T P E
C N
O C
EXP03
BRNDWR Maastricht-LAB
1
Colofon
Dit is het ‘bidboek’ voor de nieuwe invulling van de Brandweerkazerne aan de Capucijnenstraat te Maastricht. Het boek is een logboek voor het proces van visievorming, selectie en verdere uitwerking van het pand door het Maastricht-LAB en deel van een reeks van logboeken voor de experimenten in Maastricht. team Maastricht-LAB www.maastrichtlab.nl Maastricht, september 2012
is a temporary catalyst stimulates the transition of urban development inspires with experiments relates to requirements generates vision thru diversity of views exchanges experience globally and employs expertise locally uses creativity to capitalize on existing value targets for development by critical mass thinks in systems uses the past as conscience, acts contemporary and aims for the future collaborates with users to verify sustainable energy must celebrate and permits failure is in progress...
2
Inleiding Verleden tijdelijkheid De creatieve creërende sector Het gebied De brandweerkazerne Referenties Cultuurfabrieken
5 5 7 9
Het concept Experiment03 Het idee Eisen van Programma
11
Inventarisatie Lijst eerste generatie gebruikers Programma aanbod gebruikers Faciliteiten vraag gebruikers
10 11 12
13 14 15 16
Gebruiksmodel Ruimtelijk-model Organisatie-model Financieel-model Duurzaamheid
16 17 18 19 20
Proces Planning Verbouwing Intentieverklaring Communicatie en draagvlak omgeving Proces binnen Maastricht-LAB
21 22 23 24 25 26
3
Uit De Keuken Van SAM; “Knitting Image”
4
Inleiding Verleden tijdelijkheid De brandweer staat in dienst van de stad. Tegenwoordig is het een zelfstandig orgaan, maar in de 19e eeuw stond het onder de leiding van de stadsbouwmeester. Deze kazerne is het resultaat van de naoorlogse modernisering van de brandwacht en was de opvolger van de eerste plek om de hoek aan het Lindenkruis. In 1999 verloor het gebouw haar originele gebruiker. Een jaar ervoor heeft het kantoor Luijten Verheij in een studie (Centre Céramique plaatsingscode 718.69) al geconstateerd, dat het gebouw bouwtechnisch niet meer voldoet aan de normen en onderhoud dringend is. Twaalf jaar heeft Stichting Ateliers Maastricht het gebouw in tijdelijke bruikleen gehad en een toekomstige bestemming is mede door de financiële crisis lang onduidelijk gebleven. Het voordeel van tijdelijk gebruik is het in leven houden van een pand. Het nadeel is dat als tijdelijke gebruik te lang duurt, de bezetting groot onderhoud verhindert. Met de vervangende werklocatie voor de kunstenaars van SAM kan het gebouw grondig worden gerenoveerd. De brandweerkazerne zal weer in dienst komen te staan van de stad. De nieuwe gebruiker wordt echter niet gevraagd te blussen, maar juist het culturele vuur aan te wakkeren. De creatieve creërende sector De roep naar een creatief offensief is groot. Om het financieel kapitaal los te krijgen is er meer creatief kapitaal nodig. Er moet echter een nuance worden aangebracht in de benoeming van de creatieve klasse, namelijk het verschil tussen de creatieve en de creërende ondernemer. Het onderwijsstelsel in Zuid Limburg
5
De brandweerkazerne 1998
6
produceert deze creërende ondernemers en stoomt de jonge groep klaar voor de markt. De markt heeft het zwaar. Bedrijven hebben geen ruimte meer om mensen aan te nemen. En of het een ambitieuze starter is ,of iemand gedwongen wordt tot de vrijheid van zelfstandigheid, de stad biedt te weinig professionele plekken voor ontplooiing en binding in de markt. De brandweerkazerne zou aan deze vraag kunnen gaan voldoen. Een plek waar ondernemers elkaar vinden, bewoners ontmoeten en tezamen de stad met hun diensten kunnen verrijken. Het gebied Belvédère staat aan de vooravond van een doorstart. De Timmerfabriek krijgt een nieuwe invulling. Er is sprake van een kunstenkluster op het Sphinxterrein. Het Sphinxpark zorgt tijdelijk voor de beleving van het braakliggende deel, waaruit veel energie ontstaat. In het vervolgtraject kan het Frontenpark deze energie overnemen en een park worden voor de toekomst van Maastricht. De brandweerkazerne kan een belangrijke rol spelen om al deze ontwikkelingen te steunen. Aan de zuidzijde van de kazerne ligt het Statenkwartier, een buurt met een sterk creatief karakter. Marres ligt in dezelfde aanloopstraat naar het centrum. Bovendien heeft de kazerne als enige een voorterrein in de smalle Capucijnenstraat. Al deze factoren maken de kazerne tot een ideale ontmoetingsplek.
7
De brandweerkazerne 2012
8
De brandweerkazerne Het ontwerp stamt uit 1957 en is van de hand van de Roermondse architect J. Zollner. De strakke modernistische vormgeving en de uitkijk- en droogtoren geven het gebouw een duidelijk gezicht aan de stad. De werkelijke identiteit zit echter in de constructie. De kazerne is namelijk de eerste brandweer in Nederland met een geheel vrijstaande remise, die vroeger de wagens en in de toekomst de mensen een open ruimte biedt. Het gebouw ligt iets van de straat af, als buffer voor de uitrijdende brandweerwagens, om ongelukken te voorkomen. Achter de remise ligt een lange gang, waar de brandweerslangen werden gewassen, welke vervolgens in de droogtoren werden opgehangen en opgeslagen in de compartimenten langs de opgang. Na meer dan vijftig jaar lijdt het gebouw aan betonrot, wat zal moeten worden hersteld. Verdere werkzaamheden zijn onder andere het verven van de buitengevel in de oorspronkelijke kleuren, het vervangen van de verouderde installaties in het gebouw, dubbele beglazing, reparatie van de toren en het herstel van het dak met een nieuwe isolerende laag.
