CONCEPT. Eindrapportage detailanalyse KRW. Uitwerking Kaderrichtlijn Water in het beheersgebied van HHSK

CONCEPT

Eindrapportage detailanalyse KRW Uitwerking Kaderrichtlijn Water in het beheersgebied van HHSK

Samen naar goed water voor Schieland en de Krimpenerwaard

CONCEPT

Colofon In opdracht van Eindredactie Bijdrage Status Versie

Stuurgroep KRW HHSK Jan Lemkes en Rienk Schaafsma Wim Twisk, Erwin de Bruin, Jack Hemelraad en Theo Cuypers Concept 11 december 2007

Rotterdam, 11 december 2007

2

CONCEPT

3

Inhoud 1

Inleiding......................................................................................................... 5

1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 2

Achtergrond en aanleiding ................................................................................. 5 Doel ............................................................................................................... 5 Werkwijze ....................................................................................................... 5 Status ............................................................................................................ 6 Leeswijzer ....................................................................................................... 6 Aanpak en participatie.................................................................................... 7

2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 2.7 2.8 3

Stappen .......................................................................................................... 7 Krimpenerwaard (inclusief Krimpen) ................................................................... 7 Zuidplaspolder e.o./Ringvaart ............................................................................ 8 Stedelijk gebied Rotterdam en Capelle a/d Ijssel................................................... 8 Lansingerland - Zoetermeer ............................................................................... 8 Boezem van de Rotte/Rottemeren ...................................................................... 8 Platform en klankbordgroep ............................................................................... 9 Communicatie.................................................................................................. 9 Het gebied .................................................................................................... 10

3.1 Beheersgebied ............................................................................................... 10 3.1.1 Algemeen (landschap, ontstaansgeschiedenis) ............................................. 10 3.1.2 Grondgebruik .......................................................................................... 10 3.1.3 Waterhuishouding.................................................................................... 11 3.2 Activiteiten en menselijke belasting .................................................................. 11 3.2.1 Puntbronnen ........................................................................................... 11 3.2.2 Diffuse bronnen, externe bronnen en achtergrondbelasting............................ 12 3.2.3 Onttrekkingen ......................................................................................... 13 3.3 Rapportage-eenheden KRW ............................................................................. 13 3.3.1 Waterlichamen ........................................................................................ 13 3.3.2 Zwemwateren ......................................................................................... 16 3.3.3 Waterparels ............................................................................................ 16 3.3.4 Beschermde gebieden .............................................................................. 16 3.4 Ontwikkelingen .............................................................................................. 17 3.4.1 Water en milieu ....................................................................................... 17 3.4.2 Ruimte ................................................................................................... 17 3.4.3 Specifieke ontwikkelingen tot 2015 per deelgebied ....................................... 18 4 KRW normen en doelgat ............................................................................... 20 4.1 Werkwijze en uitgangspunten .......................................................................... 20 4.2 Normen en beoordeling chemische toestand....................................................... 21 4.3 Normen en beoordeling ecologische toestand ..................................................... 21 4.3.1 Methodiek............................................................................................... 21 4.3.2 Significante schade en onomkeerbare ingrepen ............................................ 22 4.3.3 GEP’s ..................................................................................................... 23 4.3.4 Toetsing huidige situatie ........................................................................... 23 5 Maatregelen en doelbereik ........................................................................... 25 5.1 Inleiding ....................................................................................................... 25 5.2 Maatregel-effect relaties.................................................................................. 25 5.2.1 Werkwijze waterkwaliteitsbeelden .............................................................. 25 5.2.2 Werkwijze KRW ....................................................................................... 26 5.2.3 Toepassing in gebiedsprocessen................................................................. 27 5.3 Maatregelen en effecten per waterlichaam/cluster van waterlichamen .................... 28 5.3.1 Clusters waterlichamen............................................................................. 28 5.3.2 Zwemwateren ......................................................................................... 31 5.3.3 Overige wateren ...................................................................................... 31

CONCEPT

5.4 5.5 6

4

KRW maatregelen .......................................................................................... 33 Mate van doelbereik ....................................................................................... 36 Kosten, baten en financiering ....................................................................... 38

6.1 Inleiding ....................................................................................................... 38 6.2 De kosten in drie categorieën........................................................................... 39 6.2.1 Stand still inspanningen............................................................................ 39 6.2.2 Autonome verbeteringsmaatregelen ........................................................... 39 6.2.3 Extra verbeteringsmaatregelen .................................................................. 40 6.3 Raming kosten KRW ....................................................................................... 41 6.4 Financiering................................................................................................... 42 6.5 Lastenontwikkeling ......................................................................................... 43 6.6 Baten ........................................................................................................... 44 7 Vervolgproces en uitvoering......................................................................... 45 7.1 Inleiding ....................................................................................................... 45 7.2 Resultaatplicht: wie en hoe? ............................................................................ 45 7.3 Risico’s en onzekerheden................................................................................. 47 7.4 Communicatiestrategie ................................................................................... 49 7.5 Uitvoering ..................................................................................................... 49 7.6 Monitoring..................................................................................................... 49 7.7 Vervolgproces ................................................................................................ 50 Literatuur ............................................................................................................... 51 Bijlagen .................................................................................................................. 52

CONCEPT

1

5

Inleiding

1.1 Achtergrond en aanleiding Vanaf eind 2000 is de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW) van kracht. Met deze richtlijn wil de Europese Commissie, uitgaande van de stroomgebiedbenadering, de kwaliteit van het oppervlakte- en grondwater beschermen. Het uitvoeren van de KRW is een gedeelde verantwoordelijkheid van de (Nederlandse) overheden. ‘Europa’ verbindt aan de te formuleren waterkwaliteitsdoelen en –maatregelpakketten een resultaatsverplichting (met ingang van 2015). Conform gemaakte afspraken binnen het Regionaal Bestuursoverleg (RBO) Rijn-West, heeft het Hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard (HHSK) in nauw overleg met de provincie Zuid-Holland, de gemeenten, Rijkswaterstaat directie ZuidHolland en maatschappelijke organisaties de KRW opgave voor Schieland en de Krimpenerwaard uitgewerkt. Deze uitwerking heeft in twee stappen plaatsgevonden; ten eerste de globale verkenning (2006) en ten tweede de detailanalyse van doelen, maatregelen en kosten voor verbetering van de waterkwaliteit en ecologische toestand van het oppervlaktewater. Dit rapport bevat de weerslag van het gevoerde proces en de resultaten van de detailanalyse.

1.2 Doel Deze rapportage vormt de basis voor de uiterlijk in 2009 vast te stellen doelen en maatregelen in de afzonderlijke plannen en besluiten van HHSK, provincie, gemeenten en Rijkswaterstaat die tevens de basis vormen voor het eerste Stroomgebiedbeheerplan RijnWest (2010 – 2015). Het proces en de rapportage is gericht op het verbeteren van de chemische toestand van de oppervlaktewateren binnen het beheersgebied van HHSK en ecologische toestand van specifiek conform de KRW te onderscheiden rapportage-eenheden. De binnen de KRW onderscheiden rapportage-eenheden zijn de zogeheten waterlichamen, waterparels en zwemwateren. De waterlichamen en waterparels zijn niet los te beschouwen van het omliggende beïnvloedingsgebied. Bij interactie met de waterlichamen zijn ook maatregelen in het beïnvloedingsgebied in beeld gebracht. Voor de huidige en gewenste ecologische en chemische toestandbeschrijving van de waterlichamen is gewerkt met basisprincipes van de KRW, zoals significante schade aan functies en milieu, niet te mitigeren maatregelen en vastgestelde ecologische maatlatten voor het beschrijven van de ecologische toestand en normen van Rijnrelevante en probleemstoffen voor het beschrijven van de chemische toestand. Voor het in beeld brengen van de maatregelen (tot 2015 en 2015 – 2027) zijn per waterlichaam niet relevante en maatregelen die leiden tot significante schade buiten beschouwing gelaten. Voor de (overblijvende) maatregelen is gekeken naar effectiviteit voor het watersysteem en haalbaarheid van uitvoering. Bij de haalbaarheid is gecheckt of de kosten niet als disproportioneel moeten worden beschouwd.

1.3 Werkwijze De KRW detailverkenning binnen het beheersgebied van HHSK is een gezamenlijke verantwoordelijkheid én uitdaging van HHSK (procestrekker), gemeenten, provincie en Rijkswaterstaat. Deze overheidspartijen zullen uiteindelijk de doelen en maatregelen verankeren in de eigen plannen en (mede) financierders zijn van de uit te voeren maatregelen. De maatschappelijke organisaties op het gebied van landbouw, natuur, milieu, visserij, recreatie en bedrijfsleven hebben actief meegedacht bij de KRW detailverkenning.

Eindrapportage detailanalyse KRW, versie 11 december ’07

CONCEPT

6

De huidige functies (zoals vastgelegd in streek- en bestemmingsplannen) vormen vertrekpunt. Daarnaast is in de detailanalyse is rekening gehouden met cq aangesloten bij bestaande plannen en lopende gebiedsprocessen. Autonome ontwikkelingen waarvan partijen nu inschatten dat deze in 2015 gestalte hebben gekregen (derhalve als ‘hard’ zijn te beschouwen), vormen vertrekpunt bij het formuleren van maatregelen. Het werkproces is niet alleen bepaald door specifieke methodieken die de KRW vraagt. Het belang van een goede waterkwaliteit van alle oppervlaktewateren staat voor de partijen in het beheersgebied van HHSK voorop. Bestaande afspraken, zienswijzen en voornemens blijven onverminderd van kracht. In het werkproces zijn die hier en daar aangescherpt, beoordeeld en vertaald naar wat de KRW ons vraagt.

1.4 Status Dit rapport heeft de status van inhoudelijke uitwerking van (concept) doelen, maatregelen en kosten. Het rapport vormt de weerslag en verantwoording van het (werk)proces van de detailanalyse KRW en vormt de inhoudelijke basis voor bestuurlijke besluitvorming door de betrokken overheden, de maatschappelijke organisaties en terreinbeheerders geraadpleegd hebbende. De (concept) doelen en maatregelen worden begin 2008 als regionaal voorstel voorgelegd aan het Regionaal Bestuurlijk Overleg (RBO) in het (deel)stroomgebied Rijn-West. Het RBO beoordeelt voor Rijn-West de samenhang en onderlinge consistentie van de regionale voorstellen en geeft een advies aan de verantwoordelijke overheden. Vervolgens worden de doelen en maatregelen verankerd in de eigen plannen en besluiten, parallel aan de vaststelling in 2009 van het Stroomgebiedbeheersplan Rijn 2010 – 2015.

1.5 Leeswijzer In hoofdstuk 2 wordt het gevoerde proces in deelgebieden toegelicht. Hoofdstuk 3 geeft een beschrijving van het beheersgebied met een duiding en interpretatie van de verschillende ‘rapportage-eenheden’ (waterlichamen, waterparels, zwemwateren). Hoofdstuk 4 geeft een weerslag van de voor de oppervlaktewateren en waterlichamen geldende normen. De chemische normen zijn landelijk bepaald, de ecologische normen zijn volgens landelijke spelregels, door HHSK regionaal afgeleid. Hoofdstuk 5 geeft een overzicht van relevante maatregelen ter verbetering van waterkwaliteit en ecologische toestand. Hierbij wordt een onderscheid gemaakt in (clusters van) waterlichamen, zwemwateren, overige wateren en waterparels. Dit hoofdstuk bevat tevens een toelichting op de methodiek van ecologische beoordeling van oppervlaktewateren en de daaruit voortvloeiende inschatting van de mate van doelbereik van de gepresenteerde maatregelen. Hoofdstuk 6 geeft beeld van de totale kosten en uitgangspunten voor de financiering van (extra) maatregelen door de betrokken partijen. Hoofdstuk 7 sluit de rapportage af een aantal uitgangspunten en risico’s/onzekerheden met betrekking tot de uitvoering, een beschrijving van het beoogde vervolgproces inclusief communicatie en monitoring.


CONCEPT

2 2.1

7

Aanpak en participatie Stappen

Het proces is gestart met de een inhoudelijke voorbereiding door de betrokken waterpartners (‘huiswerk op orde’). HHSK heeft er als trekker voor gezorgd dat participatie van en discussie met mede-overheden, maatschappelijke organisaties en terreinbeheerders ook daadwerkelijk van de grond is gekomen. Een proces dat in een vijftal deelgebieden is voorbereid waarbij zoveel mogelijk is aangesloten bij bestaande samenwerkingsverbanden zoals de driehoek RZG-ZPP en het project ‘Samen naar goed water in de Krimpenerwaard’. Per deelgebied is in een aantal stappen de KRW-opgave uitgewerkt, bediscussieerd en afgestemd. Parallel daaraan heeft (vooral) HHSK de inhoudelijke aspecten van de KRW verder uitgewerkt, geanalyseerd (‘analyse’) en ingebracht in de gebiedsprocessen (‘gebiedsprocessen’). Tenslotte heeft HHSK de resultaten van de gebiedsuitwerkingen samengenomen in dit eindrapport van de detailanalyse (‘synthese’). Zie figuur 2.1. Voor een verder toelichting wordt verwezen naar het Plan van Aanpak detailanalyse KRW (HHSK, september 2006).

1. Huiswerk

2a. Analyse

2b. Gebiedsprocessen

3. Synthese

Figuur 2.1. Processtappen KRW detailanalyse Voor de discussie over en uitwerking van maatregelen is het beheersgebied van HHSK opgeknipt in vijf deelgebieden. Algemene strategie is dat zoveel mogelijk is aangesloten bij lopende gebiedsprocessen en –discussies. Ook is waar mogelijk ingehaakt op bestaande afspraken zoals die bijvoorbeeld zijn gemaakt in het kader van WB21. Dit laatste bood in de praktijk echter weinig kansen doordat de meeste WB21 maatregelen buiten de waterlichamen vallen.

2.2

Krimpenerwaard (inclusief Krimpen)

Kernpunten aanpak: • Check de bestaande waterkwaliteitsopgave van de kernen uit de recente waterplannen (Stedelijk Waterplan Krimpen a/d IJssel en Waterplan K5 gemeenten) op relevantie voor KRW. • Voor het bepalen van de waterkwaliteitsambitie en -maatregelen in het landelijk gebied is aangesloten bij het samenwerkingsproject ‘Samen naar goed water Krimpenerwaard’. Uit dit project zijn extra maatregelen naar voren gekomen. Dit is besproken in twee plenaire, gezamenlijke werksessies in 2007. • Over ruimtelijke randvoorwaarden zoals de status van de waterparel Berkenwoude en Veenweidepact Krimpenerwaard is afgestemd met de Provincie Zuid-Holland. • Betrokken gemeenten zijn: Krimpen a/d IJssel, Oudekerk a/d IJssel, Nederlek, Bergambacht, Schoonhoven en Vlist. Eindrapportage detailanalyse KRW, versie 11 december ’07

CONCEPT

•

2.3

8

Betrokken maatschappelijke organisaties en terreinbeheerders zoals verenigd in ‘Samen naar goed water’.

Zuidplaspolder e.o./Ringvaart

Kernpunten aanpak: • Voor de waterkwaliteitsambitie en maatregelen is aangesloten bij het werkproces van het Integraal Structuurplan voor de gebiedsontwikkeling van de Zuidplaspolder e.o. als onderdeel van de driehoek Rotterdam-Zoetermeer-Gouda/Zuidplaspolder (RZG). Uitwerken van extra, relevante maatregelen voor het verbeteren van waterkwaliteit en ecologische toestand. • Quick scan maatregelen en opzet onderzoeksproject voor de geïsoleerde plas ’t Weegje. • Ringvaart Prins Alexanderpolder/Zuidplaspolder: beperkte mogelijkheden zijn door HHSK in beeld gebracht. • Voor maatregelen in het waterlichaam ‘Sloten waterrijk EGB’ is aangesloten bij type maatregelen zoals in ‘Samen naar goed water in de Krimpenerwaard’ zijn uitgewerkt. • Betrokken mede-overheden: Provincie Zuid-Holland en de gemeenten ZevenhuizenMoerkapelle, Nieuwerkerk a/d IJssel, Moordrecht, Waddinxveen en Gouda. • Werken aan synergie met WB21 maatregelen. • Maatschappelijke organisaties zoals verenigd in de driehoek RZG en Recreatieschap Reeuwijkse Plassen/GZH (’t Weegje).

2.4

Stedelijk gebied Rotterdam en Capelle a/d Ijssel

Kernpunten aanpak: • Focus op daar gelegen (recreatie)plassen zoals Kralingse Plas en Bergse Plassen en enkele stedelijke watergangen in Prins Alexanderpolder. • Aansluiten bij bestaande integrale herstelplannen voor de plassen. • In beeld brengen extra mogelijkheden stedelijke watergangen, afgestemd op de in ontwikkeling zijnde stedelijke waterplannen. • Betrokken gemeenten: Rotterdam en Capelle a/d IJssel.

2.5

Lansingerland - Zoetermeer

Kernpunten aanpak: • Proces opgeknipt in Lansingerland en Zoetermeer. • Het proces met de gemeente Lansingerland is gevoerd samen met het Hoogheemraadschap van Delfland (KRW uitwerking Polder Berkel). • Focus op doorpraten consequenties voor de KRW van geplande ruimtelijke ontwikkelingen (VINEX, bedrijfsterreinen, Groenplannen, glastuinbouwontwikkeling) en bestaande waterplannen. Nagaan (beperkte) extra mogelijkheden in de Vaart Bleiswijk en Polder Bleiswijk. • Verkennen noodzaak en opzet van plan voor de plassen Bleiswijkse Zoom en Hoge en Lage Bergse Bos doorpraten met Recreatieschap Rottemeren/GZH. • Gemeenten Lansingerland en Zoetermeer.

2.6

Boezem van de Rotte/Rottemeren

Kernpunten aanpak: • Nagaan extra mogelijkheden voor oeverontwikkeling en verandering van waterstromen. Eindrapportage detailanalyse KRW, versie 11 december ’07

CONCEPT

•

2.7

9

Afstemming met Recreatieschap Rottemeren/GZH, gemeente Rotterdam en gemeente Lansingerland.

Platform en klankbordgroep

In aanvulling op (het aansluiten bij) bestaande gebiedsprocessen zijn aanpak en (tussentijdse) resultaten van de uitwerking van de KRW opgave besproken in twee specifiek voor de KRW detailanalyse opgerichte overlegplatforms. (1) Ambtelijk Platform KRW HHSK Waterschap, provincie, RWS en gemeenten hebben gedurende het proces in vier sessies de (tussentijdse) producten besproken en de bestuurlijke behandeling van deze rapportage voorbereid. Van deze bijeenkomsten zijn verslagen beschikbaar bij HHSK. (2) Klankbordgroep KRW HHSK Een doorsnede van de maatschappelijke organisaties in Schieland en de Krimpenerwaard heeft in een viertal sessies de (tussentijdse) resultaten besproken van de detailanalyse en gereageerd op analyses en voorstellen. Het gaat om natuur- en milieuorganisaties zoals ZuidHollandse Milieufederatie, terreinbeheerders zoals Stichting het Zuidhollands Landschap, landbouworganisaties zoals LTO Noord en Nederlandse Melkveehoudersvakbond en vertegenwoordigers van (sport- en beroeps)visserijbelangen. Van deze bijeenkomsten zijn verslagen beschikbaar bij HHSK.

2.8

Communicatie

Conform het Plan van Aanpak detailanalyse KRW (september 2006) zijn drie vormen van communicatie toegepast: • Themacommunicatie door aan te sluiten bij activiteiten vanuit RAO/RBO Rijn-West en communicatiemiddelen van HHSK en gemeenten. Specifiek voor de KRW heeft het projectteam KRW HHSK een nieuwsbrief uitgebracht (juli 2007). • Functionele communicatie in de vorm van (KRW)bijeenkomsten in de deelgebieden en Platformbijeenkomsten (zie bijlage 1). • Participatie in de vorm van (KRW)bijeenkomsten in de deelgebieden (bijvoorbeeld in het project ‘Samen naar goed water in de Krimpenerwaard’) en in de Klankbordgroep KRW HHSK. Zoals aangegeven in het plan van aanpak is participatie van bewoners en (individuele) ondernemers (behoudens in het project ‘Samen naar goed water’) nog niet aan de orde geweest.


CONCEPT

3

10

Het gebied 3.1 Beheersgebied

3.1.1 Algemeen (landschap, ontstaansgeschiedenis) Het beheersgebied van het hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard is ca. 33.700 ha. groot. Het ligt globaal tussen Rotterdam, Zoetermeer en Schoonhoven en wordt doorsneden door de Hollandse IJssel. Er wonen 730.000 mensen in het gebied en er zijn zo’n 18.000 bedrijven gevestigd. 16 Gemeenten liggen geheel of gedeeltelijk binnen het beheersgebied: Bergambacht, Lansingerland, Capelle a/d IJssel, Gouda, Krimpen a/d IJssel. Moordrecht, Nederlek, Nieuwerkerk a/d IJssel, Ouderkerk, Rotterdam, Schoonhoven, Vlist, Waddinxveen, Zevenhuizen-Moerkapelle en Zoetermeer. Het westelijke gedeelte van het deelgebied Schieland is in sterke mate verstedelijkt en wordt doorsneden door enkele snelwegen en spoorlijnen. Langs de Hollandse IJssel is nog oorspronkelijk veengebied te vinden dat geleidelijk verandert van landbouw (veehouderij) naar recreatie. De rest van Schieland bestond vroeger ook bijna geheel uit veen, maar is door turfwinning grotendeels vergraven. De ontstane plassen zijn in de 17e, 18e en 19e eeuw deels droog gemaakt. De bodem bestaat nu uit klei en het grondgebruik is divers. Naast woongebieden en bedrijfsterreinen vindt hier akkerbouw, glastuinbouw en recreatie plaats. Ook zijn er in het deelgebied Schieland nog verschillende plassen: o.a. Rottemeren, Kralingse Plas, Bergse Plassen en Zevenhuizerplas. Het water wordt aan- en afgevoerd van en naar de Nieuwe Maas en de Hollandse IJssel. Binnen het gebied dienen Rotte en ringvaart als boezems. De boezem heeft als functie de diverse polders te voorzien van water of overtollig water uit de polders op te vangen. Veel watergangen zijn primair gedimensioneerd voor wateraanvoer en –afvoer. Het oostelijk geleden deelgebied Krimpenerwaard bestaat voornamelijk uit veen met een smalle strook klei langs de Lek. Naast de grotere kernen Krimpen a/d IJssel en Schoonhoven is in het gebied een aantal kleine woonkernen gelegen. Het landschap wordt gedomineerd door het typische slagenlandschap van smalle rechte percelen met tussenliggende (brede) sloten. De percelen bestaan vooral uit grasland en melkveehouderij is de belangrijkste vorm van landbouw. In de zuidwesthoek is een aantal grotere recreatiegebieden gelegen die gedeeltelijk uit bos bestaan. Er zijn plannen om landbouwkundige percelen om te zetten in natuurgebied. Het water wordt aan- en afgevoerd van en naar Lek en Hollandse IJssel. Binnen het gebied zorgen diverse hoofdwatergangen voor het transport van het water binnen de bemalings- en peilgebieden. Kaart 2 uit het WBP (bijlage 3) geeft een ruimtelijke weergave van de bodem in het beheersgebied van HHSK. 3.1.2 Grondgebruik Het deelgebied Schieland is het gebied van de vergaande verstedelijking. In het zuidwestelijke deel ligt het stedelijk gebied Rotterdam met de aangrenzende gemeenten Capelle a/d IJssel en Nieuwerkerk a/d IJssel. Westelijk van de Rotte bevinden zich de gemeenten Lansingerland en Zoetermeer. Op het grondgebied van Lansingerland bevindt zich een groot areaal glastuinbouw. Zoetermeer kent, op haar grondgebied dat deel uit maakt van Schieland en de Krimpenerwaard, nieuwe uitbreidingswijken en bedrijventerreinen. Het oostelijk deel van Schieland is minder verstedelijkt en nu voornamelijk open gebied met akkerbouw in het noordelijk deel en veenweidegebied (veehouderij) in het zuidelijke deel. Daar tussenin is een belangrijk areaal glastuinbouw gevestigd. Echter de verstedelijking in de Zuidplaspolder (glastuinbouw, bedrijventerreinen en wonen) en het gebied grenzend aan Gouda (bedrijventerreinen en wonen) is in volle gang, waarbij alleen het open karakter van het landschap in het veenweidegebied in de omgeving van Moordrecht (het zuidoostelijke deel van de Zuidplaspolder) behouden blijft. Eindrapportage detailanalyse KRW, versie 11 december ’07

CONCEPT

11

Het deelgebied Krimpenerwaard is eigenlijk alleen in het geheel westelijk gelegen deel verstedelijking te vinden in de gemeente Krimpen a/d IJssel. Verder bestaat de Krimpenerwaard uit veenweidegebied met melkveehouderijbedrijven en verspreid gelegen woonkernen. In zuidwesten zijn daarnaast natuur- en recreatiegebieden gesitueerd. Kaart 3 uit het WBP geeft een ruimtelijke weergave van de landgebruiksfuncties. 3.1.3 Waterhuishouding Het watersysteem in Schieland en de Krimpenerwaard bestaat uit een stelsel van sloten, plassen, vaarten, kanalen en duikers. Dit oppervlaktewatersysteem hangt samen met het grondwatersysteem. Het oppervlaktewater is afkomstig van neerslag, kwel of wordt ingelaten vanuit de Hollandse IJssel, De Nieuwe Maas en de Lek. In perioden van wateroverschot wordt het water op deze rivieren uitgemalen. Het watersysteem heeft verschillende functies. Het hoogheemraadschap gebruikt het watersysteem voor het vasthouden en bergen van water en voor aan- en afvoer. Het water is in gebruik voor de functies landbouw, natuur, wonen, recreatie e.d. Deze verschillende functies stellen eisen aan het watersysteem in termen van waterstand, waterdiepte, waterstroming, kwaliteit en ecologie. Door de vele verschillende functies en de verschillen in bodemopbouw en hoogteligging is het watersysteem vaak complex en zijn er veel peilgebieden. Het hoogheemraadschap streeft naar realisatie en instandhouding van zo groot mogelijke waterstaatkundige eenheden (peilgebieden). In het deelgebied Schieland is het watersysteem opgebouwd uit een stelsel van watergangen en boezems. De Rotte en ringvaart functioneren als boezems, in de hoofdwatergangen is onderscheid gemaakt tussen een aan- en een afvoersysteem. Afhankelijk van de functie van het gebied varieert de drooglegging. Door de diepe ligging (het laagste punt van Nederland is gelegen in de Zuidplaspolder bij Nieuwerkerk a/d IJssel) komt veel kwel voor. Het deelgebied Krimpenerwaard beschikt over een fijnmazig netwerk van hoofdwatergangen en sloten. In de (hoofd)watergangen is geen onderscheid gemaakt in afvoer en aanvoer. De stromingsrichting is afhankelijk van het seizoen, maar is in het algemeen van de Lek richting de Hollandse IJssel. De drooglegging in de Krimpenerwaard is beperkt. In het midden van het gebied is de feitelijke drooglegging 30 tot 50 cm. Naar de randen toe is de drooglegging wat groter. Langs de Lek is een smalle zone waarin kwel optreedt; in het grootste deel van het gebied zijgt het grondwater echter weg naar de diepe polders van het Schieland-gebied. Kaarten 5 en 6 geeft een ruimtelijke weerslag van het wateraan- en afvoersysteem van HHSK.

