CONTACTBLAD VOOR ALLE VRIENDEN VAN DE SVD (SOCIETAS VERBI DIVINI) = GEZELSCHAP VAN HET GODDELIJK WOORD. Verschijnt driemaandelijks nr

Redactie: Postbus 18, 4847 ZG Teteringen e-mail: [email protected] Administratie: Missiehuis St. Willibrord, Vlierdenseweg 109A, 5753 AC Deurne, Telefoon: 0493 312646 Giro: 41 89 068. IBAN: NL81 PSTB 0004 189 068, BIC: PSTB NL 21 e-mail: [email protected]

CONTACTBLAD VOOR ALLE VRIENDEN VAN DE SVD (SOCIETAS VERBI DIVINI) = GEZELSCHAP VAN HET GODDELIJK WOORD Verschijnt driemaandelijks

nr. 178, april 2010

Inhoud • Hircos 15 jaar

1

• Echo’s van lezers

2

•SVD Nederland/België

2

• “Door God bewogen, om mensen bewogen!”

3

• Bert Wooning nieuwe provinciaal 3 • Dierbare SVD-vrienden

4

• Komen en gaan

4

• Scheppen en Scheiden in Genesis 4 • 25 jaar Gerechtigheid en Vrede

5

• Brieven van missionarissen

6

• Missiemuseum in Steyl weer open 7 • In Memoriam

7

• SVD Wereldwijd

8

Ten geleide Aflossing van de wacht. Oversten worden niet voor het leven aangesteld. Na 3, 6 of 9 jaren moeten zij het stokje doorgeven. Kees Maas doet dat als provinciale overste na 9 jaren Een teken dat hij graag gezien was en dat de broeders en paters hem niet graag laten gaan. Bert Wooning zal vanaf 1 mei zijn functie overnemen. Intussen is er weer één jonge pater uit India voor Nederland benoemd. Er zijn nu al 7 missionarissen uit andere continenten in onze provincie aan het werk. Een zeer welkome aflossing van de wacht. De toekomst is verzekerd.

HIRCOS 15 JAAR Op 23 januari was er feest in Den Haag. Op die dag werd de 15de verjaardag gevierd van HIRCOS: Haagse Internationale Religieuze Communiteit Schilderswijk. Deze gemeenschap bestaat nu uit negen leden (vier SSpS Missiezusters en vijf SVD medebroeders): vier Nederlanders, drie Indonesiërs, een Filippina en een uit India. “Als een internationale gemeenschap van vrouwen en mannen willen we er getuigenis van geven dat het mogelijk is om met mensen van verschillende afkomst, cultuur en opleiding samen te leven.” Hircos is een missionaire gemeenschap die een lichtpunt wil zijn in een multiculturele maatschappij waarin vele godsdiensten aanwezig zijn. In de Schilderswijk leven 40.000 mensen, afkomstig uit meer dan 80 nationaliteiten; er zijn 14 moskeeën, 4 hindoetempels, 4 katholieke en 3 protestantse kerken. We leven hier in de Schilderswijk onder de bewoners, omdat we door onze aanwezigheid hier willen meewerken aan een betere samenleving. We proberen ook zoals zij te leven door bijv. heel ons huishouden

zelf te doen zonder personeel. We proberen op te komen voor hen die aan de onderkant van de maatschappij leven, bijv. vluchtelingen, migranten, dak- en thuislozen. We werken mee in buurtverenigingen, in de soepkeuken van het Leger des Heils en in een inloopcentrum voor mensen van de straat. We nemen deel aan dialooggroepen met moslims, Hindoes en anderen. We zijn ook veel bezig met de verschillende christelijke en/ of katholieke migrantengroepen zoals Spaanssprekenden (afkomstig uit o.a. de Antillen, Aruba, Colombia, Santo Domingo en Ecuador), Portugees sprekenden en Indonesische gemeenschappen. In het M.O.C. (Multicultureel OntmoetingsCentrum) van onze Willibrordparochie waar we ons

sterk voor maken, volgen zo’n 50 mensen lessen Nederlands. Daar nemen allerlei mensen aan deel; de laatste tijd veel Chinezen, maar ook mensen van Turkse of Marokkaanse afkomst. Een van ons zet zich in voor Engelssprekende buitenlandse studenten in het internationale Studentenpastoraat te Rotterdam, Den Haag, Delft en Leiden. Ook dit is missionaris zijn nu! Tijdens de jubileumeucharistieviering zei onze vroegere pater provinciaal, Antoon Verschuur svd: “Dank voor wat was, voor jullie inzet en durf om onbekend terrein te verkennen, om te durven leven in onzekerheid. Moed en vertrouwen voor de jaren die komen gaan. Laten wij bidden dat Gods Geest ons daarbij steeds de weg mag wijzen.” Wim Wijtten svd

