COLOFON Uitgave september 2014

JAARVERSLAG 2013

2

3

JAARVERSLAG 2013

Inhoudsopgave

De gezonde instelling, Voorwoord Raad van Bestuur

4

Voorwoord Vereniging Medische Staf

6

Voorwoord Raad van Toezicht

8

1 Wie wij zijn

10

2 Ons gezonde doel

16

3 Gezonde samenwerking

19

4 Gezonde organisatie

24

5 Gezond in de maatschappij

34

6 Gezond personeel

40

7 Gezonde financiën

44

8 Jaarrekening 2013

48

9 Bijlagen

73

COLOFON Uitgave september 2014 Coördinatie, tekst en eindredactie Froukje Aben Ton van Dooremalen Toos van Esch Miranda Gramser Vormgeving ADG Atlantis Communicatie Fotografie Joost Pistorius

4

5

JAARVERSLAG 2013

voorwoord raad van bestuur Raad van Bestuur, v.l.n.r. drs. Marcel Visser, Peter de Zwart, arts, drs. Loeks van der Veen, prof. dr. Bart Berden

Trots op ons ziekenhuis

Met de fusie tussen het TweeSteden ziekenhuis en het St. Elisabeth Ziekenhuis legden we in 2013 een fundament voor kwalitatieve zorg in de toekomst, waarbij enerzijds zorg wordt gespreid over de regio en anderzijds specialistische zorg wordt geconcentreerd. De professionals in onze ziekenhuizen gaven hier het afgelopen jaar verder vorm en inhoud aan. Dat was soms lastig, met extra afstemming, extra inzet, onzekerheid en verhuizing van een hele afdeling naar een andere locatie. En ondertussen ging de zorg voor onze patiënten gewoon door, net als ons gezamenlijk streven om de kwaliteit van onze zorg steeds verder te verbeteren. Door onze medewerkers uit beide huizen is een enorme berg werk verzet. De Raad van Bestuur heeft hen hiervoor bedankt tijdens de opening van het spetterende gezamenlijke ETZ-nieuwjaarsfeest in poppodium 013.

Het Elisabeth-TweeSteden Ziekenhuis is een financieel gezonde organisatie. De beide ziekenhuizen zijn met een gezonde bankrekening en een moderne uitzet in het huwelijksbootje gestapt. We voorzien voor 2014 echter een lastig en complex jaar met bijvoorbeeld de zorginkoop en het verder in elkaar vlechten van beide organisaties. Met name de administratieve last is enorm. Bovendien heerst er door het verkeerd uitvergroten van incidenten wantrouwen naar ziekenhuizen ten aanzien van bijvoorbeeld declaraties. Uiteraard hebben wij alle vertrouwen in onze organisatie en onze professionals. Daarom laten we graag zien wat we doen en presenteren wij u in dit jaarverslag onze resultaten.

6

7

JAARVERSLAG 2013

voorwoord voorzitterS Verenigde medische staf Voorzitters Verenigde Medische Staf, Harm-Jans Muntinga en Joachim Tilanus

In de aanloop naar de bestuurlijke fusie onderhielden de stafbesturen intensief contact met elkaar, met als doel om één gezamenlijke medische staf op te richten. Dit nauwe contact was ook nodig voor de zorgvuldige voorbereiding op de lateralisatie van de diverse zorgdomeinen en het bespreken van de gevolgen daarvan met betrokken maatschappen en vakgroepen. Nadat de ‘spoorboekjes’, waarin de lateralisatieplannen werden uitgewerkt, begin 2013 klaar waren en konden worden vastgesteld, kon ook een positief advies over de bestuurlijke fusie worden gegeven. Hiermee werd een belangrijke kwaliteitsslag gemaakt ten aanzien van de zorg in het algemeen en het behoudt van hoog complexe medische behandelingen in het bijzonder. De fusie van de twee ziekenhuizen slokte voor iedereen veel tijd en aandacht op, dus ook voor de Vereniging Medische Staf (VMS). Eind 2013 werden nieuwe statuten voor de te fuseren vereniging opgesteld. In januari 2014 fuseren de beide medische staven en is de Verenigde Medische Staf M-B een feit.

‘De Verenigde Medische Staf Midden-Brabant (VMS M-B) van het Elisabeth-TweeSteden ziekenhuis is een dynamische vereniging die in het hart van het ziekenhuis staat.’ Ondanks de fusiedrukte hielden wij ons, net zoals andere jaren, in beide huizen ook nadrukkelijk bezig met kwaliteitsbeleid en het verbeteren van de aanspreekcultuur. Dat gebeurde in het TSz bijvoorbeeld met de aanstelling van een nieuwe voorzitter van de necrologiecommissie. Deze bespreekt op basis van multidisciplinair en systematisch dossieronderzoek de casuïstiek van overleden patiënten. Vervolgens worden opvallende bevindingen teruggekoppeld aan het betrokken team, om eventuele verbetermaatregelen te implementeren. Het beoordelingsteam bestaat uit praktiserend specialisten, onder voorzitterschap van een oud-specialist. Het screeningsteam bestaat uit verpleegkundigen van verschillende vakgebieden. Eind 2013 had het grootste deel van de medisch specialisten deelgenomen aan het

beoordelingssysteem van de IFMS. Ook kwam de decaan kwaliteit, veiligheid en transparantie veelvuldig aan het woord en werden onder andere de resultaten van de prestatie-indicatoren besproken, de ontslagbrieven van de huisartsen en had de decaan een groot aandeel in de accreditatie van het NIAZ. De VMS zet zich nadrukkelijk in om de zorg nog doelmatiger, slimmer en meer kostenbewust aan te bieden. Zo besprak het bestuur van de VMS terugkerende thema’s in de stafvergadering zoals de locatie Waalwijk, ICT, de bouwontwikkelingen – het nieuwe polikliniekgebouw – en diverse actuele kwaliteitsthema’s binnen de zorg. Uitdagingen in 2014 In het licht van de huidige ontwikkelingen staat ons een spannend jaar te wachten, waarin het ziekenhuis voor verschillende uitdagingen staat. De grootste uitdagingen zijn het opstellen van een nieuwe besturingsfilosofie voor de nieuwe ziekenhuisorganisatie en het verder integreren van de zorg tussen de drie locaties. Het is belangrijk een structuur te vinden voor alle medisch specialisten ten behoeve van de

geïntegreerde bekostiging per 2015. Daarnaast wordt een geïntegreerde kwaliteitsraad opgericht voor het Elisabeth-TweeSteden Ziekenhuis. In het veranderende zorglandschap in Tilburg en omgeving is het van groot belang een slagvaardige en professionele VMS M-B te zijn. Ook daar maken wij ons hard voor en dat alles in het perspectief van het verkrijgen van één toekomstbestendig ziekenhuis in de regio Midden-Brabant!

8

9

JAARVERSLAG 2013

voorwoord Raad van Toezicht Namens de Raad van Toezicht, Prof. dr. ir. C.A.M. Mouwen en Prof. mr. dr. J.H. Hubben

Klaar voor de toekomst Nadat de Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa) eind 2012 toestemming gaf voor de voorgenomen bestuurlijke fusie tussen het St. Elisabeth Ziekenhuis en het TweeSteden ziekenhuis, hebben beide ziekenhuizen in 2013 met veel energie de voorbereidingen voortgezet. Deze verliepen voorspoedig en ongeveer volgens het tijdschema dat we als Raad van Toezicht voor ogen hadden. Daarmee groeide het vertrouwen in elkaars kunnen en ontstond binnen de ziekenhuizen een goede basis voor samenwerking. Op 14 augustus was het zover en vond de ondertekening van de documenten voor de bestuurlijke fusie plaats. Een historisch moment. Dankzij het samengaan van de ziekenhuizen blijft in onze regio, ook voor de toekomst, de beschikbaarheid van hoogwaardige medisch-specialistische zorg gewaarborgd. Het streven is erop gericht om, ondanks de bestuurlijke schaalvergroting, deze zorg op kleinschalige wijze te blijven aanbieden.

In de zeer nabije toekomst komen meer uitdagingen op ons af. Zo krijgen wij bijvoorbeeld in 2015 te maken met een geheel nieuwe vergoedingenstructuur voor de specialisten, waardoor hun financiële-, c.q. rechtspositie kan wijzigen. Daarom is intensief overleg met deze belangrijke groep professionals over de mogelijke consequenties van de nieuwe systematiek geboden. Met de zorgverzekeraars volgen eveneens nieuwe onderhandelingen over de toe te kennen budgetten, waarbij we denken als gefuseerd ziekenhuis wel vanuit een sterkere positie te kunnen spreken.

Ondanks voornoemde problemen hebben wij vertrouwen in de toekomst. Ook omdat we –dankzij de fusie- toch al in een positieve dynamiek zijn geraakt, waardoor we denken de externe ontwikkelingen beter te kunnen accomoderen.

Daarnaast krijgt de interne samenwerking en een verdere integratie van de twee ziekenhuizen het komend jaar ook weer veel aandacht. We zullen de aansturing van de organisatie moeten aanpassen aan de gewijzigde schaal en de veranderende externe randvoorwaarden. Want het staat wel vast dat we in de nabije toekomst met minder middelen meer moeten doen. Onze inzet is daarbij desondanks gericht op het steeds verder optimaliseren van de zorg.

Namens de Raad van Toezicht Prof. dr. ir. C.A.M. Mouwen en Prof. mr. dr. J.H. Hubben

Heel graag bedanken we alle medewerkers en vrijwilligers, de Medische Staf en het Stafbestuur, de Ondernemingsraad, de Cliëntenraad, de Verpleegkundige Adviesraad, het management en de Raad van Bestuur van het Elisabeth-TweeSteden Ziekenhuis voor hun inzet in het afgelopen jaar.

10

11

JAARVERSLAG 2013

1.1 Het TweeSteden ziekenhuis

Het TweeSteden ziekenhuis Het TweeSteden ziekenhuis is een algemeen, regionaal opleidingsziekenhuis. Wij bieden kwalitatief uitstekende zorg, dichtbij huis en met een menselijke maat. Om een bezoek aan het ziekenhuis zo efficiënt mogelijk te laten verlopen, is onze zorg georganiseerd in gestroomlijnde zorgpaden. Patiënten kunnen voor vrijwel alle behandelingen en onderzoeken bij ons terecht. Binnen ons brede zorgpalet hebben we een zestal speerpunten waar we ‘het gewone buitengewoon goed’ proberen te doen: • Zorg voor mensen met hart- en vaat ziekten (cardiovasculaire geneeskunde) • Zorg voor mensen met kanker (oncologie) • Zorg voor de ouder wordende mens • Zorg voor vrouw en kind • Zorg voor mensen met overgewicht (obesitas) • Zorg voor mensen met een orthopedische zorgvraag

Locaties Ons ziekenhuis levert zorg vanuit drie locaties: Tilburg, Waalwijk en Oisterwijk. Elke locatie kent een eigen zorgsfeer met een duidelijk toegevoegde waarde voor de patiënt. In Tilburg leveren we naast planbare zorg ook spoedeisende hulp voor de regio. In Waalwijk voeren we alleen planbare zorg uit en in Oisterwijk bevinden zich de buitenpoliklinieken van de specialismen cardiologie en dermatologie. Stakeholders Gezien de Tilburgse wortels van enkele zorgverzekeraars zijn de patiënten van het TweeSteden ziekenhuis vooral VGZ- en CZ-verzekerden. De overige patiënten zijn veelal verzekerd via Achmea, Menzis en Multizorg. 48,5% 35,5% 10% 3% 3%

Het opleiden van medisch specialisten en andere zorgprofessionals is eveneens een kerntaak van ons ziekenhuis.

1 Wie wij zijn

Specialismen Het TweeSteden ziekenhuis biedt de volgende poortspecialismen:

Chirurgie Cardiologie Oogheelkunde Orthopedie Interne geneeskunde huidziekten neurologie keel-, neus-, oorheelkunde Gynaecologie Longgeneeskunde urologie Pediatrie Reumatologie Geriatrie Gastro-enterologie Plastische chirurgie neurochirurgie Anesthesiologie

Aantal behandelde patiënten

0

5.000

10.000

15.000

20.000

Ondersteunende specialismen Klinische chemie* Klinische fysica Klinische pathologie* Klinische radiotherapie** Medische microbiologie* Medische psychologie Psychiatrie*** Radiologie Revalidatie**** Ziekenhuisfarmacie * In samenwerking met het St. Elisabeth Ziekenhuis Tilburg. ** In samenwerking met het Instituut Verbeeten Tilburg. *** Als poortspecialisme voor GGZ **** In samenwerking met Revalidatie centrum Leijpark (onderdeel van Libra Zorggroep).

12

13

JAARVERSLAG 2013

1.2 Bestuurlijke structuur Uitgangspunten verslaglegging Hierbij bieden wij u het jaardocument inclusief de jaarrekening 2013 aan van het TweeSteden ziekenhuis. Hoewel de bestuurlijke fusie met het St. Elisabeth Ziekenhuis sinds augustus van het verslagjaar een feit is, omvat dit document een uitgebreide omschrijving van de activiteiten en behaalde resultaten van het TweeSteden ziekenhuis in het afgelopen verslagjaar. Tevens blikken we vooruit naar beleid en doelstellingen voor 2014. Dat doen we omdat we als ziekenhuis maatschappelijke verantwoording af willen leggen over datgene wat we voor ogen hebben en daadwerkelijk realiseren.

