Communicatiestrategie Europese Kaderrichtlijn Water

Communicatiestrategie Europese Kaderrichtlijn Water

‘nuttig, nodig, kansrijk’

15 november 2004

Cluster Communicatie Nederland leeft met Water

Opstellers namens het cluster Communicatie: Maatschap voor Communicatie & Lysias Consulting

Ter introductie

Vier jaar geleden tekenden rijk, provincies, gemeenten en waterschappen een intentieverklaring voor een andere aanpak van de waterproblematiek in Nederland. Het was de opmaat voor het Nationaal Bestuursakkoord Water en voor een brede inzet van communicatie over veiligheid en overlast. Wat vier jaar geleden voor veel burgers nog abstract was, begint nu ook in brede lagen mede dankzij Peter Timofeeff door te klinken. We moeten anders omgaan met water. Zo bezien is er in een relatief kort tijdbestek veel veranderd in de politieke, bestuurlijke en publieke beleving: water staat op de agenda. Het is tijd voor de volgende fase. Veel deskundigen, van hydrologen, economen, futurologen, ecologen tot politicologen, zien schoon water mondiaal als het belangrijkste schaarsteartikel van de 21e eeuw. De kwaliteit van water is enerzijds een bron van mogelijke conflicten, maar anderzijds een opgave die kan leiden tot nieuwe ideeën en innovatieve oplossingen. De Europese Kaderrichtlijn Water komt dan ook niet uit de lucht vallen. Europa neemt nu maatregelen om in de toekomst in ons deel van de wereld voldoende schoon water te hebben om te kunnen leven, drinken, flora en fauna te behouden, te zwemmen en te recreëren. Aan het begin van de implementatie van de Kaderrichtlijn Water is dat besef er in ons land echter nog te weinig. De Kaderrichtlijn gaat nog vooral over technische kaders en normen, lastige bestuurlijke vraagstukken en een knellende tijdsdruk. De communicatie over de KRW is op dit moment vooral een zorg van communicatiemensen, die zich buigen over de vraag of en hoe het allemaal valt uit te leggen. Misschien moeten we ook in de communicatie een paradigmashift maken. De communicatie over schoon water is te belangrijk om over te laten aan communicatiemedewerkers. De verantwoordelijkheid ligt vooral bij bestuurders en deskundigen die met visie, overtuiging en daadkracht een verhaal over de kwaliteit van water vertellen. Dat verhaal mag best gaan over normen en maatregelen, maar het vindt zijn rode draad in de kwaliteit van onze leefomgeving, de keuzen die we daar voor willen maken, de inspanningen die we ons daartoe getroosten en de resultaten die dat oplevert. Dit is waar deze nieuwe communicatiestrategie over gaat. Het Cluster Communicatie Nederland leeft met Water wil hiermee tot aan 2009 een gemeenschappelijke route naar de nieuwe situatie uitstippelen. Deze strategie is dankzij velen tot stand gebracht. Het cluster Communicatie NLMW hoopt het enthousiasme en de inzet voor deze strategie te kunnen behouden bij het daadwerkelijk afleggen van de nieuwe communicatieroute voor de KRW. Want net als bij de uitwerking van de KRW zelf, geldt ook voor de communicatie dat samenwerking tussen waterdeskundigen, bestuurders en communicatieprofessionals de belangrijkste voorwaarde is om beeldvorming en begrip te verbeteren. Communicatiestrategie Kaderrichtlijn Water, vastgesteld door het Landelijk Bestuurlijk Overleg Water op 15 november 2004 2

Inhoudsopgave

Reflectie 0. Samenvatting

pagina 4

1. Vraag en aanpak

pagina 7

2. Signalen uit het veld

pagina 8

Strategie 3. Fundament van de communicatiestrategie 4. Het ABCDEF van de communicatie

pagina 11 pagina 13

Uitwerking 5. Een kernboodschap die aanspreekt en appelleert

pagina 15

6. Communicatiedoelstellingen

pagina 16

7. Aanpak per doelgroep

pagina 19

8. Toegankelijke ordening van informatie en middelen

pagina 29

9. Rol en regie

pagina 32

Concretisering 10. Activiteitenprogramma 2004 – 2005

pagina 35

Voor een verdere concretisering van deze strategie verwijzen we naar een separate bijlage waarin drie briefingsdocumenten zijn opgenomen. Die hebben betrekking op respectievelijk een gezamenlijke publiciteitsaanpak, een ‘bestuurderscampagne’ en concrete mogelijkheden voor de doorontwikkeling van de website www.kaderrichtlijnwater.nl.

BIJLAGE: Geconsulteerde personen

pagina 40

Communicatiestrategie Kaderrichtlijn Water, vastgesteld door het Landelijk Bestuurlijk Overleg Water op 15 november 2004 3

Samenvatting De Kaderrichtlijn Water (KRW) is een belangrijk instrument om op basis van Europese regelgeving de waterkwaliteit in Nederland structureel te verbeteren. Tussen 2005 en 2009 moet Nederland net als de andere lidstaten zogenaamde stroomgebiedbeheersplannen opstellen met daarin concrete doelstellingen en maatregelen om het water schoon te krijgen. De implicaties van de KRW zijn groot. Iedereen in Nederland heeft een belang bij schoon water; bijna iedereen krijgt er mee te maken: als burger, als bestuurder, als ondernemer of hoe dan ook. In ieder geval zijn de vier bestuurslagen die Nederland kent, alle vanuit de eigen verantwoordelijkheid, betrokken bij de KRW. Cluster Communicatie Het cluster Communicatie Nederland Leeft met Water, bestaande uit het Rijk (V&W, VROM, LNV), het Interprovinciaal Overleg, de Unie van Waterschappen en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten, heeft deze communicatiestrategie voor de periode 20052009 opgesteld. De strategie vormt het vertrekpunt voor de gezamenlijke communicatieactiviteiten en ieders eigen communicatieprogramma’s over de KRW en waterkwaliteit. De afstemming en voortgang wordt in het Cluster Communicatie NLMW bewaakt. Hoofdlijnen communicatiestrategie Communicatie over de implementatie van de KRW en uiteindelijk het werken aan goede waterkwaliteit is een brede en soms ook complexe opgave. Het huidige beeld is dat de KRW ingewikkeld en lastig is, een verplichtend karakter heeft en vooral een zaak van technische normen en maatregelen is. Gezien het maatschappelijke belang van schoon water zou dat beeld op een aantal manieren gekanteld moeten worden. Het verhaal van de waterkwaliteit en wat Nederland en vele groepen Nederlanders daarvoor gaan doen moet in de communicatie meer plek krijgen. Op doelstelling en boodschapniveau betekent dat: gedurende de gehele planperiode aandacht voor nut, noodzaak en kansen van de KRW, een geleidelijke verschuiving in de communicatie van proces gerichte informatie (instrumenten en normen) naar inhoudelijke communicatie (concrete maatregelen en effecten). In termen van het ABC moet de communicatie aansprekender, beter, completer, doelgerichter, Europeser en faseerbaar worden. In de eerste periode ligt de nadruk op communicatie over processen en procedures, het zwaartepunt verschuift na verloop van tijd naar communicatie over de inhoud, maatregelen en effecten.


Hoofdboodschap De hoofdboodschap in de communicatie stelt het belang van kwaliteit van water voor mensen, planten en dieren plus het belang van een gezamenlijke Europese inspanning met een grote nationale opgave voorop. Voortdurend wordt de vertaalslag gemaakt naar concrete voor mensen herkenbare zaken die te maken hebben met schoon water. Let wel: de hoofdboodschap zoals opgenomen in deze strategie is nadrukkelijk bedoeld als basisverhaal. Voor feitelijke uitingen verdient deze een specifieke vertaalslag. Doelgroepen en communicatiedoelen Op doelgroepniveau gaat gewerkt worden met de volgende driedeling: 1.

Bestuurders, beleidsmakers en deskundigen in de waterkolom;

2.

Bestuurders, beleidsmakers en belanghebbenden buiten de waterkolom;

3.

Algemeen publiek (bedrijven, burgers, consumenten).

Binnen de waterkolom moet de bestaande vaak specifieke kennis over de KRW verbreed en verdiept worden. Met name bestuurders krijgen een belangrijke rol als ambassadeur. Het speerpunt is relatiemanagement. Voor waterdeskundigen geldt dat de functionele communicatie op orde wordt gebracht: zij worden gevoed met eenduidige informatie en geprikkeld door de uitwisseling van kennis en ervaring. Buiten de waterkolom dient de kennis van en betrokkenheid bij de KRW te worden vergroot. Om dat te bereiken wordt een omslag in de communicatie aangebracht van zendergericht (de KRW voorop) naar doelgroepgericht. We richten de communicatie in vanuit het perspectief van de ontvanger. Voor specifieke groepen komen er themagerichte communicatiepakketten. Richting algemeen publiek dient er vanaf de tweede helft van de planperiode gerichte communicatie plaats te vinden om de betrokkenheid bij de waterkwaliteit en de noodzaak van forse investeringen in maatregelen te vergroten. Draagvlak en medewerking daarbij is nodig. Een publiekscampagne is ook een steun in de rug om de waterkwaliteit op de bestuurlijke agenda te houden. De communicatie naar het brede publiek is gebaseerd op concrete voorbeelden en maatregelen en bevat zoveel mogelijk een handelingsperspectief. Naast de binnenlandse doelgroepen is ook nagedacht over de ‘Europese dimensie’ van de KRW. Op boodschapniveau moet die explicieter worden benoemd gelet op het specifieke voordeel voor Nederland als laaggelegen Delta. In termen van doelgroep is de conclusie dat de communicatie met de Europese Commissie vooral via de formele ‘lijn’ moet plaatsvinden.