Echo’s van lezers Onze hoofdredacteur mocht mooie reacties ontvangen op het artikel over zijn jubileum: Ik lees ROND telkens van A tot Z en ik hoor graag dat U uw huidige functie met veel enthousiasme waarneemt in het Woon- en Zorg Centrum. Emil Bolmain Nog een late felicitatie b.g.v. uw diamanten priesterjubileum. We hopen u nog vaak op papier te ontmoeten. Pie en Nelly Parren Ik lees in het blaadje ROND over uw 60-jarig priesterschap. Onze hartelijke gelukwensen. Zo’n jubileum kan niet iedereen vieren… Ik herinner me nog levendig de eerste dag met lessen in Overijse: pater van Zeeland met een

les Frans en dan kwam jij met een les Nederlands. Twee jubilarissen van uitzonderlijke kwaliteit! Wat een palmares aan bezigheden: je hebt de tijd niet nutteloos doorgebracht… We kunnen er ons alleen maar blij om voelen. Guido Van Eygen Wim Wijtten svd heeft in de brochure Religieuzen en hun missie, een uitgave van het bisdom Roermond (oktober 2009), het volgende gelezen: P. Nelen schrijft dat hij in ROND, okt. 2009, een uitspraak van Herman Wijtten svd over de missionaire inzet van de SVD las: “We hebben onze missie omschreven als dialoog. Dialoog met zoekende mensen, met armen en kanslozen, met mensen van andere culturen, met mensen van andere religies, met mensen die leven vanuit seculiere ideeën.” Nelen stelt: “Het gaan van deze moeizame weg ziet deze congregatie als haar specifieke missionaire opdracht.” (De redactie is aangenaam verrast door het feit dat ROND goed wordt gelezen!)

SVD Nederland/België -Joseph Timmermann svd, afkomstig uit Hauset in Oost-België en student van Overijse en nu behorend tot de Duitse provincie, kwam in zijn geboortedorp zijn gouden priesterfeest vieren. Op 10 december deed hij dat met een gospelconcert ten bate van Orper, de stichting voor straatkinderen in Kinshasa. De 150 aanwezigen brachten € 1.000 bij elkaar. Zondag daarna was er een plechtige eucharistie met een collecte van € 700. Een mooie som voor dit werk in Congo. Joseph was er tientallen jaren missionaris. Nu is hij pastoraal werkzaam in Aken. -In het missiehuis in Montenau hadden in december weer de “Exerzitien im Alltag” plaats. Zij werden door 2 leken verzorgd. Iedere morgen en iedere avond was er telkens een groep van 15 personen. Het is een initiatief van broeder Michael Ertl svd. Hij is na een verblijf in Berlijn waar hij novicemeester was, weer naar ons missiehuis in Montenau teruggekeerd. -Begin 2010 waren er 34 SVD’ers van onze provincie op missie buiten Europa: 9 in Papoea Nieuw-Guinea, 7 in Brazilië, 3 in Indonesië, 3 op de Filippijnen, 3 in Ghana, 2 in Congo, 2 in de USA, en telkens 1 in Argentinië, Australië, Ecuador, Japan en Taiwan.

2

-Pater generaal liet weten dat Melvin Richard Lobo svd uit India benoemd is voor onze provincie. Hij is afkomstig uit Mangalore. Hij zal in de loop van dit jaar priester worden gewijd. Er zullen dan 9 buitenlandse missionarissen in onze provincie werkzaam zijn. -Op 26 januari is pater Eef Leferink svd na 49 jaar missionaire inzet in Congo voorgoed naar Nederland teruggekeerd. De laatste jaren gaf hij zijn krachten aan de pastorale zorg voor de zieken in de stad Bandundu. Op 30 januari kon hij met 3 klasgenoten in Teteringen zijn gouden priesterfeest vieren. Hij behoort voortaan tot de communiteit van Teteringen. -Op 28 januari kwam pater Bastian Nerlimah svd uit Indonesië in ons studiehuis in Leuven aan. Hij zal er aan de KU Leuven filosofie gaan studeren. -De missiezusters SSpS in Nederland hebben een nieuw provinciaal bestuur. Zr. Willibrord Boumans is provinciale overste. Raadsleden zijn: Thérèse Sanders, Melina Polo, Celine Chacko en Ancilla M. Goldstein. -Door uitgeverij Lemniscaat is het boek van Kees Maas Affektiviteit en Celibaat, op basis van een onderzoek van de

Nederlandse literatuur 1960-1978 opnieuw uitgegeven. Het is volledig de tekst van de eerste druk, maar met een extra voorwoord. Ofschoon het boek ruim 30 jaar oud is, is het thema nog steeds actueel. -Ook dat nog. Vlak naast het missiehuis van HIRCOS in Den Haag staat de Marthakerk. Dat huis was trouwens de vroegere pastorie. Regelmatig zijn er rondleidingen in de kerk, meestal voor scholen die als kennismaking met religies komen kijken naar moskeeën, kerken, hindoetempels e.d. Een keer durfden enkele kinderen niet binnengaan. Ze hadden gehoord dat er daarbinnen spoken zaten! Ook hoorde men er een gesprek: “Wat voor een kerk is dat aan de Hoefkade?”; ”O, dat is een kerk voor zwarte mensen.” Zo worden kerken tot mythe en legende.

“Door God bewogen, om mensen bewogen!” Een gesprek met Kees Maas, provinciaal van de Nederlands-Belgische SVD provincie in de periode 2001-2010.

