Congres Amsterdam 10 oktober 2002
Rehabilitatie De Integrale Rehabilitatiebenadering 15 jaar onderweg
De Integrale Rehabilitatiebenadering Rehabilitatie heeft Op 10 oktober 2002 organiseren Storm Rehabilitatie en inmiddels een vaste uitgeverij SWP voor de vierde maal een landelijk plaats ingenomen in de rehabilitatiecongres. Dit congres staat in het teken van Nederlandse GGz. rehabilitatie als praktijk. Ditmaal geen mooie theorieën of Daarnaast wordt zij onderzoeksverhalen, maar ruim baan voor hoe werkers toegepast in de iedere dag rehabilitatie in de praktijk brengen. Daarnaast is maatschappelijke opvang er aandacht voor de randvoorwaarden die nodig zijn om en de ouderenzorg. Toch rehabilitatiegericht te kunnen werken. zijn er nog grote verschillen in de manier waarop zij geïmplementeerd wordt. We moeten er nu naar toe dat rehabilitatie een welomschreven aanbod is, zodat iedere cliënt weet wat hij van de hulpverlening kan verwachten, waar hij zich ook bevindt. In het Zweedse Malmö is dit grotendeels gerealiseerd. Het kernaanbod van de GGz wordt daar gevormd door behandeling en rehabilitatie. Cliënten hebben op alle niveaus van de organisatie medezeggenschap. Op het congres zal de initiator van dit model, LarsOlof Ljungberg, vertellen hoe dit aangepakt is. Dit congres staat vooral in het teken van het uitwisselen van ervaringen tussen instellingen en hulpverleners die werken vanuit de integrale benadering. Hoe implementeer je het? Wat levert het op voor cliënten, hulpverleners en naastbetrokkenen? Wat kan er beter? Hoe verhoudt behandeling zich tot rehabilitatie? De workshops zijn zo opgezet dat er veel ruimte is voor uitwisseling en discussie.
Dit jaar is het 15 jaar geleden dat de eerste ontmoetingen plaatsvonden van mensen die zochten naar een nieuwe benadering in de zorg voor mensen met psychiatrische beperkingen. Rond het gedachtegoed van een andere bejegening, het respectvol naast de ander gaan staan werden cursussen georganiseerd. Uit het buitenland waaide de rehabilitatie over; een prima kader voor de vernieuwingen. De Stichting Opleidingen Rehabilitatie Midden-Nederland werd opgericht. Het initiatief bleek in een groeiende behoefte te voorzien. Van een plaatselijk pioniersverband ontwikkelde de stichting zich tot een landelijk instituut. Om het werkgebied recht te doen werd de naam veranderd in STORM Rehabilitatie, landelijk kenniscentrum voor psychosociale rehabilitatie. Onder de vleugels van STORM werd door Dirk den Hollander en Jean Pierre Wilken een rehabilitatiebenadering ontwikkeld waarin diverse invalshoeken en methodieken geïntegreerd werden tot één benadering. Inmiddels is deze “integrale rehabilitatiebenadering” met de daarbij behorende methodiek van het Systematisch Rehabilitatiegericht Handelen de meest gebruikte benadering. STORM is sinds begin dit jaar een Europees centrum geworden. In allerlei landen vinden trainingen plaats. De integrale rehabilitatiebenadering wordt inmiddels al in zeven landen gebruikt.
Het ochtendprogramma wordt opgeluisterd door TURBULENT, een werveldende en verassende theatergroep met een lach, maar ook scherpe spitsvondigheden.
Congresprogramma 09.00
Ontvangst en Inschrijving U ontvangt een congrestas met deelnemersmagazine, boekuitgave en schrijfmateriaal.