Middelen en instrumenten Op het gebied van middelen en instrumenten is er al veel beschikbaar. Deze communicatiestrategie gaat er vanuit dat een extra inspanning moet worden geleverd om informatie beter vindbaar en toegankelijk te maken. Ingezet wordt op een drietal hoofddragers voor de communicatie, bestaande uit een website, een fysiek informatiepunt en een gemeenschappelijk monitoringsysteem. Organisatie van de communicatie Een punt van aandacht vormt de organisatie van de communicatie. Nadere afstemming is nog nodig over de rollen, de afstemming en de samenwerking binnen en tussen rijk, provincies, waterschappen en gemeenten. De precieze invulling daarvan zal nader uitgewerkt dienen te worden aan de hand van de bestuurlijke afspraken over de structuur van het Nationaal Bestuursakkoord Water. Daar zal ook worden besloten over de wijze waarop maatschappelijke organisaties betrokken zullen worden bij de KRW. Hiervoor wordt momenteel in een apart traject een ‘spoorboekje’ ontwikkeld. Vervolg op de strategie Het cluster Communicatie NLMW zal de strategie nader uitwerken in concrete communicatieprogramma’s. Daarin wordt een uitsplitsing gemaakt naar specifieke doelgroepen. De betrokken partijen hebben uiteraard ook hun eigen verantwoordelijkheid in de uitwerking van de communicatie naar de 'eigen' achterban en doelgroepen. Die vindt vanzelfsprekend plaats in een continue onderlinge afstemming gericht op eenduidigheid.


Hoofdstuk 1 Vraag en aanpak In opdracht van het Directoraat Generaal Water van het ministerie van Verkeer en Waterstaat - namens het Cluster Communicatie Nederland leeft met Water - hebben Maatschap voor Communicatie en Lysias een traject ingezet om te komen tot een geactualiseerde communicatiestrategie voor de Kaderrichtlijn Water. Doel is een gedragen strategie door alle betrokken partijen bij de uitvoering van het Nationaal Bestuursakkoord water. Een strategie die zich richt op de implementatiefase van de KRW met een planperiode van 2004 tot en met 2009. Op dat moment moeten de vier stroomgebiedbeheersplannen voor de Nederlandse delta gereed zijn en begint een nieuwe fase van uitvoering van maatregelen gericht op het schoner maken en houden van de Nederlandse wateren. Kern van de opdracht is een strategie te ontwikkelen, die een actualisatie is van het bestaande plan en die aansluit op deze nieuwe fase van de Kaderrichtlijn. De aanpak op basis waarvan het actualisatietraject is gestart, kreeg de titel mee Aansluiten, aanvullen en aanscherpen. Over water en ook over de Kaderrichtlijn is al veel gesproken, geschreven en gedebatteerd. De bedoeling was niet om dat allemaal over te gaan doen. De insteek was om op basis van wat er al is, samen met de mensen in het veld te werken aan een actuele en heldere strategie, die zowel landelijk als in de regio bruikbaar is. Het ontwikkelen van een communicatiestrategie is ook een vorm van communicatie. Daarom hebben de opstellers bewust de interactie met bestuurders, professionele waterdeskundigen en communicatie-experts gezocht. Deze interactie bestond concreet uit een serie expertinterviews met bestuurders en waterdeskundigen, een workshop met landelijk en regionaal opererende communicatieprofessionals, twee werksessies voor een gevarieerde groep van waterdeskundigen en communicatoren en een beknopte enquête als voorbereiding op de workshops. In de bijlagen is een lijst met geconsulteerde betrokkenen opgenomen (bijlage 1) en de resultaten van de steekproef (bijlage 2). Voor alle input en bijdragen zijn de opstellers zeer erkentelijk. Alle discussies en verzamelde input hebben geleid tot een veelheid aan inhoud, meningen en interpretaties, waaruit keuzes gemaakt zijn en conclusies zijn getrokken. Deze strategie is daarom dankzij velen tot stand gebracht en kan daardoor rekenen op een breed commitment.


Hoofdstuk 2 Signalen uit het veld Op basis van de interviews en de workshops hebben de opstellers een aantal inzichten geformuleerd, die als rode draden door de bevindingen heenlopen:

-

Uiteenlopende kennisniveaus Onder professionals (bestuurlijk, ambtelijk, belangenorganisaties) is het feit dat er een Kaderrichtlijn Water bestaat op zich bekend, maar de feitelijke kennis over procedures en maatregelen is erg ongelijk verdeeld. Ondanks de ruime hoeveelheid beschikbare informatie, zijn er bij veel belanghebbenden nog talrijke onduidelijkheden over wat de KRW precies inhoudt en wat er concreet op welk moment moet gebeuren. De inhoud is veelomvattend, het proces lijkt ingewikkeld en hoe concreet of abstract besluiten moeten zijn, is nog volop in discussie.

-

Negatieve associaties Nut en noodzaak van de KRW staan op zich niet ter discussie, maar de Kaderrichtlijn heeft mede door het omvattende en complexe karakter een imago opgebouwd van iets dat door Brussel verplicht is en veel extra werk oplevert, waarvan je maar moet afvragen of dat voldoende resultaat oplevert. Het is, kort gezegd, in de beeldvorming lastig Europees gedoe.

-

Kloof techniek en toepassing Er is volgens veel respondenten ook een kloof ontstaan tussen de als technisch beleefde normen en verplichtingen uit de KRW en de praktische consequenties voor het handelen van niet alleen waterbeheerders, maar ook andere beleidsmakers en uitvoerders tot en met burgers. Anders gezegd: de KRW lijkt iets voor techneuten en bestuurders in de waterkolom, die zich (terechte) zorgen maken over diffuse bronnen, stikstofconcentraties en nitraatgehalten. Maar het achterliggende besef, dat we het eigenlijk hebben over het zwemwater van onze kinderen, het viswater van onze ouders, de natuurlijke habitat van vogels, insecten, vissen en planten raakt daarmee soms wel erg op de achtergrond. Misschien logisch in deze fase van de zoektocht om de KRW behapbaar te maken, maar niet het wenkend perspectief dat we structureel moeten communiceren.


-

Norm of doel In deze fase zou volgens gesprekspartners de discussie minder moeten gaan om de technische normen en meer over de vraag hoe hoog onze ambitie ligt en hoeveel geld en moeite we over hebben voor bijvoorbeeld zaken als minder beschoeide kades en meer natuurlijke oevers.

-

Communicatie geïsoleerd Soms lijkt het wel, horen we, alsof de communicatie over de Kaderrichtlijn vooral een zorg is van een groep communicatiemensen en maar van een hele kleine groep bestuurders en professionals. Ook daarover bestaan zorgen in het veld.

-

Ordening en organisatie Er zijn zorgen over de organisatie van de communicatie. Zowel als het gaat om ordening in het enorme informatieaanbod (waar vind ik wat en wat is de status van de informatie die beschikbaar wordt gesteld) als de verdeling van taken, rollen en verantwoordelijkheden tussen de verschillende overheidslagen en waterbeheerders. Het formuleren van een gemeenschappelijke strategie is een goed vertrekpunt, maar hoe zorgen we er straks voor dat de strategie in stad en land bruikbaar en inspirerend blijft. En wie pakt straks de lead in de regionale communicatie: Rijkswaterstaat, de waterschappen of de provincie?

-

Meten maakt zichtbaar: grote inspanningen nodig En last but not least: langzamerhand begint ook de inhoudelijke urgentie van de KRW duidelijk te worden. Nu de verplichte beschrijvende rapportages over de huidige stand van zaken in de stroomgebieden in de afrondende fase komen, ontstaat er voor het eerst een completer en onderling vergelijkbaar beeld van de waterkwaliteit in Nederland volgens de KRW-systematiek. Betrokken deskundigen geven aan dat er veel plekken zijn waar de kwaliteit zorgelijk is en dat er veel inspanningen nodig zijn om de doelstellingen die de KRW oplegt, te behalen. Dat laatste is een boodschap van inhoudelijke en politiek gewicht. Deze eerste resultaten dienen bovendien als extra bewijsvoering voor het nut en de noodzaak van de KRW. Wat waterdeskundigen al wisten of minstens vermoedden, wordt nu in concrete termen zichtbaar gemaakt.

Het overall beeld dat ontstaat uit de gesprekken en workshops ziet er als volgt uit: Nederland moet flink aan de slag om het water schoner te krijgen en te houden. Niet alleen omdat Europese richtlijnen dat voorschrijven, maar ook omdat op veel plekken in Communicatiestrategie Kaderrichtlijn Water, vastgesteld door het Landelijk Bestuurlijk Overleg Water op 15 november 2004 9

Nederland de kwaliteit van het water niet voldoet aan de eisen. Het besef dat we aan de slag moeten is groeiende, maar het perspectief is nog diffuus. Procedures en inhoud strijden om voorrang; doelen (waterkwaliteit), instrumenten (de KRW), normen (fosfaaten stikstofgehalten) en maatregelen (niet lozen, maar zuiveren) lopen in de discussies nog door elkaar. Wat het resultaat van de inspanningen is voor de samenleving en welke inspanningen we ons daadwerkelijk willen getroosten, daarover wordt nog te weinig gepraat. Dat wil niet zeggen dat er niet op heel veel plekken hard wordt gewerkt en dat er veel informatie loskomt. Een grote opgave is om van alle processen, algemene plannen en strategieën op een zo kort mogelijke termijn te komen tot een concrete inhoudelijke voorstelling van zaken van welke veranderingen de KRW met zich meebrengt. Niet alleen binnen de waterkolom, maar ook in vele aanpalende beleidsvelden. Een samenhangend inzicht is nodig in het maatschappelijke effect, de beoogde bestuurlijke inzet (en moed) om een geconcentreerde inzet te plegen. Daarmee samenhangend moet de communicatiestrategie de randvoorwaarden leveren voor een tijdige en effectieve communicatie-inzet naar een brede reeks doelgroepen. Zo moeten bestuurders weten waar ze over besluiten en beleidsmakers zicht hebben op de effecten van de KRW op hun werk en omgekeerd de effecten van hun beleidsvoorstellen op de waterkwaliteit. Belangenorganisaties voor de profit en de non-profit sector moeten weten waar, wanneer en hoe de KRW hen raakt. En uiteindelijk moet de burger zich een oordeel te kunnen vormen over waar het met de waterkwaliteit heen gaat en wat hem dat kost en oplevert. De blik van ‘buiten naar binnen’ biedt op zich een goed vertrekpunt voor het verbeteren van de communicatie-inzet rond de KRW. De vraag is echter met welke inspanning de grootste ‘winst’ valt te behalen. Een intensieve publiekscampagne is wellicht wenselijk, maar zal op dit moment minder bijdragen aan een succesvolle uitrol van de KRW dan bijvoorbeeld een serie kwalitatieve workshops gericht op vergroten van bestuurlijke betrokkenheid of het delen van kennis tussen waterdeskundigen. Daarom zijn in het volgende hoofdstuk de ‘veldsignalen’ afgezet tegen de communicatieopgave die voortvloeit uit de fasering en doelstelling van de richtlijn. Die confrontatie leidt tot de vertrekpunten voor de communicatiestrategie.


