iedereen een bijzondere uitgave van Ipse de Bruggen
‘Van zorgen voor naar zorgen dat’
“Het kan ècht en cliënten voelen zich er goed bij”
n r. 1 - f e b r u a r i 2 0 1 4
Redactioneel U kon het in de vorige Iedereen al lezen: Ipse de Bruggen verlegt haar koers. We gaan van ‘zorgen voor’ naar ‘zorgen dat’. Een simpel zinnetje. Maar er schuilt soms een ware cultuuromslag achter. Want hoe kan je als begeleider, als zorgen in je bloed zit, de regie
Colofon ‘Iedereen’ is een uitgave voor alle relaties van Ipse de Bruggen. Het blad verschijnt drie keer per jaar. Het volgende nummer komt begin juni uit.
bij de cliënt laten? Ga je op je handen zitten als een cliënt met zijn veters prutst terwijl jij ze eenvoudig kan strikken? Of grijp je toch even in, behulpzaam als je bent? En hoe zorg je er als arts voor dat
Teksten Rob van Es Overige teksten: afdeling Marketing & Communicatie Ipse de Bruggen
cliënten mee kunnen beslissen over belangrijke onderwerpen? Heb jij bijvoorbeeld het laatste woord over medicijngebruik? Zijn dat de
Foto’s Rob van Es Tom Pilzecker Rogier van de Ree, Camelot Fotografie Overige foto’s: afdeling Marketing & Communicatie Ipse de Bruggen
ouders? Of heeft de cliënt zelf ook inspraak? Maar hoe moet dat dan met cliënten die niet kunnen praten? De antwoorden op deze vragen verschillen natuurlijk van cliënt tot cliënt. Het hangt af van de mate van beperking, van de vaardigheden,
Eindredactie Afdeling Marketing & Communicatie Ipse de Bruggen
van de situatie en zeker ook van de wensen van een cliënt of en hoe je opschuift van ‘zorgen voor’ naar ‘zorgen dat’. Wat de een betutteling
Concept Wubbe©©, Delft
noemt, is voor de ander veiligheid.
Vormgeving Koring Grafische Vormgeving
De Iedereen ging op zoek naar mooie voorbeelden van ‘zorgen dat’. En ondanks dat we de koers pas sinds dit jaar zo benoemen, zijn die al
Druk Artoos
volop te vinden in de organisatie. Maak kennis met Saskia Oudshoorn,
Vragen? Mail naar redactie.iedereen@ ipsedebruggen.nl
die zelf voor ons opschreef wat zelfstandigheid voor haar betekent. Met de bewoners van de Stellingmolen in Maassluis, die besluiten
Voorpagina Op de voorpagina zorgdirecteur Marcel Schellart. Op pagina 4 vertelt hij over de nieuwe koers van Ipse de Bruggen. Disclaimer Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen, vermenigvuldigd of gereproduceerd zonder schriftelijke toestemming van Ipse de Bruggen en/of andere auteursrechthebbenden. Ipse de Bruggen kan geen aansprakelijkheid aanvaarden door onjuistheid en onvolledigheid van de inhoud van deze uitgave.
2
nemen in hun eigen bewonersraad. Met zorgdirecteur Marcel Schellart, voor wie ‘zorgen dat’ niet meer dan logisch is. En met de bewoners van de Keijzershof in Pijnacker, die allemaal heel verschillend zijn en allemaal in hun waarde worden gelaten. En de begeleiders? Die zorgen dat dat de normaalste zaak van de wereld is. 650-53520-0911-1258
Annemiek de Ruiter Eindredacteur Iedereen
8
4 18 12
16
14
4 Meer kansen voor de cliënt
14 ‘Wij bepalen het, wij wonen hier’
19 Bijzondere berichten - Delftse Zaak beste leerbedrijf - Onderneem met Ipse de Bruggen
8 Eigen regie in Pijnacker 16 Vrijwilliger: nat pak voor de 12 ‘Het kleine steuntje in de rug’
19
- Vele gezichten, één krant
badmeester 18 Ipse de Bruggen in verandering
3
Va n ‘ z o r g e n v o o r ’ n a a r ‘ z o r g e n d a t ’
Meer kansen voor de
4
cliënt en zijn netwerk Ipse de Bruggen werkt aan een nieuwe invalshoek bij het verlenen van zorg. Het principe heet ‘van zorgen voor naar zorgen dat’. Of – iets uitgebreider geformuleerd – het accent wordt verlegd van ‘zorgen voor de cliënt’ naar ‘ervoor zorgen dat een cliënt en zijn netwerk in grotere zelfstandigheid zelf meer kunnen doen’. Op verschillende plaatsen, zoals in Nieuwveen, wordt al proefgedraaid met de nieuwe aanpak. Directeur zorg Marcel Schellart legt uit hoe dat nu precies zit met ‘van zorgen voor naar zorgen dat’.
“‘Van zorgen voor naar zorgen dat’ is een ontdekkingsreis waarbij wij als Ipse de Bruggen nieuwe dingen moeten durven doen.”
5
“Gewoon je eigen gang kunnen gaan, samen met je familie, vrienden en andere contacten”
Over cirkels en kruisjes en over de cliënt en zijn netwerk
Maar hoe doe je dat in de praktijk?
Marcel pakt een stuk papier en tekent in het midden een cirkel
begeleiders anders naar de cliënt kijken.
met daarin de tekst ‘de cliënt’. Daaromheen staat een ruimere
Marcel: “Je zult vaker je handen op je rug moeten houden,
cirkellijn. Op die buitenste lijn staan hier en daar kruisjes.
niet alles willen regelen om de cliënt tegemoet te komen. Dat
Marcel: “Het ene kruisje staat voor de ouders en andere
komt raar over voor iemand die gewend is zorg te leveren.
kruisjes staan voor vrienden, de buren, de sportclub enzovoort.