09.45
Opening door de dagvoorzitter Jan-Willem van Zuthem, senior organisatieadviseur, Zorg Consult Nederland
10.00
Rehabilitatie en Behandeling: cliënten en hulpverleners sturen samen De fascinerende beschrijving van het proces in het Zweedse Malmö waar in 10 jaar tijd op basis van rehabilitatie en medezeggenschap van cliënten de hele GGz-organisatie werd hervormd. Lars-Olof Ljungberg, voormalig directeur GGz Malmö
10.45
Koffiepauze
11.15
Implementatie van de Integrale Rehabilitatiebenadering in de praktijk In deze lezing wordt beschreven hoe de invoering van de integrale rehabilitatiebenadering binnen Emergis (Zeeland) aangepakt is en tot welke resultaten dat heeft geleid. Hans van de Voorde, hoofd Centrale Voorziening Emergis
11.35
Cultuuromslag in de GGZ De GGZ en andere maatschappelijke organisaties dienen een cultuuromslag te maken om daadwerkelijk cliënt- en systeemgericht te kunnen werken. In deze duo-presentatie wordt geschetst hoe deze omslag bewerkstelligd kan worden, waarbij initiatieven in Groningen als voorbeeld worden genomen. Marlieke de Jonge, cliëntdeskundige en stafmedewerker Empowerment bij GGz Groningen; Gerard Lohuis, SPV-er en stafmedewerker OGGz
11.55
De integrale rehabilitatiebenadering: 15 Jaar Ontwikkeling Vijftien jaar geleden werd de aanzet gegeven tot de ontwikkeling van een integrale rehabilitatiebenadering. Het uitgangspunt hierbij was dat rehabilitatie voor iedere cliënt waardevol moet zijn. In hoeverre is dit gelukt? Wat hebben we bereikt? In deze presentatie wordt een overzicht gegeven van ontwikkelingen en praktijkervaringen. Er komen een aantal onderwerpen aan de orde zoals rehabilitatie en psychiatrische diagnose, het begrip ziekte-inzicht en toepassingen van het Systematisch Rehabilitatiegericht Handelen bij diverse doelgroepen. Dirk den Hollander, algemeen directeur Storm Rehabilitatie
12.20
Lunch & Informatiemarkt Er wordt u een lunch aangeboden en tevens kunt u een bezoek brengen aan de informatiemarkt.
13.30
Eerste ronde Workshops
15.00
Koffie/theepauze
15.30
Tweede ronde Workshops
17.00
Informele afsluiting U krijgt de gelegenheid om met elkaar gezellig na te praten onder het genot van een drankje en een hapje.
Overzicht van de 17 deelsessies/workshops 1. Onderweg naar gewoon: zoeken naar een gedeelde werkelijkheid In de psychiatrie oude stijl leven cliënten, hulpverleners, familie en andere hulptroepen als politie, huisartsen, maatschappelijk werk, woningbouwcorporatie in aparte werelden met een eigen taal, cultuur en spelregels. Een andere methodiek en een andere organisatie zijn niet voldoende om de afstand tussen mensen te overbruggen. Daar is een cultuuromslag voor nodig. Hier wordt gedemonstreerd hoe er best een gezamenlijk verhaal te maken is. Met aandacht voor wat iedereen nodig heeft. Marlieke de Jonge, cliëntdeskundige en stafmedewerker Empowerment bij GGz Groningen; en Gerard Lohuis, SPV-er en stafmedewerker OGGz
2. Behandeling en rehabilitatie De verhouding tussen behandeling en rehabilitatie staat hier centraal. Visies en praktijkervaringen, vooral gericht op cliënten die kortdurend in behandeling zijn. Het proces van behandelen en rehabilitatie verloopt parallel: behandelen is vooral gericht op genezen (primaire proces), terwijl rehabilitatie vooral gericht is op het omgaan met beperkingen en handicaps (secundaire proces), zodanig dat de mogelijkheden voor sociaal en maatschappelijk functioneren optimaal gestimuleerd worden. Corrie van het Klooster, intermediair dagbesteding en Det Nederlof, ergotherapeute, Symforagroep, locatie Zon & Schild
3. Intensieve Zorg Het ontwikkelingsproces binnen de intensieve zorg van Emergis, Zeeland. Een presentatie van onderzoeksresultaten naar de veranderingen in attitude, bejegening en machtsverhoudingen. Daarnaast wordt aan de hand van casuïstiek de rehabilitatiepraktijk zoals die nu bij Emergis gemeengoed geworden is over het voetlicht gebracht. Bianca Mes en Mitchell Tiber, spv-er, er, rehabilitatie coach/ consulent en rehabilitatie docent, Emergis Emergis
4. Case Management Een presentatie van de ontwikkeling van casemanagement in de regio Noord Holland Noord. De casemanagers werken met de SRH-methodiek. Binnenkort worden de casemanagement teams geschoeid op het model van Assertive Community Treatment (ACT). Ook aandacht voor een evaluatieonderzoek naar het functioneren van de teams. Op basis hiervan wordt duidelijk waarom GGZ Noord-Holland-Noord voor het ACT-model kiest en hoe het zich in de praktijk vertaald. Michiel Bähler, beleidsmedewerker van een leidinggevende casemanagementteam en Kathinka Kerssens, hoofd van een wijkteam, GGZ Noord-Holland Noord
5. Woonbegeleiding Hoe kan SRH binnen woonbegeleiding worden geïntroduceerd. Toepassingen in verschillende settingen (beschermende woonvormen, begeleid zelfstandig wonen, probleemhuishoudens en dak- en thuislozenzorg) komen aan de orde. Daarnaast aandacht voor het wijkgericht werken, waarbij vragen aan de orde komen als: “Wordt er aangesloten bij de faciliteiten in de wijk?” en “Staat de individuele vraag van de cliënt centraal?”.
