Convenant nant Hoofdstraat Hoof straat Grootegast Groo Afspraken over het gebruik van de openbare ruimte in de Hoofdstraat van Grootegast.
Informatieblad
Convenant Hoofdstraat Grootegast
Deelnemende partijen: Gemeente Grootegast; Dorpsbelangen Grootegast; Handelsvereniging Grootegast; Cliëntenplatform Grootegast;
Opgesteld door Lexnova: mr. Gert Blekkenhorst, Floor Albers BBA, mr. Jasper Nagtegaal
20 oktober 2010
Inhoudsopgave
1.
INLEIDING ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ 1 1.1 1.2
AANLEIDING ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 1 DEELNEMENDE PARTIJEN --------------------------------------------------------------------------------------------------------- 1
2.
GROOTEGAST EN ZIJN OMGEVING --------------------------------------------------------------------------------------------- 1
3.
DE HOOFDSTRAAT ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 2 3.1 3.2
DE HOOFDSTRAAT: HET KLOPPEND HART ---------------------------------------------------------------------------------------- 2 DE HOOFDSTRAAT: ONZE GEZAMENLIJKE RUIMTE------------------------------------------------------------------------------- 2
4.
EEN ANDERE WERKWIJZE---------------------------------------------------------------------------------------------------------- 2
5.
WAAR MAKEN WE AFSPRAKEN OVER? ---------------------------------------------------------------------------------------- 3 5.1 5.2 5.3
6.
OVERIGE PUNTEN VAN BELANG ------------------------------------------------------------------------------------------------- 6 6.1 6.2 6.3 6.4
7.
PROMOTIE VAN HET CONVENANT EN SHARED SPACE--------------------------------------------------------------------------- 6 VOORKOMEN HINDER EN OVERLAST --------------------------------------------------------------------------------------------- 6 GOED ONDERNEMERSCHAP------------------------------------------------------------------------------------------------------- 6 FESTIVITEITEN EN DE OPENBARE RUIMTE ---------------------------------------------------------------------------------------- 6
PRAKTISCHE BEPALINGEN --------------------------------------------------------------------------------------------------------- 7 7.1 7.2 7.3 7.4
8.
AFVAL ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ 3 TERRASSEN ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ 4 UITSTALLINGEN -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 5
AANSPREEKPUNTEN --------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 7 BREED OVERLEG ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 7 AANPASSING CONVENANT-------------------------------------------------------------------------------------------------------- 7 HET CONVENANT IS LEIDEND ----------------------------------------------------------------------------------------------------- 7
ONDERTEKENING -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 8
1.
1.
Inleiding
1.1
Aanleiding
Inleiding
De gemeente Grootegast heeft delen van de Hoofdstraat en haar omgeving herontwikkeld, in goede samenwerking met ondernemers en omwonenden. De Hoofdstraat vormt het kloppend hart van de gemeente en is het uithangbord voor bezoekers van de prachtige plaats Grootegast. De herontwikkeling van de Hoofdstraat maakt deel uit van het centrumplan Nije Gast. Als blikvangers van het nieuwe centrum van Grootegast vallen in dit plan naast de herontwikkeling van de Hoofdstraat verder te noemen: een mooi nieuw marktplein, een park (Notoaristuun), een bibliotheek, nieuwe appartementen en nieuwe winkelruimten. Met het oog op een aangename beleving van de Hoofdstraat en een goed gebruik van de openbare ruimte is het uitermate zinvol om nadere afspraken te maken tussen ondernemers, omwonenden en de gemeente Grootegast. Uitgangspunt daarbij is om te bezien of er meer verantwoordelijkheden kunnen worden neergelegd bij de eigenlijke gebruikers van de Hoofdstraat. Regulering via bestaande wet- en regelgeving is dan in mindere mate gewenst. Het effect is dat er minder vergunningen, toezicht en handhaving van de zijde van de gemeente Grootegast nodig zullen zijn. Naar verwachting komt deze vernieuwende aanpak het positief gebruik van de Hoofdstraat en zijn omgeving ten goede.