9
Canvas op de zevende, Amsterdam
de dépendance, Schieblock, Rotterdam
10
Referenties Cultuurhuizen Amsterdam Waar voorheen het team van De Volkskrant haar broodje en drankje nuttigde, op zoek naar een goed journalistiek verhaal, is de voormalige kantine nu de plek waar verhalen geboren worden. Na ruim een jaar open te zijn, begint Canvas zich steeds meer onafhankelijk te profileren in Amsterdam. Dagelijks zijn wij geopend; vrijdag en zaterdag zelfs tot 03:00 uur. De exposities in Canvas rouleren regelmatig en zijn naast te bezichtigen ook te koop. Ben je geïnteresseerd, vraag een van onze medewerkers voor meer informatie over de artiest of kijk verder op de website naar exposities. www.canvas7.nl Rotterdam Het Schieblock is gelegen aan de Schiekade 185205, met uitzicht over het Hofplein en de Coolsingel. Per 1 juli 2010 zijn de deuren geopend voor gebruik. De selectie van ondernemingen en instituten die zich bezig houden met binnenstedelijke programmeringen, maken van het Schieblock een stadslaboratorium. Op de begane grond zit De Dependance: Een ruimte voor een flexibele programmering van activiteiten, tentoonstellingen en lezingen. In 2012 en 2014 zal het Schieblock fungeren als voorbeeldcasus in de Internationale Architectuur Biënnale. www.schieblock.com
11
12
BRNDWR HET IDEE Op dit moment deelt Studio Stad haar ruimte met het Maastricht-LAB in de Ridderbrouwerij. Deze locatie heeft zich ontwikkelt tot een verzamelpunt van activiteiten en ondernemingen. Het gebouw staat in de verkoop en is dus enkel voor tijdelijk gebruik beschikbaar. Het gebruik van dit gebouw, een plek waar meerdere ondernemers met publieke functies gezamenlijk gebruik maken van een multifunctioneel pand, heeft blijkbaar ook hier potentie. In de tijd dat Studio Stad en later het Maastricht-LAB hier tijdelijke gehuisvest zijn, zijn verschillende ondernemers langs gekomen om te informeren of ook zij een plek in de brouwerij konden krijgen. Er is gestart met een lijst op te stellen van geïnteresseerde partijen. Het zijn partijen die, hoewel zij succesvol zijn in hun ondernemen, nog geen vast grond onder de voeten hebben en bedrijven die op zoek zijn naar een nieuwe uitdaging. Alle partijen hebben één ding gemeen: zij zijn op zoek naar interessante ruimte. De kazerne kan aan deze vraag voldoen, door deze ondernemers vastigheid te bieden en toch voor een inspirerende omgeving te zorgen. Samenwerking is geen verplichting, maar de potentiële partijen hebben in eerdere gesprekken aangegeven, dat men zeker geïnteresseerd is in gezamenlijke projecten. Door de krachten te bundelen kunnen ondernemers zich handhaven of hun positie verbeteren. De mix van gebruikers is divers om onderlinge concurrentie voorlopig te vermijden en de mogelijkheid tot kennisuitwisseling te vergroten.
13
ARCH MUSIC
NATUUR FASHION
HORECA THEATER
GRAPHIC
stap 1_verzamelen
HORECA NATUUR
THEATER
ARCH
MUSIC
FASHION
GRAPHIC
stap 2_versterken
HORECA
THEATER
NATUUR
ARCH FASHION
MUSIC GRAPHIC
stap 3_verbreden
14
Het concept • De brandweerkazerne zal op meerdere niveaus een rol moeten gaan spelen. Voor de stad wordt het een nieuw brandpunt van activiteiten. • Het gebouw is een verzamelpunt voor ondernemingen, die een uitstraling hebben naar het gebied, maar ook potentiële gebruikers zijn voor het programma uit de gebiedsontwikkeling. • De begane grond krijgt publieke functies en is een ontmoetingsplek voor de omgeving. • De multifunctionele ruimte is een levende vitrine voor de gebruikers, maar is ook beschikbaar voor initiatieven uit de buurt. • De eerste verdieping is het brein. De kantoorruimten worden zo opgezet, dat men gescheiden, maar vooral ook samen kan werken. Het moet eenvoudig voor buren elkaar met raad en daad bij te staan. Vergaderruimten worden met gedeeld en er zijn flexibele werkplekken beschikbaar voor ondernemers die niet full-time gebruik van de ruimte willen maken. • De kelder is een ruige ruimte, waar geluid, verf, lijm en ideeën kunnen worden geknoeid. Verder voorziet het de gebruikers van de nodige opslag en sanitaire voorzieningen. Eisen van Programma In de oude volgorde van bouwplanning werd het gebouw ontwikkeld op basis van de eisen van de nieuwe gebruiker. In het geval van de brandweer en de ambities van het LAB worden juist eisen gesteld aan de gebruiker. • De gebruiker moet namelijk een teamspeler zijn om de brandweer tot een eenheid te smeden. Gezamenlijk is men verantwoordelijk voor de programmering van de multifunctionele ruimte, die weer voor dynamiek in de wijde en naaste omgeving moet zorgen. • De brandweer moet middels haar gebruikers bijdragen aan een aantrekkelijk leefklimaat en zorgen voor stedelijke drukte. De gebruiker moet dus een mate van publieke werkzaamheden hebben. • De horeca is de spil van het gebouw en zorgt voor ontmoetingsruimte en aantrekkingskracht in de buurt (tijdelijke en permanente bewoners)
15
De brandweerkazerne 1998
16
