CONTACTBLAD VOOR ALLE VRIENDEN VAN DE S.V.D. (SOCIETAS VERBI DIVINI) = GEZELSCHAP VAN HET GODDELIJK WOORD

Redactie: Postbus 18, 4847 ZG Teteringen e-mail: [email protected] Administratie: Missiehuis St. Willibrord, Vlierdenseweg 109A, 5753 AC Deurne, Telefoon: 0493 312646 Giro: 41 89 068. IBAN: NL81 PSTB 0004 189 068, BIC: PSTB NL 21 e-mail: [email protected]

CONTACTBLAD VOOR ALLE VRIENDEN VAN DE S.V.D. (SOCIETAS VERBI DIVINI) = GEZELSCHAP VAN HET GODDELIJK WOORD Verschijnt driemaandelijks

nr. 176, oktober 2009

Ten geleide

Inhoud • Het 1e nummer van ROND

1

• Echo’s van lezers

2

• Eredoctoraat

2

•SVD Nederland/België

2

• Herman Wijtten missionaris in Nederland

3

• SVD Europa

3

• Broeders in de SVD

4

• Stichting Vlooienmarkt Deurne

5

•In Memoriam

6

• Wij stellen u voor

7

• SVD Wereldwijd

8

Nog even omkijken naar hoe het vroeger was met ROND bij het afscheid van het vroegere formaat. Maar dan resoluut naar de toekomst met het nieuwe formaat om de leesbaarheid van ons contactblad te verhogen. Toekomstperspectieven voor de broeders na een overleg in Cebu, de toekomst van de SVD in onze provincie door de missionarissen die vanuit Azië naar hier gekomen zijn, nieuwe inzichten in een achteruitkijkboek en wat er wereldwijd zoal wordt ondernomen. Dat alles in ROND 176. Missie is altijd nieuw.

Het 1e nummer van ROND ROND verscheen voor het eerst in april 1962. Een heuse krant, zoals provinciaal J. Drost in het Ten Geleide schreef: “Deze krant is als een familiereünie. ROND is zijn naam, want heel de wereld rond werken onze paters, broeders en zusters.” En hij eindigt met hartelijke wensen: “Dat ROND u zal bevallen en ons allen dichter bijeen zal brengen.” Anno 1962 Nog veel missionarissen (m/v), de “roepingenboer” reist nog rond, de reisbroeders zijn nog volop actief, KdK is recentelijk “van stapel gelopen”, er zijn nog professies, de afscheiding van de Belgische svd’ers is nakend… p. C. Helsdingen, voormalig missieprocurator, kwam op het idee deze krant uit te geven om beter contact te hebben met allen “die zo dicht bij ons staan: niet alleen de medebroeders, maar ook de zusters, de families achter medebroeders en zusters”. p. J. Hoeymakers, opvolger van p. Helsdingen, voegt hier in het eerste nummer aan toe: “Telkens weer is gebleken dat men grote belangstelling heeft voor elkaars werk. Deze belangstelling heeft nu

Zr. Richlinde, provinciaal overste SSpS, en de Dienaressen van de H. Geest v.d. Altijddurende Aanbidding sluiten zich hierbij aan en onderstrepen de doelstelling van ROND: “De grote Steyler familiekring op de hoogte houden van alles wat er in de drie congregaties gebeurt.”

een sympathieke klank gekregen in dit blad.” Ook laat hij weten dat het een gratis blad is. En lezers moeten zich vooral niet gedrongen voelen om te reageren op missionarissen die hun nood klagen. “In praktisch alle gevallen zijn ze al geholpen”, sust de procurator de gewetens van de lezers. Eerste redactie De paters Ben Sanders en Jan Simmers, resp. redacteur en vormgever van het eerste uur, “maken” ROND. Simmers: “ROND is in het leven geroepen. We gaan van tafel tot tafel. Komen oude bekenden tegen. Maken een praatje, wisselen van gedachten over ernstiger zaken, informeren naar die en die. We herdenken een dierbare overledene, komen met een idee. En

tenslotte zeggen we: wij zijn rond geweest.” De krant gaat twee keer per jaar verschijnen. En de lezer neme dit ter harte: ROND mag pas bij het oud papier als het blad een week lang gelezen is. En p. Toon van Bijnen bedenkt voor dat tweede nummer de slogan “Rond zegt het vierkant”. (lees verder op pagina 2)