Kees, je sluit nu een periode van 9 jaar als provinciale overste af. Hoe keek je tegen die taak aan toen je in 2001 gekozen werd? “Ik schrok ervan, had daar nooit mee gerekend. Heb nooit een bestuursfunctie binnen de provincie gehad, noch op Flores of later hier in Nederland. Dus geen ervaring. Zou ik dat kunnen? Zien ze dat in mij? Na bijna 20 jaar Nieuwegein kwam dit avontuur. Het viel me niet mee daar weg te gaan. In die eerste maanden kreeg ik twee keer een “panieknacht”. Ik zag er als een berg tegen op. Wilde het haast teruggeven. Kan het niet. In het begin vond ik de term “provinciaal” maar vreemd, paste niet bij mij. Maar na drie maanden voelde ik dat het jasje mij paste. Sindsdien heb ik het met veel plezier gedaan. Toen men mij vroeg wie mijn inspiratiebron was, moest ik spontaan denken aan onze vroegere generaal pater Heinz Heekeren. De manier waarop hij met mensen omging en gestalte gaf aan zijn ‘besturen’ heeft mij sterk geraakt.” Je was negen jaar provinciaal. Wat deed jou dat? “Heb nieuwe talenten in mezelf ontdekt. Ik heb die mogen gebruiken. Kon mijn vleugels uitslaan. Kreeg nieuwe kansen. Mijn grootste vreugde was, dat ik het vertrouwen kreeg zowel van de medebroeders als van het Generalaat. Ik kreeg, wat niet gebruikelijk is, zelfs nog een derde termijn. Toen ik begon was ik nog net “honderdman”, terwijl er nu nog 75 medebroeders tot de provincie behoren. Een groot aantal van

de gestorven medebroeders mocht ik begraven. Het was voor mij een eer hun de laatste eer te bewijzen.”

Wat is van belang voor jou? “Respect voor medebroeders. Proberen een goede communicatie te onderhouden; hen er bij betrekken, goed luisteren naar wat er onder hen leeft; van mijn medebroeders houden. Ik heb dat sterk ervaren op de provinciedag in Deurne (juli 2001) toen ik hen voor het eerst mocht toespreken; het raakte mij hen allen daar te zien zitten. Ik dacht toen: ’Dat zijn MIJN medebroeders, voor wie ik mag zorgen.’ Dat is mij altijd bijgebleven. Terugkijkend op deze 9 jaren ben ik tevreden over vooral twee zaken, die tevens de prioriteiten zijn van onze provincie: *De zorg die we aan de oudere medebroeders geven. Daar is veel energie in gestoken. Ik voelde me daar extra verantwoordelijk voor. Ik heb me daar ook steeds sterk voor gemaakt, met aandacht voor de persoon. *De zorg voor onze nieuwe missionarissen. Als bestuur hebben we ons veel moeite gegeven, dat zij zich thuis zouden voelen en dat zij een taak kregen die paste bij onze ‘Visie op Missie nu’. Dat betekende veel overleg, veel zoeken naar de juiste vorm. Ik ben geweldig trots op de 6 medebroeders uit Azië, dat zij de uitdaging hebben aangenomen en ondanks moeilijkheden hebben doorgezet.” Hoe zie je de toekomst? “Ik hoop dat het aantal nieuwe missionarissen mag toenemen tot

ongeveer 12 personen, zodat er een stevige basis is voor de toekomst van de missionaire presentie in Nederland. Dat ze ook het elan in de provincie levendig houden. Zij houden de fakkel brandend en zijn tevens een voorbeeld voor missionair Nederland. Daarnaast hoop ik dat de oudere medebroeders met voldoening mogen terugkijken op het verleden en zich kunnen verzoenen met de huidige situatie. En zo gracieus oud mogen worden. Wat mijzelf betreft: ik ben dankbaar dat ik nog goed gezond ben om een taak op mij te nemen. Echt met pensioen gaan hoeft voor mij niet. Er liggen nog uitdagingen genoeg. Ik houd mij bereid om een nieuwe taak op mij te nemen. Ik zal ook mijn voorkeur uitspreken.”

Heb je nog een afsluitend woord? “Ik ben mijn medebroeders dankbaar voor het vertrouwen, dat ik al die jaren van hen kreeg. Daardoor maakten ze mij tot hun provinciaal en dat deed mij goed. Tot slot een spreuk die mij raakt en een ideaal is voor mijn verdere leven: ‘Door God bewogen, om mensen bewogen.” Wim Wijtten svd

BERT WOONING NIEUWE PROVINCIAAL Op 5 februari 2010 heeft generale overste pater Antonio Pernia svd pater Bert Wooning svd tot provinciale overste benoemd. “Na zorgvuldig de stemmen van de medebroeders te hebben bestudeerd en met instemming van mijn raad heb ik pater Bert Wooning benoemd tot provinciale overste van de Nederlands-Belgische provincie voor het komende triënnium 2010-2013.”