• Men moet open staan voor een cocreated governance. Oftewel het zeggenschap over de ruimten komt vanuit het collectief belang. • De mate van zelfwerkzaamheid is belangrijk. De invulling van de publieke ruimte moet niet als last worden gezien. • Voldoende kennis en ambitie in het eigen vak, de bereidheid deze kennis te delen i.p.v. te isoleren is een pre. Zoiets als een open-source werkomgeving binnen de grenzen van het gebouw. • financiële zelfstandigheid is gewenst Experiment 3 Heeft voor de herontwikkeling van de brandweer gekozen, omdat het ondernemers een podium kan bieden om zich te presenteren en en zich verder te ontwikkelen, zodat zij later op eigen benen kunnen staan. Partijen kunnen uitvliegen naar nieuwe locaties en zelf nieuwe themahuizen stichten, zoals een “Mediahuis”, een “Modehuis” etc. Andere ondernemers krijgen de mogelijkheid zich aan deze nieuwe plekken te binden, zodat ook deze locaties dezelfde potenties krijgen als de brandweerkazerne. Zo biedt dit concept mogelijk een antwoord op een structureel ruimtelijk probleem van leegstaand vastgoed. Andere gebouwen kunnen zich bij deze beweging aansluiten en zorgen voor de fysieke uitbreiding van het netwerk. Gebruikers van het gebouw, de buurt en de stad krijgen een plek om te ontmoeten. Gebruikers van het pand zullen samen met omwonenden op zoek moeten gaan naar synergie. Naar gedeelde belangen en creatieve plannen om van de kazerne weer een aantrekkelijke plek te maken. Cocreatie wordt een belangrijke opgave. De kazerne wordt een plek voor creatieve ontplooiing met stedelijke levendigheid. Door een innovatieve invalshoek te kiezen waar partijen en behoeften met elkaar worden verbonden. Een experiment van het Maastricht-LAB met de potentie om de dynamiek van de stad een nieuwe impuls te geven.
17
18
Inventarisatie Lijst eerste potentiele generatie gebruikers 1. Argus buurtplatform 2. Theatergroep de Bus/ Els Roobroeck 3. Café Zondag, Willem Hermans 4. CNME, Lara Klaassen 5. Derhalve, Marc Janssen 6. EPM-Music, Oliver Way 7. Fablab, Frits Hoff 8. FASHIONCLASH/ FAB, Nawie Kuiper 9. FEE, Angela Lambriex 10. Fietsenwerkplaats, Chantal le Doux 11. Kracht 12, Karlijn de Richemont 12. Lena Berens, Lena Berens 13. Linke Soto, Roy Habets 14. Maastricht-Biking, André Nieste 15. Maastricht Centre for Entrepreneurship, Ana Mihail 16. Maastricht-LAB, Tima van der Linden 17. STRIKKS, Maartje de Boer 18. Studio Stad, Tim Prins 19. Young Leaders Academy
19
Argus buurtplatform (Maria Essers, Marij Vullinghs) De bewoners van het Statenkwartier en Argus Buurtplatform hebben op een geheel eigen manier het verlies van de leefbaarheid aangepakt. In plaats van met de rug naar de overlast te gaan staan en zich terug te trekken op de ‘eigen’vierkante meter’ hebben de bewoners zich samen gepakt. Samen met de gemeente en het bevoegd gezag hebben ze zich terug gevochten naar een goed woonklimaat. (www.argusbuurtplatform.nl/) vraag: • gebruik van de meldkamer als ontvangst en werkkamer voor een aangewezen huismananger • beschikking over multifunctionele ruimte, waar gebruikers, kunstenaars en bewoners zich kunnen melden voor het gebruik • kombuis op begane grond voor koeling, koffie en lunch aanbod: • aanstellen van een huismanager, die volgende taken opzich neemt: • infopoint voor VIA2018 • verkoop ‘wijkproducten’ en producten huurders • programmering wijkoverstijgende invulling (door het buurtkader een programmawaaier genoemd) • vaste groep kunstenaars (13 pers) • presentatiebord in multifuncti ruimte voor alle gebruikers Het buurtplatform als gebruiker zal zorgen voor de lokale inbedding. Het buurtplatform draagt Marij Vullinghs aan als huismanager. De kazerne heeft bij de buurtbewoners de bijnaam ‘Brandpunt’ gekregen. Het Brandpunt wordt het merk van het gebouw, waar naast het vernoemen van 6211 altijd alle gebruikers als samenwerkende partners zullen worden benoemd.
20
Theatergroep de Bus, E. Roobroeck theaterproductie Er van uitgaand dat de huidige ontwikkelingen zich doorzetten, namelijk het verdwijnen van repetitieruimten in Maastricht, is het volgens hun van groot belang voor de ontwikkeling van theater en doorstroming van de Toneelschool naar de praktijk, dat de brandweerkazerne deze ruimte kan bieden. Met andere woorden: er is en zal vraag zijn naar een dergelijke ruimte. (www.busketiers.eu) vraag: • grote bij voorkeur vaste vierkante ruimte van min. 50m2 • een repetitieruimte is moeilijk met andere gebruikers te delen, omdat het creatieve proces autonoom is. Pas bij een voorstelling treedt men naar buiten. Dat neemt niet weg, dat er uitwisseling kan zijn met andere gebruikers. Dit zal eerder voor en na repetitie zijn. Dit is ook de reden, dat de Bus en Els een ruimte willen delen, om toch efficiënt te kunnen zijn met de bezetting. • In de andere 8-9 maanden van het jaar is er behoefte aan kantoorruimte voor acquisitie, marketing, voorbereiding e.d. aanbod: • De begane grond is ongeschikt als repetitieruimte in combinatie met andere programma’s. Wel is deze ruimte met enige akoestische aanpassingen goed voor voorstellingen en een naprogramma met horeca Theater staat als beroep autonoom, uitwisseling zit in de alledaagse activiteiten. Het medium zal een breed publiek aan spreken. Els benadrukt het belang van een huismanager, die behalve de verantwoording heeft over de multifunctionele ruimte ook zich ontfermd over de rest van het gebouw. Zij meent, dat een succesvolle ondernemer weinig tijd zal hebben voor deze activiteiten. Bovendien neemt dit veel tijd en moeite in beslag, die niet mag worden onderschat. Ook marketing, public relations en smoel behoren tot deze taken. De brandweer moet professioneel worden gerund en zij zijn bereid een bedrag bovenop de huur te betalen om deze huismanager te bekostigen.