Toch is het minder vreemd dan het lijkt. We scheppen
Die buitenste cirkellijn verbindt dus alle kruisjes met elkaar.
randvoorwaarden, we zorgen ervoor dat een cliënt beter in
Mooi gerangschikt in een kring rondom de cliënt. Die kring is
staat is om eigen keuzes te maken en om – zo mogelijk –
het netwerk van de cliënt”.
samen met zijn familie allerlei beslissingen te nemen. Daar is
“Maar op een dag valt er een gat in die buitenste cirkel en de
een cliënt die gerespecteerd wil worden in zijn hoogst
verbindingen tussen de kruisjes sluiten daardoor niet overal
persoonlijke individualiteit bij uitstek bij gebaat.” Ervaringen
meer goed op elkaar aan. Het netwerk rond de cliënt hapert.
bij collega-organisaties zoals Edégé-Reigersdaal, J.P. van den
Daardoor ontstaat een hulpvraag. Via dat gat in de netwerkcir-
Bent, en Vanboeijen laten zien dat de weg van ‘zorgen voor
kel komt Ipse de Bruggen binnen. En Ipse de Bruggen gaat
naar zorgen dat’ geen luchtkasteel is. Het kan ècht en
linea recta af op de cliënt in het midden. Rond die cliënt legt
cliënten voelen zich er goed bij.
Ipse de Bruggen allerlei hulpstructuren aan.”
De buitenste cirkel repareren Op een of andere manier heeft Ipse de Bruggen de buitenste cirkel (ouders, vrienden, sportclub enz) niet goed in de gaten. We richten ons voornamelijk op de cliënt. Marcel: “Dat wordt anders als we het principe volgen van ‘van zorgen voor naar zorgen dat’. Dan richten we ons niet alleen op de cliënt, maar vooral ook op het netwerk van de cliënt. We proberen dan als Ipse de Bruggen de buitenste cirkel te repareren, zodat de cliënt met steun van zijn netwerk weer zoveel mogelijk zelfstandig uit de voeten kan.” Zo bijzonder is dat eigenlijk niet. Want of je nu een handicap hebt of niet, wat iedereen het liefste heeft is: gewoon je eigen gang kunnen gaan, samen met je familie, vrienden en andere contacten. Marcel: “Waarom zou dat dan anders zijn bij iemand met een verstandelijke beperking?”
6
‘Van zorgen voor naar zorgen dat’ betekent dus dat we als
Klantbeleving en toekomstsessies Het principe van ‘van zorgen voor naar zorgen dat’ komt niet uit de lucht vallen. Marcel: “In Nieuwveen doen we al twee jaar ervaring op met het principe van de klantbeleving. De essentie: als een cliënt zich begrepen voelt, zelf oplossingen zoekt, goed woont en passende faciliteiten heeft, dan heeft de cliënt het beter naar z’n zin. Bij het perspectief van de klantbeleving bepalen niet wij wat goede oplossingen en passende faciliteiten zijn, maar de cliënt zelf en zijn netwerk. Die aanpak kun je zien als een voorloper op ‘van zorgen voor naar zorgen dat’.” Het sluit ook aan op de recente toekomstsessies en de leiderschapsdag die Ipse de Bruggen heeft gehouden: al die
Van multidisciplinair naar interdisciplinair
ervaringen en recente bijeenkomsten richten zich vooral op wat
‘Van zorgen voor naar zorgen dat’ vraagt van teams dat ze
de cliënt zèlf – samen met zijn netwerk – wil en op de manier
in gesprek gaan met de cliënt en met de mensen die het
waarop Ipse de Bruggen daar qua organisatie concreet op
netwerk rond de cliënt vormen. In die dialoog kunnen
kan inspelen.
oplossingen worden geopperd waar eerder nog niet aan gedacht was. In die situaties komt het erop aan om als
Bezuiniging?
begeleider en als team verantwoordelijkheid te nemen.
Mensen die er mee kennismaken zijn enthousiast. Maar wie
Marcel: “Soms moet je zelfs bestaande regels ter discussie
‘van zorgen voor naar zorgen dat’ nog niet goed kent, oppert
stellen. Want oplossingen die de cliënt en zijn netwerk
soms dat het principe eigenlijk gewoon een verkapte
belangrijk vinden, passen niet altijd in de kaders die we
bezuiniging is. Je kunt Marcel Schellart er behoorlijk mee op
vooraf met elkaar hebben vastgelegd. Dat is ook niet erg.
de kast jagen. “Of ‘van zorgen voor naar zorgen dat’ duurder
‘Van zorgen voor naar zorgen dat’ is een ontdekkingsreis
of goedkoper is dan hoe we het nu doen, is niet van belang.
waarbij wij als Ipse de Bruggen nieuwe dingen moeten
Wat we doen, is schotten weghalen. Schotten tussen Ipse de
durven doen.”
Bruggen en familie en vrienden van de cliënt bijvoorbeeld.
Verantwoordelijkheid nemen. Niet de regels, maar de cliënt
Maar ook schotten tussen gemeenten, welzijnsinstellingen,
als uitgangspunt nemen: dit alles heeft nog een andere
vrijwilligersorganisaties, woningcorporaties en tussen onze
consequentie. Waar verschillende disciplines in en rond een
eigen diensten en afdelingen. Doordat mensen niet langer
team nu nog multidisciplinair samenwerken, wordt dat straks
denken vanuit eigen organisatiekaders, maar vanuit het
een kwestie van interdisciplinair samenwerken. Schotten
kader van de cliënt, is er opeens veel meer mogelijk. En ja,
tussen de verschillende disciplines verdwijnen als het gaat om
daardoor kan het ook allemaal goedkoper. Maar dat is
dat ene gedeelde perspectief: het faciliteren van meer
niet de eerste doelstelling. De cliënt en zijn netwerk maken
zelfstandigheid van de cliënt.”
het verschil.”
