CONTACTBLAD VOOR ALLE VRIENDEN VAN DE SVD (SOCIETAS VERBI DIVINI) = GEZELSCHAP VAN HET GODDELIJK WOORD. Verschijnt driemaandelijks nr

Redactie ROND: Postbus 18, 4847 ZG Teteringen e-mail: [email protected] Administratie: Missiehuis St.-Willibrord, Vlierdenseweg 109A, 5753 AC Deurne, Telefoon: 0493 312646 Giro: 41 89 068, IBAN: NL81 PSTB 0004 189 068, BIC: PSTB NL 21 e-mail: [email protected] website SVD Nederland-België: www.svdneb.nl

CONTACTBLAD VOOR ALLE VRIENDEN VAN DE SVD (SOCIETAS VERBI DIVINI) = GEZELSCHAP VAN HET GODDELIJK WOORD Verschijnt driemaandelijks

nr. 182, april 2011

Ten geleide

Inhoud • Klemens Hayon

1

•Herdenking van 100 jaar zelf- standige Nederlandse svd

2

•In Memoriam

3

•40 dagen Nemi

3

•Lourdes: indrukwekkend

4

•Luchtpost

5

•SVD Nederland/België

6

•Kontakt der Kontinenten viert zijn 50ste verjaardag

7

• SVD Wereldwijd

8

KLEMENS HAYON

Geboren: 16 februari 1969 Geboorteplaats: Ritaebang, eiland Solor, Indonesië Bij SVD gekomen: noviciaat 1989 Priesterwijding: 5 september 1998 In Nederland gekomen: 1 mei 2001

De honderdste verjaardag van de Nederlandse afdeling van de SVD komt dichterbij. U leest erover in dit nummer van ROND. En u maakt nader kennis met p. Klemens Hayon, lid van de Leefgroep Nieuwegein. We nemen u mee naar Lourdes en naar Nemi. Er is aandacht voor Kontakt der Kontinenten: 50 jaar geleden opgericht. “Luchtpost” brengt u nieuws van onze missionarissen. Oude tijden herleven in het logo van “Luchtpost”, gebruikt in de allereerste uitgave van ROND in april 1962! Wist u dat u de kapel in Steyl nu virtueel kunt bezoeken, er een kaarsje opsteken, een gebedsintentie lezen en/of schrijven: www.onlinechapel.de Ten slotte: de leden van de redactie wensen u een Zalig Pasen. Vertel eens over je gezin. In de droge tijd was mijn vader visser op zee en in de regentijd was hij boer. Veel eilandbewoners doen dat nu nog zo. Deze levenswijze heeft ook mijn jeugd bepaald. Als oudste van vijf (vier jongens en een meisje) ben ik opgevoed met het idee goed voor mijn broers en zus te zorgen. Dat hoort bij onze cultuur. Wij zijn opgevoed in de katholieke traditie. Eigenlijk moest ik leraar worden om zo de familie te kunnen ondersteunen. Maar ik wilde priestermissionaris worden. Waarom wilde jij priestermissionaris worden? Veel jongens van Solor gingen naar het seminarie op Flores om priester te worden. Tijdens vakanties organiseerden zij programma´s om roepingen te werven. Zo groeide bij mij de wens om zelf ook naar het seminarie te gaan. Ook pater Jan van Vessem svd heeft veel invloed op mij gehad. Als pastoor bezocht hij alle staties en scholen van de parochie. Hij

vertelde over zijn rijke ervaringen, zoals het weggaan uit zijn rijke vaderland om ons te helpen. Hij was voor mij dé missionaris, altijd bereid om bij te staan. Door hem heb ik beter begrepen wat Jezus bedoelt met “Gaat heen … en doopt hen…” Van Vessem benadrukte, dat je als SVD’er bereid moet zijn om huis en land te verlaten… in het voetspoor van Jezus. Wat ging je doen na je priesterwijding? Na enige parochie-ervaring ging ik naar West-Timor. In Oost-Timor heerste toen een burgeroorlog. Veel vluchtelingen kwamen o.a. naar WestTimor. Zij hadden hulp nodig. Met het medische team van Flores zorgden wij voor zieken en gewonden. Later werd ik lid van het evacuatieteam om de vluchtelingen die terug wilden naar Oost-Timor te helpen. Het was zwaar en spannend werk door de vele vijandige milities in de vluchtelingenkampen. Dat heb ik bijna twee en half jaar gedaan terwijl ik op mijn visum voor Nederland wachtte. Lees verder op pagina 2.