21
Café Zondag, Willem Hermans “It has a cosy but modern interior and through the music and staff, it does well to create an easy-going atmosphere. Every day (from 10am) you can come by for lovely sandwiches, soups, salads, yoghurt or our world famous panini!! In the meantime enjoy the good music and the view through the big windows! From 5 pm on, we serve homemade tapas, rilette d’oie, soups, salads and delicious cheeses.. On Friday and Saturday nights, when dj’s or live bands play, the tables will move out of the way and a dance floor is created!” uit maastrichtweb.nl (www.cafezondag.nl) vraag: • in de kelder een opslagruimte, koelruimte • begane grond minimaal 3 traveeën • eerste verdieping een kleine kantoorruimte • vrijhouden travee met smeerput als overdekt terras en doorgang > keuken als ruimtescheidend element tussen restaurant en multifunctionele ruimte • wasgang vullen met flexibele werkplekken aanbod: • kantine voor andere huurders • eigen ruimte ook als galerie beschikbaar • verzorging van toiletten in kelder • door late uren kan Zondag ook als opzichter optreden Willem blijft bezorgd over de regelgeving betreffende een terras (problemen locatie in Wyck bekend). Het concept kan ook voor andere investeerders interessant zijn. In samenspraak met de Gideonsbende is besloten de horeca als belangrijkste drager van deze locatie aan te wijzen om te zorgen voor een constante aantrekkingskracht en succesvol functioneren.
22
CNME, Lara Klaassen Één van de taken van het CNME is het onderhoud van openbaar groen en onderwijs van flora en fauna. Er wordt al met verschillende partijen samengewerkt. Het doel is het kweken van bewustzijn en verantwoordelijkheidsgevoel voor de natuurlijke omgeving. Dit wordt bereikt o.a. door excursies, workshops en kookprogramma’s met participatie en cocreatie als focus. (www.cnme.nl) vraag: • kelderruimten met twee douche- en kleedruimten (te delen met andere huurders), lockers opslag voor kleine werktuigen en besprekingsruimte voor het buitenteam • Op de eerste verdieping moet ruimte zijn voor 9 werknemers en één directieruimte • het CNME geeft de voorkeur aan werkplekken in een open ruimte, daar ook de interne organisatie een transitie ondergaat, waar meer uitwisseling gewenst aanbod: • Vergaderruimte kan worden gedeeld • Het CNME ziet een interessante uitdaging haar eigen organisatie bloot te stellen aan het open creatieve proces van de andere huurders om zo mee te groeien met de tijd. Werkrelaties zijn mogelijk, maar liggen niet voor de hand. Er is interesse in samenwerking met creatieve ondernemers, maar dit zal vooral op projectbasis plaatsvinden. Een werkrelatie met het Maastricht LAB ligt het meest voor de hand, daar het LAB twee parken in het dossier heeft zitten. Met de mogelijke tuinen aan de achterzijde van de kazerne is ook een relatie tussen het CNME en café Zondag mogelijk (advies en beheer). Belangrijkste voorwaarde voor succes is een extern Depot, waar het CNME haar materiaal voor de buitenwerkzaamheden kan plaatsen (programma van eisen reeds ontvangen). Het Depot zou op loopsafstand (200m) van de Brandweerkazerne moeten zijn. Zonder de voorziening van een Depot is de brandweer mogelijk ook een tijdelijke bestemming.
23
Derhalve, Marc Janssen De expertise van het juridisch adviesbureau Derhalve onderscheidt zich foor de specialisatie in het creatieve ondernemerschap. (www.derhalve.com) vraag: • kantoorruimte van 25m2 • voorkeur voor geluidsarme werkplek (achtergrond geluid is prima) • noodzaak mogelijk tot privacy aanbod: • Marc is behalve adviseur ook initiatiefnemer van tentoonstellingen, waaronder Secret Postcards Derhalve heeft ook activiteiten op locatie werken en is niet constant aanwezig op zijn werkplek. Reeds bestaande werkrelatie met FASHIONCLASH en STRIKKS, mogelijke uitbreiding met algemeen advies. Derhalve heeft aangeboden mee te denken over de organisatie en bestuur van de brandweerkazerne. Inmiddels wordt er een voorstel gemaakt met de vooren nadelen van verschillende organisatievormen. Het Maastricht-LAB heeft een beperkte looptijd en het is belangrijk dat het concept ook op de lange termijn blijft gewaarborgd, onder voorwaarde dat het door de gebruikers wordt gesteund.
24
EPM-MUSIC, Oliver Way EPM verzorgt de promotie, marketing en distributie van muziek over de hele wereld. Muzikanten zitten vooral in de technomuziek. Behalve London en Berlin heeft EPM-Music ook een kantoor in Maastricht. Op de huidige locatie is geen mogelijkheid tot creatief werken en is er geen functionele match met andere huurders. (epm-music.com) vraag: • kantoorruimte van 50m2 voor 4-5 werknemers • een muziekstudio voor opnames en jam-sessies • vergaderruimte (gemeenschappelijk) • archiefruimte aanbod: • Behalve muziek organiseren zij ook evenementen met VJ’s • hun openbaar programma bestaat ook uit het geven van seminars • wereldwijd netwerk Oliver is door Willem aanbevolen. Veel van de activiteiten hebben grafisch werk nodig: covers, tijdschriften, webdesign etc. Ook kan EPM evenementen steunen met DJ’s en VJ’s. Een muziekstudio kan voor ongewenste afleiding zorgen op de eerste verdieping, maar is weer zeer geschikt in de kelder. De mogelijke relocatie van de Muziekgieterij naar het territorium van Belvédère biedt in potentie een bedrijf als EPM-Music de mogelijkheid zich met de Muziekgieterij in een later stadium te clusteren tot een muzikaal centrum.
