CONGRES ALZHEIMER DE NIEUWSTE INZICHTEN IN DIAGNOSTIEK, BEHANDELING, BEGELEIDING & PREVENTIE
Inspirerende sprekers Nieuwste informatie Inclusief congresboek Volop netwerkmogelijkheden
VRIJDAG 30 OKTOBER 2015
Congrescentrum De Reehorst, Ede DOELGROEP
Specialisten ouderengeneeskunde, Geriaters, Neurologen, Psychiaters, Huisartsen, Verpleegkundig Specialisten, GZ-Psychologen, Casemanagers dementie en anderen die betrokken zijn bij de zorg voor mensen met de ziekte van Alzheimer. A C C R E D I TAT I E ABC1, NVKG, NVN, NVvP, NIP, V&VN-VSR
SPREKERS • Prof.
dr. Philip Scheltens (Dagvoorzitter) VUmc Alzheimercentrum
• Prof.
dr. Wijnand IJsselsteijn TU Eindhoven
• Dr.
Edo Richard Radboud UMC en AMC
• Prof.
dr. Frans Verhey Maastricht University
• Prof.
• Prof.
• Drs.
dr. Wiesje M. van der Flier VUmc Alzheimercentrum
• Dr.
Jurgen A.H.R. Claassen Radboud UMC
Inschrijven via: www.EduCampus.nl
dr. Rose-Marie Dröes VUmc Alzheimercentrum Marc J.M. Petit Internationale Stichting Alzheimeronderzoek
CONGRES ALZHEIMER DE NIEUWSTE INZICHTEN IN DIAGNOSTIEK BEHANDELING, BEGELEIDING & PREVENTIE Op dit congres wordt u volledig geïnformeerd over de laatste stand van zaken in de diagnostiek, behandeling en begeleiding van mensen met de ziekte van Alzheimer. Specialisten geven ieder op hun gebied een update met praktische adviezen. Er zijn bijdragen vanuit diverse Universitaire behandelcentra en vanuit de praktijk. Dit congres biedt u de kans in een dag grondig bijgeschoold te worden over dit onderwerp. OCHTENDPROGRAMMA 9.00
O N T VA N G S T M E T K O F F I E E N T H E E OPENING CONGRES DOOR DAGVOORZITTER P R O F. D R . P H I L I P S C H E LT E N S • V U M C A L Z H E I M E R C E N T R U M
9.30
Er zijn volop nieuwe ontwikkelingen in de diagnostiek, behandeling en preventie van Alzheimer. Welke nieuwe bevindingen vinden hun weg naar de kliniek en hoe beïnvloedt dit de toekomst van de patiënt van morgen? Hoe staat het met de zorg voor de patiënt van vandaag: is het goed genoeg; kan het beter? Hoe past nieuwe technologie hierin en kan dit helpen om langer thuis, kwalitatief goed te blijven? ALZHEIMER - WAAR STAAN WE NU? P R O F. D R . W I E S J E M . VA N D E R F L I E R • V U M C A L Z H E I M E R C E N T R U M
9.45
10.30
In het onderzoek naar Alzheimer kijken wetenschappers steeds vroeger: van milde cognitieve stoornissen (MCI), naar preklinische Alzheimer. Ofwel: aantoonbare Alzheimer-hersenschade, zonder klinische verschijnselen. In de vroegste ziektestadia hopen we antwoorden te vinden op de vraag hoe en waarom de ziekte ontstaat. Het is denkbaar dat juist in de fase van preklinische Alzheimer, medicatie zou kunnen helpen de ziekte tot staan te brengen. Dat is noodzakelijk, want in de gezondheidszorg is dementie is één van de grootste uitdagingen van de 21e eeuw. In Nederland groeit het aantal patiënten razendsnel, van momenteel 250 duizend tot naar schatting een half miljoen in 2040. Er wordt dan ook volop wetenschappelijk onderzoek gedaan om de ziekte beter te begrijpen: in deze presentatie een overzicht van de stand van zaken. PA U Z E M E T K O F F I E E N T H E E TECHNOLOGIE ALS HULP BIJ ALZHEIMER P R O F. D R . W I J N A N D I J S S E L S T E I J N E N D R . A L I N A H U L D T G R E N • T E C H N I S C H E U N I V E R S I T E I T EINDHOVEN
11.00