Dicky Reitsma, aandachtsfunctionaris rehabilitatie, Jennie Scholtmeijer, aandachtsfunctionaris kwaliteit en Jacoba de Boer, beleidsmedewerker RIBW Zwolle
6. Rehabilitatie en zelfhulp Verschillende vormen van zelfhulp, zoals onderlinge zelfhulp in Beschermde Woonvormen, cliënten als casemanager; zelfhulp in groepsverband en cliënten als professionele maatjes. Ook aandacht voor hoe hulpverleners zelfhulpinitiatieven kunnen ondersteunen. Eduard Gerdes, cliëntdeskundige LPR/LCCI. en docent Storm rehabilitatie
7. Rehabilitatie en Consumer Run projecten Cliënten en zelfsturing: Aan de hand van praktische ervaringe inzicht in: hoe pak je dat aan, welke initiatieven lenen zich goed voor consumer run, hoe betrek je de achterban erbij en hoe versterk je zelfsturingsinitiatieven? Jeroen Wonders, coördinator arbeid en dagbesteding BOD, GGz ’s Hertogenbosch en bestuurslid Stichting Door & Voor
8. Transmuralisatie van het asiel Bij het psychomedisch streekcentrum in Maastricht wordt momenteel het “Ward in a house-model” gerealiseerd in de vorm van woningen op het terrein: Een ‘asielfunctie’ conform de wensen van de meest kwetsbare cliënten. Wat zijn hierbij de achterliggende gedachten en hoe vindt in de praktijk deze ‘transmuralisering van het asiel’ plaats. Detlef Petry, psychiater en Wim Schouten, psycholoog, Vijverdal Maastricht
9. Borderline; grensgeval tussen rehabilitatie en behandeling? Hulpverleners die werken met rehabilitatiemethodieken staan op z’n minst ambivalent tegenover cliënten met een borderline persoonlijkheidstoornis. Voor veel rehabilitatieprogramma’s geldt een persoonlijkheidsstoornis als contraindicatie. Bij de MFE-Almelo zien ze mensen met borderline problematiek graag komen. Met vallen en opstaan heeft het team geleerd met hun problemen om te gaan. John Lardinois, arts-systeemtherapeut en inhoudelijk manager Adhesie, MFE-Rehabilitatie Almelo
10. Individuele Trajectbegeleiding naar dagactiviteiten en arbeid Welke ontwikkelingen bij vraaggericht werken voor cliënten in de kortdurende en voortgezette behandeling doen zich voor, en wat voor consequenties heeft dit voor de medewerkers en de organisatie. Aan de hand van voorbeelden krijgt men een beeld van de problemen waar je als trajectbegeleider mee geconfronteerd wordt en hoe die opgelost kunnen worden. Veel ruimte zal er zijn voor de praktijkervaringen van de deelnemers aan deze workshop; methodieken, knelpunten en oplossingen. Henk van der Heyden, trajectbegeleider en Kees Morra, arbeidsbemiddelaar, Symforagroep, locatie Zon & Schild Amersfoort
Vervolgoverzicht van deelsessies/workshops 11. Scholing en implementatie van het SRH
16. Rehabilitatie instrumenten
Een traject met veel vallen en opstaan. Medewerkers uit het circuit van de langdurige zorg geven inzicht in de aanpak en de ervaringen van zo'n traject dat begin 2001 startte in GGz Nijmegen. Jan van Haandel, manager circuit langdurige zorg en Dick van den Heuvel, hoofd activiteitenbegeleiding, GGz Nijmegen
HET REHABILITATIE WEB
12. Rehabilitatie in de Ouderenzorg en de Verpleeghuiszorg Hoe wordt rehabilitatie handelen vormgegeven binnen de ouderenpsychiatrie? Om de kwaliteit van, en de tevredenheid met, het leven te vergroten zal er met de specifieke wensen, behoeften en levensdoelen van de cliënt in de 3e en 4e levensfase rekening gehouden moeten worden. Hoe vind je als begeleider je weg hierin? En hoe ga je om met het spanningsveld tussen milieu en individu? De recente ontwikkelingen en vragen die hieruit voortkomen zullen vanuit verschillende settings (klinisch, ambulant) in de workshop aan de orde komen.