(vervolg van pagina 1) Na 175 x ROND ROND is blijven verschijnen: van twee naar vier keer per jaar, het formaat wijzigde, om de zoveel tijd “verschoot het blad van kleur”, de zusters leverden op enig moment geen bijdragen meer. En vandaag ontvangt u ROND 176 in een nieuw jasje. Wat echter niet verandert: svd’ers en vrienden van de SVD op de hoogte houden van de ontwikkelingen in en rond het Gezelschap van het Goddelijk Woord blijft de doelstelling van ROND. En met een variant op de woorden van p. Drost: “Van harte wenst de redactie, dat ROND u zal blijven bevallen en de relatie met de SVD warm zal houden.” Gerard Jansink

Echo’s van lezers “Beste redacteur van ROND, nou wil ik toch weleens aan de bel trekken”, schrijft Klaas Hauwen uit Amsterdam. Hij beklaagt er zich over dat hij gelezen heeft dat er weer een reünie geweest is en hij niet uitgenodigd is. En dat terwijl hij de geest van de SVD toch zo diep heeft “ingesnuifd op het seminarie St. Jan in Soesterberg, als 6e klasser in Deurne en in Heide Kalmthout”. En dat terwijl zijn klasgenoot Piet Barendse in Amsterdam in hetzelfde werkterrein terecht is gekomen als hij: zorg voor de armen en vluchtelingen, “sans papiers”. “Maar ik als leek en hij in de orde van een “ordinatio sacerdotalis”. Een volgende keer wil hij toch echt wel uitgenodigd worden voor de reünie! Effe checken bij de organisatie van de reünie: Alle mensen die in aanmerking komen worden drie keer achter elkaar uitgenodigd. Wie drie keer niet reageert valt van de lijst af. Maar na deze noodkreet krijgt de heer Hauwen een herkansing. w.k.

SVD Nederland/België Op 14 mei bracht een vijftigtal SVDers, Missionarissen van de H. Familie, Scheutisten en Benedictinessen van het Missiehuis Teteringen en van Zuiderhout een bezoek aan de Benedictijner St.-Adelbertusabdij in Egmond. Op Hemelvaartsdag 21 mei werd in het bosje van het Missiehuis te Teteringen de nieuwe Mariakapel ingewijd ter vervanging van de vroegere Lourdesgrot. Naast de bewoners van het Missiehuis en van Zuiderhout waren ook veel belangstellenden uit het dorp aanwezig, o.a. oud-burgemeester de heer Van de Berg die sterk geijverd heeft voor de bouw van deze kapel.

2

Eveneens op 1 juli kwamen zo’n 80 paters en broeders samen in Teteringen voor de jaarlijkse provinciedag. Op 30 juli vierde Theo Jansen svd in het Seniorenheim te St. Vith de 65e verjaardag van zijn priesterwijding. Het boekje van de ‘Week Nederlandse Missionaris’ ging dit jaar over de Filippijnen. Ab van Leeuwen svd was één van de drie missionarissen die zijn verhaal mocht doen over zijn moedig en boeiend werk in Bangued op Luzon. “Ik heb mij toegelegd op geloofsverdieping en op sociaal-maatschappelijk werk. Missie is voor mij het stimuleren van een bewustzijnsproces,” lezen we.

Eredoctoraat Prof. dr. Cyriel Fijnaut, oudstudent van St. Willibrord Deurne, zal aan de Universiteit Gent het eredoctoraat ontvangen vanwege zijn inzet voor de verdediging van de mensenrechten. Uitreiking vindt plaats op 10 december, de VN Werelddag van de Mensenrechten.

Op 1 juli vertrok Bert Wooning svd van Hircos (Den Haag) voor 3 maanden naar zijn vroegere tweede vaderland Paraguay. Hij was er gevraagd om mee te werken aan het ordenen van het SVD-archief.

Op 6 juni kwamen de gepensioneerde heren van de retorica 1959 weer samen in het St.-Martinuscollege te Overijse. Het is voor het eerst dat een retorica (zesde middelbaar) in het oude Missiecollege St.-Jozef kwam vieren dat zij 50 jaar geleden afzwaaide. Zij stonden verbaasd over de geweldige ontwikkeling van hun oude college. Het weerzien met 3 oud-leraren SVD was allerhartelijkst.

Op 16 september nam een twintigtal broeders en paters deel aan de themadag in het missiehuis van Deurne. Eén keer per jaar wordt voor belangstellenden een dag lang dieper ingegaan op een gekozen thema. Dit jaar: “Hoe ga ik om met ouder worden?” Na inleidingen van Jan van As svd en Gerrit van Uden svd waren er groepsgesprekken. De dag werd afgesloten met een Bijbelviering.