Vervolg van pagina 1. Vertel eens over je beginperiode in Nederland. Ik werd benoemd voor Missionaire Leefgroep SVD, Nieuwegein. Bij ROC in Utrecht heb ik bijna 8 maanden een inburgeringcursus gevolgd, terwijl ik wat vrijwilligerswerk deed (o.a. algemene hulpdienst en zorg voor gedetineerden in de gevangenis te Nieuwegein). Het was een tijd van aanpassing, want alles (taal, cultuur enz.) was anders dan bij ons. Daarom wilde ik eerst onder de mensen leven om hen te kennen en mijn taal te verbeteren. Bovendien hoopte ik een beter beeld te krijgen van de Nederlandse maatschappij en het kerkelijke leven. Al in Indonesië had jij veel gehoord over de Nederlandse veranderende kerksituatie. Kon je die grote veranderingen een plaats geven? Ik had mij vooraf goed geïnformeerd en over de secularisatie gehoord. Ik wilde graag werken in het diaconaal pastoraat, missionair bezig zijn want ik ben missionaris. Ik hoef niet per se in een parochie te werken, maar ik kan meedoen in het basispastoraat. Ik wist ook al dat hier veel migranten zijn, veel geloofsgemeenschappen. Je hebt in Zon en Schild de cursus KPV (Klinisch Pastorale Vorming) gevolgd. Heb je in je werk daar wat aan? Ja, vooral in contacten met mensen aan de rand van de samenleving, met mensen van andere culturen, met probleemgezinnen en vereenzaamde

alleenstaanden, bij ziekenbezoek. Maar ook in contacten met individuen en groepen, die niet of nauwelijks bereikt worden door het gewone pastoraat of door maatschappelijke organisaties. Het zijn vaak contacten die ontstaan op straat, in het openbaar vervoer, in de kerk, bij een feestje enz. Graag zou ik in een ziekenhuis of verzorgingshuis werken, maar ik heb (nog) geen werkvergunning. Sinds mei 2010 zit je in het provinciaal bestuur van de Nederlands/Belgische SVD provincie. Hoe bevalt dat? Niet slecht. In het begin was het zwaar, want ik moet nog wennen aan een hele dag vergaderen. Langzamerhand denk ik dat ik een goede bijdrage lever. Is jullie Missionaire Leefgroep in Nieuwegein bekend? Door onze missionaire activiteiten, assistenties in de parochie, contacten en deelname aan vergaderingen zijn wij hier goed bekend. Er komen regelmatig vluchtelingen aan de deur. Elke dinsdagavond komen mensen voor een meditatie. Voor belangstellenden houden we op de donderdagavonden in Advent en Veertigdagentijd een uur Bijbelsharing. Herman Wijtten en ik zijn oproepbaar voor het toedienen van de ziekenzalving in het St. Antonius Ziekenhuis. Ik ben erg actief in de Indonesische Katholieke Gemeenschap en in oecumenische contacten met

Indonesiërs van allerlei gezindten. En ik werk samen met de Stichting Welzijn Nieuwegein. Jullie Leefgroep telt drie personen. Wat doen de twee anderen voornamelijk? Rolando Yaco werkt voor de Filippijnse gemeenschappen en gaat regelmatig naar Het Wereldhuis in Amsterdam, een initiatief van de Amsterdamse Protestantse en Lutherse Diaconieën. Het is een centrum voor informatie, advies, scholing en cultuur voor mensen zonder verblijfsvergunning. Herman Wijtten is, naast zijn taken binnen de gemeenschap en de provincie, actief in de Adviescommissie Missionaire Activiteiten (AMA), het Afrika Europa Netwerk en in de werkgroep Internationalisering Religieuze Instituten (IRI) en de Parochiële Caritas. In het Jaarverslag 2009 verwijst Herman naar het lied: “Door de wereld gaat een woord” en dan vooral naar de zin: “Breek uw tent op, ga op reis naar het land dat ik u wijs.” Is dat jullie motto? Ja. Als multiculturele leefgemeenschap hopen wij door onze aanwezigheid, dialoog en activiteiten een teken van hoop te zijn in kerk en maatschappij. Zo willen we bijdragen aan het realiseren van een gemeenschap van gemeenschappen, waarin allochtonen en autochtonen een eenheid in verscheidenheid vormen. Wij blijven zoeken ‘naar het land dat de Heer ons wijst’. Jan Rutten svd

HERDENKING VAN 100 JAAR ZELFSTANDIGE NEDERLANDSE SVD

I

n de vorige aflevering van ROND (nr. 181) hebt u kunnen lezen over de opening van het jubileumjaar. Op 10 november 2010 begon het feestjaar. De opening hebben we samen met de Zusters SSpS op gepaste en eenvoudige manier gevierd. Het organisatiecomité heeft ondertussen de climax van het jaar in detail uitgewerkt. Dat hoogtepunt zal zijn op de provinciedag, het familiefeest van alle leden van de Nederlands-Belgische SVD provincie. Deze dag zal op 6 juli gehouden worden in Teteringen. Voor die dag zijn ook uitgenodigd de Generaal Overste van de Congregatie, de Filippijnse pater Anthony Pernia, alsmede de oversten van de buurprovincies Duitsland en Ierland/ Engeland. Verder zal een delegatie van SSpS zusters aanwezig 2

zijn, terwijl onze buitenlandse studenten in Leuven ook verwacht worden. Tijdens die feestdag zal het jubileumboek worden gepresenteerd, geschreven door de heren Bijnen, Hoefnagels en Jansink. Bert Bijnen en Gerard Jansink hebben al eerder een publicatie voor de SVD verzorgd, toen Missiehuis St. Willibrord te Deurne 50 jaar bestond. Er zal een tijdelijke expositie zijn over 100 jaren Nederlandse SVD, vanaf de jaren in Uden met zijn begin in 1911 en in Teteringen in 1915, gevolgd door het noviciaathuis in Helvoirt (1921) en Missiehuis St. Jan in Soesterberg (1924). Omdat communiteiten in België ook geruime tijd bij de Nederlandse provincie hebben gehoord, komen ook de huizen van Montenau, Overijse, Heide, Leuven en Heverlee in beeld.