Barbara Bouwmeester, Praktijkopleider Altrecht, Divisie Ouderen Guido Lamm, directeur zorgverlening van het verpleeghuis De Hoge Hop
13. Het Malmö-model (Zweden) Tien jaar geleden sloot in Malmö het psychiatrisch ziekenhuis zijn deuren. In plaats daarvan ontwikkelde men de GGZ tot een systeem van wijkgerichte diensten op het gebied van crisisinterventie, behandeling en rehabilitatie. Er is volop de gelegenheid om vragen te stellen en te bespreken wat de toepassingsmogelijkheden van het Malmömodel in Nederland zijn. Lars-Olof Ljungberg voormalig directeur GGz Malmö, Zweden. Voorzitter: Jan-Willem van Zuthem, senior organisatieadviseur, Zorg Consult Nederland
14. Kwartiermaken: een praktijk om maatschappelijke steunsystemen te creëren In 1997 startte in Zoetermeer het project Kwartiermaken. Inmiddels is het geen project meer maar een reeks activiteiten die als gezamenlijk doel hebben om in de samenleving betrokkenheid te organiseren bij problemen én mogelijkheden van mensen met psychiatrische ervaringen. Inmiddels wordt op verschillende plaatsen 'kwartier gemaakt'. Gerda Scholtens, stafmedewerker Reakt en Doortje Kal, stafmedewerker Actioma
15. De toekomstgroep De cursus "De Toekomstgroep" ondersteunt cliënten in de langdurende zorg.bij het zich opnieuw oriënteren op wensen en mogelijkheden rond vrije tijd , werken, wonen en sociale kontakten. De achtergronden en toepassingen van de cursus worden toegelicht. Daarnaast kunnen onderdelen van de cursus uitgeprobeerd worden. Elseline Kraak, stafmedewerker Dagbesteding, Symfora/Zon en Schild, Stephanie Saenger ,Gerben Frosters, Willem Jans, Suzanne Lavaleije en Janice Meerens, Instituut voor Ergotherapie van de Hogeschool van Amsterdam
Het rehabilitatieweb is een instrument waarmee op eenvoudige wijze behoeften van cliënten op de verschillende levensdomeinen inzichtelijk gemaakt kunnen worden. Toon van Meel, verpleegkundige/afdelingshoofd en Ralph Gillissen, verpleegkundig specialist ZIEKTE INZICHT SCHAAL (ZIS) Bij het werken met de ZIS staat voorop dat de hulpverlener aansluit bij het verklaringsmodel van de cliënt: hoe kijkt deze aan tegen alle ellende die hem/haar overkomen is, welke woorden gebruikt hij/zij om dit te beschrijven. Het werken met de ZIS vraagt om een zorgvuldig opbouwen van de relatie met de cliënt en vooral naar het zoeken naar een gemeenschappelijk belang. Joop van der Wouw, GGz verpleegkundige, De Grote Rivieren en Pieter Stegeman, svp-er, Grote Rivieren DE
SRH Door cliënten zelf te gebruiken hulpmiddelen: de vragenlijst “gewenste relatie met begeleiders”, het “wensen- en behoefteprofiel” en de “vijf pijleranalyse”. Bij de Gelderse Roos in Wolfheze zijn positieve ervaringen opgedaan met het gebruik van deze instrumenten. Marjolein Delsing, verpleegkundige/rehabilitatiecoach-consulent ZELFBEOORDELINGSINSTRUMENTEN
17. Rehabilitatie op straat De Integrale Rehabilitatiebenadering bestaat uit het werken binnen drie dimensies: de relatiedimensie, de handelingsdimensie en de tijdsdimensie. Maar rehabilitatie start met het jezelf verbinden met de ander, met diens levensruimte. Het Rehabteam Dak- en Thuislozen Amsterdam doet dit vaak letterlijk op straat en aan de rafelranden van de grote stad. Het brengt de rehabilitatievisie in praktijk om op een gelijkwaardige wijze cliënten tegemoet te treden en hun autonomie te respecteren, terwijl wel actief hulp geboden wordt als de kwaliteit van leven te ernstig in het gedrang komt. Jan Mattheijer, medewerker Rehabilitatieteam Dak- en Thuislozen Amsterdam