Hoofdstuk 3. Fundament van de communicatiestrategie Als de inhoud van de kaderrichtlijn wordt vertaald naar consequenties en mogelijkheden voor een effectieve communicatie-inzet, dan leidt dat tot de volgende conclusies: 1.

De communicatieopgave voor de KRW oogt complex en is in elk geval omvangrijk: -

De breedte en de diepte van de impact van de KRW zijn groot;

-

De hoeveelheid bestuurlijk betrokkenen is omvangrijk en divers;

-

Het concrete beeld van de noodzakelijke veranderingen is op veel plekken nog onduidelijk.

2.

De maatschappelijke relevantie is op termijn zeer groot: -

Schoon water wordt een topprioriteit in de wereld;

-

Met toenemende bevolkingsdichtheden en een wispelturig klimaat is schoon water geen vanzelfsprekendheid meer. De KRW biedt een houvast voor de aanpak en beheersing van het probleem;

-

Nederland is netto-profiteur van de invoering van de KRW als laaggelegen delta aan het einde van vier grote Europese rivieren.

3.

Om de KRW en nog belangrijker de waterkwaliteit daadwerkelijk goed op de agenda te krijgen en draagvlak voor maatregelen te creëren is bestuurlijk leiderschap vereist: -

Vele collega-bestuurders, volksvertegenwoordigers, belangenorganisaties, bedrijven en burgers moeten worden overtuigd van nut en noodzaak van maatregelen;

-

De richtlijn vereist op veel plekken offers en investeringen en leidt op diverse beleidsvelden tot beperkingen op korte termijn en verbetering daarna.

4.

Concrete vertalingen, geïllustreerd door concrete maatregelen, voorbeelden, best

practices, zullen de overtuiging bieden: -

Want schoon en beschikbaar drinkwater is een eerste levensbehoefte;

-

Schoon water is essentieel voor natuurbeheer, ecologie en verantwoorde landbouw;

-

Zwemwater in de natuur raakt emoties; daar wil elke ouder een kind van laten genieten;

-

Waterrecreatie is een groot genot voor velen en een economische relevante sector.


-

Natuurlijk is het onverstandig onze bronnen te besmetten, later zullen we verbaasd zijn over ons eigen gedrag nu.

5.

Focus en selectie zijn noodzakelijk om de (communicatie)opgave realistisch te houden; een zorgvuldige fasering is nodig om op het juiste moment doelen, processen, maatregelen en effecten te communiceren.

6.

De communicatie moet gericht zijn op het ontstaan van een sneeuwbaleffect. Steeds meer relevante betrokkenen moeten nut en noodzaak onderschrijven en de goede boodschap en houding uitdragen.

7.

De organisatie van de communicatie en de afstemming tussen de verschillende bestuurslagen moet een belangrijk punt van aandacht zijn.

De conclusies en de belangrijkste noties uit het veld leiden tot het ontstaan van het ‘ABCDEF’ voor de communicatiestrategie. Daarover gaat het volgende hoofdstuk.


Hoofdstuk 4. Het ABCDEF van de communicatie

Aansprekend, Beter, Completer, Doelgericht, Europeser en Faseerbaar.

Aansprekend, omdat de beeldvorming over de KRW de afgelopen tijd te eenzijdig is komen te liggen op de ingewikkeldheid van het proces. We streven naar een verschuiving van communiceren over het Probleem waterkwaliteit en de KRW naar het Verhaal van Waterkwaliteit en het toekomstperspectief. Beter, omdat de veelheid aan informatie die er is nu te versnipperd en te weinig vindbaar is voor belangrijke doelgroepen. De informatie moet vindbaar en toegankelijk zijn; er moeten afspraken komen over de organisatie van de communicatie en de insteek van middelen moet meer ontvanger gericht zijn. Completer, zowel op het niveau van de boodschap, de te bereiken doelgroepen en de in te zetten middelen. De beeldvorming moet rijker: er mag best enige zorg worden uitgedragen over hoe het allemaal moet, het overheersende beeld moet toch zijn dat de KRW nuttig, nodig en kansrijk is. Met die elementen moet het imago gecomplementeerd worden. Doelgerichter door de informatie meer toe te snijden op de verschillende doelgroepen door boodschappen goed te focussen en te faseren en door doelgroepen meer vanuit hun eigen referentiekader aan te spreken. Centraal in de communicatie moet uiteindelijk de kwaliteit van het water komen te staan en wat er voor nodig is om die te verbeteren. Europeser De hoofdboodschap van de KRW zou meer het belang moeten benadrukken van een Europese aanpak voor juist de delta Nederland. Ook moet er met behulp van communicatie zichtbaar worden wat in Europa gebeurt op dit terrein en hoe Nederland hier voordeel van heeft. Faseerbaarder De communicatie moet een steeds bredere doelgroep bereiken en de KRW als instrument moet minder voorop moeten staan. Steeds meer moet het beoogde effect van de KRW en ieders bijdrage daaraan worden gecommuniceerd. Daarom zullen in het begin naast perspectief, proces en procedures nog veel aandacht krijgen. Aan de hand van een mijlpalenplanning zal steeds een actuele communicatiekalender moeten worden opgesteld.


Het onderstaande schema geeft aan hoe de verhouding tussen procesinformatie en inhoudelijke boodschappen zich gedurende de planperiode ontwikkelt:

Boodschappen

Aansprekender Inhoud, maatregelen en effecten Proces en procedures

Completer Doelgerichter Doelgerichter

Nut, noodzaak en perspectief

2004

Beter

Europeser

Faseerbaarder

2009

De boodschap bestaat uit drie componenten. Op de eerste plaats is dat informatie waarmee nut en noodzaak van de richtlijn worden benadrukt. Dat is het fundament van de boodschap. Daar bovenop wordt informatie verstrekt naar met name professionele doelgroepen, die helder maakt wat de opgave behelst. Het gaat hier om functionele informatie met een heldere status zodat professionals en bestuurders weten wat hen te doen staat. In de tijd zal deze informatie steeds meer verschuiven richting inhoud, informatie die gaat over het effect van de richtlijn. In de hoofdstukken hierna is de betekenis van ‘Aansprekend, Beter, Completer, Doelgericht, Europeser en Faseerbaar’ uitgewerkt op het niveau van boodschap, doelgroepen, middelen en organisatie van de communicatie.


Hoofdstuk 5: Een kernboodschap die aanspreekt en appelleert Regie en eenduidigheid in de communicatie rond de KRW ontstaat als inhoud en uitingen voortkomen uit een heldere hoofdboodschap. Hoe de interpretaties en meningen over onderdelen van de KRW ook uitéén lopen, in de kernboodschap moeten betrokken partijen elkaar kunnen vinden. De hoofdboodschap wordt gezamenlijk uitgedragen. Het onderstaande basisverhaal biedt het inhoudelijk kader, waaruit tekstschrijvers, artdirectors, creatieven, voorlichters, communicatieadviseurs, beleidsmedewerkers en anderen putten bij het realiseren van communicatiemiddelen en –instrumenten. Voor feitelijke communicatie-uitingen naar specifieke doelgroepen verdient de hoofdboodschap een specifieke vertaalslag.

Schoon water als levensader voor mensen, planten en dieren. Schoon water om in te zwemmen, te vissen, te varen én om te drinken. Schoon water klinkt vanzelfsprekend, maar is het niet. De kwaliteit van ons grond- en oppervlaktewater hangt af van hoe wij in Nederland met water omgaan, en hoe men dit in de omliggende landen doet. Onze grote rivieren stromen immers niet alleen in Nederland. De Europese lidstaten hebben daarom afspraken gemaakt over gemeenschappelijk beleid voor schoner water en duurzaam gebruik van dat schonere water. De inspanning van burgers, bestuurders, beleidsmakers, landbouwers, bedrijfsleven, belangenorganisaties en waterbeheerders is hierbij van groot belang. Net als geld voor de uitvoering van maatregelen. Geld dat door de maatschappij moet worden betaald. De Kaderrichtlijn water. Van ons, door ons, voor iedereen.


Hoofdstuk 6: Communicatiedoelstellingen

De communicatie over de KRW krijgt in de communicatiestrategie per fase andere accenten. Vanuit de aanvankelijke verwondering (Kaderrichtlijn Wat) communiceren we over het instrument (de Kaderrichtlijn Water) en schuiven we meer en meer op in de richting van communicatie over het gewenste perspectief: de Kwaliteit van Water. In het kader van de communicatiestrategie, waarvan we in het voorgaande het fundament hebben geschetst, is gekozen voor deze globale opsomming om overzicht en handzaamheid voorop te stellen. Bij de uitwerking van de communicatiestrategie in operationele plannen verdienen doelstellingen verdere specificatie en (meetbare) kwantificering. Per fase zit er ontwikkeling in de te bereiken communicatiedoelstellingen. In het schema hiernaast is dit in hoofdlijnen weergegeven.