Herman Wijtten - missionaris in Nederland meeste missionarissen gingen er aan voorbij of sloten er de ogen voor. Ik werd erdoor geboeid. Ik wilde een beter begrip krijgen van die religieuze wortels. Daarom ben ik later in de VS colleges Godsdienst en Cultuur gaan volgen. Ik vond het belangrijk mijn studenten terug bij hun cultuur te brengen. De dialoog met die oude cultuur aangaan werd het hart van mijn missie.”

“Voelt u zichzelf missionaris in Nederland?” vraagt de interviewer aan Herman Wijtten, lid van de missionaire leefgroep in Nieuwegein. Zonder een spoor van twijfel luidt het antwoord: “Ik ben daar zeker van. Soms durf ik zelfs te zeggen dat ik, met alle opdrachten die ik nu heb en met alles wat ik nu doe, meer missionaris ben dan ooit. Meer dan toen ik in de Filippijnen werkte. Ik heb nooit in de eerste verkondiging gestaan: mensen bekeren, hen dopen. Na mijn studie sociologie in de V.S. werd ik meteen aan de SVD universiteit van Tacloban op de Filippijnen benoemd. Wat ik daar ontdekte was dat bij mijn katholieke studenten nog heel veel nazinderde van hun traditionele kosmische religiositeit. Die realiteit was door de kerk volledig verwaarloosd. De

“Zeker was dat een goede manier van verkondiging. Missie is nooit af. De Blijde Boodschap zal altijd opnieuw moeten worden verkondigd. Het gaat in de missie niet om uitbreiding van de kerk of het brengen van regels en voorschriften aan de mensen. Missie is helpen bouwen aan de komst van het Rijk van God, d.w.z. bijdragen aan heelheid, gerechtigheid en vrede in deze wereld. In 1982 werd ik naar het generalaat in Rome geroepen als coördinator Rechtvaardigheid en Vrede. Ik vond het een hele eer, maar ik was wel bang voor de confrontatie met moeilijke en pijnlijke problemen zoals oorlog, geweld en zoveel vormen van onrecht. Ik voelde me aanvankelijk onveilig en ontworteld, maar gaandeweg werd strijden voor rechtvaardigheid en vrede de kern van de missie.” “Een ex-missionaris ben je nooit. En ik heb een hekel aan het woord oud-missionaris. Binnen de SVD in

Nederland en België hebben wij onze missie omschreven als dialoog. Dialoog met zoekende mensen, met armen en kanslozen, met mensen van andere culturen, met mensen van andere religies, met mensen die leven vanuit seculiere ideologieën. Met onze leefgroep in Nieuwegein zitten wij concreet in deze lijn, wij komen uit totaal verschillende achtergronden en culturen; wij zijn zelf een beeld van dialoog. Wij zoeken onze weg tussen de vele vragen vanuit de mensen die op ons af komen, van arme en beschadigde mensen, van nieuwe Nederlanders, van Filippijnse of Indonesische kerkgemeenschappen, van collega’s, priesters en pastores.” “Soms bekruipt ons de neiging om zelf een parochie te aanvaarden; dan heb je vast werk en dan geven we er een missionaire dimensie aan. Maar dan weten we dat dit niet de keuze is. We moeten duidelijk maken dat we in dit deel van Utrecht missionair aanwezig willen en kunnen zijn. Dat zoeken is belangrijk. Het gevoel onderweg te zijn is het lot van elke mens. Voor ons is het zeer reëel.” Bovenstaande citaten zijn ontleend aan een interview met H. Wijtten, onderdeel van een eerder jaarverslag van CMC, waarvoor hij actief is. Redactie: Wim Kok

SVD Europa - Het Woord en de SVD Van 15 tot 19 juni verbleven 16 SVD-ers en 3 zusters SSpS uit 13 Europese landen in Nysa, Polen. Samen bekeken zij wat het Woord van God, de H. Schrift, betekent voor ieder van ons afzonderlijk en voor ons als gemeenschappen. Wij waren te gast bij de SVD en bij de zusters SSpSAP. Aan dit derde Europees overleg van het Bijbelapostolaat namen de paters Quirinus Sutrisno en Wim Wijtten deel namens onze provincie. Het blijkt dat vele medebroeders in Europa regelmatig deelnemen aan Bijbelgesprekken: het Woord wordt duidelijk gewaardeerd en er wordt respectvol naar elkaar geluisterd. Het thema “De Bijbel en de oecumenische en interreligieuze dialoog” werd vakkundig toegelicht door de secretaris van het Poolse Bijbelgenootschap. Daarna zagen we hoe zo’n dialoog goed functioneert in Wroclaw (Breslau) in een samenwerkingsverband van katholieke, orthodoxe en lutherse parochies en een joodse synagoge. Het slotdocument, gericht aan de provinciale oversten in Europa, drukt in zes punten uit dat het Woord nog centraler kan komen te staan in ons leven en in onze dienst. Wim Wijtten svd 3

