gegroeid over de handhaving van de exportban op onbewerkt nikkelerts door de Indonesische regering, maar het lijkt er nu toch op dat deze geen concessies zal doen. Sterker nog, de vrees onder nikkelproducenten neemt toe dat ook de Filippijnen op termijn een soortgelijke stap overwegen. Dat zou met name voor China een enorme streep door de rekening zijn en de opmaat voor een mondiaal nikkeltekort. Voorlopig zijn dat echter niet meer dan speculaties en laten de Chinese importen nog steeds een dalende lijn zien, terwijl de LME-voorraden toenemen.

Tin Tin deelde volop mee in de feestvreugde bij de andere non-ferro metalen met een stijging van de driemaandsprijs met 6 procent tot $20.480 per ton op 24 november. Ondanks het feit dat de LME-voorraden relatief fors stegen met 27 procent tot 11.700 ton. Nog altijd geen ongebruikelijk niveau, als het daar tenminste bij blijft.n

41 02-12-14 13:03

Marktberichten Oudpapier

2014 neemt zorgen niet weg De laatste maand van het jaar leent zich bij uitstek voor een terugblik op het bijna afgelopen jaar. En wie profetische gaven meent te hebben, doet er meestal nog een vooruitblik bij. Dat die vooruitblikken vaak van weinig waarde zijn heeft de geschiedenis wel bewezen. Er zijn talloze onvoorspelbare factoren die de wereld en ook de oud-papierbusiness kunnen beïnvloeden. Terugblikken kan met meer zekerheid, dan gaat het immers om feiten. Henk Meinen

H

oe valt in dat verband het jaar 2014 te kenschetsen? In meer breed economisch perspectief gezien, kan wellicht van een kleine verbetering worden gesproken. Nog niet zozeer in Europa, maar vooral in Amerika. Europa sluit het jaar waarschijnlijk af met een zeer geringe groei en ook de prognoses zijn niet echt hoopvol. Fragiel herstel zou je kunnen zeggen, maar ingebed in diverse crisissituaties om ons heen. Qua prijsniveau voor oudpapier – en dan vooral de ondersoorten – gebeurde er in 2014 niet zo veel. Natuurlijk was er wel wat beweging en kortstondige piekjes en dalletjes, maar al met al gebeurde er op dat front weinig. De prijzen bleven dicht

42 42-43_mapapier-textiel.indd 42

bij huis, zoals dat heet. En wie de prijsgrafieken van Marktberichten Oudpapier beschikbaar heeft, zal ook van daaruit een nogal egaal jaar constateren. Wat verder zeker vermeldenswaard is, is de afnemende export naar China. Vooral – zo lijkt het – in het tweede halfjaar. Diverse oorzaken worden hiervoor genoemd, zoals: langzamere groei, overproductie, betere eigen lokale inzameling van oudpapier, verschuivende import naar USA en andere gebieden etcetera. De achterblijvende export heeft zeker invloed op de Europese markt. Immers wat niet richting Verre Oosten gaat, moet meestal een afnamekandidaat vinden op de Europese markt. Die Europese papiermarkt geeft gelukkig wel een wat positiever beeld. Volumes oudpapier liepen dan ook vaak vlot weg. Maar dat kwam ook door een andere belangrijke factor: tegenvallende en inzakkende inzameling van oudpapier in grote delen van Europa. Kortom, de aanbodzijde herstelde niet in 2014. En de laatste maanden wordt met name de kaasstolpformule weer meer en meer genoemd. Die aanduiding wordt gebruikt wanneer papierfabrikanten een meer directe greep op de grondstoffenmarkt willen hebben en dus rechtsreeks met de bronnen contracten voor volumes oudpapier wensen af te sluiten. Daardoor verdwijnt steeds meer volume oudpapier onder de kaasstolp en verkleint zich het deel van de koek in dezelfde mate voor de oud-papierindustrie. Een ontwikkeling die door die oud-papierindustrie vanzelfsprekend als (zeer) zorgelijk wordt ervaren. Nou is die kaasstolpformule in het verleden wel vaker vertoond en evenzogoed ook wel weer van het toneel verdwenen. Wat verder als onwenselijk is aan te merken, is de nog altijd actuele prijsopdrijving bij de bronnen. En als ik mensen