Kaderrichtlijn Wat?

Kaderrichtlijn Water

Kwaliteit van Water

2002-2004

2005-2007

2007-2010

Voorbereiding: nadruk op

Implementatie. Begrip kweken en

Werken aan concrete plannen en maatregelen.

verkenning; inrichten van proces

betekenis aanbrengen. Proces en

Samenleving betrekken via inspraak en

en procedure.

procedure in bedrijf; inhoud in

participatie. Werken aan draagvlak. Nadruk op

voorbereiding.

inhoud, maatregelen en resultaten.

Rol van communicatie



Voorlichting over het instrument en

Procesrol voor communicatie, gericht op Massamediale inzet, campagne voering,

de procedures

kennisdeling en

participatie.

-ontwikkeling. Ordenen van informatie (inhoud en distributie). - Begin participatie Functie communicatie naar

Functie communicatie naar bestuurders

Functie communicatie naar

bestuurders en ambtenaren in de

en ambtenaren in de waterkolom:

bestuurders en ambtenaren in de waterkolom:

waterkolom -

-

Informeren en

-

Informatie verdiepen

-

-

Voorgenomen maatregelen uitdrag

Inzicht geven in resultaten

(uitvoering maatregelen start na

betrekken

en aard van te nemen

2009)

inzicht in aard van te

besluiten

-

Begrip en acceptatie helpen kweke

-

Mede-zender maken

-

Perspectief op resultaat schetsen

-

Ambassadeur naar derden

nemen besluiten

maken Functie communicatie naar bestuurders


en ambtenaren buiten de waterkolom:

bestuurders en ambtenaren buiten de waterkol

-

Informeren over de KRW

-

en de gevolgen voor beleidsvelden

Informeren over en betrekken bij concrete plannen

-

Begrip en acceptatie bevorderen

-

Actieve medewerking aan maatregelen bevorderen

-

Bijdragen aan draagvlak voor goed waterkwaliteit

Functie communicatie naar belangenorganisaties:

Functie communicatie naar belangenorganisatie -

Informeren over en betrekken bij

-

Informeren

-

Betrekken bij planvorming

-

concrete plannen Begrip en acceptatie bevorderen

-

Bondgenoten zoeken

-

Actieve medewerking aan maatregelen bevorderen

-

Bijdragen aan draagvlak voor goed waterkwaliteit

Functie communicatie naar individuele


bedrijven, burgers en consumenten

individuele bedrijven, burgers en consumenten

-

Informeren

-

Informeren


-

Perspectief bieden

-

Perspectief bieden

-

Zicht op eigen handelingen

-

Zicht op eigen handelingen

bevorderen -

bevorderen

Begrip en acceptatie

-

plannen en maatregelen

Begrip en acceptatie plannen en maatregelen ontwikkelen

ontwikkelen Functie communicatie naar ‘Europa’ Functie communicatie naar ‘Europa’ -

Informeren over

-

Betrekken bij proces

-

Informeren over maatregelen

proces

-

Vertrouwen wekken

-

Concrete stappen tonen

-

Keuzen toelichten

-

Voortgang bevestigen

KRW-communicatiedoelen bereikt als:

KRW-communicatiedoelen bereikt als: -

-

Strategie gedeeld

-

Enthousiasme in

-

-

tussen landelijke en

gegroeid

regionale communicatie

Aansluiting met

-

-

Participatietraject helder Publiekscampagne KRW in Regie op communicatie

-

-

-

Groeiend begrip en

Optimale

acceptatie binnen en

communicatie over

buiten de waterkolom

Goede inspraak en participatie volbracht

-

Stroomgebiedbeheersplannen gek en bekend

-

Breed maatschappelijk draagvlak maatregelen

-

Kwaliteit van water vanzelfspreken facet in plannen en besluiten van

Perspectief bij doelgroepen gedeeld

Structurele basis voor verworvenheden vorige fase

loopt goed

bestuurders in gang gezet

-

de steigers

voor grotere betrokkenheid

als:

en uitvoering gestart -

gevonden Concrete activiteiten

KRW-communicatiedoelen bereikt

Optimale aansluiting

communicatiegremia

professionals

-

Goed gestructureerde informatievoorziening

bestuurders en

-

Functie communicatie naar ‘Europa’

overheid en bedrijfsleven -

Communicatiestrategie voor de volgende fase gereed

Stroomgebiedrapportages


Hoofdstuk 7: Aanpak per doelgroep De communicatiestrategie die tot op heden is gevolgd, bevat een uitputtende opsomming van betrokken actoren ingedeeld drie categorieën. Deze indeling blijft in de nieuwe strategie gehandhaafd, maar de termen primair, secundair en tertiair worden losgelaten. Deze geven een prioritering aan die op termijn aan belang verliest en ook onjuist wordt. Naarmate de KRW meer vorm en inhoud krijgt, blijven er weliswaar verschillende accenten en inhouden in de communicatie, maar de ene doelgroep is niet belangrijker dan de andere. Een simpel voorbeeld: de waterschappen (‘primaire’ doelgroep in de strategie die tot op heden werd gevolgd) geven aan dat in grote delen van ons land ecologische doelstellingen niet haalbaar zijn zonder een actieve bijdrage door minder mestgebruik in de landbouwsector (‘secundaire doelgroep’) en een bewuster omgaan met diffuse vervuilingsbronnen door het algemeen publiek (‘tertiaire’ doelgroep.) In de nieuwe strategie is de doelgroepindeling: -

Bestuurders, beleidsmakers en deskundigen in de waterkolom;

-

Bestuurders, beleidsmakers en belanghebbenden buiten de waterkolom;

-

Algemeen publiek (Bedrijven, burgers, consumenten).

De EC is niet als een specifieke doelgroep opgenomen in deze strategie. Afstemming en andere vormen van communicatie verloopt voornamelijk via bestuurlijke lijnen. We zetten wel de specifieke Europese dimensie van de KRW apart op een rij. Op basis van de signalen uit het veld en is in het onderstaande schema in hoofdlijnen aangegeven welke positie zij ten opzichte van de KRW en de waterkwaliteit innemen.


Bestuurders en

Bestuurders en

Intermediaire

Bedrijven, burgers,

ambtenaren binnen

ambtenaren in

organisaties van

consumenten.

de waterkolom

aangrenzende

belanghebbenden

sectoren Huidige houding en

Basiskennis op orde,

Grote afstand tot de

Sommige goed op

Meesten slecht op de

informatiepositie

diepere kennis ongelijk

essentie van de KRW.

hoogte en voor-

hoogte. Geen

verdeeld.

Kunnen nauwelijks

stander. Andere idem

voorstelling bij goed en

Oriëntatie op complexe concrete voorstelling

maar tegen.

kwaad van KRW.

normen en

Andere nog niet goed

Burgers zullen bij goed

op de hoogte.

appèl te winnen zijn,

van gevolgen maken.

verplichtingen.

voor bedrijven ook veel nadelen, Beide gevoelig voor extra kosten. Gewenste houding

Oriëntatie verschuiven

Moeten concrete

Inzet om positieve

Op de hoogte en

en informatiepositie

van normen en

vertalingen naar

intermediairen met

positief. Maakt

verplichtingen naar

aanpassingen praktijk

adequate kennis steun

beslissingen door

kansen en betekenis.

kunnen maken.

te laten verlenen.

volksvertegenwoor-

Terugkoppelen naar

Kennen het Europese

digingen makkelijker.

Europa via bestuurlijke

perspectief. Doen waar

Bereidheid tot redelijke

lijn. Open voor

mogelijk mee aan

financiële bijdrage.

kennisuitwisseling

relevante aspecten van

Kennis van Europese

kennisuitwisseling.

karakter en zicht op de voordelen daarvan voor Nederland.

Communicatie-

Ondersteunen in

Aanreiken van

Op de hoogte brengen

Massamediaal en via

opgave richting deze verandering door

praktijkveranderingen.

en bondgenoot maken.

intermediairen te

groep

Maatschappelijk belang

inzichten aan te

bereiken, met concrete

reiken. Helpen vertalen dominerend laten zijn.

gevolgen voor hun

naar concrete

Ontvangergerichte

leef- en werk

situaties. Europese

communicatie

omgeving.

perspectief

(Omslag)

aanbrengen. Rol in de

Voorlopers; moeten

Moeten in colleges en

Kunnen druk

Doelgroep,

communicatie

andere partijen als

volksvertegenwoordigi

opbouwen in lobby en

ontvangend. En dan

ambassadeurs

ng (financiële)

kunnen consumenten

steun en druk voor

overtuigen

gevolgen verdedigen.

en burgers + of -

lokale politiek.

bereiken. Bijzonderheden

Harde scheiding

Kent ook zeer gerichte

Grote diversiteit.

Moeilijk met veel

binnen de groep

centraal – decentraal

tegenstanders die

Sommigen machtig en

informatie te bereiken.

Op zich ‘kleine wereld’

gevolgen zeer goed

bestuursfähig, anderen

Inzetten op concrete

kennen.

klein en luis in de pels

beelden, maatregelen en resultaten


Op de volgende pagina’s is een bijbehorende aanpak per doelgroep in hoofdlijnen uitgewerkt.

