TROTS
GURUR
FAKHR
ORGULLO
Community art in Feijenoord: zoveel mensen, zoveel culturen, zoveel soorten TROTS
1
Inhoud
2
Inleiding
3
De Trots van… Jamal El Ghanoutti
4
The Making of…
6
De Trots van… Hassan Bou-idar
11
De Trots van… Kanti Kisoensingh en Priscilla Beikes
18
DeTrots van… Mevrouw Eisden
20
Schilderen op de Beijerlandselaan
22
De Trots van… Mohammed en Rachid El Harraoui
28
De Trots van… Meneer M. Azough
30
Barbecue
35
De Trots van… Ibrahim Özbas
38
De Trots van… Sezer Degmez
40
Opening Maand van de TROTS
42
De Trots van… Ramazan Demirci
48
Vlasakkerstraat
50
TROTS DroomTour
52
Tentoonstelling
58
De Trots van… Ria van der Heijdt
70
Zomerterras TROTS
72
Colofon
74
Aanàndo Fier Garbé Гордість
Gurur
גאווה Holendî Högmod Hovmod Khoesie Orguil Orgullo Orguyoso Prasànta Pride . Puikybe ´ Pycha Soberba Stolz Superbia ^´ Tieng Anh Trots 傲慢
Inleiding De boerenzij, de andere kant van de rivier, daar waar niets gebeurt, daar waar de problemen zijn. En de krachtwijken. Rotterdam-Zuid komt er in de beeldvorming meestal niet best vanaf. In het community art project Trots Gurur Fakhr Orgullo zijn wij op zoek gegaan naar de trots van mensen op Zuid. Een Maand van de Trots hebben we georganiseerd. Over de verschillende onderdelen kunt u alles lezen in dit boekje. Hoogtepunt was de theatrale wandeling langs vier verschillende locaties. Omdat de Turkse gemeenschap op Zuid groot is, hebben we samengewerkt met theatermaker Gülbin Yeşil en muzikante Sonay Akçen
verbonden aan Garajistanbul, een kunstenaarsnetwerk, inderdaad uit... Istanbul. Met Garajistanbul gaat Kosmopolis Rotterdam ook de komende jaren programma’s realiseren. We willen u met dit boekje iets meegeven van het plezier dat we hebben beleefd aan dit project, waaraan veel mensen hebben meegewerkt. Zij laten u hun trots zien: familietrots, de trots op de culturele achtergrond, de trots op wie zij zijn. Wij danken hen voor hun openheid en bereidheid om mee te doen in deze tijd waarin trots een politieke kleur heeft gekregen die niet iedereen mooi vindt. Liane van der Linden - directeur Kosmopolis Rotterdam Mieke de Wit - artistiek leider De Theaterstraat
Kosmopolis Rotterdam zet de kracht van kunst en cultuur in om verbindingen te leggen tussen mensen in de wijken en culturele instellingen. Tussen ouderen en jongeren van uiteenlopende achtergrond. Tussen doeners en denkers. Met al deze partijen zet Kosmopolis Rotterdam op diverse locaties in de stad een gevarieerd activiteitenprogramma op. Ieder evenement is denkbaar, als het maar nieuwsgierig maakt naar elkaars verhaal, geschiedenis en cultuur. Als het maar begint met de actualiteit en verder gaat dan de wereld buiten onze eigen beleving, een wereld die iedereen zich eigen kan maken. Want iedereen is uitgenodigd. De Theaterstraat maakt theater en community art projecten op locatie met mensen uit verschillende klassen en kringen, met verschillende smaken en interesses.
Community art in Feijenoord: zoveel mensen, zoveel culturen, zoveel soorten TROTS
3
De Trots van…
Jamal El Ghanoutti
‘Loop ik daar in Kuala Lumpur met het Nederlands Team…’ Jamal is 24 jaar en zaalvoetballer bij het Nationaal Futsalteam. ‘Ik ben er trots op dat ik het hoogste heb kunnen bereiken wat er op dit gebied is. Ik heb daarvoor heel hard moeten werken, maar geniet er elk moment van dat ik al drie jaar international ben.’ Daarnaast speelt Jamal in de Eredivisie voor FC Blok/Carillon in Beverwijk en volgt de Topsportopleiding Commerciële Economie bij Hogeschool InHolland te Rotterdam. Bovendien is hij voor die hogeschool ambassadeur. ‘Mijn vader kwam begin jaren zeventig naar
Ons gezin bestaat uit acht kinderen. Mijn zus
Nederland om in de haven te gaan werken
is nu neurologe, getrouwd en heeft een kindje.
als onderwaterlasser, een heel zwaar beroep.
Mijn broer is getrouwd en accountant.
Mijn moeder is hem een paar jaar later
Mijn jongere broers doen MBO, HBO en VWO
nagekomen samen met mijn oudste zus en
en mijn zusjes Havo en Atheneum. Mijn jongste
broer. Ik ben in 1983 in het Zuiderziekenhuis
broertje voetbalt ook, dat doet hij in de jeugd
geboren en heb mijn hele jeugd doorgebracht
bij DEH/Musschen. Mijn ouders zijn heel
in Hillesluis. Wij wonen in de Beverstraat.
trots op ons.
4
Straat
Druk
Mijn voetbalcarrière is begonnen op straat.
Ik heb een heel volle week. Op dinsdagen,
Als jonge jongen was ik altijd aan het voet-
donderdagen en zondagen train ik twee keer
ballen bij mij om de hoek op het Brabantse-
op een dag in Zeist. Op woensdagen train
plein. Omdat mijn vader zag dat ik het zo
ik in Beverwijk. Op vrijdagen speel ik mijn
leuk vond, maakte hij mij lid van voetbalclub
competitiewedstrijden. Op maandag ben
Spartaan ’20 op de Oldegaarde. Daarna wilde
ik vrij en dan ga ik naar school. Ik ben blij
ik hogerop en kwam samen met een vriend
dat Hogeschool Inholland ook aangepast
terecht bij Heerjansdam in het 1ste elftal.
programma heeft voor Topsporters. Ik doe
Ik heb veel te danken gehad aan buurthuis
wat langer over de opleiding, maar het is
Ravennest. Er was een aantal jongeren-
een goede investering voor later, als ik moet
werkers die ons enorm stimuleerde.
stoppen met voetballen. Voetballen maakt
Op een gegeven moment hoorden we dat er
je sterk, je leert doorzetten, op je tanden
een internationaal jeugdtoernooi in Spanje
bijten en incasseren.
was. We vroegen of we daar niet aan mee konden doen. Het buurthuis beloofde ons te
Wereld
sponsoren, als we een tegenprestatie zouden
Ik verdien nu mijn eigen geld met het voet-
leveren. We moesten meehelpen met het
ballen en kom overal in de wereld: Argentinië,
organiseren van uitstapjes en festivals en het
Brazilië, Maleisië en vele landen in Europa.
instellen van een avondklok op de pleintjes;
Loop ik daar in Kuala Lumpur met het Neder-
niet meer voetballen na tien uur ’s avonds.
lands Team, dan voel ik me pas echt trots.
Zo ontstond de “Groep Spanje”, die uiteindelijk twee keer achter elkaar naar Spanje is
Heel veel jongens uit de buurt vinden het leuk
gegaan en niet zonder succes.
dat ik dit bereikt heb, ze steunen me daarom ook vaak tijdens mijn wedstrijden door te
Hogerop
supporteren. Ik ben er zelf ook trots op als
Door een speler van Heerjansdam ben
iemand uit de buurt het goed doet. Er zijn
ik getipt om eens te gaan trainen bij ZVV
jongens die heel goed bezig zijn en die
Hilversum in de Eredivisie. Omdat ik goed
het ver gaan schoppen, hopelijk. We kennen
presteerde bij die club werd ik al gauw op-
elkaar van de buurt, hebben samen op
gemerkt door de bondscoach en uitgenodigd
de pleintjes gevoetbald, of op onze broertjes
om in de nationale selectie te komen spelen.
gelet. Ik ben ook trots op de stad Rotterdam.
Zo speelde ik in mijn tweede seizoen al
Zoveel verschillende culturen die er al jaren
in het Nationale Team. Het derde seizoen
samen voor zorgen dat Rotterdam een inter-
ben ik overgestapt naar FP Houthalen-Genk,
nationale, gastvrije en sfeervolle stad is.’
in België. Daar heb ik veel geleerd op het gebied van professioneel zaalvoetbal.
Community art in Feijenoord: zoveel mensen, zoveel culturen, zoveel soorten TROTS
5
The Making of...
Het createam:
Mieke de Wit
(v.l.n.r.)
Sonay Akçen Marina Bretón Rimanta Tavoraite Gülbin Yeşil
6
The Making of…
Mieke de Wit artistiek leider Een community art project heeft iets weg van een avontuur. Met een klein gezelschap ga je op reis, zonder kaart, nog niet wetend waar je uit gaat komen. Gaandeweg komen er steeds meer mensen op je pad. Sommigen wijzen je de weg, anderen
Route uitstip
pelen
lopen een stukje op, en weer anderen sluiten zich met hart en ziel aan; het reisgezelschap wordt steeds groter. Het wordt steeds duidelijker waar je naartoe gaat. De plekken raken vertrouwd, je sluit mensen in je hart. Totdat je met elkaar een plattegrond hebt gemaakt.
‘De plekken raken vertrouwd, je sluit mensen in je hart’ Ik was de reisleider die wist hoe je de weg
genomen, kan ik alleen maar glimlachen
moet zoeken, maar die net zomin als
en me verheugen op de wandeling die
de anderen het gebied kende. Dan komt
nog gaat komen.
het erop aan dat je elkaar vertrouwt en bereid bent om te zoeken en eens een andere hoek om te slaan. Op het moment dat ik dit schrijf is de reis nog niet ten einde, de voorstelling staat nog voor de deur. Maar terugkijkend op de weg de we hebben afgelegd met de mooie vergezichten waarvan we hebben genoten en alle zeven sloten die we klunend hebben ten
h Vergezic
Community art in Feijenoord: zoveel mensen, zoveel culturen, zoveel soorten TROTS
7
The Making of…
Rimanta Tavoraite regisseuse van de multimediavoorstelling in de loods Het project Trots is voor mij niet alleen werk maar ook een hele mooie ervaring. Hierin heb ik veel nieuwe dingen Rimanta wil
over verschillende mensen, culturen, geloven, familieleven
een slaaplie
dje
geleerd. Niemand kan dit meer van mij afpakken.
‘Als de vrouwen een slaapliedje gaan zingen zie ik in hun ogen dat ze wegdromen naar…’ Voor mijn ogen zie ik de vrouwen van de Vrouwenstudio Cleo-Patria, die ontzettend aan het lachen zijn. Ja, het is grappig. Ze zingen slaapliedjes!!! Als de vrouwen een slaapliedje gaan zingen zie ik in hun ogen dat ze wegdromen naar… Elke keer als ik terugluister naar de opnames van de slaapliedjes, krijg ik kippenvel!!
iedjes zingen
pl Repetitie slaa
8
Mijn tweede geweldige ervaring met dit project is het mogen ontdekken van de wereld van hele bijzondere jongeren. De jongeren van Dagcentrum 12+ Zuid zijn angels voor mij. Ik was verliefd vanaf het eerste ogenblik. Ik heb nog nooit zoveel warmte en geluk in een plek gezien of gevoeld. Deze bijzondere jongeren en hun begeleiders hebben een speciale plek in mijn
Jon Jong geer reen n va vannDa gcce Dag ennt tru rumm12 12++Zu Zuid id
hart gevonden.  Toch was het niet altijd even makkelijk om een stuk te maken. Dat zat hem vooral in het vinden van mensen die wilden meedoen. Het vergde veel persoonlijke contacten waarin ik mensen kon uitleggen waar het project over ging. Ik merkte in de praktijk hoe moeilijk het is om echt contact te krijgen met mensen met een andere culturele achtergrond dan de mijne: ik kom uit Litouwen. Mijn idee om een multicultureel dansstuk te maken leek bijna niet te lukken. Ik had me daar al zo’n beetje bij neergelegd en bedacht dat ik een multimediavoorstelling zou maken, toen opeens allerlei mensen
ansante
ed Repetiti
alsnog mee wilden doen.
gen
oefenin
Zo werd er een multimediale dansvoorstelIing geboren. In dit stuk zijn veel zaken waar mensen TROTS op zijn verwerkt: Ik, familie, vriendschap, omgeving en afkomst. Elk individu komt hier met haar of zijn eigen verhaal en elk verhaal is even belangrijk. De mensen merken dat ook en laten daarom ook graag zien waarop zij TROTS zijn. Bij het schrijven voor dit boekje zijn we nog volop bezig de puntjes op de i te zetten, maar allemaal kijken we met spanning uit naar De Première! Repetitie Hind oe
staanse vrouwe
Community art in Feijenoord: zoveel mensen, zoveel culturen, zoveel soorten TROTS
n
9
The Making of…
Marina Bretón regisseuse van De Vlag, het stuk in het huis Het lichaam en de ziel van het lichaam te ontdekken, de gerichtheid van het lichaam, de bedoeling van Repetitie
het lichaam. Zijn trots. Dat is wat ik heb gedaan.
‘De spelers zijn de wijsheid die mijn vooroordeel helpen te vernietigen’ Proberen te ontdekken wat er achter elke beweging zit, zover als ik kan zien en voelen. Naar de stemmen en hun kleuren te luisteren als zij over hun land spreken - hier of daar over de geur van de regen, de kameel of het patatje met. Ik ben het lichaam dat vóór gaat. Ik hou mijn trots levend, om over te brengen, om te enthousiasmeren.