25
FASHIONCLASH/ FAB, Nawi Kuiper, Branko Popovic, Laurens Hamacher The purpose of FASHIONCLASH foundation is to create a ‘clash’ with ‘fashion’ as a starting point. By organising fashion projects FASHIONCLASH aims to create a platform where ‘young’ designers/artists can present their work to a diverse international audience. FASHIONCLASH shows fashion in the widest sense of the word. A broad range of disciplines that link to fashion, like photography, fine arts, illustration, video, textile and product design are invited to take part in the projects. (www. fashionclash.nl) vraag: • een naaiatelier van 25m2 en een kantoorruimte van 50m2 met gedeelde vergaderruimte • betrekken/ aanbieden van werkruimte voor studenten van de academie. • FASHIONCLASH vraagt om een persoon aan te trekken die de winkel full-time kan runnen • FASHIONCLASH houdt zich bezig met talent-ontwikkeling en hoopt, dat het gebouw deze activiteiten kan faciliteren aanbod: • combineren eigen kantoorruimte FASHIONCLASH met FAB, een gelieerd initiatief uit Hasselt • FAB kan stageplekken voor het ROC aanbieden One of the projects where all these goals are coming together is the fashion event ‘FASHIONCLASH Maastricht’ that celebrated it’s first edition in 2009. FASHIONCLASH Maastricht is a unique platform where aspiring, talented designers and artists can present their work to an international audience. Detailhandel is niet toegestaan in het gebouw en de ruimte, die nu in de plannen is gereserveerd lijkt ook te klein. Een alternatief is een grotere winkelruimte binnen het gebouw, maar een ander alternatief is een pand in de straat, die programmatisch met de kazerne is verbonden. Deze partij is sinds het begin één van de stuwende krachten achter het samenbrengen van verschillende partijen (firestarters). De potentie van de kazerne moet ook de buurt voorzien, maar is in weze pas echt interessant op het schaalniveau van stad en (eu)regio. Mede is hierdoor misschien te weinig raakvlak tussen de eigen activiteiten (namelijk design) en die van andere gebruikers.
26
FEE, Angela Lambriex FEE is meer dan alleen een winkel; het is een platform en [online] community voor alle liefhebbers van mode + design + kunst, op zoek naar mogelijkheden, talenten en verschillen. FEE koppelt mensen en creativiteit en creativiteit met het bedrijfsleven en wilt het de erkenning geven die het verdiend. (www.fee-conceptstore.nl) vraag: • winkelruimte met mogelijk atelier en werktafel, oppervlakte afhankelijk van de locatie, maar huidige meldkamer is krap. • Vintage meubels zijn ook deel van haar assortiment, welke misschien in de grote ruimte een plaats kunnen hebben aanbod: • kan het winkelaanbod aanvullen met producten van de huurders • heeft meerdere werknemers, zodat er een voortdurende bezetting is • wil graag een atelierruimte voor een bijvoorbeeld een mode-ontwerper in de zaak mogelijk maken Angela heeft momenteel een winkelruimte in de Putstraat in Sittard, maar de straat trekt niet het juiste clientèle aan. De werkateliers die boven haar winkel zijn gevestigd zijn inmiddels weer leeg. Een stabiele organisatie, een gepaste huurprijs en energieke medehuurders zijn voor FEE genoeg de stap naar Maastricht te wagen. Het bedrijf is en blijft zich op de hoogte houden van landelijke alternatieve retailconcepten. FEE is door FASHIONCLASH aanbevolen als een professionele onderneming, die verstand heeft van de bedrijfsvoering van een modezaak. Tevens is het werk van Lena Berens ook in de winkel te koop. Een bundeling van deze partijen behoort tot een mogelijkheid voor de gewilde meldkamer.
27
Fietswerkplaats, Chantal le Doux, Dirk Bours Het idee is om oude racefietsen op te knappen en ze weer een tweede leven te geven. Denk hierbij aan recycling van goede nog bruikbaren authentieke metalen frames en fietsonderdelen in combinatie met nieuwe onderdelen om zo tot mooie ‘nieuwe’ unieke fietsen te komen. We willen vooral zelf fietsen in elkaar gaan zetten en verkopen maar ook mensen tot dienst zijn die bv al een leuke fiets hebben die ze graag willen ‘upgraden’ met het een of ander. Evt met de mogelijkheid dat ze zelf in onze werkplaats (tegen vergoeding/lidmaatschap/onder begeleiding) aan hun fiets kunnen sleutelen. vraag: • werkplek in de kelder • bord/fiets/reclame op begane grond, eventueel in horeca aanbod: • mogelijke werkrelatie met initiatief MaastrichtBiking Chantal heeft momenteel een ruimte in de Brandweerkazerne en de nieuwe invulling biedt haar en Dirk andere interesses behalve hun schilderkunst verder te ontplooien. Een programma van wensen zal nog worden opgesteld. Idee van een fietswerkplaats is nog pril. Het voorstel is ook tussendoor aangepast met de veronderstelling, dat de brandweer een sociaal karakter zou krijgen, waar zij op in wilden spelen. Wens op de begane grond een werkruimte te openen zoals in de correspondentie is gebleken is van de baan, maar een werkplaats in de kelder is een goed alternatief, zeker als de centrale trap wordt gerealiseerd.