BINNEN DE WATERKOLOM

In de waterkolom: bestuurders Binnen de waterkolom is er op het gebied van kennis, houding en gedrag de nodige basis kennis aanwezig, maar voor een echte verdieping is in alle geledingen nog een extra inspanning nodig. Zoals eerder gezegd: veel is bekend, maar de kennis is nog lang niet overal gelijk geland. In de subgroep bestuurders wordt in de breedte gezien nog een zekere terughoudendheid gesignaleerd. Het kabinetsstandpunt waarin een pragmatische aanpak van de KRW wordt gesteund, biedt beperkte houvast. Weinig bestuurders willen in dit als lastig ervaren dossier te veel voorop lopen; er heerst nog een zekere koudwatervrees om achter moeilijk behaalbare doelstellingen te gaan staan. Het afbreukrisico wordt groot geacht. Ook bij bestuurders is de oriëntatie in belangrijke mate gericht op de procedures en de technische normen. Sommigen beseffen goed dat daar de slag niet mee gehaald wordt en dat de vertaalslag naar concrete maatregelen en resultaten in de communicatie gemaakt moet worden. Een actief relatiemanagement, bestuurlijke workshops en een ambassadeursrol door medebestuurders die wel voorop lopen op zowel landelijk als regionaal niveau, moeten helpen om drempels te slechten. Inzichten zullen moeten worden aangereikt in wat de KRW op kan leveren. Bestuurders die voorop lopen, kunnen als overtuigende ambassadeurs richting medebestuurders worden gezien. Daarvoor zal veelal gelden dat dit gebeurt binnen de eigen landelijke of regionale kring. In samenwerking tussen projectmanagement en communicatiemensen dient er een duidelijke versie te komen van de bestuurlijke mijlpalen. Een scherp debat over het soort discussies en besluiten dat op bestuurlijk niveau genomen moet worden, dient op korte termijn gevoerd en gefaciliteerd te worden. Op zich is de communicatie-inspanning die gepleegd moet worden richting bestuurders aanzienlijk. Een voordeel is dat de doelgroep zeer aanwijsbaar en overzichtelijk is en dat ‘men’ elkaar relatief vaak ziet en tegenkomt. In een vorm van ‘relatiemanagementprogramma’ kan daar gebruik van worden gemaakt. Het relatiemanagementprogramma geeft een overzicht op functie en naam van de betrokken bestuurders en een programma van activiteiten om hen te benaderen met KRW-boodschappen in een mix van persoonlijke contacten, uitnodigingen voor werkgroepen, congressen, werkbezoeken en bijeenkomsten plus gepersonaliseerde schriftelijke uitingen (zie voor meer gedetailleerde uitwerking bijlage 2: briefing voor bestuurderscampagne). Communicatiestrategie Kaderrichtlijn Water, vastgesteld door het Landelijk Bestuurlijk Overleg Water op 15 november 2004 21

Provincies Een bijzondere doelgroep vormen de gedeputeerden van de provincies. Binnen de stroomgebieden zullen de provincies met de waterschappen veelal de afzender zijn van boodschappen, die met de KRW en waterkwaliteit te maken hebben. Dat geldt vooral richting collega-waterschappen, gemeenten en burgers. Ondersteunende informatie, middelen en instrumenten om die rol waar te maken kan actief worden ontwikkeld en aangeboden. Via de landelijke communicatiewerkgroep en via de stroomgebiedcoördinatoren in samenwerking met de provinciale en waterschapsvoorlichters kan deze ondersteuning in aangereikt worden. Dat kan bijvoorbeeld via middelen, waarin de hoofdboodschap op een aansprekende manier is verwoord en verbeeld en aansluiting op het hierboven genoemde relatiemanagementprogramma. Waterschappen Specifieke aandacht verdienen ook de algemeen bestuurders van (een deel) van de waterschappen. Om historische redenen is de verwevenheid met de belangen van de landbouwsector groot. Een extra communicatieve inspanning is noodzakelijk om nut en noodzaak en in zekere zin ook de onomkoombaarheid van de KRW neer te zetten, gekoppeld aan het perspectief dat deze biedt. Overigens zal communicatie niet het enige instrument zijn dat ingezet kan worden. Soms winnen belangen het toch, ondanks optimale communicatie, en zal de formele regelgeving de doorslag geven. Voorgesteld wordt om in samenwerking met de landelijke communicatiewerkgroep en de Unie van Waterschappen als aanvulling op het relatiemanagementprogramma een aantal specifieke instrumenten en middelen te ontwikkelen, die specifiek zijn toegesneden op de waterschapbestuurders. Gezien hun directe betrokkenheid bij de problematiek wordt in dit kader aanvullend op het relatiemanagementprogramma gedacht aan een serie werkbezoeken in het eigen werkgebied, schriftelijke middelen waarin het dilemma tussen waterkwaliteit en landbouw helder wordt belicht en een serie dialoog- of discussiebijeenkomsten over het thema. Gemeenten De bestuurders van gemeenten lopen voor een groot deel mee in het relatiemanagementprogramma. Specifiek voor deze groep stellen wij voor één of twee keer per jaar een gerichte themaperiode vast te stellen, waarin gemeentebestuurders van verschillende kanten de KRW en waterkwaliteit geagendeerd krijgen. Via het landelijk communicatiecluster water kan er bijvoorbeeld gezorgd worden voor een Communicatiestrategie Kaderrichtlijn Water, vastgesteld door het Landelijk Bestuurlijk Overleg Water op 15 november 2004 22

communicatie-impuls (agendasetting) rondom het verschijnen van de stroomgebiedrapportages eind dit jaar. Een wethouder krijgt dan bijvoorbeeld in een bestek van een paar weken relevante informatie. Indien mogelijk, sluit de VNG zich aan bij deze informatieronde door de reguliere middelen van de VNG in te zetten (bijv. VNG website en VNG magazine) Een bezoek van een gedeputeerde of een dijkgraaf, een brief van de staatssecretaris en algemene informatie over de KRW via de media zijn aanvullende voorbeelden.

In de waterkolom: ambtenaren Ambtelijke beleidsmakers en deskundigen in de waterkolom op landelijk en regionaal niveau zijn – en dat is natuurlijk niet verwonderlijk - de best geïnformeerde doelgroep. Toch komen zelfs uit en over deze groep veel geluiden over onduidelijke verwachtingen, zoeken naar specifieke informatie van zowel beleidsmatige als technische aard. Ook voor deze doelgroep c.q. medezender is het noodzakelijk dat de oriëntatie verbreed wordt van louter normen en techniek naar perspectief en resultaat. Daarnaast is er een sterke behoefte aan functionele informatie; om precies te weten waar men aan toe is. In de komende periode wordt voor deze doelgroep een aanvullend accent in de communicatie gelegd op functionele of service-informatie. De strategie moet er in voorzien dat in elke fase van de implementatie van de KRW mensen die er mee moeten werken op een gemakkelijke manier aan specifieke informatie kunnen komen. De bedoeling is voor deze doelgroep een serie specifieke formats te (laten) ontwikkelen en bijhouden, waaruit op een gemakkelijke manier afgelezen kan worden wat er op welk moment voor wie speelt. De mijlpalenplanning van DGW waarop de belangrijkste stappen en besluitvormingsmomenten voor het opstellen van de stroomgebiedbeheersplannen staan vermeld, kan hiervoor als leidraad dienen. Ook moet er in de communicatie meer dan tot nog toe aandacht komen voor het faciliteren van simpele en gebruiksvriendelijke manieren van kennisuitwisseling. Daarbij kan zowel regionale als landelijke en Europese opgedane kennis en ervaring worden benut.

BUITEN DE WATERKOLOM

Buiten de waterkolom: bestuurders Gezien de aard van de waterproblematiek, de vele wederzijdse afhankelijkheden en het belang van kwalitatief goed water voor de gehele samenleving, is het noodzakelijk om te investeren in kennis en houding buiten de directe waterkolom. Op heel veel Communicatiestrategie Kaderrichtlijn Water, vastgesteld door het Landelijk Bestuurlijk Overleg Water op 15 november 2004 23

beleidsterreinen zullen dingen anders moeten of niet meer kunnen ten behoeve van de waterkwaliteit. Dat besef is er nog te weinig. Veel signalen wijzen erop dat bestuurders en ambtenaren nog weinig weet hebben van de essentie van de KRW en wat dit voor hun eigen werkveld betekent. Een belangrijke rol zien wij hier –nauw aansluitend op het hiervoor genoemde relatiemanagement- voor de collega-bestuurders die als bewindsvrouw, gedeputeerde of wethouder water in de portefeuille hebben. Wij stellen voor een traject te ontwikkelen waarin zij als medezender naar hun collega bestuurders optreden. Vanuit communicatie kan dat ondersteund worden met een pakket aan instrumenten en middelen in de sfeer van speeches, standaardpresentaties, facts and figures, vraag- en antwoordlijsten ten behoeve van optredens op workshops en congressen, pleidooien in colleges en andere bestuursorganen en boodschappen naar staten en raden. In aanvulling op allerlei workshops en themabijeenkomsten in de waterkolom kan een inspanning gepleegd worden om water als thema op bijvoorbeeld een VNG-bijeenkomst of bestuurlijke IPO-bijeenkomsten etc. geagendeerd te krijgen. Voor beleidsmakers, deskundigen en belanghebbenden buiten de waterkolom in werkvelden die een grote invloed hebben op of ondergaan van het beheer van water, stellen wij vooral voor de eigenheid in de communicatie voorop te stellen. Dat doen we door in de communicatie een omslag te maken van een meer zendergerichte naar een sterk op de ontvanger gerichte inhoudelijke communicatie. Dat betekent dat we de communicatie inrichten vanuit het perspectief van de betreffende sector. Wij voorzien daarin een reeks aan communicatiepakketten in de sfeer van: -

Riolering en de KRW;

-

Bemesting en de KRW;

-

Gewasbescherming en de KRW;

-

Het maken van bestemmingsplannen en de KRW;

-

Uw auto wassen en het effect op de waterkwaliteit;

-

etc.