Deze tentoonstelling zal ook te zien zijn tijdens de reüniedag voor oudSVD’ers. Deze zal, zoals aangekondigd, op 10 september in Teteringen worden gehouden. Het comité is nog op zoek naar adressen van mogelijke deelnemers aan die dag. Als u één van die ‘kandidaten’ bent, dan meldt u zich a.u.b. aan op het volgende adres: [email protected]. Uiteraard zal er ook een slotviering gehouden worden van dit jubileumjaar. Daar wordt nog druk over gesproken en nagedacht… In ieder geval zouden de zusters SSpS graag weer meedoen aan zo’n dag zoals de openingsdag in Uden. Die is hun heel goed bevallen! Peter van de Wiel svd

In Memoriam Op 2 december 2010 is in Manilla (Filippijnen) Pater Wim van Kuijk svd op 99-jarige leeftijd overleden en aldaar begraven. Wim, zoon van Joannes van Kuijk en Maria Doenbeek, werd op 30 maart 1911 in Utrecht geboren. De 9e september 1924 ging hij naar het dat jaar opgerichte missiehuis St. Jan te Soesterberg. En een jaar later naar het missiehuis St. Willibrordus te Uden. Op 8 september 1930 begon hij zijn noviciaat in het missiehuis St. Lambertus te Helvoirt. Tijdens het tweede jaar werd bij hem tb vastgesteld en moest hij gaan kuren, eerst in het sanatori­um Dekkerswald in Nijmegen en vervolgens een jaar in Blatten (Zwitserland). Op 22 augustus 1934 kon hij naar Hel­voirt terugkeren en zijn noviciaat en filo­ sofie­studie voort­zetten. Van 1936 tot

1940 studeerde hij theologie in het missiehuis St. Franciscus Xaverius te Teterin­gen waar hij op 5 juni 1938 zijn eeuwige geloften aflegde en de 21e augustus 1938 tot priester werd gewijd. Twee jaar gaf hij les in het missiehuis St. Jan dat vanwege de bezetting van drie huizen door de Duit­sers rond­zwierf van Soester­berg naar Amers­foort, toen naar Steyl en Teterin­gen. Van 1941 tot 1945 werkte hij in Amers­foort en Soester­ berg. Van 1945 tot 1947 was hij leraar in het St. Jozef-College te Overijse (België). In 1947 werd hij be­noemd voor de Filippijnen. Korte tijd was hij kapelaan in Binmaley, maar vanwege rugletsel moest hij die taak opgeven en werd hij benoemd voor het kleinseminarie van Binmaley. Tien­tallen jaren werkte hij in vijf ver­schillen­de seminaries (leraar in Binmaley, rector en leraar in Tagbi­ laran, econoom in Manilla, Tagaytay en

Vigan). De laatste negen jaar leefde hij in het SVD rusthuis te Manilla. Tot zijn 97ste gebruikte hij nog schrijfmachine en computer en volgde vol be­lang­stel­ ling wat er in Kerk en maat­schap­pij ge­beurde. Op 2 december 2010 is hij overleden, als laatste van een gezin van dertien kinderen. Hij ruste in vrede! Ant. J. Verschuur svd

Pater Wim van Kuijk svd

(Op www.svdneb.nl leest u het uitgebreide In Memoriam van pater Van Kuijk svd).

40 dagen Nemi: wat een zegen!

D

e periode van 24 januari tot 5 maart 2011 mocht ik in Nemi doorbrengen. Nemi ligt een 30 km ten Zuid Oosten van Rome in de Albaanse bergen, niet ver van de pauselijke zomerverblijfplaats Castelgandolfo. Van augustus tot december 1966 was ik al in Nemi, met een 50 tal SVD medebroeders, deelnemend aan een Engelstalige vormingscursus. Het tweede Vaticaans Concilie (1962-1965) was juist afgesloten en we werden in Nemi vertrouwd gemaakt met de vernieuwingen van dat baanbrekende concilie. Nu ruim 44 jaar later keer ik terug naar Nemi, niet meer als een jonge Filippijnen missionaris maar als een grijze missionaris van 77. Ik was niet alleen; we waren met 23 oudere SVD medebroeders, variërend van 66 tot 80 jaar: 18 Duitsers, 3 uit Polen, en telkens één uit India en Nederland. De voertaal was Duits. Het SVD generale bestuur is er van overtuigd dat de oudere medebroeders - de zogenaamde derde leeftijd - een voortgaande vorming en bemoediging nodig hebben. Afgelopen

oktober-november was er een SpaansPortugese groep, waaraan o.a. broeder Max Staudinger (Montenau) deelnam. Nu dus een Duits sprekende groep. De titel van ons zes weken samenzijn was: “Spiritualiteit voor de derde leeftijd”. Dat betreft drie belangrijke verhoudingen in mijn leven: a. Hoe ga ik om met mijzelf, hoe is mijn relatie tot mijzelf, ouder wordende religieus/ missionaris? b. Hoe sta ik ten opzichte van de ander, mijn medebroeders, -zusters, mijn familie. c. Ten slotte: hoe komt daarin mijn verhouding tot God tot uiting, hoe beleef ik die, welk beeld van God speelt een rol in mijn leven? Deze

