Controle op de export van elektroschroot en voertuigwrakken Presentatie in het kader van de hoorzitting in het Vlaams Parlement – Commissie Leefmilieu 21 mei 2013 Afdeling Milieu-inspectie
Inhoud 1. Exportcontroles
Elektroschroot Voertuigwrakken Kwantificering van het probleem Obstakels
2. Ondersteunende initiatieven Samenwerkingsakkoord in-/uit-/doorvoer van afval Havenreglement export tweedehands voertuigen Overzicht acties MI na Resolutie 2176
3. Mogelijkheden voor toekomstige controles
Controles op de export van AEEA
Bart Palmans LNE/MI
1
Controles MI op uitvoer van afval uit EU 1. “Eigen” havencontroles (containertrafiek): Op basis van de weinige papieren declaraties of transportdocumenten Op basis van boekingslijsten zeer laag rendement (weinig illegale transporten / aantal geverifieerde containers)
2. Reactieve controles op basis van douanemeldingen PLDA = quasi monopolie op informatie over Belgische declaraties Douane stelt samen met MI de risicoprofielen op Bij positieve “hit” kans op selectie kans op verificatie probleem/verdacht dossier wordt doorgegeven aan MI
3. Andere: op basis van vaststellingen tijdens wegcontroles, bedrijfscontroles, meldingen van andere overheden, … Controles op de export van AEEA
Bart Palmans LNE/MI
Douanemeldingen •
2010: opstellen risicoprofielen AEEA en kunststof
•
2011: minder meldingen, maar wel groter aandeel illegale
•
2012: • • •
•
scherpe terugval meldingen opstellen risicoprofielen papier, aluminium, koper driemaandelijks overleg tussen Douane, MI, FLI, SPNA
2013: evaluatie douanemeldingen tekort desnoods opvangen door eigen havencontroles
Controles op de export van AEEA
Bart Palmans LNE/MI
2
Controle op export van AEEA naar Afrika Scanacties FLI & Douane op voertuigterminals
Douanemeldingen
FLI
MI
Uitladen op vaste locatie buiten haven
DPC
BIM
Controle op oorspronkelijke laadplaats in gewest
Verwerking in België
Export goede toestellen
Controles op de export van AEEA
Bart Palmans LNE/MI
MI: dossiers export AEEA naar Afrika
25
20
15
dossiers illegaal PV
10
5
0 2008
2009
Controles op de export van AEEA
2010
2011
2012
Bart Palmans LNE/MI
3
AEEA export: kwantificering mogelijk? 1. Als bijlading in voertuigen: nulmeting MI (i.h.k.v. de benchmarking voor het havenreglement tweedehands voertuigen) – 400.000 voertuigen, waarvan ca. 10% Belgisch: 4.000 à 8.000 voertuigen/jaar die potentieel AEEA bevatten
2. Containers: jaarlijkse analyse douanedeclaraties door MI > 1.000 verdachte aangiftes/jaar van containertransport vanuit België
3. Studie Ffact/Recupel “Massabalans en marktstructuur van (A)EEA in België (2013): Geschatte jaarlijkse hoeveelheid (A)EEA naar Afrika: 3.000 ton in containers + 1.000 als bijlading in voertuigen Ca. 30% van de EEA is AEEA totale gekende illegale uitvoer geschat op 1.400 ton/jaar (ter vergelijking: metaalschroot 2,35 miljoen ton) – MAAR: 30% niet gedocumenteerd!
4. Besluit: totale hoeveelheid wellicht beperkt t.o.v. andere export-afvalstromen, maar wel verspreid over duizenden voertuigen en containers.
Controles op de export van AEEA
Bart Palmans LNE/MI
Voertuigwrakken 1. Ca. 400.000 2de hands voertuigen jaarlijks via Antwerpen geëxporteerd / ca. 10% Belgisch 2. Kwaliteit: de laatste jaren verbeterd, volgens nulmetingen (2011): Max. 2.000 voertuigen uit België komen in aanmerking voor verder onderzoek (per jaar) < 5% van de voertuigen op de kaaien is van slechte kwaliteit
3. Acties MI: Deelname federaal onderzoeksproject naar controlestrategie voor ELV-export (2007) Deelname IMPEL/TFS ELV-project (2006-2008), met aanbevelingen voor aanpassing RL 2000/53/EC: - Bewijslast bij eigenaar/exporteur/… leggen - Minimum standaard voor certificatie dat een voertuig geen afval is Controles in de sector afgedankte voertuigen (2011-2012): -
(illegale) depollutiecentra in de Rand: 16 bedrijven / 6 PV’s controle keuringsattest bij export-voertuigen (met BIM)
Controles op de export van AEEA
Bart Palmans LNE/MI
4
Obstakels op niveau van controles 1. Grotendeels transit (geen Vlaamse bevoegdheid) 2. Afvalstroom zit verspreid over veel verschillende transportmiddelen, actoren en landen 3. Onderscheid tweedehands – afval Problemen voor elektroschroot en voertuigwrakken zijn gelijkaardig
Controles op de export van AEEA
Bart Palmans LNE/MI
Samenwerkingsakkoord in/uit/doorvoer •
Wat: Samenwerkingsakkoord van 15 mei 2011 betreffende de coördinatie van het beleid inzake invoer, uitvoer en doorvoer van afvalstoffen