3.2 Activiteiten en menselijke belasting 3.2.1 Puntbronnen De sanering van puntbronnen in het hoogheemraadschap staat al geruime tijd op de agenda en de sanering van deze lozingen heeft constante aandacht. Lozingen vanuit de RWZI’s voldoen, met een verwijderingspercentage voor stikstof en fosfor van (voor een aantal zuiveringen veel) meer dan 75%, aan de normen van het Lozingenbesluit Wvo Stedelijk Afvalwater. De RWZI’s Kralingseveer, Groenedijk, Kortenoord en Krimpen a/d Lek lozen op rijkswater. De overige, voor het grootste deel kleinere zuiveringsinstallaties in de Krimpenerwaard, lozen op binnenwater: Ammerstol, Bergambacht, Berkenwoude, Haastrecht en Stolwijk. De effluentkwaliteit van deze RWZI’s ligt rond de kwaliteit van het oppervlaktewater. De invloed van het effluent van de zuiveringen op de waterkwaliteit in de Krimpenerwaard als geheel is beperkt. Het verbeteren van het zuiveringsrendement van de RWZI’s heeft dan ook alleen een merkbaar effect als de belasting uit andere bronnen tegelijkertijd afneemt. Tot die tijd zal op beperkte schaal en in specifieke situaties worden geïnvesteerd in de verbetering van de RWZI’s. Eindrapportage detailanalyse KRW, versie 11 december ’07

CONCEPT

12

Voor lozingen van huishoudelijk afvalwater geldt dat 99,7% van de aanwezige percelen zijn aangesloten op de riolering. De afgelopen decennia is een grote inspanning geleverd met betrekking tot de aanleg van riolering. In perioden met veel neerslag kan een deel van het afvalwater, door een te beperkte capaciteit van het rioolstelsel, niet worden afgevoerd. Het gevolg is dat het rioolwater overstort op oppervlaktewater met grote gevolgen voor de waterkwaliteit. De basis van plannen voor de basisinspanning en waterkwaliteitspoormaatregelen worden maatregelenpakketten samengesteld om de overstorten te minimaliseren. De uitvoering van deze maatregelpakketten is in volle gang, waarbij concrete afspraken over de uitvoeringstermijnen worden vastgelegd in vergunningen. Twee landelijke beleidslijnen zijn hierbij tegelijkertijd aan de orde: al het verontreinigde water moet zoveel mogelijk op de riolering worden aangesloten; tegelijkertijd moet het schone water zoveel mogelijk van de riolering worden afgekoppeld, dan wel in nieuwbouw niet worden aangekoppeld. Een belangrijk aandachtspunt met betrekking tot riolering is het aansluiten van de bedrijfsafvalwaterlozingen van glastuinbouwbedrijven. Bij 70% van het areaal glastuinbouw wordt alleen het huishoudelijk afvalwater geloosd op de riolering. Het bedrijfsafvalwater wordt bij die bedrijven op oppervlaktewater geloosd. In uiterlijk 2010 worden alle bedrijven aangesloten op de riolering. In het gebied van Schieland en de Krimpenerwaard bevinden zich geen industriële bedrijven (meer) met een directe lozing op oppervlaktewater van HHSK. 3.2.2 Diffuse bronnen, externe bronnen en achtergrondbelasting In het hoogheemraadschap worden de volgende stoffen in normoverschrijdende concentraties aangetroffen: stikstof, fosfor, koper, nikkel, zink, aldrin, PAK’s en een twaalftal gewasbeschermingsmiddelen. Deze overschrijdingen zijn voor een groot deel toe te schrijven aan diffuse bronnen. Stikstof wordt in het gehele beheersgebied in normoverschrijdende concentraties in het oppervlaktewater aangetroffen. Atmosferische depositie, overstorten uit de riolering, akkerbouw, glastuinbouw, veehouderij, uit- en afspoeling uit de (veen)bodem, inlaatwater, de huidige visstand die zorgt voor omwoelen van de bodem en afgrazen van planten, dragen significant bij aan de stikstofbelasting. Daarbij kan globaal worden aangenomen dat de belasting vanuit de land- en tuinbouw ongeveer in gelijke mate als de belasting uit de (veen)bodem bijdraagt aan de totaal N-belasting. Ook de norm voor fosfor wordt in het gehele gebied overschreden. Fosfor is afkomstig van nalevering uit de waterbodem, atmosferische depositie, akkerbouw, glastuinbouw, veehouderij, uit- en afspoeling uit de (veen)bodem, inlaatwater en de visstand. Voor de Pbelasting geldt dat de belasting vanuit de land- en tuinbouw en de belasting vanuit de (veen)bodem beide ruim bijdragen aan de totale P-belasting. Voor zware metalen (koper, zink en nikkel) worden de MTR-normen op een groot aantal plaatsen overschreden. Echter bij een 2e-lijns beoordeling waarbij tevens de uiteindelijke beschikbaarheid voor waterorganismen wordt getoetst (‘bio-beschikbaarheid’) blijkt dat over het algemeen aan de normen voor waterkwaliteit wordt voldaan: de zware metalen worden voldoende gebonden aan organische stoffen. Dit heeft overigens niet tot gevolg dat lozingen van zware metalen nu kunnen worden toegestaan. Bij lozingen kunnen lokaal risico’s, ook na correctie voor biologische beschikbaarheid, blijven bestaan. Belangrijkste bronnen voor zware metalen zijn: bouw, verkeer (o.a. spoorwegen), recreatievaart, glastuinbouw en veehouderij. Aldrin wordt lokaal op één enkel meetpunt normoverschrijdend aangetroffen. Door nalevering uit de bodem worden over het hele land verspreid drins in het oppervlaktewater Eindrapportage detailanalyse KRW, versie 11 december ’07

CONCEPT

13

aangetroffen. Door bodem- en grondwatersanering wordt de bron aangepakt. Er wordt geen aanvullend landelijk beleid voor deze stoffen ontwikkeld. Ook PAK’s worden lokaal in normoverschrijdende concentraties aangetroffen. De bronnen voor deze stoffen zijn autobanden, verbrandingsprocessen, scheepvaart en creosoten die zijn toegepast voor houtverduurzaming. Voor de aanpak van deze stoffen is het niet mogelijk om regionale maatregelen te nemen. De ministeries van VROM en LNV ontwikkelen stoffenbeleid waarin deze stoffen een plaats krijgen. Gewasbeschermingsmiddelen worden voornamelijk in het landelijk gebied aangetroffen. De belangrijkste bronnen zijn glastuinbouw en akkerbouw en in mindere mate de veehouderij. Gewasbeschermingsmiddelen worden ook in het effluent van de RWZI’s aangetroffen. Dit wijst op een lozing op de riolering. Met de lozingen van bedrijfsafvalwater van glastuinbouwbedrijven worden ook significante hoeveelheden gewasbeschermingsmiddelen in het milieu gebracht. Deze emissieroute was tot voor kort weinig bekend. Het hoogheemraadschap neemt deel aan een onderzoek naar deze emissieroute. De toepassing van gewasbeschermingsmiddelen is onder voorwaarden toegestaan. Landelijke en Europese regelgeving is erop gericht de emissie van deze middelen tegen te gaan. Op regionaal niveau kan slechts beperkt invloed worden uitgeoefend op vermindering van de emissie naar oppervlaktewater. 3.2.3 Onttrekkingen In het zuiden en zuidwesten van het deelgebied Krimpenerwaard wordt in ondermeer Lekkerkerk en Bergambacht grondwater opgepompt voor de bereiding van drinkwater. In deze omgeving zijn door de provincie waterwingebieden en beschermingsgebieden voor grondwater aangewezen. In waterwingebieden is het beschermingsniveau het strengst. De regelgeving hieromtrent is vastgelegd in de Provinciale Milieuverordening Zuid-Holland. Het water dat in de verschillende winwaterputten in de Krimpenerwaard wordt opgepompt is voornamelijk rivierwater uit de Lek dat infiltreert in de rivierbodem en via de bodem naar de winputten stroomt. Via de kortste stroomroute duurt het 2-3 jaar voordat het rivierwater de winputten bereikt. Via de langste route duurt dit 50 jaar. Door het winnen van grondwater wordt de stijghoogte van het water uit het 1e watervoerende pakket met enkele meters verlaagd. Hierdoor ontstaat er een neerwaartse stroming. Vanwege de aard van de deklaag (10 meter klei/veen) zijn de effecten van nutriënten verwaarloosbaar. Deze worden omgezet of geadsorbeerd. Milieuvreemde stoffen kunnen vanuit de sloten of het freatisch grondwater wel het dieper gelegen watervoerende pakket bereiken.

3.3 Rapportage-eenheden KRW Deze paragraaf geeft een toelichting op welke rapportage-eenheden de KRW onderscheid (voor zover relevant voor het beheersgebied) en welke wijzigingen HHSK voorstelt ten opzichte van de globale verkenning (2006) en waarom. 3.3.1 Waterlichamen Er zijn 26 waterlichamen onderscheiden in het gebied van HHSK. Het betreft meren en plassen van minimaal 50 hectare, (hoofdwaterlopen in) afwateringsgebieden met een oppervlak van minimaal 10 km2 en waterrijke gebieden (ca. 20% open water) van minimaal 250 ha. Alleen de Rotte is een sterk veranderd waterlichaam; de overige waterlichamen zijn allemaal kunstmatig. De waterlichamen zijn voor de globale verkenning als volgt geclusterd: 1. Gebufferde sloten (M1): polder Bleiswijk, Binnenwegsepolder, Zuidplaspolder noord. 2. Gebufferde kanalen (M3): polder Rotterdam & Prins Alexander. 3. Grote ondiepe kanalen (M6): Rotte boezem. 4. Laagveen ”hoofdaders” (M8): Zuidplaspolder zuid, Krimpen a/d IJssel, polder Kromme, Geer en Zijde, Stolwijk, Bergambacht, Den Hoek en Schuwagt. 5. Waterrijk gebied (M8): Esse, Gans- en Baardorppolder, polder Berkenwoude. Eindrapportage detailanalyse KRW, versie 11 december ’07

CONCEPT

14

6. Laagveenvaarten & kanalen (M10): Vaart Bleiswijk, Ringvaart. 7. Matig grote diepe gebufferde meren (M20): Zevenhuizerplas 8. Overige grote meren en plassen (M25 & M27): Bergse plassen, Kralingse plas, Rottemeren, ’t Weegje, Hoge Bergse Bos, Bleiswijkse zoom 9. Zwak brakke wateren (M30): Lage Bergse Bos De waterlichamen zijn weergegeven op de kaart in figuur 3.2. Het waterlichaam van Rotterdam is na de Karakteriseringsrapportage Rijn-West (2005) afgevallen omdat de waterhuishouding recentelijk zodanig is aangepast dat het niet meer voldoet aan de criteria voor waterlichamen. Het waterlichaam Prins Alexanderpolder is ingekort met de realisatie van het gemaal Ommoord. De waterlichamen van Krimpen a/d IJssel en Stolwijk zijn in overeenstemming gebracht met de laatste waterhuishoudkundige situatie. De ligging van de waterlichamen en bijbehorende beïnvloedingsgebieden is opgenomen in figuur 3.2.


CONCEPT

Figuur 3.2. Ligging van de waterlichamen. De zwemwateren zijn als punten weergegeven. Eindrapportage detailanalyse KRW, versie 11 december ’07

15

CONCEPT

16

3.3.2 Zwemwateren Binnen het beheersgebied van HHSK bevindt zich een negental lokaties met de functie zwemwater, namelijk: 1. Rottemeren Noord 2. Bleiswijkse zoom 3. Kralingse Plas 4. Zevenhuizerplas no. 1 5. Zevenhuizerplas no. 2 6. Zwarte plasje 7. Kralinger Esch 8. Zwaneneiland 9. Krimpenerhout Deze zwemwateren zijn als punten aangegeven op de kaart in figuur 3.2. In 2006 is de EU-richtlijn Zwemwater opgesteld. Deze leidt in 2008 tot een aanpassing van de Nederlandse wetgeving met betrekking tot zwemwater. De belangrijkste aanpassingen zijn: toetsing aan nieuwe bacteriologische parameters (E. Coli en intestinale enterococcen) en de verplichting voor alle zwemwateren een zogenaamd zwemwaterprofiel op te stellen. In het zwemwaterprofiel wordt ingegaan op de risico’s van bacteriële verontreiniging van de betreffende locatie. Tevens moet aandacht worden besteed aan de mogelijke bloei van blauwalgen op de betreffende locatie. Gedurende de afgelopen jaren (vanaf 2004) zijn vooruitlopend op de nieuwe richtlijn op zeven zwemwateren de nieuwe parameters al bemonsterd en zijn voor alle (negen) zwemwateren zwemwaterprofielen opgesteld. De zwemwaterprofielen zijn door HHSK opgesteld met de status van risico-analyse. Omdat de EU Zwemwaterrichtlijn een aparte richtlijn is vindt de uitwerking van deze richtlijn niet onder deze KRW detailanalyse plaats. 3.3.3 Waterparels Door de provincie Zuid-Holland zijn in het Beleidsplan GWM (2006), in overleg met de ZuidHollandse waterschappen, voorstellen gedaan voor de bescherming en verbetering van een aantal voor waterkwaliteit en ecologie waardevolle gebieden: de zogeheten waterparels. Gebieden die genomineerd zijn om aan te wijzen als waterparel zijn de Zuidplaspolder (deels), de Esse-, Gans- en Blaardorppolder, Zevenhuizerplas, polder Berkenwoude en polder de Nesse. De Esse-, Gans- en Blaardorppolder en de Zevenhuizerplas worden echter al volledig gedekt door de waterlichamen; de polder De Nesse/Berkenwoude (Krimpenerwaard) wordt gedeeltelijk gedekt. Deze waterparel in de Krimpenerwaard is in 2006 niet geselecteerd op basis van de aanwezigheid van huidige natuurwaarden maar op basis van het anticiperen op de realisatie van de herinrichting Krimpenerwaard (onderdeel natuurontwikkeling). Met de provincie Zuid-Holland is in het voorjaar van 2007 afgesproken vooralsnog geen aparte uitwerking van de waterparel in de Krimpenerwaard te doen omdat op dat moment de planvorming voor de realisatie van nieuwe natuurgebieden in de Krimpenerwaard nog niet duidelijk genoeg was. Deze waterparel is dan ook niet in figuur 3.2 aangegeven. Daar waar waterparel en waterlichaam samenvallen, zoals Zevenhuizerplas en Esse- Gansen Blaardorp, worden deze niet apart onderscheiden op de kaart. Dit betekent dat alleen de waterparel Zuidplaspolder als aparte watereenheid in deze detailanalyse ter nadere uitwerking is overgebleven (zie figuur 3.2); Deze waterparel is in deze rapportage net als de waterlichamen behandeld. 3.3.4 Beschermde gebieden Naast de eerder genoemde zwemwateren (zie 3.3.2) en waterwingebieden/ beschermingsgebieden voor grondwater (omgeving Lekkerkerk en Bergambacht; zie 3.2.3) komen er in het beheersgebied van HHSK geen andere beschermde gebieden voor zoals VHR- en/of Natura 2000 gebieden. Eindrapportage detailanalyse KRW, versie 11 december ’07

CONCEPT

17

3.4 Ontwikkelingen 3.4.1 Water en milieu De Kaderrichtlijn Water heeft mede tot doel om de kwaliteit van het water niet achteruit te laten gaan (stand still principe). Aan waterkwaliteit gerelateerde maatregelen die tot en met 2009 worden uitgevoerd dragen bij aan dit principe. In veel gevallen zal het autonome beleid niet alleen leiden tot stand still maar tot een verbetering van de chemische en ecologische toestand. De volgende (autonome) ontwikkelingen op het gebied van water en milieu zijn relevant: • De uitvoering van het gemeentelijk rioleringsbeleid (aanpak overstortemissies, opheffen ongezuiverde lozingen, het aansluiten van de glastuinbouw op de riolering, het vervangen van lekkende riolering, etc.) en milieubeleid (zoals ten aanzien van duurzame onkruidbestrijding openbare ruimte; DOB). Voor de KRW geldt het uitgangspunt dat de aanleg van riolering en/of IBA’s plaatsvindt conform huidig beleid en dat uiterlijk in 2010 wordt voldaan aan de basisinspanning en waterkwaliteitspoor. Er wordt overigens van uitgegaan dat afkoppelingsmaatregelen niet tot een verslechtering van de waterkwaliteit zullen leiden. Het wordt over het algemeen als niet zinvol beschouwd om in het kader van de KRW verdergaande maatregelen af te spreken (bijvoorbeeld ten aanzien van overstorten) tenzij een specifieke lokale situatie daar om vraagt. • Reguliere maatregelen uit het Waterbeheersplan HHSK en bestaande begrotingen van het waterschap. Zoals het bestaande zuiveringsbeheer, het baggeren van hoofdwatergangen en het toepassen van natuurvriendelijke schouw op hoofdwatergangen conform de Ecokleurenkoers. • De water(kwantiteits)opgave tot 2015 die naar aanleiding van het Nationaal Bestuursakkoord Water (NBW) is geformuleerd. Om te voldoen aan gevolgen van het middenscenario van klimaatverandering (2050) wordt de waterhuishouding hier en daar geoptimaliseerd en is in een gedeelte van het beheersgebied extra ruimte nodig voor water. Verbetering van waterkwaliteit en ecologie maakt integraal onderdeel uit van projecten die gestalte geven aan deze opgave (benutten van kansen). • Het bestaande generieke mest- en stoffenbeleid. Bestaande landelijke afspraken zoals het komen tot evenwichtsbemesting door agrariërs in 2015 vormen vertrekpunt in de detailanalyse. 3.4.2 Ruimte De komende jaren zullen delen van Schieland en de Krimpenerwaard van functie veranderen. Deze veranderingen in grondgebruik zullen over het algemeen een positief effect hebben op de kwaliteit van het oppervlaktewater. Ruimtelijke ontwikkelingen moeten immers voldoen aan eisen die ook vanuit de waterkwaliteit worden gesteld en kunnen via de laatste technische inzichten gestalte krijgen. Denk bijvoorbeeld aan de aanleg van verbeterd gescheiden rioolstelsels en aanleg van natuurvriendelijke oevers langs 50% van de watergangen in nieuwbouwwijken. De voor de KRW meest relevante ruimtelijke ontwikkelingen zijn: • Functieveranderingen van landbouw- naar natuur- en/of recreatiegebied. Bijvoorbeeld de realisatie van het Veenweidepact/Herinrichting Krimpenerwaard. • Functieverandering van landbouw en glastuinbouwgebied naar woningbouw, bedrijfsterreinen en moderne glastuinbouwclusters. Bijvoorbeeld de gebiedsontwikkeling van de Driehoek RZG/Zuidplaspolder en de woningbouwontwikkeling aan de noordrand van Rotterdam - Lansingerland. • Modernisering van glastuinbouwgebieden en bedrijventerreinen. Bijvoorbeeld in Lansingerland en de Zuidplaspolder. • De realisatie van de Provinciale Ecologische Hoofdstructuur (PEHS) met bestaande en nog te realiseren (2015) groengebieden zoals Rottewig, Bentwoud, ’t Weegje en Eindrapportage detailanalyse KRW, versie 11 december ’07

CONCEPT

18

gedeelten van de Zuidplaspolder. Deze gebieden moeten onderling worden verbonden door ecologische verbindingszones. Alle verbindingszones in het beheersgebied van HHSK zijn natte verbindingen of moeraszones. De ruimtelijke consequenties van de Rijks- en provinciale ruimtelijke plannen (streekplannen, structuurvisies) zijn weergegeven op bijgaande kaart. De huidige bestemmingen uit vigerende bestemmingsplannen van gemeenten zijn weergegeven op kaart 13. Lokale en regionale projecten zijn weergegeven op kaart 4 van het WBP. 3.4.3 Specifieke ontwikkelingen tot 2015 per deelgebied In deze rapportage wordt volstaan met een korte, puntsgewijze opsomming van specifieke ontwikkelingen per deelgebied. Lansingerland-Zoetermeer • Realisatie Groenzones Hoekse Park, Bleiswijkse Zoom en Rottezoom (ruim 600 ha); bij de ontwikkelingen van de Rottezoom c.a. zal het waterlichaam Binnenwegsepolder voor een belangrijk deel worden vergraven of zelfs omgelegd. • Glastuinbouw herstructurering Overbuurtsepolder, Chrysantenweg, Wilgenlei, Warmoeziersweg, Oosteindsepolder (ruim 350 ha; deels bestaand glas). • Projecten nieuwbouw woningen en bedrijfsterreinen: Oosterheem, VINEX Wilderszijde, Parkzoom en Prisma. • Uitbreiding glastuinbouw Overbuurtsepolder. • Aanleg riolering glastuinbouw o.a Overbuurtsepolder, Chrysantenweg, Wilgenlei, Warmoeziersweg, Oosteindsepolder en verspreid gelegen overige gebieden. • Waterplannen/waterkwaliteitsspoor. Krimpenerwaard • Veenweidepact/Herinrichting Krimpenerwaard: gebiedsgericht project dat wordt getrokken door Provincie Zuid-Holland. Gericht op forse herinrichting van het gebied om bodemdaling en stijgende kosten van het waterbeheer tegen te gaan en een meer duurzame inrichting van natuur en landbouw mogelijk te maken. Het gaat om ca. 2.450 hectare nieuwe en particuliere natuur (status bestuurlijk advies wordt meegenomen bij streekplanherziening (2008). Realisatie van de herinrichting is voorzien in de periode tot ca. 2013-2018. • ‘Samen naar goed water in de Krimpenerwaard’: samenwerkingsproject van gemeenten, HHSK en ‘ groene’ gebiedspartijen zoals LTO, Vereniging Duurzame Waterhuishouding en Landbouw Krimpenerwaard, natuurbeheerders, (agrarische) natuurverenigingen, etc. Dit project is gericht op het gezamenlijk komen tot haalbare doelen en het nemen van maatregelen gericht op het verbeteren het watersysteem en de waterkwaliteit & ecologie in het bijzonder. Deze samenwerking is voortgekomen uit het in 2002 afgesloten project ‘Samen naar schoon water in peilgebied Bergambacht’. In het kader van dit project wordt in 2007 een uitvoeringsprogramma opgesteld voor de periode 2008-2009. • Waterplan K5 –gemeenten. Dit plan is vastgesteld in 2007 met een doorkijk tot 2015. Bij de uitwerking van concrete doelen en maatregelen wordt gefocust op de watergangen binnen de rode contouren van de kernen in de Krimpenerwaard. • Waterplan Krimpen a/d IJssel. Het gemeentelijk (stedelijk) waterplan is gereed gekomen in 2004, bevat concrete maatregelen op het gebied van onder meer bergbezinkbassins, natuurvriendelijke oevers, verbreding van watergangen en baggeren. Het plan heeft een doorkijk tot 2015. Rotterdam – Capelle • Voor dit stedelijke gebied zijn diverse waterplannen opgesteld of in ontwikkeling. In deze waterplannen wordt geanticipeerd op stedenbouwkundige ontwikkelingen en Eindrapportage detailanalyse KRW, versie 11 december ’07

CONCEPT

• • •

19

herstructureringen. Het Waterplan Rotterdam wordt in diverse deelgemeentelijke waterplannen uitgewerkt. Het Waterplan Capelle a/d IJssel is in afronding. In of nabij het stedelijk gebied zijn diverse projecten in voorbereiding op het gebied van waterhuishouding en recreatie voor de Bergse Plassen (grotendeels al uitgevoerd) en de Kralingse plas. Ruimtelijke ontwikkelingen zijn o.a. park Zestienhoven, Nesselande, Fascinatio en projecten Peil 2010 (Ommoord en Groene Wetering); Zestienhoven en Fascinatio hebben slechts een indirecte relatie met de KRW waterlichamen. Tussen Capelle aan den IJssel en Nieuwerkerk wordt de ecologische verbindingszone ‘Groene Zoom’ gerealiseerd. Een deel van het waterlichaam Prins Alexander maakt onderdeel uit van deze ontwikkeling.

Rotte/Rottemeren: • Vergroting van de bemalingscapaciteit op de Rotte door nieuw gemaal Lansingerland (2007) en realisatie nieuwe hoofdwatergang. • Beheersvisie Rotte (voornemen HHSK; in nauw overleg met Recreatieschap Rottemeren, gemeenten en belangenorganisaties): integrale visie gericht op peilsteling, keringen, waterkwaliteitsverbetering/verbeteren ecologische toestand, vistandsbeheer, inspelen op ontwikkelingen Eendragtspolder, etc. • Gemeente Rotterdam stelt een visie op (plan “KASSA”) voor het deel van de Rotte gelegen tussen het Noorderkanaal en de Leuvehaven. Dit plan is gericht op een samenhangende aanpak van water- (wateroverlast; waterkwaliteitsverbetering) en stedelijke vernieuwingsopgaven (verhogen ruimtelijke kwaliteit). Zuidplaspolder e.o. • Project Driehoek RZG/Zuidplaspolder: samenwerkingsproject van overheden en andere partijen gericht op een duurzame en kwalitatief hoogwaardige ontwikkeling van de Zuidplaspolder e.o. In dit integrale ontwikkelingsproject krijgt een verdere verstedelijking (woningbouw, bedrijventerreinen), verglazing en natuur- en recreatieontwikkeling (Restveen, Waterparel, verbindingszones) de komende jaren in onderlinge samenhang gestalte. Basis voor diverse ontwikkelingsplannen vormt het Intergemeentelijk Structuurplan en streekplanherziening Zuidplas (2005), waarin de toekomstige functies, structuur en inrichting van het gebied op hoofdlijnen zijn vastgelegd. Het duurzaam op orde brengen van waterbeheersing en waterkwaliteit vormt een integraal onderdeel van de planvorming. In het werkproces voor de KRW wordt aangesloten bij dit werkproces en geanticipeerd op de overige planvorming. Daartoe is ondermeer in november 2007 een Intentieverklaring Waterkwaliteit door gemeenten en waterschap ondertekend. • Aanleg riolering glastuinbouw in de gemeenten Zevenhuizen-Moerkapelle en Waddinxveen. • Amovering van oude glastuinbouw in de gemeente Nieuwerkerk (wordt woningbouw). • Ontwikkeling van de Eendragtspolder ten noorden van de Middelweg gericht op recreatie, natuur, landschap en waterberging. Ook hier zal voor het KRW proces zoveel mogelijk op de lopende zaken en bestaande gremia worden ingehaakt, om goede kaders te scheppen voor de (hydro-) ecologische waarde van het gebied. Mogelijk krijgt de te realiseren plas in de toekomst (2e SGBP) de status van waterlichaam. • Waterplannen. Voorbereiding Waterplan Waddinxveen gaat binnenkort van start. Overige gemeenten?


CONCEPT

4

20

KRW normen en doelgat 4.1 Werkwijze en uitgangspunten

De Kaderrichtlijnwater (KRW) kent een eigen systematiek voor waterkwaliteitsnormen. De KRW maakt een onderscheid tussen een goede chemische toestand en een goede ecologische toestand (zie onderstaande figuur). De goede chemische toestand geldt voor alle wateren in Europa en bestaat uit een lijst met de zogenaamde “prioritaire stoffen en zogeheten Rijnrelevante stoffen” (A1): een lijst met 39 toxische stoffen waar de EU normen voor heeft vastgesteld. De goede chemische toestand geldt voor alle oppervlaktewateren. De goede ecologische toestand geldt alleen voor de waterlichamen en bestaat uit een aantal onderdelen (zie figuur 4.1): • Een lijst met overige relevante stoffen (A2): dit is een algemene lijst voor geheel Nederland waarvan de normen zijn opgenomen in de Regeling milieukwaliteitseisen gevaarlijke stoffen van december 2004. Het gaat ook hier om toxische stoffen met normen veelal gelijk aan de oude “MTR”.

Goede toestand Goede chemische toestand (alle wateren)

Prioritaire stoffen en stoffen met EU-norm (A1)

Goede ecologische toestand (waterlichamen)

Overige relevante stoffen (A2)

Biologische kwaliteitselementen

Biologie ondersteunende parameters

Algemene fysischchemische parameters (B)

Hydromorfologische kwaliteitselementen (C)

Figuur 4.1. Goede chemische en ecologische toestand oppervlaktewateren KRW •

Biologische kwaliteitselementen: deze zijn weer opgebouwd uit een aantal echte biologische componenten (algen, planten, macrofauna & vis) en daarvan afgeleide algemene fysisch-chemische parameters (B, zoals nutriënten) en hydromorfologische kwaliteitselementen (C, bijv. de aanwezigheid van beschoeiing). Voor de zogenaamde natuurlijke wateren (bijv. de Waddenzee) zijn de normen voor deze biologische kwaliteitselementen landelijk gekozen. Voor de wateren binnen HHSK, allemaal sterk veranderde en kunstmatige wateren, zijn de normen zelf afgeleid volgens EU richtlijnen.


CONCEPT

21

Hieronder zal eerst worden ingegaan op de generieke waterkwaliteitsnormen, namelijk de prioritaire stoffen en overige relevante stoffen. Omdat de normen daarvoor al vaststaan, wordt alleen ingegaan op de normafwijkingen binnen HHSK en het beleid nodig om deze afwijkingen te niet te doen. Vervolgens zal uitgebreid worden ingegaan op de normen voor de biologische kwaliteitselementen, omdat deze zelf in het kader van de regionale KRW uitwerking voor de waterlichamen binnen het beheersgebied van HHSK zijn afgeleid.

4.2 Normen en beoordeling chemische toestand In het werkgebied van HHSK wordt voor een aantal stoffen overschrijdingen van generieke normen geconstateerd. Voor de prioritaire stoffen is dit het geval voor: • De pak’s benzo(g,h,i)peryleen en indeno(1,2,3-cd)pyreen: Bronnen van pak’s zijn autobanden, verbrandingsprocessen, scheepvaart en creosoot oliën. Problemen hiermee dienen te worden opgelost via landelijk stoffenbeleid. • Tributyltin: deze stof wordt gebruikt wordt in aangroeiwerende verf op schepen. De stof mag niet meer worden gebruikt, waardoor op termijn normoverschrijdingen tot het verleden zouden moeten gaan behoren. De overige relevante stoffen met normoverschrijdingen zijn: • Aldrin: behoort tot de drins. Het gebruik hiervan is verboden. Huidige problemen komen voort uit nalevering vanuit de diffuus verontreinigde waterbodem. Onduidelijk is op welke termijn aan de normen kan worden voldaan. Aanvullend beleid is vooralsnog niet nodig. • PCB28 en PCB153: behoren tot de chemische groep van polychloorbifenylen. Het gebruik van deze stoffen is niet meer toegestaan. Huidige overschrijdingen komen voort uit nalevering vanuit de diffuus verontreinigde waterbodem. Via het spoor van handhaving en onderzoek naar emissies bij schrootbedrijven wordt op landelijk niveau invulling gegeven aan de uitvoering van internationale richtlijnen. Onduidelijk is op welke termijn aan de normen kan worden voldaan. Aanvullend beleid is vooralsnog niet nodig. • Koper: hiervoor zal nog een nieuwe zogenaamde 2e-lijns beoordeling voor biobeschikbaarheid worden uitgevoerd. De verwachting is dat er daardoor geen normoverschrijdingen meer zullen bestaan. Nieuw beleid lijkt daarom vooralsnog niet nodig. • De bestrijdingsmiddelen abamectine, carbendazim, dichloorvos, diuron, imidacloprid, linuron, metalaxyl, mevinfos, parathion-methyl, pirimicarb, pirimifos-methyl en simazin. Herkomst van deze stoffen is de landbouw. Problemen hiermee dienen te worden opgelost via landelijk stoffenbeleid.

4.3 Normen en beoordeling ecologische toestand 4.3.1 Methodiek De ecologische norm die moet worden gehaald in de kunstmatige en sterk veranderde waterlichamen binnen HHSK heet het Goed Ecologisch Potentieel (GEP). Het GEP is een lichte afwijking van de “ideale ecologische toestand” van het water, het zogenaamde Maximaal Ecologisch Potentieel (MEP, zie figuur 4.2). Voor het bepalen van het MEP is gebruik gemaakt van de landelijk vastgesteld maatlatten voor de natuurlijke wateren. Het MEP is in het ideale geval gelijk aan de grens tussen Goede Ecologische Toestand (GET) en de Zeer Goede Ecologische Toestand (ZGET) in een natuurlijk water. Zo kan een (gegraven) sloot net zo ecologisch waardevol zijn als een natuurlijk, ondiep meer. In de praktijk is dit echter zelden het geval, doordat de sloot belast wordt met allerlei stoffen en omdat er bijvoorbeeld regelmatig onderhoud nodig is voor de aan- en afvoer van water. Eindrapportage detailanalyse KRW, versie 11 december ’07

CONCEPT

22

ZGET

GET

Effect hydromorfologische veranderingen MEP GEP

matig

matig

ontoereikend

ontoereikend

slecht

slecht

Natuurlijk referentietype

Afgeleid kunstmatig type

Figuur 4.2. MEP en GEP Bij het afleiden van het MEP (en dus ook voor het GEP) mag alleen met het effect van de zogenaamde “onomkeerbare hydromorfologische ingrepen” rekening worden gehouden. Dit zijn ingrepen die nodig zijn vanuit de functie van het gebied of het water zoals de aanleg van kades, de keuze van het peilbeheer en het onderhoud van de watergangen. Hierdoor kan de norm voor de ecologische kwaliteit van een sloot lager zijn dan die van een natuurlijk meer. Het MEP is dan een lagere ecologische kwaliteit dan het GET. Bij deze normafleiding moet worden aangenomen dat het water niet vervuild is met allerlei stoffen door het menselijk gebruik, tenzij deze het gevolg zijn van de hydromorfologische ingreep. Voor de ecologische norm moet dus worden uitgegaan dat er geen meststoffen in het water terecht komen, maar mag wel rekening worden gehouden met de invloed van kwel door de diepe ligging van de polders. Daarnaast moet gekeken worden naar mogelijkheden om het negatieve effect van de hydromorfologische ingrepen te “mitigeren”, d.w.z. te verminderen. Het effect van intensief onderhoud van watergangen kan bijvoorbeeld worden verminderd door een watergang te verbreden en een deel van de watergang vervolgens minder te onderhouden. Met de kosten van dergelijke mitigerende maatregelen mag bij de afleiding van het MEP en het GEP geen rekening worden gehouden. 4.3.2 Significante schade en onomkeerbare ingrepen Ingrepen die leiden tot een significante schade aan functies en milieu zijn dus bij de afleiding van de ecologische normen in principe buiten beschouwing gelaten. De volgende hydromorfologische veranderingen zijn als onomkeerbaar te beschouwen binnen het beheersgebied van HHSK (tenzij bij functiewijziging/herinrichting ruimte ontstaat): • Civieltechnisch: de aanwezigheid van dijken, damwanden, kades en kademuren, sluizen en gemalen zijn onmisbaar voor het waterbeheer. Ze vormen een belemmering voor vismigratie maar deze zijn te mitigeren door het creëren van vispassages. • Kwantiteitsbeheer: het peilbeheer dient te zijn afgestemd op agrarische en stedelijke functies Dit levert veelal een vast peil op, terwijl voor veel ecologische functies fluctuaties in de waterstand essentieel zijn. • Kwantiteitsbeheer: door HHSK wordt het maaibeheer in de hoofdwaterlopen uitgevoerd volgens de zogenaamde ecokleurenkoers (blauw, geel en roze in afnemende frequentie van noodzakelijk maaibeheer). In watergangen met een belangrijke aan- en afvoerfunctie en beperkte ruimte binnen het profiel geldt de blauwe koers (aan- en afvoer centraal), in de roze watergangen is vanuit het waterkwantiteitsbeheer meer ruimte voor ecologie, de gele watergangen zitten daar tussenin (zie verder Waterbeheersplan 2007 – 2010).


