FEITEN CIJFERS
UITGAVE SEPTEMBER 2015
De Amsterdamse havenregio is een van ’s werelds belangrijkste logistieke knooppunten. Met een goederenoverslag van ruim 97 miljoen ton per jaar is het de vierde haven van West-Europa. De strategische en centrale ligging in Europa maakt de haven makkelijk bereikbaar en verzekert uitstekende verbindingen met alle grote Europese markten. Havenbedrijf Amsterdam ontwikkelt, exploiteert en beheert de Amsterdamse havenregio. Daarnaast stimuleert het duurzame economische ontwikkeling in metropoolregio Amsterdam. Havenregio Amsterdam bestaat uit de havens van Amsterdam, Beverwijk, Zaandam en Velsen/IJmuiden.
BEVERWIJK
FEITEN EN CIJFERS
VELSEN-NOORD ZAANSTAD NO
IJMUIDEN
OR
DZ
EE
KA
NA
AL
WESTPOORT
HET IJ
AMSTERDAM
OVERZICHT
Kerncijfers
2014
2
7.486
WERKGELEGENHEID
AANTAL AANLOPEN ZEECRUISE AMSTERDAM
2013
66.814
2013
625
2014
126
HAVENGERELATIEERDE BEDRIJVEN
BINNENVAARTBEZOEKEN REGIO NZKG
2014
38.872 HAVEN WEST EUROPA
2014
1.685
GROOTSTE AIRPORTSEAPORTCITY COMBINATIE VAN EUROPA
AANTAL AANLOPEN RIVIERCRUISE AMSTERDAM
2014
HAVENGEBONDEN TOEGEVOEGDE WAARDE
2013
KOLENHAVEN EUROPA
OVERSLAG REGIO
6,21
2014
3
SCHEEPSBEZOEKEN REGIO
4
Havenbedrijf Amsterdam
Havenbedrijf Amsterdam N.V. ontwikkelt, exploiteert en beheert de Amsterdamse haven en haventerreinen, met als doel het direct stimuleren van de economische bedrijvigheid en werkgelegenheid. Het havenbedrijf zorgt voor een vlotte, veilige en milieuverantwoorde afwikkeling van het scheepvaartverkeer. Havenbedrijf Amsterdam wil economische én maatschappelijke waarde creëren en de Amsterdamse haven samen met haar partners duurzaam ontwikkelen tot een innovatieve haven. Met een goede balans tussen een gezond financieel rendement, een goede kwaliteit van de leefomgeving en een brede toegevoegde waarde voor de regio.
5
PROFIEL
6
De grote vraagstukken van deze tijd zijn de uitputting van natuurlijke grondstoffen, milieuvervuiling en klimaatverandering. Tegelijkertijd raken logistieke ketens, handelsnetwerken en regionale economische sectoren steeds meer vervlochten. Dat vraagt om vernieuwend ondernemerschap en intensieve samenwerking. Daarom is ons motto ‘Port of partnerships’. Om de haven en de metropoolregio verder te versterken en te vernieuwen, ontwikkelen we binnen én buiten de havensector innovatieve concepten, met vertrouwde en onverwachte partners, regionaal en mondiaal. Zo verleggen we onze grenzen. En zo vormen we een intelligente logistieke industriële schakel die meedraait in de top van Europese havens, de propositie van Nederland versterkt en waarde toevoegt aan de Metropoolregio Amsterdam.
GRENSVERLEGGEND WAARDE CREËREN
7
MISSIE
8
In 2030 is de Amsterdamse havenregio meer dan een overslagpunt. Het is een dynamische metropoolhaven die de krachten bundelt van de drie sterke kernen van Amsterdam: het logistieke knooppunt van wereldformaat, de hoogwaardige regionale industrie en de veelzijdige stedelijke dienstensector. Door deze kernen optimaal met elkaar te verbinden, ontstaan kruisbestuiving, synergie en innovatie. We bouwen zo aan een haven die steeds meer waarde oplevert voor klanten en omgeving. Een vestigingsklimaat op topniveau, ontwikkeling en innovatie, banen en inkomsten, leefbaarheid en circulariteit zijn daarbij sleutelbegrippen. Daarmee is en blijft de haven de motor van de economie maar dan wel een slimme, snelle, schone motor. En de haven wil een steeds grotere rol spelen in de stofwisseling voor de stad en de regio: de bevoorrading en afvoer, de circulaire afval- en grondstoffen rotonde en de batterijfunctie voor schone energie.