7
Van links naar rechts Rianne, Peter, Guus, Wim en Wilma
Eigen regie in Pijnacker: res ‘Van zorgen voor naar zorgen dat’ is natuurlijk niet nieuw. In Pijnacker bijvoorbeeld wordt de regie al sinds jaar en dag bij de cliënt gelegd. Dat uit zich in kleine maar veelzeggende dingen. Ook op een doodgewone doordeweekse dinsdagavond.
Wie bij de bewoners in woonloca-
snel over ‘leuke dingen doen’.
En dat is, vooral in de weekends,
tie ‘Keijzershof’ in Pijnacker op
Guus zit in clubtenue klaar voor
te merken in huis. Begeleider
bezoek komt, mag altijd mee-eten.
zijn wekelijkse voetbaltraining,
Leonieke: “We doen er, samen met
“Logisch”, vindt locatiemanager
bewoner Peter gaat graag naar zijn
familieleden en vrijwilligers, alles
Peter van Baalen. “Dit is een huis.
zus en de dames houden van
aan om de bewoners zoveel
Of liever nog, een thuis. Als jij
feestjes. “Gezellig!” Maar ook
mogelijk een eigen leven te laten
thuis je familie of vrienden op
handballen, films kijken en
leiden en zelf keuzes te leren
bezoek krijgt, vind je het toch ook
boodschappen doen zijn populair.
maken. Daar horen hobby’s,
leuk als die blijven eten?”
Vrije tijd met elkaar, familie, vrienden en vrijwilligers
feestjes vieren natuurlijk bij. We
bewoners Truus, Guus, Peter, Marja en Gerda. Daar gaat het
Leuke dingen doen betekent
met de metro naar Rotterdam gaat
gesprek tussen de happen door al
duidelijk voor iedereen iets anders.
om met vrienden uit te gaan”.
Dus schuiven we aan bij de
8
sporten, op bezoek gaan en hebben een bewoner die af en toe
Julianne
Rianne
pectvol en vanzelfsprekend Na het eten worden de huishoude-
de algemene ruimten zijn de
hebben ons wel eens zorgen
lijke taken verdeeld. De vaatwasser
bewoners met begeleiding op pad
gemaakt over Kaliet. Toen bleek
inruimen, koffie zetten, het vuilnis
gegaan.”
dat de taxi niet was gekomen en ze
wegbrengen… het gebeurt
Kaliet heeft een knus meiden
al lang zat te wachten. Toen zijn
allemaal zonder morren. Het is een
appartement met een keurig
we gaan denken over een manier
taakverdeling die onder begelei-
opgeruimd keukentje. “Ik heb voor
om haar wel te laten reizen maar
ding door de bewoners is opge-
mijn verjaardag een Senseo
ook gemakkelijker contact met
steld. De jarige Kaliet trakteert op
gekregen, dan kan ik koffie zetten
begeleiding op te laten nemen.
cake, en laat haar appartement
als ik bezoek heb. En ’s morgens
Nu heeft ze een telefoon op zak.
zien. Geen ruimte in de Keijzers-
voor ik naar mijn werk ga voor
Na een training kan ze als er iets
hof is hetzelfde.
mezelf een lekker bakkie maken.”
aan de hand is, de begeleiding
Peter: “Je kunt wel naar Ikea rijden
Kaliet werkt vier dagen in de week
bellen. Zo houdt ze haar zelfstan-
voor 26 dezelfde kasten maar dan
bij dagbestedingslocatie Bisnis in
digheid maar hebben we allebei
wordt het nooit iets van de
Zoetermeer. “Ik ga er zelf naar toe.
een geruster gevoel.”
bewoners zelf. Toen we hierheen
Met de taxi. En als er iets niet
verhuisden hebben daarom alle
goed gaat, kan ik de begeleiding
Goede tijden
bewoners met de hulp van familie
bellen.”
Ook beneden, bij de woongroepen,
en vrienden hun eigen kamer
Een mooi voorbeeld van ‘zorgen
is de koffietijd aangebroken. In een
ingericht. Voor de inrichting van
dat’, licht Leonieke toe. “We
van de woonkamers staat de
9
hebben allemaal hun eigen
Annemarie en José zitten aan tafel
Wat je zelf kookt, smaakt altijd lekkerder
te kleuren. Frank en Carlien
De jongeren van de woongroep
samen. In ieder geval eten, en
schuiven ook aan. Ze vertellen over
aan de andere kant van de gang zijn
regelmatig een spelletje op de Wii.
de vogel; die is van José. Voor haar
nog niet bezig met GTST. Eerst het
Verder wilden de jongeren graag
verjaardag gekregen, fluistert ze.
brood smeren voor op het werk de
leren koken. De bewoners van de
De anderen herinneren zich de
volgende dag. Begeleider Melissa
woongroepen hebben behoefte om
verjaardag van José ook nog wel.
hijgt nog na van een sprintje naar
met anderen in een groep te
De hele groep was uitgenodigd op
de metrohalte: “Ik moest even
wonen, maar ook zij willen zoveel
haar feest. Er was muziek, en er
iemand helpen om haar OV
mogelijk regie over hun eigen leven.
waren frietjes!
Chipkaart op te laden.” Carenza,
Er is een vrijwilliger gevonden
De televisie leidt een beetje af.