Een dergelijk communicatiepakket kan bestaan uit informatie op de website, factsheets, Q&A’s en gerichte betaalde of onbetaalde publiciteit aandacht in specifieke vak- en doelgroepbladen. Buiten de waterkolom: intermediaire organisaties en belangengroepen De KRW is voor een grote groep belanghebbenden en hun organisaties van meer of minder invloed op hun handelen. De groep is groot, divers en van verschillend soortelijk gewicht, maar als totaal belangrijk. Communicatiestrategie Kaderrichtlijn Water, vastgesteld door het Landelijk Bestuurlijk Overleg Water op 15 november 2004 24

In de sfeer van het bedrijfsleven hebben we het bijvoorbeeld over de belangengroepen op het gebied van landbouw, het transportwezen en in het bijzonder de scheepvaart, de visserij, de watersportbranche, maar ook de delfstoffenindustrie, bouwbedrijven, projectontwikkelaars en bedrijven op het gebied van weg- en waterbouw. Er is sprake van een zekere wederkerigheid. Hun handelen heeft invloed op de kwaliteit van het water; de KRW heeft met regels en maatregelen een (veelal beperkende) invloed op hun handelen en komt daarmee ook in de sfeer van economie, werkgelegenheid en bedrijvigheid terecht. Ook in de non-profitsector zijn er tal van belangenorganisaties waarvan het belang direct of indirect wordt beïnvloed door de waterkwaliteit. Voorbeelden zijn de ANWB (toerisme en recreatie), de NVVS (hengelsport), de brede milieubeweging van SNM tot de Vogelbescherming en de watersportbonden. Het Europese richtsnoer (guidance) schrijft een verplicht traject van informatie en participatie voor bij de totstandkoming van de stroomgebiedbeheersplannen. Daarvoor is een separaat voorstel in ontwikkeling door DGW namens het cluster Communicatie NLMW, waarin de mogelijkheden voor inspraak en participatie verder staan uitgewerkt. In het kader van deze strategie zijn nog wel een aantal opmerkingen over de communicatieaanpak richting deze doelgroepen te maken. Er zijn belangenorganisaties, zoals de milieubeweging, die behoorlijk goed op de hoogte zijn van de KRW en die in principe voorstander zijn van stevige maatregelen om de waterkwaliteit te verbeteren. Er zijn ook organisaties, bijvoorbeeld in de landbouw, die weten dat de KRW er aan komt, maar die geen (korte termijn) belang hebben bij strenge maatregelen, omdat dit de bedrijfsvoering van de aangesloten leden vooralsnog belemmert. Daarnaast is er een groep, die nog niet adequaat is geïnformeerd en nog geen specifieke mening heeft. Net als voor andere doelgroepen geldt dat waar nodig de informatiekloof goed gefaseerd gedicht moet worden. Het perspectief van de KRW en de what’s in it for me-factor moet helder worden overgebracht. In het bovengenoemde participatievoorstel wordt ook dat verder uitgewerkt. Vanuit breder communicatieperspectief is het een interessante optie om positieve of neutrale intermediairen te bewegen om – uiteraard met behoud van eigen verantwoordelijkheden- als mede-zender op te treden. Organisaties als de ANWB, de NVVS en Stichting Natuur en Milieu zijn naar een grote en/of interessante achterban een betrouwbare en geloofwaardige zender. Het verdient aanbeveling om op een systematische manier te kijken in hoeverre samenwerking in de communicatie mogelijk is. De communicatieve opgave richting deze groepen is daarmee de informatie completeren en bondgenoten zoeken.


BEDRIJVEN, BURGERS, CONSUMENTEN

In het kader van de KRW is tot nog toe geen specifieke aandacht besteed aan het algemeen publiek. In deze doelgroep kunnen we een nader onderscheid maken in individuele bedrijven, boeren, burgers en consumenten. De kennis en bekendheid bij deze doelgroepen is nog beperkt. Voor verreweg de meeste mensen zal de KRW als instrument weinig betekenis hebben of krijgen. Dat hoeft ook niet. Wel is schoon water voor alle Nederlanders van belang. Het besef dat dit geen vanzelfsprekendheid is maar hard werken vergt, moet worden uitgedragen. In de lopende publiekscampagne onder het label Nederland Leeft met Water staan tot nog toe kwantiteit en overlast voorop. De campagne heeft er voor gezorgd dat wateroverlast hoger op de publieke agenda is komen te staan. Wij denken dat dit een goed vertrekpunt is om het kader van de publiekscampagne op termijn te benutten voor boodschappen over waterkwaliteit. Daarvoor zijn verschillende redenen. Op de eerste plaats is een plek op de publieke agenda een belangrijke grondstof voor blijvende bestuurlijke aandacht over verschillende bestuurslagen en -termijnen heen. De publieke agenda is een steun of duwtje in de rug van bestuurders voor voldoende aandacht voor het bereiken van de doelstellingen van de KRW. Op de tweede plaats zal er bij het publiek blijvende acceptatie en begrip moeten zijn voor ingrijpende en structurele maatregelen en de kosten daarvan. En verder is volgens veel respondenten op termijn ook draagvlak en concrete medewerking van burgers nodig om doelstellingen op gebied van kwaliteit en duurzaam gebruik te realiseren (geen verspilling van schoon water, geen troep in het water of door de gootsteen gooien, geen olie in de goot, geen anti-fouling op de boot etc.) De communicatie naar het brede publiek zal bij uitstek zijn vertrekpunt moeten vinden in nut en noodzaak van maatregelen. Er valt een rationeel en emotioneel appèl op de burger te doen. Zoals eerder gezegd: schoon water om je kinderen in te laten zwemmen spreekt bijna iedereen aan. De communicatie naar het brede publiek dient via verschillende lijnen te lopen: -

In de rol van eigenaar, manager of medewerker van een bedrijf krijgen mensen zo veel mogelijk toegespitste informatie via hun belangenorganisatie(s).

-

In de rol van consument (hengelaar, watersporter, zwemmer), komt er informatie via organisaties als NVVS, ANWB en de zwembond.

-

In de rol van burger die zich informeert over wat er in de samenleving speelt en zich daar een oordeel over vormt, krijgen mensen informatie via de media (zie


persbeleid), via hun provincie en op specifieke onderdelen via het waterschap en de gemeente. Gebruikmaking van dezelfde hoofdboodschappen en invalshoeken (het ABCDEF) zorgt daarbij voor een coherent kader. -

Een publiekscampagne bereikt in principe iedere Nederlander. Een dergelijke campagne die de burger/consument concrete handelingsperspectieven biedt is een buitengewoon belangrijk en welhaast onmisbaar instrument voor kennisvergroting, bewustwording en gedrag.

EUROPA

De Europese Commissie vormt in verschillende geledingen een specifieke groep in de communicatie rond de KRW. In de eerste plaats treedt de EC op als afzender in plaats van doelgroep, immers daar is de richtlijn ontwikkeld en van daaruit vindt internationale regie plaats over de implementatie van de richtlijn in de Europese lidstaten. De ‘communicatie met Brussel’ bestaat dan ook voornamelijk uit (in)formele rapportage en afstemming over de voortgang van de uitvoering. Die vindt plaats via de formele lijnen en afstemmingsmomenten binnen de nationale regiekolom. Het is aan de leden van de coördinatiegroep, Regiegroep en het Landelijk Bestuurlijk Overleg Water (LBOW) om de Brusselse ‘counterparts’ adequaat te informeren over voortgang en eventuele knelpunten. Naast de formele rapportage speelt de vraag in hoeverre een geregisseerde lobby inzet in deze fase van de KRW wenselijk en/of nuttig is. Het huidige beeld van Brussel op de Nederlandse situatie (minimale doelstellingen, achterstand bij implementatie) vraagt hoe dan ook om een zorgvuldige benadering met welke communicatie dan ook. De Maatschap voor communicatie adviseert om de communicatie op dit moment te beperken tot de reguliere afstemmingsmomenten en contacten. Brussel wordt in dit stadium alleen overtuigd door concrete voortgang te boeken met de uitrol, door datgene te doen wat de richtlijn voorschrijft. Ondersteunende communicatie- en pr-activiteiten kunnen zelfs een averechtse uitwerking hebben. Waar communicatie in internationaal verband wél een belangrijke bijdrage aan kan leveren is de afstemming tussen de lidstaten binnen grensoverschrijdende stroomgebieden. Door de communicatie inzet daar te richten op het uitwisselen van kennis en ervaring wordt direct een bijdrage geleverd aan de afstemming tussen en kwaliteit van de deelstroomgebiedsbeheersplannen. De uitwerking van deze inzet moet


vooral zijn beslag krijgen in de communicatie activiteiten van de internationale riviercommissies en de regionale communicatieplannen binnen de deelstroomgebieden. Een ander aandachtspunt voor het cluster communicatie is het uitwisselen van kennis en ervaring over communicatie op Europees niveau, zoals bijvoorbeeld binnen het project HarmoniCOP. Dit is een onderdeel van het Europese vijfde Kaderprogramma voor onderzoek en technologische ontwikkeling. Doel van het project is om een beter begrip te krijgen van publieke participatie in het waterbeheer, tegen de achtergrond van de Kaderrichtlijn Water. Er nemen zeventien partners uit negen Europese landen aan deel. Het HarmoniCOP project richt zich op het ontwikkelen van een Handboek publieke participatie, inzicht krijgen in 'social learning', inzicht krijgen in de rol van informatie- en communicatiemiddelen, vergelijken van verschillende ervaringen met publieke participatie en het betrekken van overheden en belangengroepen. Het cluster Communicatie NLMW zal deze Europese ontwikkelingen volgen en waar nodig, verbinden met de nationale werkzaamheden.