?
ch Wat wil ze nou to
De spelers zijn de wijsheid die mijn vooroordeel helpen te vernietigen, een stap voorwaarts te zetten, om trots op mezelf en op hen te worden,
Gracias / dank je wel Hassan, Serdar,
om het verschil te stompen, het verschil tussen
Jurandy, Lucho, Ursel, Hans, Ferhat,
trots op jou en trots op mij...
Abdulla, Pietro en Jimmy.
10
De Trots van…
Hassan Bou-idar een van de spelers in het huis
Rotterdam, Rotterdam, Rotterdam U bent een rode, groene, gele roos Wie gaat jou water geven Wie gaat jou beveiligen Behalve u, u, wij en ik. Rotterdam, Rotterdam, Rotterdam U bent de wereld, waar alle kinderen van de wereld leven in rust en vrede, rust en vrede Repetitie
Rotterdam U bent een roos waar liefde en vrede bestaan Rotterdam, Rotterdam, Rotterdam.
Ingang va
n het huis
Community art in Feijenoord: zoveel mensen, zoveel culturen, zoveel soorten TROTS
11
The Making of…
Sonay Akçen Het zal nu zo ongeveer op de kop af zes maanden geleden zijn dat we voor het eerst met de groep bij elkaar kwamen, en wat fijn dat we ten slotte het stadium hebben bereikt waarin we het boekje kunnen gaan maken... Wanneer we Repetitie ko or
later deze bladzijden bekijken en ons herinneren hoe de paniek toesloeg, dan zullen we er nog om lachen.
‘De stroom zelf , “flow” it self’ “Trots” groeit evenredig met de waarde die wij
zich verenigen is ‘het hier’ van de plaats waar
mensen onszelf toemeten, gewoonlijk noemen wij
wij ons bevinden en dat wij “thuis” noemen.
dat ego; maar veel meer dan ons stuk, dat wij hier hebben proberen te maken, dat wij hebben laten
Mijn rol in het project is ook een beetje die van
uitdijen met ons ego, en waarover wij proberen
verbindingsschakel..., want omdat ik verantwoor-
te vertellen, kunnen wij laten zien dat wij oprecht
delijk ben voor de muziek moet ik van nabij volgen
trots zijn op onze geest die ons met zijn naïviteit
wat ieder van ons doet, waardoor het mogelijk is
heeft gevormd.
dat ik van iedere fase van het scheppingsproces op de hoogte ben. Laten we komen tot mijn ideeën
Zoals ik me trots voel, omdat ik nota bene als
over de performance die ikzelf zal voorbereiden;
vrouw en musicus een plaats kon verwerven in dit
terwijl u de voorstelling volgt zult u zien dat wij
project, zo verwachten wij eenzelfde inzet van de
allen praten over een stukje van “de trots”.
vrijwilligers met wie wij in Bloemhof samenwerken.
Ook bereid ik een performance voor met betrekking
Wij zijn met mensen van verschillende afkomst
tot de macht die religies over ons uitoefenen,
bij elkaar in dit project, en het is onze taak om
over de binding ervan, en zelfs over de vergevings-
ieder zijn stem te laten horen. Elke dag vergelijk ik
gezindheid. Wat heb ik geboft met deze mooie
verschillende verhalen met elkaar, sommige zijn
kans om twee groepen moslims en christenen
droevig, sommige komisch, sommige verwarrend,
op zusterlijke wijze bijeen te brengen. Wij zullen
maar het gemeenschappelijke punt waarin alle
laten zien hoe wij samen in vrede hebben geleefd,
12
“Flow” it self, Akış’ın Kendisi, Ekiple biraraya geleli neredeyse tam 6 ay
Gelelim kendi hazırlayacağım performans
olacak bu günlerde, ve ne güzel ki artık kitapçık
hakkındaki fikirlerime; izlerken göreceksiniz ki her
hazırlama aşamasına gelmişiz.. Dönüp geriye
birimiz “gurur” un bir parçasından bahsediyoruz
bu sayfalara baktığımızda nasıl bir pürtelaş
gösterilerimizde. Ben de, dinlerin üzerimizdeki
içerisinde olduğumuzu hatırlayıp güleceğiz ilerde.
gücü, bağlayıcılığı hatta bağışlayacılığı üzerine
“Gurur”, biz insanların kendine biçtiği değerle
bir performans hazırlıyorum. Ne mutlu bana
artar genelde ki biz buna ego deriz, fakat burada
ki müslüman ve hristiyan iki grubu kardeşçe
yapmaya çalıştığımız, anlatmaya çalıştığımız
biraraya getirmek gibi güzel bir fırsatım var.
egomuzla büyüyüp şişirdiğimiz parçamızdan
Hristiyan klisesini Sufi müzikle birleştirip,
ziyada en naif haliyle bizi biz yapan özümüzle
semazenler eşliğinde, beraber nasıl barış içinde
gurur duymak samimiyetini gösterebilmektir.
yaşadığımızı göstereceğiz ve sanırım bu kesinlikle
Bu projede yer alabildiğim için, üstelik bir kadın ve de müzisyen olarak kendimle nasıl
bu devirde gurur duymamız gereken bir durum. Zaman eskisi kadar yavaş değil artık ve
gurur duyuyorsam, Bloemhof’da çalıştığımız
insanlar birbirlerine ayak uydurabildikleri
gönüllülerden de aynı katılımı bekliyoruz, daha
sürece varolmayı sürdürebilirler, işte biz bu fırsatı
fazlasını değil. Farklı milletlerden insanlarla
sunuyoruz katılanlara ve de izleyecek olanlara.
biraradayız bu proje içerisinde ve hepsinin sesini
Düşünün ki daracık bir nehirde hızla ilerlemeye
duyurmak bizim görevimiz. Değişik değişik
çalışıyoruz ve suyun direnci arttıkça taşıyor
hikayelerle karşılaşıyorum hergün, kimi hüzünlü,
nehir yatağından.. Bizler o nehri kazıp da
kimi komik, kimi şaşırtıcı, ama hepsinin birleştiği
genişletenleriz sizin için, hep beraber huzur
ortak nokta “ev” diye adlandırdıkları yerin burası
içinde sakin sakin akalım diye...
olması. Benim projedeki rolüm biraz da tutkal
Bu yüzden kilisede yapacağımız
vazifesi görmek, çünü müziklerden sorumlu
gösterinin adını Akış’ın Kendisi “flow” it self
olduğum için her birimizin ne yaptığını da
olarak adlandırdım. Gelin beraber akalım...
yakından takip etmem gerekiyor, bu da yaratım sürecinin her bir aşamasından haberdar olmamı olanaklı kılıyor.
de christelijke kerk hebben verenigd met de soefimuziek, onder begeleiding van dansende mystici, en ik geloof dat dit een situatie is waarop wij zeker in deze periode trots moeten zijn. De tijd gaat niet meer zo langzaam als vroeger, en mensen kunnen hun bestaan zolang ze zich aan elkaar aanpassen voortzetten, dit is de kans die wij bieden aan de deelnemers en ook aan de toeschouwers. Stelt u
or
uzikanten ko Repetitie m
zich even voor dat wij in een smalle rivier proberen vooruit te komen, en hoe groter de weerstand van het water wordt, hoe meer de rivier buiten zijn bedding treedt... Wij zijn degenen die die rivier voor u uitgraven en verbreden, opdat wij allen in rust en vrede zullen voortstromen... Daarom heb ik aan de voorstelling die wij in de kerk zullen vertonen de naam gegeven “De stroom zelf ”, “flow” it self. Kom laten wij samen stromen... Community art in Feijenoord: zoveel mensen, zoveel culturen, zoveel soorten TROTS
13
The Making of…
Gülbin Yesil ´
Ieder ogenblik vinden er gebeurtenissen plaats die het verstand van de mens te boven gaan, die de onbarmhartige kant van het mens-zijn als een schuld op zijn rug laden, die de mens zich doen schamen voor zijn mens-zijn; Repetitie
door die gebeurtenissen als normaal te beschouwen in ons gewone leven legitimeren wij ze, door ze te wassen veronderstellen we dat ze wit worden, maar in de slijtage verbergt zich langzamerhand het vuil, hoopt het zich op.
‘De tekst die we zullen lezen, hebben we met onze eigen pen geschreven’ Ieder moment vinden er oorlogen plaats,
Ook goede vrouwen trokken hun gordijnen
is er strijd tussen religies, zijn er zeden-
dicht, maar een enkele keer verschenen er
misdrijven, die ons gaandeweg verwijderen
toch een of twee hoofden tussen de kieren van
van het mens-zijn, die wij liever vergeten,
het gordijn; terwijl nu zelfs hun schaduwen
maar terwijl we denken dat we door ze te
meestal niet te zien zijn.
vergeten onszelf beschermen, verspillen we juist een leven... Handelaren in wapens en
Gaandeweg werden de meesten van ons
oorlog, ruziemakers, agressoren, kooplui
bezorgder, werden wij angstige, maar smekende,
van de dood, zij tieren welig als onkruid.
vragende personen zonder persoonlijkheid! Of je zult je terugtrekken in de verste uithoek,
Vrouwen zorgen, kijken toe, zwijgen;
en je ogen en oren sluiten; of je zult in actie
hun kinderen sterven, worden vermoord;
komen. Dan zul je het geluk beleven van het
zij volgen, geven er zelfs van tijd tot tijd
wonder dat je leven zich in jouw eigen handen
hun goedkeuring aan. Sommigen hebben
heeft gevormd.
hun ommekeer voltooid, bevestigen die ten slotte openlijk.
14
Je zult trots zijn op jezelf. En dan zul je begrijpen hoe geweldig het is om mens te zijn. Je zult begrijpen dat het leven eigenlijk een lot uit de loterij is... Misschien... Door het thema waarmee we op weg gingen te vermengen met dat wat we wilden zeggen, hebben we geprobeerd tot een performance tie
Repeti
te komen. Voor mij was het van groot belang dat we dankzij de periode van twee maanden die wij samen met de deelnemers zouden doorbrengen, een verandering, een verschil zouden beleven.
Kom, geef een beetje van wat je in je hand hebt aan mij,
Heel wat materiaal dat wij in de voorstelling
kom geef het aan mij.
gebruiken, hebben we zelf getekend, genaaid en vormgegeven. De tekst die we zullen
Ik heb honger, eigenlijk
lezen, hebben we met onze eigen pen
heb ik meer nodig.
geschreven, het belangrijkste is dus dat we die zelf hebben geschreven; wij wilden
Kijk eens wat ik bijzonder
minstens laten zien hoe wij tot op de dag
ben, wat mooi, kijk eens wat
van vandaag zorgden, zwegen en toekeken.
ik belangrijk ben,
Misschien zullen we ons iets herinneren...
Kom, geef dat beetje in
Is het niet vandaag, dan toch hopelijk in
je hand, kom geef het aan mij,
de nabije toekomst. Ik heb het toch nodig, Wie weet... Kom, geef alles wat je in je hand hebt aan mij. Op de volgende pagina is deze tekst in het Turks te lezen
Community art in Feijenoord: zoveel mensen, zoveel culturen, zoveel soorten TROTS
15
Her an, dakika insanın aklını uçuracak,
zaman insan olmanın ne mükemmel
insan olmanın acımasız yanını bir suç gibi
olduğunun farkına varacaksın.
sırtına yükleyecek, insanı insanlığından utandıracak olaylar oluyor; Sıradan
Yaşamın aslında bir ödül olduğunu
yaşamlarımız içinde sıradanlaştırarak
anlayacaksın...
meşrulaştırdığımız, yıkadıkça aklandığını sandığımız, giderek kirini eskiliğinin
Belki de...
içinde gizleyen, biriktiren; bizi insan olmaktan giderek uzaklaştıran, unutmayı
Yola çıktığımız temanın, söylemek
tercih ettiğimiz, unutarak kendimizi
istediklerimizle evrilerek bir performansa
koruduğumuzu sandığımız, karşılığında
dönüşebilmesine çalıştık. Benim için
bir ömrü harcadığımız savaşlar oluyor,
ilk gereklilik katılımcılarla birlikte
din kavgaları, töre cinayetleri oluyor…
geçireceğimiz iki aylık süreçten fayda-
Silah tüccarları, savaş tacirleri, kavga
lanarak bir değişim, farklılık yaşamaktı.
hokkabazları, tecavüzcüler, ölüm
Gösteride kullandığımız pek çok gereci
pazarlayıcıları türüyor ot gibi.
kendimiz çizdik, diktik ve formunu
Kadınlar bakıyor, öylece seyrediyor,
kalemimizle, kendimiz yazdık yani en
susuyor; çocukları ölüyor, öldürülüyor;
önemlisi; bugüne kadar baktıklarımızı,
izliyor, zaman zaman sessizce onaylıyorlar
sustuklarımızı, seyrettiklerimizi az da
bile olanları. Bazıları dönüşümünü
olsa göstermek istedik.
oluşturduk. Okuyacağımız metni kendi
tamamladı, artık açıkça onaylıyor. Belki birşeyler hatırlarız… Bugün Doğru kadınlar da perdelerini çekiyordu
olmasa da yakın bir zamanda, umutla.
ama arada sırada bir iki baş görünüyordu perdenin kenarından; şimdiyse
Belki de…
çoğunlukla gölgeleri bile yok. Giderek daha kaygılı, korkak ama buyurgan, isteyen, kişiliksiz kişiler olduk çoğumuz! Ya ücraya çekileceksin, gözünü, kulağını kapayacaksın; ya da mücadele edeceksin. Hayatının kendi ellerinde
şekillendiği mucizesini görmenin mutluluğunu yaşayacaksın. Kendinle gurur duyacaksın. İşte o
16
Repetitie
Flyer werving deelnemers
Community art in Feijenoord: zoveel mensen, zoveel culturen, zoveel soorten TROTS
17
De Trots van…
Kanti Kisoensingh en Priscilla Beikes
Kanti Kisoensingh
‘Lastige dames in een lastige buurt’
Priscilla Beikes
18
‘Wij zijn genomineerd voor de vrijwilligers-
Waarom zij dit allemaal doen?
prijs voor de Ring van Feijenoord 2006.