vragen kwamen/komen steeds weer terug. Medebroeder John Fuellenbach sprak drie dagen over Het Rijk van God: dat is wat Jezus wilde bereiken, en waarvoor hij zijn leven gaf. Mij raakte daarin dat Jezus zich identificeerde met de mensen, en dat hij naar de Vader toe de mensen vertegenwoordigde. Dat heeft mij bijzonder aangesproken: kan ik mij identificeren met mijn naaste/mijn medebroeder, -zuster? Kan ik mijn naaste vertegenwoordigen, voor hem/haar instaan voor God, in zorg en gebed? Ik voel me nu duidelijk veel meer verbonden met allen in Zuiderhout. Dat brengt ook verantwoordelijkheid met zich mee.

Lees verder op pagina 4.

1e rij, 3e v. rechts: Wim Wijtten; 2e rij, 5e v. links: Generaal Overste Antonio Pernia

3

Vervolg van pagina 3. We ontvingen ook goede voordrachten over de “Biddende Jezus in Lucas’’, over de oudere Mozes en oudere Paulus. Door een 80 jarige energieke weduwe uit Berlijn is psalm 30 veel voor mij gaan betekenen. Een keerpunt in deze prachtige zes weken vond in de tweede week plaats. Ieder van ons werd gevraagd in 10 minuten iets over zichzelf te vertellen en wel ervaringen van dank, ervaringen van nood/ellende en ervaringen van zich geleid voelen. Dat was jezelf bloot geven. Er bestond dan ook enige aarzeling. Ten slotte heeft ieder de moed gehad zich zo kwetsbaar op te stellen. Op ieder getuigenis antwoordden Rudi Pöhl of Ludger Feldkaemper, de verantwoordelijken

voor dit seniorentreffen, om beurten met een gebed. Dat deden ze gevoelig, bemoedigend, bevestigend; vaak voelde de desbetreffende persoon zich diep geraakt. Dit gebeuren van anderhalve dag deed ons onderling vertrouwen groeien en we werden een hechtere gemeenschap. Dat had een positieve doorwerking op heel het verdere verloop van de 40 dagen. Een persoonlijk begeleide retraite van zes dagen maakte deel uit van deze seniorenontmoeting. Ik werd begeleid door de Oostenrijkse zuster Helene Berger SSpS. Ze gaf mij elke dag een Bijbeltekst en Sieger Köder beelden zoals “Mozes voor de brandende Braambos” en “Elias onder de bremstruik”; al biddend (vier

keer per dag, telkens drie kwartier) is mijn beeld van God persoonlijker geworden, met een gevoel van geborgen zijn. We hadden vier zeer gemengde basisgroepen. De mijne noemde zich Emmaüs. In deze groep vierden we eens per week de Eucharistie, hadden we een wekelijks Bijbelgesprek, dachten we samen na over vragen over het Rijk van God en het bidden van Jezus. In deze groep bespraken we ook onze geschreven evaluatie. Ik zag er prachtige wisselwerkingen, hoe we elkaar goed deden. Mijn deelname was een voorrecht, waarvoor ik dankbaar ben. Dit is maar een greep uit onze intense en rijk geschakeerde 40 dagen tocht. Wim Wijtten svd

Lourdes:

indrukwekkend!

W

at zou Lourdes, bedevaartplaats in Frankrijk waar Maria in 1858 meerdere keren aan Bernadette Soubirous verscheen, met jou doen? Dat vroeg ik mij af toen ik, samen met Arnold Steenbergen svd en Piet van der Veeken msf, op 14 september 2010 ter bedevaart naar Lourdes ging. Onze bedevaart, met als motto “Samen met Bernadette het kruisteken maken”, ging van Den Bosch via Roermond en Maastricht naar Lourdes waar we in de morgen van 15 september arriveerden. De bedevaart begon met gebed, gezang en zegening met het bedevaartskruis in de Rozenkranskerk. De volgende dag vierden we de Eucharistie bij de grot, waar talrijke bedevaartgangers een kaars kwamen opsteken, en was er ’s avonds de grote lichtprocessie die veel indruk op me maakte. Al die biddende mensen in zoveel verschillende talen! Op vrijdag 17 september gingen we in de benedenkerk naar het reliekschrijn van Bernadette. ’s Middags was er een eucharistieviering. De voorlaatste dag werden onze bedevaartskruisjes gewijd, toen we met velen verzameld waren rond het bedevaartskruis in de Bernadettekerk. De afsluitende eucharistieviering op zondag 19 september in de Pius X basi-