De Raad van Toezicht is het toezichthou1.2.1 Profiel van de organisatie dende orgaan van de stichting en houdt Algemene identificatiegegevens conform de statuten en reglementen Naam verslagleggende rechtspersoon toezicht op de wijze waarop de Raad van TweeSteden ziekenhuis Bestuur de organisatie bestuurt. De Raad Adres van Toezicht staat de Raad van Bestuur Dr. Deelenlaan 5 met advies ter zijde. Postcode 5042 AD Het TweeSteden ziekenhuis voldoet aan Plaats de eisen van transparantie en inrichting Tilburg van de bedrijfsvoering zoals is vastgelegd Telefoonnummer in het Uitvoeringsbesluit Wet Toelating (013) 465 56 55 Identificatienummer Kamer van Koophandel Zorginstellingen en de Zorgbrede Governancecode. De governancecode wordt 4109 8685 door de Raad van Bestuur en door de E-mailadres Raad van Toezicht in het doen en laten [email protected] gerespecteerd en toegepast. Internet www.tweestedenziekenhuis.nl De werkwijze en bevoegdheden van de Raad van Bestuur en de Raad van Toe1.2.2 Structuur van het concern zicht zijn vastgelegd in de statuten van het Rechtsvorm ziekenhuis en in een reglement Raad van De stichting TweeSteden ziekenhuis kent Bestuur. Zij worden uitgevoerd in lijn met als juridische structuur de stichting, waarin de bepalingen uit de Governancecode. de activiteiten van ons ziekenhuis zijn onHierin zijn ook de positie en samenwerdergebracht. Het TweeSteden ziekenhuis king met de medezeggenschapsorganen beschikt over een toelating conform de opgenomen. Wet Toelating Zorginstellingen (WTZi). Bestuurlijke fusie TweeSteden ziekenhuis en St. Elisabeth Ziekenhuis Op 2 november 2012 keurde de NMa de bestuurlijke fusie tussen het St. Elisabeth Ziekenhuis en het TweeSteden ziekenhuis goed. Uitgangspunt voor de fusie is het bieden van optimale kwaliteit van zorg aan de patiënt. Daarnaast leidt de fusie tot een nieuw netwerk van zorgvoorzieningen. Hierbij wordt zorg enerzijds gespreid over de regio en anderzijds wordt specialistische zorg geconcentreerd. Op 14 augustus 2013 werd daadwerkelijk bestuurlijk gefuseerd, formeel vormgegeven met de stichting Samenwerkende Ziekenhuizen in Midden-Brabant (SAZIM). Het bestuur van en het toezicht op de stichting TweeSteden ziekenhuis en de stichting St. Elisabeth Ziekenhuis zijn met ingang van 14 augustus 2013 overgedragen aan de Raad van Bestuur respectievelijk de Raad van Toezicht van de stichting SAZIM. De verdere integratieactiviteiten verrichten we onder de werknaam Elisabeth-TweeSteden Ziekenhuis (ETZ). De juridische fusie staat gepland voor 1 januari 2016. Besturingsmodel Het TweeSteden ziekenhuis wordt bestuurd volgens het Raad van Bestuur/Raad van Toezichtmodel. De Raad van Bestuur is statutair en integraal eindverantwoordelijk voor de besturing van de organisatie.

Statuten en reglementen De statuten van het TweeSteden ziekenhuis wijzigden in 2013. De Raad van Bestuur is sinds de datum van statutenwijziging, 14 augustus 2013, de Raad van Bestuur van de Stichting SAZIM en de Raad van Toezicht is de Raad van Toezicht van SAZIM. Vanuit de wens om uiterlijk op 1 januari 2016 juridisch te fuseren, hebben de beide stichtingen besloten gebruik te maken van de rechtspersoon van een al bestaande stichting, te weten de Stichting Gasthuis, waarvan de naam per 14 augustus 2013 wijzigde in SAZIM. • Ingaande 14 augustus 2013 bestaat de Raad van Toezicht acht personen, waarvan vier personen afkomstig zijn uit de Raad van Toezicht van de Stichting St. Elisabeth Ziekenhuis, en vier personen afkomstig zijn uit de Raad van Toezicht van de Stichting TweeSteden ziekenhuis; • De Raad van Bestuur bestaat ingaande 14 augustus 2013 uit vier personen, van wie twee personen afkomstig zijn uit de tot dan bestaande Raad van Bestuur van de Stichting St. Elisabeth Ziekenhuis en twee personen uit de tot dan bestaande Raad van Bestuur van de Stichting TweeSteden ziekenhuis. Hoe werkt de Raad van Bestuur? De Raad van Bestuur verricht zijn werk-

zaamheden conform het bepaalde in de statuten van het ziekenhuis en het reglement voor de Raad van Bestuur. Het reglement regelt onder andere de wijze van vergaderen, de wijze van besluitvorming, openbaarheid en transparantie en het voorkomen van belangenverstrengeling. Elk lid van de Raad van Bestuur stuurt rechtstreeks een deel van het management van de organisatieonderdelen aan. Hiervoor is een portefeuilleverdeling gemaakt. De Raad van Bestuur kiest bewust voor een zogenoemde ‘gemengde’ portefeuilleverdeling, waarbij de portefeuille van ieder bestuurslid uit zowel zorggroepen als stafdiensten bestaat. Ook portefeuilles zoals kwaliteit van zorg, financiën en HRM vallen onder verantwoordelijkheid van een lid van de Raad van Bestuur. De Raad van Bestuur bestond tot 14 augustus 2013 uit twee (mannelijke) leden en is per 14 augustus 2013 uitgebreid met twee (mannelijke) leden, waarmee de raad ultimo 2013 bestaat uit vier leden. De samenstelling treft u aan in de bijlage. De beloning van de bestuurders is door de Raad van Toezicht vastgesteld. Het TweeSteden ziekenhuis volgt op hoofdlijnen het beloningsbeleid van de NVZD. De remuneratiecommissie van de Raad van Toezicht houdt jaarlijks beoordelingsgesprekken met de leden van de Raad van Bestuur. Dit heeft in 2013 niet geleid tot specifiek beloningsbeleid. Hoe werkt de Raad van Toezicht? De Raad van Toezicht verricht zijn werkzaamheden conform het bepaalde in de statuten van het ziekenhuis. De Raad van Toezicht vergadert als regel zes keer per jaar in aanwezigheid van de Raad van Bestuur. In elke reguliere Raad van Toezichtvergadering bespreken de leden een schriftelijke voortgangsrapportage waarin de Raad van Bestuur rapporteert aan de Raad van Toezicht over actuele zaken op het gebied van strategie, nieuwbouw, financiën, kwaliteit & veiligheid, personeel & organisatie, medische staf en overige actualiteiten. Deze informatie stelt de Raad van Toezicht in staat toezicht te houden op de bedrijfsvoering, de strategie van het ziekenhuis en eventuele risicofactoren. De Raad van Toezicht kent commissies, die de Raad van Toezicht adviseren en als taak hebben de toezichthoudende rol van de Raad van Toezicht ter zake van een specifiek deelterrein te ondersteunen en

te verdiepen. De Auditcommissie doet dit met betrekking tot de financiële zaken en financiële verantwoording, de Commissie kwaliteit & veiligheid doet dit ten aanzien van kwaliteit en veiligheid, de Remuneratiecommissie doet dit bij het uitvoeren van de werkgeversfunctie en de toezichthoudende rol van de Raad van Toezicht met betrekking tot het bezoldigingsbeleid en de Integratie- en agendacommissie met betrekking tot de tussentijdse afstemming met de Raad van Bestuur en de voorbereiding van vergaderingen van de Raad van Toezicht. De Raad van Toezicht bestond tot 14 augustus 2013 uit zeven leden, waarvan zes mannelijk en één vrouwelijk. Per 14 augustus 2013 is de Raad van Toezicht uitgebreid met een (mannelijk) lid, waarmee de raad ultimo 2013 bestaat uit acht leden. Per die datum zijn drie leden van de Raad van Toezicht teruggetreden, te weten mevrouw P.M.D. Hirsch Ballin-Van de Grift, de heer drs. J.J.A. van de Riet en de heer drs. N.J.M. Kwantes RB. Zij hebben plaatsgenomen in de Gedelegeerde raad van toezicht. De Raad van Toezicht is mevrouw Hirsch Ballin en de heren Van de Riet en Kwantes zeer erkentelijk voor de vele jaren van inzet voor en intensieve betrokkenheid bij het ziekenhuis. Per 14 augustus 2013 zijn de vier leden van de Raad van Toezicht van het St. Elisabeth Ziekenhuis toegetreden tot de Raad van Toezicht van het TweeSteden ziekenhuis. Zie bijlage III voor de samenstelling van de Raad van Toezicht. De honorering van de Raad van Toezicht voldoet aan de richtlijnen van de Nederlandse Vereniging van Toezichthouders in Zorginstellingen (NVTZ) en is niet afhankelijk van de resultaten van de zorgorganisatie. Conform de Zorgbrede Governancecode wordt de hoogte en structuur van de bezoldiging van de individuele leden van de Raad van Toezicht openbaar gemaakt in de jaarverantwoording. Het aanvaarden van nevenfuncties door leden van de Raad van Toezicht wordt gemeld aan de overige leden. De Raad van Toezicht onderhoudt, zowel formeel als informeel, contacten met de Vereniging Medische Staf, de ondernemingsraad, de cliëntenraad en het managementteam.

14

15

JAARVERSLAG 2013

Vereniging Medische Staf De Verenigde Medische Staf Midden-Brabant verenigt alle medisch specialisten van de ziekenhuizen in Tilburg en Waalwijk. De belangrijkste taken van de VMS M-B zijn het stimuleren van de collegiale samenwerking, het borgen van het kwaliteitsbeleid en de positionering in de ziekenhuisorganisatie. De leden van de Vereniging Medische Staf kiezen uit hun midden een vertegenwoordiging: het stafbestuur. Dit stafbestuur overlegt regelmatig met de Raad van Bestuur. De voorzitter en vice-voorzitter maken tevens deel uit van het managementteam. Daarmee is de medische staf vanaf het begin betrokken bij alle beleidsvorming in het ziekenhuis. Het afgelopen jaar stond vooral in het teken van de bestuurlijke fusie en de voorbereidingen op de veranderingen van de ziekenhuisorganisatie en bekostigingssystematiek voor medisch specialisten. De medisch specialisten van het TSz en het EZ hebben in twee gelijktijdig gehouden vergaderingen op donderdag 9 januari 2014 ingestemd met het samenvoegen van de twee medische staven en het oprichten van de Verenigde Medische Staf Midden-Brabant. Vervolgens ondertekenden zij het fusiedocument op vrijdag 17 januari 2014. Daarmee is weer een belangrijke stap gezet op weg naar de juridische fusie. Medezeggenschap In het TweeSteden ziekenhuis wordt belang gehecht aan het advies en de medezeggenschap van een aantal adviesraden: Ondernemingsraad Naast een wekelijks plenair overleg tussen de leden van de Ondernemingsraad (OR), komen de OR, Raad van Bestuur en manager van de stafafdeling Personele Zaken maandelijks bijeen voor een overlegvergadering. Tijdens dit overleg bespreken de OR-leden de beleidsontwikkelingen en bepalen ze het standpunt van de OR over de besproken onderwerpen. Cliëntenraad De Cliëntenraad bestaat uit zeven onafhankelijke leden, die niet bestuurlijk of beroepshalve aan het ziekenhuis verbonden zijn, maar zich betrokken voelen bij patiënten en bij het TweeSteden ziekenhuis. De Cliëntenraad is een gesprekspartner van de Raad van Bestuur.

Verpleegkundige Adviesraad De Verpleegkundige Adviesraad (VAR) vormt een link tussen de werkvloer en het management als het gaat om de inhoud van het verpleegkundig beroep. De VAR bestaat uit verpleegkundigen die de verpleegkundige beroepsgroep een stem geven, door de meningen en ideeën van hun beroepsgenoten te inventariseren en te vertalen naar beleidsvoorstellen. Bestuurlijke activiteiten 2013 De bestuurlijke agenda kende in 2013 een flink aantal prioriteiten. Hieronder zijn deze benoemd, direct gevolgd door een korte evaluatie. Zorgdomeinen opnieuw belegd De fusie betekent een samenwerking waardoor zorgdomeinen opnieuw zijn belegd binnen beide locaties. Op 27 december 2013 en 2 januari 2014 verhuisden de klinische en acute zorg Neurologie van de locatie TweeSteden ziekenhuis (TSz) naar de locatie St. Elisabeth Ziekenhuis (EZ). Er zijn 21 verpleegbedden verplaatst, vijf bedden blijven in het TSz. Ondanks dat het een complexe operatie was, ging de verhuizing heel goed. De acute Cardiologie en de verpleegafdeling Cardiologie zijn sinds 9 en 13 januari 2014 op de locatie Tilburg van het TSz gehuisvest. Er zijn 25 bedden verplaatst, 21 bedden blijven in het EZ. Medio oktober 2013 werd de klinische zorg voor vaatchirurgie al geconcentreerd in het EZ, waarbij enkele bedden zijn verplaatst. Ongeveer gelijktijdig vond concentratie van de colorectale (darm)chirurgie in het TSz plaats, ook met verschuiving van een aantal bedden. Ook deze verschuiving verliep goed. Verder liet afdeling ICT onderzoek doen naar een oplossing voor snelle integratie van de elektronische patiëntendossiers. In 2013 is een korte termijnoplossing gerealiseerd met een EPD-viewer. Begin 2014 start de zoektocht naar een lange termijnoplossing.

De bestuurlijke agenda 2014 Na de bestuurlijke fusie werken we naast de integratie van de primaire patiëntenzorg, gestaag verder aan de verdere integratie van de functionele domeinen en systemen. Ook is er aandacht voor onderstaande thema’s: • De Raad van Bestuur spreekt onder de noemer ‘Route 16’ met alle vakgroepen en maatschappen over hun plannen rondom de samenwerking / fusie. Deze plannen worden gewogen op een aantal criteria en leiden tot de selectie van de volgen de tranche aan (lateralisatie)projecten; • Er wordt een integraal Kwaliteits- en Veiligheidsbeleid uitgewerkt en ingevoerd; • Er komt een plan om in de komende jaren daar waar mogelijk en aan de orde, stap voor stap het loongebouw te harmoniseren; • De besturingsfilosofie voor de nieuwe ETZ-organisatie wordt gedefinieerd; • Na interne discussie over deze besturingsfilosofie en vaststelling ervan zal dit leiden tot de eerste schetsen van een Governance en organisatiestructuur; • De discussie in het kader van de ‘integrale bekostiging per 1 januari 2015’ vindt plaats tussen Raad van Bestuur, Vereniging Medische Staf, Staf-/Servicemaatschap en loondienstspecialisten; • De onderhandelingen met zorgverzekeraars worden door een gezamenlijk ETZ- onderhandelteam gevoerd; • Er komt een geïntegreerd lange termijn investerings- en exploitatieplan als kader voor verdere financiële planning; • Er wordt gewerkt aan verdere integratie van de diverse financiële functies; • Ook het facilitair bedrijf werkt aan een integratieplan voor alle faciliteiten, voor zover mogelijk gezien de twee locaties; • Er komt een plan voor de verdere integratie van de beide leerhuizen; • De voorbereidingen voor een nieuw gezamenlijk ZIS/EPD (ziekenhuisinformatiesysteem / elektronisch patiëntendossier) zijn gestart. Activiteiten Raad van Toezicht 2013 In 2013 was de Raad intensief betrokken bij en goed geïnformeerd over het functioneren van de organisatie. De Raad van Toezicht vergaderde tot 14 augustus zes keer, telkens in aanwezigheid van de Raad van Bestuur. Na de bestuurlijke fusie kwam de Raad van Toezicht ETZ drie keer bij elkaar, waarvan twee keer in aanwezigheid van de Raad van Bestuur. De agenda van de vergaderingen was gebaseerd op vaste aandachtsvelden en thema’s die de raad centraal stelt bij het toezicht. Concreet zijn dit de volgende aandachtsvelden: de bestuurlijke agenda, ontwikkelingen patiëntenzorg, ontwikkelingen kwaliteitszorg, medische stafzaken, financiële en personele zaken, ethische en mediagevoelige kwesties, organisatieaspecten, ontwikkelingen op macroniveau en regionale ontwikkelingen. De bestuurlijke fusie was een vast en belangrijk agendapunt. De Raad van Toezicht besloot in 2013 onder meer tot: • • • • •

Wijziging van de statuten. Benoeming van de Raad van Bestuur en vaststelling van de portefeuilleverdeling binnen de Raad van Bestuur. Goedkeuring van het Reglement Raad van Bestuur. Instelling van commissies van de Raad van Toezicht, te weten de auditcommissie, de integratie- en agendacommissie, de remuneratiecommissie en de commissie kwaliteit en veiligheid en vaststelling van reglementen voor deze commissies. Benoeming van het accountantskantoor PWC als accountant van de koepelstichting en van de door die stichting bestuurde ziekenhuizen.