AMSTERDAM METROPOLITAN PORT
9
VISIE
10
Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen
INSPIRATIEBRON Maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) is voor ons niet alleen een verantwoordelijkheid maar ook een inspiratiebron. Het stimuleert innovatie en nieuwe initiatieven, concepten en partnerships met aandacht voor mensen, milieu en markt. Het past ook bij onze kernwaarden gedreven, respectvol, samen en verantwoordelijk, die de leidraad zijn in ons handelen. Door bedrijven te helpen met de start van innovatieve activiteiten versterken we de clusters die van belang zijn voor de toekomst van het havengebied. We richten ons met name op energie(transitie), circulaire en biobased economie, logistieke vernieuwing en veiligheid en toezicht. 11
INNOVATIE & DUURZA AMHEID
SCHONE LUCHT De luchtkwaliteit in de Amsterdamse havenregio is ten opzichte van 2012 aanzienlijk verbeterd. Op vijf punten in het havengebied wordt fijnstof, stikstofdioxide (NO2), zwaveldioxide (SO2), ozon (O3), en benzeen, tolueen en xyleen (BTX) gemeten. Het totaal daarvan neemt steeds verder af. Op alle meetpunten wordt ruimschoots voldaan aan de Europese norm.* De verbetering van de luchtkwaliteit komt onder meer door het aanleggen van 180 walstroompunten. Door walstroom hoeven aangemeerde schepen hun motor niet meer te laten draaien voor stroomvoorziening. * (bron: GGD in 2014)
180
WALSTROOMPUNTEN
GEUR Het aantal geurklachten is ten opzichte van 2010 bijna gehalveerd. Het aantal meldingen van geuroverlast in het Noordzeekanaalgebied is afgenomen van 231 in 2010, via 155 in 2012 naar 123 in 2013.* Om geuroverlast nog verder terug te dringen, zijn e-noses geplaatst. Deze digitale neuzen kunnen de bron van geur herleiden. * (bron: GGD) MELDINGEN GEUROVERLAST IN NZKG 2010 2013
231 123
2,3961
CARBON FOOTPRINT 2014 IN 1.000 TON
13
12
LUCHTKWALITEIT
SCHONE SCHEEPVAART De lagere zwavelwaarde is vooral te danken aan schonere scheepvaart. Havenbedrijf Amsterdam stimuleert schonere scheepvaart door op basis van de Environmental Shipping Index-regeling (ESI) automatisch een korting op het zeehavengeld te geven. Het totaal aan ESI-kortingen steeg van ruim € 60.000 naar € 135.000. De ESI-database is gekoppeld aan de zeehavengelddatabase, zodat de ESI-korting automatisch aan de klanten wordt toegekend.
Als vierde haven van Europa, is de haven van Amsterdam een knooppunt voor enorme stromen van internationaal vervoer. Amsterdam is een waardevolle hub voor de scheepvaart en een populaire bestemming voor cruiseschepen. De Amsterdamse havenregio omvat 4.500 hectare en realiseerde in 2014 een overslag van 97,7 miljoen ton aan goederen, waarvan 79,8 miljoen ton in Amsterdam. Amsterdam biedt een dynamische, internationale omgeving, met een grote werkgelegenheid. Het havengebied biedt 66.814 (2013) banen en is met een toegevoegde waarde van € 6,2 miljard (2013) van grote betekenis voor de Metropoolregio Amsterdam.