Maartje, Michel, Sylvana en Jordi
die samen met hen bespreekt wat
Carlien: “Ik ga straks niet naar
verzamelen op de banken in de
ze willen eten. Ze doet met hen
GTST kijken hoor, daar vind ik niks
woonkamer, een beetje verlegen.
de boodschappen en leert ze hoe
aan.” Geen probleem, legt
Maar als het over hun werk en hun
ze het klaar moeten maken.
Leonieke uit. Want ook in de
hobby’s gaat, komen ze los. Zo gaat
Michel: “Wat je zelf kookt, smaakt
woongroep hebben alle bewoners
Sylvana elke week met haar nicht
altijd lekkerder.”
een eigen kamer waar ze zich
naar Zumba-les. Leonieke: “Dat is
terug kunnen trekken. Dus kijkt
geen speciale les voor mensen met
Relatie
Carlien op haar eigen televisie iets
een verstandelijke beperking, dus
In de Keijzershof wonen ook nog
wat ze wel leuk vindt.
dat is best bijzonder.” De bewoners
vijf bewoners met een eigen
televisie aan en kwettert een vogel.
10
bezigheden, maar doen ook dingen
Thuis in Pijnacker De 26 mannen en vrouwen die in woonlocatie ‘Keijzershof’ in Pijnacker wonen, hebben een matige tot lichte verstandelijke beper king en zijn goed mobiel. Zij hebben in een mooi, nieuw pand midden in een woonwijk de woonruimte en begeleiding die bij hen past. Heel verschillend, maar altijd ontwikkelingsgericht en individueel op maat. Op de eerste etage zijn twee woongroepen van vijf personen, met elk een gezamenlijke huiskamer en voor elke bewoner een eigen slaap kamer met sanitair. Op de volgende etages hebben 11 bewoners een eigen 1-kamerappartement met een gezellige gezamenlijke woon keuken en 5 bewoners hebben een eigen 2-kamerappartement. Er is vrijwel altijd begeleiding aanwezig, maar ze hebben ook veel steun aan en plezier met elkaar, hun familie, vrienden en vrijwilligers.
tweekamerappartement. Zij kunnen
haar liefde voor paarden duidelijk
cliënten, consequente gebruik van
hun eten halen in de keuken
aan haar interieur af te lezen. En
het woord bewoners in plaats van
beneden, maar leven verder niet in
haar liefde voor Wilco, die ook een
de term cliënten. Over het bewo
de groep. Leonieke en haar collega’s
appartement heeft in Keijzershof.
nersoverleg dat elke 14 dagen
proberen zo min mogelijk te sturen.
“Wij hebben al heel lang een
vergadert. Over de telefoon,
Als ze willen is er aanspraak en
relatie”, vertelt Rianne. In het
waarmee de begeleiders contact
volgens afspraak is er dagelijks
weekend blijft Wilco slapen.
houden met de bewoners zonder
begeleiding op hun appartement.
Doordeweeks niet. Rianne: “Want
binnen te komen in hun privéruim
De appartementsbewoners zetten
dan moeten we naar ons werk de
te: “Ik moet nog even iemand
zelf de wekker, halen hun eigen
volgende dag.” Leonieke vertelt dat
bellen en daarna kan ik bij jou
boodschappen en doen zelf of met
daar goede afspraken over zijn
langs komen. Ik ben er over een
begeleiding de was.
gemaakt. Voorzichtig bouwen de
half uurtje”. En over het conse
Julianne en Rianne laten trots hun
twee het samenleven op.
quente kloppen of aanbellen, dat
appartement zien. Op de deur van
begeleiders doen als ze wèl
de badkamer hangen pictogram
Begeleiding op maat
iemands kamer of appartement in
men. Leonieke: “Pictogrammen
Een doodgewone doordeweekse
willen gaan. Een kwestie van
helpen Julianne na een trainingspro
dinsdagavond in Pijnacker.
respect, volgens locatiemanager
gramma zelfstandig de volgorde van
Met tientallen kleine en grotere
Peter. “Het is hun huis en hun
handelingen uit te kunnen voeren.”
voorbeelden van ‘eigen regie’. En
leven. Dat kun je omschrijven als
Bij Julianne hangt Lady Gaga
dan hebben we het nog niet over
‘van zorgen voor naar zorgen dat’.
prominent in beeld, bij Rianne is
het binnenshuis, op verzoek van de
Voor ons is het vanzelfsprekend.”
11
Va n z o r g e n v o o r n a a r z o r g e n d a t b i j I p s e d e B r u g g e n
“Het kleine steuntje in de rug dat ik soms nodig heb”
12
Bij Ipse de Bruggen willen we de regie meer neerleggen waar hij volgens ons thuis hoort: bij de cliënt. Wie kan beter vertellen wat dat betekent dan de cliënten zelf? Saskia Oudshoorn, die een lichte verstandelijke beperking heeft en daarom bij Ipse de Bruggen begeleid wordt, schreef het voor ons op.