Priscilla: ‘Mijn vader leerde mij te helpen.
En wij zijn trots op die erkenning van
Hij zei: “Verwacht geen hulp terug van
de deelgemeente. ‘s Winters lopen we
de persoon die jij helpt. Als je mensen helpt,
één keer in de week met een groep van
zal iemand jou ook helpen als jij het nodig
OOG door de buurt om te kijken wat er
hebt.” In mijn flat schrijf ik brieven voor mijn
allemaal niet klopt: overvolle containers,
Turkse en Marokkaanse buren. Als de lift
scheef-liggende stoeptegels, vernielde
stuk is, bellen de buren bij mij aan.’ En dan
tramhokjes en ga zo maar door. Zomers
grinnikend: ‘Ik werd op een gegeven moment
doen we dat vaker.
zelfs als loodgieter gezien. Belden de buren bij mij aan als de wasmachine kapot was!’
Wat er mis is geven we door aan de instanties. We hebben uitstekende contacten met iede-
Kanti: ‘Bij mij zijn er ook altijd mensen
reen en ook daar zijn we trots op. Alhoewel
over de vloer om gewoon een babbeltje te
we ook wel eens ‘lastige dames in een lastige
maken of om iets te vragen. En ook ik heb
buurt’ zijn genoemd, omdat we zoveel aan
meegekregen dat geven belangrijker is
de bel trekken. Maar wij zijn er trots op dat
dan nemen.’
de wijk hierdoor schoner wordt.
Betaalbaar Ook maken we ons sterk voor het behoud
Kanti en Priscilla zijn de drijvende
van betaalbare woningen. Wij willen graag
krachten achter bewonersgroep OOG
de buurt behouden voor gewone mensen.
(Oleander OverlegGroep)
De afgelopen jaren is de wijk verbeterd. Je ziet bijna geen junks en zwervers meer op straat. Wij denken niet dat je problemen oplost door duurder te bouwen. Wel door met de mensen die er zijn de schouders eronder te zetten.’
Community art in Feijenoord: zoveel mensen, zoveel culturen, zoveel soorten TROTS
19
De Trots van…
Mevrouw Eisden
‘Mijn winkel!’ ‘Als ik ‘s ochtends mijn ogen open doe, verheug ik me al om naar de winkel te gaan. Het leukste aan de winkel vind ik het contact met de mensen. Mijn klanten komen overal vandaan: uit Spijkenisse, Vlaardingen, zelfs uit Amsterdam. Ik hoef helemaal geen reclame te maken. De reclame gaat van mond tot mond.’
20
‘Ik verkoop hier allemaal spullen, precies
Familie
zoals je ze ook op de Antillen in de winkel
Ik heb vijf kinderen en ik ben heel trots op
kan krijgen. Ik ga af en toe naar Curaçao
ze. Mijn oudste dochter komt me helpen in
om inkopen te doen.
de winkel, als ze kan. Mijn tweede dochter woont op Sint-Maarten. En mijn drie zonen
De klanten komen hier voor de pasteitjes,
wonen nog bij ons thuis, in Hoogvliet. Ik vind
de Bien-être en andere Antilliaanse
Rotterdam een mooie stad. Zolang als ik hier
producten. En ze komen voor de sfeer,
woon, kom ik al op Zuid. Ik woonde eerst in
voor een praatje. Sommigen zijn negatief
Katendrecht, nu dus in Hoogvliet, maar ik
over hun bestaan hier. Maar dan probeer
breng mijn dagen door hier in de winkel op
ik ze weer op te vrolijken. Ik ben trots op
de Hilledijk.
Nederland. Ik heb hier niets te klagen. Als je je zaken goed op orde hebt, kan
Mijn moeder woont op het Afrikaanderplein.
alles je hier goed gaan. De winkel draait
Ik ben blij hier te zijn. Je moet je leven maken
redelijk goed.
op de plek waar je bent.’
Zakenbloed Ik ben in 1986 in Nederland gekomen, heb eerst in Amsterdam gewoond, waar ik op verschillende plaatsen gewerkt heb en ben in de tussentijd ook weer terug naar Curaçao geweest. Sinds 1996 woon ik hier in Rotterdam. Ik heb tien jaar bij de RET gewerkt, als controleur. In 2006 ben ik samen met mijn man deze winkel begonnen. Het zakendoen zit me in mijn bloed. Mijn zus heeft een schoenenzaak op Curaçao en mijn opa had net zo’n winkel als deze op Curaçao. Als jong meisje mocht ik daar altijd komen helpen in de vroege ochtend. Ik was daar al om zes uur. Maar ’s middags moest ik weg,
n Eisden e Mevrouw Kosecha” kel “Nos haar win
want dan was het geen geschikte plaats meer voor jonge meisjes!
Community art in Feijenoord: zoveel mensen, zoveel culturen, zoveel soorten TROTS
21
‘We nodigden iedereen uit om de schilderijen te voorzien van eigen commentaar’
22
Schilderen op de Beijerlandselaan
Op zaterdag 19 april zijn we gaan schilderen op de Beijerlandselaan. Nou ja schilderen… het schilderwerk was al gedaan. We nodigden iedereen uit, om de schilderijen te voorzien van eigen commentaar. Dat werd een reuze feest. Vooral voor de kinderen!
Community art in Feijenoord: zoveel mensen, zoveel culturen, zoveel soorten TROTS
23
24
Community art in Feijenoord: zoveel mensen, zoveel culturen, zoveel soorten TROTS
25
26
Community art in Feijenoord: zoveel mensen, zoveel culturen, zoveel soorten TROTS
27
De Trots van…
Mohammed en Rachid El Harraoui
‘We hebben dit opgebouwd en … in stand gehouden’ Rachid El Harraoui: ‘In 1998 hebben we op deze plek MO’s fitnesscenter geopend. We zijn er redelijk trots op dat we dit hebben kunnen opbouwen en in stand weten te houden. Als kind voetbalden we altijd op het plein. Ik ben op mijn achttiende begonnen met fitnessen. Sindsdien is het echt een passie geworden. Mo is erg ondernemend. Voordat we hieraan begonnen heeft hij een pizzeria en een shoarmatent gerund, en hij liep al heel lang stage bij een ander fitnesscentrum. Op een gegeven moment wilde hij gewoon zijn eigen fitnesscentrum hebben. Zo zijn we klein begonnen met een fitnesscentrum met een paar apparaten en een zonnebank. Mo werkt hier fulltime en ik help hem sinds een jaar of twee, drie.
28
Die ondernemingszin hebben we denk ik
Service
van onze vader. Die is eind zestiger jaren naar
Wat we belangrijk vinden is de sfeer en
Nederland gekomen. Je moet toch wel durf
de service. We hebben een heel goed contact
hebben voor zo’n onderneming. Naar een land
met de klanten. We hebben ongeveer twee-
gaan dat drieduizend kilometer ver weg
honderdvijftig klanten en de meeste klanten
ligt en waarvan je de taal en de gewoonten
kennen we bij de voornaam. De meesten
niet kent! Hij kwam eerst naar Utrecht, omdat
komen uit de buurt. En zelfs als ze verhuizen,
de Marokkaanse ambassade toen daar gehuis-
komen ze toch nog steeds hier om te fitnessen.
vest was en daarna is hij naar Rotterdam gekomen en heeft dertig jaar in de haven
Kansenzones
in ploegendienst gewerkt. Wij woonden in
Het is niet altijd zo goed gegaan. Tijdens
Charlois en zaten op een christelijke basis-
de recessie wilden we de zaak zelfs sluiten.
school. De buurt was redelijk blank.
De klanten die het toen goed konden betalen,
Wij voelden ons altijd Nederlander. We zijn
verhuisden allemaal weg uit de buurt.
weliswaar geboren in Marokko, maar Marokko
Maar we hebben volgehouden en het is
is voor ons een vakantieland. Pas de laatste
de afgelopen twee jaar toch steeds beter
jaren zijn we er ons van bewust geworden
gegaan. En nu hebben we, mede dankzij
dat we anders zijn, Marokkaan zijn.
de subsidie voor de kansenzones, opnieuw kunnen investeren en de zaak verbouwd.
Stagnatie
De zonnebank hebben we weggedaan,
In Nederland heb je mogelijkheden, hoewel
we hebben een sauna geïnstalleerd en er
de cultuur wel veranderd is. In Nederland
een aantal nieuwe apparaten bij gekocht.
en misschien wel in heel Noordwest-Europa
Vanaf 28 maart is onze vernieuwde zaak
denken ze nog steeds dat ze het helemaal
heropend. De mensen in de buurt hebben niet
zíjn. Ik denk dat we het helemaal wáren.
veel te besteden, daarom houden we de prijs
De economie in het Westen is aan het stag-
laag: 29,50 euro per maand. We hebben twee
neren. In Oost-Europa is de moraal heel
parttimers in dienst en binnenkort een derde.
anders; als je heel hard werkt dan kom je er
Voor Mo is het een fulltime-baan. Ik werk
wel. Ik denk dat je daarom in Rusland zoveel
daarnaast als automonteur en verhuur mezelf
miljonairs hebt. Ja zoveel arme mensen ook,
aan verschillende garages in de buurt en
dat is waar.
daarbuiten.’
Community art in Feijenoord: zoveel mensen, zoveel culturen, zoveel soorten TROTS
29
De Trots van…
Meneer M. Azough
‘Mijn vader die zich verzette tegen de Fransen’ ‘In de jaren zestig ben ik op 18-jarige leeftijd naar Nederland gekomen. Mijn idee was om hier in enkele jaren goed geld te verdienen en daarna terug te keren naar Marokko. Het is heel anders gelopen. De eerste plek in Nederland waar ik terecht-
was vlak bij het oude Centraal Station van
kwam was Limburg. Ik kon in de mijnen
Utrecht. Ik ging bij Persil werken. We werkten
gaan werken. Maar mijn broer die hier al was,
daar met veel Griekse vrouwen. Elke dag reden
vond dat geen goed idee. “Ga jij maar boven
we door Jutphaas, wat nu Nieuwegein is.
de grond werken,” was zijn advies. Zo kwam ik in Utrecht terecht. In mijn eerste kosthuis
Ik vond Utrecht erg leuk. De oude grachten
deelde ik samen met iemand anders een zolder-
met de bioscopen en de café’s en de winkels.
etage. We keken uit op de treinrails, het huis
Galerie Modern had je toen nog.
30
Rotterdam vond ik toen een vreselijke stad.
weer terecht bij een mevrouw die zo gierig
Ik ging er wel eens heen, maar dan dacht ik:
was, dat ze de verwarming heel laag zette en
“Hier ga ik nooit wonen!”
de knop afplakte met plakband. In korte tijd hadden we datzelfde plakband ook gevonden
In dat eerste kosthuis was ik plotseling
en als ze dan weg was, zetten we de verwar-
alleen. Mijn kamergenoot had iemand anders
ming hoger en plakten de knop opnieuw af.
gevonden om mee te gaan wonen. Ik vond
Dat duurde natuurlijk ook niet lang en toen
dat niet leuk, dus verhuisde ik naar een
kwam ik uiteindelijk bij een pension van
groot kosthuis, waar meerdere Marokkanen,
Griekse mensen terecht, waar we zelf schoon-
Tunesiërs en Grieken woonden en enkele
maakten en zelf kookten. Als er iemand
Italianen. De pensionhoudster was kokkin en
wegging mochten we zelf een vervanger
haar man had één arm. Ze maakte soms ook
zoeken. Dat was heel prettig.
lamsvlees voor ons klaar, dat ze bij de joodse slager kocht. We kookten daar ook wel voor
Ik had intussen mijn rijbewijs gehaald.
onszelf. In die tijd ging ik in het weekend
Ik had les gehad van een Indische KNIL-
naar Limburg, naar mijn broer. Uiteindelijk
militair, die je op je donder gaf als je iets
ging ik weer uit dit kosthuis weg omdat er
verkeerd deed. Dat was voor mij heel
vlooien waren en sommige van de mannen
herkenbaar; in Marokko kreeg je op school
telkens dronken thuiskwamen.
precies zo op je donder als je iets verkeerd deed. Zijn vrouw was Française en die nam
In de loop der tijd heb ik in diverse kosthuizen
met ons de theorie door.
gewoond en veel meegemaakt. Zo kwam ik bij een vader en zoon terecht die mijn pindakaas
Geld
en jam opaten. Ik had ook een kosthuis waar
We kwamen dus naar Nederland om flink
op zondag de restjes van de week werden
geld te verdienen en weer terug te gaan.
gegeten. En dan was er nog dat grote pension,
Je stuurt geld naar Marokko en hoopt dat
dat beheerd werd door een Duitse en haar
de mensen daar het goed investeren, maar
man, die Frans sprak. De eigenaresse woonde
dan blijkt dat ze het geld ergens in hebben
buiten Utrecht in een kasteel en kwam af
gestoken en daarna weer failliet zijn gegaan.
en toe controleren. Als haar iets niet beviel
De achterblijvers willen niet samen met jou
deelde ze soms klappen uit aan de bewoners.
vooruit gaan. Ze denken: “Die man heeft
Het was een mooi schoon pension.
het daar goed in Europa en nu sla ik ook mijn
We betaalden toen 20 gulden per week.
slag”. Jaren later kom je erachter dat je in al
Het nadeel was, dat er als er een kamer leeg
die tijd gewoon belazerd bent. Ik sta hier niet
kwam er soms ook toeristen kwamen logeren
alleen in; ik heb zoveel van deze verhalen
en dat was erg onrustig. Dus ben ik daar ook
gehoord, niet alleen van Marokkanen maar
weer weggegaan. Nou ja, en dan kwam je
ook van Turken.