1.2
Deelnemende partijen
De gemeente gaat voor een goed gebruik van de Hoofdstraat een praktische samenwerking aan met de Handelsvereniging, Dorpsbelangen en het Cliëntenplatform in de vorm van een Convenant. De Kamer van Koophandel Noord-Nederland ondersteunt het initiatief voor het opstellen van het Convenant. De afspraken die zijn gemaakt tussen de deelnemende partijen zijn vastgelegd in dit Convenant, ‘Convenant Hoofdstraat Grootegast’. Naast deelname van voornoemde partijen aan het Convenant is het van belang dat alle winkeliers, ondernemers, omwonenden en overige betrokkenen die actief zijn in de Hoofdstraat en omgeving, willen meewerken aan het waarmaken van de ambities en de afspraken uit het Convenant. Van de Hoofdstraat heeft immers iedere gebruiker plezier en profijt!
2.
Grootegast en zijn omgeving
De gemeente Grootegast ligt in het fraaie coulisselandschap van het Zuidelijk Westerkwartier. De gemeente bestaat naast de hoofdplaats Grootegast uit de dorpen Niekerk, Oldekerk, Faan, Sebaldeburen, Lutjegast, Doezum, Kornhorn en Opende. De gemeente heeft ruim 12.000 inwoners. De plaats Grootegast kent voldoende winkelvoorzieningen, die nog toenemen als het centrumplan Nije Gast is voltooid. De Hoofdstraat heeft al een breed aanbod van winkels, voorzieningen en speciaalzaken. Dit aanbod vormt een goed alternatief voor het winkelen in grotere plaatsen en steden. Grootegast kent daarnaast een gezellige wekelijkse markt. Eén keer per jaar wordt een oude traditie in ere gehouden door een grote jaarmarkt te houden. Binnen de gemeente vinden verder diverse activiteiten en evenementen plaats zoals een kermis, een tuigpaardenconcours, een taptoe en een feestavond.
1
1
3.
3.
De Hoofdstraat
3.1
De Hoofdstraat: het kloppend hart
De Hoofdstraat
De Hoofdstraat vormt het kloppend hart van de gemeente Grootegast. Een gemeente met veel schoonheid, groen, natuur en recreatie. Vanuit de Hoofdstraat kan bijna letterlijk de verbinding worden gelegd met deze groene omgeving met tal van recreatieve mogelijkheden. Dit gegeven spreekt in steeds sterkere mate de bezoekers van Grootegast en de Hoofdstraat aan.
3.2
De Hoofdstraat: onze gezamenlijke ruimte
De Hoofdstraat is ingericht volgens het Shared Space-model. Dit model is hoofdzakelijk gericht op verkeersstromen en probeert te sturen vanuit het principe dat mensen de openbare ruimte met elkaar delen. Praktisch gezien zullen mensen zich als mede-eigenaar en medeverantwoordelijke gaan gedragen. De bezoekers, bewoners en ondernemers van de Hoofdstraat gaan de ruimte dan werkelijk ‘delen’ in plaats van ‘gebruiken’. De klassieke wijze van sturing door middel van verkeersaanwijzingen (zoals op de meeste plekken in Nederland) neemt het mede-eigenaarschap weg, zowel gevoelsmatig als praktisch. Hierdoor gaan gebruikers alleen hun eigen nut maximaliseren, op een manier die ten koste gaat van het nut van de ander en het collectief. Dat leidt tot verslechtering van het geheel en tot grote ontevredenheid over alles wat het nut in de weg staat, waaronder de sturingsmaatregelen en regels (zoals verkeerslichten, borden, rijbaanscheidingen, drempels, paaltjes, et cetera). Het gedachtegoed van de gezamenlijke en gedeelde ruimte willen de betrokkenen toepassen op een veel breder terrein dan alleen het thema verkeer. Ook thema’s als afvalbeheer, terrassen, uitstallingen, hinder en overlast worden benaderd op een wijze die alle gebruikers van de openbare ruimte stimuleert om verantwoordelijkheid te nemen.
4.