CONCEPT

23

• Ruimtelijk: bebouwing en infrastructuur zijn meestal niet zonder significante schade aan

functies te verwijderen. Hierdoor wordt de mogelijkheid tot aanleg van natuurvriendelijke oevers sterk beperkt. • Functioneel gebruik van het water: het gebruik van het water voor recreatievaart, scheepvaart en zwemwater wordt als onomkeerbaar beschouwd. Deze principes zijn gehanteerd bij het afleiden van MEP’s en GEP’s voor de verschillende waterlichamen binnen het beheersgebied van HHSK. 4.3.3 GEP’s Bij de afleiding van GEP’s is gebruik gemaakt van de landelijke maatlatten. Voor de sloten en kanalen is gebruik gemaakt van de daarvoor specifiek gemaakte maatlatten. Voor de meren en plassen van de maatlatten voor natuurlijke wateren. Bij deze laatste zijn de maatlatten herschaald afhankelijk van de hydromorfologische ingrepen per waterlichaam. In de onderstaande tabel is per cluster van waterlichamen aangegeven in welke mate de deelmaatlatten en daarmee de MEP en GEP (naar beneden) zijn bijgesteld. Het eindoordeel op de maatlat wordt bepaald door het principe ‘one out, all out’. Dit houdt in dat de deelmaatlat waarop het waterlichaam het slechtst scoort het ecologisch niveau bepaalt. Tabel 4.1. Overzicht bijstelling deelmaatlatten per cluster van waterlichamen ten opzichte van de maatlatten van natuurlijke wateren. De mate van herschaling van de maatlat is aangeduid met 0 (geen), - (<50%) en - - (>50%). Binnen de cluster kan er wat betreft de mate van herschaling een differentiatie bestaan. Fytoplankton Chlorophyl-a Plassen en meren Recreatieplassen

0 Macrofauna

Plassen en meren Recreatieplassen

Bloei negatieve soorten 0 0

0

Vissen Aantal soorten

Aandeel brasem

0

0

Macrofyten Samenstelling submers 0

Abundantie submers 0

Aandeel baars en blankvoorn t.o.v. eurytoop 0

Abundantie oever 0

Aandeel plantminnend 0

Aandeel zuurstoftolerant 0

4.3.4 Toetsing huidige situatie De toetsing van de huidige situatie is uitgevoerd volgend landelijke richtlijnen. Tabel 4.2 geeft een overzicht van deze toetsing. Tabel 4.2. Ecologische beoordeling (KRW) waterlichamen Ecologische beoordeling Macrofauna Vissen

Waterlichaam

Type

Referentie

Fytoplankton

Macrofyten

Plassen Zevenhuizerplas Bergse plassen Kralingse plas Rottemeren

M20 M27 M27 M25

M20 M27 M14 M27

GEP matig matig GEP

GEP ontoereikend slecht slecht

GEP matig GEP matig

matig GEP ontoereikend ontoereikend

matig ontoereikend slecht Slecht

Recreatiewateren Lage Bergse Bos Hoge Bergse Bos Bleiswijkse zoom ’t Weegje

M30 M25 M25 M25

M30 M27 M27 M27

ontoereikend matig GEP ontoereikend

slecht ontoereikend slecht ontoereikend

ontoereikend ontoereikend matig matig

GEP slecht slecht matig

slecht slecht slecht ontoereikend

Boezems Schieland Eindrapportage detailanalyse KRW, versie 11 december ’07

Oordeel

CONCEPT

24

Ecologische beoordeling Macrofauna Vissen

Waterlichaam

Type

Referentie

Fytoplankton

Macrofyten

Oordeel

Ringvaart Vaart Bleiswijk Rotteboezem

M10 M10 M3

M10 M10 M6a

ontoereikend matig ontoereikend

matig ontoereikend ontoereikend

matig matig matig

GEP matig matig

ontoereikend ontoereikend ontoereikend

Polders Schieland Polder Bleiswijk Binnenw. polder Zuidplaspolder N Zuidplaspolder Z WP Zuidplaspol.

M1 M1 M1 M8 M8

M1a M1a M1a M8 M8

n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t.

ontoereikend slecht ontoereikend ontoereikend matig

ontoereikend matig slecht matig matig

ontoereikend ontoereikend GEP GEP GEP

ontoereikend slecht slecht ontoereikend matig

Veenweidegebied Waterrijk EGB Stolwijk Berkenwoude Bergambacht Den Hoek Schuw. Polder KGZ WP Loet WP Gouderak

M8 M8 M8 M8 M8 M8 M8 M8

M8 M8 M8 M8 M8 M8 M8 M8

n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t.

matig ontoereikend matig ontoereikend ontoereikend ontoereikend matig matig

ontoereikend matig matig matig matig matig matig ontoereikend

GEP GEP GEP GEP GEP GEP GEP matig

ontoereikend ontoereikend matig ontoereikend Ontoereikend ontoereikend matig ontoereikend

Stedelijk gebied Polder Prins Alex. Krimpen a/d IJssel

M3 M8

M3 M8

ontoereikend n.v.t.

ontoereikend ontoereikend

matig matig

GEP matig


Voor alle waterlichamen geldt dus dat het GEP op dit moment (gegevens 2000 – 2006) niet wordt gehaald. De afstand van de huidige toestand tot het GEP is in algemene zin te verklaren door: • De belasting met nutriënten: het GEP is de ecologische toestand bij een lage belasting met nutriënten. In de huidige situatie is de nutriëntenbelasting vaak hoog. • De inrichting en het beheer: het GEP is de ecologische toestand bij een optimale inrichting en ideaal beheer. De huidige situatie voldoet echter niet aan deze inrichting en dit beheer. • Het principe ‘one out – all out’: de slechtst scorende deelmaatlat bepaalt de eindscore. • De maatlatten zelf: de maatlatten zijn nog niet optimaal ontwikkeld en afgestemd, waardoor de score voor vissen bijvoorbeeld veel positiever uitvalt dan de scores op de andere deelmaatlatten. Het achtergronddocument ‘MEP GEP HHSK’ (Grontmij 2007) gaat dieper in op de GEP’s per waterlichaam en bovenstaande verklaringen.


CONCEPT

5

25

Maatregelen en doelbereik

5.1 Inleiding Dit hoofdstuk beschrijft de maatregelen die in het beheersgebied van Schieland en de Krimpenerwaard in beeld zijn gebracht ten behoeve van de implementatie van de KRW. Voor het werkproces is het beheersgebied van HHSK opgedeeld in deelgebieden (zie ho 2). Ten behoeve van de KRW moet in de rapportage een onderscheid worden gemaakt in waterlichamen, zwemwateren en waterparels (zie ho 3 en 4). Deze beide indelingen zijn in dit hoofdstuk samengebracht tot zeven clusters van waterlichamen, zwemwateren en waterparels. Tabel 5.1. Clusters van waterlichamen, zwemwateren en waterparel

Cluster

Waterlichamen zwemwateren en waterparel

Plassen Recreatiewateren Boezems Schieland Polders Schieland

Bergse Plassen, Kralingse Plas, Zevenhuizerplas Bleiswijkse Zoom, Hoge en Lage Bergse Bos, ‘t Weegje Rotte + Rottemeren, Ringvaart, Vaart Bleiswijk Binnenwegsepolder, Polder Bleiswijk, Zuidplaspolder Noord en Zuid, waterparel Zuidplaspolder Bergambacht, Den Hoek & Schuwagt, Kromme Geer en Zijde, Stolwijk, Waterrijk gebied Berkenwoude, Polder Esse-, Gans- en Blaardorp Waterlichaam in stedelijk gebied Krimpen a/d Ijssel en Prins Alexanderpolder (Rotterdam en Capelle a/d Ijssel) Rotte meren Noord, Bleiswijkse Zoom, Kralingse Plas, Zevenhuizerplas (1 en 2), Zwarte plasje, Kralinger Esch, Zwaneneiland, Krimpenerhout

Veenweidegebied Stedelijk gebied Zwemwateren

Niet iedere denkbare maatregel is voor ieder waterlichaam relevant. In paragraaf 5.2 is de door HHSK toegepaste benadering toegelicht met betrekking tot de relatie van maatregelen en effecten. Vervolgens is beschreven hoe met deze benadering is omgegaan in de gebiedsprocessen. Daarbij wordt ook toegelicht hoe de binnen Rijn-West afgesproken procedures zijn gehanteerd. In paragraaf 5.3 en 5.4 wordt per cluster aangegeven tot welke maatregelen we zijn gekomen en welk effect dit verwacht wordt te geven (5.5).

5.2

Maatregel-effect relaties

Om zinvolle maatregelen te kiezen is het nodig inzicht te hebben in de relatie tussen maatregelen en effecten. Na de keuze van individuele maatregelen is het wenselijk en nodig aan te geven wat het effect is van alle maatregelen gezamenlijk. Binnen HHSK is hiervoor in 2005 – 2006 een methodiek ontwikkeld genaamd “waterkwaliteitsbeelden”. Deze methodiek is gebruikt als basis voor de werkwijze voor de detailanalyse. Hieronder wordt deze werkwijze kort toegelicht. In bijlage 2 staat een meer volledige beschrijving. 5.2.1 Werkwijze waterkwaliteitsbeelden Op dit moment wordt de ecologische kwaliteit in de meeste wateren binnen HHSK primair bepaald door de belasting met nutriënten (voedingsstoffen). In enkele wateren is de belasting met toxische stoffen zoals bestrijdingsmiddelen een knelpunt en in andere wateren is de belasting met zuurstofbindende stoffen (bladval, riooloverstorten, bagger) een probleem. In de (grote) waterlichamen speelt dit echter nauwelijks. Naast de stoffen is ook de inrichting en het beheer en onderhoud van belang voor de ecologische kwaliteit. Voldoende waterdiepte en de aanwezigheid van natuurvriendelijke oevers zijn belangrijke randvoorwaarden voor een goede ecologische kwaliteit en altijd zinvol. Eindrapportage detailanalyse KRW, versie 11 december ’07

CONCEPT

26

Het nut van andere inrichting- en beheermaatregelen hangt af van de stoffenbelasting. Doorspoelen is bijvoorbeeld nuttig in situaties met een hoge belasting, maar nadelig bij een lage belasting. Flexibel peilbeheer is juist weer vooral nuttig als de waterkwaliteit al goed is. Voor een substantiële verbetering van de waterkwaliteit is het in veel gevallen nodig voldoende maatregelen te nemen, d.w.z. een duidelijke verlaging van de stoffenbelasting en/of een duidelijke betere inrichting en beheersituatie realiseren. De mate van stoffenbelasting is geschat op basis van de kennis uit het project ‘Waterkwaliteitsbeelden’ (bijlage 2). Het effect van inrichting- en beheermaatregelen is bepaald door per maatregel effectpunten te geven (bijlage 2). Een ‘slechte’ inrichting- en beheersituatie is vertaald als minder dan 20% van de mogelijke inrichtings- en beheerpunten, terwijl een “goed” situatie vertaald is als meer dan 60% van deze punten. In figuur 5.1 (rechter plaatje) is dit geïllustreerd gebruik makend van de klassen die onderscheiden worden in het STOWA beoordelingssysteem. De STOWA beoordeling was de gangbare wijze van ecologisch beoordelen voor de komst van de KRW en nog steeds van toepassing buiten waterlichamen.

Figuur 5.1. Beoordelingsklassen volgens methode KRW (links) en HHSK-STOWA (rechts) 5.2.2 Werkwijze KRW De KRW beoordeling kent een aantal specifieke regels die van belang zijn voor de effectbepaling van maatregelen, namelijk: Er wordt onderscheid gemaakt in vier klassen: slecht, ontoereikend, matig en goed (GEP); De klasse goed is de kwaliteit die gehaald kan worden bij een lage belasting met stoffen en bij een optimale inrichting, beheer en onderhoud; Er is een beoordeling voor vier ecologische onderdelen: algen, planten, macrofauna en vis. Dit worden deelmaatlatten genoemd; Het eindoordeel is gelijk aan de slechtste deelmaatlat score (“one out all out”). Deze regels zijn op de volgende manier vertaald naar de relatie tussen maatregelen en effecten (figuur 5.1, links): Bij een hoge stoffenbelasting scoort de beoordeling altijd ‘slecht’, omdat er dan altijd ecologische onderdelen zullen zijn die slecht zullen scoren; De beoordeling ‘goed’ oftewel GEP is alleen mogelijk bij een lage stoffenbelasting en bij een optimale inrichting; Een beoordeling ‘matig’ wordt gehaald bij een lage stoffenbelasting in combinatie met een suboptimale inrichting óf bij en optimale inrichting, maar een middelmatige stoffenbelasting. De beoordeling ‘ontoereikend’ wordt verkregen in alle overige situaties. Eindrapportage detailanalyse KRW, versie 11 december ’07

CONCEPT

27

5.2.3 Toepassing in gebiedsprocessen Bij de keuze van maatregelen is als startpunt de landelijke groslijst maatregelen gebruikt (bijlage 4). Conform de in Rijn-West gehanteerde systematiek (het ‘ABC-tje’) zijn niet relevante maatregelen, maatregelen die leiden tot significante schade en maatregelen met geringe kosteneffectiviteit geschrapt (zie kader). Dit is per waterlichaam uitgewerkt en toegelicht in tabellen. Deze tabellen zijn opgenomen in bijlage 4. Het Rijn-West ABC-tje De maatregelen uit de landelijke KRW groslijst met denkbare maatregelen zijn eerst in algemene zin en vervolgens per waterlichaam en waterparel op basis van expert judgement beoordeeld op relevantie. Een maatregel is relevant als deze een effect heeft op de ecologische toestand van het waterlichaam, zwemwater of waterparel. Van de relevante maatregelen is vervolgens bepaald of deze niet leidt tot significante schade aan functies of het milieu (mitigerende maatregel die niet als onomkeerbare ingreep kan worden beschouwd). Deze beoordeling komt overeen met de overwegingen bij het afleiden van de GEP’s (zie paragraaf 4.3.2). In dit proces afgevallen maatregelen zijn onder meer:

• • •

Afzanden van bodems in sloten en boezemwateren (niet relevant).

•

Peilfluctuatie/streefpeilverhoging in bestaande gebieden (>20cm is significante schade aan functies)

Het verminderen van bladval in het landelijk gebied (niet relevant). Natuurvriendelijke oevers binnen bestaand waterprofiel in (delen van) waterlichamen met hoofdfunctie aan- en afvoer en geen ruimte binnen het profiel (significante schade).

Conform het plan van aanpak Detailanalyse KRW is in de gebiedsprocessen zoveel mogelijk aangesloten bij bestaande plannen en lopende beleidsvorming. Dit betekent dat bestaande afspraken over doelen en maatregelen uitgangspunt hebben gevormd en dat zoveel mogelijk is aangesloten bij bestaande overlegstructuren (zie hoofdstuk 2). Gebiedsspecifiek is wel nagegaan of er in aanvulling op de al geplande maatregelen nog extra maatregelen mogelijk zijn met oog op de KRW opgave en nieuwe inzichten. Knelpunt daarbij was dat de KRW een nieuwe beoordelingswijze kent voor de waterkwaliteit, zowel wat betreft maatlatten, normen als klassen (zie par 5.2.2). De KRW beoordelingswijze is in de processen toegelicht, maar niet als leidraad gebruikt bij de keuze van maatregelen. Hiervoor waren praktische redenen, zoals het (nog) ontbreken van KRW maatlatten voor sloten en kanalen, maar ook een aantal principiële argumenten zoals: • De norm, d.w.z. het GEP, is ambitieus geformuleerd, omdat daarvoor uitgegaan moet worden van een “schone omgeving”. Het realiseren van het GEP zal in diverse gevallen dan ook niet of moeilijk haalbaar zijn. Dit leidt ertoe dat de beoordeling van diverse wateren weinig onderscheidend van elkaar is. Ook hebben de overige klassen hebben echter een weinig motiverende benaming: matig, ontoereikend en slecht. • Het hanteren van het principe “one-out-all-out” leidt er toe dat allerlei maatregelen als niet nuttig aangemerkt kunnen worden, terwijl die wel op onderdelen van het watersysteem een positief effect hebben en door inwoners en partijen als nuttig worden ervaren. • De KRW beoordeling geldt alleen voor de waterlichamen. Vooral in de poldergebieden zijn dit voor velen weinig herkenbare en willekeurige delen van het watersysteem. • De KRW beoordeling wijkt af van de beoordeling van overige wateren (STOWAbeoordeling) en van de beoordelingswijze zoals die tot voor kort gebruikt werd in de communicatie over de waterkwaliteit. Daarom is in de gebiedsprocessen de classificering van HHSK-STOWA gehanteerd (zeer goed tot slecht; zie hiervoor).


CONCEPT

28

5.3 Maatregelen en effecten per waterlichaam/cluster van waterlichamen 5.3.1 Clusters waterlichamen PM Invoegen foto per cluster Plassen De huidige kwaliteit van de plassen binnen het gebied van HHSK én de mogelijkheden voor verbetering daarvan verschillen sterk. De Zevenhuizerplas is een zeer schone, diepe plas met nu al een behoorlijke ecologische kwaliteit. Voor de waterplanten en de algen wordt al voldaan aan het GEP. De macrofauna en vissen score slechts één klasse lager. De belangrijkste autonome ontwikkeling is de recente samenvoeging van de “oude” en “nieuwe” plas. Door middel van monitoring zal beoordeeld moeten worden welk effect dit heeft. Voorlopige inschatting is dat de huidige kwaliteit behouden kan blijven. Een geringe verbetering wordt verwacht doordat er relatief meer ondiepe, begroeibare zones worden gerealiseerd. Een verdere toename hiervan is noodzakelijk voor voldoende verbetering van de leefomstandigheden voor de macrofauna en vissen. Door aanleg van een ondiepe oeverzone moet het mogelijk zijn om het GEP te realiseren, of te wel een zeer goede kwaliteit volgens de STOWA beoordeling. De Bergse Plassen hadden tot voorkort een vrij slechte kwaliteit. Recent is een groot aantal maatregelen uitgevoerd zoals aansluiten van recreatiewoningen op de riolering, baggeren, afdekken van de bodem van de Achterplas met zand, defosfateren van het inlaatwater, actief biologisch visstandbeheer en het aanleggen van een snoekenpaaiplaats. De afgelopen jaren is het effect van deze autonome maatregelen steeds meer zichtbaar geworden: doorzicht is sterk toegenomen, algenbloei is sterk afgenomen, jonge snoeken konden worden uitgezet in de plas en er verschijnen ondergedoken waterplanten. Dit effect is vooral zichtbaar in de Achterplas. De verbetering van de voorplas blijft nog achter. Op de KRW maatlat scoren de Bergse Plassen nog slechts ontoereikend. De verwachting is dat de reeds genomen maatregelen nog zullen leiden tot een verdere verbetering. Voor de Voorplas is het echter gewenst om de waterbodem ook nog te bezanden. Het uiteindelijke effect is naar verwachting dat beide plassen een goede kwaliteit hebben in STOWA termen. Of daarmee ook het GEP wordt bereikt is onzeker. De Kralingse Plas heeft nu nog de slechtste kwaliteit van de plassen in Schieland. Op basis van de ervaringen met de Bergse plassen is er echter een plan opgesteld om ook de waterkwaliteit van de Kralingse Plas te verbeteren, met belangrijke maatregelen zoals voorzuiveren inlaatwater, wegvangen van vis, aanleg van natuurvriendelijke oevers en afdekken van de bodem met zand. De uitvoering hiervan is mede afhankelijk van de aanpak van de waterbodemsanering. Bij uitvoering van alle maatregelen wordt een vergelijkbaar resultaat verwacht als in de Bergse plassen, derhalve een goede kwaliteit in het HHSKSTOWA beoordelingssysteem. Recreatiewateren De ecologische kwaliteit van de recreatiewateren Bleiswijkse Zoom, het Hoge en Lage Bergse Bos en ’t Weegje is matig tot slecht. De precieze oorzaken daarvan zijn niet duidelijk, omdat er bij deze wateren niet of nauwelijks inzicht is in de wateren stoffenhuishouding. Zoals in paragraaf 5.2 aangegeven is voldoende inzicht hierin essentieel om zinvolle maatregelen te kiezen. Bij alle gebieden zullen daarom studies worden uitgevoerd naar de wateren stoffenhuishouding. Geen spijt maatregelen als natuurvriendelijke inrichting van oevers kunnen gewoon worden uitgevoerd. Het Hoge Bergse Bos en ’t Weegje zijn gedeeltelijk al natuurvriendelijk ingericht. Voor overige maatregelen valt te overwegen geld te reserveren om, na gereedkomen van de studies, gelijk aan de uitvoering te kunnen beginnen. Door het ontbreken van een goede analyse en zicht op concrete maatregelen, is er nog geen inschatting te maken van de mate van doelbereik. Boezems Schieland De kwaliteit van de boezems wordt vooral bepaald door de herkomst van het water. De belangrijkste bronnen zijn de Maas en Hollandse IJssel (inlaat van water) en de polders Eindrapportage detailanalyse KRW, versie 11 december ’07

CONCEPT

29

(uitmalen van water). Daarbij is er nog de onderlinge invloed van de boezems. De Ringvaart heeft nog een redelijke goede kwaliteit met een behoorlijke begroeiing met waterplanten. De Rotte kwaliteit is vrij slecht (zeker in de KRW beoordeling), wat zich onder andere uit in teveel algen. Waterkwaliteitsverbetering van de boezems hangt dus in eerste instantie af van vermindering van stoffen in het rivierwater en het polderwater. Veranderingen in het rivierwater worden bepaald door generiek stoffenbeleid. De verwachting is dat dit tot 2015 maar beperkt verandering zal opleveren. De kwaliteit van het polderwater wordt ook door het generieke stoffenbeleid bepaald, met een zelfde verwachting als voor het rivierwater, maar zeker ook door functiewijzigingen en overige autonome ontwikkelingen. Binnen Schieland zal de belasting van het polderwater afnemen door het verandering van landbouwgebied naar natuur, groen of wonen en door het aansluiten van (oa) de glastuinbouw op de riolering en andere gemeentelijke maatregelen. De inschatting is dat de boezem hiermee niet meer hoogbelast, maar middelmatig belast wordt. Niet zeker is in hoeverre dit effect al bereikt kan worden voor 2015. Mogelijk kunnen delen van de boezem nog minder belast worden, door de onderlinge beïnvloeding bij te stellen via waterstromen. Hier zal een studie naar worden uitgevoerd. Aanvullend hierop worden door HHSK, Recreatieschap en hengelsportvereniging in de Rotteboezem/Rottemeren extra inrichtingsmaatregelen voorbereid (meer begroeibare zones in de ondiepe zones en/of NVO’s). In de Rotte en Rottemeren zal de ecologische toestand verbeteren tot voldoende (HHSK-STOWA) en ontoereikend (KRW beoordeling). In de Ringvaart en de Vaart Bleiswijk zijn dergelijke aanvullende inrichtingsmaatregelen gezien de morfologie en aan- en/of afvoerfunctie echter maar zeer beperkt mogelijk en voor zover dat al mogelijk was is dat (in de Ringvaart) al gerealiseerd. In deze boezemwateren wordt voorlopig dus geen substantiële verbetering van de ecologische toestand verwacht (blijft derhalve voldoende (HHSK-STOWA) en ontoereikend (KRW). Stedelijk gebied De twee waterlichamen die in het stedelijk gebied liggen, Prins Alexanderpolder en Krimpen, voldoen ook nog niet aan de KRW. De huidige situatie is als matig bestempeld. Desbetreffende gemeenten (Capelle a/d Ijssel, Rotterdam en Krimpen a/d Ijssel) werken de laatste jaren elk nauw samen met HHSK en diverse plaatselijke groepen aan de verbetering van de waterkwaliteit en ecologische toestand, ook van de waterlichamen. Voor beide gebieden zijn inmiddels waterplannen (Prins Alexanderpolder in Capelle a/d Ijssel bijna) vastgesteld. Er wordt in deze analyse van uitgegaan dat deze recente afspraken over aanpak riolering, realisatie NVO’s en baggeren de maximale inspanning tot 2015 betreft (autonoom beleid). Dit leidt tot een ecologische toestand die in HHSK-STOWA termen als voldoende is te beoordelen. De KRW beoordeling is dan ontoereikend. Een verdere verbetering van de waterkwaliteit is afhankelijk van het generieke stoffenbeleid en de precieze inrichting van gebieden zoals de Groene Zoom (in het geval van het waterlichaam Prins Alexanderpolder) waar verbreding van watergangen en extra natuurvriendelijke oevers zijn te realiseren. Polders Schieland De polderwateren in Schieland zijn veelal hoog belast en kennen een weinig natuurvriendelijke inrichting. De huidige kwaliteit is daarom vaak slecht (zowel eigen als KRW beoordeling). Uitzondering zijn de sloten in de waterparel Zuidplaspolder, omdat dat gebied wordt gevoed door zeer schone kwel. Zoals aangegeven bij de boezems zal de nutriëntenbelasting van de polderwateren af gaan nemen door de autonome ontwikkelingen zoals grootschalige functieveranderingen in de omgeving, voorgenomen maatregelen in het rioleringssysteem en het aansluiten van glastuinbouw op de riolering. Zonder functieveranderingen zijn er nauwelijks mogelijkheden om extra maatregelen te treffen op het gebied van beheer en inrichting van de waterlichamen. Dit speelt met name in polder Bleiswijk: daar zijn alleen op beperkte schaal natuurvriendelijke oevers gepland. In de Binnenwegsepolder zijn er geen maatregelen gepland in het waterlichaam zelf. Het is op dit moment onduidelijk of de Binnenwegsepolder een waterlichaam blijft, de waterhuishouding wordt in het kader van ruimtelijke ontwikkeling op termijn aangepast. In de aldaar gelegen polderwateren zijn nu al wel ontwikkelingen: het nieuw stedelijk gebied Oosterheem Eindrapportage detailanalyse KRW, versie 11 december ’07

CONCEPT

30

ontwikkeld, waardoor de belasting met stoffen afneemt en er een natuurvriendelijke inrichting van het watersysteem wordt gerealiseerd. Dit zal echter geen substantieel effect hebben op het waterlichaam van de Binnenwegsepolder. In de toekomst wordt verwacht dat in de buurt van de Rotte ook een recreatiegebied komt. De verwachting is dat de ecologische toestand van beide waterlichamen dan ook maar zeer beperkt zal gaan verbeteren. In de Zuidplaspolder bevindt de integrale herinrichting van de Driehoek RZG/Zuidplaspolder zich nog in de fase van planvorming. Het KRW proces is benut om in overleg met de projectorganisatie van dit gebied te komen tot specifieke invulling van het waterkwaliteitsprogramma. Deze bestaat hier uit aanleg van NVO’s, natuurvriendelijk onderhoud, instellen van flexibel peilbeheer en vismigratiemaatregelen. De ecologische toetstand kan hier in HHSK-STOWA termen van matig tot voldoende/goed veranderen, in de waterparel Zuidplas zelfs naar uitstekend (GEP-niveau). Veenweidegebied De waterlichamen in het veenweidegebied hebben over het algemeen een slechte tot matige kwaliteit. Hoofdoorzaak is de nutriëntenbelasting, waarbij zowel het veen als het mestgebruik in de landbouw bepalend zijn. Andere belangrijke oorzaken zijn de ondiepe sloten met veel bagger en beperkte begroeiing met oeverplanten door intensief onderhoud. In de polder EGB is een deel van het gebied ook ingericht als recreatiegebied. In de Krimpenerwaard geldt dit met name bij het waterlichaam Kromme, Geer en Zijde. Het Veenweidepact en Herinrichting Krimpenerwaard gaat uit van het op termijn realiseren van natuur in het noordelijke gedeelte van de Krimpenerwaard. Dit zal bij realisatie een positief effect kunnen hebben op de waterkwaliteit. In de detailanalyse wordt echter uitgegaan van het huidige grondgebruik omdat deze transformatie nog niet concreet is uitgewerkt en vastgelegd (zie hoofdstukken 1 en 2). Er wordt van uitgegaan dat het gezamenlijke waterplan van de K5 gemeenten (kernen) en voornemens voor emissiereductie en aanpak ongezuiverde lozingen de komende jaren daadwerkelijk wordt uitgevoerd. Dit leidt tot waterkwaliteitsverbetering in de kernen en draagt bij aan het verbeteren van de waterkwaliteit in de gehele Krimpenerwaard. Ingeschat wordt echter wel dat de waterkwaliteitsmaatregelen in de kernen niet direct een substantieel effect hebben op de ecologische toestand van de waterlichamen (want lokaal en tijdelijk effect). De waterlichamen in de Krimpenerwaard liggen in hoofdzaak in het landelijk gebied. Bij het in beeld brengen van KRW maatregelen in het landelijk gebied is uitgegaan van de maatregelen die door het samenwerkingsproject ‘Samen naar goed water Krimpenerwaard’ (SNGW) zijn geïnventariseerd. Maatregelen die daar worden genomen dragen bij aan het verbeteren van de ecologische toestand van de waterlichamen. Het pakket KRW maatregelen bevat dan ook de in het kader van SNGW in 2007 verkende en op draagvlak getoetste stimuleringsmaatregelen. Het gaat om efficiëntere mestgift, aanleg/beheer NVO’s, baggeren en onderhoud van overige watergangen door agrariërs, toepassen ‘groene schouw’. Het bestaande samenwerkingsverband SNGW (HHSK, gemeenten, LTO Noord, Stichting Weidehof, Stichting Zuid-Hollands Landschap en diverse andere landbouw- en natuur- en landschapsverenigingen) maakt begin 2008 onderling afspraken over de uitvoering van deze maatregelen. Een verdere waterkwaliteitsverbetering in het agrarische gebied hangt ook samen met de daarvoor geldende landelijke afspraken. Los daarvan wordt ingeschat dat de ecologische toestand zal verbeteren in termen van HHSK-STOWA beoordeling van matig tot voldoende (landbouwgebied) en goed (natuurgebied). Meer specifiek wordt in het waterlichaam Waterrrijk Berkenwoude het effluent uit de AWZI Berkenwoude nagezuiverd door een helofytenveld nabij de AWZI. Voor het waterlichaam ‘Waterrijk EGB’ hangt de waterkwaliteitsverbetering nauw samen met de inrichting en beheer van dit in hoofdzaak agrarische veenweidegebied. HHSK zal in overleg met provincie, gemeenten en gebiedspartijen zoals LTO Noord een toekomstvisie op inrichting en beheer opstellen. Het ligt voor de hand om als extra maatregelen de aanleg van NVO’s en vismigratiemaatregelen te treffen. Verdere waterkwaliteitsverbetering is verder ook sterk afhankelijk van uit- en afspoeling van nutriënten uit landbouw- en veengronden en het daarvoor geldende generieke beleid voor (mest)stoffen. Eindrapportage detailanalyse KRW, versie 11 december ’07