uit de hele branche mag geloven vindt nagenoeg iedereen dat die bronprijzen omlaag moeten. En behoorlijk veel en behoorlijk snel. “Noodzakelijk om de markt weer gezond te maken,” zei een expert. Maar het gebeurt kennelijk niet………En misschien ligt daar wel de echte uitdaging voor het nieuwe jaar. Realisme qua prijzen ook aan de bronnen, maar ik moet het nog zien. Persoonlijk had ik dit jaar wat meer activiteiten aan zeg maar de onderkant van de markt verwacht. Initiatieven van bestaande of eventueel nieuwe spelers, die alternatieve routes zouden zoeken en vinden voor de inzameling van de ondersoorten. Speuren en sporen naar meer volume. Creatief op zoek naar de bronnen achter de bronnen, met name achter de publieke bronnen. Ik heb er op deze plek een paar keer over geschreven en ook meerdere reacties gehad. Maar al met al bleef het voor zover mijn waarneming strekt rustig op dat gebied en blijven bestaande bronnen – zoals bijvoorbeeld gemeentes – gewoon aan het roer en zijn er amper – of misschien wel helemaal geen – competitieve alternatieven ontwikkeld. Eigenlijk wel jammer, want het zou de dynamiek aan de inzamelkant naar mijn mening een nieuwe impuls kunnen geven.

Paper Stories….hipste internet shop! Het kan verkeren, de hipste internetshop van najaar 2014 gaat over……..papier! De site is bekend als Paper Stories en bevat stationery en ander moois van en voor papier. Het wordt een snoepwinkel voor papier genoemd. U vindt er boekjes, kaarten, stickers, papieren zakjes, inpakpapier enzovoort. Zo wordt internet misschien toch nog een vriendje voor de papierindustrie. Beetje goed nieuws voor 2015…… www.hippeshops.nl


02-12-14 13:04

papier/textiel

MARKTBERICHTEN TEXTIEL

2015 moet helderheid brengen Het algemene beeld is dat er geen tekort aan goederen is, dat nagenoeg alles verkocht en betaald wordt, alhoewel enkele soorten een negatieve opbrengst hebben. Even afwachten hoe politieke en valutaontwikkelingen uitpakken. AFSLUITDATUM: 10 NOVEMBER 2014

Inzamelingen Inzamelaars in Nederland en in de ons omringende landen, met name Duitsland, zien de inzamelvolumes niet teruglopen. Aanbod uit Duitsland komt van alle kanten, ook van bedrijven waar de laatste jaren geen of nauwelijks contact mee is geweest. Het aanbod is divers, maar kwalitatief zeer middelmatig, om niet te zeggen, zwak. In Nederland staat er een fusie op stapel van de nummers twee en drie in inzamelland, die per januari 2015 gestalte moet krijgen. Deze fusie betekent een concentratie van goederen die uiteindelijk niet meer aan Nederlandse sorteerbedrijven verkocht zal worden. Prijzen voor inzamelgoederen gingen in Duitsland 10-15 procent omlaag. Voor een gezonde bedrijfsvoering van de sorteerbedrijven zou een verdere prijsverlaging als geroepen komen. Nederlands origineel is prijshoudend. Prijzen zijn ten opzichte van de marktontwikkelingen nog te hoog en zullen ook omlaag moeten. Traditioneel lopen volumes van inzamelgoederen vanaf half november terug, vooral in Duitsland, maar sorteerbedrijven hebben voorraden en zullen hier niet veel van merken.

Gedragen kleding Export naar Afrikaanse markten, met name de gevraagde en goed gesorteerde kwaliteiten, loopt prima. Dat is ook wel gebruikelijk in de laatste vier maanden van het jaar. In Afrika liggen voorraden en afhankelijk van de weersomstandigheden tot en met eind januari, zullen we zien of die voorraden ook verkocht zijn. De prijsdruk, niet voor alle artikelen, wordt opgevoerd. Daar zijn verschillende


42-43_mapapier-textiel.indd 43

oorzaken voor aan te wijzen: valutaproblemen, politieke problemen, logistieke problemen in twee West-Afrikaanse havens, maar vooral door groeiende importen van gedragen kleding en schoenen uit Azië, met name China en Korea. Dit is een structurele verandering die zich uiteraard al jaren geleden aandiende. Maar zoals de jonge Bush ooit zei: Slowly but surely penetreren ze alle Afrikaanse markten en Europese exporteurs naar Afrika voelen nog niet de volle kracht van deze concurrenten. De verspreiding van ebola in de regio lijkt bedwongen. Een uitbraak naar dichtbevolkte landen als Ghana en Nigeria zou apocalyptische gevolgen voor de wereld hebben gehad. Export naar Oost-Europa heeft zich herpakt maar ook hier ligt er prijsdruk op nagenoeg alle artikelen.