Technologische innovaties kunnen een bijdrage leveren aan het verbeteren van de kwaliteit van leven van patiënten met Alzheimer en de druk bij mantelzorgers en zorgprofessionals enigszins verlichten. Technologie kan een rol spelen in diagnostiek en preventie, in het ondersteunen van langdurige zelfstandigheid, en in het verbeteren van veiligheid en sociaal contact, ook in de latere stadia van Alzheimer. Deze presentatie geeft een overzicht van concrete applicaties op het gebied van functionele ondersteuning in het dagelijks leven (o.a. medicatieherinneringen, hulp bij navigatie), psychosociale ondersteuning (o.a. multimedia applicaties voor reminiscentie, sociale robots), en motivationele ondersteuning (o.a. games voor gezond en veilig bewegen). Tevens wordt ingegaan op de belangrijkste technische ontwikkelingen en uitdagingen in de toekomst. EFFECTIEVE PSYCHOSOCIALE ZORG EN BEHANDELING BIJ DEMENTIE P R O F. D R . R O S E - M A R I E D R Ö E S • V U M C A L Z H E I M E R C E N T R U M
11.45
12.30
Psychosociale behandelmethoden kunnen het achteruitgangsproces van dementie vertragen of de gevolgen van de ziekte voor de persoon zelf en voor zijn omgeving draaglijker maken. Zij hebben als voordeel dat ze niet de vaak negatieve bijwerkingen hebben van medicatie. Er zijn de afgelopen decennia vele psychosociale interventies ontwikkeld. Een deel van deze methoden blijkt (op groepsniveau) een gunstige uitwerking te hebben op een of meer gedragsaspecten en/of de stemming van mensen van dementie te kunnen verbeteren. In de presentatie wordt een overzicht van deze methoden gegeven en wordt uiteengezet op welke aspecten van het functioneren zij een gunstige uitwerking blijken te hebben. L U N C H PA U Z E
MIDDAGPROGRAMMA DIAGNOSTIEK VAN ALZHEIMER P R O F. D R . F R A N S V E R H E Y • M A A S T R I C H T U N I V E R S I T Y E N A L Z H E I M E R C E N T R U M L I M B U R G 13.30
De laatste jaren is het diagnostisch arsenaal bij dementie aanzienlijk uitgebreid met onder meer nieuwe mogelijkheden van de MRI, liquordiagnostiek, PET scans met amyloid liganten. De betekenis ervan voor de dagelijkse praktijk is niet altijd duidelijk: wat is de toegevoegde waarde van de nieuwe diagnostische methoden ten opzichte van de reguliere klinische diagnostiek, in welke mate veranderen ze het beleid en hoe zit het met de kosten, en zijn er specifieke doelgroepen aan te wijzen bij wie bepaalde methodes zinvoller zijn? In mijn presentatie zal ik nader ingaan op deze vragen. BEHANDELING EN MEDICATIE BIJ ALZHEIMER DR. JURGEN A.H.R. CLAASSEN • RADBOUD UMC ALZHEIMERCENTRUM
14.15
15.00
Rondom cholinesterase-remmers en memantine is de afgelopen jaren nieuwe kennis opgedaan over indicatie en werkzaamheid. Ook het onderzoek naar de nieuwe medicatie (met name anti-amyloid) heeft nieuwe inzichten opgeleverd. Een van die inzichten is dat de niet-familiaire vorm van Alzheimer een multifactoriele ziekte is, waarbij een multifactoriele behandeling mogelijk meer kans op succes biedt. Een ander inzicht is dat uitstel van de (leeftijd van optreden) van de ziekte, en vertraging van het beloop ervan realistischere doelen zijn dan voorkomen of genezen van Alzheimer. Ik zal ingaan op een aantal concrete voorbeelden van een Multifactoriele medische en medicamenteuze behandeling die gericht is op uitstel en vertraging van Alzheimer, gericht op bewezen risicofactoren zoals hoge bloeddruk, cardiovasculaire ziekte, inactiviteit, en gestoorde slaap. PA U Z E M E T K O F F I E E N T H E E PREVENTIE VAN ALZHEIMER DR. EDO RICHARD – RADBOUD UMC EN ACADEMISCH MEDISCH CENTRUM