28
KRACHT 12, Robbert Smeets, Karlijn de Richemont De jongeren in Maastricht zijn de doelgroep. Er wordt o.a. met CODE043 en VIA2018 samengewerkt om jongeren meer zeggenschap en mogelijkheden te bieden. KRACHT 12 produceert voor en met jongeren een tijdschrift. vraag: • minimum van 75m2 met de mogelijkheid gebruik te maken van werkplekken in een open omgeving • een extra kanttekening: wij werken veel met stagiaires, die veel begeleiding nodig hebben en ook toezicht. Bovendien kan de samenwerking richting een deadline nogal luidruchtig worden • 4 type ruimten: vergaderruimte, te delen met anderen, maar wel een stilte-ruimte met privacy, een persoonlijke werkplek voor vaste medewerkers, een open ruimte, die tijdelijk kan worden afgescheiden met gordijnen/wanden (concentratie), die wel zichtbaar blijft voor de leiding (mogelijkheid tot interne uitwisseling) en als laatste een open ruimte, waar men in contact staat met de andere gebruikers van het pand aanbod: • grafische diensten en jonge kennis • organisatie evenementen • andere expertises zijn filmproductie en webdesign Het bedrijf heeft met haar verschillende activiteiten en interesses veel overlap met andere huurders. Kracht 12 zit op het ogenblik nog samen met de Muziekgieterij, maar zal eind van het jaar moeten verhuizen naar een nieuwe locatie.
29
Lena Berens, Lena Berens “Minimalistische kleding, organische porseleinen sieraden en katoenen handtassen met een ludieke toets. De creaties van Lena Berens ademen puurheid en rust uit. Lena deed ervaring op bij Veronique Branquinho en Ellen Truijen. Ze ontwerpt en produceert haar collecties in Maastricht. Slow fashion uit de Euregio Maas-Rijn.” (www.fashionacrossborders.com) vraag: • winkel- en werkatelier op de begane grond aanbod: • geïnteresseerd in het beheren van de voorziene atelier ruimte op de begane grond met mogelijke verkoop van eigen en artikelen van andere gebruikers van de brandweer Reeds bestaande werkrelatie met FASHIONCLASH en FEE. Lena werkt ook bij Zondag. De winkel is samen met de horeca het gezicht van het gebouw. Daarom zal een constante bezetting (6 dagen in de week) als eis worden gesteld. Dit strookt natuurlijk wel met bijvoorbeeld een eenmansbedrijf, die niet primair met detailhandel bezig is. Een combinatie zal het voorstel sterker maken. Lena is door Willem naar voren gebracht. Zij plaatste een opmerking ten opzichte van de ruimte: qua zichtbaarheid is het zeer geschikt, maar als combinatie van winkelruimte en werkatelier in principe te klein. Vandaar de vraag naar een mogelijke uitbreiding in meest rechtse travee.
30
Linke SOTO, Roy Habets, Dion Limpens Linke Soto bestaat uit een groep vrienden die in 2006 startten met het geven van kleinschalige evenementen, met name in de regio Maastricht. De visie bij het geven van deze feesten draait om het samenbrengen van verschillende soorten mensen en culturen, die doorgaans niet zo snel met elkaar in aanraking zouden kunnen komen. Daarnaast combineert Linke Soto de kunstvormen muziek en beeldende kunst tijdens hun evenementen. vraag: • muziekstudio • flexibele werkplekken voor 2 à 3 personen • ruimte voor organiseren tecno-feesten met ruimte voor ongeveer 300-400 bezoekers (Roy gaf als vuistregels ongeveer 0,5m2 per persoon aan) • frequentie is 3-4 maal per jaar • eisen aan ruimte: voldoende stroompunten, voldoende geluidsisolatie en goede ventilatie aanbod: • werken ook veel samen met VJ’s (stillere variant) die ook programma kunnen bieden voor de multifunctionele ruimte • Delen van de muziekstudio is mogelijk, mits goede afspraken Linke SOTO heeft reeds feesten in IPANEMA (Willem) gehouden. Zij beantwoorden een specifieke vraag uit de ‘kleine’ underground beweging in Maastricht. En een dergelijk evenement zou een mooie stimulans kunnen zijn voor de beleving van het gebouw. Het buurtplatform heeft de heren op de hoogte van het initiatief van de brandweer gesteld en contact laten zoeken met het Maastricht-LAB.
31
Maastricht-Biking, André Nieste Maastricht-Biking organiseert begeleide mountainbike tochten in de omgeving van Maastricht. De organisatie van de fietsstadstochten heeft oog voor cultuur en historie. De doelgroep is een cultureel en/of sportief geïnteresseerd publiek dat actief op zoek is naar een alternatief voor het standaard mainstream toeristische aanbod. vraag: • stalling voor in eerste instantie ca. 30-40 fietsen, met vrije toegang voor Maastricht-Biking (met slimme ophangsystemen voor de fietsen kan het aantal benodigde m2 worden beperkt) • wateraansluiting en afvoerputje voor schoonspuiten van fietsen (hoeft niet in de ruimte zelf te zijn) • afsluitbare ontvangst/kantoorruimte met plek voor helmen en andere spulletjes • doucheruimtes (gewenst) • een ruimte om klanten te ontvangen en als vertrek- en eindpunt van de fietstochten • eventuele (latere) toevoegingen: fietsenwerkplaats en winkeltje aanbod: • grotere zichtbaarheid op een plek met een redelijke “loop”. Potentieel voor uitbreiding van de activiteiten (fietsverhuur, werkplaats, winkeltje), mogelijk ism (sociale) projecten in de stad en/of buurt • Voor ’t brandweer: levendigheid vooral in de weekeinden, versterking van eventuele horecafunctie. Mooi passend in divers, kleinschalig alternatief concept. Het seizoen loopt ruwweg van pasen t/m oktober, afhankelijk van het weer. Daarbuiten zijn er slechts incidenteel tochten. Het merendeel van de tochten vindt plaats op vrijdag, zaterdag of zondag.