16

17

JAARVERSLAG 2013

2.1 ‘Wij maken mensen beter’

Patiënten die ons ziekenhuis binnenkomen weer beter naar huis te laten gaan, dát is ons ultieme doel. De mensen bij wie dit niet (meer) mogelijk is, willen we het gevoel geven dat hun zorg in vertrouwde handen is. Gastgericht zijn, vinden wij daarbij erg belangrijk. Het TweeSteden ziekenhuis is een algemeen, regionaal ziekenhuis en biedt verantwoorde zorg ‘om de hoek’. Met name patiënten uit de regio’s Tilburg, Waalwijk en Oisterwijk maken gebruik van de door ons geleverde zorg. Veiligheid Veilige en kwalitatief uitstekende zorg is onbetwistbaar. Vanuit die focus willen wij

2.2 Wij hebben De gezonde instelling

2 ONS GEZONDE DOEL

Het TweeSteden ziekenhuis staat als instelling duurzaam in haar omgeving, met speciale aandacht voor de schakels in de keten: organisatie, maatschappij, personeel en financiën. Wij leveren zorg vanuit een bepaald financieel kader. Dat kader moet gezond zijn om voldoende personeel (en andere middelen) te financieren. Hiermee leveren wij op een organisatorisch effectieve manier met ‘gezond verstand’ de gevraagde zorg. Deze zorg leveren wij aan een maatschappij (patiënten) en ín een maatschappij op een zodanige wijze, dat voldoende draagvlak ontstaat voor het leveren van de genoemde middelen (financiering). Aandacht voor alle schakels in de keten maakt dat de instelling en de keten waar zij deel van uitmaakt ‘gezond’ blijven. Alle acties binnen het ziekenhuis zijn dan ook terug te leiden naar onze gezonde instelling. FINANCIËN

PERSONEEL

MAATSCHAPPIJ

ORGANISATIE

onze patiënten beter maken. Daarvoor trainen wij onze medewerkers op de tien thema’s uit het nationale VeiligheidsManagementprogramma. Ook verrichten wij specifieke inspanningen om veiligheid en kwaliteit in te bedden in onze organisatie en kregen interne audits een vaste plek binnen het ziekenhuis. Deze audits leveren ons verbeterpunten op en zorgen ervoor dat we frequent oefenen met het door ons opgestelde ZiekenhuisRampenOpvangPlan (ZiROP). Het NIAZ (Nederlands Instituut voor Accreditatie in de Zorg) tenslotte, toetst ons op kwaliteit en veiligheid van zorg.

2.1.1 Hoe wij ons gezonde doel bereiken Op verschillende manieren wordt het thema ‘De gezonde instelling’ in het TweeSteden ziekenhuis toegepast. Door de inzet van de vier schakels van de gezonde instelling bereiken we ons doel. Organisatie We werken op een efficiënte manier en streven ernaar onze processen zo effectief mogelijk in te richten. Voorbeelden hiervan zijn onder meer het project Zichtbaar Beter, waarin alle verbouwactiviteiten en verbeterprocessen zoals onder andere een persoonlijke patiëntenpas voor patiënten, centraal aanmelden via aanmeldzuilen en het volledig digitaal werken op de polikliniek zijn meegenomen. Ook de oprichting van het Centraal Team CapaciteitsManagement (CTCM) (zie ook paragraaf 4.1) en het dit jaar succesvol ingezette project Gezond weer Beter waarin rokende patiënten worden geadviseerd te stoppen met roken voor hun operatie zijn mooie voorbeelden. Het TweeSteden ziekenhuis staat midden in een keten van organisaties die zich allemaal richten op het informeren, begeleiden, behandelen en verzorgen van de patiënt. Om het zorgplan van de patiënt uit te voeren werken zorgaanbieders nauw samen. Op die manier verbeteren we kwaliteit en doelmatigheid. Voor het TweeSteden ziekenhuis is ketenzorg een natuurlijke keuze. Maatschappij Naast het beter willen maken van de patiënt is ‘gezond’ ook de wijze waarop onze instelling in haar omgeving staat: maatschappelijk verantwoord onderne-

18

19

JAARVERSLAG 2013

men (MVO) is voor ons belangrijk. Hierbij neemt het TweeSteden ziekenhuis de verantwoordelijkheid voor de effecten van zijn bedrijfsactiviteiten op mens en milieu. Gezond omgaan met de leef-, woon- en werkomgeving van anderen, een duurzame houding en bewust gedrag naar buiten zijn daarbij van belang. Continu stelt het TweeSteden ziekenhuis zich de vraag hoe het kan bijdragen aan een groene, gezonde en rechtvaardige omgeving. De Stichting TweeSteden over de grenzen en de actiepunten uit het milieubeleidsplan zijn hiervan het bewijs. Personeel Gezond personeel is voor ons belangrijk. We werken aan het zogeheten werkvermogen: een optelsom van de fysieke, psychische en sociale vermogens, waarden (attitudes, beweegredenen), competenties (kennis, vaardigheden) en arbeid (omstandigheden, inhoud, organisatie, leiderschap). Voor de invulling daarvan stuurt het TweeSteden ziekenhuis actief op waarden en competenties. Wij trainen gericht op onder andere gastgerichtheid en werken in samenwerking met regionale opleidingsinstituten aan kwantitatief en kwalitatief voldoende potentie voor de toekomst. Als gezond ziekenhuis streeft het TweeSteden ziekenhuis er verder naar een gezonde werkplek te zijn. Dat kan breed worden gezien; vanuit onder meer het cafetariasysteem worden faciliteiten geboden om buiten kantooruren gezond te leven (fietsplan, reductie bij sportverenigingen). Het gaat ook om kleinere zaken, zoals het bieden van gezonde voeding, voldoende rust en inspraak. Zie ook hoofdstuk 6, Gezond personeel. Financiën Het TweeSteden ziekenhuis is een financieel gezonde organisatie. Dit ontstaat niet van het ene op het andere jaar en daarom werken we hard aan positiebehoud door de sterke planning- en controlcyclus die wij hanteren. Het TweeSteden ziekenhuis streeft ernaar open en transparant te zijn over haar financiën. Lees meer over ‘gezonde financiën in de hoofdstukken 7 en 8.

3 gezonde samenwerking

20

21

JAARVERSLAG 2013

3.1 Samenwerking in zorg: ElisabethTweeSteden Ziekenhuis (ETZ)

De twee ziekenhuizen in Tilburg sloegen in 2013 een mooie, gezamenlijke ‘zorgweg’ in en maakten daarbij enorme stappen. Zowel voorafgaand aan de bestuurlijke fusie als erna bundelden we onze krachten voor het samenvoegen van de eerste zes zorgdomeinen; cardiologie, neurologie, GE- en vaatchirurgie, oncologie en geriatrie. Deze zorgdomeinen beten het spits af in het omvangrijke fusietraject. Cardiologie Het bleek een flinke uitdaging om twee zelfstandig opererende teams, werkzaam op verschillende locaties, samen te voegen. Een nieuwe periode brak aan: elkaar leren kennen, een nieuwe vorm van samenwerken vinden, een mogelijke wijziging van de werkplek bespreken. We namen veel inhoudelijke processen onder de loep en werkten die uit. En met succes! Na een zorgvuldig geplande verhuizing is vanaf begin 2014 de maatschapsfusie Cardiologie een feit en is het specialisme geconcentreerd op de locatie TweeSteden Tilburg. De stadsbrede maatschap telt achttien cardiologen en vier chefs de clinique. Met recht een geslaagde ‘operatie’ te noemen.

Neurologie De specialismen Neurologie van beide ziekenhuizen werkten al langer met elkaar samen en samensmelting leek een logische vervolgstap. Toch was ook hier werk aan de winkel om alle werkwijzen en systemen op elkaar af te stemmen. De grootste verandering trof de medewerkers en patiënten van de verpleegafdeling: deze ging in z’n geheel over naar de locatie St. Elisabeth. Medewerkers verhuisden mee en wennen nu aan hun nieuwe werkomgeving. “Ik werkte al meer dan veertig jaar in het TweeSteden ziekenhuis en ik zal dan ook best een traantje wegpinken. Maar neurologie is mijn passie. Dus nu alle klinische neurologische zorg op locatie St. Elisabeth wordt aangeboden, volg ik mijn specialisme,” aldus Margriet Schilders, teamleidinggevende van de afdeling. GE- en vaatchirurgie Vrijwel geruisloos verliep eind 2013 de fusie van GE- en vaatchirurgie, zowel voor patiënten als voor medewerkers. De insteek was GE-chirurgie op de locatie TweeSteden Tilburg te concentreren en vaatchirurgie op de locatie St. Elisabeth.

Medewerkers hoefden niet te verhuizen, wat scheelde in de complexiteit. En hoewel de implementatie nog verfijnd en verder uitgewerkt moet worden, is de concentratie van zorg voor deze specialismen vrijwel volledig gerealiseerd. Niet gepland en meegenomen als eerste zorgdomein, is in het verlengde van GE-chirurgie het specialisme Maag,- Darmen Lever versneld gefuseerd. De locatie TweeSteden Tilburg had in 2013 een tekort aan MDL-artsen, wat met de versnelde samenwerking direct werd ondervangen. Sinds eind 2013 is de klinische zorg op de locatie St. Elisabeth geconcentreerd, maar op termijn komt het specialisme naar de locatie TweeSteden Tilburg. Oncologie Binnen de complexiteit van zorg voor mensen met kanker zijn veel bruggen geslagen. De samenwerking concentreerde zich op inhoud; het eenduidig maken van werkwijzen. Het doel wat we hierbij voor ogen hebben is dat patiënten een gelijke aanpak en behandeling ondervinden, op elke locatie van het Elisabeth-TweeSteden Ziekenhuis. Om dit mogelijk te maken is gewerkt aan het opzetten van een overkoepelende organisatiestructuur, het oprichten van stadsbrede werkgroepen en zijn multidisciplinaire teams samengesteld. Geriatrie De locatie TweeSteden Tilburg is vooruitstrevend in de zorg voor (kwetsbare) oudere patiënten. In 2013 leverde dat het kwaliteitskeurmerk ‘Seniorvriendelijk Ziekenhuis’ op, het bewijs dat de zorg is afgestemd op de wensen en behoeften van kwetsbare ouderen. In het kader van de toekomstige samenwerking met de locatie St. Elisabeth wordt expertise uitgewisseld. Vanaf 1 januari 2014 zijn er geriaters op de locatie St. Elisabeth aanwezig voor poliklinische zorg en consulten. Route 16 De verschuivingen in zorg- en werkprocessen van de eerste zes zorgdomeinen laten de overige specialismen niet ongemoeid. Vanaf oktober 2013 voeren we gesprekken met maatschappen en vakgroepen op inhoud; wat zijn de verwachtingen van elkaar, welke mogelijke kansen voor samenwerking zien zij en zijn er belemmeringen te benoemen? Vanuit deze inventarisatie werken we zogenoemde spoorboekjes uit waarmee we in 2014 aan de slag gaan. Positief merkbaar is de ge-

zamenlijke vooruitgang; stadsbreed zetten we in op samenwerking, elkaar vinden in zorgprocessen en voorbereidingen treffen voor de juridische fusie. Samenwerking specialisten De uitrol naar de maatschappen en vakgroepen is een complex proces wat we zorgvuldig doorlopen. Niet alleen de samenwerking met het St. Elisabeth Ziekenhuis speelt een belangrijke rol, ook de invoering van een integraal kostensysteem voor medisch specialisten per 1 januari 2015 staat centraal. De landelijke richtlijnen voor deze integrale bekostiging worden zorgvuldig gewogen en meegenomen in de fusie. Complexe materie, waarbij we er naar blijven streven de juiste verhouding tussen maatschappen en vakgroep goed in het vizier te houden. Hierbij lopen we ook vooruit op besluiten die waarschijnlijk pas in 2015 genomen worden. Vrije vestiging van specialisten staat onder druk, maar het is nog niet duidelijk hoe het beloningsmodel er in de toekomst mogelijk uit gaat zien. Een complicerende factor. We weten dat er grote veranderingen aankomen en dat maakt het lastig om in dit stadium van het fusietraject al de juiste keuzes te maken. Met de richtlijnen vanuit de overheid als basis, streven we ernaar de samenwerking tussen de specialisten en het bijbehorende beloningsmodel in goede banen te leiden.

22

23

JAARVERSLAG 2013

3.2 SAMEN STAAN WE STERK Onderzoek voor huisartsen Diagnostiek Brabant organiseert alle diagnostiek voor de patiënten van met name huisartsen. Diagnostiek Brabant werkt samen met het St. Elisabeth Ziekenhuis en het TweeSteden ziekenhuis in Tilburg. Voor analyses en diagnostiek wordt

gebruik gemaakt van al aanwezige voorzieningen in de ziekenhuizen. Op deze manier draagt Diagnostiek Brabant zorg voor diagnostiek van hoogwaardige kwaliteit, waarbij ze tegelijkertijd doelmatig gebruik maakt van de apparatuur in beide Tilburgse ziekenhuizen.