4

Zittend P. van Uffelen svd

liek werd bijgewoond door 25.000 pelgrims! Het was een onvergetelijk sluitstuk van onze dagen in Lourdes. Natuurlijk waren we niet de hele dag “bedevaartgangers”. We hebben in Lourdes o.a. een rondleiding gehad: de “woning” en het graf van de familie Soubirous, een beeldenmakerij, het museum aan Bernadette gewijd. Bovendien zijn we nog naar een Jacobuskapel geweest, waar de bedevaartgangers op weg naar Santiago de Frans-Spaanse grens oversteken. De diepe dalen en vergezichten van de Pyreneeën: adembenemend! En wat doet dat nou met je, vijf dagen op bedevaart naar Lourdes? De geweldige

inzet van al die vrijwilligers heeft me diep geraakt. Niets was voor hen te veel. Ze stonden steeds klaar voor hun naasten die naar grot, kerk of basiliek wensten te gaan. Rolstoel, bedlegerig, slecht ter been? Er werd geen onderscheid gemaakt: ze waren er de hele dag voor de ander. Ik vond dit een rijke, indrukwekkende ervaring en ben erg blij dat ik deze dagen van er zijn voor de ander heb mogen meemaken. Lourdes, het was een onvergetelijk verblijf! Piet van Uffelen svd

Met dank aan de briefschrijvers! Samenvattingen: Gerard Jansink

Jan van Roosmalen

Bisschop Henk te Maarssen

(Ruteng op Flores, Indonesië) is op 27 augustus 2010 90 jaar geworden. “Al tientallen jaren heb ik mijn ‘kontaktbrief’ gestuurd. Ik vraag me de laatste tijd vaker af hoe lang ik dit nog zal kunnen.” Ondanks zijn hoge leeftijd leest en schrijft hij nog veel, ontvangt hij gasten (bijv. catechisten) en zorgt hij met giften van derden voor gehandicapten. Ook komen zieken of mensen met problemen vaak bij hem voor een gebed of zegen. Van Roosmalen schrijft over de rampen die Indonesië troffen in 2010: uitbarsting van de Merapi, vloedgolf ten gevolge van de uitbarsting van een onderzeese vulkaan bij de Mentawai eilanden en zware overstromingen op Papua (vm. Nederlands

Nieuw-Guinea). Dan neemt hij ons mee naar Ruteng in 1949, het jaar waarin hij daar aankwam. Toen waren er 12 auto’s en enkele vrachtwagens in de stad. Het verkeer is nu vele keren drukker. De bereikbaarheid is toegenomen, maar de armoede is nog steeds wijd en zijd verspreid. In “een korte nabeschouwing van mijn 90 levensjaren” kijkt Van Roosmalen nog eens achterom naar zijn leven en werken in Ruteng. Hij was o.a. betrokken bij het oprichten van een middelbare school en een hogeschool en heeft er lang les gegeven. Hij dankt alle lezers voor gebeden en goede gaven en wenst ons Gods zegen.

(Goroka, Papua New-Guinea) keerde in februari 2010 terug naar PNG. Hij is nog steeds druk doende met herziening en bewerking van liturgische boeken. Voor zijn oude bisdom Kundiawa wil hij de komende tijd een zangboek bewerken. Hij ontdekt, dat hij nu meer tijd heeft, meer met Europa meeleeft dan in zijn “actieve” periode en geniet van het rentenieren! Te Maarssen, in zijn brief van begin december,”leest voor” uit de plaatselijke krant: de “Kerstman” komt samen met een assistent kerstpakketten

brengen in een zwaar bewaakt kantoor. Ze nodigen het personeel uit naar de directiekamer te komen. Daar trekken ze hun revolvers, sluiten het personeel op en kraken de brandkast. Maar… een uur later kan de politie hen al arresteren! De bisschop gaat nog regelmatig terug naar Kundiawa voor bijzondere gelegenheden als diaken- en priesterwijdingen. Het bisdom telt nog vier buitenlandse priesters. Alle anderen zijn inheemsen.

(Filippijnen) schrijft zijn “kerstbrief” op 3 januari 2011 en opent met “Ik ben wel erg traag dit jaar”. Zijn gezondheid noopt hem iedere dag enige uren rust te nemen en om in februari weer naar de dokter te gaan. Hij blijft verbonden met Nederland dankzij het SVD Nieuws: zo leest hij regelmatig over het wel en wee van de SVD in Nederland en België.

Albert is nog actief: zorg voor scholieren, gehandicapte kinderen en de vele zieken en armen. Geregeld doen de mensen een beroep op hem (en zijn portemonnee): schoolgeld, ziekenzorg, aankoop/inrichting woning, lapje grond kopen, verbetering huizen (i.v.m. de tyfoons) e.d. Hij groet iedereen en voegt daar goede wensen voor 2011 aan toe.

(Quito, Ecuador) schrijft over Maria. Renard kent het meisje sinds ze 15 jaar is. Als meisje van 10 is ze verkracht door een groepsleider bij de scouts. Haar moeder wilde haar aanvankelijk niet geloven. Dan besluit moeder voor haar kind psychologische hulp te zoeken. Deze heer probeert haar echter te verleiden… Hij krijgt niet meer dan een tweejarig beroepsverbod. Er ontstaan echter problemen in het gezin. De alleenstaande moeder gaat geweld gebruiken tegen Maria. Psychologische hulp wijst ze af. Pater Renard zoekt dan voor Maria een vrouwelijke psycholoog, maar daardoor verergert de situatie. Het geweld van moeder neemt toe en Maria laat aan Renard weten dat ze van huis weg gaat. Ze wordt, na bij een vriendin gewoond te hebben, opgenomen in het opvangcentrum van Anudando. Deze hulporganisatie vangt hier vrouwen voor een of twee nachten op. Maria zit hier nu al meer dan zeven maanden. Ze volgt colleges Dans aan de universiteit. Renard is voortdurend op zoek naar