Hoofdstuk 8: Toegankelijke ordening van informatie en middelen Met het aanscherpen van de doelstellingen en het aanbrengen van een aantal nieuwe accenten naar verschillende doelgroepen is het noodzakelijk het middelen- en activiteitenpakket nader onder de loep te nemen. Het beter verspreiden van de kennis, het ombuigen van de beeldvorming, het faciliteren van belanghebbenden uit de verschillende doelgroepen en het meer betrekken van bestuurders en belanghebbenden, vergt een samenhangend en aantrekkelijk pakket aan basismiddelen. Voorbeelden daarvan zijn de website, een algemene brochure over de KRW, folders en fact-sheets over de verschillende aspecten van de KRW (doelen, normen, maatregelen, beoogde resultaten), een standaard powerpointpresentatie voor optreden(s) van bestuurders, een telefonisch informatiepunt, een (reizende) expositie. Uiteenlopende doelgroepen moeten daar gemakkelijk hun weg in kunnen vinden. Dit basispakket kan aangevuld worden met specifieke activiteiten en instrumenten voor de specifieke doelgroepen. Toegankelijkheid en vindbaarheid vanuit het perspectief van de doelgroep noemden we al als uitgangspunt. Wij stellen voor om een paar gemeenschappelijke dragende instrumenten in te zetten, waar in principe alle beschikbare informatie over de KRW is te vinden. De eerste is de bestaande website www.kaderrichtlijnwater.nl, die zich mee ontwikkelt met de implementatie van de KRW en het opstellen van de stroomgebiedbeheersplannen. De huidige website is al een belangrijke informatiebron, maar zal omgebouwd moeten worden naar een meer doelgroepgerichte structuur. Het tweede is een fysiek informatiepunt (centraal, gedecentraliseerd of reizend), waar in principe alle informatie ook in hardcopy te vinden of op te vragen is. De keuze voor één, meer of mobiel geeft nog ruimte voor de specifieke invulling en de functies die er aan worden toegekend. Een derde dragend instrument is het ontwikkelen van een gezamenlijk systeem om de kennisontwikkeling en de meningsvorming over de (voortgang van) de KRW en de waterkwaliteit te monitoren. Doel daarvan is enerzijds om in de gaten te houden of bij specifieke doelgroepen de KRW bekend is, of boodschappen begrepen worden en overkomen en of er sprake is van begrip en acceptatie voor te nemen maatregelen en of er draagvlak is voor de beoogde resultaten en vertrouwen dat deze behaald kunnen worden. De informatie daaruit is belangrijke informatie bij het actualiseren van communicatieplannen en maakt het mogelijk in te spelen op onderwerpen en attitudes die bij doelgroepen leven. Anderzijds kan een monitoringsysteem ook worden benut als onderdeel van een breder participatietraject, waarin belanghebbenden en belangstellenden op de juiste momenten invloed kunnen uitoefenen op de besluitvorming Communicatiestrategie Kaderrichtlijn Water, vastgesteld door het Landelijk Bestuurlijk Overleg Water op 15 november 2004 29

over doelen en maatregelen. Een monitoringsysteem zou in onze ogen kunnen bestaan uit een mix van een gemeenschappelijk onderzoeksinstrument en een eenduidig systeem van regionale klankbordgroepen in de stroomgebieden. Deze dragende instrumenten kunnen onder de gezamenlijke inspanning van landelijk en decentraal werkende communicatiemedewerkers worden gevoed en benut. De ontwikkeling van een centraal informatiepunt over de KRW wordt afgestemd met de lopende activiteit om alle bestaande helpdesks op het gebied van water te stroomlijnen. De mogelijkheid tot stroomlijning vindt plaats op verzoek van het Kennisplatform NBW. Momenteel is hier nog niet over besloten. Een mogelijk besluit over de stroomlijning van de helpdesks komt in het Cluster Communicatie NLMW aan de orde. Andere doelgroepen/of thema specifiek middelen en instrumenten kunnen worden ingezet als middelen om de attentiewaarde te verhogen en als trekkers voor de website of een eventueel fysiek informatiepunt.


In schema zou de middelenstructuur er versimpeld als volgt uit kunnen gaan zien:

Publiekscampagne. Informerend, thematiserend, prikkelend. Handelingsperspectief. Voor meer info en achtergronden naar:

Pakket basismiddelen - Nieuwsbrief - Free-publicity in doelgroepbladen - Advertenties - Fact sheets - Themasheets - Formats voor professionals etc. Voor meer info:

WEBSITE; - actueel en compleet - toegankelijk en vindbaar - compleet dossier

FYSIEK INFOPUNT - actueel en compleet - centraal of decentraal of mobiel - compleet dossier

MONITORINGSYSTEEM - gemeenschappelijk onderzoek - systeem van regionale klankbordgroepen

Relatiemanagement Bijv. Aanhaken bijWorkshops Seminars georganiseerd door partners of maatsch. organisaties Voor meer infoen achtergrond:

Participatieinstrumenten: - inspreekbijeenkomsten - hearings - thema- en discussiebijeenkomsten Uw reactie naar:


Hoofdstuk 9: Rol en regie Rol van communicatie Met het aanscherpen van de doelstellingen en het aanbrengen van nieuwe accenten treedt er langzamerhand een verschuiving op in de rol van de betrokken communicatiemedewerkers. Tot nog toe is communicatie vooral ingezet als instrument van agendasetting en voorlichting. Daarbij zijn activiteiten te zien tussen internationale communicatie (uitleg van de Europese regelgeving, informeren aan Europa wat Nederland doet), nationaal niveau (vanuit vooral V&W informatie en uitleg over de KRW) en decentraal (in de regio communicatie over de ontwikkeling van de stroomgebiedbeheersplannen). De winst van onder de meer de gemeenschappelijke strategieontwikkeling, is dat er een collectieve opgave wordt gevoeld en er draagvlak groeit voor een gemeenschappelijke aanpak. De verschuivingen de wij in de aangescherpte communicatiestrategie voorzien is er vooral één van zendergericht naar meer receptief; van zenden naar regisseren en faciliteren. Zo constateren we dat bij de implementatie van de KRW naast voorlichting ook het delen van kennis en best practices een belangrijke toegevoegde waarde heeft. Best practices, die niet noodzakelijkerwijs tot Nederland beperkt hoeven te blijven, maar die ook uit Europa kunnen komen. Dat past communicatief gezien immers ook bij ons voorstel om in de communicatiestrategie Europa niet alleen als verplichtend, maar ook als motiverende factor te gebruiken. De rol van de communicatiemedewerkers zal in onze ogen in toenemende mate er één worden van facilitator en regisseur van dergelijke trajecten. Regie Deze communicatiestrategie geeft in belangrijke mate richting aan concrete communicatieactiviteiten, die de komende jaren ontwikkeld worden. Het vertalen van de strategie in succesvolle uitvoering, vergt gezamenlijke afspraken en regie. Het belangrijkste platform voor communicatieve afstemming is het landelijke cluster Communicatie NLMW. In dit cluster zal de KRW en in het verlengde daarvan de Waterkwaliteit als een volwaardig en evenwichtig onderwerp moeten worden geagendeerd. Belangrijk is dat in de samenstelling van het cluster ook een volwaardige vertegenwoordiging aanwezig is van communicatiemensen die in hun eigen organisatie verantwoordelijk zijn voor de communicatie over de KRW. Een optie is dat elk van de vier stroomgebieden via een regionale communicator in de landelijke werkgroep vertegenwoordigd is. De definitieve keuze voor de wijze van afstemming wordt in de Communicatiestrategie Kaderrichtlijn Water, vastgesteld door het Landelijk Bestuurlijk Overleg Water op 15 november 2004 32

definitieve strategie nader ingevuld aan de hand van de uitkomsten van de bredere discussie over de sturing en de organisatie van het Nationaal Bestuursakkoord Water (NBW). In elk geval verdient de afstemming tussen landelijk en regionaal permanente aandacht. De communicatieopgave, waaraan deze strategie een bijdrage levert, is een collectieve verantwoordelijkheid van de beleids- en beheerorganisaties op het gebied van water en hun communicatoren. De werkwijze voor het maken van de strategie is ook ingericht als een gezamenlijk proces. Maar in de praktijk kan het hemd nader zijn dan de rok en discussies over rollen en belangen zijn nooit uit te sluiten. Het betekent een extra opgave voor het Landelijk cluster Communicatie NLMW om de regie in de vorm van een mix aan spelregels en faciliteiten te gieten. Spelregels hebben te maken met het gemeenschappelijk hanteren van boodschappen en instrumenten. Vooral het gebruik van de hoofdboodschap zou geen vrijblijvende zaak moeten zijn; net zo min als gebruik van gemeenschappelijke visualisaties, beelden, slagzinnen en pay-offs. Een belangrijke toegevoegde waarde zien wij ook in het gemeenschappelijke gebruik maken van monitoringsinstrumenten. Behalve regulier imago-onderzoek, kan dat ook bestaan uit gezamenlijke afspraken over het inrichten van klankbordgroepen in de vier stroomgebieden. Met name de stroomgebiedcoördinatoren hebben aangegeven behoefte te hebben aan een dergelijk instrumentarium om op die manier dicht bij de praktijk voeling te houden met meningen en attitudes bij belangrijke stakeholders in de regio. In een klankbordgroep zouden bijvoorbeeld vertegenwoordigers van belangenorganisaties, maatschappelijke groeperingen en geïnteresseerde burgers plaats kunnen nemen. Ook hiervoor geldt dat de definitieve keuze voor het instrumentarium gemaakt kan worden aan de hand van de uitkomsten van de discussie half september 2004 over de organisatie van de NBW uitvoeringsafspraken. Door bij dergelijke instrumenten te streven naar een zekere uniformiteit, zonder gebiedspecifieke zaken weg te doen, kunnen ervaringen gemakkelijker gedeeld worden en kunnen signalen uit de samenleving worden vergeleken. Faciliteiten hebben te maken met het delen van briefings, het uitwisselen van best practices en het leveren van ondersteuning bij de regionale vertaling. Wij signaleren een groeiende bereidheid tot samenwerking. We horen echter ook dat de wederzijdse verwachtingen over welke ondersteuning er vanuit het landelijke cluster aan de regio wordt geboden niet altijd helder zijn. In de set spelregels moet hierover meer duidelijkheid komen. De Maatschap voor Communicatie adviseert voor de komende jaren in elk geval een stevige communicatieadviseur in het landelijke cluster op te nemen die de spelregels formuleert en bewaakt, de faciliteiten beheert en actief de regio’s ingaat


om ideeën op te halen en te brengen en de behoefte aan ondersteuning om kan zetten in een realistisch aanbod. De Maatschap voor Communicatie adviseert in de stroomgebieden zelf een vast overleg te voeren tussen de eventuele vertegenwoordiger van de regio in het landelijke cluster, de stroomgebiedcoördinator en een communicatieadviseur van de betrokken provincies en waterschappen. In dit overleg worden landelijke afspraken ingebracht, regionale vertaalslagen gecoördineerd en afspraken gemaakt over de feitelijke inzet van middelen. Het overleg is ook een belangrijke schakel tussen communicatie, professionals en bestuurders. Gezien de verantwoordelijkheid van de provincies, zullen deze veelal als actieve zender en boodschapper over de waterkwaliteit optreden. Over de wijze waarop dit gebeurt dienen in het overleg afspraken te worden gemaakt. In feite is dit overleg een variant op de bestaande PT6-teams, die nu wisselend van de grond komen. De ophanging van een dergelijk overleg hangt ook weer af van de organisatieafspraken. In onze ogen is de regionale afstemmingsfunctie belangrijk; de uitvoering mag zakelijker, doelgerichter en gebaseerd op een strakkere inhoudelijke agenda.