Community art in Feijenoord: zoveel mensen, zoveel culturen, zoveel soorten TROTS
31
Het thuisland is in de tijd dat je wegbent
zoeken om de brief aan haar voor te lezen.
ook veranderd en je wordt een buiten-
Ik kon de verantwoording voor haar ook
staander. Je bent niet mee veranderd.
niet aan mijn broer overlaten. Kortom, we waren niet gelukkig. Toen heb ik de knoop
Rotterdam
doorgehakt en mijn vrouw en jongere broer
Ik had gehoord dat je in Rotterdam wel
en Naïma naar Nederland gehaald. Ik had
drie of vier keer zoveel kon verdienen
een huis in Hillesluis aan de Brabantsestraat
en dus ben ik naar Rotterdam gekomen.
geregeld. Van mijn Nederlandse collega’s
Ik kon hier gaan werken als chauffeur
kreeg ik allerlei spullen zoals een wasmachine,
voor de firma Maasbrug.
serviesgoed, bestek. Ik ging met de tijd mee, het ging automatisch. Heb me telkens
Het eerste kosthuis waar ik in Rotterdam
aangepast aan de situatie.
terecht kwam was op het Noordereiland, Burg. Hoffmanplein 53. Ik woonde bij de
Het begin was moeilijk voor mijn vrouw.
familie Deprie, Bep, Kees en hun dochtertje
Alleen al kleren kopen. Wat moet je dragen?
Linda. Bep deed heel erg haar best. Ze ging
Ze had één djellaba meegenomen uit
naar de Marokkaanse slager. Het was
Marokko, maar hier werden alleen maar
een verdrietige vrouw. Haar oudste dochter
korte rokken in de winkels verkocht.
en zoon hadden het huis verlaten en ze had
Ook de kleding en schoenen voor Naïma
geen contact meer met hen. Ik beschouwde
waren duur. Mijn vrouw voelde zich erg
Linda als mijn eigen dochter. Ging vaak met
eenzaam. Later werd het beetje bij beetje
haar en een buurmeisje naar het park.
beter. Ons tweede kind werd geboren, Rachida. Intussen hadden we ook een auto.
Trouwen
We maakten veel uitstapjes. Naar zee,
Ik was ondertussen in 1971 getrouwd in
heel veel naar zee. En naar familie in Frank-
Marokko. Had het idee: “Als ik getrouwd
rijk. We gingen ook vaak wandelen bij
ben, zien ze dat ik toch terug ga komen”.
de Kralingse Plas en in de winter schaatsen
Na een jaar kregen we een dochter, Naïma.
in het Zuiderpark.
Maar daardoor werd de situatie nog moeilijker. Hier was ik vrijgezel, en daar
Leegloop
was ik getrouwd. Ik zag mijn vrouw maar
Begin jaren tachtig werd het drukker hier.
een of twee keer per jaar en het afscheid
Er kwamen veel Antillianen, en met de Antilli-
was telkens heel moeilijk. Ik was ook niet
anen kwam ook het geweld. Schietpartijen,
tevreden met haar situatie daar. Ze zat daar
moorden. Het gevolg was dat iedereen
bij haar moeder, haar zus en haar schoonzus.
uit de buurt trok. Wij bleven achter. Er kwam
Ik kon haar geen brieven sturen, want dan
een voorlichtingsbijeenkomst in Theater
moest ze weer een vertrouwd iemand gaan
Zuidplein. De deelgemeente wilde graag
32
dat Turken en Marokkanen uit andere
gezeten. Mijn derde dochter is daar ook
buurten op Zuid kwamen wonen. Er stonden
begonnen, maar heeft haar school afgemaakt
huizen en scholen leeg. De deelgemeente
op het Libanon Lyceum in Kralingen en mijn
organiseerde werkgroepen die gingen kijken
zoon, de jongste, zit nu op Zadkine.
wat de problemen waren: “ Waarom komen de mensen niet naar Zuid toe? Wat moeten
Vader
we doen om de mensen hiernaartoe te
Ik ben trots op mijn vader, omdat hij zich
lokken?” Ik zat samen met twee Turken en
verzette tegen onderdrukking. Mijn vaders
twee Nederlanders in een comité. Alhoewel
familie heeft alles achtergelaten, omdat ze
ik goed Nederlands sprak, hadden ze voor
niet wilden buigen voor de Franse bezetters.
mij een tolk ingehuurd. Ik speelde het spel
De familie had heel veel land, met grote
maar mee en dacht: “Ach, laat die tolk ook
huizen, kastelen zelfs. Dit alles hebben
zijn dag hebben.”
ze moeten opgeven.
De Julianaschool, die leeg stond, werd
Mijn grootvader was gouverneur van Ouarze-
een clubhuis. Vrouwen kregen er naailes,
zat. Hij weigerde om met de Fransen samen
kinderen les in de eigen taal en er werden
te werken. Later deed hij aanvallen op Franse
allerlei activiteiten, zoals sport, georgani-
stellingen. Mijn vader is bij een van die aan-
seerd. In de Van Everdingenstraat werd
vallen gevangen genomen en heeft twintig
een sportschool omgevormd tot moskee.
jaar in de gevangenis gezeten in Marrakesh.
Deze ontwikkelingen duurden tot halver-
Toen hij uit de gevangenis kwam, heeft hij
wege de jaren tachtig. Toen waren er zoveel
maar de helft van het familielandgoed terug-
mensen naar de buurt toegestroomd, dat
gekregen. Maar het is nooit meer geworden
de Julianaschool weer als school gebruikt
wat het was. Hij was ook nergens bang voor.
kon worden.
Als er ergens een ziekte heerste, ging hij zonder angst voor besmetting kijken wat er
Kinderen
aan gedaan kon worden. Hij was een speciale
Onze eigen kinderen zijn naar de Willem
man. Hij bemiddelde als er problemen waren,
van Oranjeschool (later Dubbelspoor en nog
tussen mannen, vrouwen en jonge kinderen.
later Globe geheten) gegaan. Ik ging altijd
Als we met het eten aan tafel zaten zei
naar de avonden voor ouders, maar ik was
hij: “Ga kijken of er iemand nog buiten
de enige Marokkaan en er kwam niemand
loopt en haal hem binnen.” Hij heeft altijd
naar me toe om een praatje te maken.
gezegd: “Ieder meisje moet ook naar
Toen mijn kinderen op de middelbare school
school. Meisjes en jongens zijn hetzelfde.”
zaten ging dat beter, via de tafeltjesavond had
Mijn oudste zus mocht altijd met hem mee
je wel contact met de docenten. De oudste
op reis. Toen hij overleed was het een verlies
twee hebben op het Hugo de Groot Lyceum
voor de streek. Ik ben trots op mijn ouders.
Community art in Feijenoord: zoveel mensen, zoveel culturen, zoveel soorten TROTS
33
Paradijs Ik ben trots op mijn vrouw en op mijn kinderen. Trots op mijn stad, op het koningshuis, op Juliana en Beatrix. Het merendeel van de mensen in Nederland is geweldig. Daar ben ik trots op. Op het beleid niet. Dat we de oorlog in Irak steunen vind ik niets. Ik ben helemaal tegen oorlog. Het zijn alleen maar weerloze mensen die slachtoffer worden. In Marokko is het honderd maal beter dan hier, je hebt daar alles, veel grondstoffen en alle soorten klimaat. Je zou er daar een paradijs van kunnen maken, als de regering de rijkdom van het land beter zou beheren. Toch ben ik ook trots op Marokko, wij hebben een huis in Marrakesh, waar we regelmatig naartoe gaan. Maar onze kinderen hebben hun leven hier, dus willen we ook hier zijn.
Rotterdam
kech
Mar ra
34
Barbecue
Om de deelnemers uit de verschillende groepen met elkaar kennis te laten maken hebben we op 25 april een barbecue gehouden op het binnenterrein bij speeltuin de Regenboog. Ook de buurtkinderen kwamen op de geuren af…
Community art in Feijenoord: zoveel mensen, zoveel culturen, zoveel soorten TROTS
35
Voor het eten luisteren naar uitleg over het project
dan lekker eten
met de kinderen
36
Na afloop met z’n allen opruimen
Community art in Feijenoord: zoveel mensen, zoveel culturen, zoveel soorten TROTS
37
De Trots van…
Ibrahim Özbas
‘De grootste Turkse boekhandel in
Nederland en waarschijnlijk in Europa’
BERK Boekhandel is een grote Turkse boekhandel. Op de begane grond bevinden zich de kantoorartikelen en Nederlandse en Turkse literatuur. In de kelder is een afdeling, die specifiek op Turks-lezend publiek gericht is. Daar vindt men Turkse kinderboeken, religieuze en levensbeschouwelijke boeken over psychologie, opvoeding, persoonlijke ontwikkeling, puberteit, ontmoeting, verkering, huwelijk, gezin en familie. Op de kelderverdieping bevinden zich ook een leeszaal en een conferentiezaal. In de winkel werken vier mensen, fulltime en parttime. De Turkse eigenaar heeft de boekhandel twee jaar geleden overgenomen van de vorige eigenaar.
38
‘In Nederland zijn we de enige met dit concept,
Onze ouders hebben alles voor ons gedaan,
waarschijnlijk zijn we zelfs de grootste Turkse
om ons een zo goed mogelijke toekomst te
boekhandel in Europa. In het Turks betekent
geven. Ook hierop ben ik heel erg trots, dat
BERK: een middel dat je van het ene naar
we dit als gezin tot stand gebracht hebben.
het andere punt brengt, een vehikel. Gurur betekent trots in het Turks. Fakhr betekent
Mijn oom is inmiddels teruggegaan naar
in het Arabisch ongeveer hetzelfde, maar
Turkije, hij is al met pensioen. Ook mijn vader
het betekent ook dat je jezelf niet op een voet-
is al met pensioen. Hij gaat elk jaar voor
stuk mag plaatsen, dat je jezelf nederig moet
een maand of zes naar Turkije. Vaak heeft
opstellen ten opzichte van Allah en ten opzichte
hij al na drie maanden weer heimwee naar
van je medemens. Voor Turken zijn een aantal
Nederland. Hij wil wel graag in Turkije
waarden heel belangrijk: je afkomst, je geloof,
begraven worden. Ik niet, ik wil in Nederland
je nationaliteit. In Turkije zijn we trots op ons
begraven worden, omdat ik denk dat mijn
land met haar mooie natuur, haar verschillende
drie kinderen (die nu bijna zeven en vijf jaar
bevolkingsgroepen en verschillende religies.
en drie maanden oud zijn) waarschijnlijk hier hun leven zullen opbouwen. Voor hen
Als mens ben ik trots op wat ik bereikt heb.
is Turkije alleen een vakantieland. Mijn vrouw
Mijn persoonlijkheid is gevormd door de Turkse
komt uit dezelfde streek als ik.
cultuur en mijn geloof. Door mijn verhuizing naar Nederland heb ik hieraan iets toegevoegd.
Ik heb in Nederland HBO MWD (Maatschappe-
Ik heb me een aantal van de Nederlandse
lijk Werk en Dienstverlening) gedaan. Ik ben
waarden eigen gemaakt. Ik voel me hier niet
begonnen als begeleider van Turkse jongeren
als een buitenlander, een allochtoon, ik voel
uit heel Nederland. Via kennissen ben ik in
me Nederlander en daar ben ik trots op.
deze zaak terechtgekomen. Nu begeleid ik,
Ik kom nog regelmatig in Turkije, voor mijn
naast mijn werk in de boekhandel, Turkse
werk, en in de vakantie ga ik terug naar mijn
jongeren uit de regio Rotterdam. Ik probeer
geboorteplaats Kayseri. Ik heb daar nog steeds
ze wegwijs te maken in de Nederlandse
goede vrienden wonen. Het is altijd gezellig
samenleving door het uitzetten van een aantal
om daar te zijn.
parameters. Het zijn jongeren met een heel verschillende achtergrond, sommigen zitten
Migratie
op een HBO-opleiding, anderen werken
Met vele anderen is mijn vader hier samen met
bijvoorbeeld in de metaal-branche.
zijn broer eind jaren zestig naartoe gekomen.
Ik weet zeker dat met een goede begeleiding
Toen mijn oudste broer een jaar of vijftien,
alle jongeren de ‘waarden en normen’ van
zestien was, is hij hem nagekomen en vlak
de Nederlandse maatschappij leren aanvaarden
voor mijn achttiende ben ik samen met mijn
en eigen maken. Ik ben er trots op dat ik
moeder en andere broer ook hierheen gekomen.
daar een bijdrage aan kan leveren.’