financiële middelen om haar psychologe te kunnen betalen. Maria probeert als een zelfstandige jonge vrouw, die niet meer afhankelijk is van haar moeder, door het leven te gaan. Maar de depressies spelen haar nog stevig parten. Anudando geeft, waar mogelijk, hulp en ondersteuning. De depressies zijn te wijten aan het lichamelijk en geestelijk geweld dat haar moeder gebruikte. Maar ook het feit dat haar biologische vader weigert haar te erkennen valt haar zwaar. Daarom wil Anudando voor Maria een warme omgeving scheppen, als een deken om haar schouders geslagen. Helaas, schrijft pater Renard, is er nog veel ten goede te veranderen in de Ecuadoriaanse maatschappij met zijn “mannencultuur”. Helmut Renard groet ons namens de vele vrouwen die in Anudando een teken van hoop vonden en vinden. (Noot van de redactie: de opbrengst van de Kerstactie van 2009 was bestemd voor Anudando).

Albert van Leeuwen

Helmut Renard

5

SVD Nederland/België

O

p 27 november organiseerde p. Avin Kunnekkadan svd (Hircos, Den Haag) samen met zijn protestantse collega, mevr. Waltraut Stroh, een interreligieuze conferentie voor de internationale studenten, die plaats vond in het ISS (Institute of Social Studies) in Den Haag. Het thema was: “Van crisis naar hoop en de klimaatsverandering”. De conferentie werd gehouden in samenwerking met de Haagse “Islam en Dialoog” organisatie. Honderden studenten hebben deelgenomen aan deze studiedag. Het was een succesvolle dag voor het Internationale Studenten Pastoraat. Op zondag 14 december is p. Klemens Hayon, svd samen met pastorale werker Hans Oldenhof voorgegaan in een multiculturele eucharistieviering in de Emmaüskerk te Nieuwegein. Na de viering heeft de Chaldees katholieke gemeenschap uit Irak beelden laten zien van de gevolgen van de aanslagen op hun kerken in Irak. De Christenen hebben het zwaar te verduren en er wordt zeer weinig gedaan om hen te beschermen. In gesprekken met mensen die hier in Nederland verblijven, kun je echt niet spreken over gesprekken met Moslims. Hun wantrouwen zit heel diep en je moet daar begrip voor hebben. Sinds januari woont p. Geraldo Veugelaers svd in een gesloten afdeling van Zorgcentrum Oranjehaeve te Breda. Hij is blij dat hij daar een lichte pastorale taak heeft. Hij voelt zich goed thuis in deze woonomgeving.

Na langdurige ziekte van zijn benen die hem veel pijn veroorzaakte, hebben de doktoren besloten om op 5 maart bij p. Martien van Dijk svd het rechteronderbeen af te zetten. Het noodzakelijke revalidatieproces vindt, vanwege de ziekte Alzheimer waaraan Martien ook lijdt, plaats in een gesloten afdeling van het Bredase Zorgcentrum Oranjehaeve, locatie Lucia. Dit revalidatieproces zal ongeveer drie maanden in beslag nemen. Op 21 maart is p. Etienne Van Eygen svd van Heverlee (België) verhuisd naar Teteringen. Hij hoopt daar enige verbetering te vinden in de gezondheidstoestand van zijn ogen. Vier SVD medebroeders van Hircos en zr. Elvira Talik SSpS zijn door de apostolische administrator van Rotterdam, Mgr. A. van Luyn, benoemd tot leden van het pastorale team van de Willibrordparochie in den Haag. Behalve de dagelijkse zielzorg, hebben zij als speciale taak zich voor de verschillende migrantengemeenschappen en de mensen ‘aan de onderkant van de maatschappij’ in te zetten. Het bisdom vraagt ook van hen dat ze naar wegen blijven zoeken voor de interreligieuze en interculturele dialoog. Br. Peter van de Wiel svd is door het generalaat benoemd als missiesecretaris van de NEB provincie tot 1 mei 2013. Het generalaat vraagt ons om op deze manier alert te blijven voor de missionaire uitdagingen van deze tijd en daarop gepaste antwoorden te zoeken.

De provinciale raad heeft p. Avin Kunnekkadan benoemd voor het jongeren- en roepingenpastoraat. Hij zal deze functie uitoefenen in samenwerking met de zusters SSpS. Op 8 april a.s. zal p. Theo Tersteeg svd definitief uit PNG naar onze provincie terugkomen. Hij zal zich naar alle waarschijnlijkheid in onze communiteit van Deurne vestigen. Pater Peter Mertes svd (Montenau) schrijft: Bij een provinciale visitatie heeft de visitator ons het volgende aangeraden: Wanneer jullie een goed spiritueel of missionair boek gelezen hebben, laat het dan weten. Dat wil ik doen. Het gaat om “De donkere stilte van God”, van (bisschop) Jan Bluyssen, Uitgeverij Veerhuis, Alphen aan de Maas, ISBN 978 908 730 024. En nog iets: Vergeet niet de film te bekijken: “Des Hommes et des Dieux” over de moord op de Trappisten van Tibhirine in Algerije. Vanaf 1 januari is de heilige Arnold Janssen - stichter van de SVD, SSpS en SSpSAP - slechts een muisklik van ons verwijderd. Op die dag is namelijk in de benedenkerk van het missiehuis St. Michael te Steyl de virtuele internetkapel - www.onlinekapelle.de - ingezegend door rector Manfed Krause svd, die toen zei: “Veel mensen uit de hele wereld zouden graag een kaars aansteken bij het graf van Arnold Janssen en een gebedsintentie uitschrijven.” Dat kan nu via internet. De intenties worden dan meegenomen in de eucharistieviering van de SVD medebroeders in Steyl. Zo ontstaat een nieuwe, moderne gebedsgemeenschap. Wim Wijtten svd A. Janssen kapel