BROEDERS IN DE SVD: nieuwe perspectieven Van 29 juni tot 12 juli had in Cebu, Filippijnen, een breed overleg plaats over de broeders in de SVD, met als thema “De SVD-broederroeping en de profetische dialoog”. Deelnemers waren 33 medebroeders uit de hele wereld, bijna allemaal broeders, en 4 leden van het generaal bestuur. Vanuit Europa was broeder Michael Ertl, die kort geleden nog tot de gemeenschap van Montenau behoorde, afgevaardigd. “Eén zaak die ons allen zorgen baart is het gestaag

teruglopen van het aantal broeders in de congregatie”, schrijven de deelnemers in hun slotverklaring. Wel waren zij tevreden over de betere positie van de broeders binnen de congregatie. “Veel wat in het verleden als onbevredigend en discriminerend werd ervaren, heeft zich volgens de meesten zeer verbeterd”, schrijft Michael Ertl. Dat bleek uit de evaluatie over de periode 1994-2009. Om de broederroeping te promoten werd er gesproken over vier punten. Broeders moeten worden opgeleid voor leidende functies in de congregaties.

1. Spiritualiteit Deze werd gezien in een houding van dienstbaarheid. “Wat de broeder is, telt meer dan wat hij doet… Zijn getuigenis is radicaal voor Christus.” Dat houden de geloften in, maar ook de acties “die een radicale uitdrukking zijn van de Kerk om de heiligheid te beoefenen”. Om de broederroeping beter zichtbaar te maken wordt aanbevolen om de eeuwige geloften af te leggen in de thuisparochie. Verder werd aanbevolen om van 16 juni, de oorspronkelijke stichtingsdag van de SVD, een jaarlijkse broederroepingen dag te maken. Steeds moeten de broeders vermeld worden bij de presentatie van de congregatie. De eigen media moeten er aandacht aan besteden. Er moet onderzoek worden gedaan naar de spiritualiteit van de eerste generatie broeders. 2. Gemeenschapsleven “De broederroeping is bedoeld als teken 4

van saamhorigheid, een sacrament van broederlijkheid… Wij tonen de eenheid en verscheidenheid van de Kerk; we reiken de mensen voorbeelden aan om deel te nemen aan de missie op velerlei wijze.” (Slotverklaring) Aanbevolen worden gemeenschappelijke Bijbelgesprekken en regelmatige evaluatie van missieactiviteiten door broeders én paters samen. 3. Leiderschap Een klerikale houding werd op de korrel genomen. Schuld daarvan is de hiërarchische structuur van de Kerk en niet zozeer de SVD. Daarom wordt aanbevolen om studie te maken van de mogelijke opheffing van de beperkingen, die het kerkelijk recht oplegt, om broeders meer te laten deelnemen aan de leiding van de congregatie. Maar nu al zouden broeders kunnen opgenomen worden in het team van Vivat International in New York en in het Spiritualiteitteam in Steyl.

4. Vorming “De nieuwe visie op missie als profetische dialoog kan een uitdaging zijn om nieuwe evangelische taken te ontwikkelen... De missionaire rol van de broeder in het licht van recente ontwikkelingen is nog niet goed onderzocht... Door geschikte theoretische en praktische vorming moeten de broederkandidaten de verbinding leggen tussen hun beroepsopleiding, het geestelijk leven en de verwachtingen van de gemeenschap.” (Slotverklaring) Daarom wordt aanbevolen om in iedere provincie een vormingsprogramma in die zin te ontwikkelen. Wordt ook aanbevolen om per zone (zeg continent) een coördinator voor broederroepingen aan te stellen en om een groep bijeen te brengen van broeders, paters en zusters SSpS om het roepingenapostolaat samen te behartigen. “De rode draad was de vraag, hoe de broederroeping binnen concrete werkzaamheden en opdrachten er uit moet zien om te beantwoorden aan de kerntaken van de SVD: Bijbelapostolaat, communicatie, missionair bewustzijn en gerechtigheid en vrede… De broeder moet getuigenis afleggen van het Rijk Gods, dat wij door onze missionaire inzet verkondigen”, besluit broeder Michael Ertl. Toon van Bijnen svd