Community art in Feijenoord: zoveel mensen, zoveel culturen, zoveel soorten TROTS
39
De Trots van…
Sezer Degmez
‘Soefidansen heeft iets weg van een gebed’
Sezer Degmez is secretaris en toneelspeler bij Kunststichting de Regenboog, in 1998 opgericht door jongeren met diverse culturele achtergronden. ‘De stichting is vooral bekend geworden door het optreden met komische sketches; theaterstukken van een half uurtje waarin actuele maatschappelijke thema’s aan de kaak worden gesteld. Onderwerpen zijn: integratie, participatie, tolerantie, miscommunicatie en trots. We treden op bij festivals, debatten, lezingen, scholen en universiteiten.’
40
Het doel van de stichting is om verschillende
Momenteel zijn we bezig met het opzetten
culturen in onze samenleving samen te
van iets unieks: een Mobiel Theater.
brengen, zodat zij net als de kleuren van
Met een grote bus proberen we de kinderen
een regenboog een geheel vormen.
en jongeren te bereiken die niet de mogelijk-
Begonnen als theatergroep, staat zij nu
heden of kansen hebben om deel te nemen
ook open voor andere kunstdisciplines:
aan kunst & cultuur. In de bus zit van alles:
het leren bespelen van diverse muziek-
verlichting, geluid, een podium, een beamer
instrumenten, schilderen, fotograferen,
etc. Er kunnen verschillende activiteiten
of een karikatuurcursus volgen. Er zijn ook
worden uitgevoerd: theater, (live) muziek
danssoorten die geleerd kunnen worden:
optreden, rappen, gedichten voordragen,
soefi, jumpen, breakdancen en volksdansen.
interactieve spelletjes, soefi dansen en
‘Een soefidanser kan in een jurk wel
noem maar op. Dit is een mooi vooruitzicht,
dertig minuten lang met zijn ogen dicht
zowel voor ons als stichting als ook voor
in de rondte draaien. Dit is heel mooi om
de kinderen en jongeren. Je wilt hen toch
te zien. Het heeft iets weg van een gebed.’
kunnen bereiken en samen vooruitkomen.’
De stichting organiseert ook verscheidene tentoonstellingen. ‘Ik ben trots op onze kindervoorstellingen,
www.kstr.nl
omdat we met pantomime vier verschillende karakters neerzetten: een suffe, een gemene, een leider en een domme. De spelers praten dus niet; ze maken uitsluitend gebruik van gebaren en geluid ondersteund door muziek. Deze manier van spelen komt zelden voor.’
Toekomst Sezer kan met trots zeggen dat na tien jaar dezelfde mensen samenwerken die de stichting in 1998 hebben opgericht. Hun onderlinge band, vriendschap en vertrouwen is groot en hecht. ‘Euro’s of andere materiële belangen zullen ons niet uit elkaar drijven. We willen de boel vast-
Sezer
Demez
speelt
houden en voortzetten. Hopelijk met begeleiders die ons hierin willen steunen.
Community art in Feijenoord: zoveel mensen, zoveel culturen, zoveel soorten TROTS
41
Publieksflyer
42
Opening Maand van de TROTS
Het is 10 mei. We openen de tentoonstelling in de Bibliotheek Bloemhof van de jongeren van Pameijer Dagcentrum 12+ Zuid. Daarna openen we de Maand van de Trots op de Beijerlandselaan. Op een plek die voor jongeren nogal beladen is, omdat daar steekpartijen zijn geweest. De oude spirit wordt weggejaagd door de Brassband. De energieke performance van Melitia en haar Trotscrew zorgt voor spetterende shows, die veel publiek trekt. De SoundTronics weten de mensen in beweging te krijgen. En de afterparty voor de McDonald’s is pas om 22.00 uur afgelopen. Het is een mooie opening!
Community art in Feijenoord: zoveel mensen, zoveel culturen, zoveel soorten TROTS
43
Opening tentoonstelling Bibliotheek Bloemhof
Rimanta opent de tentoonstelling
44
Trots is een gevoel, moeilijk te beschrijven. Het is geen gevoel dat je met andere kan vergelijken. Trots op je buurt, nationaliteit, geloof & geslacht. Trots op het feit waar leven je heeft gebracht. Het is niet vanzelfsprekend om trots te zijn op één doel. Trots is ook geen vanzelfsprekend gevoel. Buurten met een slechte naam gaan samen feesten. Laten zien dat ze ook om hun eigen buurt geven. Dat trots zijn geen reden is om boven iemand te willen staan. En dat trots zijn geen argument is om iemand uit de weg te willen gaan. Iedereen deelt hetzelfde: liefde, blijdschap, verdriet & leed. Alleen het verschil is dat iedereen het anders beleefd. Dus stap op en laat jezelf eens horen. Met het talent waarmee je bent geboren. In dans, toneel of elkaar gewoon een hand geven. Want wij mensen zijn niet om alleen te leven. En het leven is te kort om iemand anders te willen zijn. En de wereld is te groot voor een trotse strijd. Dus leef elke dag alsof er geen morgen gaat komen. En wees niet bang om in de wijken van Rotterdam te wonen!
how nde danss Spettere rotscrew van de T
Allyson van Kallen – crewmember Trots
Trots op spelen met woorden. En om het feit dat ik in Rotterdam ben geboren. Dat ik kan zien dat vooroordelen niet kloppen. En ik blijf met vriend & familie een Rotterdammer tot m’n hart stopt met kloppen.
Community art in Feijenoord: zoveel mensen, zoveel culturen, zoveel soorten TROTS
45
Opening Maand van de Trots
Zangtalent uit de buurt
Melitia in actie
Limbodansen
, altijd leuk!
De Jury Roelof Kok en Esther Warnaar
Dansen op de
Beijerlandsela
an
Mooi weer, lekker druk
46
Brassband met gevolg
Special guest Robbert Baruch, in gesprek met Liane van der Linden
De SoundTronic
s
Leading Lady Melitia
After p
arty vo
or McD
onald’s
Brassband
e
Bram deed ook me
Community art in Feijenoord: zoveel mensen, zoveel culturen, zoveel soorten TROTS
47
De Trots van…
Ramazan Demirci SIK Kleding & Reparatie
‘Als ik over de Maas rij en ik zie het water en de bruggen dan heb ik het gevoel: dit is mijn stad’
48
‘Ik kwam in 1985 naar Nederland. Ik was toen ongeveer 21 jaar. Ik kom uit Konya, Anatolië. In 1990 kwamen mijn vrouw en kinderen ook hiernaartoe. Tot 2000 waren we hier illegaal. Toen kregen we ons Nederlands paspoort. Ons Turks paspoort hebben we op moeten geven. Ik heb heel verschillend werk gedaan, onder andere chauffeur, in de groenteteelt. De laatste jaren werkte ik als chauffeur van een personeelsbusje in de haven, voor een schoonmaak- en zandstraalbedrijf.’ ‘Tien jaar geleden heb ik dit huis gekocht.
Mijn moeder en twee zussen wonen nog
In mijn vrije tijd ben ik hier op de begane
in Turkije. Ik heb ook nog een zus, die in
grond een kledingreparatiezaak begonnen.
Duitsland woont. Als ik geld heb, ga ik in
Mijn vrouw helpt af en toe mee. We hebben
de zomer naar Turkije. Maar het contact met
vier kinderen en twee kleinkinderen, eentje
mijn vrienden van vroeger is verloren gegaan.
van drie jaar en eentje van drie maanden.
Als ik met pensioen ga hoef ik ook niet terug.
We zijn heel trots op onze kinderen.
Mijn leven is nu hier. Als ik over de Maas rijd
Mijn oudste twee dochters werken in de kin-
en ik zie het water en de bruggen dan heb ik
deropvang en de jongste twee, een tweeling,
het gevoel: dit is mijn stad, en daar ben
zitten op het Albeda College. Mijn jongste
ik trots op.
dochter wil in de gezondheidszorg gaan werken en mijn zoon als automonteur.
Waar ik nog meer trots op ben? Ja, Feijenoord natuurlijk!’
Ik ben als een boom op Nederlandse grond, al mijn wortels zijn nu hier. Al vind ik het de laatste jaren wel moeilijker hier, het leven is veel duurder geworden. Het is prettig om in deze buurt te wonen. Al die verschillende mensen om me heen. Ik ben humanist. Ik respecteer iedereen voor wie of wat hij is, of die nu christen is, of moslim, of helemaal geen geloof heeft.
Community art in Feijenoord: zoveel mensen, zoveel culturen, zoveel soorten TROTS
49
Vlasakkerstraat Tijdens de voorstelling kwamen we door de Vlasakkerstraat waar bewoners een foto van hun trots voor het raam hebben gehangen.
De kinderen van Samira Zerouali en de puppy van de kinderen
50
De kast van Gerrit en Marja van der Linden, zomaar bij de Piekfijn vandaan!
De Ferrariverzameling van Dennis van Belle (en een beetje van Miranda van Rinkel)
Het grote huis van Mohammed Asif
Community art in Feijenoord: zoveel mensen, zoveel culturen, zoveel soorten TROTS
51
52
TROTS DroomTour Voor wijkprofessionals organiseerden wij op 27 mei een bustocht langs projecten in Feijenoord waar we trots op kunnen zijn. We begonnen bij de Peperklip, een flat waar het vijf jaar geleden niet goed toeven was, maar waar mensen nu graag wonen. Hoe dat is aangepakt vertelt het volgende artikel. Daarna naar het Helderheidplein, vernoemd naar de in 2004 overleden Rotterdamse rapper Helderheid. Vervolgens naar
Kindertuin de Teyl die genomineerd is voor de Appeltjes van Oranje. Tot slot via het fraaie Patrimoniumshof naar Stichting De Regenboog, een jongereninitiatief voor meer kunst en cultuur in de wijk.
De DroomTour bus
Community art in Feijenoord: zoveel mensen, zoveel culturen, zoveel soorten TROTS
53
TROTS DroomTour
Wijken verdienen maatwerk Nieuwe taken corporaties Vroeger waren corporaties simpelweg beheerders van sociale huurwoningen. Tegenwoordig worden corporaties terecht aangesproken op hun maatschappelijke taak wanneer het gaat om het revitaliseren van wijken. Vestia neemt die taak bijzonder serieus en zoekt daarbij naar creatieve oplossingen. Het betekent dat we nét iets verder kijken dan ons neus lang is. Niet alleen een situatie naar een nulpunt willen brengen maar ook nadenken over de toekomst van een wijk. Niet enkel kijken naar de stenen maar juist ook naar
r
ecteu edrijfsdir akelaar, b rd o n Jenny Sch Feije o tterdam Vestia Ro
de sociale en economische aspecten.
‘74% bewoners Peperklip weer trots’ Maatwerk bij revitaliseren van wijken Vestia heeft als lokale ondernemer ontzettend veel wijkspecifieke kennis. We kijken dan ook altijd naar de lokale behoeften en onderzoeken of er bestaande initiatieven zijn die met wat steun veel meer betekenis kunnen krijgen voor de wijk. Als ontwikkelingen hun basis hebben in de wijk zelf zijn ze veel krachtiger. Hierbij ben ik er zelf groot voorstander van dat je durft te experimenteren! Een ander belangrijk speerpunt bij de aanpak van kwetsbare wijken is in mijn ogen dat je bewoners vertrouwen geeft. Vertrouwen in zichzelf en het vertrouwen om invloed uit te oefenen op hun woonomgeving. De taak van een corporatie is dat je dat signaleert en ondersteunt.
54
De Peperklip Van verguizing naar Best Practice Dat we niet bang zijn om te experimenteren blijkt wel uit onze aanpak in de Peperklip. Dit gebouw op de Kop van Zuid stond te boek
De Pep
erklip
als hét voorbeeld van een sociaal verloederd complex. Kranten kopten met de regelmaat van de klok over kakkerlakkenplagen en de sociale misstanden. Wat ik me destijds het meest aantrok was dat bewoners zich
daarbij prioriteit. Daarna werkten we hard
schaamden om in de Peperklip te wonen.
aan onze geloofwaardigheid door afspraken
Ze waren het vertrouwen in de verhuurder
na te komen, een vastgestelde ondergrens
volledig kwijt. Vijf jaar geleden stonden
strikt te handhaven en asociale huurders
we dan ook voor een enorm dilemma.
keihard aan te pakken.
Moesten we dit complex slopen of zou er met een forse financiële injectie nog wat
Leefstijlenexperiment
te redden zijn? En als we zouden kiezen
Deze maatregelen gaven ons vervolgens
voor het laatste; wat was er dan nodig?
de kans om te kijken naar de sociale kant. Hoe kunnen bewoners nou zo prettig
Bewoner als woonproducent
mogelijk samenleven? We organiseerden
De eerste stap was de invoering van
een middag in het Albeda College, waarvoor
het floormanagementmodel. De eerste
alle portieken waren uitgenodigd.
floormanager ging zes weken in de Peperklip wonen om de dynamiek in en rondom
Iedere medewerker van Vestia ‘adopteerde’
het gebouw te observeren. De conclusie van
een portiek en sprak met bewoners over
de analyse was duidelijk: stop met pamperen
de wijze waarop zij graag wilden samenleven.
en leg verantwoordelijkheid neer waar die
Die middag gingen de huurders – taalbarrières
hoort, dus ook bij bewoners. Zij zijn immers
ten spijt voor het eerst écht met elkaar in
niet alleen woonconsument maar net zo
gesprek. Het zou de basis vormen voor
goed woonproducent. Voorwaarde voor
de manier waarop mensen nu samenwonen:
het verantwoordelijk maken van bewoners
op basis van leefstijlen. Nieuwe huurders
was wel dat we hun vertrouwen terug
zetten niet alleen een handtekening onder
wonnen door zichtbare verbeteringen door
het huurcontract, maar tekenen ook voor
te voeren. De aanpak van de bergingen
de leefstijl en bijbehorende afspraken in
(voorheen no-go areas) en de cv’s hadden
het portiek.