“Er zijn in korte tijd wel een aantal dingen bij Ipse de Bruggen
keer fout, maar naar mijn mening leer je daar meer van, dan
veranderd. Als cliënt merk je natuurlijk ook niet alles, veel
dat iemand zegt: ‘Nee dit mag je niet, want…’. Als iemand
dingen gaan via de begeleiders en de locatiemanagers. Soms
vaak tegen je vertelt dat je iets niet mag doen, dan doe je het
denk ik ook wel beter, want niet alles is altijd even leuk om te
juist. Zo zit ieder mens toch in elkaar? En waarom iemand met
horen. Maar er zijn ook veel situaties die mij (en alle andere
een (lichte) beperking dan niet?
cliënten) wel degelijk aan gaan. Tenslotte draait het om de
Waar ik ook erg over te spreken ben, is dat de begeleiding in
cliënt, om hem/haar zo’n goed mogelijk leven te geven.
mijn omgeving vaak wel dezelfde lijn naar mij toe trekt. Zij houden ook nauw contact met de begeleiding van de dag
Als ik dan even na ga bij mijn eigen situatie: ik kan gelukkig
besteding. De mensen van de dagbesteding kunnen dan daar
heel veel bespreekbaar maken met mijn begeleiders. Zij zijn er
vervolgens ook weer op in spelen. Ik vind het jammer dat ik
tenslotte voor om mij in bepaalde situaties te helpen en ook
momenteel geen reguliere baan kan hebben, dit heb ik
om mij in de toekomst zelfstandiger te laten worden. Hoewel
voorheen wel altijd gehad. Ik doe nu ongeveer zo’n 2 jaar
ik dat nu ook wel redelijk ben. Alleen heb ik momenteel wel
dagbesteding, vind het ook leuk, alleen ik voel me er niet altijd
begeleiding nodig, ook al is het maar dat kleine steuntje in de
nuttig bij. En bij een reguliere baan kan ik me nuttig maken
rug dat ik soms nodig heb. Maar niemand vindt het leuk (jong
voor andere mensen in de samenleving. En ik vind ook dat
of oud) om betutteld te worden. Dus mensen met een (lichte)
iedereen recht heeft om in de samenleving te werken, ook
beperking al helemaal niet. Gelukkig gebeurt dit bij mij ook
mensen die misschien een (lichte) beperking hebben. We zijn
niet en als het eventueel wel een keer gebeurt dan zeg ik er
toch allemaal mensen? Soms vind ik het daarom ook zo
ook echt wel wat van. Soms ben ik het niet met de begeleiders
oneerlijk dat de politiek zulke dingen besluit, dat mensen met
eens, dit kan ik dan vervolgens wel op een nette manier bij hen
een beperking geen gewone baan kunnen behouden. Terwijl
bespreekbaar maken. En er wordt altijd wel iets mee gedaan,
zij niet weten hoe het er dan echt aan toe gaat in de
alleen ieder mens is anders (gelukkig maar) dus alle mensen
samenleving.
van de begeleiding kunnen ook weer op een andere manier
Mijn afspraken kan ik gelukkig allemaal zelf regelen, bijvoor-
reageren. Ik weet namelijk van mezelf dat ik dat één van de
beeld als ik naar vrienden of familie ga. Natuurlijk moet ik het
lastigste hindernissen vind in het begeleid wonen. Een
wel even aan één van de begeleiders laten weten, maar dat lijkt
oplossing is daarvoor wel dat je naar je persoonlijke begeleid-
me logisch, anders weten ze op een gegeven moment ook niet
ster (pb’er) kunt gaan, ten eerste kent diegene je toch wel het
meer waar ik uithang. Soms bekijk ik het wel per situatie. Als ik
beste en zo krijg je ook geen conflicten met je andere begelei-
naar een medische afspraak ga, dan vind ik het meestal wel fijn
ders, omdat zij soms niet van bepaalde afspraken/situaties op
als er iemand meegaat die dicht bij me staat, begeleiding of
de hoogte zijn.
ouders. Alleen financiële zaken vind ik soms wel eens lastig te
Daarom is het voor mij belangrijk om te weten dat ik ook veel
regelen, want daar komt vaak veel bij kijken. Maar daar wordt
beslissingen zelf kan nemen en niet dat daar steeds iemand
ik dan ook mee geholpen, dit doe ik dan met diegene samen,
bovenop zit om te controleren of iets wel goed gaat. Nee, laat
zodat ik er ook steeds weer meer van kan leren. Want iedere
mij maar iets zelf ondernemen en misschien gaat het wel een
dag leert een mens bij, dus dat werkt bij mij ook zo.”
13
Aan de Stellingmolen in Maassluis zetten begeleiders niet zomaar de televisie in de woonkamer aan. “Ze moeten het eerst aan ons vragen. Wij bepalen het dan, wij wonen hier”, vertelt Ilona. llona vormt samen met Joyce, Elma, Ronald en Anuschka (v.l.n.r.) de bewonersvergadering die de in totaal negen bewoners van de Stellingmolen vertegenwoordigt.
“Wij bepalen het, Elke zes weken bespreken de leden van de bewonersvergade-
kader van een project voor cliënt empowerment. Joyce: “Dat
ring de belangrijke kwesties die spelen in het huis. Ze geven
betekent dat je meer zelf mag weten, want het is jouw leven.
van tevoren aan welke punten ze willen bespreken, zodat
Als ik vroeger bijvoorbeeld kleren ging kopen, dan zei de
begeleider Paula een agenda voor het overleg kan maken.
begeleiding wat er goed was om te nemen. Maar eigenlijk
Daar staan de meest uiteenlopende onderwerpen op. Kleine
kan je gewoon zelf kiezen en moet de begeleiding jou alleen
onderwerpen zoals wat de beste plek is voor het dienblad
maar helpen.”
voor koffie en thee, maar ook grote zoals waar de bewoners op vakantie willen. Alles mag op de agenda, en alles wordt
Naar aanleiding van het project zijn Paula en Joyce ook naar de
serieus besproken. “Want het is goed om over dingen te
inspraak van de bewoners gaan kijken. Paula: “Vroeger vond
praten”, weet Ilona.
overleg met de bewoners plaats onder het eten. Dat werkte niet prettig. Daarom hebben we met een paar bewoners de
14
Empowerment
huidige bewonersvergadering opgezet.” En die werkt prima,
De bewonersvergadering bestaat sinds 2009. Joyce weet nog
volgens alle leden. “Het gaat goed, heel goed”, vindt Anuschka.
precies hoe het begon: “Ik ben met Paula naar Schiedam
“We kunnen goed praten”, beaamt Ronald. “Je kan veel
geweest om te leren hoe je beter kan zeggen wat je zelf wil.
vragen”, zegt Elma, “En elkaar helpen.” En als de bewoners
En we zijn ook naar symposiums geweest met mensen van
vergadering het een keer niet eens wordt, is er een simpele
buiten de stichting.” Al deze activiteiten vonden plaats in het
regel die altijd werkt volgens Ilona: “Meeste stemmen gelden.”