14
Havenregio
HAVENREGIO
15
ECONOMISCHE BETEKENIS
4.500 HA
2014
OVERSLAG REGIO
HAVEN WEST EUROPA
HELSINKI
CONNECTING EUROPE
TALINN
HAMBURG
BREMEN
LONDON
16
ROTTERDAM ANTWERP BRUSSELS
HANNOVER
DUISBURG DÜSSELDORF COLOGNE
LUXEMBOURG PARIS STRASBOURG BASEL
GENEVA LYON MILAN
GENOVA
MARSEILLE
BERLIN
WARSCHAU
17
AMSTERDAM
Nederland heeft de beste haveninfrastructuur ter wereld.* De nabijheid van zee, de vele verbindingen met het Europese achterland en de korte afstand naar Amsterdam Airport Schiphol zijn stuk voor stuk gunstige voorwaarden voor een optimale logistiek en distributie. * (bron: The global Competitiveness Report + Enabling Trade Index van het World Economic Forum (WEF)
AANDELEN MODALITEITEN NZKG BINNEN NL
IMPORT
EXPORT
TOTAAL
%
18
(in mln. ton)
-
28,4
6,9
35,3
23%
Binnenvaart
34
10,7
21,5
67
44%
Weg
43
1,8
3,5
48
31%
Spoor
0,2
0,4
3,1
3,7
2%
Shortsea
BINNENVAARTBEZOEKEN REGIO NZKG
2014
** AMS Amsterdam
RTM Rotterdam ANVR Antwerpen
38.872
44% van alle goederenvervoer van en naar Amsterdamse havenregio gaat per binnenvaart. De haven van Amsterdam heeft een korte vaarroute naar de Rijn. Hiermee kunnen de industriële- en consumentenmarkten in Nederland, Duitsland, Oostenrijk en Zwitserland snel en efficiënt worden bediend. Via de goede binnenvaartverbindingen van de Amsterdamse haven vinden met name aardolieproducten, kolen, landbouwproducten, staal, zand en grind, recyclingmaterialen en containers met o.a. voedingsmiddelen en consumentenproducten hun bestemming. BINNENVAARWEGEN (uren)
AMS
**
RTM
ANVR
Duisburg
16
16
20
Düsseldorf/Neuss
20
20
24
Cologne
24
24
28
Mainz
42
42
46
Mannheim
48
48
52
Karlsruhe/Wurth
54
54
58
Strassbourg
62
62
66
Ottmarsheim
74
74
78 84
Basel/Weil
80
80
Antwerp
14
12
na
8
na
12
Rotterdam
19
BINNENVAART
LIGGING EN POSITIE
SHORT SEA
HAMMERFEST
KIRKENES
TROMSØ
NOORWEGEN
MURMANSK
FINLAND
ZWEDEN
KOKKOLA
SKOGN TRONDHEIM
KRISTIANSUND
MOLDE HOYANGER
21
20
ÀLESUND FLORØ
RAUMA
ARDAL
KOTKA HELSINKI
BERGEN VÄSTERÅS
HAUGESUND STAVANGER
TANANGER
SAINT PETERSBURG UST-LUGA
SÖDERTÄLJE
OXELÖSUND NORRKÖPING
RUSLAND
ABERDEEN
NEWCASLE UPON TYNE
ESBJERG
GRIMSBY
VERENIGD TILBURY KONINKRIJK
AMSTERDAM DUITSLAND
GDYMIN
POLEN
SHORT SEA De milieuvriendelijke short sea (kustvaart) wordt steeds populairder. Ruim eenderde van de totale overslag van Amsterdam wordt via short sea naar de rest van Europa aan- en afgevoerd.
22
GROOT-BRITTANNIË Met Groot-Brittannië zijn goede short sea verbindingen. Havenbedrijf Amsterdam werkt aan een driehoeksverbinding: via Groot-Brittannië naar de Baltische Staten.
DEEP SEA Zeeschepen voor intercontinentale scheepvaart kunnen uitstekend gebruik maken van de Amsterdamse havenregio. De Amsterdamse haven is een getijloze haven met een korte vaartijd naar zee. De vaartijd vanaf het loodstation door het Noordzeekanaal, inclusief het passeren van de sluizen, bedraagt voor grote schepen minder dan 3 uur. De terminals zijn goed bereikbaar voor schepen met een diepgang tot 13,7 meter.