Apotheek De Donge Sinds de vernieuwing van de centrale hal van ons ziekenhuis is apotheek De Donge hier gevestigd. Patiënten van het TweeSteden ziekenhuis kunnen na een ziekenhuis-

opname of een bezoek aan de polikliniek in de apotheek terecht voor medicijnen op recept, maar ook voor zelfzorg-geneesmiddelen

ADHD-centrum Jeugd Midden-Brabant Samen met GGz Breburg startten we het ADHD-centrum Jeugd Midden-Brabant. Het ADHD-centrum verzorgt diagnostiek en behandeling van kinderen en jeugdigen met druk, impulsief, overbeweeglijk, onge-

concentreerd en snel afleidbaar gedrag. De totale zorg rondom kinderen en jeugdigen met ADHD wordt aangeboden via één loket, gevestigd in het TweeSteden ziekenhuis.

Revalideren binnen het ziekenhuis De locatie Waalwijk van het TweeSteden ziekenhuis biedt, in samenwerking met Stichting Schakelring, revalidatiezorg aan senioren die herstellen van orthopedische

operaties aan de knie of heup. Patiënten revalideren hier in een rustige omgeving, samen met mensen die in hetzelfde schuitje zitten.

Terugdringen van perinatale sterfte Een unieke samenwerking met tien verloskundigenpraktijken en Thebe | Kraamzorg. Door de zorgprocessen en werkwijzen rondom zwangeren op elkaar af te stemmen wordt de zorg veiliger en dringen we

perinatale sterfte terug. In het verlengde van deze samenwerking ging begin dit jaar het ambulante centrum voor geboortezorg van start onder de naam ‘Spreekuurlocatie’ en is kraamhotel Terra | Thebe De Meiboom in het ziekenhuis gevestigd.

Van kraamzorg tot thuiszorg We werken al jaren samen met Thebe en streven binnen onze samenwerking naar nog veiligere zorg voor baby’s. Initiatieven als kraamzorgpartner zijn binnen Terra,

Centrum voor Geboortezorg en het openen van kraamhotel Terra | Thebe De Meiboom binnen de muren van het ziekenhuis zijn hiervan mooie voorbeelden.

Het faciliteren van wetenschap Samen met Tilburg University en het St. Elisabeth Ziekenhuis participeren wij in het onderzoeksinstituut CoRPS, Center of Research on Psychology in Somatic diseases. Gezamenlijk voeren we wetenschappelijk onderzoek uit en organiseren we symposia. Een dag per week is een onderzoeker van de universiteit als ‘research liaison officer’ gedetacheerd aan de afdeling

Medische Psychologie van ons ziekenhuis, met als doel wetenschap hier te faciliteren. Andersom is cardioloog Jos Widdershoven als hoogleraar Integrative Cardiology vanuit het TweeSteden ziekenhuis verbonden aan Tilburg University. De leerstoel ‘Integrative Cardiology’ is ingesteld om de verbinding te maken tussen cardiologie en psychologie op het gebied van onderzoek, onderwijs en patiëntenzorg.

Meer dan Noord-Brabant Met het Instituut Verbeeten werken we nauw samen op oncologisch gebied en hebben we een bovenregionale functie op het gebied van klinische radiotherapie. Daarnaast is er een intensieve samenwerking binnen het Multidisciplinair Oncologisch Centrum (MOC). Hierin werken

oncologen en gespecialiseerd verpleegkundigen van het TweeSteden ziekenhuis samen met de radiotherapeuten van het Instituut Verbeeten. Dit doen we om het voor de patiënt zo makkelijk mogelijk te maken in een moeilijke en onzekere periode in hun leven.

Oog voor de ouder wordende mens Samen met De Wever willen we de zorg voor de ouder wordende mens op elkaar aansluiten: patiënten kunnen op die manier in één vloeiende lijn overstappen van ziekenhuiszorg naar verpleeghuiszorg. Een goed voorbeeld hiervan is de samen-

werking met verpleeghuis De Hazelaar, onderdeel van De Wever. De afdeling intensieve zorg van De Hazelaar verleent zorg aan patiënten voor wie geen ziekenhuiszorg meer nodig is, maar die nog wel extra zorg nodig hebben voordat ze terug naar huis kunnen.

Verbinden van zorgverleners In de samenwerking met ZorgDomein ondersteunen we het zorgproces en de bijhorende communicatie binnen en tussen eerste-, tweede- en derdelijnszorgverleners. Deze werkwijze slaat een brug tussen huisartsen en het ziekenhuis, de

geestelijke gezondheidzorg, zelfstandige behandelcentra, diagnostische centra, laboratoria en andere zorginstellingen. We bieden onder andere oplossingen voor het digitaal verwijzen van patiënten, voor het aanvragen van diagnostiek en voor teleconsultatie.

24

25

JAARVERSLAG 2013

4.1 Kwaliteit, veiligheid, transparantie en capaciteitsmanagement

Een gezonde organisatie is voor ons een organisatie waarin we garant staan voor het leveren van de beste zorg, in een omgeving waarin de patiënt centraal staat. Om deze ambitie in de dagelijkse praktijk te realiseren, is binnen het TweeSteden ziekenhuis een organisatiebrede verbeterstructuur ingericht en zijn twee centrale teams actief. Verbeterstructuur Het doel van alle grote en kleine verbeteringen die we in het TweeSteden ziekenhuis doorvoeren, is dat we vooral die activiteiten uitvoeren die van waarde zijn voor de patiënt, dat we verspillingen uit processen halen en veilige zorg bieden, waarin respect is voor de kennis en kunde van medewerkers. Op deze manier ontstaat een cultuur van continu verbeteren, waarin alle medewerkers zich verantwoordelijk voelen voor het verbeteren van de processen. Centraal Team CapaciteitsManagement (CTCM) Het doel van het CTCM is het optimaal benutten van alle mogelijkheden in het

4 Gezonde organisatie

ziekenhuis en het optimaliseren van planning tussen deze capaciteiten, waardoor de patiënt de zorg in het ziekenhuis op de meest efficiënte manier doorloopt. In 2013 rondde het CTCM een aantal grote projecten af, met name op de poliklinische- en onderzoeksafdelingen. Zo is het centrale afsprakenbureau opgeheven en worden alle afspraken voortaan rechtstreeks bij de polikliniek gepland. Hierdoor zijn telefonische wachttijden verkort en krijgen patiënten direct een medewerker met kennis van het desbetreffende specialisme aan de lijn. Daarnaast is een nieuwe patiëntenpas met foto geïntroduceerd, voor een meer zorgvuldige patiëntenidentificatie. Sinds april gebruikt de patiënt deze pas om zich voor een bezoek aan de polikliniek aan te melden bij de speciaal daarvoor bestemde zuil. Ook zijn alle poliklinische dossiers gedigitaliseerd, waardoor de dossiervorming voor betrokken zorgverleners makkelijk inzichtelijk is. De manier van werken op veel poliklinieken maakte een grote transformatie door. In de frontoffice (de polikliniek) vinden met name activiteiten plaats met face-to-face patiëntencontacten

Centraal Team Kwaliteit, Veiligheid, Transparantie Stuurgroep: Manager Zorg / Decaan KVT / Strategisch Adviseur

KWALITEIT

VEILIGHEID

TRANSPARANTIE

Werkgroep Accreditatie & Auditsysteem

Werkgroep Patiëntveiligheid

Werkgroep Transparantie

Werkgroep Documentenmanagement

Werkgroep Fysieke beveiliging

Werkgroep BIG

Werkgroep Informatiebeveiliging

Werkgroep Patiëntenparticipatie

Werkgroep Arbeidsveiligheid & milieu

26

27

JAARVERSLAG 2013

in de backoffice het telefoonverkeer en overige administratieve taken.

Ook externe beoordelaars erkennen de door ons geleverde kwaliteit en veiligheid:

Het certificaat geldt voor drie jaar, daarna vindt een reassasment plaats.

Na afronding van deze grote projecten zette het CTCM in de zomer van 2013 een nieuwe koers uit. Zes nieuwe werkgroepen gingen met afgebakende taakopdrachten van start. In deze werkgroepen wordt vanuit ‘leanperspectief’ naar de (zorg)processen en benutting van capaciteiten gekeken.

• Seniorvriendelijk Ziekenhuis Uit handen van de gezamenlijke ouderenbonden ontving het TweeSteden ziekenhuis in oktober 2013 het keurmerk Seniorvriendelijk Ziekenhuis. Het ziekenhuis levert daarmee het bewijs dat haar zorg is afgestemd op de wensen en behoeften van kwetsbare ouderen. Het TweeSteden ziekenhuis is één van de eerste ziekenhuizen in Nederland met dit keurmerk.

• CCKL gecertificeerd Het klinisch farmaceutisch laboratorium van de ziekenhuisapotheek is sinds 2001 gecertificeerd door het CCKL. Dit is dé stichting voor de bevordering van de kwaliteit van laboratoriumonderzoek en voor de accreditatie van laboratoria in de gezondheidszorg. Een instelling met het CCLK-keurmerk heeft een goed kwaliteitssysteem, gaat zorgvuldig om met de toevertrouwde (lichaams)materialen en wordt periodiek opnieuw gekeurd. Patiënt, behandelaar en zorgverzekeraar zijn daardoor blijvend verzekerd van kwaliteit en veiligheid.

Centraal Team Kwaliteit-Veiligheid Transparantie (CTKVT) In 2011 is het Centraal Team Kwaliteit-Veiligheid-Transparantie opgericht, bedoeld om de kwaliteit en veiligheid van zorg verder te verbeteren en goed in de organisatie en de dagelijkse praktijk in te bedden.

 Bevoegd  Onbevoegd

Kwaliteit In 2015 willen wij ons laten accrediteren middels NIAZ-Qmentum, waarbij de patiënt en het zorgproces centraal staan. Daarnaast verving de Consumer Quality Index de standaard-patiëntenquêtes, waarbij de kwaliteit van zorg vanuit patiëntenperspectief in kaart wordt gebracht. Eens in de vijf jaar moeten zorgverleners zich opnieuw laten registreren in het BIG-register. Dit register van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport geeft duidelijkheid over de bevoegdheid van een zorgverlener. Wij streefden ernaar om vóór 1 januari 2014 al onze medewerkers (opnieuw) in deze database opgenomen te hebben. Dit is gelukt. Veiligheid Ook in 2013 gebruikten we als basis voor patiëntveiligheid de landelijk vereiste norm Nederlands Technische Afspraak (NTA 8009:2011). We vertaalden deze naar een beleidsplan 2013-2014. Het Veiligheids Management Systeem (VMS) waarmee we werken, bleef hetzelfde als in 2012. We pakten de landelijke thema’s van het VMS-programma aan, maar voegden daar zelf ook nieuwe aan toe. Door middel van een trendanalyse, gemaakt uit alle verbeterinstrumenten, zijn nieuwe thema’s geformuleerd. Zo sturen we erop dat voor behandelaars èn patiënt altijd duidelijk is wie de hoofdbehandelaar is en is ‘overdracht tussen specialismen, afdelingen en organisaties’ een thema dat veel aandacht krijgt.

• Topkliniek Slaapcentrum De ApneuVereniging kende eind 2013 drie sterren toe aan zowel het TweeSteden als het St. Elisabeth Ziekenhuis voor het Slaapcentrum Brabant. Deze sterren worden op basis van patiëntenonderzoek toegekend aan klinieken die bovengemiddeld presteren. • Kwaliteitszegel Dermatologie De afdeling Dermatologie kreeg het kwaliteitszegel Dermatologie van Huidpatiënten Nederland. Het zegel brengt de kwaliteit van dermatologische zorg in kaart. • Groen vinkje darmkankerzorg Van de Nederlandse Federatie van Kankerpatiëntenorganisaties (NFK) kregen we het ‘groene vinkje’ voor onze zorg voor mensen met darmkanker. Dit betekent dat wij voldoen aan de dertien gestelde normen voor goede darmkankerzorg. Daarnaast is ons ziekenhuis geaccrediteerd voor het bevolkingsonderzoek naar darmkanker. • NIAZ-accreditatie Het Nederlands Instituut voor Accreditatie in de Zorg (NIAZ) ontwikkelt kwaliteitsnormen en toetst zorginstellingen hierop. In september 2011 werd de accreditatie van het TweeSteden ziekenhuis met vier jaar verlengd. In het auditrapport werden naast de goede beoordeling ook een aantal verbeterpunten benoemd. Het op basis daarvan opgestelde actieplan keurde het NIAZ in januari 2012 goed. Begin 2013 is getoetst op de voortgang. • Borstvoedingscertificaat In november 2011 ontving het TweeSteden ziekenhuis opnieuw het WHO/UNICEF borstvoedingscertificaat. Dit houdt in dat er kwalitatief goede zorg ten aanzien van borstvoeding gegeven wordt en vrouwen kunnen rekenen op de juiste begeleiding bij het aanleggen en het kolven.

• GMP-Z De ziekenhuisapotheek van het TweeSteden ziekenhuis voldoet aan de GMP-Z norm (Good Manufacturing Practice ziekenhuisfarmacie). Deze norm beschrijft hoe op een goede manier geneesmiddelen geproduceerd moeten worden in de ziekenhuisapotheek. • Gouden Smiley We voeren al jaren een smiley, het keurmerk dat de Stichting Kind en Ziekenhuis uitreikt. In 2013 werden we beloond met de toekenning van de eerste Gouden Smiley. De stichting roemt het ziekenhuis in haar rapportage om de gezinsgerichte zorg die geboden wordt en de aandacht en tijd die medewerkers hebben voor zieke kinderen en hun familie.