De eerste vier maanden van 2015 kunnen een duidelijker beeld geven van welke richting deze markten inslaan. Politieke en valutaontwikkelingen zullen allesbepalend zijn. Pakistaan koopt en daar is niets aan toe te voegen.

Poetslappen, ondersoorten, de Indiase markt Hiervan is geen vrolijk plaatje te maken. Poetslappen gaan weg tegen ongehoord lage prijzen, ondersoorten gaan weg tegen ‘vrijwillige bijdrage’ en in India lopen de leveranciers tegen structurele veranderingen aan met betrekking tot de herkomst van grondstoffen. Het prijsniveau is miserabel en verbetering niet te verwachten. Wanneer ook hier de af te zetten volumes verder onder druk komen te staan, dan kan 2015 een interessant jaar worden.

43 02-12-14 13:04

Bekijk Recyclingmagazine.nl nu op uw smartphone of tablet Omdat u ook onder weg of op locatie op de hoogte wilt blijven van het laatste nieuws en ontwikkelingen heeft Recycling Magazine de website geoptimaliseerd voor uw smartphone of tablet. Zodat u altijd op de hoogte bent, ook onderweg en op locatie!

Ga naar www.recyclingmagazine.nl/nieuwsbrief en meld u aan voor de gratis nieuwsbrief

2014-0089 Recycling devices 230x300 mm.indd 1

08-05-14 15:49

Topvermelders op www.recyclingmagazine.nl

Jansen Recycling Group www.jansengroup.com

ANDRIN Magnetic Systems www.andrin-magnets.com

Number 1 in magnet systems www.kwsupply.com

Aquaco BV www.aquaco.nl

Adbulco Trading www.adbulco.com

MaTech BV www.matech.nl

TBK Equipment - TBK Group www.tbkgroup.com

MBH Bronneberg&Jegerings bv www.bronneberg.nl

Nihot Recycling Technology B.V. www.nihot.nl

Jansen Recycling BV www.ajansenbv.com

www.ovurecycling.nl

Rigter Handelsonderneming Kinshofer Nederland www.kinshofer.nl

Den Ouden Groep www.denoudengroep.com

Bollegraaf Recycling Solutions www.bollegraaf.nl

LoTraCo www.lotraco.nl

Goudsmit Magnetic Systems BV www.goudsmit-magnetics.nl/ recycling.html

XTAC Analytical B.V. www.xtac.nl

Arvi Demolition Tools www.arvi-demolitiontools.com

Bakker Magnetics BV www.bakkermagnetics.nl

www.consystems.nl

Renes Oud Papier BV www.renes.nl

BSF Expeditie B.V. www.bsf.nl

Geveke Technical Solutions www.geveke-technicalsolutions.nl

Wilt u meer informatie over deze bedrijven? Kijk op www.recyclingmagazine.nl.

Ook uw logo op deze pagina? Neem contact op met Lida Meyers tel. 088 2944 738 [email protected] Fred Balduk tel. 088 2944 741 [email protected]

ontmantelen / materieel

Tata Steel demonteert elektrofilterinstallatie Henk Meinen (o.b.v. persbericht)

B

ij Tata Steel in IJmuiden is de demontage van de elektrofilterinstallatie gestart. Het 48 meter hoge, 32 meter brede en 23 meter lange elektrofilter is de voormalige milieu-installatie voor het afvangen van stof uit de sinterfabriek. Met de komst van de doekfilterinstallatie voor de sinterfabriek, die eind vorig jaar volledig in gebruik is genomen, is het elektrofilter overbodig geworden. De sloop zal begin 2015 gereed zijn, waarna in het voorjaar de ontmanteling van de zogenaamde hoge druk wasser ter hand wordt genomen. Die wasser reinigde voor de komst van de doekfilterinstallatie de rookgassen van de sinterfabriek. Het uit beide installaties gedemonteerde staal wordt in de oxystaalfabriek in IJmuiden recyclet. Totaal gaat het daarbij om circa 900 tot 1.200 ton staal. Deze recycling past in het streven van Tata Steel in IJmuiden om zoveel mogelijk een gesloten kringloop te creëren. Van de bijproducten van de processen in de fabriek wordt 98% heringezet. Daarbij gaat het onder meer

om de oxides die van de plakken staal worden gehaald en het kooksgas dat wordt gebruikt om de plakkenovens in

de warmbandwalserij te stoken. Ook staal uit overbodig gebouwen wordt bij Tata Steel recyclet. n