Stichting Vlooienmarkt Deurne

Pater Jan van As voor aanvang van de 100e vlooienmarkt, januari 1989

Elke zaterdagmiddag trekken veel mensen naar Vlierden. Sinds de verbouwing van Missiehuis St. Willibrord tot Conferentiehotel Willibrordhaeghe huist hier de vlooienmarkt bij de familie Keijzers. Van 14.00-16.00 uur is er levendige handel en één keer per jaar is er ook verkoop bij opbod. Zo ook zaterdag 21 juni jl. met de mooie opbrengst van €1.500 (plus € 500 van de gewone verkoop). Daarna was er voor de ongeveer 50 vrijwilligers een heerlijke barbecue: ook een jaarlijks

gebeuren om “dank je wel” te zeggen voor hun inzet en medewerking, want die medewerkers zijn onmisbaar. Tijdens de barbecue wordt er een overzicht gegeven van de opbrengst en van de door de vlooienmarkt gesteunde projecten in het voorbije jaar.

• Stichting ORPER in Congo: € 1.250 voor de straatkinderen van Kinshasa; • mgr. Pain Ratu en zijn opvolger: € 1.500 voor een internaat op Timor; • Aan de Kerstactie voor p. Ben Overgoor in Congo werd €1.250 gegeven. • Alles bij elkaar ruim € 10.000...!!

In 2008 heeft de vlooienmarkt ruim €20.000 aan projecten kunnen uitkeren, een prachtig resultaat! Er wordt nogal eens gevraagd of onze medebroeders ook nog delen in de opbrengst, na de verhuizing naar Vlierden. Hier volgt een kleine opsomming over 2008: • br. Fr. Ewertz in China: €1.000 voor een ambulance; • br. Seb. Otte: voor medische steun in Angola €750; • p. Wim de Leeuw: € 1.250 voor een waterproject in Ghana; • p. Ab van Leeuwen in de Filippijnen: €1.000 voor hulp aan armen; • br. Simon van Steen in Congo: € 1.250 voor de afbouw van een middelbare school; • p. Jan van Roosmalen op Flores: €1.000 voor zijn boomplantproject;

De eerste vlooienmarkt was in het internaat in 1971 voor pater Antoon Janssen svd bij zijn vertrek naar Timor. Sinds 1987 is het een wekelijks gebeuren. Wat ooit klein begon in het internaat is uitgegroeid tot een organisatie die er zijn mag; en nog wekelijks weten veel mensen uit Deurne en de verre omtrek de locatie te vinden. En zo wordt invulling gegeven aan de doelstelling van de Stichting: “Door verkoop van tweedehands artikelen financiële ondersteuning geven aan kleine projecten in de Derde Wereld of projecten in Nederland, die met de Derde Wereld samenhangen.” En een van de bijkomende doelen is het hergebruik van goederen en recycling van afvalstoffen. Koos van Dijk svd

Adrie van Schagen gaf vorm aan ROND Op 16 juni is in het Zwitserse Sarnen Adrie van Schagen overleden. Hij werd 88 jaar. Vele jaren, tot de tijd dat de drukkerij overstapte naar de digitale vormgeving, heeft hij de lay-out van ROND verzorgd. Ook toen hij geen lid meer was van de congregatie en hij met zijn lieve echtgenote Rösli in Zwitserland woonde, bleef hij de lay-out verzorgen en ROND met prachtige tekeningen illustreren. Hij deed dat met groot talent, met enthousiasme en met hart en ziel, omdat hij zeer nauw met de congregatie verbonden bleef. ROND en de SVD hebben veel aan hem te danken en zullen hem steeds dankbaar in herinnering houden. Toon van Bijnen svd

Openhartig boek Oud-svd’er Henny Groenen schreef een openhartig en behartigenswaardig boek. Het is zijn bewogen levensverhaal. “Dit zijn mijn memoires. In je verleden kun je rondlopen en rondsnuffelen als in een museum: je ziet de beelden van het verleden, de situaties waarin je was, je ziet wat voorbij is en wat je bezighield. Je leert ervan en merkt hoe je in de loop van de tijd veranderd bent.”