• Spataderkeurmerk De Hart&Vaatgroep kende het Spataderkeurmerk toe aan de maatschappen chirurgie en dermatologie van het TweeSteden ziekenhuis en het St. Elisabeth Ziekenhuis. Dit keurmerk maakt duidelijk welke ziekenhuizen en behandelcentra de beste spataderzorg aanbieden. Marnix de Fijter, vaatchirurg, namens de maatschap chirurgie Midden-Brabant: “We zijn heel trots op het Spataderkeurmerk en op het waarderingscijfer 8,2, toegekend door behandelde patiënten.” • Vaatkeurmerk Het TweeSteden ziekenhuis bleef ook dit jaar weer in het bezit van het keurmerk van de Hart&Vaatgroep, het Vaatkeurmerk. Het Vaatkeurmerk richt zich op de kwaliteit van behandelingen van aandoeningen in de slagaders van benen, bekken, buik, aorta en hals. • Vers en veilig keurmerk In 2012 is het systeem dat toeziet op de voedselveiligheid bij de maaltijdenbereiding voor patiënten grondig gemoderniseerd. Daarmee is gewaarborgd dat de zeshonderd maaltijden die elke dag geserveerd worden, blijvend aan de eisen van de Voedsel- en Warenautoriteit voldoen. Hiervoor ontvingen we eind 2012 het Vers & Veilig certificaat 2012-2013.

e i t c e Insp reden v e t r e ze er OK ov

ht nverwac enhuis o k ie z n e u cte r eSted De inspe het Twe ). Z n a G v (I K rg O szo van reeg de ondheid d beeld ktober k r de Gez een goe o ij o h v Op 24 o g e e ti c spe or kre mers. . Hierdo van de In eratieka peraties bezoek p o O emt re e e d rd ecteur ro ij mee ken op p a b s z e in n e e a m v D ng en! keek lijkse ga Verder er tevred de dage IGZ is ze checklist. e e d d : s ia v w en ut lijk nieu laarmak en SignO en heug atie bij k imeOut ic T d e e We kreg m rd e rd n re in o e. eck va gestructu ur waren ubbelch tu d e ra a d de goed p r p e op a en ov stickers rg tevred erhouds d n was hij e o e ll ka nen. Oo en toedie

28

29

JAARVERSLAG 2013

4.2 Transparantie

Het TweeSteden ziekenhuis hecht eraan openheid te geven over de kwaliteit en veiligheid van zorg. Het is voor ziekenhuizen belangrijk én verplicht om transparant te zijn. Wij geven deze openheid door cijfers over onze zorg openbaar te maken en deze zogeheten indicatoren aan te leveren bij de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) en het landelijke Kwaliteitsinstituut. We spiegelen onze resultaten aan andere ziekenhuizen, toetsen ze aan de landelijke kwaliteitsnormen en bevragen onze patiënten om te weten te komen waar we staan en waar onze zorg nog beter kan.

In ons ziekenhuis draagt de werkgroep Transparantie zorg voor de verzameling en aanlevering van de kwaliteitsindicatoren. Ook de analyse van de cijfers neemt zij voor haar rekening. In voorgaande jaren bleek onze zorg altijd in orde, maar de registratie van sommige cijfers bleef daarbij achter. Wij besteden al enkele jaren veel aandacht aan deze registratieprocessen. In 2013 deden we een flinke stap vooruit door cijfers maandelijks terug te koppelen aan belanghebbenden. Frequent monitoren houdt mensen scherp en maakt verbeterpunten sneller inzichtelijk.

100%

10%

90%

9,0%

80% 70%

8,0%

= % gescreend op decubitus / vochtletsel

60% 50% 40% 30%

7,0% 6,0% 5,0%

= norm 90%

20%

2011

2012

< 5%

4,0%

10% 0%

= % puntprevalentie decubitus / vochtletsel =

3,0%

2013

2,0%

* Wij maken de indicatoren graag transparant voor patiënten en zorgverzekeraars. Op de site www.ziekenhuizentransparant.nl en www.kiesbeter.nl zijn de kwaliteitsindicatoren van het TweeSteden ziekenhuis en andere Nederlandse ziekenhuizen in te zien.

Het aantal geregistreerde indicatoren is groot*. We lichten er een aantal uit.

1,0%

Het meten van pijn bij patiënten op een verpleegafdeling na een operatie: Het meten van pijn bij geopereerde patiënten is van belang om te weten te komen of iemand bijvoorbeeld wondpijn na een operatie heeft. Binnen het TweeSteden ziekenhuis willen we van alle geopereerde patiënten de pijn meten en goed behandelen. Slecht behandelde pijn zorgt namelijk voor een trager herstel en kan de kwaliteit van leven verlagen. De IGZ geeft aan dat minstens tachtig procent van de patiënten gescreend moet worden op pijn. Pas dan ontstaat een goed beeld of patiënten (bijvoorbeeld) wondpijn hebben na een operatie. Als dat het geval is, kunnen we soms aangepaste medicatie toedienen, waardoor de patiënt een prettiger verblijf in het ziekenhuis heeft en sneller herstelt.

0,0%

In 2012 verbeterden we de screening van geopereerde patiënten door deze op te nemen in de standaardregistraties en door er aandacht voor te vragen bij de verpleegafdelingen. Dit leverde in 2012 en 2013 een enorme verbetering op voor de structurele screening op pijn.

100%

= % gescreend op pijn op verpleegafdeling

80% 60% 40%

= norm 80%

20% 0%

2011

2012

2013

2011

2012

2013

Het screenen van patiënten op delirium (plotselinge verwardheid): Een delirium, ook wel delier genoemd, komt in ziekenhuizen vooral bij kwetsbare oudere patiënten regelmatig voor. Het vroeg herkennen en (preventief) behandelen van een delier kan de gevolgen voor de patiënt beperken en het aantal periodes van verwardheid met wel dertig procent verminderen. Wij willen dat minimaal tachtig procent van de patiënten gescreend wordt op delirium. Op onze poliklinieken, bij preoperatieve onderzoeken en bij alle klinische opnamen wordt bij iedereen van 70 jaar of ouder gekeken of het risico op een delier aanwezig is. We besteden veel aandacht aan de registratie van deze screeningsuitkomsten. Niet alleen aan het begin van een ziekenhuisbezoek moet het risico op een delirium goed in de gaten gehouden worden, ook een vervolgscreening is noodzakelijk voor patiënten ouder dan 70 jaar met een verhoogd risico. Met deze structurele aanpak, mede gebaseerd op het landelijke veiligheidsprogramma, is een enorme verbetering van deze screening bereikt.

100% 90% 80%

Het meten van decubitus (doorligwonden) bij patiënten op de verpleegafdeling Patiënten die doorligwonden krijgen, verblijven langer in het ziekenhuis voor de verzorging van de doorligwond. Wij hebben aandacht voor decubitus en doen er alles aan om de kans op het ontstaan zo veel als mogelijk te verkleinen. Wij willen dat minimaal negentig procent van alle opgenomen patiënten wordt gescreend op decubitus. Landelijk is als norm gesteld dat bij minder dan vijf procent van deze gescreende patiënten decubitus aanwezig mag zijn.

70%

= % patiënten gescreend op delirium

60% 50% 40% 30%

= norm 80%

20% 10% 0%

2011

2012

2013

30

31

JAARVERSLAG 2013

Het screenen op en behandelen van ondervoeding van patiënten Eén op de drie patiënten die in het ziekenhuis wordt opgenomen, is ondervoed. Ondervoeding kan ook ontstaan bij ziekte, wat de genezing kan vertragen. Daarom leggen we de lat hoog voor het screenen van patiënten op ondervoeding. Binnen 24 uur na opname moet elke patiënt gescreend zijn. Van de patiënten die ernstig ondervoed zijn, willen we dat minstens zestig procent op de vierde opnamedag een optimale eiwitinname haalt. Hiervoor registreren we bij hen continu de behaalde eiwitinname. In 2013 behaalden we 53 procent. Ons doel is dus nog niet bereikt, maar in vergelijking met het landelijk percentage, dat tussen de 30 en 40 procent ligt, is dit een zeer goede score.

100%

100%

90%

90%

80%

80%

70%

= % gescreend op ondervoeding

60% 50% 40%

= norm 80%

20% 10% 0%

8,4

8 7,8

70%

= % behandeling ondervoeding geslaagd

60% 50% 30%

60%

20%

7,6 7,4 7,2

= Ontvangst

10% 2011

2012

2013

0%

2011

2012

2013

2013 2012

Good practice ziekenhuis Voor onze goede zorg en de ontwikkelingen daarin benoemde de landelijke Stuurgroep Ondervoeding het TweeSteden ziekenhuis tot good practice ziekenhuis.

4.3 Gastgerichtheid en bejegening

Zo verzamelen we naast de informatie die naar voren komt uit individuele gesprekken en formele klachten een scala aan ervaringen, meningen en gedachten van patiënten waar we uit putten om onze zorg nog beter en patiëntgerichter te maken.

8,2

40%

30%

de Consumer Quality Index (CQ-index), een gestandaardiseerde methodiek om ervaringen van patiënten in de zorg te meten. • We houden spiegelgesprekken, organiseren focusgroepen en zetten mystery guests in.

Een ziekenhuisbezoek is over het algemeen geen leuke aangelegenheid. Je bent ziek en wilt beter worden. Wij willen het onze patiënten zo aangenaam mogelijk maken. Wij zijn ervan overtuigd dat een vriendelijk woord en een vriendelijk gezicht daar een belangrijke bijdrage aan leveren. De zorgmedewerkers van het TweeSteden ziekenhuis volgen trainingen op het gebied van gastgerichtheid en bejegening: het gaat om de patiënt! Wij pakken de zorg voor onze patiënten ook steeds meer samen met hen op. De ziekenhuisbrede werkgroep Patiëntenparticipatie en de Cliëntenraad nemen hiertoe initiatieven. Zij stimuleren en monitoren het verloop van deze plannen. Het is voor ons belangrijk om van patiënten te horen hoe zij over de geleverde zorg denken en hoe zij die ervaren hebben. Hun verhalen helpen ons om de zorgverlening te verbeteren. We nodigen patiënten op verschillende manieren uit hun ervaringen met ons te delen:

• Zij kunnen via de website een compliment of suggestie aanleveren. Waar mogelijk zetten we naar aanleiding hiervan direct kleine verbeteringen, zoals het vergroten van privacy rond de aanmeldzuilen, in gang. • Dit jaar startten we met een klankbordgroep. Deze groep vormt een afspiegeling van alle patiënten die ons ziekenhuis vaker bezoeken. Zij worden een paar keer per jaar bevraagd op allerlei onderwerpen, zoals hun bevindingen over de nieuwe polikliniek en hun bekendheid met de Cliëntenraad. • Eind 2013 gingen we een overeenkomst aan met Zorgkaart Nederland. Op deze website laten patiënten (anoniem) hun waardering over onze zorgverlening achter. Daar waar verbetertips naar voren komen, zoeken we contact met de patiënt om te kijken waar we tot overeenstemming over het knelpunt kunnen komen. Naast een klein aantal minder positieve waarderingen zijn de meeste waarderingen zeer positief. • In diezelfde periode startten we met

Bejegening werknemers

Bejegening artsen

Informatie

Zelfstandigheid

Nazorg

Totaal

Patiënten waarderen onze inzet en beloonden ons daarvoor met een hoog rapportcijfer. Vergelijking ziekenhuisbreed resultaat 2012/2013

32

33

JAARVERSLAG 2013

4.4 Een gastgerichte organisatie

Wij zijn een gastgerichte organisatie, wij treden patiënten en bezoekers gastvrij en vriendelijk tegemoet. Naast facilitaire verbeteringen zoals het nieuwe polikliniekgebouw, restaurant Bies&Look en de nieuwe entree is er vanuit de werkgroep Patiëntenparticipatie al jaren bijzondere aandacht voor gastgerichtheid. De komende periode zetten we, op initiatief van de afdeling Facilitaire Zaken, samen met hen in op het behalen van meerdere sterren van het keurmerk ‘Gastvrij met Sterren’. ‘Ik ben prima behandeld en alle medewerkers waren heel aardig. Een operatie is eng, maar door het bekwame personeel was het een goede ervaring.’ ‘Ik ben zeer onder de indruk van de toewijding en professionaliteit van het verplegend personeel.’ Na afloop van hun ziekenhuisopname vragen wij patiënten een vragenlijst in te vullen. Gelukkig krijgen we veel positieve feedback, maar ook minder lovende reacties zijn welkom. Daar leren we van en we gebruiken ze om ons in het vervolg nóg gastvrijer op te stellen. Keer op keer blijkt

4.5 Een organisatie die ‘zichtbaar beter’ is

Zichtbaar Beter, dat is ons ziekenhuis na alle verbouwingsactiviteiten. Onder de naam Zichtbaar Beter informeren we patiënten, bezoekers en ook medewerkers rondom de nieuwbouw van het TweeSteden ziekenhuis. ‘Zichtbaar’ verwijst concreet naar de entreehal van glas én naar meer abstracte termen als transparantie en duidelijk zijn. ‘Beter’ verwijst naar beter worden, (nog) betere zorg leveren, betere ingangen en gebouwen en betere bereikbaarheid. We grepen de verbouwing ook aan om verbeteringen in (zorg)processen aan te brengen. Het project Zichtbaar Beter bestond in 2013 uit verschillende aandachtsgebieden: Nieuwe hoofdentree met restaurant, winkel en apotheek Het moment van oplevering en ingebruikname was al enkele maanden eerder, maar in juni vierden we tijdens een feestelijke open dag dat we een mooi nieuw polikliniekgebouw en een royale entreehal met restaurant rijker zijn. Bij het ontwerp van de entreehal is rekening gehouden met ruimte voor onder meer winkelaanbod. Dus is dit nieuwe stukje ziekenhuis niet alleen het domein van restaurant Bies&Look en de receptie, maar vinden patiënten en bezoekers er ook een cadeauwinkel, apo-

immers dat bij een verblijf in het ziekenhuis niet alleen de beste zorg, maar ook vriendelijke bejegening door het personeel belangrijk is voor patiënten. ‘Uitzonderlijk vriendelijk mensen, die zichtbaar plezier hebben in hun werk. Dit was voor mij als patiënt erg fijn, ik voelde me geen moment bezwaard iets te vragen. Het werd me makkelijk gemaakt hulp te aanvaarden en zelfs als prettig te ervaren. Petje af!’ Thealeren Dit jaar zetten we het zogenoemde thealeren in om onze medewerkers te trainen. Met behulp van theater worden in deze methode dagelijkse gastgerichte en niet-gastgerichte situaties onder de aandacht gebracht. Medewerkers krijgen op een leuke, humoristische en pakkende manier een spiegel voorgehouden. Zo zei een verpleegkundige na afloop van haar thealeermiddag: ‘Ik vond het inspirerend en het zet aan tot nadenken over hoe de dingen die nu gedaan worden, anders kunnen en wellicht beter.’

theek De Donge en het ambulant centrum van Terra, Centrum voor geboortezorg. Polikliniekgebouw Met de bouw van het nieuwe polikliniekgebouw hebben we een groot aantal poliklinieken op één, centraal gelegen plek in het ziekenhuis gesitueerd. Het drie verdiepingen tellende gebouw is in april in gebruik genomen. Bij een nieuw gebouw paste ook een nieuwe manier van werken. Patiënten nemen voor het maken van een afspraak rechtstreeks contact op met de polikliniek waar zij naar toe moeten. Bij binnenkomst in het ziekenhuis melden zij zich met hun persoonlijke patiëntenpas aan bij de registratiezuil. Met het invoeren van een persoonlijke patiëntenpas optimaliseren we de bescherming van het zorgdossier en de controle van de verzekeringsgegevens van de patiënt. Digitaliseren poliklinieken Het TweeSteden ziekenhuis had de wens om patiënteninformatie snel en digitaal beschikbaar te hebben. Hiervoor werden in 2012 en de eerste maanden van 2013 alle archieven gescand en digitaal aangeboden. Voor de verhuizing naar het nieuwe gebouw, in april, waren de dossiers van de poliklinieken allemaal digitaal beschikbaar.