De nieuwe provinciale overste had ook met ruime meerderheid de voorkeur van broeders en paters. Op 1 mei treedt de nieuwe provinciale overste in dienst. In de volgende ROND zal ruime aandacht aan hem worden besteed en ook aan de provinciale raad die eveneens voor de volgende drie jaar wordt benoemd. 3

Dierbare

SVD-vrienden Wij, als SVD, sluiten ons aan bij het persbericht van de bestuurders van de Konferentie Nederlandse Religieuzen en de Nederlandse bisschoppen (dd. 9 maart 2010), waarin zij stellen diep geraakt te zijn door de aangrijpende verhalen van seksueel misbruik binnen katholieke instellingen, die de laatste weken in de openbaarheid zijn gebracht. Die hadden niet mogen gebeuren. Daar is geen enkel excuus voor. Wij hebben er alle begrip voor, dat de slachtoffers ervan gehoord worden en erkenning vinden. Ook als zij dit misbruik binnen onze SVD-kring zouden hebben ervaren. Wij willen daarbij alle medewerking verlenen. Zij kunnen zich melden bij [email protected] Daar wordt zorgvuldig met hun klachten omgegaan. Oprecht meelevend, Kees Maas svd, provinciaal

4

p. Jan Holman svd over:

Scheppen en Scheiden in Genesis Dagblad Trouw kopte op 8 oktober met koeienletters: ‘Nieuwe interpretatie van Hebreeuwse tekst Genesis haalt God als schepper onderuit.’ De aanleiding? De inaugurele rede van hoogleraar Ellen van Wolde op 9 oktober 2009, aan de katholieke Radboud Universiteit Nijmegen. Zij legt uit dat de eerste zin van de Bijbel aldus vertaald moet worden: ‘In het begin waarop God de hemel en de aarde scheidde.’ Graag willen we de lezers deelgenoot maken van de reactie van oudtestamenticus dr. J.C.M. Holman svd. ‘Jawel’, denkt Jan Holman, ‘dit is Nederland op zijn best. Van oudsher bemoeit iedereen in dit landje zich met theologie. Maar ja, vaak hebben ze de klok horen luiden…’ En Ellen van Wolde reageert in Radboud Magazine van december 2009: ‘(…) het blijft me verbazen dat mensen verregaande uitspraken doen over mijn bevindingen terwijl ze de tekst van mijn oratie, die nota bene online stond, helemaal niet gelezen hebben.’ In de Nijmeegse aula geniet pater Holman van een ‘perfecte presentatie door zijn oud-collega Van Wolde’. Beiden werkten samen tussen 1992 en 1998 aan de Theologische Faculteit Tilburg. Van Wolde betoogt dat in het scheppingsverhaal sprake is van “maken” (= ‘asa) én “scheiden” (= bara’). Dit woord “bara” wordt gebruikt voor wat “gescheiden” kan worden, zoals de mens. In Genesis 1:26 zegt God: “Laten wij de mens maken (‘asa).” In Genesis 1:27 gebruikt de tekst het woord “scheiden” (bara’). In dit vers lezen we hoe de mens wordt opgesplitst in man en vrouw. Van Wolde toont daarnaast aan dat “scheiden” (bara’) tamelijk gangbaar

is bij de Mesopotamiërs, zogezegd de buren van de schrijvers van de Bijbel, wanneer het daar gaat over “scheppen”. En daarvan, zegt Holman, zijn oudtestamentici al jaren op de hoogte. Wat is er dus nieuw bij Van Wolde, vraagt hij zich af? Dat is dat zij erop wijst dat het, in navolging van de Hebreeuwse Bijbel, correcter zou zijn in het Nederlands ook twee verschillende woorden te vertalen. En hij betreurt dat in de theologie men vaak iets HOORT in de verte, maar iets anders BEGRIJPT dan er feitelijk wordt bedoeld. En een journalist die HOORT dat de openingszin van Genesis niet klopt, VERSTAAT dus ten onrechte: ‘God heeft de wereld niet geschapen.’ Holman wijst op wat Van Wolde ten diepste beoogt. Zij wil het maximum uit de tekst halen, zij wil de Bijbel uit laten praten, zonder de waarheid van de geloofsleer te kort te doen. Op de website RKK.nl zegt Van Wolde ten slotte zelf (8 okt. 2009): ‘Men denkt dat ik de idee van God als Schepper afwijs. Maar dat doe ik niet… Mijn stelling: in de eerste regels van Genesis wordt gezegd dat God scheiding aanbracht tussen hemel en aarde. Daarna wordt Hij wel degelijk voorgesteld als Schepper. Dus ik ontken allerminst dat er in Genesis sprake is van schepping.’ Wie het allemaal zelf wil na lezen kan terecht bij de publicatie: Ellen van Wolde, Terug naar het begin, Radboud Universiteit Nijmegen 2009, ISBN/EAN 978-90-814403-1-8, € 9,50. Ook de website van de Radboud Universiteit Nijmegen biedt onder de recente inaugurele redes de volledige tekst. samenvatting Gerard Jansink

Komende medebroeders

Gaande medebroeders

Van Congo p. Eef Leferink

Naar Papoea N.-Guinea Mgr. Henk te Maarssen 22.02.10

26.01.10

25 JAAR GERECHTIGHEID EN VREDE

v.l.n.r. achter: K. v. Schie, J. Hellemons, P. v.d. Wiel, H. Wijtten; voor: M. Jehandut, T. v. Bijnen