15.30
Waar er nog geen therapieën zijn om het ziekteproces dat tot dementie leidt af te remmen of te stoppen, zijn er diverse potentiële aangrijpingspunten voor preventieve strategieën. Een derde van de dementiegevallen kan worden toegeschreven aan potentieel behandelbare risicofactoren. Binnen Europa zijn diverse onderzoeken gaande of recent voltooid waarin onderzocht wordt of dementie kan worden voorkomen door relatief makkelijk implementeerbare interventies. Een relatief klein effect op een veel voorkomende risicofactor kan grote gevolgen hebben op de prevalentie van dementie op de lange termijn. In de presentatie wordt ingegaan op de huidige stand van de wetenschap in de preventie van dementie. DE TOEKOMST VAN ALZHEIMER DRS. MARC J.M. PETIT • DIRECTEUR ISAO
16.10
16.30
Meer dan honderd jaar onderzoek naar de diagnostiek en de behandeling van de ziekte van Alzheimer en dementie heeft vooral op het terrein van diagnostiek en preventie concrete resultaten opgeleverd. Met de huidige technieken is met vrijwel 100% zekerheid vast te stellen of en zo ja welke vorm van dementie iemand heeft. Daarnaast is een hele set aan leefstijlkenmerken bekend die mogelijk van invloed zijn op het moment dat de ziekte zich openbaart. Na 100 jaar onderzoek moeten we echter ook concluderen dat dé pil tegen dementie nog niet bestaat en het is de vraag of een goede behandeling er in de komende decennia zal komen. Onderzoekers voorspellen twee mogelijke scenario’s. Een wereld zonder Alzheimer en een wereld met Alzheimer. In beide scenario’s zal onderzoek belangrijk zijn en blijven. Petit werkt beide scenario’s uit en geeft aan welke maatschappelijke gevolgen in ieder van deze scenario’s op ons af zullen komen. AFSLUITING EN BORREL
Inschrijven via: www.EduCampus.nl
SPREKERS
P R O F. D R . P H I L I P S C H E LT E N S ( D A G V O O R Z I T T E R )
is neuroloog en directeur bij het Alzheimercentrum van het VUmc. Daarnaast is hij vice-voorzitter van het nationale Deltaplan dementie en lid bestuur KNAW.
P R O F. D R . F R A N S V E R H E Y is hoogleraar Ouderenpsychiatrie/ Neuropsychiatrie bij Maastricht University en hoofd van het Alzheimer Centrum Limburg. Hij is bestuurslid van het European Alzheimer Disease Consortium en Interdem, een Europese netwerkorganisatie voor psychosociale interventies en tijdige diagnostiek bij dementie.
P R O F. D R . W I E S J E M . VA N D E R F L I E R
is hoofd klinisch onderzoek bij het Alzheimercentrum van het VUmc. Zij studeerde neuropsychologie en deed de opleiding tot epidemioloog B. Ze is onderzoeksleider van het Amsterdam Dementia Cohort, een doorlopend onderzoek onder patiënten die het VUmc Alzheimercentrum bezoeken.
DR. JURGEN A.H.R. CLAASSEN
P R O F. D R . W I J N A N D I J S S E L S T E I J N is hoogleraar Cognitie en Affect in Mens-Techniek Interactie bij de TU Eindhoven. Hij heeft een achtergrond in cognitieve neuropsychologie en kunstmatige intelligentie, en is sinds 1996 werkzaam aan de TU Eindhoven op het gebied van media psychologie en mens-computer interactie.