CONCEPT

31

5.3.2 Zwemwateren De maatregelen voor zwemwateren vallen onder de uitwerking van de EU Zwemwaterrichtlijn (zie 3.3.2) en in formele zin niet onder deze KRW detailanalyse. In deze rapportage volstaan we met de weergave van de belangrijkste knelpunten en mogelijke oplossingsrichtingen. Basis daarvoor vormt de in 2007 in opdracht van HHSK opgestelde risico-analyse van de negen zwemwaterlocaties binnen het beheersgebied van Schieland en de Krimpenerwaard. Op basis van de metingen van de nieuwe bacteriologische parameters tot nu toe blijken twee locaties niet te voldoen aan de geldende normen. Deze twee locaties, Krimpenerhout en Zwanenwater in Krimpen a/d IJssel, deze zijn echter pas sinds medio 2006 bemonsterd terwijl dat minimaal vier jaar moet gebeuren (geen definitieve beoordeling derhalve). Ondanks dat verdienen deze locaties komend seizoen (2008) extra aandacht. Op deze locaties is een verhoogd risico voor bacteriologische problemen die kan zijn veroorzaakt door factoren zoals recreanten (uitwerpselen van honden, paarden, mensen), vogels, regenwateruitlaat, etc. Uit de opgestelde zwemwaterprofielen blijkt dat er op alle locaties mogelijkheden zijn om de bacteriologische risico’s voor de zwemwaterkwaliteit verder te verkleinen. De oplossingen hiervoor zijn het nemen van beheersmaatregelen en waterhuishoudkundige oplossingen. Voor de twee hiervoor genoemde zwemwaterlocaties verdienen ook waterhuishoudkundige oplossingen nadere uitwerking. Met betrekking tot het voorkomen van cyanobacteriën (blauwalgen) is er op zeven van de negen zwemwaterlocaties een aanzienlijke kans dat er in de komende vijf jaar een bloei van blauwalgen optreedt. Deze problematiek kan op twee manieren benaderd worden: door symptoombestrijding of door een structurele aanpak. Bij symptoombestrijding kan bijvoorbeeld worden gedacht aan het opstellen van een menginstallatie. Bij een structurele aanpak is er sprake van maatwerk voor bestrijding van blauwalgen door middel van reductie van de nutriëntenbelasting van het betreffende oppervlaktewater. Mogelijke oplossingsrichtingen in onderlinge samenhang per zwemwaterlocatie uit te werken in een integraal plan zijn dan: baggeren, visstandbeheer, doorspoelen, e.d. of combinaties van maatregelen. In overleg met de locatiebeheerders (recreatieschappen en gemeenten) zal voor het komende zwemseizoen (2008) worden gekeken naar het concretiseren van de mogelijke oplossingsrichtingen. Hierbij zullen zowel beheersmaatregelen als structurele oplossingen worden besproken. Hierbij wordt gekeken naar het tijdpad voor de uitvoering van de maatregelen. Voorgesteld wordt om vooruitlopend hierop op enkele locaties al ervaring op te doen met een menginstallatie om zo mogelijk te voorkomen dat er een zwemverbod uitgevaardigd wordt. Voor de Kralingse plas is overigens in 2007 al een integraal plan ter verbetering van de waterkwaliteit opgesteld, hetgeen de komende jaren uitgevoerd zal worden. In dat plan zijn maatregelen opgenomen ter bestrijding van blauwalgen en het voorkomen van bacteriologische verontreiniging van het zwemwater. 5.3.3 Overige wateren Inrichtings- en beheersmaatregelen in wateren die geen status hebben als waterlichaam (de ‘overige wateren’) worden niet formeel als KRW maatregelen gerapporteerd. Dat wil echter niet zeggen dat de waterkwaliteit in die wateren er niet toe doet. Het grootste deel van de sloten in het buitengebied en de stedelijke wateren valt onder de ‘overige wateren’; ecologisch en maatschappelijk is de waterkwaliteit van die wateren van groot belang. Binnen het KRW proces is daarom ook, voor zover dat niet bij andere planvorming is of wordt gedaan, aandacht besteed aan de overige wateren. De voornaamste exponenten hiervan zijn: - de uitwerking van het project Samen naar goed water in de Krimpenerwaard; - de Intentieverklaring Waterkwaliteit voor de driehoek RZG Zuidplas; Eindrapportage detailanalyse KRW, versie 11 december ’07

CONCEPT

32

-

afspraken en uitgangspunten die zijn opgenomen in diverse waterplannen die parallel met het KRW proces zijn opgesteld of de komende tijd worden ontwikkeld. De maatregelen die in paragraaf 5.4.1 onder Veenweidegebied zijn beschreven bij het project ‘Samen naar goed water’ zijn tevens van toepassing voor de overige wateren in dat gebied. Voor andere veenweidegebieden zijn soortgelijke maatregelen te overwegen. In de veenweidegebieden kan hiermee een substantiële verbetering worden gerealiseerd; veel hangt hier echter af van de mate waarin wordt deelgenomen aan de diverse regelingen. De in de intentieverklaring Waterkwaliteit RZG Zuidplas vermelde uitgangspunten voor nieuw in te richten gebieden (woningbouw, bedrijventerreinen, glastuinbouw, natuur, recreatie en verbindingszones) kunnen – afhankelijk van de locale situatie - model staan voor te ontwikkelen gebieden buiten de driehoek RZG Zuidplas (zie onderstaand kader). Initiatiefnemers van de gebiedstransformatie (i.c. provincie en gemeenten) houden bij de planvorming en inrichting van nieuwe functiegebieden, naast de bestaande beleidsuitgangspunten voor ondermeer riolering en waterbeheer, rekening met de volgende uitgangspunten: a. Het waterstructuurplan met de daarmee gepaard gaande ontsnippering van peilgebieden en flexibele peilen, zoals vastgelegd in het Bestemmingsplanadvies Zuidplaspolder (HHSK september 2007) vormt het uitgangspunt voor de toekomstige waterhuishouding in het gebied. b. De aanleg van ruim gedimensioneerde watergangen zodat wateren oevervegetatie zich kan ontwikkelen zonder dat de wateraan- of afvoer in gevaar komen. c. De aanleg van natuurvriendelijke oevers; doelstelling is 50% van de oeverlengte. d. Spreiding en maatvoering van de waterberging over het gebied met het oog op een goede werking daarvan voor zowel waterkwantiteit als waterkwaliteit. e. Het beperken van de hoeveelheid beplanting langs wateren, in verband met bladval en schaduwwerking. f. Het zodanig ontwerpen van nieuwe kunstwerken zoals stuwen en gemalen dat vismigratie mogelijk is en waar mogelijk het bevorderen van de mogelijkheden van vismigratie bij bestaande kunstwerken; één en ander met uitzondering van eventuele situaties waar uitwisseling tussen wateren ongewenst is. g. het kiezen van zodanige waterdiepten dat flora en fauna zich goed kunnen ontwikkelen, zonder dat gevaar voor opbarsten van de slootbodem en toename van (zoute) kwel ontstaat. h. Het ontwikkelen en toepassen van een beheers- en onderhoudsstrategie die past bij de beoogde waterkwantiteits- en waterkwaliteitdoelen. i. Het terugbrengen van de belasting van het oppervlaktewater door lozingen en uitspoeling van stoffen (bouwmaterialen, bestrijdingsmiddelen, organisch materiaal zoals hondenpoep en maaisel van taluds en oevers).

Voor het overgrote deel betreft dit uitgangspunten die al langere tijd door HHSK en gemeenten worden gehanteerd bij de planontwikkeling en uitvoering. Betrekkelijk nieuw is de aandacht voor vismigratie, en de aandacht die gevraagd wordt voor een goede beheers- en onderhoudsstrategie die past bij ondermeer de waterkwaliteitsdoelstellingen. In nieuw in te richten gebieden kan potentieel een ‘goede’ waterkwaliteit worden gerealiseerd, mits de aangegeven uitgangspunten worden toegepast in planvorming, uitvoering en beheer. In bestaand stedelijk gebied bestaan de verbeteringsmaatregelen vooral uit de (voorgenomen/vereiste) rioleringsmaatregelen en de diverse maatregelen uit stedelijke waterplannen. Daarmee kunnen lokaal vaak wezenlijke verbeteringen worden bereikt. In bestaande glastuinbouwgebieden zijn de mogelijkheden voor natuurvriendelijke inrichting en beheer van de watergangen vaak minimaal (beperkte ruimte). De belangrijkste verbetering is de integrale aansluiting op de riolering, en het saneren/amoveren van oude glastuinbouw zoals bij Nieuwerkerk. Hiermee kan een forse beperking van de belasting van het oppervlaktewater worden gerealiseerd, die ook doorwerkt naar andere wateren in het gebied. Veel bestaande akkerbouwgebieden binnen HHSK zijn of worden getransformeerd naar andere functies (polder Bleiswijk c.a., driehoek RZG Zuidplas, Eendragtspolder). In de weinige resterende akkerbouwgebieden is de verbetering van de waterkwaliteit vooral afhankelijk van het landelijk mest- en stoffenbeleid. Mestvrije zones hebben waarschijnlijk een te gering effect vanwege de uitspoeling via de drainage. De watergangen zijn vaak smal en gering van oppervlakte (ca. 1% van het bruto gebied). Afgezien van eventuele WB21 maatregelen waarbij watergangen worden verbreed zijn daarom geen inrichtings- of beheersmaatregelen in deze gebieden voorzien. Het perspectief op een verbetering van de Eindrapportage detailanalyse KRW, versie 11 december ’07

CONCEPT

33

waterkwaliteit is dan ook minimaal, tenzij het mest- en stoffenbeleid voorziet in een forse beperking van de belasting naar het oppervlaktewater. Samenvattend kan worden gesteld dat de waterkwaliteit in de ‘overige wateren’ van groot belang is voor de woon- en leefomstandigheden in het gebied. Het is dan ook zaak het ingezette beleid (plannen, regelgeving) zondermeer voort te zetten, kansen bij bijvoorbeeld de transformatie van gebieden optimaal te benutten, en nieuwe inzichten die in het KRW werkproces naar voren zijn gekomen daarbij actief te betrekken.

5.4 KRW maatregelen Onderstaande tabel geeft een resumé van de maatregelen die per waterlichaam, waterparel en zwemwateren de komende jaren relevant zijn voor de KRW. Er is een onderscheid gemaakt in de periode 2009 – 2015 en (waar mogelijk) in de periode na 2015. Bijlage 5 bevat een meer gedetailleerd overzicht van welke maatregelen wel en (waarom) niet worden gerapporteerd per waterlichaam. Dit op basis van de beschreven beoordelingsmethodiek en de toepassing daarvan in de gebiedsprocessen (5.2). Bijlage 5 bevat een nadere toelichting op de naar aanleiding van de KRW geformuleerde extra verbeteringsmaatregelen. Tabel 5.4. Overzicht maatregelen voor en na 2015 Rapportage-eenheid Plassen Bergse Plassen Kralingse Plas

Zevenhuizerplas

Maatregelen tot 2015 Afzanden Voorplas, aanleg natuurvriendelijke oevers en baggeren sloten Saneren waterbodem, afdekken waterbodem met zand, aanleg helofytenfilter, optimaliseren inlaat, natuurvriendelijke inrichting, visbeheer, vispassage Ontwikkelen ondiepe zones, opstellen beheersvisie

Maatregelen na 2015

Uitvoering loopt door

Recreatiewateren Bleiswijkse Zoom Hoge en Lage Bergse Bos ’t Weegje Boezems Schieland

Onderzoek functioneren watersysteem

Rotte + Rotte meren

Beheer- en onderhoudsvisie Rotte en Rottemeren, onderzoek waterstromen omleiden/scheiden, ontwikkeling oevervegetatie/NVO’s, aanpassing gemaalbeheer Gemaal Schilthuis Beheersvisie Ringvaart, onderzoek opheffen visbarrière Abraham Kroes Studie naar optimaliseren waterstromen binnen boezemstelsel

Ringvaart Vaart Bleiswijk

Uitvoeren maatregelen die voortkomen uit onderzoek



Stedelijk gebied Krimpen a/d Ijssel

Aanleg NVO’s, baggeren voor extra waterdiepte

Prins Alexanderpolder

Aanleg NVO’s en verbreden Schollevaartse Tocht in Groene Zoom Optimaliseren vegetatiebeheer Schollevaar

Polders Schieland Binnenwegsepolder Polder Bleiswijk Zuidplaspolder Noord

Zuidplaspolder Zuid

Waterparel ZPP

Ivm synergie met RO ontwikkelingen geen maatregelen gepland Aansluiten GTB op riolering, Aanleg NVO’s Opheffen winterpeil, aanleg NVO’s, invoeren ecokleurenkoers overig water, aansluiten glastuinbouw op riolering, vismigratie Opheffen winterpeil, aanleg NVO’s, onderzoek vispasseerbaarheid poldergemaal A. Kroes, invoeren ecokleurenkoers overig water Aanleg NVO’s, flexibel peilbeheer, vismigratie, natuurvriendelijk maaibeheer (niet opgenomen in factsheets!)

Veenweidegebied Eindrapportage detailanalyse KRW, versie 11 december ’07

Wel/geen waterlichaam afhankelijk van RO

CONCEPT

Rapportage-eenheid Bergambacht Den Hoek & Schuwagt Kromme Geer en Zijde Stolwijk Waterrijk gebied Berkenwoude Waterrijk EGB

Maatregelen tot 2015 Stimuleringsmaatregelen agrariërs: efficiënte mestgift, aanleg/beheer NVO’s, baggeren sloten en toepassen natuurvriendelijk onderhoud/groene schouw Stimuleringsmaatregelen agrariërs: efficiënte mestgift, aanleg/beheer NVO’s, baggeren sloten en toepassen natuurvriendelijk onderhoud/groene schouw Aanleg helofytenfilter bij AWZI Berkenwoude Visie opstellen inrichting en gebruik Aanleg NVO’s en vismigratiemaatregelen

34

Maatregelen na 2015


Zwemwateren Zwarte plasje, Kralinger Esch, Zwaneneiland, Krimpenerhout Rottemeren Noord, Bleiswijkse zoom, Kralingse Plas, Zevenhuizerplas no. 1, Zevenhuizerplas no. 2 Overige wateren

Vooralsnog worden geen KRW-maatregelen voor zwemwater genomen – dit wordt opgepakt als nadere uitwerking van de nieuwe zwemwaterrichtlijn (samen met de beheerders). Zwemwateren die in oppervlaktewaterlichamen vallen: voorgestelde maatregelen leiden vaak tot verbetering, nooit tot verslechtering voor de zwemwaterfunctie. Verder zie hierboven.

PM

PM Voor overige wateren worden geen KRW-maatregelen getroffen die onder de resultaatplicht vallen.

Aandachtspunten: • In geel: niet als zodanig opgenomen in factsheets • Van Waterparel ZPP is (nog) geen factsheet • Vismaatregelen na 2015 PM • Andere maatregelen na 2015 hangen samen met ruimtelijke ontwikkelingen en mestbeleid vanaf 2015


CONCEPT

Figuur 5.2. KRW Maatregelen per cluster/waterlichamen Eindrapportage detailanalyse KRW, versie 11 december ’07

35

CONCEPT

36

5.5 Mate van doelbereik Het effect van de KRW maatregelen (§5.4) en overige relevante ontwikkelingen (§3.4.3 en §5.3) is ingeschat volgens de systematiek beschreven in §5.2. In tabel 5.5 is het effect beschreven volgens de KRW methode, waarbij o.a. het principe “one-out-all-out” is gehanteerd. In tabel 5.6 is het effect aangegeven conform de werkwijze in de gebiedsprocessen. Samengevat wordt ten aanzien van de score van de ecologische toestand het volgende geconcludeerd: - Voor de meeste wateren is een wezenlijke verbetering van de score (één of meer klassen) of een duidelijke verbetering binnen een klasse mogelijk. Hiervoor is veelal een forse inzet van maatregelen op het desbetreffende water of gebied nodig. - Een aantal wateren (plassen, Ringvaart en waterparel Zuidplas) kan in 2015 (bijna) een goede beoordeling halen (HHSK-STOWA). Op termijn is hier ook het GEP niveau in KRW termen te bereiken. Het gaat hierbij vooral om wateren met een geïsoleerde ligging (plassen), of om wateren waarvan de omgeving door functiewijziging ingrijpend wordt veranderd. Voorwaarde hierbij is dat voor inrichting en beheer de juiste uitgangspunten worden gehanteerd. - Ook voor de genoemde recreatiewateren kan het GEP wellicht worden gehaald, maar dat kan pas beoordeeld worden nadat op grond van het voorgestelde onderzoek meer inzicht is verkregen zodat concrete maatregelen kunnen worden voorgesteld. - In de droogmakerijen in de westelijke helft van Schieland is door de inrichting (smalle watergangen, steile kanten, weinig ruimte) in combinatie met akkerbouw of bestaande glastuinbouw op de korte termijn weinig vooruitgang te behalen. - Een verdergaande verbetering is voor de meeste wateren mede afhankelijk van het generieke mest- en stoffenbeleid. De effecten op langere termijn zijn uiteraard onzeker, als gevolg van onzekerheden in de uitvoering van maatregelen, realisatie van ruimtelijke ontwikkelingen en kennis van maatregel-effect relaties. Ook is bijstelling van beoordelingsmethoden (KRW maatlatten) en normen niet uit te sluiten. In komende stroomgebiedsplannen zal daarom nadrukkelijk opnieuw naar te bereiken effecten moeten worden gekeken.


CONCEPT

37

Tabel 5.5. Mate van doelbereik waterlichamen volgens KRW methode Rapportage-eenheid Plassen Bergse Plassen Kralingse Plas Zevenhuizerplas Recreatiewateren Bleiswijkse Zoom Hoge Bergse Bos Lage Bergse Bos ’t Weegje Boezems Schieland Rotteboezem Rottemeren Ringvaart Vaart Bleiswijk Stedelijk gebied Krimpen a/d IJssel Prins Alexanderpolder Polders Schieland Binnenwegsepolder Polder Bleiswijk Zuidplaspolder Noord Zuidplaspolder Zuid Waterparel ZPP Veenweidegebied Bergambacht Den Hoek & Schuwagt Kromme Geer en Zijde Stolwijk Waterrijk gebied Berkenwoude Waterrijk EGB

Huidige situatie

Situatie 2015

Verwachting 2027

ontoereikend slecht matig

matig ontoereikend matig

goed goed goed



goed goed goed goed

ontoereikend slecht ontoereikend ontoereikend

ontoereikend ontoereikend matig matig

matig matig goed matig


matig ontoereikend

goed matig

slecht ontoereikend slecht ontoereikend matig

ontoereikend ontoereikend ontoereikend matig goed

matig matig goed goed goed

ontoereikend ontoereikend ontoereikend ontoereikend matig ontoereikend

matig matig matig matig matig matig


Tabel 5.6. Mate van doelbereik waterlichamen volgens HHSK-STOWA methode Rapportage-eenheid Plassen Bergse Plassen Kralingse Plas Zevenhuizerplas Recreatiewateren Bleiswijkse Zoom Hoge Bergse Bos Lage Bergse Bos ’t Weegje Boezems Schieland Rotteboezem Rottemeren Ringvaart Vaart Bleiswijk Stedelijk gebied Krimpen a/d IJssel Prins Alexanderpolder Polders Schieland Binnenwegsepolder Polder Bleiswijk Zuidplaspolder Noord Zuidplaspolder Zuid Waterparel ZPP Veenweidegebied Bergambacht Den Hoek & Schuwagt Kromme Geer en Zijde Stolwijk Waterrijk gebied Berkenwoude Waterrijk EGB

Huidige situatie

Situatie 2015

matig matig goed

goed goed zeer goed

matig matig slecht matig

afh. afh. afh. afh.

matig matig matig matig

voldoende voldoende goed matig

matig matig

voldoende voldoende

slecht matig matig matig voldoende

matig voldoende voldoende voldoende zeer goed


voldoende voldoende voldoende voldoende voldoende voldoende


van van van van

maatregelen maatregelen maatregelen maatregelen

CONCEPT

6

38

Kosten, baten en financiering 6.1 Inleiding

Kosten en (regionale) lasten vormen belangrijke punten van overweging en onderbouwing van gemaakte keuzes binnen het KRW proces. De kostenverdeling en financiering zijn ook een belangrijke basis om de uitvoering van de maatregelen mogelijk te maken. In dit hoofdstuk zijn daarom de kosten, de financiering en de consequenties voor de lasten in beeld gebracht. Daarbij is het van belang dat helder in beeld wordt gebracht over wat voor kosten het gaat: alle kosten, extra kosten, eenmalige investeringen, jaarlijkse kosten, maatschappelijke kosten of kosten voor een bepaalde partij, etc. Als basis voor de kosten hanteren we in dit hoofdstuk onderstaande figuur: EXTRA VERBETERINGSMAATREGELEN AUTONOME ONTWIKKELINGEN

AUTONOME VERBETERINGSMAATREGELEN STAND STILL INSPANNINGEN

2009

2015

Figuur 6.1. Stand still, ontwikkelingen en verbeteringsmaatregelen Toelichting maatregelcategorieën In dit hoofdstuk wordt een onderscheid gemaakt in stand still inspanningen (alles wat gedaan wordt voor de bescherming en instandhouding van de huidige waterkwaliteit) en maatregelen ter verdere verbetering daarvan (zie figuur 6.1). Binnen de categorie verbeteringsmaatregelen wordt in dit hoofdstuk een nader onderscheid gemaakt tussen autonome verbeteringsmaatregelen (dit zijn maatregelen die al zijn opgenomen in de beleidsplannen en begrotingen) en extra verbeteringsmaatregelen; dit zijn de ‘nieuwe’ maatregelen die in het KRW werkproces naar voren zijn gekomen. Zoals de figuur laat zien nemen de kosten van de stand still maatregelen gedurende de planperiode niet of nauwelijks toe. De kosten die samenhangen met de verbeteringsmaatregelen (rente, afschrijving, beheer en onderhoud) lopen echter met het vorderen van de uitvoering geleidelijk op gedurende de planperiode. Autonome ontwikkelingen versus autonome maatregelen In paragraaf 3.4 is beschreven welke autonome ontwikkelingen in het gebied relevant zijn voor de ontwikkelingen van de waterkwaliteit. Dit zijn met name ontwikkelingen in het kader van ruimtelijke ordening. Deze ontwikkelingen moeten goed onderscheiden worden van de autonome maatregelen waarvan in dit hoofdstuk sprake is. Een (autonome) ruimtelijke ontwikkeling als zodanig wordt niet aangemerkt als maatregel in de zin van de KRW. Vandaar dat de autonome ontwikkelingen buiten de figuur 6.1 zijn geplaatst. Wel kunnen bepaalde maatregelen uit een autonome ontwikkeling vallen onder de resultaatplicht van de KRW, als deze rechtstreeks van belang zijn voor het bereiken van de KRW doelen. Leeswijzer hoofdstuk 6 In paragraaf 6.2 zijn de drie genoemde categorieën van maatregelen nader beschreven. Paragraaf 6.3 geeft een totaalbeeld van de kosten van de KRW maatregelen. In paragraaf 6.4 zijn de uitgangspunten voor de financiering en de mogelijke gevolgen voor de lokale lasten Eindrapportage detailanalyse KRW, versie 11 december ’07

CONCEPT

39

weergegeven. In paragraaf 6.5 ten slotte zijn de baten van de maatregelen kwalitatief omschreven.

6.2 De kosten in drie categorieën 6.2.1

Stand still inspanningen

Zoals in par. 6.1 is aangegeven zijn de stand still maatregelen de maatregelen die nodig zijn om de huidige waterkwaliteit te handhaven en te beschermen. Dit betreft ondermeer de kosten van rioleringsbeheer en afvalwaterzuivering. Veruit de grootste kosten voor de bescherming en instandhouding van de huidige waterkwaliteit liggen bij de gemeenten en bij HHSK. Voor HHSK kunnen als stand still maatregelen alle activiteiten en kosten worden aangemerkt die zijn opgenomen in de huidige jaarbegroting voor het Waterkwaliteitsbeheer. Beëindigen van deze activiteiten zou immers direct of indirect leiden tot een verslechtering van de waterkwaliteit. De begroting voor het waterkwaliteitsbeheer door HHSK bedraagt (voorjaarsnota 2007) ruim 43 miljoen euro per jaar (waarvan bouw en exploitatie van zuiveringstechnische werken voor bijna driekwart de omvang bepalen). Het aandeel van de kosten voor planvorming en inrichting en onderhoud watersysteem is de afgelopen jaren flink toegenomen. Dit betreft ondermeer het aandeel van HHSK in stedelijke waterplannen en de tot dusverre gedane investeringen voor waterkwaliteitsaspecten binnen de NBW-wateropgave 2015. Voor de gemeenten zijn de kosten van het rioleringsbeheer de grootste post voor de bescherming van de huidige waterkwaliteit. Andere gemeentelijke kosten zijn onderdeel van de inrichtingskosten van gebieden, en beheerskosten, en veelal gecombineerd met groenbeheer of andere gemeentelijke taken/kosten. Het waterkwaliteitsaandeel hiervan is niet af te splitsen. De gezamenlijke gemeenten binnen het beheersgebied besteden aan het rioleringenbeheer jaarlijks een bedrag dat in dezelfde orde grootte ligt als de kosten die HHSK maakt voor het totale waterkwaliteitsbeheer. Voor de overige partijen (Rijk, provincie, recreatieschappen, landschapsbeheerders etc.) geldt dat delen van de inrichtings- en beheerskosten, inclusief bepaalde subsidiestromen, mede van belang zijn voor de bescherming en instandhouding van de waterkwaliteit. Ook bedrijven maken kosten ter bescherming van de waterkwaliteit, o.a. voor het beperken van lozingen in verband met het mest- en stoffenbeleid. Het is niet mogelijk om de kosten van de ‘overige partijen’ af te splitsen en te kwantificeren voor wat betreft de instandhouding van de waterkwaliteit binnen HHSK. Wellicht wordt op landelijk niveau een vollediger inschatting van de totale inspanningen van de ‘B.V. Nederland’ voor de waterkwaliteit gedaan, ten behoeve van de beleidsevaluatie en de argumentatie richting Brussel. 6.2.2 Autonome verbeteringsmaatregelen Autonome verbeteringsmaatregelen zijn maatregelen die al zijn opgenomen in de beleidsplannen en begrotingen van de desbetreffende instanties (zie par. 6.1). Vanuit het oogpunt van de KRW maakt het geen verschil of betreffende verbeteringsmaatregel al was voorgenomen of ‘nieuw’ is vanuit het KRW werkproces. In de rapportage naar Brussel worden dus ook de eerder voorgenomen verbeteringsmaatregelen opgenomen. Onderstaand is in grote lijnen beschreven wat de autonome verbeteringsmaatregelen behelzen en wat daarvan in financieel opzicht relevant is vanuit het oogpunt van de KRW. Voor de overige voorgenomen maatregelen geldt overigens dat die van belang zijn en blijven voor de waterkwaliteit als zodanig, ook al scoren ze niet voor het bereiken van de KRW doelen. In het overzicht van paragraaf 6.3 zijn de voorziene kosten en de eventuele Eindrapportage detailanalyse KRW, versie 11 december ’07

CONCEPT

40

meerkosten aangegeven van de autonome verbeteringsmaatregelen, voor zover die betrekking hebben op de KRW maatregelen. Autonome maatregelen HHSK In het investeringsprogramma Waterbeheersplan van de Voorjaarsnota 2007 is voor de verbetering van de waterkwaliteit in totaal ca. € 51,5 miljoen opgenomen (periode 20072015). Hiervan is 11,5 miljoen bestemd voor vervangingsinvesteringen voor zuiveringstechnische werken; dit wordt beschouwd als stand still maatregel (zie par. 6.2.1). De overige geraamde investeringen (ca. 40 miljoen) kunnen worden aangemerkt als maatregelen ter verbetering van de waterkwaliteit. Hiermee is geanticipeerd op maatregelen die op grond van de KRW te verwachten waren. Voor een specificatie van dit bedrag wordt verwezen naar het investeringsprogramma Waterbeheersplan in de begroting van HHSK, respectievelijk het Waterbeheersplan 2007-2010. De totale voorgenomen investeringen van HHSK leiden tot een toename van de jaarlijkse lasten (rente en afschrijving) van ca. 4 miljoen wanneer de geraamde investeringen volledig zijn uitgevoerd. Deze toename is meegenomen in de huidige prognose voor de tariefontwikkeling van HHSK tot 2015. Rioleringsmaatregelen gemeenten De voorgenomen gemeentelijke maatregelen op het gebied van riolering behoren tot de autonome maatregelen. Veel van deze maatregelen, ondermeer om te voldoen aan de eisen van de basisinspanning, zullen zijn uitgevoerd op het moment dat het eerste SGBP op 22 december 2009 van kracht wordt. Ook hebben niet alle maatregelen een effect op de te bereiken KRW doelen (waterlichamen). Daarom vallen deze maatregelen buiten de KRWresultaatplicht. Dit doet overigens niet af aan het belang van deze maatregelen en de daarvoor bestaande verplichtingen. Het rioleren van de afvalwaterstromen uit de glastuinbouwbedrijven moet uiterlijk eind 2010 zijn uitgevoerd en heeft een direct effect op meerdere waterlichamen; riolering glastuinbouw komt daarom wel te vallen onder de KRWmaatregelen. Maatregelen in kader ruimtelijke ontwikkelingen In het kader van de autonome ruimtelijke ontwikkelingen binnen het gebied worden veel maatregelen uitgevoerd of randvoorwaarden geschapen die mede van belang zijn voor de KRW. In hoofdstuk 3 zijn de belangrijkste ruimtelijke en andere ontwikkelingen aangegeven. De kosten van deze maatregelen maken onderdeel uit van de exploitatieopzet van de ontwikkelende partijen. De voor de KRW relevante maatregelen vallen bovendien vaak samen met andere belangen en baten, zoals de kwaliteit van de leefomgeving, of natuurontwikkeling. In deze rapportage zijn de desbetreffende kosten daarom niet gekwantificeerd als ‘KRW-kosten’. 6.2.3 Extra verbeteringsmaatregelen Met ‘extra verbeteringsmaatregelen’ wordt hier (zie fig. 6.1) gedoeld op maatregelen die nog niet waren opgenomen in plannen van de desbetreffende partijen, maar die uit het KRW werkproces naar voren zijn gekomen. Deze maatregelen zijn per waterlichaam toegelicht in hoofdstuk 5. Andere kosten die nauw samenhangen met de uitvoering van het KRW-maatregelenprogramma zijn de monitoring van de uitvoering en effectiviteit van de maatregelen (zie paragraaf 7.5). Verder zijn er voor HHSK extra kosten voor de uitvoering van het programmamanagement en de uitvoering van de maatregelen. Deze zijn niet opgenomen in de kostenraming van de tabel in par. 6.3, maar wel verwerkt in de prognose van de lastenstijging (par. 6.5).