Nadat in Rome in 1967 de Pauselijke Commissie voor Gerechtigheid en Vrede was ingesteld en het Wereldepiscopaat tijdens de synode van 1971 de inzet voor een rechtvaardige wereld tot “integrerend deel van de evangelisatie “had verklaard, besloten ook de religieuze orden en congregaties dergelijke commissies op te richten. Voor de SVD werd het generaal kapittel van 1982 het startpunt voor dit apostolaat. Herman Wijtten werd de eerste coördinator voor dit apostolaat bij het generalaat. Alle provincies werden aangespoord ook een coördinator te benoemen en zelfs een commissie te vormen. In de Nederlands/Belgische provincie werd in 1985 druk overleg gepleegd met als resultaat dat op 20 augustus de leden van de eerste commissie benoemd werden. Een commissie van 6 leden, waarvan Peter Hendrix de eerste coördinator werd. Ook Martien van Dijk en Wim de Jong maakten er deel van uit. Jan Hellemons en ondergetekenden maakten er vanaf het begin deel van uit tot vandaag, al 25 jaar. Wij mogen zeggen dat onze provincie daarin het voortouw heeft genomen. Toenmalig provinciaal, Ad de Groot, gaf de impuls vanuit de overtuiging dat inderdaad

de verkondiging van het evangelie niet meer mogelijk is zonder deze waarden die er een integraal deel van uitmaken. Intussen is de naam van de commissie aangevuld met “Heelheid van de Schepping”. Het was de Wereldraad van Kerken die, op voorstel van de Orthodoxe Kerken, dit drievoudig programma gelanceerd had. De internationale benaming luidde voortaan “Justice, Peace and Integrity of Creation”. Vanaf het begin koos de SVD ook voor continentale samenwerking. Een delegatie van onze commissie nam in1986 al deel aan de bijeenkomst van provinciale oversten uit heel Europa in Fatima, waar dit thema werd besproken. Daar werd besloten tot tweejaarlijkse Europese samenkomsten van de coördinatoren. De eerste vergadering was in 1988 in Deurne en werd door onze commissie georganiseerd. Deze was kenmerkend voor de eerste fase. In die fase moest eraan gewerkt worden om alle medebroeders mee te krijgen. Hele lijsten van positieve argumenten en nog langere van hinderpalen voor dit apostolaat waren het resultaat van deze samenkomst. Na enige tijd kwamen wij ook tot de ontdekking dat wij te weinig bekend waren met de wereldwijde economie. Daarom organiseerden we,

samen met enkele andere provincies, in 1993 een zomersessie economie van drie weken in Sankt Gabriel bij Wenen. Eén van de resultaten was dat alternatief beleggen een thema werd, waarmee we aan de slag gingen. Om enkele andere activiteiten op te sommen: rond het jaar 2000 heeft de commissie zich sterk ingezet voor de kwijtschelding van de schulden van de arme landen. Dit in samenwerking met “Jubileum 2000”, een internatonale campagne van Britse oorsprong. Ook de jaren daarna bleef dat steeds ons aandachtspunt. Lezers van ROND herinneren zich nog wel dat zij er ook voor werden aangesproken. Andere aandachtspunten waren het asielbeleid in Nederland en in België, eerlijke wereldhandel, ontwapening, kindsoldaten, de Europese politiek tegenover Afrika, klimaatverandering enz. Hiervoor werden VN-instanties en regeringsleiders regelmatig aangeschreven; meestal na oproepen van andere NGO’s. Lobbywerk was aldus onze voornaamste bezigheid. 25 jaar inzet voor een rechtvaardigere wereld, een hedendaagse missieopdracht. Koos van Schie svd en Toon van Bijnen svd 5

BRIEVEN VAN MISSIONARISSEN Niek Bakker doet ons vanuit Diadema in Brazilië goede wensen toekomen. Hij hoopt dat “Vrede op aarde” een stukje dichterbij komt… Na tien jaren in een “bejaardenhuis” is hij daar weer terug in een echte volkswijk, naast een evangelisch kerkje met het nodige lawaai: muziek, preek via geluidsboxen. “Alleluja!” verzucht Niek, als hij bijna slaapt om vervolgens op te schrikken: “Je geld of je leven!” Staan er drie gedrogeerde jongens met een revolver in de hand in huis… Toch zijn het “beste jongens”, zegt hij, ook al hadden ze geprobeerd zijn vingers af te zagen. Niek voelt zich weer helemaal thuis in het parochiewerk. In de zeven wijkkerkjes doen leken heel veel werk. De voorgangers proberen hun duidelijk te maken dat er ook buiten het kerkgebouw aan een betere wereld moet worden gewerkt. Zelf heeft Niek inmiddels vastgesteld dat de theologie de laatste tien jaar niet heeft stilgestaan. Wel betreurt hij dat Brazilië tegenwoordig veel “conservatieve kerkvorsten” heeft. Desondanks verzet Niek zich tegen de wijd verspreide gedachte dat “geloof voor de hemel is en politiek voor de aarde”. Daarom is hij ook weer lid van de commissie “Bescherming van getuigen” die beslist of mensen, die durven te getuigen tegen grote criminelen, bescherming van staatswege moeten krijgen. Na een flinke check-up kreeg Niek te horen dat hij kerngezond is. Dus liep hij mee in een pelgrimstocht van 36 km. Jan van Roosmalen schrijft ieder jaar vanuit Flores, Indonesië, zijn contactbrief met goede wensen. Op zijn 89ste (en al tien jaar met pensioen) woont Jan nog steeds in het complex van de SVD Hogeschool STKIP (Catechetisch Pastoraal Instituut). Deze instelling bestond onlangs 50 jaar: zes dagen feest met seminars, sport, spel, reünie. Het overlijden van p. Marinus Krol heeft bij Jan een grote leegte achtergelaten. Ze kenden elkaar van kinds af aan, gingen samen op studie in Uden, Helvoirt, Teteringen. Daarna samen op