Afspraken die gemaakt zijn in de bewonersvergadering zijn bindend. Dat was best even wennen voor de begeleiders.
wij wonen hier” De wind van voren
Helaas vonden ze de toekomstsessie een beetje tegenvallen.
Afspraken die gemaakt zijn in de bewonersvergadering zijn
Ilona: “Het was een beetje moeilijk.” Over de belangrijke
bindend. Dat was best even wennen voor de begeleiders.
punten die ze hadden meegenomen, praat de bewoners
Paula lacht: “Want soms krijg je echt de wind van voren.
vergadering nu maar zelf verder. En Paula neemt de bevin
Dan hoor je ineens: ‘Wij wonen hier’ en dan gaat het niet
dingen weer mee naar overleggen met haar Ipse de Bruggen
altijd zoals het personeel wil! Voor ouders was het ook een
collega’s. Dan werkt het beter.
openbaring dat er een bewonersvergadering kwam. Zij vinden het in het algemeen een goede zaak en geven aan dat ze zien
Oplossingen
dat hun kind nu meer voor zichzelf opkomt. Dat vergroot de
De bewonersvergadering is er nog niet uit wat in 2014 de
eigenwaarde en daarmee de zelfstandigheid.”
vakantiebestemming moet worden. Die van vorig jaar ligt nog vers in het geheugen. “We gingen naar Valkenburg”, vertelt
De bewoners van de Stellingmolen weten al hoe belangrijk
Anuschka enthousiast. “Maar het ging bijna mis met de bus”,
dat is. Ze hebben daarom deze zomer ook meegedaan aan de
vult Ilona aan. De bewoners hadden de klaarstaande bus
toekomstsessies over ‘van zorgen voor naar zorgen dat’. Daar
gemist omdat de naam van de reisorganisatie er niet op stond.
wilden ze onder meer inbrengen dat ze moeite hebben met
Ilona: “Nou, dan schrik je echt!” Maar uiteindelijk kwam alles
wisselingen van personeel. “Want er komen best vaak nieuwe
goed. Want, vraagt Paula: “Problemen zijn er om?” “Op te
mensen en die kennen ons niet zo goed”, licht Joyce toe.
lossen”, knikt de voltallige bewonersvergadering.
15
Vrijwilligers Het gaat zeker weten lukken:
Elke maandagmiddag gaan
bij. Maar hij vindt niets lekkerder
binnenkort bezorgen ze
Alphonso Martens en Jacqueline
dan zich met zijn benen om
Sassen samen ‘zwemmen’ in de
Jacqueline heen en zijn armen
Antilope; het bewegingscentrum
achter zich al drijvend door het
van landgoed Ursula in Nieuwveen.
water te laten bewegen.
badmeester Vincent een nat pak. Laatst lukte het bijna. Alphonso pakte hem bij zijn
Alphonso vindt het heerlijk in het
enkels, trok, en trok… bijna lag
water en dat is duidelijk te zien.
Wordt het een beetje spannend,
Terwijl hij aan de hand van
dan knijpt hij zijn benen bij elkaar.
Jacqueline langzaam langs een
“Au”, roept Jacqueline dan en al
Vincent met badjas en al in het zwembad. Nét niet. Vincent
trapje het bad in loopt, breekt er
snel is er weer een lach en
was hem net te snel af en bleef
een grote lach door op zijn gezicht.
ontspant Alphonso weer. “Sinds hij
veilig op het droge. Voor
Als ze even later door het water
geopereerd is, is hij angstiger
Alphonso en Jacqueline zat er
bewegen blijft die stralende lach.
geworden,” legt Jacqueline uit.
Buiten het water is Alphonso
“Hij heeft toen maanden lang niet
niet veel anders op dan hem
afhankelijk van een rolstoel. Echt
mogen zwemmen en was daarna
wat nat te spetteren en nog
zwemmen kan hij niet, dus een fors
duidelijk zijn veiligheid kwijt. Beetje
een baantje te trekken.
aantal baantjes trekken is er niet
bij beetje komt dat weer terug en
Elke week een uurtje
16
durft hij weer steeds meer.” De
Door buurvrouw gestrikt
Dat is voor ons misschien gewoon,
eerste keren dat Alphonso weer
Jacqueline haalt Alphonso op bij
maar voor hem heel speciaal. Dat
ging zwemmen, ging bewegings-
de dagbesteding en gewapend
maakt dit werk zo mooi. En het
agoog Vincent van Koert mee het
met zwemkleding en handdoeken
doet mij ook goed, ik ga altijd met
bad in om Jacqueline en Alphonso
trekken ze naar het zwembad.
een heel tevreden gevoel weer naar
al doende te leren hoe ze weer
Omkleden, douchen en later
huis.” Dik dertien jaar geleden had
konden genieten. “In het begin
afdrogen en aankleden duurt
ze niet kunnen denken dat ze zo
hielden we nog een hand achter
ongeveer even lang als het half uur
lang zwemvrijwillig zou zijn.