CONCEPT

41

6.3 Raming kosten KRW Deze paragraaf geeft een overzicht van de kosten van de KRW maatregelen. Dit betreft zowel de kosten van al eerder voorgenomen (‘autonome’) maatregelen (vgl. par. 6.2.2), als de kosten van de extra maatregelen uit het KRW proces (vgl. par. 6.2.3). In de tabel is tevens onderscheid gemaakt tussen kosten die al voorzien zijn in de meerjarenbegrotingen van de desbetreffende instanties, en de meerkosten (extra investeringen of extra jaarlijkse beheerskosten) die naar voren zijn gekomen in het KRW proces. Tabel 6.2. KRW Investeringen en jaarlijkse kosten Maatregel

Raming extra investering 2010-2015

Extra jaarlijkse kosten afgezien van kapitaalslasten van extra investeringen

p.m. (reeds uitgevoerd) p.m.

1.000.000

nvt

2.000.000

60.000/jr.

p.m.

p.m.

p.m.

--

350.000

30.000/jr.

5.000.000 3.300.000

?? Nagaan: alles voorzien in GEMEENTE begrotingen?

p.m.

Voorgenomen investeringen KRW maatregelen 2010-2015

AUTONOME VERBETERINGSMAATREGELEN Bergse plassen Kralingse plas Aanleggen natuurvriendelijke oevers Waterharmonica Berkenwoude Riolering glastuinbouw - Polder Bleiswijk - Zuidplaspolder Riolering stedelijke gebied - Krimpen a/d IJssel - Prins Alexanderpolder Maatregelen Krimpenerwaard (SNGW waterlichamen) Monitoring

?? Nagaan: alles voorzien in GEMEENTE begrotingen?

p.m.

1.200.000

--?

p.m.?

--

--

50.000/jr.

--

1.200.000 p.m. p.m.

p.m. marginaal

500.000 (*) 1.000.000 (*) 300.000

20.000/jr. (*) 10.000/jr. (*) Nvt

100.000

Nvt

p.m. ; nog niet bekend

p.m.

p.m.

p.m.

p.m. p.m.

EXTRA VERBETERINGSMAATREGELEN Vismigratie - Jaarlijkse inzet HHSK à € 200.000 - Inzet RWS ??? - Inzet prov., gemeenten??? Aanleggen begroeibare zones - Rotte - Zevenhuizerplas Onderzoeken div. Recreatiewateren Beheersvisies diverse wateren incl. aanvoer Rotte Maatregelen uit diverse onderzoeken en beheersvisies TOTAAL extra 2010-2015

p.m.

nvt = niet van toepassing p.m. = pro memorie; geen kostenindicatie (*) betreft 50% van de totale kosten; andere helft aan te leggen na 2015 Opmerking: De bedragen uit de kolom ‘extra investeringen’ resulteren in jaarlijkse kosten van rente en afschrijving. De bedragen in de kolom ‘extra jaarlijkse kosten’ betreffen de jaarlijkse kosten van onderhoud en/of personele kosten, en komen daar dus nog bovenop.


CONCEPT

42

6.4 Financiering Een belangrijk uitgangspunt voor de implementatie van de Kaderrichtlijn Water in Nederland is, dat de bestaande (wettelijke en beleidsmatige) verdeling van taken en verantwoordelijkheden tussen de betrokken overheden in stand blijft. Dit uitgangspunt werkt door de in de financiering van de maatregelen en eventuele andere kosten die samenhangen met de KRW. Binnen Rijn West is afgesproken dat de onderstaande uitgangspunten - in die volgorde - leidend zijn voor de verdeling van taken en kosten tussen de betrokken partijen: 1. De vervuiler betaalt. Dit is het basisprincipe van het milieubeleid en de Wet Verontreiniging Oppervlaktewaten (WVO). De vervuiler betaalt alle kosten die hij moet maken om zijn ‘eigen’ verontreiniging te beperken. Daarnaast betaalt hij via de Verontreinigingsheffing voor de inspanningen die het waterschap pleegt; zie 2. 2. Kostenveroorzakingsbeginsel; de initiatiefnemer betaalt. De ontwikkelaar van ‘nieuwe’ functies en gebieden (woningbouw, bedrijventerrein, glastuinbouw, infrastructuur, recreatie, natuur, ecologische verbindingszones, etc.) moet bij de inrichting daarvan voldoen aan alle inrichtingseisen en randvoorwaarden die op dat moment voor die functie van toepassing zijn. De kosten daarvan zijn ten laste van het project. 3. De verantwoordelijke instantie betaalt. voor waterhuishoudkundige maatregelen in oppervlaktewateren betekent dit: HHSK betaalt. In ‘bestaande’ gebieden neemt het waterschap initiatief voor de uitvoering van de waterkwaliteitsmaatregelen, en draagt daarvan de kosten. Ook kan het waterschap de kosten van extra inspanningen die niet kunnen worden afgedwongen of redelijkerwijs niet ten laste van derden komen, zoals het eenmalig extra diep baggeren, door middel van een bijdrageregeling vergoeden of stimuleren. Voor nieuw te ontwikkelen gebieden geldt punt 2. Rioleringsmaatregelen worden betaald door de gemeente, via de rioolheffing. Het Rijk draagt de kosten van het generieke beleid (voor zover niet ten laste van de vervuiler; zie 1.) De formele plannen en besluiten (bestemmingsplan, peilbesluit, etc) worden bekostigd door de instantie die daarvoor wettelijke verantwoordelijk is. 4. De gebruiker of belanghebbende instantie betaalt mee. Dit kan het geval zijn als meerdere partijen verantwoordelijk zijn of belang hebben bij een maatregel. De haalbaarheid van zo’n maatregel kan daarvan afhankelijk zijn. Denk bijvoorbeeld aan saneringsbijdragen voor de Kralingse plas, en bijdragen of subsidies voor vismigratievoorzieningen van Rijkswaterstaat of het ministerie van LNV. 5. De onderhoudsplichtige (en eventueel de ontvangstplichtige) betaalt. Het onderhoud van de watergangen met bijbehorende natuurvriendelijke oevers en kunstwerken en andere voorzieningen wordt volgens de gebruikelijke uitgangspunten geregeld, evenals de ontvangstplicht van de daarbij vrijkomende bagger, plantenmateriaal en andere materialen. Op grond van de bovengenoemde uitgangspunten wordt de financiering van de maatregelen geregeld; daarbij wordt rekening gehouden met eerder gemaakte afspraken. Verder gelden de volgende vertrekpunten voor de te maken afspraken over de financiering: o Voor de onderzoeken in diverse ‘kleine’ recreatiewateren (Bleiswijkse Zoom, Hoge en Lage Bergse Bos, ’t Weegje) en de beheersvisies voor polder Esse, Gans- en Blaardorp, de Rotte/Rottemeren en de Zevenhuizerplas ligt gezien het recreatieve medebelang een bijdrage door de desbetreffende recreatieschappen in de rede; de overige onderzoekskosten worden gefinancierd door HHSK. Eindrapportage detailanalyse KRW, versie 11 december ’07

CONCEPT

o o o

o o

o o

o

43

De financiering van de maatregelen uit de diverse onderzoeken wordt t.z.t. bezien op basis van de bovengenoemde algemene uitgangspunten, evenals de beheerskosten. Voor riolering glastuinbouw gelden de afspraken uit het zgn. tripartiete overleg (provincie Zuid Holland, gemeenten, waterschappen) als uitgangspunt. Het aanleggen van natuurvriendelijke oevers en andere inrichtingsmaatregelen binnen autonome (ruimtelijke of andere) ontwikkelingen is ten laste van de desbetreffende ontwikkeling; daarbuiten zijn de kosten ten laste van het waterschap. De kosten van zuiveringstechnische voorzieningen en monitoring zijn ten laste van het waterschap. De kosten van vismigratie-voorzieningen bij bestaande gemalen e.d. op de grens van het hoofdsysteem en het regionale watersysteem worden in principe 50/50 verdeeld tussen RWS en HHSK. De kosten voor vismigratievoorzieningen in aan te leggen ecologische verbindingszones zijn ten laste daarvan. Het vispasseerbaar aanleggen van nieuwe kunstwerken (gemaal, stuw, sluis) behoort tot de taak van degene die het kunstwerk realiseert. Waar aan een bepaalde doelgroep of in een bepaald deelgebied aanvullende eisen worden gesteld of beperkingen worden opgelegd (bijv. dieper baggeren, ander maaionderhoud), stelt het waterschap een stimuleringsregeling in of wordt een redelijke tegemoetkoming in de kosten toegekend. Voor zover Rijksbijdragen en subsidies van EU of Rijk kunnen worden verkregen, kunnen de kosten van de regionale overheden en de verwachte lastenstijgingen in principe worden verminderd.

In paragraaf 6.4 is nader aangegeven welke taken en verantwoordelijkheden de verschillende instanties hebben met betrekking tot de KRW maatregelen.

6.5 Lastenontwikkeling VRAAG: IS DIT VOOR GEMEENTEN OOK IN TE VULLEN? INDIEN ALLEEN HHSK DEZE PARAGRAAF LATEN VERVALLEN UIT HET RAPPORT!? Om een totaal beeld te krijgen van de regionale inspanningen voor de waterkwaliteit moeten de kosten van de paragraaf 6.2 beschreven kosten voor de stand-still inspanningen en de autonome verbeteringsmaatregelen worden opgeteld bij de in par.6.3 aangegeven kosten van de extra inzet voor de KRW. Op basis van de uitgangspunten van paragraaf 6.4 is tevens een inschatting gemaakt van de financiële gevolgen voor de desbetreffende instanties. Hierbij is duidelijk dat de het merendeel van de extra kosten bij HHSK zal komen te liggen. De meerkosten voor de gemeenten zijn zeer beperkt. Wel is sprake van substantiële kosten voor de recreatieschappen. In de onderstaande tabel is daarom een inschatting gemaakt van de mogelijke gevolgen voor de lastenontwikkeling van alleen HHSK. Hierbij is vooralsnog uitgegaan van de huidige WVO heffing (kosten Waterkwaliteitsbeheer). Op grond van de nieuwe Waterschapswet zal vanaf 2009 worden overgegaan op de Watersysteemheffing. De begroting daarvoor zal in 2015 globaal ca. € 40 miljoen bedragen. Op grond hiervan mag worden aangenomen dat de percentages tariefstijging ongeveer overeenkomen met hetgeen voor de WVO heffing is aangegeven. Tabel 6.3. Totaaloverzicht kosten tot 2015 INVESTERINGEN

JAARBEGROTING

(zie Autonoom)

43.000.000

p.m.

Ca. 40.000.000

51.500.000 p.m.

+ 4.000.000 p.m.

LASTENSTIJGING

OPMERKING

STAND STILL HHSK (2007) Rioleringsbeheer gemeenten (2007)

Totale kosten WKL beheer Globale kosten gezamenlijke gemeenten HHSK

AUTONOOM BELEID (*) HHSK Rioleringsbeheer gemeenten


3% per jaar p.m.

Begroting 2008 @@@ (gemiddelde stijging gemeenten HHSK)

CONCEPT

44

EXTRA MAATREGELEN TOT 2015 Totaal HHSK

6.450.000 p.m.

+ 1.000.000 (**)

ca. 0,5% extra per jaar p.m.

Rioleringsbeheer p.m. p.m. Gemi gemeenten (*) Zowel KRW maatregelen als overige al begrootte verbeteringsmaatregelen (**) Kapitaalslasten en aangenomen aandeel HHSK in jaarlijkse beheerskosten, evenals personele inzet.

6.6 Baten Over de baten of opbrengsten van de verbeterde waterkwaliteit hebben verschillende gerenommeerde maatschappelijke organisaties brochures uitgebracht. In dit verband worden genoemd: 1. De brochure “De baten boven water” van de Coalitie Baten Schoon Water (ANWB, 12 provinciale Milieufederaties, IVN, Sportvisserij Nederland, Staatsbosbeheer, Stichting de Noordzee, Stichting Natuur en Milieu, Stichting Reinwater, Vereniging van Natuurmonumenten, VEWIN, Vogelbescherming Nederland en het Watersportverbond) 2. De brochure “Geld als Water” van de Vereniging van natuurmonumenten. Een kwantificering van de (ecologische) baten is vooralsnog niet aan de orde, mede gezien de discussies die daarover in het vakblad H2O zijn gevoerd. Gezien de verwachtingen ten aanzien van de kostenontwikkeling (zie hoofdstuk 6) is een kwantificering van de baten binnen het gebied van HHSK ook niet nodig. De maatregelen kennen naast de directe ecologische effecten veelal ook andere baten. Onderstaand zijn deze kort beschreven. Beleving en ruimtelijke kwaliteit De voorgestelde maatregelen dragen bij aan de beleving van het water en de kwaliteit van de woon-, werken leefomgeving. De maatregelen dragen direct of indirect bij aan de waardering en de beleving van het water: minder algen en gesloten kroosdekken, helderder water, gevarieerdere oever- en watervegetatie, vissen en ander waterleven. Beleving en ruimtelijke kwaliteit zijn voor gemeenten en ontwikkelaars belangrijke motieven om water(kwaliteit) zo goed mogelijk in hun plannen te integreren. Volksgezondheid, diergezondheid en milieuhygiëne Door wateren integraal aan te pakken (terugdringen riooloverstort, baggeren en uitdiepen van wateren, oeverinrichting, etc) verbeteren de mogelijkheden om daarin te zwemmen en te recreëren. De kans op blauwalgen neemt af. Ook zal in goed functionerende wateren – behoudens milieucalamiteiten – geen massale vissterfte optreden. Botulisme, stank en zuurstofloosheid kunnen worden teruggedrongen, ondermeer door een grotere waterdiepte, waardoor de watertemperatuur ’s zomers minder oploopt. Door de sanering van waterbodems (Kralingse plas) worden potentieel gevaarlijke en ongezonde stoffen uit het watermilieu verwijderd. Waterbeheersing Het aanleggen van natuurvriendelijke oevers en het verbreden van watergangen buiten de huidige watergang draagt bij aan de bergende functie van het water. In samenhang met de ruimtelijke ontwikkelingen kan door samenvoeging van peilgebieden op den duur een minder complex watersysteem ontstaan, waardoor het beheer overzichtelijker wordt en de kans op wateroverlast afneemt. Een goed voorbeeld hiervan zijn de ontwikkelingen in de Zuidplaspolder.


CONCEPT

7

45

Vervolgproces en uitvoering 7.1 Inleiding

Hoofdstuk 7 kan beschouwd worden als een opmaat naar de uitvoering. In par.7.2 is aangegeven wie verantwoordelijk is voor de (resultaatplichtige) maatregelen, en op welke wijze de resultaatplicht in het vervolgproces wordt geborgd, en welke onzekerheden danwel randvoorwaarden daarbij gelden. In paragraaf 7.3 zijn de risico’s en onzekerheden en de in verband daarmee te hanteren voorbehouden ten aanzien van de resultaatplicht beschreven. Paragrafen 7.4 gaat in op de communicatiestrategie in het vervolgproces. Paragraaf 7.5 geeft beeld van de monitoring van maatregelen en effecten.

7.2 Resultaatplicht: wie en hoe? Voor de uitvoering van de maatregelen die formeel aan Brussel worden gerapporteerd geldt ingevolge art. @@@ van de KRW een resultaatplicht. Bij de implementatie binnen Nederland wordt gezien de onzekerheden rond de effecten van de maatregelen als uitgangspunt gehanteerd dat de resultaatplicht betrekking heeft op de uitvoering maatregelen als zodanig. In de subparagrafen zijn de uitgangspunten vermeld die worden gehanteerd bij het al of niet toekennen van de status ‘resultaatplichtige maatregel’ (par. 7.2.1) en bij de invulling van de verantwoordelijkheid voor de uitvoering van de maatregelen (par.7.2.2). In het werkproces wordt schriftelijk aan de diverse instantie gevraagd, bestuurlijk in te stemmen met de maatregelen. Daarbij worden ook de niet-resultaatplichtige maatregelen betrokken, inclusief datgene wat in par. 7.3 is beschreven over zwemwateren en overige wateren. In onderstaande tabel is voor de maatregelen tot 2015 aangegeven welke instantie verantwoordelijk zijn voor de uitvoering van de maatregelen, en in welke plannen deze moeten worden geborgd. Tabel 7.1. Maatregelen en resultaatplicht

Rapportage-eenheid Plassen Bergse Plassen

Extra KRW-maatregelen tot 2015

Trekker (waar vastleggen)

Overige rollen (en waar vastleggen)

Afzanden voorplas, aanleg natuurvriendelijke oevers en baggeren sloten Saneren waterbodem, afdekken waterbodem met zand, aanleg helofytenfilter, optimaliseren inlaat, natuurvriendelijke inrichting, visbeheer, vispassage Ontwikkelen ondiepe zones, opstellen beheersvisie

HHSK (WBP)

Bleiswijkse Zoom Hoge en Lage Bergse Bos ’t Weegje Boezems Schieland

Onderzoek functioneren watersysteem

HHSK (WBP)

Recr. Rottemeren: Medefinanciering:

Rotte + Rotte meren

- Beheer- en onderhoudsvisie Rotte en Rottemeren, - onderzoek waterstromen omleiden/scheiden, - ontwikkeling begroeibare zones - Vismigratie gemaal Schilthuis

HHSK (WBP)

Recreatieschap Rottemeren: Medefinanciering beheersvisie RWS: Medefinanciering vismigratie

Kralingse Plas

Zevenhuizerplas

HHSK (WBP)

Financiering sanering: p.m. Financiering meerkosten: overleg loopt R’dam: planologisch??

HHSK (WBP)

Recreatiewateren


CONCEPT

Rapportage-eenheid Ringvaart Vaart Bleiswijk

Extra KRW-maatregelen tot 2015 Beheersvisie Ringvaart, - vismigratie Abraham Kroes Studie naar optimaliseren waterstromen binnen boezemstelsel

46

Trekker (waar vastleggen) HHSK (WBP)

Overige rollen (en waar vastleggen) RWS: Medefinanciering vismigratie

HHSK (WBP)

Stedelijk gebied Krimpen a/d Ijssel

Prins Alexanderpolder

- Aanleg NVO’s, baggeren voor extra waterdiepte; - Aanpak riooloverstort? Aanleg NVO’s en verbreden Schollevaartse Tocht in Groene Zoom Optimaliseren vegetatiebeheer Schollevaar - Aanpak riooloverstort?

- HHSK?

Ivm synergie met RO ontwikkelingen geen maatregelen gepland - Aansluiten GTB op riolering, Aanleg NVO’s - Aanpak riooloverstort?

p.m. geen maatregel met autonome ontwikkeling - Riolering: gem. Lansingerland (rioleringsplan?) Schouw: HHSK (WBP) - RZG partijen (provincie gemeenten) - HHSK buiten functiewijzigingsgebieden (WBP) -Riolering gtb: gem. Z-M en W’veen - Vismigratie HHSK -Partijen RZG (provincie en gemeenten); - HHSK

- Gemeente KadIJ HHSK (WBP)

KadIJ: Grondverwerving KadIJ: planologische aanpassing? CadIJ: Grondverwerving CadIJ: Planologisch? ??: Uitvoering beheer

- Gemeente CadIJ

Polders Schieland Binnenwegsepolder

Polder Bleiswijk

Zuidplaspolder Noord

Opheffen winterpeil, aanleg NVO’s, - invoeren ecokleurenkoers overig water, aansluiten glastuinbouw op riolering, vismigratie

Zuidplaspolder Zuid

- opheffen winterpeil, aanleg NVO’s, - onderzoek vismigratie poldergemaal A. Kroes, invoeren ecokleurenkoers overig water Aanleg NVO’s, flexibel peilbeheer, - Provincie vismigratie, natuurvriendelijk maaibeheer

Waterparel ZPP (niet opgenomen in factsheets!) Veenweidegebied Bergambacht Den Hoek & Schuwagt Kromme Geer en Zijde Stolwijk

Waterrijk gebied Berkenwoude

Waterrijk EGB

W’veen: beschikbaar stellen grond voor NVO’

- HHSK: peilbesluit/peilbeheer RWS: medefinanciering vismigratie? SBB: toekomstig ‘groen’ beheer HHSK: peilbesluit

Stimuleringsmaatregelen agrariërs: efficiënte mestgift, aanleg/beheer NVO’s, baggeren sloten en toepassen natuurvriendelijk onderhoud/groene schouw - vismigratie Stolwijk (gemaal Verdoold) en Bergambacht (gemaal Krimpenerwaard)

HHSK

HHSK: aanpassen legger en schouwregime RWS: medefinanciering vismigratie

- Stimuleringsmaatregelen agrariërs: efficiënte mestgift, aanleg/beheer NVO’s, baggeren sloten en toepassen natuurvriendelijk onderhoud/groene schouw - Aanleg helofytenfilter bij AWZI Berkenwoude - Visie opstellen inrichting en gebruik - Aanleg NVO’s - Aanleg vismigratiemaatregelen

HHSK

HHSK: aanpassen legger en schouwregime

Vooralsnog worden geen KRW-

Te bepalen buiten

HHSK - HHSK - HHSK - HHSK en provincie (EHS)

Zwemwateren Zwarte plasje, Kralinger

HHSK: bijdrage riolering glastuinbouw HHSK: aanpassen keur en legger schouwvoering


Recreatieschap Hitland: medefinanciering onderzoek. RWS: medefinanciering vismigratie

CONCEPT

Rapportage-eenheid Esch, Zwaneneiland, Krimpenerhout

Rottemeren Noord, Bleiswijkse zoom, Kralingse Plas, Zevenhuizerplas no. 1, Zevenhuizerplas no. 2

47

Trekker Extra KRW-maatregelen tot (waar vastleggen) 2015 KRW proces maatregelen voor zwemwater genomen – dit wordt opgepakt als nadere uitwerking van de nieuwe zwemwaterrichtlijn (samen met de beheerders). Zie bij waterlichamen Zwemwateren die in oppervlaktewaterlichamen vallen: voorgestelde maatregelen leiden vaak tot verbetering, nooit tot verslechtering voor de zwemwaterfunctie. Verder zie hierboven.

Overige rollen (en waar vastleggen)

Overige wateren Alle wateren die niet zijn aangewezen als waterlichaam of zwemwater

Voor overige wateren worden geen KRW-maatregelen getroffen die onder de resultaatplicht vallen.

p.m. volgens lopend beleid, geen resultaatplicht

p.m.

Aandachtspunten: • In geel: niet als zodanig opgenomen in factsheets • Van Waterparel ZPP is (nog) geen factsheet • Groen: toegevoegd JL; ontbreekt in factsheet en overzicht par.5.4? • Blauw: vismigratie; 6-12 toegevoegd met kanttekeningen dat dit in eerste instantie een onderzoeksmaatregel is, waarna de feitelijke plaats en maatregelen worden vastgesteld.

7.3 Risico’s en onzekerheden Zoals eerder gesteld geldt voor de uitvoering van de KRW maatregelen een resultaatplicht. Dit houdt in dat de in het eerste SGBP gerapporteerde maatregelen uiterlijk eind 2015 moeten zijn uitgevoerd. De uitvoering van maatregelen kent in de praktijk echter een aantal afhankelijkheden en onzekerheden. Om verrassingen aan het eind van de planperiode te voorkomen zullen deze risico’s – voor zover in te schatten – in het SGBP en/of de onderliggende plannen en besluiten worden vermeld. Onderstaand zijn de belangrijkste beschreven. Hierbij hoeft niet altijd sprake te zijn van afstel, maar soms slechts van uitstel, c.q. doorschuiven naar een volgende planperiode. Daarbij is vermeld welke strategie (voorbehoud, randvoorwaarde) kan worden gehanteerd. Op één maatregel kunnen soms meerdere risico’s en strategieën van toepassing zijn. 1. Synergie: afhankelijkheid van meeliften met andere ontwikkelingen Ruimtelijke- en andere autonome ontwikkelingen als zodanig worden niet aangemerkt als resultaatplichtige maatregel. Het tempo en de dynamiek (verandering van plannen en inzichten) kan echter van grote invloed zijn op de te bereiken waterkwaliteitsverbetering. Strategie: Voor de inschatting van de effecten in het SGBP wordt uitgegaan van de meest recente inzichten op dat moment. In de voortgangsrapportages wordt aangegeven hoe de ontwikkelingen verlopen, en welke invloed dit heeft op de waterkwaliteitverbetering. 2. Medewerking of deelname aan regelingen Voor verschillende maatregelen is de vrijwillige medewerking nodig van ander partijen (overheden, terreinbeheerders of bedrijven). Soms wordt de deelname bevorderd door middel van voorlichting of een stimuleringsregeling. Desondanks blijft de mate van medewerking/deelname beperkt; de door de KRW vereiste publieke participatie levert hiervoor geen zekerheden of garanties op. Strategie: Over de medewerking van andere overheden en (overheidsgerelateerde) terreinbeheerders worden voorafgaand aan de planperiode zo goed mogelijke afspraken gemaakt. De resterende onzekerheden worden als zodanig vermeld bij de maatregelen. Met betrekking tot de medewerking van bedrijven of burgers wordt de resultaatplicht gekoppeld aan de uitvoering van de voorlichtingsactiviteit of het instellen van de Eindrapportage detailanalyse KRW, versie 11 december ’07

CONCEPT

48

stimuleringsregeling (dus niet aan de verbeteringsmaatregel als zodanig). In de voortgangsrapportages wordt aangegeven hoe de e.e.a. verloopt, en welke invloed dit heeft op de beoogde waterkwaliteitverbetering. 3. Grondverwerving Voor het uitvoeren van inrichtingsmaatregelen (ondermeer natuurvriendelijke oevers) is veelal grond nodig. Waar deze grond in eigendom is van overheden (bijv. gemeente, recreatieschap) is het uitgangspunt dat deze de benodigde oppervlakte daarvoor beschikbaar stelt. In andere gevallen moet de grond op vrijwillige basis worden aangekocht of eventueel via onteigening of andere wettelijke instrumenten worden verworven. Grondverwerving is daardoor zowel qua doorlooptijd en kosten als haalbaarheid vaak onzeker. Strategie: Over de beschikbaarstelling van gronden door andere overheden en terreinbeheerders worden voorafgaand aan de planperiode zo goed mogelijke afspraken gemaakt. De resterende onzekerheden worden als zodanig vermeld bij de maatregelen. Waar mogelijk een ruim gebied bepalen waarbinnen de grond verworven kan worden (evt. buiten het waterlichaam of voor een cluster van waterlichamen). De grondverwerving van andere eigenaren en rechthebbende wordt als risico bij de desbetreffende maatregelen vermeld. Zo mogelijk wordt aangegeven welke wettelijke middelen (zo nodig) worden ingezet, en de resultaatplicht koppelen aan de inzet van deze middelen. In de voortgangsrapportages wordt aangegeven hoe de e.e.a. verloopt. 4. Procedures (ruimtelijke ordening, vergunningen, bezwaren derden) Met name inrichtingsmaatregelen kunnen in Nederland veelal niet zondermeer worden uitgevoerd. De maatregel moet passen in het bestemmingplan, er zijn vergunningen of toestemming nodig van verschillende instanties (gemeente, waterschap, provincie, nutsbedrijven, etc.), en derden kunnen bezwaar maken tegen alle voorgenomen plannen en besluiten. Maatregelen kunnen daardoor worden vertraagd of onmogelijk gemaakt. Ook kunnen de kosten oplopen door de te stellen randvoorwaarden of schadevergoedingen. Strategie: Vooraf zo goed mogelijk in beeld brengen welke procedures e.d. van toepassing zijn, en daarover afstemmen met de betrokken instanties. Resterende onzekerheden vermelden bij de desbetreffende maatregel, en eventueel randvoorwaarden opnemen ten aanzien van eventuele meerkosten (zie 6). In de voortgangsrapportages wordt aangegeven hoe de e.e.a. verloopt. 5. Kosten, financiering en lasten Rond de geselecteerde maatregelen bestaan soms grote onzekerheden ten aanzien van de geraamde kosten, de medefinanciering door andere partijen, en eventuele subsidies van EU of Rijk (al dan niet via de provincie). De kosten zijn geraamd op prijspeil 2007, er is dus geen rekening gehouden met loon- en prijsstijgingen. Ook rentestijgingen kunnen van invloed zijn op de kosten en lasten. Het vaststellen van een KRW maatregel kan gelet op overwegingen van kosteneffectiviteit en disproportionele kosten (lastenstijgingen) niet inhouden dat die tot elke prijs moet worden uitgevoerd door de resultaatverantwoordelijke instantie. Strategie: Leg voorafgaand aan de planperiode zo concreet mogelijke afspraken (of intenties) vast met de betrokken partijen. Vermeld bij de maatregel welke uitgangspunten ten grondslag liggen aan de kostenraming (bijv. beschikbaarheid grond, transportafstanden, schone grond, kabels en leidingen; vgl. 4.), en geef aan wat de financiële randvoorwaarden zijn (bijv: maximale inzet waterschap bedraagt € ….) en welk deel van de financiering nog onzeker is. Maak eventueel in het algemeen een voorbehoud voor onvoorziene (andere) prioriteiten en economische ontwikkelingen, incl. loon- en prijsstijgingen en lasten. Tegenover de bovengenoemde risico’s dat bepaalde ‘resultaatplichtige’ maatregelen niet kunnen worden uitgevoerd, zullen zich soms kansen voordoen om extra maatregelen uit te voeren. Denk bijvoorbeeld aan het uitvoeren van maatregelen op grond van de nog uit te Eindrapportage detailanalyse KRW, versie 11 december ’07

CONCEPT

49

voeren onderzoeken, nieuwe autonome ontwikkelingen (ruimtelijke ordening, landinrichting, WB21) of het beschikbaar komen van extra financiering (subsidieregelingen e.d.). Mogelijk kunnen deze maatregelen deels worden aangemerkt als compensatie of vervanging voor maatregelen die niet kunnen worden uitgevoerd. De praktijk moet uitwijzen hoe Brussel met de onzekerheden en dynamiek van de praktijk zal omgaan. Vertrekpunt moet echter zijn dat partijen niet zijn gehouden om het onmogelijke te doen, en dat effectiviteit en financiële haalbaarheid ook tijdens de uitvoering een punt van toetsing en (her-)overweging zal zijn.