32
Maastricht-LAB, Tima van der Linden, Tim Prins Het Maastricht-LAB beoogt een katalysator te zijn, een tijdelijke impuls van maximaal 2 jaar, om de transitie naar de nieuwe vorm van stadsontwikkeling te stimuleren. Centraal staat het op kleine schaal zoeken naar en leren van oplossingen via nieuwe samenwerkingsverbanden, het uitwisselen van kennis en ervaringen en het doen van concrete experimenten. vraag: • een flexibele werkplek voor 1 à 2 personen • een vergaderruimte voor minimaal 4 personen en maximaal 15 • plek voor het geven van workshops • ruimte voor tentoonstellingen en debatten aanbod: • in de komende twee jaar worden verschillende workshops, tentoonstellingen en symposia georganiseerd • zolang het bestaansrecht het toelaat kan het MLAB de ontwikkeling en uitvoering begeleiden • Het M-LAB kan ook als meldpunt dienen voor andere initiatiefnemers De brandweerkazerne is de ideale plek voor de doelstellingen van het Maastricht-LAB, namelijk het zoeken naar en stimuleren van nieuwe impulsen van stadsontwikkeling. De kazerne ligt het hart van alle ontwikkelingen in binnenstad en Belvédère.
33
MC4E, Ana Mihail The Maastricht Centre for Entrepreneurship was created with the support of local entrepreneurs and businesses with the aim to help them explore self-employment as a possibly rewarding career option. The Centre acts as an autonomous “academic venture” within Maastricht University. In our course we take pride of our approach to blending academic rigor with practical value. In all our courses you will not only study books and papers, but also discuss cases and engage in one or more field projects. (www.mc4e.nl) vraag: • ruimte voor het geven van workshops • ruimte voor lezingen (30-40 pers.) • eventuele horeca voorziening ter afronding van een evenement aanbod: • een aanspreekpunt voor jonge ondernemers • maakt de kazerne ook een ontmoetingsplek voor studenten van het UM The Maastricht Centre for Entrepreneurship (MC4E) serves students throughout Maastricht University by providing opportunities to learn, by providing start-up support, and by helping young ventures to grow. We offer entrepreneurship education across the university to students at bachelor, master and post-graduate level. We provide inspirational events that allow students to network with international entrepreneurs. We help students to prepare and launch high impact ventures. Many of the activities are driven by student initiative: also you can get involved in organising seminars, events, workshops, field trips etc. This can be a great way to build a valuable network with entrepreneurs & investors.
34
STRIKKS, Maartje de Boer Het bedrijf bestaat nog niet zo lang, maar is al 2 keer naar een nieuwe locatie moeten verhuizen. STRIKKS heeft haar werk al in Milaan, Salone del mobile, mogen tonen. Maartje is docente op de Academie voor Beeldende Kunsten in Maastricht. (www.strikks.nl) vraag: • veel wandoppervlak. STRIKKS werkt met een grote prikwand om hun werk op te kunnen beoordelen • een werkplaats van 25-35m2, waarin een aflegtafel staat van 90 op 230 cm, 5 breimachines waar je omheen moet kunnen lopen • kantoorruimte met twee aflegtafels aanbod: • het bedrijf is 2-3 dagen actief in de week, wat flexibel gebruik van werkplekken mogelijk maakt • STRIKKS organiseert brei-workshops • interne en externe interactie zijn een voorwaarde voor hun manier van werken • producten voor de winkel STRIKKS is door FASHIONCLASH voor gedragen. In 2012 heeft STRIKKS ook haar ontwerp op hun catwalk getoond. De scheiding van kantoor- en werkruimte is niet optimaal, want hiermee kan je het creatieve proces scheiden.
35
Studio Stad/ P-EN-M, Nora Müller, Tim Prins STUDIO STAD. is een informele samenwerking tussen verschillende vakmensen, die de randen van hun eigen territorium willen overschreiden. Men is pro-actief op zoek naar onopgeloste opgaven in de stad, die met een andere invalshoek weer een nieuw perspectief krijgen. Vooralsnog is het de bezetter van lege ruimte om deze vervolgens toegankelijk te maken. Het officiële evenbeeld is het architectenkantoor PEN-M, welke zich op een meer klassieke manier buigt over bestaande verantwoordelijkheden. Het kantoor bestaat inmiddels vier jaar en vormt sinds 2012 met de gemeente Maastricht het M-LAB. vraag: • kantoorruimte van 50m2 • gedeelde vergaderruimte • maquette werkplaats van 25m2 • ruimte voor het organiseren van filmavonden, debatten en diners. aanbod: • activiteiten zoals lezingen, exposities, debatten, workshops, filmvoorstellingen en thema-avonden die uitstralen in de stedelijke ruimte • geven van artistiek en bouwtechnisch advies voor ruimtelijke problemen
36
Young Leaders Academy, vraag: • aanbod: • -
37
38
kantoorruimte vast (m2)
kantoorruimte flexibel (m2)
werkruimte (m2)
opslagruimte
vergaderruimte
multifunctionele ruimte
-
-
-
-
-
ja
1
Argus
2
75
10
-
25
-
ja
3
Busketiers/ Roobroeck café Zondag
25
-
250
75
-
ja
4
CNME
75
25
150
50
ja
5
Derhalve
25
-
-
-
nee
6
EPM-Music
25
-
25
10
ja
7
Fablab
25
-
100
-
8
FASHIONCLASH/ FAB FEE
50
25
50
?
25
-
50
25
-
nee
-
-
50
-
-
nee
11 Kracht 12
75
25
-
10
12 Lena Berens
25
-
50
10
-
nee
?
?
?
?
?
?