6

Kontakt der Kontinenten viert zijn 50ste verjaardag

I

n Soesterberg staat een huis dat jarenlang een zgn. kleinseminarie is geweest van de Missionarissen van het Goddelijk Woord, de SVD. Het was een internaat dat jongens die graag priestermissionaris wilden worden, een gymnasiale opleiding gaf. In 1924 opende dit Missiehuis haar deuren voor deze seminaristen... Toen kwamen de spannende jaren vijftig. Zij luidden een heel nieuw tijdperk in, niet alleen voor Nederland maar voor heel de wereld. Het waren de jaren die het einde van een koloniaal tijdperk zagen, de jaren van een snelgroeiende secularisatie en daarmee ook het einde van een 100 jaar oud missionair tijdperk. Voor Missiehuis St. Jan betekende het dat het zijn deuren van het klein­ seminarie moest sluiten. Gelukkig waren er leden van de staf van St. Jan die de vinger aan de pols hadden van de zich vernieuwende samenleving. Met als stimulerende “voorganger” B. Sanders toog een commissie, naast Sanders bestaand uit de paters A. Ariaens, M. Suntjens en J. Tersteeg, aan de slag. Na veel bezinning en discussies kwamen zij tot de conclusie dat een nieuwe, aan de moderne tijd aangepaste start gemaakt moest worden. Op 10 juli 1961 vond er een persconferentie plaats, waarin de start van KdK werd aangekondigd. De eerste staf van het centrum bestond uit de SVD’ers Fr. Verstraelen, directeur; J. Tersteeg, adjunct-directeur; J. Simmers, procurator en cultureel leider; C. v.d. Linden, cursusleider missionaire projecten; J. Buijs, hoofdredacteur Katholieke Missiën en B. Sanders, public relations officer. Zo kwam het Kontakt der Kontinenten tot leven. Het voormalig Missiehuis St. Jan zou een vormingsinstituut worden dat de Nederlandse samenleving wilde interesseren en begeesteren om door kennis en kontakten de solidariteit tussen de volkeren te bevorderen. Het KdK wilde de zin voor verantwoordelijkheid scherpen in de Nederlandse samenleving met betrekking tot de wereld van morgen. Het Centrum beoogde dit te gaan doen door het geven van cursussen, symposia en workshops voor vooral

jonge mensen om hen te betrekken bij de grote mondiale vraagstukken van structurele armoede, religieuze spanningen en gebrek aan vrijheid en ontwikkeling. Zo wilde het KdK een daadwerkelijke bijdrage leveren aan het tot stand komen van een harmonieuze samenleving. Het KdK wilde bovendien een degelijke voorbereiding geven aan jongeren die zich wilden inzetten voor een betere kwaliteit van leven voor de plaatselijke bevolking, vooral in ontwikkelingslanden. Het KdK is zich nog steeds zeer bewust van de problemen in onze eigen Nederlandse samenleving door de aanwezigheid van vluchtelingen, asielzoekers en immigranten van zoveel verschillende culturen en geloofsopvattingen. Om die reden wil het KdK door het geven van cursussen en inleidingen voor vooral de leiders van deze groeperingen mogelijkheden creëren om te komen tot een harmonieuze samenleving in ons land. De doelstellingen en activiteiten van het KdK zijn op deze manier van belang voor de steeds meer uitgroeiende culturele, economische en religieuze problemen in onze samenleving en in de wereld om ons heen. In het bedrijfsleven, het onderwijs en de gezondheidszorg moet de overtuiging

groeien dat er een financiële zekerheid en verantwoordelijkheid nodig zijn voor de mens om efficiënt te kunnen functioneren. De SVD heeft in en door de voorbije jaren van het bestaan van het KdK dit initiatief van harte gesteund. Ook het Missiebegrip dat de SVD bezielt, sluit harmonieus aan bij de doelstellingen van Kontakt der Kontinenten. Van een geografisch Missiebegrip dat geboren werd in de voorbije koloniale tijd is de SVD gekomen tot het zich richten op missionaire SITUATIES die wij dan steeds weer vinden bij mensen die op zoek zijn naar een geloofsbeleving, bij mensen die arm zijn en aan de rand van de samenleving staan, bij mensen van andere culturen en bij mensen van andere godsdienstige overtuigingen. Missie vandaag wordt dan gezien als het in liefdevolle dialoog gaan met deze groeperingen. Het verheugt ons SVD’ers dat deze vorm van dialoog ook uitdrukkelijk gezocht wordt door het KdK. Wij wensen “ons” Kontakt der Kontinenten op zijn 50ste verjaardag een waardevolle toekomst toe. Joep Heinemans svd, lid van het bestuur van KdK