Community art in Feijenoord: zoveel mensen, zoveel culturen, zoveel soorten TROTS
55
Studenten Op de kop van de Peperklip hebben we
Maar, niet alleen de vrouwen zijn
inmiddels 134 studentenunits gerealiseerd.
geëmancipeerd. Bewoners nemen
Studenten zijn goed voor de dynamiek van
verantwoordelijkheid. Kinderen maken
het gebouw. Dat de studenten betrokken zijn
op woensdagmiddag het binnenterrein
bij hun Peperklip blijkt uit het feit dat er
schoon; een groepje mannen werkt in
inmiddels een studentenbewonerscommissie
tuinen van mensen die dat niet langer
is. Wij helpen ze professionaliseren met
kunnen en een groep buurtvaders heeft
de nodige cursussen en zij blijken bereid
de Peperklip omarmd.
actief mee te denken over het reilen en zeilen in de Peperklip.
Trots Bewoners schamen zich niet langer om
Emancipatie
te vertellen waar ze wonen. Sterker nog,
Waar ik zelf nog het meest trots op ben is
onderzoek heeft uitgewezen dat 74%
wat de vrouwen in de Peperklip hebben
trots is om in de Peperklip te wonen.
bereikt in de afgelopen vijf jaar. Een cruciale succesfactor was het creëren van een plek
De directeur van basisschool de Klipper
waar vrouwen elkaar konden ontmoeten,
(waar het gros van de kinderen van
talencursussen konden volgen etc.
de Peperklip naartoe gaat) wist ons
Inmiddels draait Studio Peperklip zelf-
te vertellen dat de cito-resultaten
standig en hebben de vrouwen op eigen
zichtbaar zijn verbeterd. En daar doen
kracht kinderopvang gerealiseerd!
we het voor.
Helderheidplein Op het Helderheidplein vertelden rappers over de betekenis van de overleden Helderheid voor de Nederlandse rapscene. Helderheid (1978 - 8 april 2004) was een Nederlandse rapper uit Rotterdam. Hij geldt als één van de getalenteerdste Nederlandse rappers aller tijden. Hij was de oprichter van de rapformatie Tuigcommissie en werd door Kees de Koning van TopNotch ook wel de “Nederlandse Notorious BIG” genoemd. Helderheid werd 25 jaar. Bron: YouTube
56
Kindertuin De Teyl In Hillesluis is op initiatief van bewoners Kindertuin De Teyl opgericht. Onder het motto: ‘Een bloem voor een stoeptegel’ wil de tuin vandalisme in de wijk tegengaan. Het contact bevorderen tussen buurtkinderen en de verstandelijk en lichamelijk gehandicapte pupillen van het Pameijer Dagverblijf 12+ Zuid is een ander belangrijk doel.
Kinder
tuin De
Teyl
De pupillen bewerken een eigen lap grond. In het voorjaar komen zij wekelijks naar de kindertuin om eenvoudige klusjes te doen. Het oefenen van vaardigheden vindt plaats onder leiding van een vrijwilliger van de kindertuin. De aanwezigheid van de gehandicapte jongeren op de locatie zorgde er 12 jaar geleden nog voor dat volwassen wijkbewoners en buurtkinderen met hun neus tegen het hek gedrukt stonden om naar hen te kijken. Deze ‘aapjes-kijkerij’ is gelukkig voorbij; nu is er contact. Al drie jaar gaan we met z’n allen een weekend naar het kamphuis Arend en de Zeemeeuw op het Eiland van Brienenoord. Het samenspelen, eten, slapen, knutselen verloopt elk jaar uitstekend. Vrijwilligers uit de buurt houden de kindertuin draaiende. Zij zetten zich al jaren in. Het project wint met regelmaat prijzen. Op dit moment is de kindertuin in de race voor de ‘Appeltjes van Oranje’, een prijs van het Oranje Fonds. Eind mei wordt bekendgemaakt wie de € 15.000,- en een beeldje, gemaakt door koningin Beatrix, op het paleis Noordeinde in ontvangst mag nemen. Dat we van de 120 projecten in het Koninkrijk der Nederlanden bij de eerste 10 zijn geëindigd, vervult ons met grote trots.
Patrimoniumshof Het fraaie Patrimoniumshof; een stukje historie op Zuid.
f Patrimoniumsho
Stichting De Regenboog Zie het interview met een van de initiatiefnemers op pagina 40.
Community art in Feijenoord: zoveel mensen, zoveel culturen, zoveel soorten TROTS
57
Tentoonstelling We hebben een tentoonstelling gemaakt over waar mensen trots op zijn. Het zijn vijf grote panelen geworden met op elk paneel een levensgebied van trots: familie, vriendschap, ik, buurt en afkomst. Niemand noemde trots op zijn of haar werk, raar eigenlijk! De tentoonstelling is in de voorstelling gebruikt.
Barmhartigheid ³
Eerlijkheid, gehoorzaamheid, onderdanigheid ³
Familie Op pagina 60 en 61
Respect ³
Discipline ³
is een vergroting van dit paneel te zien.
Geen last veroorzaken ³
Magda ³ Vrijheid
Aygül ³ Barmhartigheid
familie
Zolikha ³ Respect, eerlijkheid, opkomen voor jezelf
Jan ³ Leren
Liefde ³
³
Fatma ³ Liefde
Meluscka ³ Respect, eerlijkheid, hulpvaardigheid
Meryem ³ Discipline
Eerlijkheid ³
Respect voor anderen ³
Yasemin ³ Respect voor anderen en voor zichzelf
Hard werken, niet huilen, niet in de keuken ³
Studeren ³
Hans ³ Zelfstandigheid
Reyhan ³ Zelfvertrouwen
vriendschap Vriendschap Op pagina 62 en 63 is een vergroting van dit paneel te zien.
58
Mijn vriendin zie ik stiekem en dus niet vaak, want ze woont bij haar schoonouders. Ik mis haar. (Aygül) Ware vriendschap is de liefde voor de ander, omwille van de ander. (Aristoteles, Nicomachische Ethiek)
Ik word rustig als ik bij haar ben. Ik voel haar waardering. (Fatma)
Door vriendschap word ik een beter mens. (Reyhan) Met je man deel je je leven, over pijn en verdriet kun je niet met hem praten. (anoniem Bloemhof)
Het hart dat ik van mijn vriendin kreeg staat voor de eerlijkheid en het vertrouwen tussen ons. (Yasemin)
Warmte en zorg krijg ik van mijn vriendin en … Sokken! (Yasemin)
Je voelt je belangrijk als iemand zegt: ‘Die zijn echt dikke vriendinnen.’ (Fatma) Met mannen kun je geen dikke vrienden worden, ze willen altijd meer dan vriendschap. En het mag ook niet van de omgeving. (Reyhan)
Samen ontbijten en alles bespreken. Ik zie haar als de kinderen naar school zijn. (Meryem)
Ik heb twee jaar geleden een asielzoeker te logeren gekregen en hem lid gemaakt van de damclub. Hij is nu de beste dammer van Rotterdam.
Ik weet van doorzetten
ik
Wij kunnen pret maken
Niemand anders durft van de glijbaan op z’n buik, alleen ik!!!!
Samantha kan (nog) bewegen Omdat ik steeds meer Poolse buren krijg, ben ik nu Pools aan het leren. Mijn gastvrijheid: je mag blijven eten en slapen, de lekkerste dingen gaan naar de gasten, desnoods ga ik zelf hongerig naar bed.
Mijn bescheidenheid is positief in Turkije, in Nederland niet. Je moet hier niet ingetogen zijn. Ik ben trots op mijn kleur, verder eigenlijk niet.
Ik
Mijn leergierigheid - ik wil mezelf altijd ontwikkelen - zorgzaamheid en vrolijkheid. Ik help graag mensen. Iedereen denkt dat ik streng ben, maar dat is niet zo. Ik veroordeel mensen niet op hun uiterlijk en heb een zacht karakter. Mijn ogen! En ik ben een heel aardige vrouw, ik help graag mensen. Ik hoor niks maar heb wel ritmegevoel Ik lach veel. Ik kan goed organiseren.
Ik kan op veel instrumenten spelen
Ik ben actief om de buurt netjes te houden
Op pagina 64 en 65 is een vergroting van dit paneel te zien.
Ik ben netjes Desmond houdt van bubbels
buurt
Belangstelling van buiten
Contact
Verzorgd Kunst
Buurt Op pagina 66 en 67
Multiculturele Oleanderflat
Groen
is een vergroting van dit paneel te zien. Voorzieningen
Koran - De Koran geeft ons rust, kracht en veiligheid. Je moet lezen en je ontwikkelen, is de boodschap!
afkomst Ramayan
De Ramayan is het verhaal van Prins Rama en zijn vrouw Sita. ‘Je ziel wordt gevoed door het lezen van dit boek. Het geeft ons zegen, wijsheid, vrede en kracht. Rama en Sita zijn onze vader en moeder. Zij zijn rechtschapen en leren ons hoe wij moeten omgaan met anderen. Je kunt je echtgenoot dit ideale voorbeeld voorhouden; wordt hij wakker van. Het leert je ook te berusten: niets is voor niets, alles gebeurt met een reden, misschien komt je pech uit een vorig leven. Het boek leert ons anderen te vergeven. Ook geeft het ons troost; het lichaam gaat dood, maar de ziel (Atma) blijft leven.’
Ja Sin is het hart van de Koran en in feite een samenvatting. ‘Het reciteren geeft rust van binnen. Vorig jaar was mijn dochter weggelopen. Door het lezen van Ja Sin kreeg ik de kracht om verder te gaan met het leven.’ Veel Turken kennen dit hoofdstuk uit het hoofd... in het Arabisch! Er zijn mensen die elke middag Ja Sin lezen, maar dat gebeurt steeds minder. Het hoofdstuk moet 41 keer worden gelezen.
Zolang er bergen en rivieren op aarde zijn, zo lang zullen mensen elkaar het verhaal vertellen van de Ramayan. Ramayan 1.2.35
Bijbel - Het geloof geeft ons kracht voor het dagelijks leven. En warmte.
‘De Bijbel is vaak moeilijk te begrijpen. Als rooms katholiek ben ik niet met het boek opgegroeid. Pas op de pastorale school heb ik de Bijbel leren kennen. Nu ben ik lectrice bij vieringen. We hebben wel eens een cursus gehad, omdat je toch moet begrijpen wat je leest.’ ‘Bij het bidden ’s morgens ontvang ik warmte. Er komt iets naar je toe. Als ik voor anderen bid, weet ik dat die ander rustig wordt, kracht krijgt.’ ‘Ik heb een rozenkrans naast m’n computer, die pak ik regelmatig.’ ‘Door bidden krijg je wijsheid.’ ‘De kerk is belangrijk voor het beleven met elkaar, je belijdt, je gaat ter communie... Met elkaar aan dezelfde tafel het brood breken en het delen kan ons mensen inspireren en gelukkiger maken. Wanneer wij ons daarvoor open stellen.’
‘Mozes kreeg vanuit de brandende braamstruik van God de opdracht het joodse volk uit Egypte weg te voeren, naar het beloofde land Kanaän. Hij kreeg het zwaar onderweg, geen eten, geen drinken. En dat met die hele goegemeente achter hem. Ik geef het je te doen! Toch bleef hij geloven in wat hij moest doen. Dat vind ik zo’n mooi verhaal!’
‘Kijk, dit is nou zo’n passage die je kunt lezen als onverdraagzaamheid in de Koran. Maar je kunt deze zin ook anders lezen: gelovigen geven en je doet kwaad als je niet geeft.’ ‘Deze soera geeft mij een gevoel van geborgenheid. Er is maar één God. Aan Hem kun je alles vragen en van Hem krijg je vergiffenis. Deze tekst lees je vijf keer per dag en verder eigenlijk overal: als je langs een begraafplaats komt, aan het einde van een maaltijd, als je de Koran gaat lezen... Dit is de enige soera waar wij ons tot Allah richten, in de rest van de Koran praat Allah tot ons.’
Zij zei: hoe kan ik een zoon krijgen en geen sterveling heeft mij nog aangeraakt, noch ben ik onkuis geweest? (H .19, par. 2:20)
‘Meryem kreeg een kind zonder dat er een man aan te pas kwam. Dat kan helemaal niet, maar Allah is zo groot dat Hij dat voor elkaar krijgt. Dat Hij zo groot is, geeft mij kracht.’
Afkomst Op pagina 68 en 69
‘O jullie die geloven, geef uit van wat wij jullie gegeven hebben voordat de dag komt waarop er geen onderhandeling is, noch vriendschap, noch bemiddeling. En de ongelovigen – zij zijn de kwaaddoeners.’ (H.2, par. 34:254)
In buurthuis Oleander lezen Hindoestaanse vrouwen elke week de Ramayan. Daarbij hoort een uitgebreid ritueel.