6

de boot naar Jakarta en vandaar in 1949 naar Flores. Als voetnoot voegt hij hier aan toe dat er “in die dagen ongeveer 100 Nederlandse SVD’ers in Indonesië werkten en nu “rusten” er nog drie!” Zijn gezondheid speelt hem af en toe parten: zijn maag is soms lastig, zijn ogen tranen af en toe. Hij vraagt zich af of dat veroorzaakt kan worden door de “griep van Mexico”. Afijn, eerdaags gaat hij naar internist Made. Om eraan toe te voegen dat hij niet per se 100 wil worden. In Indonesië is “de mentaliteit bij de meer ontwikkelden sterk veranderd en verbeterd”. De mensen durven kritisch te kijken naar land, regering, parlement. Corruptie wordt aan de kaak gesteld. De president zoekt mee naar oplossingen. Een goede zaak, vindt Jan. Helmut Renard stuurt ons op 30 november uit Ecuador goede wensen. Vervolgens vertelt hij over ANUDANDO. Hierover schreef hij in ROND 177: “Dit is een organisatie van vrouwen die ernaar streeft om vrouwen een meer kritisch bewustzijn bij te brengen, zodat ze hun eigen leven ter hand gaan nemen, zichzelf leren waarderen en ook respect krijgen van kerk en maatschappij. ” Bij Anudando heeft men dagelijks te maken met zinloos geweld tegen vrouwen! Marcia Moya, een van de verantwoordelijken binnen de organisatie, vertelt in schrijnende bewoordingen over Isabel, die met vriendinnen naar de stad gaat voor haar verjaardag. ’s Avonds neemt ze een taxi naar huis. De chauffeur verkracht haar gedurende tien (10) uren…

Isabel vertelde enige dagen vóór de verkrachting aan Marcia over haar leven: werkloos, vriend heeft haar verlaten, moeder is depressief (haar man liet haar achter met zeven kinderen), broer is dodelijk verongelukt, haar universitaire studie heeft ze opgegeven, omdat ze die niet meer kon betalen… verdriet, ellende! Marcia schrijft dat ze ontzettend kwaad was op de verkrachter en op de maatschappij: de politie vond dat Isabel er zelf schuld aan is, psychologische hulp stelde niets voor en financiële hulp kreeg ze niet. Daarom moest ze naar “de steun”… Anudando helpt slachtoffers: psychisch, financieel, moreel. Maar hoe lang duurt het nog voordat de wet vrouwen bescherming biedt tegen seksueel geweld? Mede daarom vinden Helmut en de vrouwen van Anudando dat het hun sociale plicht, hun verantwoordelijkheid is slachtoffers te helpen om zo het Rijk Gods zichtbaar te maken. Jan Roelofs doet ons de beste wensen toekomen vanuit Papoea NieuwGuinea. Hij vertelt over een voorval dat hem diep heeft geraakt. Op 7 november 2009 kreeg hij bezoek van een echtpaar. De man vertelt aan Jan dat hij hem komt bedanken voor het feit dat deze hem in 1968 heeft meegenomen naar de school in Wurup, waar Jan toen pastoor was. Het echtpaar heeft drie goed opgeleide kinderen en de man is ambtenaar bij de provinciale regering. Als dank krijgt Jan twee levende kippen en een envelop met inhoud. En hij vraagt zich af hoe het mogelijk is dat iemand na 41 jaar naar jou op zoek gaat om je te bedanken voor zo’n kleine dienst. Jan sluit af met te zeggen dat hij hier enorm gelukkig van is geworden en met dankbaarheid terugkijkt naar 2009. Samenvattingen door Gerard Jansink

MISSIEMUSEUM IN STEYL WEER OPEN

Van 22 tot 25 februari jl. hadden wij in Steyl onze zgn ‘Eilanddagen’. Het bestuur van de Nederlands-Belgische SVD provincie, waarvan ik deel uitmaak, evalueerde het beleid van de laatste drie jaar en keek ook vooruit. Tussen de bijeenkomsten door bezocht ik het heropende Missiemuseum. Een