Zo beschrijft hij zijn opleiding in Soesterberg, Heide, Teteringen, Rome; zijn missionair werk in Brazilië als lid van de congregatie en als uitgetreden en gehuwd pastoraal werker; met veel waardering en dankbaarheid tegenover de SVD. Verder zijn pastoraal sociaal werk in Leiden en Den Bosch. Dit alles met goede beschouwingen over zijn motivering. Hij leerde hoe missionaris

zijn, ontvangen betekent en niet zozeer iets brengen. Hij vindt dit terug in het leven van Jezus die aan de Samaritaanse iets vraagt: “Heb je asjeblief iets te drinken voor mij?” Het boek heet:

Heb je soms iets te drinken voor mij? Ervaringen met een omgekeerde missie. Voor velen onder ons heel herkenbaar. Toon van Bijnen svd 5

In Memoriam Op 13 juli 2009 is pater Marinus Krol svd in Lela (Flores, Indonesië) op 87-jarige leeftijd overleden. Hij werd in Ledalero bij het grootseminarie begraven. Op 1 juli 1922 in Eerde geboren, ging hij in 1935 naar missiehuis St. Willibrord in Uden om missionaris te worden. Op 17 augustus 1947 werd hij tot priester gewijd. Van 1948 tot 1957 was hij werkzaam op het eiland Soemba en van 1958 tot aan zijn dood op Flores, eerst als pastoor van Wolowaru en rectordeken van het gebied Lio-Ende, dan zes jaar als rector in Ende, weer zes jaar in Wolowaru en van 1979 tot 1997 als pastoor in Ende-Onekore. Daar had hij dikwijls een of twee kapelaans, maar soms ook geen. Wel kreeg hij hulp van priesterleraren in die stad. Regelmatig werden hem grootseminaristen toevertrouwd die als stagiaire bij hem “het vak” konden leren, want Marinus was een

Op 3 september 2009 is in het zorgcentrum Zuiderhout te Teteringen pater Marinus Verbaarschot op 93-jarige leeftijd overleden. Hij werd op 8 mei 1916 in Bakel (NB) geboren. Na zijn priesterwijding in 1942 kreeg hij de opdracht kerkelijk recht te gaan studeren. In 1947 verdedigde hij met succes zijn proefschrift aan de Gregoriaanse Universiteit in Rome. Na de publicatie van een deel daarvan ontving hij de bul van doctor in het kerkelijk recht. Aan het theologicum van de SVD in Teteringen doceerde hij kerkelijk recht, moraaltheologie en later ook pastoraal theologie. Van 1956 tot 1991 was hij lid van de kerkelijke rechtbank van het bisdom Breda en van 1969 tot 1988 bisschoppelijk gedelegeerde voor de religieuzen in dat bisdom. Jarenlang ook was hij secretaris van aartsbisschop mgr. Martinus Lucas svd, 6

ervaren zielzorger. Door de aardbeving van 12 december 1992 werden kerk, parochiehuis en pastorie van Onekore zwaar beschadigd. Marinus liet de moed niet zakken en begon, ofschoon hij al 70 was, met hulp van mensen ter plaatse en uit het buitenland aan het werk van herstel en wederopbouw. Toen vanwege zijn leeftijd het werk hem fysiek en psychisch te zwaar werd, bood hij aan zijn taak aan een jongere kracht over te dragen. Op 1 april 1998 kreeg hij eervol ontslag als pastoor van Onekore en werd hij benoemd tot ziekenhuispastor in Lela. In 2004 nam hij zijn intrek in het rusthuis “Simeon” te Ledalero. Daar was hij nog geestelijk begeleider van een twintigtal grootseminaristen en werkzaam voor Marriage Encounter en de Vincentiusbeweging. Midden 2009 ging zijn gezondheid snel achteruit. Hij werd in het ziekenhuis van Lela opgenomen waar hij op 13 juli is overleden. Door zijn voorbeeld en

goede raad heeft Marinus jonge Indonesiërs geholpen om op hun beurt goede herders te zijn. Ant. J. Verschuur svd

die als apostolisch delegaat in ZuidAfrika, apostolisch nuntius in India en apostolisch visitator van Scandinavië een jurist als secretaris nodig had. In 1962 vertegenwoordigde hij mgr. Lucas op het Tweede Vaticaans Concilie in Rome. Van 1964 tot en met 1968 behartigde hij als procurator van het generaal bestuur in Rome de betrekkingen van de SVD met de H. Stoel en was hij postulator voor de zaligverklaringen. April 1983 ontving hij de eervolle onderscheiding van Ridder in de Orde van Oranje Nassau. Van 1970 tot 2006 woonde hij bij de zusters Franciscanessen van Mariadal in de Julianalaan te Breda. Dit stelde hem in staat om al zijn aandacht aan de religieuzen van het bisdom te schenken. Toen hij als 90-jarige verzorging nodig had, keerde hij terug naar Teteringen, eerst naar het missiehuis en vervolgens naar Woonzorgcentra Zuiderhout. In de

vroege morgen van 3 september 2009 is hij daar in zijn slaap rustig overleden. Op 8 september hebben wij hem op het SVD kerkhof in Teteringen begraven. Ant. J. Verschuur svd