4.6 Risicomanagement

De aandacht voor risicomanagement is nog nooit zo sterk geweest als de afgelopen jaren. Voor de beheersing van risico’s is het management van een organisatie verantwoordelijk. Dit is niets nieuws. Ook in het TweeSteden ziekenhuis is de term risicomanagement een terugkomend begrip. We worden geconfronteerd met een grote verscheidenheid aan risico’s. Inzicht in deze risico’s en de mogelijke gevolgen daarvan is van groot belang om deze goed te beheersen en waar mogelijk voordelen te behalen. Er gebeurt binnen ons ziekenhuis al veel op dit gebied. Een belangrijk punt hierbij is het aansluiten bij bestaande systemen. Dit leidde ertoe dat beleid voor risicomanagement is vastgesteld en dat het intern risicobeheersingsen controlesysteem is opgenomen in reeds bestaande plannings- en controlecyclus. Het TweeSteden ziekenhuis wil met dit beleid voldoen aan de eisen zoals ze vermeld staan in de zorgbrede Governancecode. 4.6.1 De belangrijkste drie risico’s: In 2013 zijn alle vorig jaar geselecteerde risico’s opnieuw beoordeeld, rekening houdend met de inmiddels uitgevoerde beheersmaatregelen. Daarnaast zijn eventuele nieuwe risico’s opgenomen in het overzicht. Uit deze risicoanalyse is een nieuwe top 10 naar voren gekomen, waarvan het risico het hoogst wordt geacht. Voor deze risico’s stellen we in 2014 beheersmaatregelen op waarmee wordt geprobeerd de risico’s te verminderen. Dit zijn de belangrijkste drie risico’s en de opzet van de gekozen beheersmaatregelen. 1. Langetermijnfinanciering in relatie tot ambities Voor het uitvoeren van nieuwbouwprojecten en renovaties is van overheidswege geen afzonderlijke goedkeuring meer nodig. Bouwen doen we dus op eigen verantwoordelijkheid en we moeten de kapitaallasten met eigen middelen financieren. Banken moeten beoordelen

of ze het ziekenhuis geld willen lenen voor de bouwprojecten. Deze beoordeling vindt niet langer plaats op basis van een door de overheid verleende vergunning (en dus zekerheid), maar op basis van een businessplan en financiële beoordeling. De kapitaallasten zitten in de integrale prijs die voor de zorgproducten wordt betaald. Door de fusie tussen het TweeSteden ziekenhuis en het St. Elisabeth Ziekenhuis is het belangrijk de langetermijnvisie voor huisvesting opnieuw met elkaar af te stemmen. Waar willen de beide ziekenhuizen over vijftien à twintig jaar gehuisvest zijn? Blijven we op drie locaties werken of komt er één nieuw gebouw? De daaruit voortvloeiende vraag: hoe kan dit worden gefinancierd? De ziekenhuizen moeten zelf voor financiering van een eventuele nieuwbouw in de toekomst zorgdragen. Hiervoor moeten vanuit het resultaat tijdig bestemmingsreserves worden gevormd. In 2013 startten de beide ziekenhuizen met de onderlinge afstemming van dit vraagstuk. 2. Verschuiving van zorg aangaande de fusie met het St. Elisabeth Ziekenhuis In 2013 fuseerden we op bestuurlijk niveau met het St. Elisabeth Ziekenhuis. Hiermee hopen de ziekenhuizen bepaalde zorg te concentreren, zodat we aan alle kwaliteitsnormen kunnen blijven voldoen, en alle zorg in Midden-Brabant op een hoog niveau te blijven aanbieden aan de bewoners van Tilburg en omstreken. De juridische fusie staat gepland op 1 januari 2016. Tot die tijd verschuiven en concentreren we gefaseerd de zorg. Het risico bestaat dat afzonderlijke specialismen sneller concentreren dan gepland en niet volgens een daarvoor opgestelde regiovisie. Uitgangspunt blijft dat zoveel mogelijk de zorg dicht bij huis moet worden aangeboden, vanuit de drie huidige TweeSteden-locaties. Alleen sommige complexe ingrepen concentreren we. Om de verschuivingen zoveel mogelijk via een uitgewerkt plan te laten verlopen zijn in het najaar van 2013 en in het voorjaar van 2014 met alle specialismen gesprekken gevoerd. Daarbij is met de vakgroepen en maatschappen gekeken naar kansen en risico’s, en wordt op basis hiervan een plan uitgewerkt voor de daadwerkelijke implementatie van de fusie voor betreffend specialisme en de (her)organisatie van zorg. Ook in de gesprekken met de zorgverzekeraars zijn deze effecten afgestemd.

Een grote verschuiving van patiënten kan nadelige gevolgen hebben voor de inkoop van zorg, omdat nog per locatie afspraken moeten worden gemaakt. We maakten met alle zorgverzekeraars goede afspraken over afdekking van dit risico in 2014. 3. De veranderende positie van de zorgverzekeraars (selectief inkopen) Sinds 2012 geeft de minister marktwerking in de zorg meer ruimte. Deze verandering is zichtbaar in het inkoopproces van de zorgverzekeraars. Voor de ingrepen die niet vaak worden gedaan, maar complex zijn in de uitvoering, kopen zorgverzekeraars steeds vaker selectief in. Zij laten zich daarbij leiden door de minimumnormen voor het volume die door de wetenschappelijke verenigingen zijn vastgesteld. Voor het specialisme chirurgie zijn in voorgaande jaren al voor diverse behandelingen minimumnormen en kwaliteitseisen vastgesteld, zoals voor slokdarmcarcinoom en blaasverwijdering. Hiervoor heeft het TweeSteden ziekenhuis afspraken gemaakt met het Jeroen Bosch Ziekenhuis, het Amphia Ziekenhuis en het St. Elisabeth Ziekenhuis. Door af te spreken dat elk ziekenhuis één van de ingrepen doet en de overige patiënten naar elkaar verwijst, behalen we gezamenlijk de minimumeis voor volume. Op deze manier blijft deze ingreep behouden voor de regio Middenen West-Brabant. Ook het plaatsen van de ICD’s kopen de zorgverzekeraars niet bij elk ziekenhuis in. Inmiddels hebben we met alle zorgverzekeraars afspraken voor deze ingreep met uitzondering van zorgverzekeraar VGZ. Het is echter van belang dat deze ingreep en bijbehorende nacontroles dichtbij huis kunnen worden uitgevoerd. We rekenen erop dat we vanaf 2015 ook met VGZ tot een overeenkomst kunnen komen voor deze ingreep. Verder zijn we in gesprek met de zorgverzekeraars over behoud van complexe oncologisch-gynaecologische ingrepen in Brabant. Dit doen we samen met het Catharina Ziekenhuis. In de loop van 2014 wordt duidelijk op welke manier we deze zorg concentreren en daarmee kunnen blijven voldoen aan alle toekomstige kwaliteitseisen. Inmiddels hebben de zorgverzekeraars hun visie gepresenteerd met betrekking tot de spoedeisende zorg. Hierover is de nodige commotie in het land. Met de voor ons ziekenhuis belangrijkste zorgverzekeraars wordt gesproken over de Midden-Brabantse situatie.

34

35

JAARVERSLAG 2013

Het TweeSteden ziekenhuis levert op veel manieren een bijdrage aan een gezonde maatschappij. We houden rekening met de omgeving en nemen initiatieven om de zorg voor de patiënt in onze regio nog beter te maken. Want dat staat voorop: wij willen patiënten beter maken!

5.1 Zorg voor mensen met hart- en vaatziekten

5 gezond in De maatschappij

Het TweeSteden ziekenhuis heeft ‘zorg voor mensen met hart- en vaatziekten’ al jaren als speerpunt. Vorig jaar nam cardiologie een vlucht omdat het als een van de eerste specialismen te maken kreeg met de gevolgen van de fusie met het St. Elisabeth Ziekenhuis. Het behoeft nauwelijks toelichting dat deze verhuizing in 2013 veel voorbereiding vergde. Hoewel we in 2013 dus met veel praktische zaken te maken hadden, bleven we onze focus op het speerpunt behouden. Hart- en vaatziekten treffen een grote groep patiënten. Mensen worden steeds ouder, maar ook speelt een ongezonde levensstijl een rol. Wij proberen hart- en vaatziekten te voorkomen door risico’s in te schatten en te beheersen, bijvoorbeeld door actief de samenwerking met andere (aanverwante) specialismen te zoeken. Met name voor patiënten met hypertensie (hoge bloeddruk) kan door tijdig ingrijpen en een goed medicatievoorschrift een infarct worden voorkomen.

In ons cardiologisch centrum voerden we in 2013 820 dotterbehandelingen en 235 Fractional Flow Reserves (FFR’s) uit, samen meer dan 1.000 ingrepen. Sinds een aantal jaar implanteren we Implanteerbare Cardioverter Defibrillatoren (ICD’s). Vanaf midden jaren negentig implanteren onze cardiologen biventriculaire pacemakers ter ondersteuning van de hartfunctie bij patiënten met hartfalen. Ook mensen met verergerd hartfalen kunnen we nu helpen met een ICD. Het implantaat ondersteunt de hartfunctie, maar reanimeert daarnaast ook op het moment van een hartstilstand. Om onze vergunning te behouden, moeten we jaarlijks minimaal zestig ICD-implantaties uitvoeren. In 2012 voerden we 187 implantaties uit (pacemakers en ICD’s), in 2013 groeide dit aantal naar 200. Hiervan waren er 83 een ICD. Een hoogtepunt was voor ons de invoering van het zogeheten LifeNet-systeem. Het TweeSteden ziekenhuis krijgt sinds juni 2013 rechtstreeks hartfilmpjes doorgestuurd vanuit ambulances. Nog voordat patiënten bij het ziekenhuis arriveren, kan de interventiecardioloog zo de diagnose stellen. De interventiecardioloog ontvangt het ECG via e-mail en een iPhone-app en kan die beoordelen terwijl de ambulance nog onderweg is. Het gaat om patiënten die acuut gedotterd moeten worden.

PTCA (Dotteren)

ICD’s

1.000

100

800

80

600

60

400

40

200

20

0

2010

5.2 Zorg voor mensen met overgewicht

2011

2012

2013

0

Overgewicht is een serieus gezondheidsprobleem, waar steeds meer Nederlanders mee te maken krijgen. Ruim tien procent van de mensen heeft ernstig overgewicht, obesitas. Voor het TweeSteden ziekenhuis aanleiding om ‘Zorg voor mensen met overgewicht’ al een aantal jaar als speerpunt aan te merken. Mensen met overgewicht lopen grote risico’s op het krijgen van suikerziekte, hart- en vaatproblemen en vervroegde slijtage van gewrichten. Als het overgewicht zo groot is dat dit gezondheidsrisico’s met zich meebrengt, spreken we van morbide obesitas.

2011

2012

2013

Ook zorgverzekeraars signaleren dit gezondheidsprobleem en zij zien dan ook graag dat met name de chirurgische behandeling van morbide obesitaspatiënten geconcentreerd wordt in speciaal daarvoor aangewezen centra die deze ‘hoogcomplexe ingrepen’ kunnen verrichten. Met de zorgverzekeraars is in 2010 afgesproken dat het TweeSteden ziekenhuis het behandelcentrum wordt voor de regio MiddenBrabant, inclusief de regio’s rondom Breda en ’s-Hertogenbosch. In een periode van vier jaar moeten we uitgroeien naar een centrum waar jaarlijks 600 patiënten

36

37

JAARVERSLAG 2013

Bariatrie 600 400 200 0 2010

2011

2012

2013

Operaties 2012 Gewichtsverlies bereikt in 2013

Excl. redo*

Incl. redo

Maagband > 50% gewichtsverlies bereikt binnen 1 jaar na operatie aantal geplaatste maagbanden

3 3 8 8 38% 38%

Gastric bypass > 50% gewichtsverlies bereikt binnen 1 jaar na operatie aantal gastric bypasses

194 205 212 224 92% 92%

Gastric Sleeve > 50% gewichtsverlies bereikt binnen 1 jaar na operatie aantal gastric sleeves

3 3 4 4 75% 75%

een bariatrisch-chirurgische ingreep (zoals een maagband of gastric bypass-operatie) krijgen, inclusief state-of-the-art voor- en nazorg. Kenmerkend van de zorg die we in het Obesitas Centrum Midden-Brabant (OCMB) leveren, is dat we nauw samenwerken met andere zorgverlenende instanties en ook binnen ons eigen centrum kiezen voor een multidisciplinaire aanpak. Diëtisten, psychologen, internisten, verpleegkundigen en chirurgen dragen allemaal hun steentje bij aan de behandeling. Ook mensen die niet in aanmerking komen voor een operatie blijven we begeleiden. Afvallen vraagt immers om een blijvende aanpassing in levensstijl. Het centrum startte in 2010. De jaren daarna steeg het aantal ingrepen. In 2012 voerden we 285 ingrepen uit, in 2013 groeide dat aantal naar 444, waarvan een deel in samenwerking met de Nederlandse Obesitas Kliniek. We plaatsten vijftien maagbanden, de overige patiënten ondergingen een gastric bypass.