jeugdherinnering kwam bij mij weer naar boven. Het zal in 1947 geweest zijn dat wij, misdienaars van de Petrusparochie in Uden, het jaarlijkse uitstapje maakten. Wij gingen eerst op bedevaart naar Genoy (Venlo) en naar de speeltuin. Vervolgens reed de bus naar het Missiemuseum in Steyl. Wat vooral een geweldige indruk maakte was de opgezette beer. Als je daar een cent in gooide, begon hij met zijn kop te draaien, de ogen bewogen en als slot bromde hij. Als kind vond je dat prachtig. Met de paar centen die ik van moeder had meegekregen, was de beer heel blij. De beer kwam uit Rusland en in 1932 had broeder Berchmans svd hem in Leipzig gekocht. Wat ook diepe indruk maakte, waren de kleren van twee missionarissen die in China hadden gewerkt. Dat waren de paters Nies svd en Henle svd. In hun kleren zag je nog het bloed. Tijdens de Bokseropstand waren zij nl. vermoord. Dat beeld raak je als kind niet zo vlug kwijt. Ook honderden grote en kleinere opgezette dieren staan daar in het museum. Indrukwekkend is de verzameling vlinders en kevers uit alle delen van de wereld. Broeder Berchmans is de oprichter van dit museum. Het werd in 1931 geopend. Bij de brand in een gedeelte van St. Gregor in 2008

dreigde ook het museum getroffen te worden. Wij mogen de brandweer van Venlo/Tegelen dankbaar zijn dat zij wist te voorkomen dat het museum ook door de brand zou worden getroffen. Inmiddels is de schade in de kantoorgebouwen hersteld en is het museum heropend. Truus Coppus, de conservator van het museum, leidde me rond en vertelde over de plannen. Regelmatig worden er thematentoonstellingen georganiseerd. Het is hard werken om voldoende bezoekers te krijgen. Dat aantal schommelt rond de 20.000 per jaar. Het museum krijgt van de gemeente Venlo per jaar een beperkte subsidie. De SVD is de grootste sponsor. Komt u in de buurt van Steyl, breng dan eens een bezoek aan het museum en andere bezienswaardigheden. Ik kan het van harte aanbevelen! Men kan bijv. ook even binnenlopen in de ‘onderkerk’ van het missiehuis. Daar ligt de heilige Arnold Janssen begraven. In 1947 kon ik niet vermoeden dat ik mij twee jaar later, en wel op 8 september 1949, in Steyl bij de SVD zou aansluiten. Voordat ik het museum verliet, liep ik nog even langs de beer en liet hem nog een paar keer brommen. Meer informatie: www.steyl.eu Jan Rutten svd

werd benoemd voor het missiehuis St. Jan te Soesterberg. Daar leerde hij boekhouden. Zijn voorbereiding op de eeuwige geloften deed hij in het pas geopende missiehuis van Deurne. Na het afleggen van zijn eeuwige geloften keerde hij terug naar Soesterberg waar hij zijn missie­benoeming voor Belgisch Congo ontving. Op 27 sep­tember 1958 vertrok hij naar Congo. Van 1958 tot 1967 was hij werkzaam in Bandundu, Kenge en Kalonda. Van 1967 tot aan zijn overlijden werkte hij in de hoofdstad Kinshasa, tot 1995 als econoom van het bisdom Kenge en van 1995 tot 2010 van de parochie St. Felix in Kins­hasa-Mombe­le, met kleuterschool, basis- en middelbare scho­ol. Vanwege de onrust in het land ging ook de economie hard ach­ teruit. Daarom was het ontzettend moei­lijk om voor het missie­personeel, de mid­delbare scholieren en voor de bouwwerk­zaamhe­den het nodige te

vinden. Al die jaren heeft Simon zich daar­voor inge­span­nen. Hij bleef zijn missie tro­uw, tot het einde. Omdat men zich ongerust maakte over zijn gezondheid bracht men hem naar het ziekenhuis voor controle. De doktoren vonden het nodig hem naar Nederland te laten vertrekken. Alles was gere­geld maar enkele dagen voor zijn vertrek over­leed hij in het ziekenhuis. Moge God hem belonen voor zijn onvermoeibare inzet gedurende 51 jaren. Ant.J. Verschuur svd

In Memoriam De 13e december 2009 is Broeder Simon (Wim) van Steen svd op 85-jarige leeftijd in Kinshasa (Democratische Republiek Congo) overleden. Hij werd op het SVD-kerkhof in Ngondi begraven. Geboren in Breda op 24 september 1924 ging hij na de lagere school naar de MULO en studeerde voor het Midden­standsdiplo­ ma. Toen hij werd opgeroepen om te werken in Duitsland dook hij onder in Helvoirt. Maar kort daarna werd hij opgepakt en in Frankfurt am Main in een metaalfabriek te werk gesteld. Na de oorlog, in 1945, wilde hij naar het kloos­ter, maar kreeg het advies nog wat te wachten. Daarom ging hij een half jaar werken bij een brooden banketbakker. Op 17 maart 1946 vroeg hij om te worden aangeno­ men. De 7e november 1946 begon hij zijn noviciaat in het missiehuis te Teteringen waar hij op 7 november 1948 zijn eerste geloften aflegde. Hij