Maria ging het huis van Zacharias binnen en begroette Elisabet. Meteen toen Elisabet de begroeting van Maria hoorde, sprong het kind op in haar schoot. Elisabet werd vervuld met heilige Geest. Ze schreeuwde het uit en riep: Gezegend ben jij onder vrouwen en gezegend is de vrucht van je schoot. Lucas 11:39-41
‘Het wonder van de geboorte is door God gegeven. Het wonderlijke van dit gebeuren geeft mij kracht.’ Voor de ongelovigen geldt: ‘De steen die de bouwers hebben afgekeurd, die is de hoeksteen geworden, maar ook een steen waaraan zij zich stoten, een rots waarover zij struikelen.’ Zij stoten zich, omdat zij het woord weigeren te geloven en daartoe waren zij ook bestemd. Maar gij zijt een uitverkoren geslacht (...) bestemd om de roemruchte daden te verkondigen van Hem die u uit de duisternis heeft geroepen tot zijn wonderbaar licht. Eerste brief van Petrus 2:7-9
is een vergroting van dit paneel te zien.
‘Christenen krijgen soms het verwijt onverdraagzaam te zijn. Wat hierboven staat, kun je zo lezen. Ik lees het anders. Wij zijn bevoorrecht door ons geloof. We zijn niet meer dan anderen, maar wij mogen geloven en in die zin ben je uitverkoren. En... je krijgt het niet voor niets op je pad. Ik heb veel meegemaakt, maar door het geloof ben ik rijker en gelukkiger geworden.’
Community art in Feijenoord: zoveel mensen, zoveel culturen, zoveel soorten TROTS
59
fam fam fami fam
Eerlijkheid, Eerlijkheid, Eerlijkheid, Eerlijkheid, gehoorzaamheid, gehoorzaamheid, gehoorzaamheid, gehoorzaamheid, onderdanigheid onderdanigheid onderdanigheid onderdanigheid Barmhartigheid Barmhartigheid ³ ³³ Barmhartigheid Barmhartigheid ³ ³ ³ ³ ³
Aygül Aygül Aygül Aygül ³ ³³ ³ Barmhartigheid Barmhartigheid Barmhartigheid Barmhartigheid
Discipline Discipline Discipline Discipline ³ ³³ ³
Meryem Meryem Meryem Meryem ³ ³³ ³ Discipline Discipline Discipline Discipline
60
Magda Magda Magda Magda ³³ ³ ³ Vrijheid Vrijheid Vrijheid Vrijheid
GeenGeen last Geen veroorzaken last veroorzaken Geen last last veroorzaken veroorzaken ³³ ³ ³
Respect Respect Respect Respect ³³ ³ ³
JanJanJan Jan ³³ ³ ³ Leren Leren Leren Leren ³³ ³ ³
Meluscka Meluscka Meluscka Meluscka ³³ ³ ³ Respect, Respect, Respect, Respect, eerlijkheid, eerlijkheid, eerlijkheid, eerlijkheid, hulpvaardigheid hulpvaardigheid hulpvaardigheid hulpvaardigheid
milie milie
enn
Liefde Liefde Liefde Liefde ³ ³³ ³
Fatma Fatma Fatma Fatma ³ ³³ ³ Liefde Liefde Liefde Liefde
Eerlijkheid Eerlijkheid Eerlijkheid Eerlijkheid ³ ³³ ³
Respect voor anderen Respect Respect Respect voor voor voor anderen anderen anderen ³ ³ ³³
Zolikha Zolikha Zolikha Zolikha ³ ³³ ³ Yasemin Respect, eerlijkheid, Yasemin Yasemin Respect, Respect, Respect, eerlijkheid, eerlijkheid, eerlijkheid, Yasemin ³ ³ ³ ³ opkomen voor jezelf opkomen opkomen opkomen voor voor voor jezelf jezelf jezelf Respect voor anderen Respect Respect Respect voor voor voor anderen anderen anderen envoor voor zichzelf enenvoor en voor zichzelf zichzelf zichzelf
Hard werken, Hard Hard Hard werken, werken, werken, niet huilen, nietniet niet huilen, huilen, huilen, niet de keuken nietniet niet in indeinindekeuken dekeuken keuken ³ ³ ³³
Studeren Studeren Studeren Studeren ³ ³ ³³
Hans Hans Hans Hans ³ ³³ ³ Zelfstandigheid Zelfstandigheid Zelfstandigheid Zelfstandigheid
Reyhan Reyhan Reyhan Reyhan ³ ³ ³³ Zelfvertrouwen Zelfvertrouwen Zelfvertrouwen Zelfvertrouwen
Community art in Feijenoord: zoveel mensen, zoveel culturen, zoveel soorten TROTS
61
vriend Mijn Mijn vriendin vriendin zie zie ikik stiekem en stiekem en dus dus niet vaak, want niet vaak, want ze ze woont woont bij bij haar haar schoonouders. schoonouders. IkIk mis mis haar. haar. (Aygül) (Aygül) Ware Ware vriendschap vriendschap isis de de liefde voor de ander, omwille liefde voor de ander, omwille van van de de ander. ander. (Aristoteles, (Aristoteles, Nicomachische Nicomachische Ethiek) Ethiek)
62
IkIk word word rustig rustig als ik bij als ik bij haar haar ben. Ik voel ben. Ik voel haar haar waardering. waardering. (Fatma) (Fatma)
Door Door vriendschap vriendschap word word ikik een een beter mens. (Reyhan) beter mens. (Reyhan) Met Met jeje man man deel deel jeje jeje leven, leven, over over pijn pijn en en verdriet verdriet kun kun jeje niet niet met met hem praten. (anoniem Bloemhof) hem praten. (anoniem Bloemhof)
dschap Het Het hart hart dat dat ikik van van mijn vriendin kreeg mijn vriendin kreeg staat staat voor voor de de eerlijkheid eerlijkheid en en het het vertrouwen vertrouwen tussen tussen ons. (Yasemin) ons. (Yasemin)
Warmte Warmte en en zorg zorg krijg ik van mijn krijg ik van mijn vriendin vriendin en en … … Sokken! Sokken! (Yasemin) (Yasemin)
Je Je voelt voelt jeje belangrijk belangrijk als als iemand iemand zegt: ‘Die zijn echt dikke zegt: ‘Die zijn echt dikke vriendinnen. vriendinnen.’’ (Fatma) (Fatma) Met Met mannen mannen kun kun jeje geen geen dikke dikke vrienden worden, ze willen vrienden worden, ze willen altijd altijd meer dan vriendschap. En het meer dan vriendschap. En het mag mag ook ook niet niet van van de de omgeving. omgeving. (Reyhan) (Reyhan)
Samen Samen ontbijten ontbijten en en alles alles bespreken. Ik zie haar bespreken. Ik zie haar als als de kinderen naar school de kinderen naar school zijn. zijn. (Meryem) (Meryem)
Community art in Feijenoord: zoveel mensen, zoveel culturen, zoveel soorten TROTS
63
Ik weet van doorzetten
Ik heb twee jaar geleden een asielzoeker te logeren gekregen en hem lid gemaakt van de damclub. Hij is nu de beste dammer van Rotterdam.
ik
Omdat ik steeds meer Poolse buren krijg, ben ik nu Pools aan het leren Mijn gastvrijheid: je mag blijven eten en slapen, de lekkerste dingen ga Mijn bescheidenheid is positief in Turkije, in Nederland niet. Je moet hi Ik ben trots op mijn kleur, verder eigenlijk niet.
Mijn leergierigheid - ik wil mezelf altijd ontwikkelen - zorgzaamheid e Ik help graag mensen. Iedereen denkt dat ik streng ben, maar dat is ni Ik veroordeel mensen niet op hun uiterlijk en heb een zacht karakter. Mijn ogen! En ik ben een heel aardige vrouw, ik help graag mensen. Ik hoor niks maar heb wel ritmegevoel Ik lach veel. Ik kan goed organiseren.
64
k
Wij kunnen pret maken
Niemand anders durft van de glijbaan op z’n buik, alleen ik!!!!
Samantha kan (nog) bewegen n. aan naar de gasten, desnoods ga ik zelf hongerig naar bed. ier niet ingetogen zijn.
en vrolijkheid. iet zo.
Ik kan op veel instrumenten spelen
Ik ben actief om de buurt netjes te houden
Ik ben netjes Desmond houdt van bubbels
Community art in Feijenoord: zoveel mensen, zoveel culturen, zoveel soorten TROTS
65
buu
Belangstelling van buiten
Contac
Verzorgd
Groen
66
Mu
urt
ct
Kunst
ulticulturele Oleanderflat
Voorzieningen
Community art in Feijenoord: zoveel mensen, zoveel culturen, zoveel soorten TROTS
67
Koran - De Koran geeft ons rust, kracht en veiligheid. Je moet lezen en je ontwikkelen, is de boodschap!
afko
Rama
De Ramayan is het verhaal van Prins Rama en zijn vro dit boek. Het geeft ons zegen, wijsheid, vrede en krac rechtschapen en leren ons hoe wij moeten omgaan m beeld voorhouden; wordt hij wakker van. Het leert je o met een reden, misschien komt je pech uit een vorig geeft het ons troost; het lichaam gaat dood, maar de
Ja Sin is het hart van de Koran en in feite een samenvatting. ‘Het reciteren geeft rust van binnen. Vorig jaar was mijn dochter weggelopen. Door het lezen van Ja Sin kreeg ik de kracht om verder te gaan met het leven.’ Veel Turken kennen dit hoofdstuk uit het hoofd... in het Arabisch! Er zijn mensen die elke middag Ja Sin lezen, maar dat gebeurt steeds minder. Het hoofdstuk moet 41 keer worden gelezen.
Zolang er bergen en r zo lang zullen mensen elk van de Ra Ramayan
‘O jullie die geloven, geef uit van wat wij jullie gegeven hebben voordat de dag komt waarop er geen onderhandeling is, noch vriendschap, noch bemiddeling. En de ongelovigen – zij zijn de kwaaddoeners.’ (H.2, par. 34:254)
‘Kijk, dit is nou zo’n passage die je kunt lezen als onverdraagzaamheid in de Koran. Maar je kunt deze zin ook anders lezen: gelovigen geven en je doet kwaad als je niet geeft.’ ‘Deze soera geeft mij een gevoel van geborgenheid. Er is maar één God. Aan Hem kun je alles vragen en van Hem krijg je vergiffenis. Deze tekst lees je vijf keer per dag en verder eigenlijk overal: als je langs een begraafplaats komt, aan het einde van een maaltijd, als je de Koran gaat lezen... Dit is de enige soera waar wij ons tot Allah richten, in de rest van de Koran praat Allah tot ons.’
Zij zei: hoe kan ik een zoon krijgen en geen sterveling heeft mij nog aangeraakt, noch ben ik onkuis geweest? (H .19, par. 2:20)
‘Meryem kreeg een kind zonder dat er een man aan te pas kwam. Dat kan helemaal niet, maar Allah is zo groot dat Hij dat voor elkaar krijgt. Dat Hij zo groot is, geeft mij kracht.’
68
In buurthuis Oleander vrouwen elke week d hoort een uitge
omst
ayan
ouw Sita. ‘Je ziel wordt gevoed door het lezen van cht. Rama en Sita zijn onze vader en moeder. Zij zijn met anderen. Je kunt je echtgenoot dit ideale voorook te berusten: niets is voor niets, alles gebeurt leven. Het boek leert ons anderen te vergeven. Ook e ziel (Atma) blijft leven.’
rivieren op aarde zijn, kaar het verhaal vertellen Ramayan. n 1.2.35
lezen Hindoestaanse de Ramayan. Daarbij ebreid ritueel.
Bijbel - Het geloof geeft ons kracht voor het dagelijks leven. En warmte.
‘De Bijbel is vaak moeilijk te begrijpen. Als rooms katholiek ben ik niet met het boek opgegroeid. Pas op de pastorale school heb ik de Bijbel leren kennen. Nu ben ik lectrice bij vieringen. We hebben wel eens een cursus gehad, omdat je toch moet begrijpen wat je leest.’ ‘Bij het bidden ’s morgens ontvang ik warmte. Er komt iets naar je toe. Als ik voor anderen bid, weet ik dat die ander rustig wordt, kracht krijgt.’ ‘Ik heb een rozenkrans naast m’n computer, die pak ik regelmatig.’ ‘Door bidden krijg je wijsheid.’
‘De kerk is belangrijk voor het beleven met elkaar, je belijdt, je gaat ter communie... Met elkaar aan dezelfde tafel het brood breken en het delen kan ons mensen inspireren en gelukkiger maken. Wanneer wij ons daarvoor open stellen.’
‘Mozes kreeg vanuit de brandende braamstruik van God de opdracht het joodse volk uit Egypte weg te voeren, naar het beloofde land Kanaän. Hij kreeg het zwaar onderweg, geen eten, geen drinken. En dat met die hele goegemeente achter hem. Ik geef het je te doen! Toch bleef hij geloven in wat hij moest doen. Dat vind ik zo’n mooi verhaal!’