DR. EDO RICHARD
is bewegingswetenschapper, psychogeriatrisch onderzoeker en hoogleraar Psychosociale hulpverlening bij dementie, eerst bij de afdeling Huisartsgeneeskunde & Ouderengeneeskunde en sinds 2014 bij de afdeling Psychiatrie van het VU medisch centrum in Amsterdam. Daarnaast is zij senior onderzoeker bij GGZ -inGeest en partner van het Alzheimercentrum VU mc. Zij ontving meerdere prijzen voor haar onderzoekswerk in de psychogeriatrie en publiceerde meer dan 200 (internationale) artikelen en diverse boeken.
D R S . M A R C J . M . P E T I T is directeur/bestuurder van de Internationale Stichting Alzheimer Onderzoek die wetenschappelijk onderzoek naar Alzheimer financiert. Marc Petit is opgeleid als bedrijfskundige en heeft ruime ervaring in de zorg. De laatste tien jaar werkte hij als directeur/bestuurder in verschillende sectoren in de zorg, waaronder de psychiatrie. Met ingang van 2014 zet hij zich in voor het vinden van oplossingen voor de ziekte van Alzheimer.
P R O F. D R . R O S E - M A R I E D R Ö E S
is klinisch geriater bij het Radboudumc Alzheimercentrum en werkt als klinisch onderzoeker bij het Donders Instituut. Hij is leider van het Radboudumc onderzoeksthema Alzheimer’s disease. Zijn onderzoek richt zich op de interacties tussen cerebrale doorbloeding (o.a. met infrarood spectroscopy (NIRS), transcraniele Doppler ultrasonography, en MRI) en op de relatie tussen slaap en Alzheimer. is Neuroloog in het Radboud UMC en daarnaast als onderzoeker verbonden aan de afdeling neurologie van het Academisch Medisch Centrum. Hij is de initiatiefnemer van het ‘European Dementia Prevention Initiative’ en betrokken bij diverse grote (inter)nationale klinische trials naar preventie van dementie, voornamelijk gericht op multicomponente interventies op populatie niveau.
I N T E R N AT I O N A L E S T I C H T I N G A L Z H E I M E R O N D E R Z O E K Dit congres wordt georganiseerd in samenwerking met Internationale Stichting Alzheimer Onderzoek (ISAO). ISAO is een van de belangrijkste Nederlandse non-profit organisaties die wetenschappelijk onderzoek ondersteunt naar de oorzaken van en behandelingsmethoden voor de ziekte van Alzheimer en verwante vormen van dementie. Daarnaast geeft zij voorlichting over de ziekte. ISAO is deelnemer aan het Deltaplan Dementie. Voor meer informatie: www.alzheimer.nl
Inschrijven via: www.EduCampus.nl
A A N B E V O L E N L I T E R AT U U R Alle congresdeelnemers ontvangen het nieuwe boek Alzheimer Onderzocht Alzheimer Onderzocht, De laatste wetenschappelijke inzichten Koos Neuvel, Harry Steinbusch, Minke Kooistra, Marc Petit Dit boek geeft op toegankelijke wijze inzicht in de nieuwste wetenschappelijke ontwikkelingen van de ziekte van Alzheimer en maakt tevens de balans op van ruim dertig jaar wetenschappelijk onderzoek naar deze ziekte. Schrijver Koos Neuvel interviewde de meest vooraanstaande wetenschappers op dit gebied over hun bevindingen. Aan de orde komen alle belangrijke facetten van deze ziekte: oorzaken, diagnostiek, de jacht op een geneesmiddel, preventie door verandering van leefstijl. Voor de ziekte van Alzheimer bestaat (nog) geen geneesmiddel, de ziekte is veel complexer dan lange tijd is vermoed. In de wetenschap daagt het besef dat er misschien niet één oorzaak voor de ziekte