Drie nieuwe Bell’s voor Vink Henk Meinen (o.b.v. persbericht)

Van der Spek in Vianen leverde onlangs drie nieuwe Bell B25E dumpers aan Vink. Door gebruik te maken van zeer hoogwaardige en lichte metalen in het geheel nieuw ontwikkelde chassis bedraagt het eigen gewicht van deze Bell B25E 18.700 kilogram en dat is voor dit soort machines laag te noemen. De Bell kan daardoor ook op zeer slechte ondergronden worden ingezet en natuurlijk is een lager gewicht gunstig voor het brandstofgebruik. De Bell’s zijn uitgerust met de nieuwste Mercedes OM 926 LA

46 46_tata-vink.indd 46

6-cilinder dieselmotor. Die motor voldoet aan de nieuwste emissie-eisen en heeft een inhoud van 6,37 liter en een vermogen van 282 pk. Als eerste klus worden de nieuwe machines door Vink ingezet bij een groot project in Denemarken. De opdracht – voortkomend uit een aanbesteding van het consortium TBI Infra en Van Gelder – betreft de aanleg van een rondweg bij Kopenhagen door glooiend terrein. In totaal gaat het om het ontgraven, vervoeren en verwerken van 550.000 m3 grond. Het uitvoe-

ren van 340.000 m2 grondstabilisatie en het profileren van in totaal 395.000 m2. n


02-12-14 13:05

IJzervracht of stille nacht?

Hoe u ook tegen kerst aankijkt... ...het is altijd goed om tegen het einde van het jaar eens terug te kijken naar het afgelopen jaar. Wat hebben we bereikt, waar staan we nu en waar willen we heen. Voor Jansen was 2014 een druk maar succesvol jaar. Iets om dankbaar voor te zijn en waar we ook u voor willen bedanken. Ook in 2015 zijn we u graag van dienst! We wensen u gezegende feestdagen en een voorspoedig nieuwjaar!

Nijmegenstraat 3-17 3087 CD Rotterdam T. +31 (0)10 - 491 13 70 F. +31 (0)10 - 429 81 08 [email protected]

www.jansengroup.com Jansen Recycling_adv 1-dec-02.indd 1

25-11-14 13:19

ONE-STOP-SHOP FOR WEAR PRODUCTS AND SERVICES Hardox Wearparts is een international netwerk van gecertificeerde producenten van slijtonderdelen uit Hardox. De leden van dit netwerk leveren juliie hoogwaardig materiaal, service en knowhow. De Hardox slijtplaten onderscheiden zich van ieder ander product door hun specifieke eigenschappen in hardheid, sterkte en een goede bewerking. Hardox Wearparts est un réseau international de fabricants de pièces dúsure de haute qualité en Hardox. Lóbjectif des membres du résaue est de proposer des pièces dúsure de la meilleure qualité, supportées par le meilleur service également. La tôle anti-abrasion Hardox est reconnue pour être dúne grande dureté, d´être très résistante et dávoir un bon usinage. Hardox is verkrijgbaar in verschillende hardheden/ Hardox est disponible en différents niveaux de dureté: Hardox 400 – 450 – 500 – 550 – 600 – HiTuf – Extreme België/ Belgique:

Nederland

Hardox Wearparts Center Herstal L.A.D.M. B-4040 Herstal NL Tel: +32(0)4 248 10 35 [email protected] http://www.ladm.be

Hardox Wearparts Center Zaandam Geha-Laverman NL-1507 CG Zaandam Tel: +31 (0)75 65 39 800 [email protected] www.geha-zaandam.ni

www.hardoxwearparts.com

Coolrec PHB klaar voor de toekomst. BVOR 25 jaar. 48e jaargang - december nummer 8. Spierings: zorgen voor geen zorgen bij renovatie of sloop

Recommend Documents