Een andere werkwijze
Om een goed gebruik van de Hoofdstraat te borgen is het van belang dat eenieder het er over eens is hoe we met elkaar omgaan. Het is niet de bedoeling om dit door middel van gedetailleerde regels af te dwingen. Dat past ook niet bij het karakter en de uitstraling van Grootegast. Het uitgangspunt moet zijn dat alle betrokkenen bij de Hoofdstraat zelf afspraken maken over het gezamenlijke gebruik van de openbare ruimte. Het Convenant dient als leidraad om ambities, afspraken en verantwoordelijkheden te benoemen die aan het gezamenlijk gebruik van de Hoofdstraat ten grondslag liggen. Een meer praktische uitwerking volgt in paragraaf 5. Allereerst is het van belang om te omschrijven wat de nieuwe werkwijze gaat inhouden. De nieuwe gezamenlijke aanpak vloeit voort uit de maatschappelijke ontwikkelingen die samenhangen met de veranderende rol van de overheid. De overheid in Nederland bevindt zich namelijk in een overgangsproces. In plaats van bepalend en regelgevend wordt de overheid steeds meer voorwaardenscheppend en faciliterend. De wijzigingen in de manier waarop overheden en maatschappelijke organisaties, burgers en bedrijven met elkaar omgaan, kunnen gezien worden als een cultuurverandering. Het resultaat is een andere verdeling van verantwoordelijkheden tussen overheidsdomein en particulier domein, meer onderling vertrouwen en vermindering van regeldruk. Zelfsturing en zelfre2
2
5.
Waar maken we afspraken over?
gulering doen recht aan een andere verdeling van verantwoordelijkheden tussen overheid, bedrijven en burgers, maar zullen uiteindelijk ook leiden tot grotere doeltreffendheid. Deze benadering zorgt ervoor dat betrokkenen zelf initiatieven ontplooien en tot oplossingen komen. Door minder regels en het neerleggen van meer verantwoordelijkheid bij de burgers en ondernemers zullen deze hun verantwoordelijkheid ook sneller ter hand nemen. Het nemen van eigen verantwoordelijkheid heeft een positief effect op de tolerantie. Rekening houden met elkaar, en op de juiste wijze communiceren, is hierbij van groot belang.
5.
Waar maken we afspraken over?
In dit hoofdstuk wordt een aantal onderwerpen behandeld waarover met de deelnemende partijen nadere afspraken zijn gemaakt. Bij deze onderwerpen wordt niet langer gereguleerd op de klassieke wijze van regelgeving, vergunningverlening en handhaving. Andere onderwerpen, die eveneens samenhangen met leefbaarheid en het gebruik van de openbare ruimte, worden niet in dit convenant behandeld. Dit betreft zaken die in de praktijk naar wens verlopen, waardoor er weinig of geen aanleiding is om nadere afspraken te maken. Als voorbeelden noemen wij gevelreclames en standplaatsen. Desondanks biedt het convenant door middel van paragraaf 7.2 en 7.3 de ruimte om op later tijdstip thema’s en onderwerpen toe te voegen of te wijzigen in het Convenant. Hiervoor dient dan wel voldoende draagvlak aanwezig te zijn.
5.1
Afval
Ambitie Partijen ambiëren een veilige, schone en een vrij toegankelijke openbare ruimte. Op een goede en verantwoorde wijze omgaan met (de inzameling van) afval is daarom van groot belang. Een schone omgeving draagt sterk bij aan een positieve beleving van de openbare ruimte.
Afspraken Om de hoofdstraat van Grootegast zo schoon en netjes mogelijk te houden worden in het Convenant de volgende afspraken gemaakt. 1. ONDERNEMERS: INZAMELING VAN BEDRIJFSAFVAL • De gemeente Grootegast is niet verantwoordelijk voor de inzameling van het bedrijfsafval. Ondernemers kunnen hiervoor aparte contracten afsluiten, zowel bij gemeentelijke of regionale inzamelbedrijven, als bij particuliere afvalinzamelaars. • De deelnemende partijen wijzen centrale inzamelpunten aan waar ondernemers de afvalcontainers kunnen plaatsen ten tijde van de afvalinzameling. Een ordelijk gebruik en onderhoud van deze plaatsen is een gezamenlijke verantwoordelijkheid van ondernemers en de gemeente. De inrichting en vormgeving van deze inzamelplekken wordt door de deelnemende partijen nader bepaald. • Voor kleinschalig bedrijfsafval mag gebruik gemaakt worden van een grijze container, die ook gebruikt wordt voor de verwerking van particulier afval.