7.4 Communicatiestrategie Het accent voor participatie en communicatie lag tijdens het werkproces bij de betrokken overheden, terreinbeheerders en belangenbehartigers, vanwege het abstactieniveau van het proces. In het vervolgproces en zeker richting implementatie van de maatregelen zullen ook de bewoners en gebruikers in de omgeving nadrukkelijk worden betrokken, te beginnen met de ter visie legging van het SGBP en de Water(-beheers-) plannen c.a. Naast communicatie gericht op het verkrijgen van draagvlak of medewerking ook communicatie om het vele goede dat waterschap en gemeente tot stand brengen onder de aandacht te brengen.

7.5 Uitvoering PM nog uitwerken Iets opnemen over de zelfstandige verantwoordelijkheid die elke instantie heeft voor de door hen uit te voeren maatregelen. Anderzijds is samenwerking en het benutten van kansen om werk met werk te maken uiterst belangrijk om maatschappelijke kosten beheersbaar te houden. Het waterschap kan dat faciliteren door te rapporteren over de voortgang van het geheel (zie 7.6 monitoring) en eventueel te signaleren waar achterstanden dreigen te ontstaan. De formele regierol naar gemeenten en waterschap ligt bij de provincie; de toezichtrol naar de provincie ligt bij het Rijk.

7.6 Monitoring Monitoring heeft tot doel om na te gaan in hoeverre de gekozen maatregelen zijn uitgevoerd, welke relevante ontwikkelingen hebben plaats gevonden en in welke mate de beoogde waterkwaliteitsdoelen zijn bereikt. De informatie is nodig bij het opstellen van het tweede Stroomgebiedsbeheersplan (2016-2021) en zal daarvoor tijdig en in de juiste vorm beschikbaar moeten zijn. Voor het volgen van de waterkwaliteitsontwikkelingen onderscheidt de KRW de volgende categorieën van monitoring: Toestands- en Trendmonitoring: het volgen van de waterkwaliteitsontwikkeling op hoofdlijnen met als doel om op langere termijn veranderingen te constateren. Op landelijk- en regionaal niveau zijn er reeds afspraken gemaakt welke metingen gedaan moeten worden voor de rapportage aan Brussel. Voor het HHSK werkgebied geldt dat overigens alleen voor de ecologische toestand van de Rotte-boezem. Operationele monitoring: het bepalen van de toestand en de veranderingen daarin in de waterlichamen zelf. Normoverschrijdende stoffen worden gemeten. De algemeen fysisch-chemische toestand wordt jaarlijks- of één keer per drie jaar bepaald. De ecologische toestand van alle waterlichamen wordt elke drie jaar gemeten. Voor een overall bewaking en beschrijving van de ecologische toestand is dat voldoende. Het kan alleen wenselijk zijn de meetjaren af te stemmen op de jaren waarin maatregelen worden genomen. Bij specifieke maatregelen (bijv. Actief Biologisch Eindrapportage detailanalyse KRW, versie 11 december ’07

CONCEPT

-

50

Visstandbeheer) of bij kostbare maatregelen kan het wenselijk zijn aanvullende, meer frequente metingen uit te voeren. Nader onderzoek: is bedoeld om te bepalen waarom waterlichamen niet voldoen aan de normen. Dit vormt dus de basis van (vaak) éénmalige metingen. In het onderhavig plan is een aantal onderzoeken opgenomen die vallen onder de categorie nader onderzoek (bijv. onderzoeken recreatiewateren). Daarnaast is het nodig meer generiek onderzoek uit te voeren naar de samenhang tussen maatregelen en effecten. Het PLONS onderzoek, d.w.z. het onderzoek van Wageningen Universiteit naar het functioneren van sloten, is daarvan een voorbeeld.

Andere categorieën monitoring zijn het monitoren van de uitvoering van maatregelen (projectmonitoring) en het monitoren van voor de waterkwaliteit relevante (ruimtelijke) ontwikkelingen. Er zijn nog geen landelijke- of regionale concrete regels en afspraken voor de monitoring van de uit te voeren maatregelen en relevante ontwikkelingen. Het bewaken van de realisatie van de gekozen maatregelen is sowieso nodig om richting ‘Brussel’ te rapporteren over de ‘resultaatplichtige’ KRW maatregelen. Om een koppeling te kunnen maken met de te meten waterkwaliteit, is het nodig te weten wanneer, hoe en waar de maatregelen zijn genomen. HHSK stelt voor om hiertoe in 2008 een monitoringsplan op te stellen. Door HHSK wordt een format ontwikkeld waarmee eenvoudig en adequaat de voortgang, resultaten en (waar mogelijk) consequenties van de maatregelen in beeld kan worden gebracht. Daarnaast is het belangrijk om ook aandacht te besteden aan overige voor de waterkwaliteit relevante ontwikkelingen. Dit is een gezamenlijke verantwoordelijkheid van alle betrokkenen partijen. Tijdens periodiek overleg met alle partijen kunnen deze ontwikkelingen worden besproken. De groslijst aan maatregelen kan dienen als checklist.

7.7 Vervolgproces De inhoud van dit rapport vormt de input voor de koersbepaling door de betrokken overheden (waterschap, gemeenten, provincie, Rijkswaterstaat) binnen het gebied van Schieland en de Krimpenerwaard en met het oog op de afstemming binnen het deelstroomgebied Rijn West en op landelijk niveau. Indien nodig zal deze rapportage na afloop daarvan (voorjaar 2008?) worden aangepast aan de overeengekomen uitgangspunten. Het rapport vormt – met de eventuele wijzigingen – de basis voor de formele waterplannen van RWS, provincie en waterschap, en de waterplannen of raadsbesluiten van de gemeenten. De partijen zijn elk verantwoordelijk voor de tijdige standpuntbepaling en planvorming binnen hun organisatie. Waar nodig zal HHSK als trekker van het werkproces en integraal waterbeheerder binnen het gebied de besluitvorming ondersteunen en coördineren.


CONCEPT

Literatuur PM


51

CONCEPT

Bijlagen

1. Kort overzicht bijeenkomsten en communicatieactiviteiten. 2. Maatregel – effectrelaties 3. Kaarten 2, 3, 4, 5, 6, 12a, 12b, 13 en 16 uit het WBP. 4. Groslijst maatregelen en interpretatie HHSK 5. Factsheet/MCA per waterlichaam (welke maatregelen wel/niet en waarom)


52

CONCEPT

BIJLAGE 1 Overzicht bijeenkomsten en communicatieactiviteiten.

Platformbijeenkomsten Bijeenkomst 1 Bijeenkomst 2 Bijeenkomst 3 Bijeenkomst 4

26 september 2006 23 januari 2007 9 oktober 2007 18 december 2007

Klankbordgroepbijeenkomsten Bijeenkomst 1 27 november 2006 Bijeenkomst 2 26 maart 2007 Bijeenkomst 3 18 september 2007 Overleggen per deelgebied en met doelgroepen Wordt nog ingevuld Nieuwsbrief Digitale nieuwsbrief

Juli 2007


53

CONCEPT

54

BIJLAGE 2.Werkwijze maatregel-effect voorspelling Om zinvolle maatregelen te kunnen kiezen is het nodig inzicht te hebben in de relatie tussen maatregelen en effecten. Om aan te geven welke effectvoorspelling is gebruikt in dit rapport wordt in de onderstaande paragrafen achtereenvolgens beschreven: De reeds bestaande kennis en werkwijze van effectvoorspelling binnen HHSK. De specifieke beoordeling van de waterkwaliteit binnen de KRW. Integratie van de bestaande effectvoorspelling met KRW beoordeling. Het effect van individuele maatregelen. De toepassing per waterlichaam/cluster van waterlichamen. Bestaande HHSK benadering Om te kunnen aangeven welk effect bereikt kan worden met maatregelen, is het nodig het (gezamenlijk) effect van maatregelen te voorspellen. Binnen HHSK is hiervoor een methodiek ontwikkeld die aansluit bij de STOWA systematiek voor de beoordeling van de ecologische toestand van oppervlaktewateren. Deze methodiek is door HHSK recentelijk nog toegepast in de rapporten “Waterkwaliteitsbeelden Schieland” (2006) en “Waterkwaliteitskennis Krimpenerwaard” (2007). Bepalend in deze methodiek is dat het nut van maatregelen in eerste instantie wordt bepaald door de belasting met nutriënten (zie figuur 1). Grotere wateren als meren, plassen en kanalen zijn bij een te hoge nutriëntenbelasting troebel door een overmaat aan algen; kleinere wateren zoals sloten krijgen bij een overmaat aan nutriënten een dicht kroosdek.

Helder en plantenrijk

I: goede toestand, belasting onder laagste kritische grens

I

II

III

II: goed óf slecht, belasting tussen kritische grenzen III: slecht, belasting boven hoogste kritische grens

Troebel of kroosdek

laagste kritische grens

hoogste kritische grens

nutriëntenbelasting Figuur 1. Relatie nutriëntenbelasting en de toestand van het water De omslag van helder naar troebel water vindt plaats bij een relatief hoge belasting: de hoogste kritische grens. Deze grens is in het verleden vaak overschreden. Wateren boven deze grens (gebied III in fig. 1) zijn altijd troebel. De omslag terug naar een helder toestand, de laagste kritische grens, ligt veel lager. Voor het helder krijgen van troebel water moet de nutriëntenbelasting dus ver worden terug gebracht. Wateren beneden deze grens (gebied I) zijn altijd helder. In het gebied tussen de hoogste en laagste kritische grenzen kan het water óf helder óf troebel zijn (gebied II). Dit wordt deels door de historie bepaald (was het water al helder of troebel?), maar wordt ook bepaald door overige factoren. Tijdens zeer warme zomers kan helder water omslaan naar een troebele situatie, omdat algen beter groeien bij warm weer. Met grote ingrepen in het watersysteem als diep baggeren of actief biologisch beheer (viswegvangen) is het mogelijk het water te laten omslaan van troebel naar helder. Het effect van maatregelen hangt dus af van de situatie waarin het water verkeert: • In wateren in gebied III (boven de hoogste kritische grens) heeft alleen het afdoende terugdringen van de nutriëntenbelasting nut. Alle overige maatregelen leveren weinig tot niets op, vooral niet in het open water. In de oeverzone kan overigens nog wel een enigszins redelijk kwaliteit aanwezig zijn. Eindrapportage detailanalyse KRW, versie 11 december ’07

CONCEPT

•

•

55

In wateren in gebied I (beneden de laagste kritische grens) hebben veel maatregelen een aanvullend positief effect. De variatie aan waterplanten die groeien kan worden vergroot door bijvoorbeeld natuurvriendelijk onderhoud. Het ontwikkelen van natuurvriendelijke oevers zorgt voor een extra leefmilieu voor plant en dier. Het water is daardoor niet alleen helder en plantenrijk, maar is ook een geschikt leefmilieu voor veel verschillende planten diersoorten. In wateren in gebied II (tussen beide kritische grenzen) kunnen ook allerlei maatregelen zorgen voor een betere ecologische kwaliteit. Als het water nog troebel is, zijn eerst maatregelen als extra baggeren of actief biologisch (vis)beheer nodig om het helder te krijgen. Vervolgens kunnen aanvullende maatregelen als natuurvriendelijk onderhoud leiden tot een betere ecologische kwaliteit. Door de toch aanwezige nutriëntenbelasting wordt het water over het algemeen echter niet zo rijk aan planten- en diersoorten als in deelgebied I.

Voor de meeste wateren binnen HHSK is één van de voorgaande situaties het geval en is de nutriëntenbelasting (stikstof en fosfor) en de inrichting bepalend voor de ecologische toestand. In sommige wateren kan echter ook de belasting met zuurstofbindende stoffen (organisch materiaal door overstorten, bladval, zeer veel bagger) een knelpunt zijn. In die gevallen dient eerst dit type knelpunt opgelost te worden voordat voorgaand “nutriëntenmodel” relevant wordt. De belasting met toxische stoffen (bestrijdingsmiddelen e.d.) is binnen HHSK niet of nauwelijks een knelpunt (zie hoofdstuk 3 en 4). Slechts in sommige wateren is de aanwezigheid van toxische stoffen een belemmering voor het behalen van een goede ecologische toestand. KRW beoordeling In de KRW boordeling staat de ecologie centraal: wateren worden beoordeeld op het voorkomen van algen, wateren oeverplanten, macrofauna en vis. De KRW beoordeling kent echter een aantal specifieke regels bij deze beoordeling die van belang zijn voor de effectbepaling van maatregelen, namelijk: Er wordt onderscheid gemaakt in vier klassen: slecht, ontoereikend, matig en goed (GEP); De klasse goed is de kwaliteit die gehaald kan worden bij een lage belasting met stoffen en bij een optimale inrichting, beheer en onderhoud; Er is een beoordeling voor 4 ecologische onderdelen: algen, planten, macrofauna en vis. Dit worden deelmaatlatten genoemd; Het eindoordeel is gelijk aan de slechtste deelmaatlat score (“one out all out”). Hoofdstuk 4 gaat meer in detail in op deze KRW beoordeling. Integratie De KRW beoordeling van de ecologische toestand richt zich net als de methode van HHSK op het ecologisch functioneren van oppervlaktewateren. Er zijn echter wel wat verschillen tussen beide methoden. Ten behoeve van deze detailanalyse zijn de methoden geïntegreerd. In deze paragraaf gaan we in op de integratie van de methoden. Binnen de KRW beoordeling wordt het uiteindelijk effect van alle maatregelen gereduceerd tot één van de volgende klassen: slecht, ontoereikend, matig of goed. In de HHSK beoordelingsmethode, die is gebaseerd op de STOWA systematiek, worden vijf klassen gehanteerd. Figuur 2 rechts illustreert hoe de samenhang tussen maatregelen en klassen is volgens de HHSK-STOWA beoordeling.


CONCEPT

56

Figuur 2. Beoordelingsklassen volgens methode KRW (links) en HHSK-STOWA (rechts) Wij hebben aangenomen dat om te voldoen aan de voorwaarden om de klasse goed te krijgen, volgt dat de belasting met stoffen altijd beneden de laagste kritische belasting dient te liggen (figuur 1). Het principe van “one out all out” betekent dat de ecologische kwaliteit automatisch slecht is als één of meer bepalende factoren “duidelijk beperkend” (zie 5.2.1) zijn. Dit is vertaald door aan te nemen dat alle wateren boven de kritische stoffenbelasting altijd slecht scoren (figuur 2). Bij een gemiddelde stoffenbelasting wordt de ecologische kwaliteit mede bepaald door inrichting, beheer en onderhoud. Bij een “slechte” situatie wat betreft inrichting, beheer en onderhoud is de ecologische kwaliteit ook nog slecht, terwijl bij een “goede” situatie wat betreft inrichting, beheer en onderhoud de kwaliteit maximaal matig kan worden als gevolg van de stoffenbelasting (vergelijk figuur 1 en figuur 2). Daartussen is de ecologische kwaliteit ontoereikend. Om “slecht” en “goed” concreet te maken, is voor elke relevante inrichtings-, beheeren onderhoudsmaatregel aangegeven welk effect deze heeft op de afzonderlijke ecologische deelmaatlatten. Dit is gedaan middels een puntensysteem. “Slecht” is hierbij (arbitrair) vertaald in minder dan 20% van het maximaal mogelijk aantal inrichtings- en beheerpunten en “goed” in meer dan 60% van deze punten. Bij een lage stoffenbelasting wordt de ecologische kwaliteit ook nog bepaald door de inrichting, het beheer en het onderhoud. Dankzij de lage belasting is de ecologische kwaliteit echter steeds een klasse beter bij dezelfde inrichting-, beheeren onderhoudssituatie dan bij een gemiddelde stoffenbelasting (figuur 2; linkerfiguur). Effect inrichtings-, beheeren onderhoudsmaatregelen Voor relevante maatregelen is op basis van bestaande rapportages (zoals Waterkwaliteitsbeelden Schieland en Kwaliteitskennis Krimpenerwaard), literatuur en expert judgement een effectinschatting gemaakt voor algen, ondergedoken waterplanten, oeverplanten, macrofauna en vis. Deze onderdelen zijn weer opgesplitst conform de deelmaatlatten zoals die voor KRW zijn opgesteld (zoals % brasem bij vissen en kroosbedekking bij waterplanten; zie rapportage Grontmij 2007). Per maatregel is een score gegeven hoe effectief deze maatregel is als deze optimaal wordt uitgevoerd. Deze score is gegeven in een getal tussen 0 en 5. Heel effectieve maatregelen krijgen een 5 voor een bepaald deelaspect, niet effectieve een 0. Getracht is om de verschillen in effecten tussen de verschillende maatregelen op deze wijze kwantitatief te maken. Per maatregel is per deelmaatlat uitgewerkt hoeveel punten een bepaalde maatregel Eindrapportage detailanalyse KRW, versie 11 december ’07

CONCEPT

57

krijgt (onderstaande tabel). Verder is nagegaan of maatregelen wel voor alle waterlichamen ecologisch relevant zijn. Indien dat niet zo is telt voor het betreffende waterlichaam die bepaalde maatregel niet mee. Tabel 1. Maatregelen waarvoor een ecologische effectinschatting is gemaakt. INRICHTING WATERSYSTEEM Oevervegetatie ontwikkelen Ruimte voor aangepast onderhoud hoofdwatergangen kleurcode Kunstwerken passeerbaar voor vissen Overwinteringsputten voor vis Paaiplaatsen ontwikkelen

eenheid

drempel

ecologisch optimum

% open water

2%

10%

% van water # in combi met prioriteit % open water % open water

0%

100% roze

Afh. van WL 0% 2%

Afh. van WL 2% 5%

20

30

0,4

0,75

0,4

1,00

0% 0% 0% 5% 5% 95%

100% 100% 100% 40% 50% 99%

BEHEER EN ONDERHOUD Flexibel peilbeheer Baggeren sloten (waterdiepte) Baggeren hoofdwatergangen (waterdiepte) Toepassen aangepast onderhoud hoofdwatergangen kleurcode Blauw Geel Roze Natuurvriendelijk onderhoud in overig water Enten van waterplanten Actief biologisch (vis)beheer

cm +/- streefpeil m waterdiepte altijd 100% oppervlak m waterdiepte altijd 100% oppervlak

% van water % van water % van water % oppervlak % oppervlak % van kg vis

Voor baggeren is een uitsplitsing gemaakt in polderwatergangen en hoofdwatergangen. De mogelijkheden in (bredere) hoofdwatergangen zijn anders dan die in (smallere) polderwatergangen. Voor ruimtelijke mogelijkheden voor het toepassen van natuurvriendelijk beheer en onderhoud is gebruik gemaakt van de ecokleurenkoers. De kleurcodes geven aan in hoeverre er ruimte is voor natuurvriendelijk onderhoud. Per maatregel is vervolgens nagegaan of er een drempelwaarde bestaat of een bepaalde maatregel zinvol wordt of dat er ook al een effect te verwachten is als die een beetje wordt uitgevoerd. Daarna is per maatregel nagegaan bij welke mate van toepassing het maximaal ecologisch effect wordt bereikt. Door ervan uit te gaan dat het effect lineair oploopt met de intensiteit is te berekenen hoeveel punten een bepaalde inzet van een maatregel voor een deelmaatlat krijgt. Als voorbeeld de inzet van natuurvriendelijke oevers (ontwikkelen oevervegetatie). In tabel 5.1 is aangegeven dat de drempel voor het ontwikkelen van oevervegetatie 2% van het open water is, en dat het maximale rendement wordt behaald bij 10% oevervegetatie. Indien er 6% oevervegetatie wordt ontwikkeld is dus het ecologisch effect de helft van het maximaal haalbare. Voor macrofauna wordt de maatregel als zeer zinvol gezien en krijgt dus maximaal 5 punten. Bij de inzet van 6% natuurvriendelijke oever krijgt deze maatregel voor macrofauna 2,5 punten.

Op deze manier is het mogelijk om voor ieder maatregelenpakket per deelmaatlat na te gaan hoeveel punten er worden behaald. Deze behaalde punten worden gedeeld door het theoretisch maximaal mogelijk haalbare aantal punten voor de ecologisch relevante maatregelen. Dit quotiënt levert het % van het maximaal te halen aantal punten. Dit percentage wordt toegepast in figuur 2. Toepassing per waterlichaam Per waterlichaam is eerst de huidige situatie bepaald, zowel wat betreft de huidige ecologische kwaliteit als wat betreft bepalende factoren. Hierbij kan een vergelijking worden Eindrapportage detailanalyse KRW, versie 11 december ’07

CONCEPT

58

gemaakt tussen de daadwerkelijk gemeten ecologische kwaliteit en die zoals die volgens hiervoor beschreven methodiek zou moeten zijn op basis van de bepalende factoren. Op basis van de verhouding tussen deze twee is per maatlat (algen, planten, macrofauna, vissen) een factor berekend waarmee de berekende ecologische kwaliteit dient te worden gecorrigeerd om de gemeten ecologische kwaliteit te verkrijgen. Deze correctiefactor is gebruikt bij het doorrekenen van beoogde maatregelen. Daarna zijn de volgende stappen doorlopen om te bepalen wat het effect van (beoogde) maatregelen naar verwachting is: 1. Inschatting huidige belasting van stoffen: voor nutriënten, zuurstofbindende én voor toxische stoffen is ingeschat of de huidige belasting vanuit het omliggend land laag, midden of hoog is (tabel 5.4). Hierbij is gebruik gemaakt van de kennis beschreven in Waterkwaliteitsbeelden Schieland, Waterkwaliteitskennis Krimpenerwaard en de indeling van belastingen zoals omschreven in de achtergrondsdocumentatie. 2. Bepalen omvang belasting verminderende en compenserende maatregelen: een aantal (regionale) maatregelen kan de belasting verminderen of compenseren (tabel 3). De omvang na het nemen van maatregelen wordt hier omschreven. 3. Inschatten stoffenbelasting na stap 2: de uiteindelijke stoffenbelasting is het resultaat van stap 1 en stap 2. Hierbij is zowel de kennis uit stap 1 als expert judgement over de maatregelen uit stap 2 gebruikt. Het resultaat leidde tot een (eventueel) nieuwe klasse van de stoffenbelasting: laag, midden of hoog. 4. Kwantificeren omvang inrichtingmaatregelen: de beoogde inrichtingsmaatregelen zijn gekwantificeerd in ecologisch relevante eenheden (tabel 1). 5. Kwantificeren beheer en onderhoudsmaatregelen: de beoogde beheer en onderhoudsmaatregelen zijn gekwantificeerd in ecologisch relevante eenheden (tabel 1). 6. Berekening nieuwe ecologische kwaliteit: op basis van de bestaande ecologische kwaliteit, de belastingklasse uit stap 3, de puntenscore voor de inrichtings-, beheeren onderhoudsmaatregelen uit stap 4 en 5 is de verwachte ecologische kwaliteit ingeschat volgens het model van figuur 2. Tabel 2. Belasting verminderende en compenserende maatregelen Verminderen mestemissie Veen(water)bodem afdekken met zand Helofytenfilter (voorzuivering) aanleggen Inlaatwater chemisch defosfateren. Streefpeil verhogen Waterstromen omleiden/scheiden Doorspoelen Bladval verminderen AWZI aanpassen Verminderen overstortemissie gemengd stelsel Verantwoord afkoppelen Ongerioleerde panden aansluiten (of IBA) Verminderen emissie gewasbeschermingsmiddelen Onkruidbeheer openbare ruimte


CONCEPT

59

Tabel 3. Onderscheid tussen verschillende categorieën stoffenbelasting

Laag

Nutriëntenbelasting - Het water is zeer eutroof en daardoor gedomineerd door algen of kroos. - Belasting is boven de hoogste kritische grens. - Wordt geschat op basis van belastings-schattingen uit waterkwaliteitsbeelden en op basis van metingen in de Krimperwaard. - Het betreft primair intensieve landbouwgebieden met een beperkt % open water.

Midden

- Belasting is tussen de laagste en hoogste kritische grens. - Wordt geschat op basis van belastings-schattingen uit waterkwaliteitsbeelden en op basis van metingen in de Krimperwaard. - Het betreft vele wateren met een diversiteit aan bronnen.

Hoog

- Belasting is beneden de laagste kritische grens. - Wordt geschat op basis van belastingsschattingen uit waterkwaliteitsbeelden en op basis van metingen in de Krimperwaard. - Het betreft geïsoleerde wateren zonder menselijke belastingen.

Zuurstofbelasting - De zuurstofhuishouding is ernstig verstoord: zuurstofloze omstandigheden komen regelmatig voor. - Het water wordt regelmatig belast met overstortwater, overmatig belast met bladval en/of heeft een zeer grote hoeveelheid bagger (ondiep). - In de waterlichamen komt dit slechts op enkele plekken voor met een gering effect op het waterlichaam als geheel. - De zuurstofhuishouding is niet optimaal: lage en/of hoge zuurstofgehaltes komen van tijd tot tijd voor. - De oorzaken kunnen divers zijn: zeer voedselrijk, veel waterplanten, af en toe (kleine) overstorten, matige hoeveelheden bagger, veel bodemwoelende vis, verstoring door het maaibeheer etc. - Deze omstandigheden komen zeer veel voor in de waterlichamen. - De zuurstofhuishouding is optimaal: zuurstofgehaltes zijn hoog en schommelingen beperkt. - Er zijn niet of nauwelijks belastingen met zuurstofbindende stoffen, de voedselrijkdom is laag, de dimensies van de waterpartij zijn goed, er is geen overmatige vegetatie en er zijn geen bodem-woelende vissen en het onderhoud veroorzaakt geen verstoring. - Deze omstandigheden komen alleen voor in laagste belaste en goed beheerde wateren


Toxische belasting - Er is een overmaat aan toxische stoffen zoals bestrijdings-middelen of zware metalen, waardoor de ecologie als geheel merkbaar is verstoord. - Er zijn (waren) grote lozingen van toxische stoffen. - Deze omstandigheden komen allen nog voor bij calamiteiten of illegale (punt)lozingen.

- Sommige toxische stoffen overschrijden normen, waardoor individuele soorten zichtbaar aangetast zijn. - Er zijn (waren) af en toe geringe, diffuse belastingen van toxische stoffen (drift, uit- en afspoeling). - Deze omstandigheden komen verspreid in de waterlichamen voor en zijn het gevolg van kleine puntlozingen, gebruik van stoffen in de landbouw of in de openbare ruimte. - Toxische stoffen ontbreken in zijn geheel of komen zo sporadisch voor dat er hoogstens een enkel individuele plant of dier is aangetast. - Er is geen vervuilingsbron, de vervuiling is van lang geleden of ligt ver weg. - Deze omstandigheden zijn beperkt tot enkele laagbelaste geïsoleerde wateren.