Wij stellen u voor In vervolg op het artikel in ROND 175 over de zoektocht van de Nederlands-Belgische provincie naar nieuwe confraters uit andere continenten stellen we u in dit nummer voor aan svd’ers uit India, Indonesië en de Filippijnen die reeds lid zijn van onze provincie. Hun voornaamste opdracht is het aangaan van de dialoog in woord en daad met de andere

godsdiensten (vooral Islam, Hindoeïsme etc.), de marginalen in de maatschappij, de geloofszoekers en mensen van andere religieuze tradities en seculiere ideologieën. Dit zijn de specifieke missionaire uitdagingen, waarvoor zij naar onze provincie zijn gekomen. Behoren tot de Missionaire Leefgroep van Nieuwegein:

Rolando Yaco (roepnaam: Rolly)

Quirinus Sutrisno (roepnaam: Trisno)

Geboren in de Filippijnen. Sinds 2000 in Nederland, waar hij werkzaam is als pastor van de F ilippijnse gemeenschappen in Amsterdam, Hoofddorp, Utrecht en Zaandam.

Geboren in Indonesië. Sinds 2008 in Nederland. Hij is nu intensief bezig met de studie van de Nederlandse taal en cultuur. In de toekomst zal hij zich inzetten in specifiek missionaire situaties (zie boven) en ten dele zorg dragen voor de Indonesische gemeenschap in de regio Rotterdam.

Klemens Kewanga Hayon (roepnaam: Klemens) Geboren in Indonesië. Sinds 2001 in N eder land, waar hij zich na een cursus Klinisch Pastorale Vorming als pastor inzet voor mensen in ziekenhuizen en zorgcentra, voor het bijeenbrengen van verschillende migrantenkerken en voor de zorg van de Indonesische gemeenschap in de regio Utrecht.

De drie volgende svd’ers zijn lid van de SVD gemeenschap HIRCOS in Den Haag: Marianus Jehandut (roepnaam: Marianus) Geboren in Indonesië. Sinds 1997 in Nederland. Hij zet zich als vrijwilliger in bij het Leger des Heils en in het Aandachtscentrum in Den Haag. Daarnaast heeft hij de pastorale zorg voor de Indonesische gemeenschap in de regio Den Haag-Rijswijk.

Avarachan Kunnekkadan Devassy (roepnaam: Avin) Geboren in India. Sinds 2005 in Nederland, waar hij werkzaam is als pastor voor Engels sprekende studenten van de universiteiten van Delft, Rotterdam, Leiden en Amsterdam. Organiseert voor studenten tochten naar Taizé en Israël.

Yohannes Mau Asa (roepnaam: Yan) Geboren in Indonesië. Sinds 2008 in Nederland; hij is nu intensief bezig met de studie van de Nederlandse taal en cultuur. In de toekomst zal hij zich inzetten in specifiek missionaire situaties en ten dele zorg dragen voor de Indonesische gemeenschap in de regio Den Haag-Rijswijk.