•
Wie: • • • • •
•
Bevoegde overheden: handhaving + beleid, per gewest Ministerie van Binnenlandse Zaken (politie) Ministerie van Financiën (douane) Openbaar ministerie Ministerie van Justitie
Voortgang: • • • • • • • •
25.03.2009: akkoord ICL om oude akkoord te herzien Mei-september 2009: onderhandelingen 20.05.2011: ondertekening door bevoegde ministers 19.09.2011: goedkeuring Vlaamse Regering 20.10.2011: positief advies Minaraad 27.09.2011: advies RvS voor instemmingswet 08.12.2011: Vlinderakkoord 21.03.2012: akkoord ICL om instemmingsprocedure op te schorten Controles op de export van AEEA
Bart Palmans LNE/MI
5
Samenwerkingsakkoord 2011: inhoud 1. Douane vervult haar controlebevoegdheid op “zulke wijze in dat de door haar uitgeoefende controles de kans verhogen op het ontdekken van illegale overbrengingen”. 2. Engagement van wederzijds opleiding en ondersteuning 3. Mogelijkheid om informatie uit te wisselen 4. Werkingskosten gebezigde ambtenaren 5. Afspraken m.b.t. de kosten voor kennisgevingsdossiers 6. Samenwerking met derden 7. Oprichting coördinatiegroep, met als taken o.a.: Afstemmen werkprogramma’s Procedures voor inspecties, opsporing, vervolging, … Overleg over nieuwe wetgeving Coördinatie rapportering aan EU Commissie … Controles op de export van AEEA
Bart Palmans LNE/MI
Samenwerkingsakkoord: werkzaamheden 3-maandelijks overleg sinds 2009: • • • • • • • • •
Opvolging instemmingsprocedure Samenwerkingsakkoord Afspraken AEO-statuut voor afval-exporteurs Risicoprofielen voor douaneselecties Afspraken over standaard afhandeling van overtredingen, verbalisering, bestraffing, … Permanentielijn voor politie Lijsten met risicobedrijven voor politie en douane Uitwerken standaardmeldingen van douane aan milieu-administraties Uniformizering van rapportering aan EU Commissie Bespreking lopende samenwerkingsprojecten: AUGIAS, AAP, IMPEL-TFS, INECE, …
Controles op de export van AEEA
Bart Palmans LNE/MI
6
Havenreglement 2de handsvoertuigen 1. Initiatief Antwerpse Havenkapiteinsdienst – technische inbreng van MI en OVAM 2. Oorspronkelijke versie (goedgekeurd door Havenbedrijf op 05.04.2011):
Criteria m.b.t. kwaliteit voertuigen Bepalingen m.b.t. inrichting van de terminal Geweigerde voertuigen: verplichte opslagzone, meldingsplicht Alle deuren moeten manueel geopend kunnen worden Géén bijlading
3. Uiteindelijke versie (goedgekeurd 29.11.2011): Geen verbod meer op bijladingen Geen verbod meer op dichtlassen, -spuiten, …
4. Handhaving: Opleiding afval/tweedehands AEEA door MI en FLI aan Havenkapiteinsdienst Handhaving door controleurs HKD
Controles op de export van AEEA
Bart Palmans LNE/MI
Resolutie 2176: Vlaamse Regering N°
Vraag
Oplossing MI
a)
Maximale samenwerking
Samenwerkingsakkoord – AAP/ZB - Havenbedrijf
b)
Inschatting personeelsbehoeften
Studie 2010 – nulmeting – analyse declaraties
c)
EVOA-meldingen nauwer opvolgen
Ad hoc meldingen door OVAM worden door MI opgevolgd
d)
Erkenning intrekken
Weinig vaststellingen bij erkende exporteurs – belang erkenning in vraag gesteld na uitspraak MHHC
e)
Sensibilisering om Recupel te gebruiken
Uitlegsessie voor expediteurs en terminals in 2009
f)
Deelname INECE Seaport Enforcement Security Network
MI is deel van SESN sinds aug’10, deelname aan controleperiode dec’11-jan’12
i)
Gedragscode voor havenbedrijven en reders
Input voor havenreglement – opleiding controleurs HKD
+ nieuwe AEEA-richtlijn + standaard-PV’s voor toezichthouders MI Controles op de export van AEEA
Bart Palmans LNE/MI
7
Controle export AEEA: mogelijke pistes 1. Vlinderakkoord: regionalisering van controle op transit van afval 2. Verplicht testcertificaat voor geëxporteerde (A)EEA zo niet terugzending volgens EVOA art. 24 3. Responsabilisering expediteurs/scheepsagenten Studie LB, hfdst. 4: “Zij kunnen op zijn minst beschuldigd worden van een gebrek aan gepaste zorgvuldigheid of verwijtbare nalatigheid.” en “…(expediteurs en scheepsagenten) spelen een meer bewuste rol in het faciliteren van illegale transporten van e-waste”.
4. Meer bilaterale samenwerking met omliggende landen 5. Samenwerking met industrie: OK, maar stok achter de deur moet behouden blijven Studie LB, hfdst. 5: “Een eerste vereiste blijft de mogelijkheid van escalatie tot bestraffende reacties wanneer actors falen in hun zelfregulering en/of hun verantwoordelijkheid niet opnemen”. Controles op de export van AEEA
Bart Palmans LNE/MI
8