Verantwoordelijke organisatie Het congres REHABILITATIE ALS PRAKTIJK is ontwikkeld in een samenwerkingsverband met STORM Rehabilitatie en uitgeverij SWP. De organisatorische en financiële verantwoordelijkheid valt onder congresbureau Logacom te Amsterdam. Inschrijvingsvoorwaarden Inclusief lunch, consumpties, documentatiemateriaal en deelnemerstas bedraagt de deelnameprijs € 235,- incl. 19% BTW. Kortingsregeling: Bij meerdere deelnemers uit één instelling: 2e deelnemer 10%, 3e en volgende deelnemers 15% korting. Studenten hebben recht op 20% korting, ongeacht het aantal. Voor cliënten is de toegangsprijs € 24,30 (Voorwaarden hierover: 030 - 2288171;
[email protected]) U kunt zich inschrijven via de aanmeldingsbon; na ontvangst van deze bon zenden wij u een factuur voor de betaling van deelnamekosten. Annuleringsregeling: Annulering tot twee weken voor aanvang 75% restitutie, tot één week voor aanvang 50% restitutie, later volgt geen restitutie. Bij verhindering heeft een deelnemer het recht zich zonder kosten te laten vervangen, mits tevoren aan de organisatie gemeld. On-line aanmelding Aanmelden ook via internet mogelijk: www.logacom.nl/congres.html Datum en plaats Donderdag 10 Oktober, congrescentrum De Meervaart te Amsterdam. Een gedetailleerde routebeschrijving alsmede een reisplan treft u bij de toezending van het materiaal aan. Nadere informatie Logacom, Postbus 257, 1000 AG Amsterdam Telefoon (020) 3203364 Telefax (020) 3308040 E-mail:
[email protected] Contactpersonen: Kim Haverman (operationele organisatie), Paul Roosenstein (inhoudelijke zaken).
Aanmeldingsbon (s.v.p. invullen in blokletters ) Voorletters/naam: _________________________________________________________________________________________
M/V*
Functie:______________________________________________________________________________________________________________ Instelling/Organisatie:________________________________________________________________________________________________ Adres:_______________________________________________________________________________________________________________ Postcode/Plaats:______________________________________________________________________________________________________ Telefoon:__________________________________________________________ Telefax:____________________________________________________________ Factuuradres:
[ ] Als bovenstaand [ ] Anders t.w.________________________________________________________________________________
neemt deel aan het congres REHABILITATIE ALS PRAKTIJK op 10 oktober 2002 in De Meervaart. De kosten ad. € 235- (incl. btw) per persoon zullen na ontvangst van de factuur binnen veertien dagen worden voldaan. [ ] Wij wensen gebruik te maken van de kortingsregeling: Meerpersoonskorting/groepenregeling/studentenkorting* Bij meerpersoonskorting: namen/functies overige deelnemers: (eventueel bijlage gebruiken): Ik wens deel te nemen aan de volgende deelsessies (nummers invullen):
Datum:
Faxen kan ook:
020 3308040
Handtekening:
Deze bon in envelop zonder postzegel zenden aan: Logacom/RP Antwoordnummer 9090 1000 VV AMSTERDAM