WEG Nederland heeft een zeer goed onderhouden wegennet. De haven van Amsterdam ligt vrijwel direct aan de A10 en de A9, waardoor het Nederlandse rijkswegennet direct bereikbaar is. Dit rijkswegennet sluit aan op de grote internationale autowegen van Europa. BEREIK WEG (in km)
AMS
*
RTM
ANVR
HAM
Cologne
272
292
229
409
Duisburg
218
243
198
371
Düsseldorf
254
272
227
399
Frankfurt
453
488
412
491
Hannover
380
443
454
152
Munich
829
844
769
774
Stuttgart
632
647
574
658
Basel
745
745
634
807
Venlo
185
195
141
422
48
100
125
444
146
226
278
358
Utrecht Leeuwarden
* AMS Amsterdam
RTM Rotterdam ANVR Antwerpen HAM Hamburg
23
SCANDINAVIË Met Scandinavië heeft Amsterdam traditioneel sterke short sea verbindingen. De Amsterdamse haven is van oorsprong een houthaven en krijgt haar hout vanuit Scandinavië aangevoerd. Dankzij de gunstige ligging ten opzichte van de Scandinavische landen gaan er nog steeds wekelijkse lijndiensten naar toe. Polen, de Baltische Staten en Rusland zijn vanuit Amsterdam goed via short sea bereikbaar.
SPOORCORRIDORS
LUCHTVAART De haven van Amsterdam maakt deel uit van de grootste ‘airport-seaport-city’ combinatie in Europa (zowel goederenals personenvervoer). Vanaf de internationale luchthaven Amsterdam Airport Schiphol (vijfde luchthaven van Europa) zijn meer dan driehonderd internationale bestemmingen bereikbaar. De luchthaven ligt op twintig minuten afstand van de haven van Amsterdam. Met het openbaar vervoer is de luchthaven binnen een kwartier te bereiken.
BREMERHAVEN HAMBURG
NL
AMSTERDAM
BREMEN OLDENZAAL
ROTTERDAM
ANTWERPEN ZEEBRUGGE
HANNOVER METEREN
MECHELEN GENT
ZEVENAAR
EMMERICH
BRUSSEL
AKEN
DUISBURG DUSSELDORF
D
KEULEN
15MIN 3 SCHIPHOL
FRANKRURT
SPOOR Jaarlijks wordt in de regio Amsterdam vier miljoen ton goederen per trein aan- en afgevoerd. Dit varieert van kolen, staal en recycling producten tot containers met bijvoorbeeld cacao. Het Europese achterland is vanuit de Amsterdamse haven efficiënt bereikbaar per spoor. In de haven liggen rangeerterreinen en hoofdspoorlijnen. Amsterdam heeft bij Geldermalsen een aansluiting op goederenspoorlijn de Betuwelijn. De Betuwelijn loopt van de Rotterdamse haven tot aan de grens van Duitsland (bij Zevenaar). De Betuwelijn biedt railgoederenvervoerders een rechtstreekse, non-stop verbinding met het Europese achterland.
25
24
B
STUTTGART
BASEL
MUNCHEN
Als vierde haven van West-Europa draagt Amsterdam een belangrijke verantwoordelijkheid in de bevoorrading van het nationale en Europese achterland. De haven van Amsterdam is daarnaast ook als belangrijk industrieel knooppunt een centrum voor innovatie en waardecreatie. De sterke verbondenheid in Amsterdam tussen haven, handel en maakindustrie, tussen logistiek en zakelijkfinanciële dienstverlening maakt de haven bijzonder en onderscheidend.