5.4 Zorg voor VROUW EN KIND

De zorgeenheid Vrouw en Kind levert een groot pakket aan zorg voor een brede doelgroep. Zowel moeders en hun baby’s, vrouwen met gynaecologische klachten en zieke kinderen tot 18 jaar kunnen hier terecht voor hun behandeling. Zorg voor Vrouw en Kind is ingericht volgens de uitgangspunten van Family Centered Care. In de behandeling staat het hele gezin centraal en werken we samen met de patiënt en zijn/haar naasten. Begin dit jaar kreeg het TweeSteden ziekenhuis hiervoor zelfs de eerste Gouden Smiley van Stichting Kind en Ziekenhuis (K&Z) uitgereikt. De stichting roemde ons ziekenhuis om de gezinsgerichte zorg die wij bieden en de aandacht en tijd die medewerkers hebben voor zieke kinderen en hun familie. “Het TweeSteden ziekenhuis organiseert de zorg rond het dagritme van het kind. Kind en ouders worden actief betrokken bij de behandeling en het personeel is zeer enthousiast” lichtte K&Z toe. Terra, Centrum voor geboortezorg In het verlengde van de bijzondere samen-

*Een redo in de rij van de maagband betekent dat de maagband is gerepositioneerd. Een redo in de rij van de gastric bypass betekent dat een maagband is verwijderd en een gastric bypass is uitgevoerd. Exclusief loss of follow-up patiënten.

werking tussen tien verloskundigenpraktijken, Thebe | kraamzorg en het TweeSteden ziekenhuis ging begin dit jaar het ambulante centrum voor geboortezorg van start en is kraamhotel Terra | Thebe De Meiboom in het ziekenhuis gevestigd. De verloskundigen hebben hiermee een directe lijn met de gynaecologen van het ziekenhuis. Grenzen zijn weg en de overdrachtsmomenten zijn tot een minimum beperkt. Doorverwijzing is eenvoudiger en gynaecologen houden meer spreekuren buiten de muren van het TweeSteden ziekenhuis. De expositie ‘Birth of Life’ in de centrale hal van het ziekenhuis, sloot naadloos aan bij onze aandacht voor vrouw en kind. De medewerkers van Terra, Centrum voor Geboortezorg en de afdeling Moeder en Kind hielpen fotografe Simone de Geus haar project te realiseren. Gedurende een jaar verleenden zij en pas bevallen moeders hun medewerking om kersverse wereldburgers binnen 24 uur na hun geboorte te fotograferen.

Bevallingen 1.950 1.900 1.850

5.3 Zorg voor mensen met een orthopedische zorgvraag

Het team orthopedisch chirurgen van het TweeSteden ziekenhuis staat garant voor een goede behandeling van vrijwel alle type orthopedische ingrepen. In Tilburg behandelen zij de complexe medische aandoeningen, in het Orthopedisch Centrum in Waalwijk vooral de geplande heup- en knieoperaties. De patiënten worden na een korte wachttijd behandeld, waarna ze samen met mensen die een soortgelijke ingreep ondergingen revalideren. Hierin werkt het TweeSteden

Totale knie- en heupprothesen 450 400 350

= Heupprothese

300 250

= Knieprothese

200 150 100 50 0 2009

2010

2011

2012

2013

ziekenhuis nauw samen met andere zorgleveranciers zoals fysiotherapeuten en revalidatiecentrum Schakelring. Fast Track Sinds dit jaar bieden de orthopedisch chirurgen patiënten die een nieuwe knie of heup krijgen een versneld herstelprogramma aan. De patiënt kan daardoor na een operatie binnen drie dagen naar huis. Dit nieuwe herstelprogramma heet Fast Track, omdat het herstel aanzienlijk sneller gaat dan voorheen. Bij Fast Track-operaties gebruiken de orthopeden een vernieuwd en verbeterd pijnprotocol en laten ze de patiënt eerder dan voorheen bewegen. Door het verminderen van de pijn na een operatie kan de patiënt eerder bewegen en hoeft hij hierdoor minder lang in het ziekenhuis te blijven. Orthopeden Burgers en Van den Boom lichten toe: “Om Fast Track te kunnen laten slagen, is samenwerking in het hele behandelend team, dat bestaat uit orthopedisch chirurg, anesthesist, fysiotherapeut en een verpleegkundige noodzakelijk. Iedereen heeft daarom zijn manier van werken aangepast, in het belang van een sneller en beter herstel van de patiënt.”

5.5 Zorg voor mensen met kanker 5.5 Zorg voor mensen met kanker

1.800 1.750 1.700

2009

2010

2011

2012

2013

De ontwikkelingen lopen parallel aan de landelijke trend.

Zorg voor mensen met kanker hebben we goed ingericht. We bieden zorg die bijdraagt aan kwaliteit van leven, rondom de patiënt georganiseerd is en plaatsvindt in optimale samenwerking met andere zorgverleners en patiëntenverenigingen. Sinds dit jaar verrichten we alle borstonderzoeken ‘in eigen huis’. Met behulp van een geavanceerde MRI-scanner kunnen radiologen van het TweeSteden ziekenhuis en het St. Elisabeth Ziekenhuis zelf kleine stukjes weefsel weghalen. Hierdoor hoeven patiënten voor dit zogenaamde MRI-mammabiopt niet meer naar academische ziekenhuizen in Rotterdam of Utrecht te worden doorverwezen. We zijn blij met deze ontwikkeling, omdat

we mensen nu het complete zorgtraject op hun vertrouwde mammapoli kunnen aanbieden. Dichtbij wat kan, centraal wat moet Mede ingegeven door landelijke ontwikkelingen presenteerden de Raden van Bestuur en de Stafbesturen van de algemene ziekenhuizen in Midden-Brabant in 2011 een gezamenlijke visie op oncologische zorg. Kwaliteit, veiligheid en doelmatigheid zijn voor ons sterke drijfveren om samen het regionale zorgaanbod te optimaliseren. Daarbij zijn concentreren en spreiden essentiële steekwoorden: ‘dichtbij wat kan en centraal wat moet’. Al voor de fusie van de twee Tilburgse ziekenhuizen zijn in 2012 de voorbereidingen getroffen voor

38

39

JAARVERSLAG 2013

de oprichting van een Oncologisch Centrum, het huidige Oncologie Midden-Brabant (OMB). Voor alle tumorsoorten zijn stadsbrede werkgroepen opgericht die eenduidige zorgpaden ontwikkelen. Ook zijn voor alle tumorsoorten eind 2013 stadsbrede multidisciplinaire overleggen geïmplementeerd. Mede hierdoor voldoen we aan de criteria die de Stichting Oncologische Samenwerking stelt.

5.6 Zorg voor de ouder wordende mens

Het TweeSteden ziekenhuis profileert zich als een ouderenvriendelijk ziekenhuis. En met succes, zo bleek. In 2013 ontving het ziekenhuis het keurmerk Seniorvriendelijk Ziekenhuis. In het najaar van 2012 en het voorjaar van 2013 bezochten seniorscouts op initiatief van de gezamenlijke ouderenbonden de Nederlandse ziekenhuizen. Zij lichtten ze door op ouderenvriendelijke kenmerken. Het blijkt dat het TweeSteden ziekenhuis absoluut oog heeft voor kwetsbare ouderen en dat de zorg is afgestemd op hun wensen en behoeften. De belangrijkste van de vijftien kwaliteitsaspecten van seniorvriendelijke zorg is de screening op geriatrische problemen en

5.7 Zorg in een duurzaam jasje

Het TweeSteden ziekenhuis produceert 70 ton (70.000 kg) swill-afval per jaar. Per ton afval wordt 150 m3 biogas gemaakt: voor het TweeStedenafval betekent dit een productie van 10.500 m3 biogas per jaar. Hiermee kan (ongeveer) een: • Personenwagen 157.500 km rijden; • Bestelbus 105.000 km rijden; • Vrachtwagen 21.000 km rijden.

Duurzaamheid en zorg voor behoud van milieu spelen een steeds grotere rol binnen het TweeSteden ziekenhuis. We streven ernaar zo veel mogelijk duurzaam in te kopen en hadden bij de nieuwbouw die we dit jaar afrondden veel aandacht voor milieuaspecten. Ook onze medewerkers betrekken we bij deze cultuuromslag. Met de campagne ffdimmen maken we hen bewust van zaken als energiebesparing en andere milieu- en duurzaamheidsaspecten. De speciaal ingerichte website www. tszenergie.nl informeert de medewerkers over dit onderwerp. In 2013 zag ‘Duurzame dinsdag’ het levenslicht. Elke eerste dinsdag van de maand wordt een aspect van duurzaamheid breed bij het personeel onder de aandacht gebracht. In december deelden we bijvoorbeeld pompoensoep uit, met daarbij een flyer met duurzame recepten, waarin biologische en streek- en seizoensgebonden producten centraal staan. Rond Sinterklaas vonden medewerkers die hun computer, printer en verlichting goed hadden afgesloten en uitgezet een handje pepernoten op hun bureau.

Het brede oncologische zorgveld, de kankerpatiëntenbeweging en andere betrokken partijen presenteerden in de loop van 2013 ook hun visie op een optimale inrichting van het oncologische landschap. In Midden-Brabant is de afgelopen periode geanticipeerd op dit pleidooi voor herinrichting van het oncologisch zorglandschap vanuit integrale ketenzorg, samenwerking vanuit Comprehensive Cancer Networks (CCN) en regionalisering.

laagdrempelige medebehandeling door het geriatrisch consultatieteam. Bij opname van een oudere patiënt is het voor de opnemende hulpverlener niet meteen duidelijk of er sprake is van een kwetsbare oudere. Het TweeSteden ziekenhuis screent daarom elke (oudere) patiënt aan de hand van een vragenlijst. Daarmee is een kwetsbare oudere snel herkend en kan de hulpverlener direct aangepaste zorg bieden. Daarnaast heeft het ziekenhuis een speciaal geriatrieteam dat ziekenhuisbreed kwetsbare ouderen en hun behandelend team ondersteunt. In het kader van de fusie met het St. Elisabeth Ziekenhuis starten we in 2014 met de consultatieve functie geriatrie in het St. Elisabeth Ziekenhuis.

Swill Al in 2012 werd het milieubeleidsplan vertaald naar tien concrete acties, waar we sinds dat moment actief aan werken. Onder meer energiegebruik, meer biologische en diervriendelijke voeding inkopen en afvalbeleid stonden hoog op die actiepuntenlijst. Dit jaar realiseerde het duurzaamheidsteam de komst van een swill-afvalverwerkingsinstallatie. In plaats van het keukenafval en etensresten, swill genoemd, als huishoudelijk afval af te voeren, kiest het TweeSteden ziekenhuis ervoor het te vermalen. Hierna wordt het opgeslagen in een ondergrondse tank met een inhoud van tien kubieke meter. Wanneer de tank vol is, wordt hij geleegd en afgeleverd bij een biogascentrale. Deze zet het afval om in biogas. Het overblijfsel wordt toegepast als compost. Naast de opwekking van biogas wordt hiermee negentig procent afvalvolume verminderd. Ook wordt door verbruik van de afvalinstallatie CO2-uitstoot verminderd omdat het niet als huishoudelijk afval wordt verbrand.

5.8 Zorg over de grenzen

Het ziekenhuis heeft al jaren de stichting TweeSteden over de Grenzen. Met ruggensteun van deze stichting zetten medewerkers zich op allerlei manieren in om zorgprojecten in Tanzania en Oekraïne te steunen. TweeSteden over de grenzen genereerde dit jaar inkomsten met de opbrengst van de verkoop van kaarten voor de nieuwjaarsreceptie. Daarnaast stimuleren we kennisoverdracht. Dit jaar kwamen diverse medewerkers uit Lviv (Oekraïne) en Same (Tanzania) op werkbezoek in ons ziekenhuis. Een SEH-verpleegkundige en een CCU-verpleegkundige uit ons ziekenhuis vestigden zich voor drie maanden in Tanzania, om te werken in het Same District Hospital.

40

41

JAARVERSLAG 2013

6.1 personeelsbeleid

In onze organisatie maken mensen het verschil. Artsen, verpleegkundigen, koks, schoonmakers en alle anderen bepalen de kwaliteit van het ziekenhuis. Soms duidelijk zichtbaar, maar vaak ook achter de schermen dragen medewerkers bij aan de kwaliteit van de zorg die we leveren. Het TweeSteden ziekenhuis probeert voor al die belangrijke mensen een inspirerende en gezonde werkomgeving te creëren. Goed voor onze patiënten zorgen, in een omgeving waarin zij zich prettig voelen, dat is wat we willen. Hiervoor stellen wij onszelf hoge eisen, ook op personeels-

gebied. We besteden veel aandacht aan het aantrekken, ontwikkelen en behouden van gemotiveerde en kwalitatief goede medewerkers. Zij moeten als individu, maar ook binnen een team bijdragen aan de organisatieontwikkeling die we voor ogen hebben. Om ons te blijven ontwikkelen, doelstellingen te behalen en ons imago waar nodig te verbeteren, stimuleren we onze medewerkers zich te blijven ontwikkelen. Dit houdt onze 2.300 medewerkers flexibel, vitaal en competent tijdens hun carrière in het TweeSteden ziekenhuis.

Het personeelsbeleid van het TweeSteden ziekenhuis is gestoeld op een aantal pijlers, te herleiden naar de kerncompetenties van het ziekenhuis: professioneel, zorgzaam, samenwerkend en resultaatgericht. Het beleid is er op gericht om zorg te dragen voor kwantitatief voldoende medewerkers en het boeien, binden en ontwikkelen van kwalitatief goede en duurzaam inzetbare medewerkers, in alle fasen van hun leven.

Er is een nieuwe arbeidsmarktcampagne ontwikkeld, met aantrekkelijke standaarden voor vacatures, en maatwerkacties voor doelgroepen met schaarste. Om in te kunnen spelen op de schommelende vraag naar zorg, is meer aandacht besteed aan de manier waarop afdelingen op het gebied van personeel ingericht zijn. Op afdelingen wordt nu geroosterd op basis van een vaste kern van 96 procent, met een flexibele schil die meebeweegt met de productie en de vraag.