3
3
5.
• •
Waar maken we afspraken over?
De inzameling gebeurt op geschikte momenten, bijvoorbeeld in een ochtend- en/of avondvenster. Er wordt een afgesloten inzamelpunt geïnstalleerd voor bedrijven die een tekort hebben aan inpandige opslagmogelijkheden.
2. BURGERS: INZAMELING VAN HUISHOUDELIJK EN GROEN AFVAL • De inzameling van het huishoudelijk en groen afval wordt door de gemeente verzorgd met inschakeling van een private afvalinzamelaar. • De deelnemende partijen wijzen centrale inzamelplekken aan waar particulieren de afvalcontainers kunnen plaatsen ten tijde van de afvalinzameling. Met deze centrale plaatsen wordt een wanordelijk beeld van containers langs de weg voorkomen. Omwonenden en de gemeente zijn gezamenlijk verantwoordelijk voor een ordelijk gebruik en onderhoud van deze plaatsen. De inrichting en vormgeving van deze inzamelplekken wordt nader bepaald door partijen. 3. OPENBARE RUIMTE: INZAMELING VAN AFVAL IN DE OPENBARE RUIMTE EN HET SCHOONHOUDEN VAN DE OPENBARE RUIMTE
• •
•
De gemeente Grootegast zorgt in beginsel voor de afvalverwerking van straatprullenbakken en overig straatafval in de openbare ruimte. Bij afvaloverlast spreken betrokkenen de verantwoordelijke partij aan op de overlast. Indien het onduidelijk is hoe de overlast is ontstaan dragen partijen er gezamenlijk zorg voor dat het afval wordt opgeruimd. De partijen werken in samenspraak aan een goede informatievoorziening over de afvalinzameling. Indien er notoire overlastgevers zijn op het gebied van afval en de interventiepogingen van de betrokkenen falen, kan de gemeente handhavend optreden.
Ondernemers en omwonenden letten er in eerste instantie zelf op of er geen rommel naast containers wordt gegooid. Zij kaarten praktische problemen met afvalcapaciteit op tijd aan bij de gemeente. Tevens spreken zij elkaar tijdig aan bij nalatigheid op dit gebied. Op deze wijze blijft de Hoofdstraat netjes. Het is uiteindelijk het visitekaartje van het dorp en de gemeente.
5.2
Terrassen
Ambitie Een terras in het centrum zorgt voor een gezellige uitstraling en biedt aan de voorbijgangers, waaronder toeristen, de mogelijkheid om even te pauzeren in het plezierige centrum van Grootegast. De ambitie is dat ondernemers en omwonenden zelf de verantwoordelijkheid nemen bij het plaatsen van een terras. In beginsel is er geen regulatie vanuit de gemeente. Een op verantwoorde wijze geplaatst en gebruikt terras levert geen overlast voor de omgeving. Voor zaken als verkeersveiligheid en openbare orde vormt de gemeente wel het passende sluitstuk.
4
4
5.
Waar maken we afspraken over?
Afspraken De ondernemers zijn zelf verantwoordelijk voor de plaatsing en de exploitatie van het terras op een manier die geen problemen oplevert voor de omgeving. Ten aanzien van het grondgebruik worden afspraken met de gemeente gemaakt. Tevens is het van belang dat het terras past bij het karakter van de Hoofdstraat en haar omgeving. De ondernemer die een terras plaatst zorgt voor voldoende doorgang voor voetgangers en overige gebruikers van de shared space. Tevens zorgt hij of zij ervoor dat het terras netjes blijft en geen afvaloverlast of schade veroorzaakt aan de omgeving. Het grondbeginsel is dat partijen met elkaar zorg dragen voor een juist gebruik en samen praktische problemen ter hand nemen. De gemeente Grootegast conformeert haar beleid aan het Convenant, zodat de deelnemende ondernemers niet langer een vergunning nodig hebben voor het plaatsen van een terras. Indien men er niet uitkomt, biedt hoofdstuk 7 van het Convenant handvatten voor een andere regeling.