7

SVD Wereldwijd Getuigen van Evangelie In het SVD Vachana Jyothi retraitehuis (Kerala, India) worden sinds twee jaar leken opgeleid om mensen aan te spreken over Jezus Christus en het Evangelie. Zij moeten hen aanspreken in treinen, vliegtuigen, bussen, op marktplaatsen enz. Het doet denken aan Getuigen van Jehova. De Kerugma Evangelisatiecursus, zoals die genoemd wordt, duurt zes dagen. Er namen reeds 3.000 mannen en vrouwen aan deel. Zij vinden vooral gehoor bij christenen die van de kerk zijn afgedwaald. Parlement der Wereldreligies Aan de vierde zitting van het Parlement der Wereldreligies in december 2009 te Melbourne namen 4.000 mensen deel; onder hen 6 SVD’ers, afkomstig uit Australië, India en Papoea NieuwGuinea. Dominic Emmanuel (India) leidde een werkwinkel over ‘De theorie van de Dialoog’, Frank Gerry leidde een katholiek morgengebed en het Janssen Spiritualiteitteam van Boronia (Australië) organiseerde een werkwinkel over ‘Dubbel lidmaatschap van religies’. Consultor Raad voor Cultuur Op 7 november 2009 benoemde de paus Pio Estepa svd tot consultor van de Pauselijke Raad voor Cultuur. Deze raad adviseert de paus over het omgaan van de evangelieverkondiging met de vele culturen. Pio Estepa is de missiesecretaris bij het Generalaat SVD. Vrienden der Armen In Cebu (Filippijnen) heeft broeder Paul Bongcaras svd een wijk met veel kinderprostitutie tot zijn werkterrein uitgekozen. In 2003 kon hij de Stichting ‘Vrienden van de Armen en de Marginalen’ oprichten. Een tweehonderd straatkinderen vinden er opvang en een mogelijkheid om een vak te leren. De stichting heeft

8

ook een programma voor Anonieme Alcoholverslaafden in gevangenissen. Origineel zijn de ‘Recollecnics’, recollecties in de vorm van picknicks. Catechetisch Pastoraal Centrum Tijdens de visitatie aan Indonesië had vicegeneraal Konrad Keler svd veel lof voor het Catechetisch Pastoraal Instituut (STIKP) in Ruteng. Het werd in 1959 opgericht door Jan van Roosmalen svd uit Eerde. Het instituut was en is belangrijk voor de opleiding van catechisten en godsdienstleraren. Het heeft een filiaal in Bajawa. Er zijn nu 3.200 studenten. Er zijn plannen om het instituut bij een universiteit aan te sluiten. Naast dit instituut heeft de SVD in dit bisdom gezorgd voor kleinseminaries, parochiale basisscholen, middelbare scholen, instituten. Praktisch het hele onderwijsnet is er door de SVD uitgebouwd; zelfs tot op het eiland Sumba, waar een universitair college met 2 faculteiten (binnenkort 4) tot stand kwam. Bij gebrek aan leiders In Brazilië verloor het bisdom Registro in 14 jaar tijd 40% van de katholieke kerkleden. Velen gaan over naar sterk wervende Pinksterkerken. Bisschop Bertanha svd schrijft dit toe aan het gebrek aan priesters en lekenleiders. Degenen die gemakkelijk overgaan zijn “mensen die geïsoleerd leven en weinig persoonlijk contact hebben met hun priesters en lekenleiders. Zij hebben geen goede catechetische vorming gekregen en zoeken het in mirakels en emotionele ervaringen.” Daarom heeft hij in de elf jaar dat hij bisschop is, hard gewerkt aan de vorming van priesters en lekenleiders. Kerkopbouw India Kort voor kerstmis heeft aartsbisschop Cheenath svd in Kandhamal (India) een grote nieuwe kerk ingewijd. Twee jaren daarvoor, kerstmis 2007, werden er in

zijn bisdom 300 kerkelijke gebouwen en 5.500 huizen verbrand en vernield door extremistische Hindoes. Het nieuwe kerkgebouw biedt plaats aan 3.000 mensen. Het kost € 50.000. Dit is het begin van de heropbouw van de vele kerkelijke gebouwen. Nieuw studentenhuis in Lusaka Eind 2009 wijdde viceprovinciaal Marck Marciniak svd in de hoofdstad van Zambia, Lusaka, een nieuw tehuis en kapel in voor filosofiestudenten van de SVD. De studenten volgen cursus aan het Sint Bonaventura College in de stad. Islamitisch internaat Voor hun jaar praktijk gaan fraters SVD van Ledalero op Flores, Indonesië, les geven in een islamitisch internaat voor jongens uit minder bemiddelde gezinnen. Na dat jaar blijven zij contact onderhouden met de school en de studenten. Ook paters geven les op dit college. De oprichter van het internaat was een klasgenoot van de vroegere provinciale overste SVD. Voor de opening van het college werd een pater SVD uitgenodigd voor de inaugurale rede. De staf van het college woont katholieke plechtigheden bij in het grootseminarie van Ledalero. Deze samenwerking heeft veel goodwill gekweekt bij de moslimgemeenschap. Geen pagode Pater Rossi svd werd op Taiwan tot pastoor benoemd van twee parochies. Maar zijn parochianen kerkten op de vierde verdieping van een flatgebouw en in een gehuurd lokaaltje. Er moest dus een echte kerk komen. De mensen wensten “een echte kerk” en niet zoiets als een Chinese pagode. Een architect maakte twee ontwerpen, een traditioneel en een modern gebouw. Met grote meerderheid kozen de parochianen voor het traditionele gebouw. En de missionarissen maar werken aan inculturatie!