Alphonso’s hoofd, rug en benen.
dat ze in het water zijn. Elke week is
“Toen mijn kinderen naar school
Al snel werd dat nog maar één
ze dus ruim een uur als vrijwilliger in
gingen vroeg mijn buurvrouw of
hand onder zijn rug. Ik stimuleer
de weer. “Het is gewoon heerlijk
ik zwemvrijwilliger wilde worden.
hem ook om zelf actiever te
om te doen. Zodra ik die heerlijke
Ik ben met haar meegegaan om
bewegen in het water. We lopen
lach van Alphonso zie, weet ik waar
te kijken en ben gebleven.
dus altijd ook een paar stukjes.
ik het voor doe. Cliënten moeten
Eerst heb ik nog met een andere
Maar drijven vindt hij het aller
altijd de aandacht van begeleiders
cliënt gezwommen, maar inmiddels
lekkerst en hij wordt er heerlijk
delen, dit is écht een moment
gaan Alphonso en ik al meer dan
ontspannen van.”
waarop hij al mijn aandacht krijgt.
tien jaar naar het bad.”
‘zwemmen’
Feest Haar vrijwilligerswerk wordt gewaardeerd. Door Alphonso en door de organisatie. Jaarlijks is er een feestelijke avond op landgoed Ursula voor alle vrijwilligers. “Vorig
Bij Ipse de Bruggen werken meer dan 2.000 vrijwilligers. Ze helpen
jaar ben ik daar heen geweest om
bij activiteiten, gaan mee winkelen, wandelen, naar het zwembad,
er mijn twaalf-en-een-half-jarig
doen spelletjes, geven computerles, organiseren disco’s en draaien
jubileum te vieren. De jubilarissen
bardiensten. Of ze zijn de speciale bezoekvriend of -vriendin of
en hun introducees kregen een
gastgezin van een bewoner.
heerlijk buffet aangeboden. Bij de
Als vrijwilliger ben je goed verzekerd en wij vergoeden je reis- en
huldiging kregen we een bronzen
onkosten. Een vaste begeleider ondersteunt je en je kunt meedoen
beeldje: een zittende persoon die
aan trainingen en cursussen.
wacht op zijn vrijwilliger. En Alphonso bracht cadeautjes
Regelmatig komen bedrijven een middag helpen op één van de
mee. Daar doe ik het niet voor,
locaties. Bij een feest, een barbecue, een opknapbeurt van de tuin,
maar het is natuurlijk wel leuk om
de avondvierdaagse of een dagje naar een dierentuin.
zo verwend te worden.” Ze kan
Met je collega’s iets doen voor een ander is een bijzondere ervaring.
iedereen aanraden om (zwem-)
En onze cliënten zijn er blij mee!
vrijwilliger te worden. “Er zijn nog zoveel mensen die die extra
Interesse? Kijk voor alle informatie op www.werkenbijipsedebruggen.nl
aandacht zo goed kunnen gebruiken. En het geeft je écht een heel tevreden gevoel!”
17
Ipse de Bruggen in verandering Ipse de Bruggen staat aan de vooravond van veel
voor jeugdhulp, nu al op aan het voorbereiden is. Want deze
veranderingen. Veranderingen in de wetgeving en
wetswijziging heeft effect op de hulp- en dienstverlening in
veranderingen in onze zorg. En al kunnen we van de
onze orthopedagogische behandelcentra (OBC’s), een deel van de kinderdienstencentra (KDC’s) en op alle ambulante jeugdhulp.
meeste veranderingen de gevolgen nog niet concreet vertellen, toch geven we hier alvast een eerste indruk van wat er in 2014 en 2015 gaat gebeuren.
Verandering van koers Niet alleen de wetswijzigingen zorgen de komende jaren voor veranderingen bij Ipse de Bruggen, ook de koers naar ‘zorgen dat’ vraagt om aanpassingen. Samen met cliënten, hun
Het huidige kabinetsbeleid heeft grote gevolgen voor de
vertegenwoordigers, medewerkers en vrijwilligers hebben we
gehandicaptenzorg. We weten al langer dat de AWBZ
gezegd dat de cliënt meer regie over zijn of haar eigen leven
(de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten) ingrijpend gaat
moet krijgen. Dus gaan we als zorgverlener nog meer focussen
veranderen. We krijgen te maken met verschillende wetswijzi-
op wat onze cliënten willen.
gingen, zoals de aanpassing van de Wmo (wet maatschappelijke ondersteuning) en de nieuwe Jeugdwet. Het kabinet zet in op
Al deze ontwikkelingen vragen natuurlijk om een andere
meer participatie en op zorg dicht bij huis. De gemeenten
manier van werken en een andere inrichting van onze organi
worden (nog meer dan nu) verantwoordelijk, er wordt een
satie. Daarnaast heeft Ipse de Bruggen, net als alle andere
groter beroep gedaan op bijvoorbeeld mantelzorgers en er zal
zorgorganisaties in Nederland, een bezuinigingsopdracht.
minder geld beschikbaar zijn.
2014 en 2015 worden dus jaren van veranderingen. Wilt u op de hoogte blijven van de ontwikkelingen? Houd dan de
Goede voorbereiding
website www.ipsedebruggen.nl in de gaten.
Door de wetswijzigingen in de Wmo zal de markt voor extramurale begeleiding veranderen. Om op die nieuwe markt mee te kunnen doen, wil Ipse de Bruggen met de organisaties Fundis en Assist samen een zelfstandig Wmo-bedrijf beginnen.