7

SVD Wereldwijd Jatropha-aanplant: een goed idee? Misschien hebt u nog weinig gehoord over deze plant, maar hij is van ZuidAmerikaanse herkomst. Hij groeit op ‘arme’ grond en is ontdekt als een goede brandstof, vooral voor vliegtuigen; ze is schoner en krachtiger dan de bestaande kerosine. Dus is hij ineens interessant geworden voor de industrie, en vooral voor de westerse honger naar energiebronnen. Er zijn grote plantages aangelegd in (sub-)tropische landen, wel met wisselend succes. Maar nu blijkt dat niet alleen ‘arme’ grond wordt gebruikt voor de aanplant, maar ook goede bouwlanden. En dat schaadt natuurlijk de voedselvoorziening van de plaatselijke bevolking. Dit is nu aan de hand in Ghana, waar onze missionarissen proberen, samen met de lokale leiders, om een goede richting te vinden voor een ‘win-win’situatie voor zowel de mensen als voor de grote maatschappijen. Want zoals zo vaak, houden die ‘bazen’ weinig rekening met wat de plaatselijke bevolking nodig heeft en dus verliest bij deze grootschalige ondernemingen. Geef zicht aan de oudere generatie! Uit India komt een positief bericht van SVD medebroeder Joseph Antony, die in zijn parochie van Bhodra een programma opgezet heeft voor ouderen met oogproblemen. Met medewerking van de JMJ-Grace Vision Netralaya Stichting, dat in Sambalpur zijn standplaats heeft, werden in de afgelopen jaren al meer dan 2.500 vooral oudere mensen geholpen aan een staaroperatie. Omdat voor de meesten van deze mensen een operatie te kostbaar is, hebben pater Antony en de Stichting de handen

8

ineen geslagen om tegen een kleine vergoeding deze eenvoudige operatie toe te passen. Met geweldig resultaat, zodat ook zelfs leprapatiënten weer behoorlijk kunnen zien. Deze ouderen, voornamelijk Dalits, hebben dan toch nog een goede oude dag. Europa doet nog mee! Dat het ledental van de SVD in Europa afneemt, dat is wel duidelijk: Duitsland heeft na de bloeijaren van de laatste eeuw nu nog één provincie. In 1951 met 3 provincies waren er 700 leden; in 1981 in 2 provincies 630 leden, en nu nog 327 paters en broeders. Polen heeft ook een dramatische terugloop gezien, maar kan nog steeds enkele missionarissen naar het buitenland sturen (dit jaar nog vijf!). En dat in het jaar dat de provincie 75 jaar bestaat. Er zijn nu ook sinds enige jaren gesprekken aan de gang om één plek te hebben voor de vorming van nieuwe SVD’ers. Een van de gevolgen van de terugloop van novicen en seminaristen is, dat de hele bibliotheek van het voormalige grootseminarie in Oostenrijk nu is overgebracht naar het missiehuis te Sankt Augustin in Duitsland waar diverse (buiten-Europese) studenten zijn. Het apostolaat van de nog actieve medebroeders in bijv. Slowakije en Hongarije richt zich nu op migranten en de Sinti en Roma bevolking. Het werk met publicaties en de media vindt vooral plaats in Ierland (het Kairosinstituut), Portugal en Spanje (Editorial Verbo Divino) en Zwitserland. Vanuit de kleine communiteiten in NoordItalië, Roemenië en Moldavië trachten onze medebroeders de migranten te bereiken, waar vaak eerste evangelisatie moet plaatsvinden.

Ten slotte is de SVD sinds enige jaren ook actief in de Oeral: met 25 paters en 7 broeders zetten ze zich in voor de jeugd en geven aandacht voor de wereldmissie in de wijd verspreide parochies. SVD in de Verenigde Naties Sinds 10 jaar heeft de SVD, samen met de SSpS zusters, in de Stichting VIVAT International, als Niet Gouvernemen-

tele Organisatie (NGO) een plek in de Verenigde Naties. Onze stichter Arnold Janssen had het zelf kunnen bedenken, als een organisatie als de VN in zijn tijd had bestaan. Naast het pastorale werk dat de missionarissen in Arnoldus’ tijd gingen verrichten, had hij altijd een opdracht: “zorg ook voor de politieke en sociale situatie in je werkgebied”. Dus het behartigen van onderwijs, publicaties en katholieke actiegroepen waren niet alleen een devotionele taak, maar vooral een aanzet tot bewustwording van eerlijke verdeling van welvaart en welzijn in een land. “Het is mijn idee”, schreef de stichter in 1890, “dat onze religieuzen een soort vliegende brigade moeten zijn om verspreid over het land de spirituele invloed op de maatschappij te doen gelden.” Het is dus met gepaste trots dat de SVD en de SSpS vanaf 18 november 2000 een woordje mee kunnen praten en beleid kunnen formuleren samen met vele andere NGO’s in dit centrum van wereldbestuur. pvdw