26
Overslag en goederenstromen
OVERSLAG AMSTERDAMSE HAVEN EN NOORDZEEKANAALGEBIED
27
ECONOMISCH BELANG
AANDEEL PER CLUSTER (% VAN TOTALE OVERSLAG)
76% 77%
AGRIBULK, MINERALS & RECYCLING
GENERAL CARGO & LOGISTICS (INCL. FOOD)
2013
2014
19% 19%
ENERGY
2013
2013
2014
2014
5% 4%
OVERSLAG AMSTERDAMSE HAVEN EN NOORDZEEKANAALGEBIED NOORDZEEKANAALGEBIED
MARKTCLUSTER
2013
2014
%
2013
2014
%
Totaal natte bulk, waarvan:
41,1
42,0
+2,3
41,1
42,0
+2,3
Olieproducten
38,6
38,9
+0,9
38,6
38,9
+0,9
Energy
2,5
3,1
+24,7
2,5
3,1
+24,7
Energy
Totaal droge bulk, waarvan:
33,7
34,7
+2,7
46,1
48,3
+4,8
Energy
Kolen
17,7
19,5
+9,8
21,6
23,9
+10,7
Energy
Overige natte bulk (waaronder biofuels)
28
AMSTERDAM
Waarvan gelichterd bij IJ-monding (vnl. kolen)
1,7
2,6
+47,3
1,7
2,6
+47,3
Agribulk
8,2
7,8
-4,7
8,4
8,0
-4,6
Energy Agribulk, Minerals & Recycling
Meststoffen
1,2
1,3
+7,4
1,2
1,3
+7,4
Agribulk, Minerals & Recycling
Overige droge bulk (bijv. ertsen, bouwgrondstoffen, recycling)
6,6
6,0
-7,9
14,9
15,1
+1,3
Agribulk, Minerals & Recycling
74,8
76,7
+2,5
87,2
90,4
+3,6
General cargo, waarvan:
Totaal bulk
3,7
3,1
-16,7
8,6
7,4
-13,1
General Cargo and Logistics
Stukgoed
2,6
2,1
-21,5
7,5
6,4
-14,4
General Cargo and Logistics
Containers
0,7
0,6
-4,0
0,7
0,6
-4,0
General Cargo and Logistics
Roll-on/roll-off
0,4
0,4
-3,6
0,4
0,4
-3,6
General Cargo and Logistics
78,5
79,8
+1,6
95,8
97,8
+2,1
TOTAAL
HAMBURG-LE HAVRE-RANGE 2014 Rotterdam 36,8% Antwerpen 16,5% Hamburg 12,1% Amsterdam 8,1% Bremen 6,5% Le Havre 5,5%
Duinkerken 3,9% Zeebrugge 3,5% Zeeland Seaports 2,9% Gent 2,1% Wilhelmshaven 2%
29
GOEDERENSOORT (in miljoenen tonnen)
TOEGEVOEGDE WAARDE
VESTIGING IN HET AMSTERDAMSE HAVENGEBIED
Havenbedrijf Amsterdam streeft binnen elk van haar vijf clusters (Energy, Agribulk, Minerals & Recycling (AMR), General Cargo & Logistics (incl Food), Cruise, Maritime Services & Real Estate) naar een toename van hoogwaardige economische bedrijvigheid en naar een positieve impact op mensen en milieu binnen en buiten de havenregio. Directe havengebonden toegevoegde waarde in het NZKG
2014
€3,61 miljard
€3,54 miljard (15,9% van de directe toegevoegde waarde in de Nederlandse zeehavens)
WERKGELEGENHEID
2013
66.814
2013 Netto-uitgifte terreinen
6,5 hectare
4,7 hectare
Totaal uitgegeven jaareinde
1.129 hectare
1.134 hectare
Strategische voorraad jaareinde
318
314
Uitgeefbaar terrein
1.602,7 ha
1.598,7 ha
STERKE PUNTEN VAN DE AMSTERDAMSE HAVEN •
goede binnenvaartverbindingen sterke positie in kolenimport • omvangrijke benzinexport • handel in termijn-contracten •
HAVEN WEST EUROPA
2014
KOLENHAVEN EUROPA
•
import van cacao, overig food en agribulk • ligging dichtbij Schiphol • sterke positie in zee- en riviercruise
31
30
2013
Op Bedrijventerrein Westpoort (het Amsterdamse havengebied) zijn circa 2.450 bedrijven gevestigd en ruim 47.000 mensen werkzaam.* Met een oppervlakte van 37 vierkante kilometer, is Westpoort het grootste aaneengesloten bedrijventerreinen van Nederland. In 2014 is het zelfs uitgeroepen tot beste bedrijventerrein van Nederland. * (bron: Stadsdelen in cijfers 2014, O+S Gemeente Amsterdam)
32
Scheepsbewegingen
Het Noordzeekanaalgebied is een druk vaargebied. In 2014 bedroeg het aantal zeescheepsbewegingen in het Noordzeekanaalgebied 17.613. De gemiddelde D-TAT bedroeg 6 uur en 16 minuten.
IAMPORT APP Volg de actuele scheepsbewegingen met iamPort app. In de app vindt u informatie over de grootte, het type, de ligplaats van elk schip in de haven en de scheepsagent, voor wat betreft zeeschepen én riviercruise Verkrijgbaar via Google Play, App store, en Windows Phone.