5.3
Uitstallingen
Ambitie Een uitstalling is een los element dat in de directe omgeving van een (winkel)pand in de openbare ruimte wordt geplaatst. Hierbij valt te denken aan rekken met waren, reclameborden, hobbelbeesten, et cetera. De ambitie is dat omwonenden en ondernemers hun eigen verantwoordelijkheid nemen betreffende de uitstallingen. Het gebruik van uitstallingen wordt op deze manier gehandhaafd door zelfregulering en zelfcontrole van de ondernemers en omwonenden van de hoofdstraat. Regels van de gemeente zijn door de inzet van ondernemers en omwonenden overbodig. De gedachte is dat voor een groot aantal voorwerpen die in de openbare ruimte worden geplaatst een vergunning overbodig is, omdat deze voorwerpen volstrekt geen overlast veroorzaken en soms zelfs bijdragen aan de leefbaarheid. Voor zaken als verkeersveiligheid en openbare orde vormt de gemeente het passende sluitstuk.
Afspraken De ondernemers zijn zelf verantwoordelijk voor de uitstallingen. De Handelsvereniging heeft aangegeven in het bijzonder zijn medewerking te willen verlenen aan het omgaan met uitstallingen. Ondernemers zorgen voor voldoende doorgang voor voetgangers en andere gebruikers van de shared space. Ze zorgen dat de uitstallingen geen hinder of schade toebrengen aan de openbare weg of het gebruik ervan. Het grondbeginsel is dat partijen met elkaar zorg dragen voor een juist gebruik en samen praktische problemen ter hand nemen. De gemeente Grootegast conformeert haar beleid aan het Convenant, zodat de deelnemende ondernemers niet langer een vergunning nodig hebben voor het plaatsen van een uitstalling. Indien men er echter niet uit komt, biedt hoofdstuk 7 van het Convenant handvatten voor een andere regeling.
5
5
5.
6.
Waar maken we afspraken over?
Overige punten van belang
In dit hoofdstuk worden overige onderwerpen beschreven die door de partijen van belang worden geacht in het kader van een goed gebruik van de Hoofdstraat en haar omgeving.
6.1
Promotie van het Convenant en de Shared Space gedachte
Het is aan de deelnemende partijen om actief kenbaarheid te geven aan het Convenant en de achterliggende gedachte. Zij ontplooien activiteiten en initiatieven die dit bevorderen. Het doel is om alle gebruikers van de Hoofdstraat te betrekken bij het idee achter het gezamenlijke gebruik van de Hoofdstraat. Om het besef van de aanwezigheid van de gedeelde ruimte te vergroten komt er onder meer een visueel informatiemiddel aan de randen van het shared space-gebied. Een duidelijke markering accentueert het shared space gebied voor alle bezoekers van de Hoofdstraat.
6.2
Voorkomen hinder en overlast
In een openbare ruimte kan sprake zijn van hinder en overlast. Het is aan de gebruikers van de gedeelde ruimte om daar wat aan te doen en om deze hinder of overlast te voorkomen. Bij overlast kunnen winkeliers die daar direct hinder van ondervinden actie ondernemen. Datzelfde geldt voor overige personen die een overlastsituatie opmerken. Een gedeeld besef en gedeelde verantwoordelijkheid zijn de sleutel tot een prettig gebruik van de openbare ruimte. Indien het nemen van gezamenlijke verantwoordelijkheid niet helpt, kan de gemeente, eventueel met inzet van de politie, optreden om hinder en overlast weg te nemen, teneinde een prettig gebruik van de openbare ruimte voor iedereen te waarborgen.
6.3
Goed ondernemerschap
In aansluiting op het besprokene in paragraaf 3.2 en 5.1 is het begrip goed ondernemerschap ter sprake gekomen. Inhoudelijk kan dit bijvoorbeeld betrekking hebben op het schoon en netjes houden van de gevel en entree van de winkel c.q. het bedrijf. De deelnemende partijen beseffen dat het duidelijk benoemen van goed ondernemerschap kan bijdragen aan een goed gebruik van de openbare ruimte. Tevens biedt het goed ondernemerschap een basis om elkaar aan te spreken op de gedeelde verantwoordelijkheid.