Komende medebroeders

Gaande medebroeders

Uit Japan Jan Umans 19 08 09

Naar de Filippijnen Herman van Engelen

07 07 09

Uit Papoea N. Guinea mgr. Henk te Maarssen 08 09 09

Naar Ghana Jan Straathof

20 07 09

Naar Papoea N. Guinea Theo Tersteeg

29 07 09

Naar Brazilië Wim Warmenhoven

27 08 09

Naar Japan Jan Umans

18 10 09

7

SVD Wereldwijd Campagnes voor ontwapening Op minstens twee plaatsen in de wereld voert de SVD campagne voor ontwapening. De Poolse pater Bernard Latus werkt in één van de meest gewelddadige plaatsen in de wereld: St. Kitts in de West Indies. Op plaatsen waar weer iemand is vermoord, houdt hij een gebedsdienst en roept de gangsters op tot de bekering van hun hart. In het bisdom Bangued, Filippijnen, roept bisschop Leopoldo Jaucian svd de privé milities op hun wapens in te leveren. Onlangs deden die nog een aanval op het radiostation van het bisdom. Hij eist ook een krachtig optreden tegen wapendracht zonder vergunning. “De Kerk zal de preekstoel, het radiostation, het weekblad en de scholen gebruiken om de mensen op te roepen hun wapens in te leveren.” Eerste SVD priester Madagascar Op 5 juli werd Luis Albert Mamonjisao als eerste SVD-er uit Madagascar tot priester gewijd. De SVD is twintig jaar geleden naar Madagascar gekomen. Luis Albert raadpleegde een adresboek van alle parochies van Madagascar en kwam zo bij de SVD uit. Hij is benoemd voor Papoea Nieuw-Guinea. Bhil bisschop in Jhabua Voor het bisdom Jhabua, India, werd op 16 juni voor het eerst een priester uit het volk van de Bhils, Devaprasad Ganawa svd, tot bisschop gewijd. Het werd een echt volksfeest van de Bhils. Tienduizend mensen, meest Bhils, vierden uitbundig mee. Er waren traditionele gezangen en dansen. Bisschop Ganawa wil de dialecten, de cultuur en de tradities van zijn volk in bescherming nemen. Hij wil zich ook inzetten voor “een holistische heropleving van zijn volk: sociaal, economisch en politiek”. 8

1.000 kilometer per weekeind In Australië werkt de SVD in de bisdommen Darwin en Rockhampton, bisdommen met uitgestrekte landelijke parochies en steeds minder priesters en religieuzen. Pater Tuy Pham uit Vietnam is de enige pastor voor 6 uitgestrekte parochies in Queensland. In Alice Springs werd de SVD gevraagd om bij te springen in de buurtparochie waar de pastoor ziek is. De pastores leggen 1.000 kilometer per weekeind af om de gemeenschappen enigszins van dienst te zijn. Delicate opdracht Op 12 september werd Alex Kalyianil svd, afkomstig uit India, tot aartsbisschop van Bulawayo, Zimbabwe, gewijd. Hij werd daarmee de opvolger van Pius Ncube, die wegens misdragingen gedwongen werd ontslag te nemen. Bovendien was Pius Ncube een fervente politieke tegenstander van president Mugabe. De nieuwe aartsbisschop denkt dat hij werd gekozen, omdat “leken, religieuzen en bisschoppen een neutraal persoon wensen, die de situatie kent en die weet te coördineren”. Hij wil leken inspireren tot politieke actie. “Dat is hun rol. Ik ben een vreemde en een buitenstaander. Mijn prioriteit is niet politiek. Mijn focus is de pastorale en spirituele vernieuwing van het aartsbisdom. Ik zal een voorzichtige aartsbisschop moeten zijn die weet te luisteren.” Oogstfeest voor de armen In de Mariaparochie in Trento op Mindanao, Filippijnen, wordt al drie jaar een oogstfeest georganiseerd: een initiatief van de Indonesische missionaris Yohanes Dua Dani Bao svd. Tijdens de eucharistie brengen de gelovigen zakken rijst, mais, wortelen en ander voedsel aan en ook geld. Dat is bestemd voor de armen van de streek.

Trento behoort tot klasse C, d.w.z. derde klasse mensen, zeer arm. Maar in hun gulheid behoren de gelovigen tot klasse A, meent de pastor. Centrum Menswaardige Ontwikkeling De apostolische nuntius van Papoea Nieuw-Guinea kwam naar Mingende om er het St. Arnold Janssen Centrum voor Menswaardige Ontwikkeling in te wijden. Een belangrijk initiatief voor de streek, getuige de 4 bisschoppen en 3.000 gelovigen die de inwijding bijwoonden. Het zal voornamelijk een landbouwproject zijn, waar de mensen leren beter om te gaan met de mogelijkheden van de casave en andere gewassen. Joseph Sakite svd, afkomstig uit Ghana, directeur van het centrum en coördinator voor Gerechtigheid en Vrede, ijvert voor goede voeding uit de voorhanden producten. Mijnbouw bedreigt milieu en mens In Manggarai op Flores zijn verschillende ondernemingen begonnen met goud- en mangaanontginning zonder vergunning. Dat blijkt uit een studie van de commissies Gerechtigheid en Vrede van de SVD en van de Franciscanen. In februari dit jaar alleen al exporteerden ze 500 ton mangaan! Deze mijnbouw vernietigt de landbouw, die 50% van de plaatselijke economie uitmaakt. Zij heeft een vernietigend effect op het milieu. De mijnuitbaters oefenen druk uit op de boeren om hun gronden af te staan tegen valse beloften. De commissies vragen daarom de plaatselijke overheid dringend om geen vergunningen te geven, de gronden te laten saneren en compensaties te eisen voor de landroof van de boeren.