33
IN DE HAVEN
Jaarlijks bezoeken z’n 7.500 zeeschepen het Noordzeekanaalgebied. Voor een vlotte en veilige verkeersafhandeling biedt Havenbedrijf Amsterdam 24/7 begeleiding aan de scheepsvaart via multifunctionele patrouillevaartuigen en een hightech verkeersbegeleidingssysteem. Vanaf 12 mijl op zee tot aan de havenbekkens van Amsterdam krijgen zeeschepen te maken met navigatie, veiligheid, regelgeving, services, communicatie en inspecties.
AMSTERDAM SCHEPEN
Zeecruise 34
Riviercruise
CRUISE Luxe of budgetcruise, zee- of riviercruise, Amsterdam is één van Europa’s topcruisebestemmingen. Voor de stad Amsterdam en de regio zijn de aanlopen van zeecruiseschepen van grote economische waarde. Jaarlijks besteedt de cruisesector € 0,5 miljoen per aanloop in de Metropoolregio Amsterdam. Het totaal, op basis van gemiddeld 135 schepen, is 67,5 miljoen per jaar. De markt voor zeecruises is de afgelopen jaren gegroeid, vooral in het lagere segment. Met de komst van de nieuwe grote zeesluis is en blijft Amsterdam een zeer aantrekkelijke haven voor Noord-Europese cruises.
PASSAGIERS
2013
2014
%
2013
2014
%
137
126
-8%
275.390
253.092
-8,1%
1.483
1.685
+13,6%
355.687
431.243
+21,2%
2013
2014
%
2013
2014
%
176
182
+3,4%
343.669
337.479
-1,8%
NOORDZEEKANAALGEBIED SCHEPEN Zeecruise
PASSAGIERS
RIVIERCRUISE De groei van de riviercruise zet onverminderd door. De Amsterdamse haven is ingericht op de grootste riviercruiseschepen. Deze hebben een lengte van 135 meter.
35
ZEESCHEPEN
Havenbedrijf Amsterdam is mede-eigenaar van de Passenger Terminal Amsterdam (PTA). De PTA bestaat uit een gebouw van ruim 10.000 m², kade, steigers, gangways en overige faciliteiten en is een multifunctioneel knooppunt tussen land en water. De PTA is ontwikkeld voor het ontvangen en afhandelen van cruiseschepen en dient als transferpunt en parkeerfaciliteit voor touringcars. Het gebouw wordt secundair gebruikt voor het faciliteren van evenementen.
2015
2019
36
NIEUWE GROTE ZEESLUIS Het sluizencomplex in IJmuiden/Velsen bestaat uit vijf sluizen, waarvan drie sluizen door beroepsvaart worden gebruikt. Het totaal aantal geschutte schepen in 2014 bedroeg 40.217. Bijna 95% van de goederensoorten (die over zee komen of naar zee gaan) met de Amsterdamse haven als vertrek- of eindpunt, passeert de huidige grootste zeesluis: de Noordersluis. In verband met de technische levensduur van de Noordersluis en de wereldwijde schaalvergroting in schepen wordt de nieuwe grote zeesluis in IJmuiden/Velsen versneld aangelegd. Hiermee blijven de havens en bedrijven aan het Noordzeekanaal ook in de toekomst bereikbaar voor grotere en diepgaande schepen. Naar verwachting is de nieuwe grote zeesluis gereed in 2019. Daarmee wordt een cruciale voorwaarde vervuld om de komende decennia verder te kunnen ontwikkelen en groeien. NOORDERSLUIS
NIEUWE GROTE ZEESLUIS 500 meter
Lengte
400 meter
Breedte
50 meter
70 meter
Diepte
-15 meter
-18 meter
90 miljoen ton
125 miljoen ton
Maximale doorvoer in tonnen
DIT IS EEN UITGAVE VAN HAVENBEDRIJF AMSTERDAM De Ruyterkade 7, 1013 AA Amsterdam +31 (0)20 5234 500 www.portofamsterdam.nl Havenbedrijf Amsterdam HavenAmsterdam Port of Amsterdam Network