6.4
Festiviteiten en de openbare ruimte
Het gebruik van de openbare ruimte ten behoeve van festiviteiten vormt tevens een aandachtspunt. Hierbij is het van belang dat de openbare ruimte in het gebied van de Hoofdstraat in de toekomst voldoende mogelijkheden blijft bieden om evenementen en jaarlijkse festiviteiten te houden. Partijen kunnen de ontwikkelingen op dit gebied in het periodiek overleg (paragraaf 7.2) bespreken.
6
6
7.
7.
Praktische bepalingen
Praktische bepalingen
Onderstaand volgen enkele praktische bepalingen. Het Convenant is niet vrijblijvend. Voorop staat dat de deelnemende partijen een eigen verantwoordelijkheid hebben voor het naleven en uitdragen van de afspraken in dit Convenant. Deze verantwoordelijkheid draagt men samen, hetgeen ook betekent dat bij te nemen beslissingen rekening wordt gehouden met alle gebruikers van de gedeelde ruimte. De onderstaande punten dienen hierbij mede als handvatten.
7.1
Aanspreekpunten
Indien de deelnemende partijen en overige betrokkenen vragen hebben of praktische zaken willen bespreken, fungeren de besturen van de Handelsvereniging, Dorpsbelangen en het Cliëntenplatform als aanspreekpunten. Als er praktische zaken speIen op individueel niveau, bijvoorbeeld tussen een omwonende en een winkelier, kan eveneens gebruik worden gemaakt van de aanspreekpunten.
7.2
Breed overleg
Het overleg dat heeft geleid tot de opstelling van het Convenant wordt op periodieke basis voortgezet, in ieder geval tweemaal per jaar. In deze duidelijke overlegstructuur kunnen de effecten en eventuele verbeterpunten in het kader van het Convenant worden besproken. Deelnemers aan het breed overleg zijn: De Handelsvereniging, Dorpsbelangen, het Cliëntenplatform en de gemeente Grootegast.
7.3
Aanpassing Convenant
Naar aanleiding van het breed overleg kunnen de deelnemende partijen en overige betrokken in samenspraak besluiten tot het wijzigen of aanvullen van het Convenant. Grootegast wil zich verder ontwikkelen en nieuwe ontwikkelingen kunnen leiden tot nieuwe wensen. De eventuele wijzigingen dienen wel draagvlak te hebben onder alle deelnemende partijen en dienen daarnaast praktisch uitvoerbaar te zijn.
7.4
Het Convenant is leidend
De tekst van dit Convenant geeft het beleid van de gemeente Grootegast weer ten opzichte van het shared space gebied in de Hoofdstraat van Grootegast. Het uitgangspunt is dat de afspraken in het Convenant leidend zijn bij het gebruik van de openbare ruimte in het omschreven gebied. Wanneer ondernemers en/of omwonenden een probleem hebben dat zij niet zelf kunnen oplossen en waarbij de afspraken binnen het Convenant niet voldoen, kan de gemeente teruggrijpen op de bestaande (gemeentelijke) regelgeving.
7
7
8.
8.
Ondertekening
Ondertekening
De deelnemende partijen komen overeen om de in dit Convenant vastgelegde afspraken te erkennen als leidend bij het gebruik van de openbare ruimte in het shared space-gebied van de Hoofdstraat te Grootegast. Zij zijn zich er van bewust dat zij een sterke eigen verantwoordelijkheid hebben ten opzichte van de afspraken in het Convenant en ten opzichte van elkaar. Daarnaast zetten de deelnemende partijen zich actief in ter promotie van het gedachtegoed van het Convenant.
Aldus besloten en vastgesteld te Grootegast, d.d. 20 – 10 - 2010,
I. Namens het College van Burgemeester en Wethouders van Grootegast,
Naam: K.B. Dijkstra
……………………………..
II. Namens de Handelsvereniging Grootegast,
Naam: L. van Laten
………………………………
III. Namens Dorpsbelangen Grootegast,
Naam: J. Bos - Hoekstra
………………………………
IV. Namens het Cliëntenplatform Grootegast,
Naam: T. van Wijk
……………………………...
8
8