Hoofdstuk 10: Activiteitenprogramma 2004 – 2005 In de tabel op de volgende pagina’s is de aanpak vertaald naar een mogelijk activiteitenprogramma voor de periode tot 2006. Ter indicatie is op basis van eerste ramingen en kostenindicatie gegeven, zodat in de prioritering ook op basis van besteedbare budgetten een afweging kan worden gemaakt. Voor de goede orde: het gaat in dit kader om een strategisch kader en het advies voor de uitwerking en nog niet om het definitieve communicatieplan. Het Cluster Communicatie NLMW zal op basis van dit voorgestelde programma een eigen werkprogramma opstellen binnen de financiële randvoorwaarden. Dit werkprogramma wordt eind 2004 aan de Regiegroep voorgesteld.


Activiteit en 2004-2005

Wie/waar

Doelgroep

Periode

Kosten eenmalig

Kosten jaarlijks

Communicatieregie Implementatie strategie bestuurlijk Regionale aansluiting

Landelijk

Intern

sep-okt 2004

Landelijk / regionaal

Intern

sep-dec 2004

Uit budget strategie € 5.000

Ontwikkelen werkprogramma 2004 / 2005 Jaarlijkse update strategie + opstellen werkprogramma Aanstellen communicatieregisseur in landelijk cluster Uitwerken persbeleid

Landelijk

Intern

sep-dec

€ 5.000

Maken communicatieplan –en middelen rond stroomgebiedrapportages perstraject artikelen in doelgroepbladen workshops en werkbezoeken brochure, folder, factsheet

€ 10000 Landelijk

Allen

start Q4 2004

€ 55.000

Landelijk en regio

Media

sep- okt 2004

€ 10.000

Landelijk en regionaal

Allen

sep 2004

€ 25.000

€ 25.000

Communicatiestructuur Kantelen website

Landelijk

Allen

start Q 4 2004

€ 40.000

€ 25.000

Ontwikkelen reizend fysiek infopunt

Landelijk en regio

Allen

start Q1 2005

€ 75.000

€ 50.000

Onderzoeksinstrumentarium Onderzoeksinstrument t.b.v. monitoring Inrichten klankbordgroepen in stroomgebieden

Landelijk

Allen

start Q 4 2004

€ 15.000

€ 25.000

Regio

Allen

start Q 4 2004

€ 5.000

€ 20.000

Voorlichtingsmateriaal Maken en bijhouden overige basismiddelen (brochures, factsheets, pappresentatie, etc.) Ontwikkelen plan voor serviceinformatie format voor mijlpalenplanning op landelijk, regionaal en detailniveau invulling formats i.s.m. regio actualisatie

Landelijk en regio

Allen

start Q 4 2004

€ 50.000

€ 30.000

Landelijk en regio

Ambtenaren en professionals in de waterkolom

sep- okt 2004

€ 20.000

€ 20.000


Campagne en relatiemanagement Bestuurders Ontwikkelen relatiemanagement gebruik basismiddelen bestuurlijke workshops inspelen op congressen werkbezoeken discussie en dialoog etc.

Landelijk en regio

Bestuurders in en uit de waterkolom:

Start Q 4

€ 15.000

€ 30.000

PM

PM

Start Q 4

€ 10.000

€ 10.000

2005

€ 10.000

€ 45.000

2007

€ 15.000

PM

Participatieprogramma Afstemming participatietraject

Landelijk en regio

Onderzoeken samenwerking belangenorganisaties

Landelijk en regio

Uitwerken en uitvoeren kansrijk samenwerkingsproject

Landelijk of regio

Belanghebbenden Achterbannen belangenorganisaties Achterbannen belangenorganisaties

Publiekscampagne Voorbereiden publiekscampagne BUDGETRAMING TOTAAL

Landelijk

Brede publiek

€ 300.000


€ 400.000

De tabel op pagina 16 geeft een langere termijn aanpak aan. Concretisering van de activiteiten tot en met 2010 is in deze fase lastig; daarvoor zijn er nog te veel open einden. Zo worden bijvoorbeeld het tijdschema en de werkplannen voor het opstellen van de stroomgebiedbeheersplannen pas in 20052006 gemaakt. Wel kunnen indicatief een paar elementen aan de hand van de KRW-planning worden benoemd. Activiteiten na 2005

Wie/waar

Doelgroep

Periode

Communicatieregie Ontwikkelen werkprogramma 2006- 2010 plus update strategie communicatieregisseur in landelijk cluster Acrtualiseren persbeleid

Landelijk

Intern

Jaarlijks in sept

Landelijk

Allen

Permanent

Landelijk en regio

Media

Permanent

Maken communicatieplan –en middelen rond concept stroomgebiedbeheersplannenrapportages Participatie Participatie perstraject artikelen in doelgroepbladen workshops en werkbezoeken brochure, folder, factsheet


Allen

2006

Communicatiestructuur Website

Landelijk

Allen

Permanent

Reizend fysiek infopunt

Landelijk en regio

Allen

Permanent

Onderzoeksinstrumentarium Onderzoeksinstrument t.b.v. monitoring klankbordgroepen in stroomgebieden

Landelijk

Allen

Jaarlijks

Regio

Allen

Eén keer per half jaar

Voorlichtingsmateriaal Maken en bijhouden overige basismiddelen (brochures, factsheets, pappresentatie, etc.) Overzicht belangrijkste waterbeheerskwesties

Landelijk en regio

Allen

Jaarlijkse actualisatie


Q1 2006

Bijhouden formats: format voor mijlpalenplanning op landelijk, regionaal en detailniveau invulling formats i.s.m. regio actualisatie

Landelijk en regio

Belangenorgani saties en publiek Ambtenaren en professionals in de waterkolom

Half jaarlijkse actualisatie


Campagne en relatiemanagement Bestuurders Info over bestuurlijke besluitvorming concept Nederlandse inzet Uitbouwen relatiemanagement gebruik basismiddelen bestuurlijke workshops inspelen op congressen werkbezoeken discussie en dialoog etc.

Landelijk en regionaal Landelijk en regio

Bestuurders in en uit de waterkolom Bestuurders in en uit de waterkolom:

2005 Extra momenten: 2006 (Gemeenteraad verk.) 2007 (Prov. Staten en Waterschapverk .)

Participatieprogramma Afstemming participatietraject

Landelijk en regio

Uitvoeren participatie Nederlandse inzet sgb’s

Landelijk en regio

Informatie en inspraak sgb’s

Landelijk of regio

Inzagelegging belangrijke waterbeheerskwesties

Landelijk en regio

Belanghebbenden Achterbannen belangenorganisaties Achterbannen belangenorganisaties Allen

Permanent Q1 2006 Q4 2007 t/m Q2 2008 Vanaf Q1 2008

Publiekscampagne Uitvoeren publiekscampagne

Landelijk

Brede publiek

2007 - 2010


Bijlage: geconsulteerde personen Luc Adolfse, provincie Noord-Brabant

Monica van Adrichem, V&W DCO

Dore Bakker, provincie Friesland

Laura van Breen, DGW

Bertien Broekhans, RIZA

Martin Bijlsma, CRM

Cees van Doorn, consultant

Chantal van Dijk, VNG

Sjoerd van Dijk, DGW

Edwin de Feijter, RWS DZL

Ton Garritsen, RIZA

Kees Groothuis, Unie van Waterschappen

Henk de Haan, provincie Friesland

Martine de Haan, LNV

Robinia Heerkens, RIZA

Marten Hellendoorn, provincie Overijssel

Paula Hoff, RWS DNN

Akkelien Hovinga, provincie Fryslan

Jeroen van Houten, provincie Utrecht

Annet Jansen, Waterschap Rivierenland

Corine Jansen, Waterschap Rijn en IJssel

Shana Kasanom, provincie Zuid-Holland

Marga Kool, Waterschap Reest en Wieden

Ada Kruyskamp, DGW

Maaike de Lange, Hoogheemraadschap HN

Ron Martens, WS Vallei en Eem

Erik Pool, DGW

Katja Portegies, DGW

Esther Rijnders, Unie van Waterschappen

De heer Schaap, Unie van Waterschappen

Silvia Schikhof, DGW

Walter Snoei, V&W DCO

dhr. S. Swierstra, Provincie Drenthe

Karin Teunissen, RIZA

Mathijs Verhagen, IPO

Jaap Verhulst, DGW

Hans van der Zwan, HKW


Communicatiestrategie Europese Kaderrichtlijn Water

Recommend Documents