25
-
-
25
-
nee
15 Maastricht-LAB
-
25
-
-
16 MC4E
-
5
-
-
17 STRIKKS
-
25
25-35
-
ja
50
25
50
25
ja
-
?
-
-
9
10 Fietsenwerkplaats
13 Linke Soto 14 M-Biking
18 Studio Stad 19
Young Leaders Academy
-
ja ja
nee
ja -
?
ja
?
39
DOUCHE OPSLAG
FIETS
FIX
BOUW
KOEL
KOEL
OPSLAG OPSLAG
NAAI
BOUW
KLANK
OPSLAG
OPSLAG
FLEX
WORK
OPSLAG SHOW
FLEX
WAS
NAAI
BREI
KLEUR
FLEX
OPSLAG
Kelder_Uitvoering
LAB
ARCH
ADVIES
VERG.
NATUUR
HORECA
THEATER
FLEX
MODE
TEXTIEL
FLEX
Eerste verdieping_Conceptontwikkeling
40
GRAFISCH
MUZIEK
Gebruiksmodel Ruimtelijk-model
TUIN
TERRAS FLEX
VERGADEREN
WERKWINKEL
HORECA
KOOKEILAND
MULTIFUNCTIE
WINKELATELIER
TERRAS
Begane grond_Publiek programma
41
Organisatie-model Om het reilen en zeilen van de kazerne goed te beginnen, wordt voorgesteld het gebruik centraal te organiseren. Zo kunnen misverstanden tussen gebruikers worden vermeden en kan de bundeling van krachten in de vorm van programmering meer efficiënt verlopen. Een centraal orgaan zou een aanspreekpunt kunnen zijn voor IPAL, zodat zij niet met iedereen individueel in gesprek moeten zijn. Ook kunnen regels gezamenlijk worden opgesteld, maar door een enkele partij worden uitgevoerd. Zij kan de taak op zich nemen als een makelaar de ruimten te vullen met nieuwe partijen, of deze door een korte navraag aan een groeiende huurder aanbieden. Met een dergelijke opzet mogelijk in de vorm van een vereniging of een stichting kan het concept, waar alle gebruikers nu een intentieverklaring voor kunnen tekenen, voor langere tijd worden gewaarborgd. Alle partijen zijn erin geïnteresseerd de kazerne zoveel mogelijk aantrekkingskracht te geven. Dit voor elkaar krijgen is een taak op zich en vergt sociale, financiële maar ook creatieve competenties. Het is aan te raden in de naam van de mogelijke vereniging/ stichting een individu aan te trekken, die met een lokale sympathie en een wijd blikveld het gebouw beheert en haar uitstraling verzorgd.
42
Financieel-model principe: Na tien jaar zal het gebouw rendabel moeten zijn. Dat houdt in dat de totale investering zich in deze periode vooral middels huuropbrengsten terug zal gaan verdienen. De totale investering bestaat uit: de renovatie-kosten, die de eigenaar zal maken om het gebouw operationeel te maken voor de nieuwe gebruikers en te voldoen aan dhet duurzaamheidscompas van de gemeente Maastricht. De gemeente heeft dit bedrag op 450.000 euro vastgesteld. Ten tweede bestaan de kosten uit het toekomstig onderhoud in deze periode van tien jaar. En ten derde de verkoopkosten. Hieronder worden o.a. marketing, promotie en PR gerekend. De boekwaarde van het gebouw wordt niet in de berekening opgenomen. De inkomsten bestaan primair uit huuropbrengsten van de vaste huurders en het verhuur van de multifunctionele ruimte en flexibele werkplekken. Als er voor wordt gekozen een vereniging/ stichting op te zetten, kan deze ook op zoek gaan naar secundaire inkomsten zoals sponsors. Het is aan de stichting, of deze inkomsten worden gebruikt om de uitgaven te compenseren, of een nieuwe investering te maken in betere faciliteiten.
43
Planning Het tempo wordt vooral bepaald door de bouwkundige progressie. Er moeten nog streefdata worden vastgesteld, waaronder wanneer het gebouw gereed is voor inhuizing, aanvraag vergunningen, start renovatie intern. etc.
44
Proces Rolverdeling • De gemeente is en blijft de eigenaar van de brandweerkazerne. Zij stelt de randvoorwaarden voor de ontwikkeling. • IPAL is ingehuurd door de gemeente en is verantwoordelijk voor de financiële afwikkeling. Tevens overziet IPAL de kostenraming en uitvoering van de verbouwing. • Het Maastricht-LAB coördineert ontwikkeling van het concept, welke in dit bidboek wordt vastgelegd. Het Maastricht-LAB is een aanspreekpunt voor aanmeldingen en werving van gebruikers. In gemeenschappelijke geprekken krijgen alle potentiële gebruikers de kans om zichzelf te presenteren en haar ambities te uiten. Middels individuele gesprekken wordt verder ingegaan op de wensen t.o.v. het gebouw, zoals faciliteiten en ruimtegebruik. Er wordt ook gesproken over mogelijke vormen van samenwerking, organisatie, beleving van de plek en meerwaarde voor de omgeving. Alle gesprekken zijn samengevat in een profielschets van initiatief, bedrijf of instelling. Aan de hand van deze feedback, spelregels van het Maastricht-LAB en wensen van de eigenaar zijn de selectiecriteria opgenomen in een Eisen van Programma. Gezamenlijk zal worden besloten, welke koers en invulling de kazerne zal gaan krijgen. Het Maastricht-LAB zal ook nog een bijeenkomst organiseren om de plannen met de wereld te communiceren.
45
46
EXP03_BRNDWR contactinformatie WOM Arie Versluis IPAL Marcello Presenza Maastricht-LAB Tim Prins Tima van der Linden Tim van Wanroij Sheila Oroschin, voogd
[email protected] www.maastrichtlab.nl
47
48