van Alzheimer is en dat er wellicht ook nooit één oplossing voor zal worden gevonden. Staat de wetenschap machteloos tegenover deze snelgroeiende volksziekte? Allerminst, er wordt wel degelijk vooruitgang geboekt in het terugdringen van de ziekte. Er is een veelheid aan de nieuwe invalshoeken, verrassende perspectieven en onverwachte ontwikkelingen. Met de juiste preventieen behandelmethoden zou het aantal ziektegevallen in de toekomst kunnen dalen en de kwaliteit van leven van degenen die de ziekte krijgen, kunnen stijgen. Uitgeverij LannooCampus in samenwerking met Internationale Stichting Alzheimer Onderzoek. Verkrijgbaar via de boekhandel of via www.lannoocampus.nl ISBN 978 94 014 2613 8 | ca. 224 blz. € 29,99 | Verschijnt september 2015
De wereld van het fundamentele Alzheimeronderzoek is sterk in beweging. Veel zekerheden zijn de afgelopen jaren ter discussie gesteld en op losse schroeven komen te staan. Tegelijkertijd rijst de vraag of al die wetenschappers op de goede weg zijn? Is het wel een typische hersenaandoening, of zit de kern van het probleem bij slecht functionerende bloedvaten? Kunnen via Diepe Brein Stimulatie of andere methoden de goed werkende hersencellen niet worden geactiveerd? Spreken onderzoekers voldoende met elkaar? Wat zijn nieuwe onderzoeksterreinen de komende jaren? De vooruitgang is volgens mede-auteur en directeur van ISAO, Marc Petit, gebaat bij een stevige discussie onder wetenschappers over welke wegen naar de toekomst moeten worden bewandeld.
O V E R IG E A A N BE V OLE N L IT ERAT UUR Op het congres bieden wij u een kleine bibliotheek aan boeken over Alzheimer, dementie en ouderenzorg ter inzage. Enkele boeken zijn tevens verkrijgbaar bij de boekenstand op het congres, waaronder: Het Alzheimermysterie; Onderzoek naar de oorsprong van Alzheimer Wiesje van der Flier en Philip Scheltens ISBN 978 90 295 3919 7 | ca. 208 blz. € 18,99 verschijnt september 2015 Meer kwaliteit van leven; Integratieve persoonsgerichte dementiezorg Rose-Marie Dröes, Jos Schols en Philip Scheltens (red.) ISBN 978 94 919 6905 8 | 316 blz. € 33,00
Cognitieve gedragstherapie voor ouderen Ian Andrew James ISBN 978 94 01 40489 1 | 240 blz. € 19,00
Inschrijven via: www.EduCampus.nl
P R A K T I S C H E I N F O R M AT I E
CONGRES ALZHEIMER DE NIEUWSTE INZICHTEN IN DIAGNOSTIEK BEHANDELING, BEGELEIDING & PREVENTIE
WANNEER EN WAAR
Vrijdag 30 oktober 2015
•
Congrescentrum De Reehorst, Ede
BESTEMD VOOR
Specialisten ouderengeneeskunde, Geriaters, Neurologen, Psychiaters, Huisartsen, Verpleegkundig specialisten, GZ-Psychologen, Casemanagers dementie en anderen die betrokken zijn bij zorg voor mensen met de ziekte van Alzheimer. A C C R E D I TAT I E
ABC1, NVKG, NVN, NVvP, NIP, V&VN-VSR . Accreditatie wordt voor u verwerkt in uw dossier in het GAIA systeem van PE-online. Deelnemers ontvangen een certificaat van deelname. TOEGANGSPRIJS
€ 239,– excl. btw, inclusief het boek Alzheimer Onderzocht, lunch, koffie/thee en borrel na afloop. L O C AT I E
Ede, Congrescentrum De Reehorst. Gelegen in midden-Nederland naast intercitystation Ede-Wageningen en op 5 autominuten van de A12. INSCHRIJVEN
C O N TA C T E D U C A M P U S
Inschrijven via www.educampus.nl
Wildbaan 31, 3956 VZ Leersum E-mail:
[email protected]
Inschrijven via: www.EduCampus.nl