CONCEPT

60

BIJLAGE 3 Kaarten Waterbeheerplan HHSK 2007 - 2010 Vanwege de bestandsgrootte van de in deze bijlage opgenomen kaarten wordt in de digitale versie van dit rapport verwezen naar de website van HHSK, waar de kaarten te downloaden zijn. Door het aanklikken van onderstaande links wordt de kaart in uw webbrowser geopend (let op: de bestanden zijn soms enkele megabytes groot). Kaart 2 bodemkaart Kaart 3 functie landgebruik Kaart 4 externe plannen Kaart 5 aanvoersysteem Kaart 6 afvoersysteem Kaart 12 A toekomstige ontwikkelingen – streekplan Kaart 12 B toekomstige ontwikkelingen - streekplan herziening Kaart 13 Overzicht bestemmingsplannen Kaart 16 Ecokleurenkoers


CONCEPT

BIJLAGE 4 Groslijst maatregelen KRW


61

landelijke groslijst vasthouden water in haarvaten van het systeem omleiden/scheiden waterstromen verbreden (snel) stromend water / hermeanderen, NVO < 3 m verbreden (snel) stromend water / hermeanderen, 3m < NVO < 10 m verbreden (snel) stromend water / hermeanderen, NVO > 10 m verbreden watergang/-systeem langzaam stromend of stilstaand: NVO < 3 m verbreden watergang/-systeem langzaam stromend of stilstaand: : 3m < NVO < verbreden watergang/-systeem langzaam stromend of stilstaand: : NVO > 10 m verbreden watergang/-systeem : aansluiten wetland aanleg nevengeul verdiepen watergang/-systeem (overdimensioneren) verondiepen watergang/-systeem aanpassen streefpeil vispasseerbaar maken kunstwerken aanleg speciale leefgebieden voor vis, fauna & flora

HHSK groslijst Waterstromen omleiden/scheiden

Ruimte voor aangepast onderhoud (geel of roze)

Streefpeil verhogen Kunstwerken passeerbaar voor vissen Overwinteringsputten voor vis Paaiplaatsen ontwikkelen

overig

Beheermaatregelen invoeren/wijzigen doorspoelen uitvoeren actief visstands- of schelpdierstandsbeheer uitvoeren actief vegetatiebeheer (enten, zaaien, planten) uitvoeren op waterkwaliteit gericht onderhouds-/maaibeheer (water & natte verwijderen (baggeren) eutrofe waterbodem verwijderen (baggeren) vervuilde waterbodem (m.u.v. eutrofe waterbodem) afdekken vervuilde waterbodem aanpassen begroeiing langs water beheren van grootschalige grondwaterverontreinigingen overig

Doorspoelen Actief biologisch (vis)beheer Enten van waterplanten Toepassen aangepast onderhoud hwg (geel of roze) Onderhoud in overig water baggeren sloten (waterdiepte) baggeren hwg (waterdiepte) baggeren sloten (waterdiepte) baggeren hwg (waterdiepte) Veen(water)bodem afdekken met zand Bladval verminderen Oevervegetatie ontwikkelen Inlaatwater chemisch defosfateren. Flexibel peilbeheer

Bronmaatregelen verminderen emissie nutriënten landbouw verminderen emissie zware metalen en overige microverontreinigingen verminderen emissie scheepvaart verminderen emissie verkeer verminderen emissie industrie verminderen emissie huishoudens/producten saneren uitlogende oeverbescherming verminderen emissies bouwmaterialen verminderen emissie gewasbeschermingsmiddelen stad overig

Verminderen mestemissie Verminderen emissie gewasbeschermingsmiddelen Diffuse bronnen saneren Scheepvaart Diffuse bronnen saneren Verkeer Diffuse bronnen saneren Industrie Diffuse bronnen saneren Bouw- en Diffuse bronnen saneren Bouw- en Onkruidbeheer openbare ruimte Diffuse bronnen saneren Recreatie

Immissiemaatregelen optimaliseren afvalwaterketen/rwzi afkoppelen 'niet-verontreinigd' hemelwater en rioolvreemd water opheffen lekke riolen aanpakken overstorten gemengde stelsels afkoppelen verhard oppervlak met zuiveringsvoorziening vergaande zuivering rwzi opheffen ongezuiverde lozingen spuitvrije zones mestvrije zones aanleg zuiveringsmoeras bij lozings- en/of innamepunt saneren verontreinigde landbodems en/of grondwater overig

AWZI aanpassen Verantwoord afkoppelen Verminderen overstortemissie gemengd stelsel Verantwoord afkoppelen AWZI aanpassen Ongerioleerde panden aansluiten (of IBA)

Helofytenfilter (voorzuivering) aanleggen

Ruimtelijke maatregelen wijzigen landbouwfunctie beperken recreatie beperken scheepvaart wijzigen visserij wijzigen stedelijke functie mijden risicovolle functies in grondwaterbeschermingsgebieden verminderen / verplaatsen van de grondwaterwinning Stopzetten van kleine winningen (campings) overig

Generieke maatregelen brongericht nutrienten brongericht bestrijdingsmiddelen aanpassen/introduceren (nieuwe) wetgeving overig

Overige maatregelen uitvoeren onderzoek geven van voorlichting aanpassen/introduceren weten/of regelgeving financiele maatregelen overig

BELASTING COMPENSERENDE MAATREGELEN INRICHTING WATERSYSTEEM BEHEER EN ONDERHOUD AANVULLENDE MAATREGELEN CHEMIE

CONCEPT

BIJLAGE 5 Factsheet maatregelen per waterlichaam


62

MAATREGELEN BELASTING COMPENSERENDE MAATREGELEN Verminderen mestemissie Veen(water)bodem afdekken met zand Helofytenfilter (voorzuivering) aanleggen Inlaatwater chemisch defosfateren. Streefpeil verhogen

onomkeerbaarheid

KORTE TOELICHTING (specifiek per wat.lich)

Uitgewerkte maatregel

Doorspoelen

+ er zijn geen meren en plassen ivm interne grote, diffuse bronnen niet effectief geen significante bronnen niet mogelijk vanwege functies ivm vervallen inlaatpunt (maatregel al uitgevoerd) ivm aanwezigheid overstorten en bladval

Bladval verminderen

Significante schade, mitigeren via bladvissen

Waterstromen omleiden/scheiden

AWZI aanpassen Verminderen overstortemissie gemengd stelsel Verantwoord afkoppelen Ongerioleerde panden aansluiten (of IBA) Verminderen emissie gewasbeschermingsmiddelen Onkruidbeheer openbare ruimte INRICHTING WATERSYSTEEM

Wel/niet door voor kostenanalyse

Kr1 Krimpen a/d IJssel waterlichaam

relevantie

Naam en nummer: Waterlichaam/Beschermd gebied/Waterparel/overige water Type: Status:

+/+ + + + -

+ -

+ +

-

+ + geen lozingen op dit waterlichaam + 1 toe te schrijven + autonome maatregel afwateringsgebied, niet 1 op aan+WL + + autonome maatregel afwateringsgebied, niet 1 op 1 toe te schrijven aan+WL + In geheel krimpenerwaard al plaatsgevonden + In stedelijk gebied geen gewassen + Niet relevant, DOB methode volstaat

Bijzonderheden

+ + +

+ + + + +

+ + +

+ +

+

+

+ +

+ +

+ +

WL is geen meer of plas WL ligt niet geïsoleerd

+ -

+ + +

+ -

geen significante bron geen significante bron geen significante bron

+ + -

+ + + + +

+ + -

Niet relevant, geen prioritaire kunstwerken vissterfte vooralsnog geen knelpunt

Niet mogelijk vanwege functies

Toepassen aangepast onderhoud hwg (geel of roze) Onderhoud in overig water

Tijd/kosten 2010-2015

waterplanmaatregel, opnemen? waterplanmaatregel, opnemen?

EUR 41.666 investering, EUR beheer onbekend

3,2 km

baggeren hwg (waterdiepte)

Enten van waterplanten Actief biologisch (vis)beheer AANVULLENDE MAATREGELEN CHEMIE Diffuse bronnen saneren Bouw- en Consumentenproducten Diffuse bronnen saneren Verkeer Diffuse bronnen saneren Recreatie Diffuse bronnen saneren Scheepvaart Diffuse bronnen saneren Industrie

Kader

dient op rijksniveau te worden opgepakt

Oevervegetatie ontwikkelen Ruimte voor aangepast onderhoud (geel of roze) Kunstwerken passeerbaar voor vissen Overwinteringsputten voor vis Paaiplaatsen ontwikkelen BEHEER EN ONDERHOUD Flexibel peilbeheer baggeren sloten (waterdiepte)

Waar/hoeveel

+/-

aanleg nvo's (zie oevervegetatie ontwikkelen)

(zie oevervegetatie ontwikkelen)

(zie baggeren hwg) baggeren extra waterdiepte 1500 m3; 2800 m watergang lopend beleid, geen extra maatregel autonome ontwikkeling - aanpassing schouwbeleid, geen extra maatregel

dient op rijksniveau te worden opgepakt dient op rijksniveau te worden opgepakt

kostendrage 95% HHSK, 5% gemeente

EUR 330.00 investering

na 2015

MAATREGELEN

onomkeerbaarheid


Uitgewerkte maatregel +/-

BELASTING COMPENSERENDE MAATREGELEN Verminderen mestemissie Veen(water)bodem afdekken met zand Helofytenfilter (voorzuivering) aanleggen Inlaatwater chemisch defosfateren. Streefpeil verhogen

+ WL is geen meer of plas ivm interne grote, diffuse bronnen niet effectief Is geen relevante bron Niet relevant bij huidige functies, significante schade bij substantiele verhoging

Waterstromen omleiden/scheiden Doorspoelen Bladval verminderen AWZI aanpassen Verminderen overstortemissie gemengd stelsel Verantwoord afkoppelen Ongerioleerde panden aansluiten (of IBA) Verminderen emissie gewasbeschermingsmiddelen Onkruidbeheer openbare ruimte INRICHTING WATERSYSTEEM


Kr2 Kromme Geer en Zijde waterlichaam

relevantie


Staan geen bomen langs wl geen AWZI lozend op wl geen stedelijk gebied niet stedelijk; geen significante bron in geheel Krimpenerwaard op orde alleen gras in gebied geen stedelijk gebied

+ + + +

+ -

-

-

+

+

+

+ -

+ + + + + + + +

+ -

Oevervegetatie ontwikkelen

Kunstwerken passeerbaar voor vissen

Niet relevant, geen prioritaire kunstwerken

Overwinteringsputten voor vis Paaiplaatsen ontwikkelen BEHEER EN ONDERHOUD

vissterfte vooralsnog geen knelpunt

Flexibel peilbeheer

Niet relevant, significante schade bij substantiele peilfluctuatie (>20cm)

baggeren sloten (waterdiepte) baggeren hwg (waterdiepte) Toepassen aangepast onderhoud hwg (geel of roze) Onderhoud in overig water

Niet relevant, betreft overige watergangen


WL is geen meer of plas WL is geen geïsoleerd gebied

Kader

Bijzonderheden


dient op rijksniveau te worden opgepakt, stimuleringsmaatregel mestgift (SNGW)

lopende onderzoeksmaatregel, ikv nieuw waterhuishoudingsplan KRIWA lopende onderzoeksmaatregel, ikv nieuw waterhuishoudingsplan KRIWA

aanleg natuurvriendelijke oever


Waar/hoeveel

+/-

+ +

+ +

+ +


+

+ + +

+


+ + +

+ + +

+ + +

lopend beleid, geen extra maatregel lopend beleid, geen extra maatregel lopend beleid, geen extra maatregel

-

+ + +

-

+ + -

+ + + + +

+ + -


1,4 km

EUR 7000 realisatie, EUR 500/jr beheer

na 2015

MAATREGELEN BELASTING COMPENSERENDE MAATREGELEN Verminderen mestemissie Veen(water)bodem afdekken met zand Helofytenfilter (voorzuivering) aanleggen Inlaatwater chemisch defosfateren. Streefpeil verhogen

onomkeerbaarheid


WL is geen meer of plas Is geen relevante bron Niet relevant bij functie landbouw (significante schade bij substantiële verhoging)

Waterstromen omleiden/scheiden Doorspoelen Bladval verminderen

AWZI aanpassen Verminderen overstortemissie gemengd stelsel Verantwoord afkoppelen Ongerioleerde panden aansluiten (of IBA) Verminderen emissie gewasbeschermingsmiddelen Onkruidbeheer openbare ruimte INRICHTING WATERSYSTEEM


Kr3 Waterrijk Berkenwoude waterlichaam

relevantie


kritische grens is niet te halen Staan geen bomen langs wl

Niet relevant, te lokaal effect. niet stedelijk; geen significante bron in geheel Krimpenerwaard op orde alleen gras in gebied geen stedelijk gebied

+ + -

+/+ + + +

+ + -

-

-

-

+ -

+ + +

+ -

+ -

+ + + + + +

Kunstwerken passeerbaar voor vissen Overwinteringsputten voor vis Paaiplaatsen ontwikkelen BEHEER EN ONDERHOUD Flexibel peilbeheer

Niet relevant, geen prioritaire kunstwerken vissterfte vooralsnog geen knelpunt


Communicatiemaatregel, 13 boeren

geen bewoning

Bijzonderheden

Tijd/kosten 2010-2015 EUR 4000

lopende onderzoeksmaatregel, ikv nieuw waterhuishoudingsplan KRIWA

Helofytenfilter AWZI Berkenwoude

0,015 Km2

EUR 290.000 investering, EUR 60.000 grondverwervin g, EUR 1000/jr beheer

aanleg nvo's

7,1 km

EUR 35.000 investering, EUR 2600/jr beheer

+ +


+

+ + +

+


-

-

-

+ + +

+ + +

+ + +

+ -

+ + +

+ -

+ -

+ + + + +

+ -

stimulering grotere waterdiepte (eenmalig extra baggeren)

74 km

Samen naar Goed Water

EUR 69.954 eenmalige investering

135 km

Samen naar Goed Water

EUR 15.209 jaarlijkse kosten

lopend beleid, geen extra maatregel lopend beleid, geen extra maatregel stimulering natuurvriendelijk onderhoud


Kader

(zie AWZI aanpassen)

+ +

Onderhoud in overig water Enten van waterplanten Actief biologisch (vis)beheer AANVULLENDE MAATREGELEN CHEMIE Diffuse bronnen saneren Bouw- en Consumentenproducten Diffuse bronnen saneren Verkeer Diffuse bronnen saneren Recreatie Diffuse bronnen saneren Scheepvaart Diffuse bronnen saneren Industrie

Verminderen mestemissie

+ +

baggeren sloten (waterdiepte) baggeren hwg (waterdiepte) Toepassen aangepast onderhoud hwg (geel of roze)

Waar/hoeveel

+ -

Oevervegetatie ontwikkelen Ruimte voor aangepast onderhoud (geel of roze)



na 2015

MAATREGELEN

onomkeerbaarheid




+ WL is geen meer of plas ivm interne grote, diffuse bronnen niet effectief Is geen relevante bron Niet relevant bij functie landbouw (significante schade bij substantiële verhoging)



Kr5 Stolwijk waterlichaam

relevantie


Staan geen bomen langs wl Niet relevant, AWZI voldoet voor KRW geen stedelijk gebied niet stedelijk; geen significante bron in geheel Krimpenerwaard op orde alleen gras in gebied geen stedelijk gebied

+ + + +

+ -

-

-

+

+

+

+ -

+ + + + + + + +

+ -

Oevervegetatie ontwikkelen + +

+ +

+ +



baggeren sloten (waterdiepte) baggeren hwg (waterdiepte) Toepassen aangepast onderhoud hwg (geel of roze) Onderhoud in overig water Enten van waterplanten Actief biologisch (vis)beheer AANVULLENDE MAATREGELEN CHEMIE Diffuse bronnen saneren Bouw- en Consumentenproducten Diffuse bronnen saneren Verkeer Diffuse bronnen saneren Recreatie Diffuse bronnen saneren Scheepvaart Diffuse bronnen saneren Industrie

Niet relevant, betreft overige watergangen WL is geen meer of plas WL is geen geïsoleerd gebied

Bijzonderheden




8,1 km

(zie oevervegetatie ontwikkelen) vispasseerbaarheid kunstwerken


Kader


aanleg nvo's


Waar/hoeveel

+/-

+ +

+ + +

+ +


+ + +

+ + +

+ + +


-

+ + +

-

+ + -

+ + + + +

+ + -


maatregel betreft onderzoek en uitvoering geselecteerde locaties. Definitieve selectie van waterlichamen/kunstwerken op basis van onderzoek.

bijdrage RWS?

EUR 200.000

na 2015

MAATREGELEN

onomkeerbaarheid




+ WL is geen meer of plas ivm interne grote, diffuse bronnen niet effectief Is geen relevante bron Niet relevant bij functie landbouw (significante schade bij substantiële verhoging)



Kr6 Bergambacht waterlichaam

relevantie


Staan geen bomen langs wl Niet relevant, AWZI voldoet voor KRW geen stedelijk gebied niet stedelijk; geen significante bron in geheel Krimpenerwaard op orde alleen gras in gebied geen stedelijk gebied

+ + + +

+ -

-

-

+

+

+

+ -

+ + + + + + + +

+ -


+ +

+ +



baggeren sloten (waterdiepte) baggeren hwg (waterdiepte) Toepassen aangepast onderhoud hwg (geel of roze) Onderhoud in overig water

Niet relevant, betreft overige watergangen



Bijzonderheden




10 km



Kader


aanleg nvo's


Waar/hoeveel

+/-

+ +

+ + +

+ +


+ + +

+ + +

+ + +


-

+ + +

-

+ + -

+ + + + +

+ + -



bijdrage RWS?

EUR 200.000

na 2015

MAATREGELEN

onomkeerbaarheid




+ + + WL is geen meer of plas + ivm interne grote, diffuse bronnen niet effectief + Is geen relevante bron + niet mogelijk vanwege functie; wel na aanpassing functie



Kr7 Den Hoek en Schuwagt waterlichaam

relevantie


Staan geen bomen langs wl geen AWZI lozend op wl geen stedelijk gebied niet stedelijk; geen significante bron in geheel Krimpenerwaard op orde alleen gras in gebied geen stedelijk gebied

+ -

+

+

+

+ -

+ + + + + + + +

+ -

Oevervegetatie ontwikkelen Ruimte voor aangepast onderhoud (geel of roze) Kunstwerken passeerbaar voor vissen Overwinteringsputten voor vis Paaiplaatsen ontwikkelen BEHEER EN ONDERHOUD Flexibel peilbeheer


baggeren sloten (waterdiepte) baggeren hwg (waterdiepte) Toepassen aangepast onderhoud hwg (geel of roze) Onderhoud in overig water Enten van waterplanten Actief biologisch (vis)beheer AANVULLENDE MAATREGELEN CHEMIE Diffuse bronnen saneren Bouw- en Consumentenproducten Diffuse bronnen saneren Verkeer Diffuse bronnen saneren Recreatie Diffuse bronnen saneren Scheepvaart Diffuse bronnen saneren Industrie

Niet relevant, betreft overige watergangen WL is geen meer of plas WL is geen geïsoleerd gebied

+ + +

+ + + + +

+ + +

+ + +

+ + +

+ + +

-

+ + +

-

+ + -

+ + + + +

+ + -

Kader

Bijzonderheden




aanleg nvo's

Niet relevant, geen prioritair kunstwerk vissterfte vooralsnog geen knelpunt

Waar/hoeveel

+/-





11,5 km


na 2015

MAATREGELEN BELASTING COMPENSERENDE MAATREGELEN Verminderen mestemissie Veen(water)bodem afdekken met zand

onomkeerbaarheid


Bb1 Binnenwegsepolder waterlichaam

relevantie



Uitgewerkte maatregel + -

+/+ +

+ -

+

+

+

+

+

+

Geen betere aanvoerroutes mogelijk

+ -

+ +

+ -

Geen bomen langs waterlichaam Geen awzi lozend op waterlichaam Waterllichaam niet in stedelijk gebied

+ -

+ + + +

+ -

Alles is reeds gerioleerd

+ -

+ +

+ -

Geen stedelijk gebied

+ -

+ +

+ -

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+ + + +

+ + +

+ + +

Waterlichaam is geen geïsoleerd meer Geen geïsoleerde situatie

+ -

+ + +

+ -

Geen significante bron Geen significante bron Geen significante bron

+ + -

+ + + + +

+ + -

WL is geen meer of plas

+/-


Inlaatwater chemisch defosfateren. Streefpeil verhogen Waterstromen omleiden/scheiden Doorspoelen Bladval verminderen AWZI aanpassen Verminderen overstortemissie gemengd stelsel

Verantwoord afkoppelen Ongerioleerde panden aansluiten (of IBA)

Verminderen emissie gewasbeschermingsmiddelen Onkruidbeheer openbare ruimte INRICHTING WATERSYSTEEM Oevervegetatie ontwikkelen



Overwinteringsputten voor vis

Paaiplaatsen ontwikkelen BEHEER EN ONDERHOUD Flexibel peilbeheer baggeren sloten (waterdiepte) baggeren hwg (waterdiepte) Toepassen aangepast onderhoud hwg (geel of roze)

Niet mogelijk vanwege functie

Onderhoud in overig water Enten van waterplanten Actief biologisch (vis)beheer AANVULLENDE MAATREGELEN CHEMIE Diffuse bronnen saneren Bouw- en Consumentenproducten Diffuse bronnen saneren Verkeer Diffuse bronnen saneren Recreatie Diffuse bronnen saneren Scheepvaart Diffuse bronnen saneren Industrie OVERIGE MAATREGELEN

Waar/hoeveel

Kader

Bijzonderheden


dient op rijksniveau te worden opgepakt Vanwege toekomstige RO ontwikkeling verandert waterlichaam. Maatregelen volgen nadat RO ontwikkeling duidelijk is. Vanwege toekomstige RO ontwikkeling verandert waterlichaam. Maatregelen volgen nadat RO ontwikkeling duidelijk is. Vanwege toekomstige RO ontwikkeling verandert waterlichaam. Maatregelen volgen nadat RO ontwikkeling duidelijk is. Vanwege toekomstige RO ontwikkeling verandert waterlichaam. Maatregelen volgen nadat RO ontwikkeling duidelijk is.

Vanwege toekomstige RO ontwikkeling verandert waterlichaam. Maatregelen volgen nadat RO ontwikkeling duidelijk is. Vanwege toekomstige RO ontwikkeling verandert waterlichaam. Maatregelen volgen nadat RO ontwikkeling duidelijk is.

Vanwege toekomstige RO ontwikkeling verandert waterlichaam. Maatregelen volgen nadat RO ontwikkeling duidelijk is. Vanwege toekomstige RO ontwikkeling verandert waterlichaam. Maatregelen volgen nadat RO ontwikkeling duidelijk is. Vanwege toekomstige RO ontwikkeling verandert waterlichaam. Maatregelen volgen nadat RO ontwikkeling duidelijk is. Vanwege toekomstige RO ontwikkeling verandert waterlichaam. Maatregelen volgen nadat RO ontwikkeling duidelijk is. Vanwege toekomstige RO ontwikkeling verandert waterlichaam. Maatregelen volgen nadat RO ontwikkeling duidelijk is.

lopend beleid, geen extra maatregel lopend beleid, geen extra maatregel lopend beleid, geen extra maatregel Vanwege toekomstige RO ontwikkeling verandert waterlichaam. Maatregelen volgen nadat RO ontwikkeling duidelijk is.


na 2015

onomkeerbaarheid

MAATREGELEN


BELASTING COMPENSERENDE MAATREGELEN Verminderen mestemissie Veen(water)bodem afdekken met zand Helofytenfilter (voorzuivering) aanleggen Inlaatwater chemisch defosfateren. Streefpeil verhogen Waterstromen omleiden/scheiden

+/+ + + Waterlichaam is geen meer of plas + ivm grote interne diffuse bronnen niet zinvol + ivm grote interne diffuse bronnen niet zinvol Niet relevant, significante schade bij substantiele verhoging + +

Doorspoelen Bladval verminderen AWZI aanpassen Verminderen overstortemissie gemengd stelsel

Verantwoord afkoppelen

Ongerioleerde panden aansluiten (of IBA)

geen bomen langs waterlichaam geen AWZI lozend op waterlichaam autonome maatregel afwateringsgebied, niet 1 op 1 toe te schrijven aan WL autonome maatregel afwateringsgebied, niet 1 op 1 toe te schrijven aan WL


Bb2 Polder Bleiswijk waterlichaam

relevantie



Waar/hoeveel

+ +

niet relevant

+ +

+ + + +

+ +

+

+

+

+

+

+

+ -

+ +

+ -

2010-2015

Loopt, tzt aanpassen waterlichaam wordt meegenomen in onderzoek waterstromen Rotte (geen extra maatregel)

maatregelen worden uitgezocht door gemeente

lopend beleid, geen nieuwe maatregel

Onderhoud in overig water Enten van waterplanten Actief biologisch (vis)beheer AANVULLENDE MAATREGELEN CHEMIE Diffuse bronnen saneren Bouw- en Consumentenproducten Diffuse bronnen saneren Verkeer Diffuse bronnen saneren Recreatie Diffuse bronnen saneren Scheepvaart Diffuse bronnen saneren Industrie

oevervegetatie ontwikkelen + + Niet relevant, geen prioritaire kunstwerkenVooralsnog geen knelpunt +

+ + + + +

+ + +

+ + + +

+ + +

+ + +

Niet relevant, betreft overige watergangen waterlichaam is geen geïsoleerd meer geen geïsoleerde situatie

-

+ + +

-


+ + -

+ + + + +

+ + -

Niet mogelijk vanwege functies

Tijd/kosten

lopend beleid, geen nieuwe maatregel

Oevervegetatie ontwikkelen Ruimte voor aangepast onderhoud (geel of roze) Kunstwerken passeerbaar voor vissen Overwinteringsputten voor vis Paaiplaatsen ontwikkelen BEHEER EN ONDERHOUD Flexibel peilbeheer baggeren sloten (waterdiepte) baggeren hwg (waterdiepte) Toepassen aangepast onderhoud hwg (geel of roze)

Bijzonderheden

Glastuinbouw wordt aangesloten op riolering

kostenverdeling gemeente/waterschap nog onduidelijk

Aansluiten glastuinbouw op riolering Verminderen emissie gewasbeschermingsmiddelen Onkruidbeheer openbare ruimte INRICHTING WATERSYSTEEM

Kader

+/-





1,2 km (5m breed?)

EUR 5.000.000 investering

EUR 85.000 investering, EUR 3000/jr onderhoud

na 2015

MAATREGELEN BELASTING COMPENSERENDE MAATREGELEN Verminderen mestemissie Veen(water)bodem afdekken met zand Helofytenfilter (voorzuivering) aanleggen Inlaatwater chemisch defosfateren. Streefpeil verhogen Waterstromen omleiden/scheiden Doorspoelen Bladval verminderen AWZI aanpassen Verminderen overstortemissie gemengd stelsel Verantwoord afkoppelen Ongerioleerde panden aansluiten (of IBA) Verminderen emissie gewasbeschermingsmiddelen Onkruidbeheer openbare ruimte INRICHTING WATERSYSTEEM Oevervegetatie ontwikkelen Ruimte voor aangepast onderhoud (geel of roze) Kunstwerken passeerbaar voor vissen Overwinteringsputten voor vis Paaiplaatsen ontwikkelen BEHEER EN ONDERHOUD Flexibel peilbeheer baggeren sloten (waterdiepte) baggeren hwg (waterdiepte) Toepassen aangepast onderhoud hwg (geel of roze) Onderhoud in overig water Enten van waterplanten Actief biologisch (vis)beheer AANVULLENDE MAATREGELEN CHEMIE Diffuse bronnen saneren Bouw- en Consumentenproducten Diffuse bronnen saneren Verkeer Diffuse bronnen saneren Recreatie Diffuse bronnen saneren Scheepvaart Diffuse bronnen saneren Industrie OVERIGE MAATREGELEN

onomkeerbaarheid


Bb3 Bleiswijkse Zoom waterlichaam

relevantie


KORTE TOELICHTING (specifiek per wat.lich) geen landbouw geen veenbodem geïsoleerd gebied

geïsoleerd gebied te lange verblijftijd geen bomen langs waterlichaam geen AWZI lozend op waterlichaam waterlichaam niet in stedelijk gebied geen rioolstelsel aanwezig geen panden geen landbouw waterlichaam niet in stedelijk gebied

Uitgewerkte maatregel + + -

+/+ + + + + + + + + + + + + +

+ + -

+ + + + +

+ + + + +

+ + + + +

(zie onderzoeksmaatregel) (zie onderzoeksmaatregel) (zie onderzoeksmaatregel) (zie onderzoeksmaatregel) (zie onderzoeksmaatregel)

+ + + + + + +

+ + + + + + +

+ + + + + + +

(zie onderzoeksmaatregel) lopend beleid, geen extra maatregel lopend beleid, geen extra maatregel lopend beleid, geen extra maatregel (zie onderzoeksmaatregel) (zie onderzoeksmaatregel) (zie onderzoeksmaatregel)

+ -

+ + + + +

+ -

Kader

Bijzonderheden


(zie onderzoeksmaatregel) (zie onderzoeksmaatregel)


onderzoek functioneren watersysteem Uitvoeren onderzoek

Waar/hoeveel

+/-

Van dit waterlichaam is onvoldoende bekend om maatregelen voor te stellen. Hiertoe wordt eerst onderzoek verricht, tbv uitvoering van maatregelen in SGBP II

EUR 75.000

na 2015


onomkeerbaarheid


Bb4 Hoge&Lage Bergse Bos waterlichaam

relevantie


KORTE TOELICHTING (specifiek per wat.lich) Geen landbouw aawezig Geen veenbodem aanwezig Het zijn geïsoleerde waterlichamen Is al flexibel peilbeheer Waterlichamen zijn geïsoleerd Er is een te lange verblijftijd Staan geen bomen langs de oevers Er is geen lozende AWZI Waterlichamen niet in stedelijk gebied Geen rioolstelsel aanwezig Geen panden Geen landbouw aanwezig Geen stedelijk gebied

Huidig beheer vormt al geen beperking

Is al flexibel peilbeheer

Huidig beheer vormt al geen beperking

geen bewoning geen significante bron geen significante bron geen significante bron


+/+ + + + + + + + + + + + + +

+ -

+ + + +

+ + + + +

+ + + +

(zie onderzoeksmaatregel)

+ + + + +

+ + + + + + +

+ + + + +

(zie onderzoeksmaatregel) lopend beleid, geen extra maatregel lopend beleid, geen extra maatregel

+ -

+ + + + +

+ -

Kader

Bijzonderheden



(zie onderzoeksmaatregel) (zie onderzoeksmaatregel) (zie onderzoeksmaatregel)

(zie onderzoeksmaatregel) (zie onderzoeksmaatregel) (zie onderzoeksmaatregel)



Waar/hoeveel

+/-


EUR 75.000

na 2015

MAATREGELEN BELASTING COMPENSERENDE MAATREGELEN Verminderen mestemissie Veen(water)bodem afdekken met zand Helofytenfilter (voorzuivering) aanleggen

Inlaatwater chemisch defosfateren. Streefpeil verhogen Waterstromen omleiden/scheiden Doorspoelen Bladval verminderen AWZI aanpassen Verminderen overstortemissie gemengd stelsel Verantwoord afkoppelen Ongerioleerde panden aansluiten (of IBA) Verminderen emissie gewasbeschermingsmiddelen Onkruidbeheer openbare ruimte INRICHTING WATERSYSTEEM

onomkeerbaarheid


Bb5 Vaart Bleiswijk waterlichaam

relevantie


KORTE TOELICHTING (specifiek per wat.lich) Er is geen landbouw Geen mineraliserende veenbodem Geen ruimte voor Door functieveranderingen in het gebied ontstaat vanzelf beter inlaatwater Vast streefpeil Waterlichaam heeft doorvoerfunctie Niet relevant, nauwelijks bomen langs WL Loost geen AWZI Waterlichaam niet in stedelijk gebied Niet stedelijk; afkoppeling niet nodig Niet relevant, Vaart heeft alleen aanvoerfunctie Er is geen landbouw Waterlichaam niet in stedelijk gebied

Uitgewerkte maatregel +

+/+ + -

-

+

+ + +

+

-

+ + + +

-

-

+ + +

-


Niet mogelijk zonder significante schade

Ruimte voor aangepast onderhoud (geel of roze) Kunstwerken passeerbaar voor vissen Overwinteringsputten voor vis Paaiplaatsen ontwikkelen BEHEER EN ONDERHOUD Flexibel peilbeheer baggeren sloten (waterdiepte) baggeren hwg (waterdiepte) Toepassen aangepast onderhoud hwg (geel of roze) Onderhoud in overig water Enten van waterplanten Actief biologisch (vis)beheer AANVULLENDE MAATREGELEN CHEMIE Diffuse bronnen saneren Bouw- en Consumentenproducten Diffuse bronnen saneren Verkeer Diffuse bronnen saneren Recreatie Diffuse bronnen saneren Scheepvaart Diffuse bronnen saneren Industrie OVERIGE MAATREGELEN

Ecokl blauw kan niet worden aangepast Niet relevant, geen prioritair kunstwerk vooralsnog geen knelpunt Kan geen ruimte worden gemaakt

+ + +

+ + -

-

Vast streefpeil Niet relevant, WL is boezemwater watergang is voldoende diep Ecokl blauw kan niet worden aangepast Niet relevant, WL is boezemwater Waterlichaam ligt niet geïsoleerd Waterlichaam ligt niet geïsoleerd

+ -

+ + + + +

-


+ + -

+ + + + +

+ + -

Uitvoeren onderzoek

Waar/hoeveel

Kader

Bijzonderheden

+/-




studie naar optimaliseren waterstromen binnen boezemstelsel

kosten meegenomen bij OWL Rotte/Ringvaart

na 2015


BELASTING COMPENSERENDE MAATREGELEN Verminderen mestemissie Veen(water)bodem afdekken met zand Helofytenfilter (voorzuivering) aanleggen Inlaatwater chemisch defosfateren. Streefpeil verhogen Waterstromen omleiden/scheiden Doorspoelen Bladval verminderen AWZI aanpassen Verminderen overstortemissie gemengd stelsel Verantwoord afkoppelen Ongerioleerde panden aansluiten (of IBA) Verminderen emissie gewasbeschermingsmiddelen Onkruidbeheer openbare ruimte INRICHTING WATERSYSTEEM

Er is geen landbouw Waterlichaam is geen meer/plas afvoerende watergang en niet effectief Is geen significante bron verhogen is mogelijk?

geen AWZI

alles gerioleerd geen landbouw


MAATREGELEN

onomkeerbaarheid

Rd1 Polder Prins Alexander waterlichaam M3 kunstmatig

relevantie


Uitgewerkte maatregel -

+/+ +

-

+ + + + + + +

+ + + + + + + + + + + +

+ + + + + + +


Kunstwerken passeerbaar voor vissen Overwinteringsputten voor vis Paaiplaatsen ontwikkelen BEHEER EN ONDERHOUD Flexibel peilbeheer baggeren sloten (waterdiepte) baggeren hwg (waterdiepte) Toepassen aangepast onderhoud hwg (geel of roze) Onderhoud in overig water Enten van waterplanten Actief biologisch (vis)beheer AANVULLENDE MAATREGELEN CHEMIE Diffuse bronnen saneren Bouw- en Consumentenproducten Diffuse bronnen saneren Verkeer Diffuse bronnen saneren Recreatie Diffuse bronnen saneren Scheepvaart Diffuse bronnen saneren Industrie

+

+

+

+ + +

+ + + +

+ + + +

Flexibel is niet mogelijk vanwege functies + + + + + alleen geisoleerde meren en plassen alleen geisoleerde meren en plassen

+ + + + + +

+ + + + -

+ + -

+ + + + +

+ -

vooralsnog geen probleem

geen sign. bron geen sign. bron geen sign. bron

Kader

Bijzonderheden


waterplanmaatregel, opnemen? waterplanmaatregel, opnemen? waterplanmaatregel, opnemen? waterplanmaatregel, opnemen? lopend beleid, geen extra maatregel waterplanmaatregel, opnemen?

waterplanmaatregel, opnemen?