Maria ging het huis van Zacharias binnen en begroette Elisabet. Meteen toen Elisabet de begroeting van Maria hoorde, sprong het kind op in haar schoot. Elisabet werd vervuld met heilige Geest. Ze schreeuwde het uit en riep: Gezegend ben jij onder vrouwen en gezegend is de vrucht van je schoot. Lucas 11:39-41
‘Het wonder van de geboorte is door God gegeven. Het wonderlijke van dit gebeuren geeft mij kracht.’ Voor de ongelovigen geldt: ‘De steen die de bouwers hebben afgekeurd, die is de hoeksteen geworden, maar ook een steen waaraan zij zich stoten, een rots waarover zij struikelen.’ Zij stoten zich, omdat zij het woord weigeren te geloven en daartoe waren zij ook bestemd. Maar gij zijt een uitverkoren geslacht (...) bestemd om de roemruchte daden te verkondigen van Hem die u uit de duisternis heeft geroepen tot zijn wonderbaar licht. Eerste brief van Petrus 2:7-9
‘Christenen krijgen soms het verwijt onverdraagzaam te zijn. Wat hierboven staat, kun je zo lezen. Ik lees het anders. Wij zijn bevoorrecht door ons geloof. We zijn niet meer dan anderen, maar wij mogen geloven en in die zin ben je uitverkoren. En... je krijgt het niet voor niets op je pad. Ik heb veel meegemaakt, maar door het geloof ben ik rijker en gelukkiger geworden.’
Community art in Feijenoord: zoveel mensen, zoveel culturen, zoveel soorten TROTS
69
De Trots van…
Ria van der Heijdt
‘De gave gekregen om te helpen’
Ria is medeoprichtster van de werkgroep Diaconie van de Kruisvindingkerk. ‘Dat hulpvaardige zat er altijd al in. Ik heb gewerkt bij de Kinderbescherming, bij de Gezinsverzorging en ben woonmaatschappelijk werkster geweest. We zijn met die werkgroep begonnen om praktische hulp te bieden aan mensen die dat nodig hebben. Eigenlijk ook een beetje uit protest. De deken had gezegd: “Als je in de kerk diaconie gaat doen, gaat de kerk dood.” Ons antwoord was: “Een kerk die niet dient, dient tot niks.”
70
‘Acht jaar geleden zijn we gestart met
Op dit moment zijn we Het Gerecht aan
een huis voor uitgeprocedeerde asiel-
het opzetten. Asielzoekers koken gerechten
zoekers, voornamelijk vrouwen met
uit eigen land met ingrediënten van
kinderen die letterlijk aan de deur van
de Voedselbank en uit toko’s. We willen
de kerk klopten voor hulp. En dan komt
zo aandacht vragen voor andere culturen
van het een het ander. We hebben spullen-
en voor armoede. Toen we begonnen
ruil georganiseerd en een potje gemaakt
beweerden sommige parochianen nog
waaruit mensen tijdelijk financiële bijstand
dat er geen armoede bestaat in Nederland.
kunnen krijgen.
Daar is iedereen nu wel van teruggekomen.
We zijn een van de armste parochies en
Ondeugd
als je dan ziet wat mensen nog weten bij
Trots is eigenlijk een christelijke ondeugd:
te dragen! Daar ben ik echt trots op.
een van de zeven hoofdzonden. Maar het is
Uit dat potje betalen we ook het jaarlijkse
maar net hoe je ermee omgaat. Het moet
kinderkamp. Het kamphuis krijgen we
uiteraard geen hoogmoed worden. Maar je
een week gratis en het busvervoer krijgen
kunt er ook trots op zijn dat je de gave hebt
we van de woningcorporatie. In onze
gekregen om te helpen.’
parochie zijn veel alleenstaande moeders met kinderen. Je geeft hen ook een week vrijaf met zo’n kamp. Diaken komt van het Griekse woord
Voedselbank
diakonos (διακονος), dat dienaar
Ook hebben we mede aan de wieg gestaan
betekent.
van de Voedselbank. Sjaak en Clara Sies kwamen op het idee om voedsel dat tegen
Parochie is een gemeenschap
de datum aanzat op te kopen bij super-
van gelovigen.
markten. Wij hebben ze nog van praktische tips voorzien over waar je opslag kunt krijgen en dat soort zaken. Nu is het een bedrijf met een gigantische loods in de voedselhaven achter Delfshaven.
Community art in Feijenoord: zoveel mensen, zoveel culturen, zoveel soorten TROTS
71
Zomerterras TROTS Elk jaar organiseert OOG (Oleanderbuurt OverlegGroep) op vier pleinen zomerterrassen. Bewoners kunnen aangeven wat zij willen veranderen en verbeteren in de buurt. Dit jaar werden zij ook gevraagd waar zij Trots op zijn in de buurt! De foto’s zijn van het eerste zomerterras van dit jaar. Dat werd gehouden op het Oleanderplein op 13 mei.
Bezorgdheid om de buurt
72
De vragenlijst invullen
Koffie, ernst en leut
Trots op tafel
Community art in Feijenoord: zoveel mensen, zoveel culturen, zoveel soorten TROTS
73
Colofon Het project Trots is een initiatief van Kosmopolis Rotterdam in samenwerking met De Theaterstraat, Garajistanbul en met medewerking van Stichting NRC.
Projectleiding
Fotografie
Vinod Bhagwandin, Kosmopolis Rotterdam
Sonay Akçen Margot Annuschek
Artistieke leiding
Marina Bretón
Mieke de Wit, De Theaterstraat
Adolfo Estrada Selma Steenhuisen (Kaospilots)
Regie
Rimanta Tavoraite
Marina Bretón, De Theaterstraat
Mieke de Wit
Rimanta Tavoraite, De Theaterstraat Gülbin Yeşil, Garajistanbul
Communicatie Frimmy Appiah, Kosmopolis Rotterdam
Muziek Sonay Akçen, Garajistanbul
Ontwerp flyers Esther de Boer
Productie-assistentie Ludie Wolve, Kosmopolis Rotterdam
Vormgeving boekje
Yuri Nikerk, De Theaterstraat
Magda Margarint, @10am - graphic design naar een idee van Esther de Boer
Lichtontwerp en -techniek Nico Vellinga, Nivell theatertechniek
74
Opening Maand van de Trots
Rotterdams Volkstheater
Show
op het Oleanderplein
Let It Out Dance Events Activity
Workshops hoeden maken
en SoundTronics
Liesbeth van Well
Speciale gast
Workshop keramiek
Robbert Baruch, deelgemeente Feijenoord
Imre Bergmann
Jury
Workshop sluiers maken
Roelof Kok
Esther Warnaar
Helen Mijnals Esther Warnaar
Workshop t-shirts maken Rimanta Tavoraite
Aan de tentoonstelling in de bibliotheek werkten mee
Aan de t-shirt wedstrijd namen deel
De jongeren van Pameijer Dagcentrum 12+
Pameijer Dagcentrum 12+ Zuid
Zuid
Kinderen van het Oleanderplein
Mohamed El Akhsassi Sonny Bazur
Jury t-shirt wedstrijd
Houssain Bouyouzan
Esther Warnaar
Yunus Dogan
Kinderen van het Oleanderplein
Anass Fanzar Alexander Gasic
TROTS Games
Rohiet Imandi
Marina Bretón
Samantha Kempenaar
Rimanta Tavoraite
Saif Raja Desmond Dos Santos
Aan de theaterwandeling
werkten mee
Met dank aan de begeleidsters
Gids
Claudia Benschop
Margot Annuschek
Myra Bijl
Nico Goezinne
Stefanie Hert
Til van Maurik Minke Postma
Poster bibliotheek Bas Wijkamp naar een idee
Huis
van Esther de Boer
Regie Marina Bretón
Community art in Feijenoord: zoveel mensen, zoveel culturen, zoveel soorten TROTS
75
Spelers
Met dank aan
Ursel Biester
Fatma
Hassan Bou-idar
Sefa Akbulut
Jurandy Martien
Güler Aktepe-Gök
Alejandra Peña
Karen Bebelaar
Jimmy Ordozgoyti Montenegro
Ilknur Biçak
Sonia Fedorova
Şevkiye Deveci
Met medewerking van
Met bijzondere gevoelens voor
Hans Kraamer
Attiye en Yasemin
Geluidstechniek
Loods
Ruben Montes
Regie Rimanta Tavoraite
Licht en- geluidsontwerp Luis Enrique Alarcon Diaz
Dansers Huseyin Atay
Concept / Vormgeving huis
Sezgin Erdem
Luis Enrique Alarcon Diaz
Alper Yigit Nur Karadumanli
Licht- en geluidsassistent huis
Otillija Raulinaityte
Christian Rademaker Jonathan Kuijs
Hindoestaanse dans
Adolfo Estrada
Joyce Ausan Mientje Baladien
Busje
Sharmila Bhoelai
Regie
Betül Erenoğlu
Gülbin Yeşil
Duygu Gonul Reshma Gordeau
Spelers
Mina Jagroep
Fatma Aslan
Roshnie Jawalapersad
Reyhan Aslan
Tuba Karaaslan
Esin Dumanoğlu
Mala Mahabier
Vesile Karaaslan
Rika Mahangi
Aygül Öztürk
Carmen Pritipalsingh
Meryem Öztürk
Sita Pritipalsingh
Canan Souleiman
Sarita de Vries
Productie assistentie Ayşe Özkaraaslan
76
Met medewerking van
Mw. S. Nejal
Meluscka Coffy
Reyhan Özcan
Zolikha Elonakili
Meryem Öztürk
Sumbul Guner
Claudette Paulissen-Blaret
Fanta Keita
Lien Pernis-de Vos
Jo-aan Mak
Mw. H. Ramkisoen
Oe Montos Ortis
Mw. P. Ramlakan
Sakine Özcan
Jan Pauwels
Diberay Özturk-Yagci
Mw. Roedai
Fatma Pektas
Fatma Sahin
Mali Shekeufe Khesal
Mw. Sookhlall
Fatima Talbi
Lamya Tahiri
Lamya Tahiri
Mw. S. Toekaen Bhadjan
Najat Tahiri
Leny en Wim de Vries
Gulseren Yilmaz
Gulseren Yilmaz
Pembe Bayrak
Yasemin
Aan de tentoonstelling
Vormgeving tentoonstelling loods
in de loods werkten mee
A10+
Attiye Fatma Akbulut
Kerk
Aygül Akta
Regie
Ferry Albers-Hendriks
Sonay Akçen
Mw. J. Baidjoe Magda Breur
Soliste
Fatma Çiçek
Esmée Kester
Meluscka Coffy Sevkiye Deveci
Rapper
Zolikha Eloualkilli
Çerkez
Fatma Sumbul Guner
Koor en muzikanten
Yvonne den Hollander
Philip Blanken
Mw. Jainandunsing
Ingrid Bloem
Sami Kisoensingh
Rojer Desiree
Canan Koyhan-Ar
Albert Chundro
Hans Kraamer
Justica Gomes
Mw. Lachman Bekarie
Mavis v/d Heuvel
Jo-ann Mak
Willem v/d Heuvel
Mw. H. Mahodew
Sheida Martijn
Renata Marijnissen
Kai Martin
Community art in Feijenoord: zoveel mensen, zoveel culturen, zoveel soorten TROTS
77
Orlando Mejia
Aan de foto’s
Radoykah Richardson
in de Vlasakkerstraat werkten mee
Radiquah Richardson
Mohammed Asif
Machintosh Richardson
Dennis van Belle
Virgilio Trinidad
Marja en Gerrit van der Linden
Yvonne Trinidad
Mirande Rinkel
Ismael Reiph
Samira Zerouali
Angela Scharbai Interviews Soefi dansers
Margot Annuschek
Buhari Atlf
Juanita Wesenhagen
Minou van Doorn
Mieke de Wit
Karen Reddering Geïnterviewden Beeldend kunstenaar schilderij
Mohammed Azough
kerk (en op de Beijerlandselaan)
Priscilla Beikes
Rafael Mauricio Badilla Reyes Jr.
Sezer Degmez Mw. Eisden
Kalligrafie
Jamal El Ghanoutti
Yusuf Meral
Mohammed El Harraoui Rachid El Harraoui
DVD eerwraak
Ria van der Heijdt
Geïnterviewde: Imran Raja
Kanti Kisoensingh
Research, interview en montage: Mieke de Wit
Ibrahim Özbas
Camera: Adolfo Estrada Met dank aan: Vinod Bhagwandin
Trots DroomTour Conferentie voor professionals, 27 mei
Overige vrijwilligers
Kosmopolis Rotterdam
theaterwandeling
De Theaterstraat
Güler Aktepe-Gök
Stichting NRC / Cultuurscout Feijenoord
Saskia de Bruijne
Stichting Welzijn Feijenoord
Tineke Elzas
Stichting Bewonersondersteuning Feijenoord
Marjolein van Herel
Vestia Rotterdam Feijenoord
Carole Hietbrink Marjan Kruit
Dialoogkaravaan Route Rotterdam 5/10
Martin Pardavi
Trots op jezelf, op elkaar, op je wijk? 3 juni
Naomi Wiet
Gastvrouw: Peggy Wijntuin (gemeenteraadslid Rotterdam voor de PvdA) Met medewerking van: Dineke Stam (Cultuur & Co) en Erika Blikman (fotografe)
78
Het project Trots werd mede mogelijk gemaakt door Bertus Bussie Bewoners van de Vlasakkerstraat Bibliotheek Bloemhof Boekhandel Berk Bram Ladage Deelgemeente Feijenoord Dienst Stedebouw + Volkshuisvesting Kruisvindingkerk McDonald’s Pameijer Rotterdamse Schouwburg Speelboerderij Odilia Theetuin Istanbul Vrouwenhuiskamer Nisa Woningbedrijf Rotterdam WoonXperience
Juni, 2008
Community art in Feijenoord: zoveel mensen, zoveel culturen, zoveel soorten TROTS
79