Online goed geïnformeerd
Het nieuwe bedrijf zal vanaf 1 januari 2015 alle burgers met
Ipse de Bruggen komt vanaf medio januari 2014 met
een beperking gaan ondersteunen, thuis of in de wijk, in heel
een website specifiek over jeugdhulp: www.ipse
Zuid-Holland. Op dit moment kijken de ondernemingsraad en
debruggenjeugd.nl. Dit doen we om ons aanbod nog
cliëntenraad van Ipse de Bruggen naar de plannen. Naar
zichtbaarder te maken voor de belangrijke doelgroe-
verwachting nemen de drie partijen begin volgend jaar het
pen in de jeugdhulp: verwijzers/gemeenten, familie
definitieve besluit.
en ouders en de kinderen en jongeren zelf. Onze algemene website, www.ipsedebruggen.nl, is
Vanaf 2015 moet ook de nieuwe Jeugdwet gaan gelden. Dan
rond de feestdagen ook aangepast. U vindt nu ge-
ligt de verantwoordelijkheid voor de jeugdhulp bij de gemeen-
makkelijker de informatie die speciaal voor u is, of u
ten. De zorg voor kinderen en jongeren moet dan zo dicht
nu bijvoorbeeld een huisarts bent, bij een gemeente
mogelijk bij ‘thuis’ worden georganiseerd en integraal aan
werkt of een familielid bij Ipse de Bruggen heeft wonen.
gepakt worden. Ook dat is een ontwikkeling waar Ipse de Bruggen zich, samen met de gemeenten en andere organisaties
18
Delftse Zaak beste leerbedrijf Ipse de Bruggen is door haar
de Mondriaan School voor Welzijn
bijdrage in het lerend wijkcentrum
Delft worden aan cliënten gekop-
‘De Delftse Zaak’ verkozen tot het
peld. De studenten, die ook van
Beste Leerbedrijf voor het Delftse
elkaar leren, worden opgeleid in
onderwijs 2013. De Delftse Zaak
een reële beroepssituatie en maken
werd begin oktober geopend.
zo een uitstekende start in hun
Onderneem
De Zaak is een lerend wijkcentrum,
leerloopbaan.
samen met Ipse
werkt met ROC Mondriaan en
de Bruggen
Naast mooie creatieve producten
waarin Ipse de Bruggen samenParticipe Delft. levert deze samenwerking ook uitdagende stages voor studenten
Een inspirerende middag. Dat was de bijeen-
èn cliënten. Ruim 60 studenten van
komst van 60 ondernemers uit de regio bij arbeidscentrum Focus van Ipse de Bruggen in Alphen aan den Rijn. Met als motto ‘Werk efficiënter, onderneem samen’ zette Focus dit
Ve l e g e z i c h t e n , é é n k r a n t
najaar de deuren open om de ondernemers met eigen ogen te laten zien wat Ipse de
Toen Ipse de Bruggen ontstond, is
Wilt u een exemplaar van de
Bruggen voor hen kan betekenen bij omvang-
een boekje gemaakt waarin het
informatiekrant ontvangen?
rijke opdrachten of routinematige werkzaam-
gedachtegoed van onze organisatie
Stuur dan een mail naar
heden. Deze werkzaamheden kunnen op een
werd beschreven. Dat boekje was
[email protected].
efficiënte manier uitgevoerd worden door
toe aan een update. In plaats van
mensen die erg graag willen én kunnen
een boekje is er nu een informatie-
werken maar een arbeidshandicap hebben.
krant die de vele gezichten van Ipse de Bruggen laat zien.
Bezoekers konden de verschillende werkplek-
iedereen is
Bijzonder iedereen doet mee! jaargang 1 | nr. 1 | OktOber 2013 | www.iedereenisbijzOnder.nl
ken op de locatie te bekijken. De aanwezigen
De informatiekrant is, net als
waren aangenaam verrast over de werkzaam-
voorheen het gedachtegoedboekje,
heden die daar worden verricht. Vervolgens
bedoeld voor iedereen die iets meer
was er volop gelegenheid om te netwerken,
wil weten over onze organisatie.
onder het genot van een hapje en een drankje
Aan de krant is een website
verzorgd door Prins Heerlijk uit Alphen aan
gekoppeld (www.iedereenisbijzon-
den Rijn.
der.nl) voor meer informatie. Met
Meer weten over de mogelijkheden bij Focus?
een Layar-app kunt u bovendien
Stuur een mail naar:
met uw smartphone enkele filmpjes
[email protected]
bekijken als u uw telefoon boven
of kijk op focus.ipsedebruggen.nl
een pagina van de krant houdt.
altijd samen
3
uit de kunst
4
Goud waard
5
Cliënt aan zet 6
jostiband
10
De vele gezichten van Ipse de Bruggen
19
Iedereen in het kort
“Van zorgen voor naar zorgen dat” Marcel Schellart, directeur zorg, pagina 4
“Niemand vindt het leuk (jong of oud) om betutteld te worden.” Saskia Oudshoorn, cliënte, pagina 12
“Dit is écht een moment waarop hij al mijn aandacht krijgt.” Jacqueline Sassen, vrijwilliger, pagina 16
Ipse de Bruggen wenst u een goed en gezond 2014 iedereen en de Brugg an Ipse itgave v ondere u een bijz
r u a r i 2 014 n r. 1 - f e b
‘Van zorgen voor naar zorgen dat’
“Het kan ècht n en cliënten voele zich er goed bij”
24
Iedereen is het relatiemagazine van Ipse de Bruggen. Het magazine verschijnt drie keer per jaar. Wilt u tussentijds op de hoogte blijven van nieuws van Ipse de Bruggen? Dan kunt u terecht op onze website www.ipsedebruggen.nl U kunt ons ook volgen op Twitter onder de naam @ipsedebruggen.
i