Verbreding en NVO Schollevaartsetocht


Waar/hoeveel

+/-

scholletocht verbreden(zie oevervegetatie ontwikkelen) obv prioritering (zie oevervegetatie ontwikkelen)

lopend beleid, geen extra maatregel lopend beleid, geen extra maatregel lopend beleid, geen extra maatregel lopend beleid, geen extra maatregel


Schollevaartsetocht verbreding 8 m (4m water, 4m NVO) over 2 km

financiering middels ILG (provincie)

EUR 100.000 investering, EUR 47.000 grondverwervin g, EUR 5000/jr onderhoud

na 2015



MAATREGELEN

onomkeerbaarheid

Rd2 Kralingse Plas waterlichaam M27 kunstmatig

relevantie


+

+/+ +

+

+

+

+

+

+

+

Waterstromen omleiden/scheiden

+ +

+ +

+ +

Doorspoelen Bladval verminderen AWZI aanpassen

-

+ + +

-

+

+

+

+ -

+ + + +

+ -

BELASTING COMPENSERENDE MAATREGELEN Verminderen mestemissie Veen(water)bodem afdekken met zand

geen landbouw


Inlaatwater chemisch defosfateren. Streefpeil verhogen

te lange verblijftijd geen problemen met bladval geen AWZI

Verminderen overstortemissie gemengd stelsel Verantwoord afkoppelen Ongerioleerde panden aansluiten (of IBA) Verminderen emissie gewasbeschermingsmiddelen Onkruidbeheer openbare ruimte INRICHTING WATERSYSTEEM

nvt geen landbouw nvt


+ +

+ +

+ +

+ + +

+ +

+ -

+ +

+ -

+ + +

+ + +

+ + +

+ +

+ +

+ +

+ + + -

+ + + + +

+ + -


Kader

afdekken waterbodem met zand

80 ha / 120000 m3

IPKP

helofytenfilter aanleggen

0,006 km2 oppervlakte

IPKP

meren al diep genoeg

mogelijkheden zeer beperkt (paar cm)

defosfateren inlaatwater

IPKP

lopend beleid, geen extra maatregel (is in IPKP opgenomen) Afleiden van voedselrijk water Optimaliseren inlaat van water

IPKP IPKP

Enten van waterplanten

schade aan functies geen sign. bron geen sign. bron

Tijd/kosten

geen kosten voor grondverwerving

€ 3.000.000 realisatie € 48.000, onderhoud € 2.500/jr realisatie € 180.000, onderhoud € 48.000/jr

€ 12.000 € 60.000

maatregel uitgewerkt in deelgemeentelijk waterplan, geen extra maatregel Afkoppelen in de wijk Kralingen via autonoom beleid, geen extra maatregel

realisatie € 120.000, onderhoud € 5.000/jr

IPKP 5241 m2, 5000 m3 sediment

zie oevervegetatie ontwikkelen een duiker met een verval van 1.30 m passerbaar maken (13 treden)

IPKP € 120.000

zie oevervegetatie ontwikkelen onderzoek loopt

Saneren waterbodem plas

Toepassen aangepast onderhoud hwg (geel of roze) Onderhoud in overig water

Bijzonderheden

2010-2015

aanleg vispassage

baggeren hwg (waterdiepte)

Actief biologisch (vis)beheer AANVULLENDE MAATREGELEN CHEMIE Diffuse bronnen saneren Bouw- en Consumentenproducten Diffuse bronnen saneren Verkeer Diffuse bronnen saneren Recreatie Diffuse bronnen saneren Scheepvaart Diffuse bronnen saneren Industrie

Waar/hoeveel

Inrichting oever en moeras zones in de plas


Overwinteringsputten voor vis Paaiplaatsen ontwikkelen BEHEER EN ONDERHOUD Flexibel peilbeheer baggeren sloten (waterdiepte)


onderhoud van aangelegde oevervegetatie lopend beleid, geen extra maatregel evt. na sanering, nog niet duidelijk dus geen extra maatregel Aktief biologisch beheer dient op rijksniveau te worden opgepakt dient op rijksniveau te worden opgepakt

volledig betaald uit subsidie, Provincie kostendrager

0,8 km2

IPKP

€ 8.400.000

€ 330.000

na 2015


BELASTING COMPENSERENDE MAATREGELEN Verminderen mestemissie Veen(water)bodem afdekken met zand Helofytenfilter (voorzuivering) aanleggen Inlaatwater chemisch defosfateren. Streefpeil verhogen Waterstromen omleiden/scheiden Doorspoelen Bladval verminderen AWZI aanpassen Verminderen overstortemissie gemengd stelsel Verantwoord afkoppelen Ongerioleerde panden aansluiten (of IBA) Verminderen emissie gewasbeschermingsmiddelen Onkruidbeheer openbare ruimte INRICHTING WATERSYSTEEM

+ al gebeurd al gebeurd + niet mogelijk vanwege bebouwing wordt in toekomst omgeleid naar Bleiswijk-Zuid + te lange verblijftijd geen problemen met bladval geen AWZI + geen overstort direct op de plas geen afkoppeling mogelijk + aan Voorplas nog een paar panden geen landbouw nvt geen landbouw


MAATREGELEN

onomkeerbaarheid

Rd3 Bergse Plassen waterlichaam M27 kunstmatig

relevantie


+/+ + + + -

+ -

+ + + + + + + + +

+ + + -

Oevervegetatie ontwikkelen Ruimte voor aangepast onderhoud (geel of roze) Kunstwerken passeerbaar voor vissen Overwinteringsputten voor vis Paaiplaatsen ontwikkelen BEHEER EN ONDERHOUD Flexibel peilbeheer baggeren sloten (waterdiepte) baggeren hwg (waterdiepte) Toepassen aangepast onderhoud hwg (geel of roze) Onderhoud in overig water Enten van waterplanten Actief biologisch (vis)beheer AANVULLENDE MAATREGELEN CHEMIE Diffuse bronnen saneren Bouw- en Consumentenproducten Diffuse bronnen saneren Verkeer Diffuse bronnen saneren Recreatie Diffuse bronnen saneren Scheepvaart Diffuse bronnen saneren Industrie


Waar/hoeveel

afzanden voorplas

40 Ha, 100.000 m3

+ -

+ + + + +

geen sign. bron geen sign. bron

+ + + + +

€ 1.000.000

lopend beleid, geen extra maatregel

500 meter, lokatie nog te bepalen

EUR 150.000 investering, onderhoud onbekend

Integraal Plan Bergse Plassen

+ -

+ + -

Tijd/kosten

aanleg gemaal en afvoerwatergang al in uitvoering, geen extra maatregel

+ vanwege bebouwing aanliggende sloten zijn te ondiep en dienen te worden gebaggerd (door gemeente) Baggeren sloten Berg en Broek park + + nvt, hoogstens nautisch + geen onderhoud nodig bij plassen + geen overig water + + + lopend beleid, geen extra maatregel + + + lopend beleid, geen extra maatregel + + + -

Bijzonderheden

2010-2015

NVO aanlegggen geen beperking aanwezig isolatie gewenst meren al diep genoeg al aanwezig

Kader

+/-


uit te voeren door Gemeente Rotterdam, deelgemeente Hilligersberg-Schiebroek

door gemeente?

kosten onbekend

na 2015



In de boezem geen landbouw Alleen in meren en plassen van belang geen ruimte geen significante bron niet mogelijk vanwege functie


kritische grens niet te halen geen bomen langs waterlichaam geen AWZI Niet direct op Rotte Niet direct op Rotte

Niet direct op Rotte


MAATREGELEN

onomkeerbaarheid

RO 1 Rotteboezem Waterlichaam M3 Sterk veranderd relevantie



+/+ + + -

-

+ + -

+ + + + + + + + +

+ + -

+

+

+

alleen binnen de kades Oevervegetatie ontwikkelen

+

Onderzoek waterstromen omleiden/scheiden

+ +

+ + -

+ -

+ +

+ +

+

in boezem geen overig water alleen in meren en plassen alleen geisoleerde meren en plassen

+ -

+ + + +

+ -

generiek beleid, lokale handhaving generiek beleid vereist generiek beleid, lokale handhaving geen significante bron geen significante bron

+ + + -

+ + + + +

+ + -

diep genoeg Vaste kades; geen ruimte boezemfunctie en bebouwing in boezem geen sloten

Toepassen aangepast onderhoud hwg (geel of roze) Onderhoud in overig water Enten van waterplanten Actief biologisch (vis)beheer AANVULLENDE MAATREGELEN CHEMIE Diffuse bronnen saneren Bouw- en Consumentenproducten Diffuse bronnen saneren Verkeer Diffuse bronnen saneren Recreatie Diffuse bronnen saneren Scheepvaart Diffuse bronnen saneren Industrie

Bijzonderheden

Tijd/kosten

Voor zowel Rotte meren als Rotte boezem.

Kosten verdeeld over beide waterlichamen

EUR 25.000

Wordt door autonome ontwikkeling opgelost

onderz. mogelijkheden natuurvriendelijke oevers

onderzoek naar mogelijke binnenstedelijke lokaties voor aanleg NVOs in samenhang met stedebouwkundige inpassing.

EUR 50.000


ontwikkelen oevervegetatie door aanleg verondiepingen binnen proviel. Lokatie: Rotte boven de A12.

EUR 200.000 investering, EUR 5.000/jr beheer

vispasseerbaarheid kunstwerken


bijdrage RWS?

EUR 200.000



EUR 25.000

+

Kunstwerken passeerbaar voor vissen Overwinteringsputten voor vis Paaiplaatsen ontwikkelen BEHEER EN ONDERHOUD Flexibel peilbeheer baggeren sloten (waterdiepte) baggeren hwg (waterdiepte)

Kader

2010-2015

alleen binnen de kades, zeer beperkt Ruimte voor aangepast onderhoud (geel of roze) +

Waar/hoeveel

+/-

lopend beleid, geen extra maatregel Beheer- en onderhoudsvisie Rotte


na 2015

Toelichting


in boezem geen landbouw alleen in meren en plassen niet mogelijk tussen bron en waterlichaam geen significante bron onmogelijk wegens boezemfunctie


kritische grens niet te halen geen bomen langs waterlichaam geen AWZI lozend op waterlichaam niet in stedelijk gebied niet in stedelijk gebied geen landbouw geen stedelijk gebied


MAATREGELEN

onomkeerbaarheid

RO 2 Rottemeren Waterlichaam M25 Sterk veranderd relevantie



+/+ + + + -

-

+ + -

+ + + + + + + + +

+ + -

Oevervegetatie ontwikkelen Ruimte voor aangepast onderhoud (geel of roze) Kunstwerken passeerbaar voor vissen Overwinteringsputten voor vis Paaiplaatsen ontwikkelen BEHEER EN ONDERHOUD Flexibel peilbeheer baggeren sloten (waterdiepte) baggeren hwg (waterdiepte)

+ + + +

+ + + + +

+ + + +

+ +

+ +

+

in boezem geen overig water alleen in geïsoleerde meren alleen in geïsoleerde meren

+ -

+ + + +

+ -

generiek beleid, lokale handhaving generiek beleid vereist generiek beleid, lokale handhaving geen significante bron geen significante bron

+ + + -

+ + + + +

+ + -

diep genoeg

vast peil In boezem geen sloten

Toepassen aangepast onderhoud hwg (geel of roze) Onderhoud in overig water Enten van waterplanten Actief biologisch (vis)beheer AANVULLENDE MAATREGELEN CHEMIE Diffuse bronnen saneren Bouw- en Consumentenproducten Diffuse bronnen saneren Verkeer Diffuse bronnen saneren Recreatie Diffuse bronnen saneren Scheepvaart Diffuse bronnen saneren Industrie

Onderzoek waterstromen omleiden/scheiden

Kader

Bijzonderheden




EUR 25.000

Wordt door autonome ontwikkeling opgelost

Oevervegetatie ontwikkelen alleen binnen profiel

Waar/hoeveel

+/-

Binnen profiel verondiepen en aanleggen ondiepe zones tbv ontwikkeling oevervegetatie. +/- 6 Ha in de Rottemeren

EUR 800.000



lopend beleid, geen extra maatregel Beheer- en onderhoudsvisie Rotte




EUR 25.000

na 2015

MAATREGELEN BELASTING COMPENSERENDE MAATREGELEN Verminderen mestemissie Veen(water)bodem afdekken met zand Helofytenfilter (voorzuivering) aanleggen Inlaatwater chemisch defosfateren. Streefpeil verhogen Waterstromen omleiden/scheiden Doorspoelen Bladval verminderen AWZI aanpassen Verminderen overstortemissie gemengd stelsel Verantwoord afkoppelen Ongerioleerde panden aansluiten (of IBA)

onomkeerbaarheid


Zu1 Zuidplaspolder Noord waterlichaam

relevantie



voor slootsystemen buiten proportioneel Geen significante bron Geen significante bron


+/+ + + +

Waar/hoeveel

+ -

beperkte fluctuatie 0,2 m ipv vaste zomer- en RZG winterpeilen

oevervegetatie ontwikkelen + +

+ +

+ +

Kunstwerken passeerbaar voor vissen Overwinteringsputten voor vis Paaiplaatsen ontwikkelen BEHEER EN ONDERHOUD Flexibel peilbeheer baggeren sloten (waterdiepte) baggeren hwg (waterdiepte) Toepassen aangepast onderhoud hwg (geel of roze) Onderhoud in overig water Enten van waterplanten Actief biologisch (vis)beheer AANVULLENDE MAATREGELEN CHEMIE Diffuse bronnen saneren Bouw- en Consumentenproducten Diffuse bronnen saneren Verkeer Diffuse bronnen saneren Recreatie Diffuse bronnen saneren Scheepvaart Diffuse bronnen saneren Industrie

niet mogelijk vanwege bodeminstabiliteit

+ +

+ +

+ + -

+ + + + +

+ + -

3,3 km

EUR 165.000 investering, EUR 10.000 beheer/jr


EUR 200.000


- maar leidt - tot significante schade geen fluctuatie mogelijk: onomkeerbaarheid+ mitigeerbaar + + + lopend beleid, geen extra maatregel + + + lopend beleid, geen extra maatregel + + + lopend beleid, geen extra maatregel + + + invoeren ecokleurenkoers overig water + waterlichaam is niet geïsoleerd + waterlichaam is niet geïsoleerd


EUR 3.500.000 investering


+ + +

EUR 0

Kostenverdeling: gemeente 90%, waterschap 10%

+ + + geen knelpunt, algemene beleidsuitgangspunten gelden, + geen extra - maatregel



peilenplan RZG; opheffen winterpeil + + + Watergang heeft primair afvoerfunctie; evt. +later kansen - in kader RZG? Symptoombestrijding waarmee extra wordt-afgewenteld + op andere- wateren (niet effectief?) + geen bomen langs waterlichaam + geen AWZI Alleen relevant in stedelijk gebied + + niet in stedelijk en geen signi bron mogelijk geen ongerioleerde panden aanwezig voor zover nog aan te sluiten: autonoom beleid, + + + geen extra maatregel


Bijzonderheden


Glastuinbouw aansluiten op riolering Verminderen emissie gewasbeschermingsmiddelen Onkruidbeheer openbare ruimte INRICHTING WATERSYSTEEM

Kader

+/-


geen kosten

na 2015

MAATREGELEN BELASTING COMPENSERENDE MAATREGELEN Verminderen mestemissie Veen(water)bodem afdekken met zand Helofytenfilter (voorzuivering) aanleggen Inlaatwater chemisch defosfateren. Streefpeil verhogen Waterstromen omleiden/scheiden Doorspoelen Bladval verminderen AWZI aanpassen Verminderen overstortemissie gemengd stelsel Verantwoord afkoppelen Ongerioleerde panden aansluiten (of IBA) Verminderen emissie gewasbeschermingsmiddelen Onkruidbeheer openbare ruimte INRICHTING WATERSYSTEEM

onomkeerbaarheid


Zu3 Zuidplaspolder Zuid waterlichaam

relevantie



alleen voor meren en plassen geen geisoleerde plas geen geisoleerde plas


+ onomk. - (misschien later: omlegging N219)+ doorspoelen is niet wenselijk geen bomen langs waterlichaam geen AWZI lozend op waterlichaam geen directe verbinding geen significante bron + geen gewassen, alleen gras + waterlichaam niet in stedelijk gebied -

+/+ + + +

+ + +

+ + + + + + +

+ + +

+ +

+ -



+

+

+

Bijzonderheden

+

peilenplan RZG; opheffen winterpeil

beperkte fluchtuatie 0,2 m ipv vast zomer- en winterpeil

+ +

+ +

geen geïsoleerde plas geen geïsoleerde plas

+ + + + + -

+ + + + + +

+ + + + -


+ + -

+ + + + +

+ + -

EUR 0

autonoom beleid, geen extra maatregelen autonome afname vanwege functiewijziging; verdere afname via rijksbeleid

oevervegetatie ontwikkelen A20 tot A.Kroes

1,2 km

oevervegetatie ontwikkelen langs spoor

0,8 km

oevervegetatie ontwikkelen richting Moordrecht

1,34 km

ontwikkelen oevervegetatie 2e naar 4e tocht

1,8 km ; 1800 m verbreding 7m (2Ha berging), 1800 m nvo

EUR 40.000 c. tussen 2e en 3e tocht investering, ikv restveen RZG; EUR 2000/jr kostendrager provincie beheer EUR 60.000 meeliften in investering, restveenontwikkeling; EUR 3000/jr kostendrager provincie beheer EUR 40.000 investering, EUR 2000/jr beheer EUR 70.000 ikv restveen RZG; investering, kostendrager provincie EUR 3500/jr beheer EUR 900.000 investering, EUR 200.000 grondverwervin g, EUR 22.000/jr beheer


+ + +


+

Kunstwerken passeerbaar voor vissen bodeminstabiliteit

Kader


oevervegetatie ontwikkelen tussen 2e/3e tocht 0,8 km +

Overwinteringsputten voor vis Paaiplaatsen ontwikkelen BEHEER EN ONDERHOUD Flexibel peilbeheer baggeren sloten (waterdiepte) baggeren hwg (waterdiepte) Toepassen aangepast onderhoud hwg (geel of roze) Onderhoud in overig water Enten van waterplanten Actief biologisch (vis)beheer AANVULLENDE MAATREGELEN CHEMIE Diffuse bronnen saneren Bouw- en Consumentenproducten Diffuse bronnen saneren Verkeer Diffuse bronnen saneren Recreatie Diffuse bronnen saneren Scheepvaart Diffuse bronnen saneren Industrie

Waar/hoeveel

+/-


bijdrage RWS?

EUR 200.000


lopend beleid, geen extra maatregel lopend beleid, geen extra maatregel lopend beleid, geen extra maatregel invoeren ecokleurenkoers overig water


geen kosten

na 2015

MAATREGELEN BELASTING COMPENSERENDE MAATREGELEN Verminderen mestemissie Veen(water)bodem afdekken met zand Helofytenfilter (voorzuivering) aanleggen Inlaatwater chemisch defosfateren. Streefpeil verhogen Waterstromen omleiden/scheiden Doorspoelen Bladval verminderen AWZI aanpassen Verminderen overstortemissie gemengd stelsel Verantwoord afkoppelen Ongerioleerde panden aansluiten (of IBA) Verminderen emissie gewasbeschermingsmiddelen Onkruidbeheer openbare ruimte INRICHTING WATERSYSTEEM

onomkeerbaarheid


Zu4 Zevenhuizer Plas waterlichaam

relevantie


KORTE TOELICHTING (specifiek per wat.lich) geen landbouw aanwezig te diep geen inlaatwater geen significante bron is al flexibel geïsoleerde plas te lange verblijftijd geen bomen langs waterlichaam geen AWZI lozend op waterlichaam geen overstort of directe verbinding geen significante bron geen panden geen landbouw aanwezig niet in stedelijk gebied


+/+ + + + + + + + + + + + + +

is al flexibel te diep te diep rel - (plas te beschouwen als hwg.)

+ + +

+ + + + +

+ + +

+ -

+ + + + +

+ -

+ -

+ +

+ -

+ + -

+ + + + +

+ + -

Enten van waterplanten Actief biologisch (vis)beheer AANVULLENDE MAATREGELEN CHEMIE Diffuse bronnen saneren Bouw- en Consumentenproducten Diffuse bronnen saneren Verkeer Diffuse bronnen saneren Recreatie Diffuse bronnen saneren Scheepvaart Diffuse bronnen saneren Industrie OVERIGE MAATREGELEN Uitvoeren onderzoek


Bijzonderheden


ondiepe zones ontwikkelen

rel. -: gewenst geisoleerde plas! is al diep genoeg

Kader

-


Ruimte voor aangepast onderhoud (geel of roze) Kunstwerken passeerbaar voor vissen Overwinteringsputten voor vis Paaiplaatsen ontwikkelen BEHEER EN ONDERHOUD Flexibel peilbeheer baggeren sloten (waterdiepte) baggeren hwg (waterdiepte) Toepassen aangepast onderhoud hwg (geel of roze) Onderhoud in overig water

Waar/hoeveel

+/-

10 ha; 350.000 m3; aanleg ondiepe zones tbv ontwikkeling submerse vegetatie. Alleen als voldoene overtollige (schone) grond beschikbaar komt, anders fasering. Aanname: financiering vanuit ILG mogelijk

EUR 2.000.000 investering, EUR 20.000 beheer



lopend beleid, geen extra maatregel reeds uitgevoerd; nader bezien in samenhang met ondiepe zones ontwikkelen; nu geen extra maatregel


Beheersvisie van o.a. de aan te leggen ondiepe zone

25.000

na 2015


onomkeerbaarheid


Zu5 't Weegje waterlichaam

relevantie



geen inlaatwater geen inlaatwater alleen bij volledige isolatie van nature schoon en vuil gescheiden kritische grens is niet te halen geen AWZI lozend op waterlichaam waterlichaam niet in stedelijk gebied geen significante bron geen panden geen gewassen maar gras waterichaam niet in stedelijk gebied

alleen bij volledige isolatie


Uitgewerkte maatregel + + + + -

+/+ + + + + + + + + + + + + +

+ + + + -

dient op rijksniveau te worden opgepakt (zie onderzoeksmaatregel)

+ + + + +

+ + + + +

+ + + + +

(zie onderzoeksmaatregel) (zie onderzoeksmaatregel) (zie onderzoeksmaatregel) (zie onderzoeksmaatregel) (zie onderzoeksmaatregel)

+ + + + + + +

+ + + + + + +

+ + + + + + +

(zie onderzoeksmaatregel) (zie onderzoeksmaatregel) (zie onderzoeksmaatregel) (zie onderzoeksmaatregel) (zie onderzoeksmaatregel) (zie onderzoeksmaatregel) (zie onderzoeksmaatregel)

+ + -

+ + + + +

+ + -


Kader

Bijzonderheden





Waar/hoeveel

+/-


EUR 75.000

na 2015

MAATREGELEN BELASTING COMPENSERENDE MAATREGELEN Verminderen mestemissie Veen(water)bodem afdekken met zand Helofytenfilter (voorzuivering) aanleggen Inlaatwater chemisch defosfateren. Streefpeil verhogen Waterstromen omleiden/scheiden Doorspoelen

onomkeerbaarheid


Zu6 Waterrijk EGB waterlichaam

relevantie



waterlichaam is geen meer of plas Is geen significante bron Is geen significante bron alleen mogelijk na aanpassen functie

+ +

+/+ + + + + -

+ -

kritische grens is niet te halen

Bladval verminderen AWZI aanpassen Verminderen overstortemissie gemengd stelsel Verantwoord afkoppelen

geen bomen langs waterlichaam geen AWZI lozend op waterlichaam alleen in stedelijk gebied Is geen significante bron

+ -

+ + + + +

+ -

Ongerioleerde panden aansluiten (of IBA) Verminderen emissie gewasbeschermingsmiddelen Onkruidbeheer openbare ruimte INRICHTING WATERSYSTEEM

geen gewassen maar gras waterlichaam niet in stedelijk gebied

+ -

+ + +

+ -


+ +

+ +


Uitvoeren onderzoek

Waar/hoeveel

bemestingsadvies agrariers

communicatiemaatregel

2010-2015 EUR 5000

in vogelgebiedje -2.20 m

aanvoerduiker -2.20 vogelgebiedje Hitland zuid

EUR 5000 investering

is niet geïsoleerd is niet geïsoleerd

+ + +

+ + +

+ + +

+ + + + + -

+ + + + + +

+ + + + -

+ + + + +

+ -

geen bewoning en dus geen significante bron + geen signifcante bron geen signifcante bron geen signifcante bron

Bijzonderheden

Tijd/kosten

10,35 km

EUR 517.500 investering, EUR 25.000 beheer

voor zover nog aanwezig: autonoom beleid, geen extra maatregel


niet bij huidige functies

Kader

(zie op te stellen beheersvisie)

ontwikkelen oevervegetatie


Overwinteringsputten voor vis Paaiplaatsen ontwikkelen BEHEER EN ONDERHOUD Flexibel peilbeheer baggeren sloten (waterdiepte) baggeren hwg (waterdiepte) Toepassen aangepast onderhoud hwg (geel of roze) Onderhoud in overig water Enten van waterplanten Actief biologisch (vis)beheer AANVULLENDE MAATREGELEN CHEMIE Diffuse bronnen saneren Bouw- en Consumentenproducten Diffuse bronnen saneren Verkeer Diffuse bronnen saneren Recreatie Diffuse bronnen saneren Scheepvaart Diffuse bronnen saneren Industrie OVERIGE MAATREGELEN



bijdrage RWS?

EUR 200.000

(zie op te stellen beheersvisie) (zie oevervegetatie ontwikkelen)

lopend beleid, geen extra maatregel lopend beleid, geen extra maatregel lopend beleid, geen extra maatregel lopend beleid, geen extra maatregel


Opstellen beheers- en inrichtingsvisie water en oevers

25000

na 2015

MAATREGELEN BELASTING COMPENSERENDE MAATREGELEN Verminderen mestemissie Veen(water)bodem afdekken met zand Helofytenfilter (voorzuivering) aanleggen Inlaatwater chemisch defosfateren. Streefpeil verhogen Waterstromen omleiden/scheiden Doorspoelen Bladval verminderen AWZI aanpassen Verminderen overstortemissie gemengd stelsel Verantwoord afkoppelen Ongerioleerde panden aansluiten (of IBA) Verminderen emissie gewasbeschermingsmiddelen Onkruidbeheer openbare ruimte INRICHTING WATERSYSTEEM Oevervegetatie ontwikkelen


onomkeerbaarheid


RI Ringvaart waterichaam

relevantie


KORTE TOELICHTING (specifiek per wat.lich) niet in de boezem zelf alleen voor meren en plassen geen ruimte geen significante bron niet effectief er zijn geen alternatieve routes is al onder kritische grens geen bomen langs waterlichaam geen AWZI lozend op waterlichaam alleen in stedelijk geen afkoppeling mogelijk


+/+ + + + + + + + + +

Diffuse bronnen saneren Scheepvaart Diffuse bronnen saneren Industrie OVERIGE MAATREGELEN Uitvoeren onderzoek

Kader

Bijzonderheden


-

voor zover nog aanwezig: autonoom beleid, geen + + + extra maatregel + -afwaterend gebied in boezem geen landbouw, verbetering vanwege functiewijziging + waterlichaam niet in stedelijk Zie beheersvisie; mogelijkheiden zeer beperkt; plaatselijk in samenhang waterkering en RZG?) Zie beheersvisie; mogelijkheiden zeer beperkt; plaatselijk in samenhang waterkering en RZG?)

(zie beheersvisie) +

+

+

+

+

+

(zie beheersvisie)

Kunstwerken passeerbaar voor vissen Overwinteringsputten voor vis Paaiplaatsen ontwikkelen BEHEER EN ONDERHOUD Flexibel peilbeheer baggeren sloten (waterdiepte) baggeren hwg (waterdiepte) Toepassen aangepast onderhoud hwg (geel of roze) Onderhoud in overig water Enten van waterplanten Actief biologisch (vis)beheer AANVULLENDE MAATREGELEN CHEMIE Diffuse bronnen saneren Bouw- en Consumentenproducten Diffuse bronnen saneren Verkeer Diffuse bronnen saneren Recreatie

Waar/hoeveel

+/-

vispasseerbaarheid kunstwerken diep genoeg

niet mogelijk vanwege functies rel - (geen sloten maar boezem/hwg)

geen overig water alleen in geïsoleerde plassen en meren alleen in geïsoleerde plassen en meren


+ +

+ + +

+ + +

+ + + -

+ + + + + +

+ + + -

+ + -

+ + +

+ + -

-

+ +

-


EUR 200.000

(zie beheersvisie)

(zie beheersvisie) (zie beheersvisie)

EUR 25.000

dient op rijksniveau te worden opgepakt dient op rijksniveau te worden opgepakt (beleid recreatievaart meenemen in beheersvisie!)

Opstellen beheersvisie Ringvaart

EUR 25.000

na 2015

CONCEPT. Eindrapportage detailanalyse KRW. Uitwerking Kaderrichtlijn Water in het beheersgebied van HHSK

Recommend Documents