In het kader van het thema De gezonde instelling is op personeelsvlak een aantal acties bedacht om de medewerkers van het TweeSteden ziekenhuis mentaal en fysiek gezond te houden. Zo namen we deel aan de landelijke traploopweek en hielden we diverse mindfulnessbijeenkomsten. Hierin leerden medewerkers hoe ze werk en privé gezond in balans kunnen houden. Ook was er weer een cursus ‘stoppen met roken’ en kreeg iedereen, zoals elk jaar, de mogelijkheid zich te laten vaccineren tegen de griep. Na het succes van de eerste editie in 2012, vond ook dit jaar een zeer geslaagd sportevent plaats. Driehonderd medewerkers leverden op 13 juni een sportieve strijd bij de wipe out, de kantelmuur, het rokjesvoetbal en de skippyslang. Na alle inspanning ging de barbecue aan en bleek maar weer eens dat sport verbroedert.

6 gezond personeel

6.2 Streven naar een laag ziekteverzuim

Het afgelopen jaar besteedden we in Management Developmenttrajecten veel aandacht aan het omgaan met verzuim. Leidinggevenden kregen handvatten om zieke medewerkers goed te begeleiden bij hun herstel. Zo nemen zij snel contact op bij verzuim, signaleren zij vroegtijdig potentiële verzuimers, voeren ze verzuimgesprekken

Waarborgen garantie van bekwaamheid verpleegkundigen Verpleegkundigen moeten aantoonbaar werken aan hun bekwaamheid. Met het project Waarborgen garantie van bekwaamheid verpleegkundigen realiseerden we een centraal overzicht, zodat voortaan gemeten kan worden of verpleegkundigen daadwerkelijk hun bekwaamheid op peil houden. Stimuleren en trainen van gastgerichtheid Gastgerichtheid is één van de hoofdthema’s van het ziekenhuis. De teamleider heeft een spilfunctie in het stimuleren en attenderen van medewerkers op hun gastgericht gedrag. Het Leerhuis coachte en trainde dit jaar bijna alle teamleiders, zodat zij goed toegerust zijn deze rol op te pakken. In 2014 wordt dit project afgerond.

met frequent verzuimers en helpen zij medewerkers bij hun reïntegratie. Zij hebben een toolbox tot hun beschikking, waarmee zij geholpen worden bij het omgaan met een diversiteit aan zieke medewerkers. Het ziekteverzuim is afgelopen jaar wederom gedaald naar een niveau van 3,7%. Een prachtig resultaat, afgezet tegen het landelijk gemiddelde van 4,1%.

42

43

JAARVERSLAG 2013



Ziekteverzuim

In toekomstplannen die medewerkers betreffen, streven we na dat deze positieve aspecten gewaarborgd blijven.

6,0%

Ontwikkelpunten verbeteren Uit de opmerkingen die mensen konden plaatsen, komt naar voren dat we af en toe wat meer mogen stilstaan bij successen. We hebben afgesproken dat de leden van het management elkaar hier op attenderen en dat we zichtbaarder aanwezig willen zijn als dit wenselijk is. Daarnaast nemen we als les uit het MTO mee dat medewerkers waarde hechten

5,5% 5,0% 4,5% 4,0% 3,5%

aan een duidelijke organisatiestructuur. Er wordt regelmatig aangegeven dat er te veel managementlagen zijn. We nemen deze opmerkingen mee bij de herziening van de organisatiestructuur als gevolg van de fusie. De parkeergelegenheid rondom het ziekenhuis is een punt van aandacht. We verbeteren de belijning van de parkeerplaatsen en creëren extra plaatsen. Daarnaast stimuleren we medewerkers op de fiets te komen, dit sluit ook aan bij ons streven een gezonde instelling te zijn.

3,0% 2009

6.3 Ontwikkelen van management

6.4 Medewerkerstevredenheidsonderzoek (MTO)

2010

2011

2012

2013

Voor medisch managers en teamleiders wordt hun rol als leidinggevende steeds belangrijker. Om hen beter in staat te stellen deze taak goed te kunnen uitoefenen, bieden we hen op maat gemaakte Management Developmentprogramma’s aan. In 2012 is een start gemaakt met het ontwikkelen en uitvoeren van dit traject voor alle teamleidinggevenden. In 2013 volgde een groot deel van de teamleiders en hoofden het nieuwe MD-programma. In 2014 heeft elke leidinggevende aan het MD-traject deelgenomen. Bijzonder aan het traject is dat de leden van het Managementteam en de Raad van Bestuur elk verantwoordelijk zijn voor de inhoud en de presentatie van een module in het traject. Zo verbindt de organisatie theorie en TweeSteden-praktijk aan elkaar. Teamleiders krijgen door veel praktijkoefening met casussen uit de praktijk sneller een beeld van hun eigen sturende rol in het ziekenhuis.

Voor de medisch managers is samen met de Academie voor Medisch Specialisten een geaccrediteerd MD-traject opgestart. Ook hieraan werkten de Raad van Bestuur, het stafbestuur en de managers mee om de medisch managers verder te ontwikkelen in hun managementvaardigheden in de context van het TweeSteden ziekenhuis. De helft van de medisch managers heeft aan het traject deelgenomen. Komend jaar wordt dit traject ook aan de overige medisch managers aangeboden.

In maart 2013 onderzochten we in samenwerking met Management Instituut Nederland de tevredenheid van de medewerkers van het TweeSteden ziekenhuis. 1221 respondenten vulden een enquête in, een responspercentage van 48%. Het onderzoek laat zien dat medewerkers over het algemeen zeer tevreden zijn.

De positieve dingen vasthouden! De komende jaren verandert er veel. Dit beïnvloedt het werk van veel mensen. In zo’n dynamische tijd is het belangrijk om de positieve zaken vast te houden. Daar doen we met zijn allen ons best voor. Het gaat dan om onderwerpen zoals de duidelijkheid van verantwoordelijkheden en de vrijheid van handelen die mensen ervaren in hun werk, de motivatie die ze voelen, het gevoel dat hun werk nuttig is en de trots op hun werk, de goede verstandhouding met de direct leidinggevenden, en ook het imago en de gastgerichtheid van het ziekenhuis.

De resultaten van het onderzoek zijn in de meeste teams besproken en hebben tot diverse plannen en acties geleid. Ziekenhuisbreed spraken we het volgende af:

Een deelnemer na afloop: ‘Als medisch specialist ben ik goed opgeleid in mijn vak. Toen ik medisch manager werd, merkte ik dat ik een plek in de organisatie kreeg waarin ik kan bijdragen aan strategisch beleid. Daar was ik onvoldoende op voorbereid. Na het MD-traject spreek ik meer de managementtaal en merk ik dat ik in contacten met de lijn een meer gelijkwaardige en betere gesprekspartner ben geworden.’

6.5 Het Leerhuis

Het TweeSteden ziekenhuis heeft ook een erkenning voor de volgende medische opleidingen: Cardiologie Chirurgie Geriatrie Gynaecologie GZ psycholoog Interne geneeskunde Klinische fysica Klinisische psychologie Neurologie Psychiatrie SEH- arts Ziekenhuisapotheker In totaal worden jaarlijks 57 arts-assistenten opgeleid tot medisch specialist. Daarnaast bieden we stageplaatsen aan coassistenten.

Zonder goed geschoold personeel geen excellente zorg! De opleidingsactiviteiten van het TweeSteden ziekenhuis zijn ondergebracht in het Leerhuis. Een team van ervaren opleidingsadviseurs draagt zorg voor beroeps- en bedrijfsopleidingen en verzorgt daarnaast maatwerktrainingen. In die eerste categorie, de beroepsgerichte opleidingen, staan twaalf medische opleidingen garant voor gediplomeerd personeel. De ruim dertig bedrijfsopleidingen zorgen ervoor dat de kennis van onze medewerkers up-to-date blijft. Er loopt een Management Developmenttraject voor de teamleiders, hoofden en voor de medisch managers. In 2013 rondden vijf groepen teamleiders en één groep medisch managers hun traject af. Ook is een groot aantal zorgafdelingen getraind op gastgerichtheid. Opleidingen als vitale functieleer zijn erg in trek. Dit is een bijscholing voor verpleegkundigen waarin ze zich bekwamen in hun deskundigheid. In sommige gevallen voldoet een standaard training niet en is maatwerk meer op zijn plaats. Die ruimte is er. Het Leerhuis beschikt over gekwalificeerde coaches die individuen, maar ook groepen begeleiden wanneer dat nodig is. Arbeidsmarkt Het TweeSteden ziekenhuis is een algemeen opleidingsziekenhuis. Wij leiden mensen op zodat we ook in de toekomst een beroep kunnen doen op goed opgeleide zorgkrachten. De Verpleegkundige Opleiding Ziekenhuizen (VOZ) en de Hogere Verpleegkundige Opleiding Ziekenhuizen (HVOZ) zijn een goed voorbeeld van toekomstgericht met de arbeidsmarkt bezig zijn. De VOZ is een opleiding die is ontstaan door een unieke samenwerking tussen het TweeSteden ziekenhuis, het St. Elisabeth Ziekenhuis en het ROC Tilburg.

Via deze opleiding wordt de student opgeleid tot verpleegkundige in een algemeen ziekenhuis. Gedurende de eerste twee jaar loopt hij of zij stage in beide Tilburgse ziekenhuizen. Vanaf het derde jaar krijgt de student een leer-arbeidsovereenkomst met beide ziekenhuizen. Het TweeSteden ziekenhuis verzorgt het praktijkgedeelte van de HVOZ (hbo-opleiding tot ziekenhuisverpleegkundige). De theorie van deze opleiding neemt Avans Hogeschool in ’s-Hertogenbosch voor haar rekening. Door het ontwikkelen van de VOZ, de HVOZ en aansluitingstraject VOZ-HVOZ worden verpleegkundigen in het TweeSteden ziekenhuis en het St. Elisabeth Ziekenhuis branchespecifiek opgeleid. Dit verhoogt de kwaliteit van de verpleegkundige zorg. In totaal hebben jaarlijks rond de 250 leerlingen een opleidingsplaats voor verpleegkundige (mbo en hbo) in ons ziekenhuis en komen er ongeveer zeventig leerlingen voor stages vanuit andere opleidingen. Daarnaast heeft het TweeSteden ziekenhuis een erkenning als opleidingsplaats voor diverse gespecialiseerde verpleegkundige vervolgopleidingen zoals: OK-anesthesie, OK-assistent, gipsverbandmeester, ziekenhuishygiënist, IC-verpleegkundige, Cardiac care, SEH-verpleegkundige, obestetrieverpleegkundige, kinderverpleegkundige, radiologisch laborant, CSA-medewerker, geriatrieverpleegkundige, apothekersassistent en longfunctie. In totaal bieden we jaarlijks aan ongeveer zeventig studenten een opleidingsplaats.

45

JAARVERSLAG 2013

7.1 financiële positie

Het TweeSteden ziekenhuis wil een financieel gezonde instelling zijn. Dit zien we als een randvoorwaarde voor het realiseren van de andere pijlers van een gezonde instelling. Voor het aantrekken van financiering voor onze investeringen vragen het waarborgfonds (voor borging van de leningen) en de banken een gezonde financiële positie van het ziekenhuis.

Dit wordt beoordeeld door het toetsen van bepaalde indicatoren aan de daarvoor gestelde normen. Het waarborgfonds heeft als indicator het weerstandsvermogen. De banken hanteren het weerstandsvermogen, solvabiliteit en Netdebt/EBITDA. Alle kengetallen laten een zeer positief beeld zien en hebben zich in 2013 goed ontwikkeld. Dit heeft met name te maken met het positieve resultaat.

• Weerstandsvermogen = eigen vermogen / omzet (de mate waarin een organisatie over een buffer beschikt om eventuele verliezen op te vangen) • Solvabiliteit = eigen vermogen / totaal vermogen (de mate waarin een organisatie over een buffer beschikt om eventuele verliezen op te vangen) • Net debt/EBITDA = netto schuld/ winst voor aftrek rente en afschrijvingen (dit kengetal geeft aan of er voldoende operationele kasstromen worden gegenereerd om aan de rente- en aflossingsverplichtingen te kunnen voldoen). Solvabiliteit

Weerstandsvermogen

Net debt/EBITDA

30,00%

30,00%

4,50

25,00%

25,00%

4,00

20,00%

20,00%

15,00%

15,00%

10,00%

10,00%

5,00%

5,00%

0,00%

3,50 3,00 2,50

0,00% 2010

Solvabiliteit

2011

2012

2013

2010

Norm: > 17,5%

2011

Weerstandsvermogen

2012

2,00

2013

1,50

Norm: > 15%

1,00

7 gezondE FINANCIËn

2010

2011

Net debt/EBITDA

7.2 Resultaat en omzetontwikkeling

De resultaatontwikkeling van de laatste vijf jaar laat een stijgend beeld zien. Het jaar 2013 laat ondanks de vele onzekerheden door de overgang naar prestatiebekostiging en meer marktwerking een flink positief resultaat zien. De sterkere stijging van het resultaat ten opzichte van voorgaande jaren wordt onder meer veroorzaakt door

Resultaat In miljoen

44

4,0%

6,0

3,0%

4,0

2,0%

2,0

1,0%

2009

2010

2011

2013

Norm: < 4.0

een nagekomen transitiebedrag over 2012 en 2013. De omzet laat een geleidelijk stijgende lijn zien over de laatste vijf jaar. De grote stijging van 2011 naar 2012 wordt voor een groot deel veroorzaakt door de verschuiving van bepaalde dure geneesmiddelen die in 2011 nog door de eerste lijn werden verstrekt (€ 7 miljoen).

Resultaat in % van omzet

8,0

0

2012

2012

2013

0,0%

2009

2010

2011

2012

2013

46

47

JAARVERSLAG 2013

Omzet In miljoen 200,00 150,00 100,00 50,00

2009

2010

2011

7.3 Productieontwikkeling

De ontwikkeling van het marktaandeel van het TweeSteden ziekenhuis in de regio Midden-Brabant is hiernaast weergegeven (betreft jaar 2012).

Omzet (x € 1 miljoen)

2012

2013

2009

151,00

2010

165,00

2011

160,00

2012

179,00

2013

186,00

Voor het eerst sinds jaren zien de ziekenhuizen in 2013 de behandelingen van bepaalde patiëntengroepen dalen. Met name op de SEH is een vermindering te zien van de patiënt die een van de lichtere behandeling nodig had. Wellicht heeft dit te maken met een hoger eigen risico dat veel patiënten hebben opgenomen in hun zorgverzekering. Deze zelfverwijzende patiënten gaan nu eerst naar de huisartsenpost, wat wij als een goede ontwikkeling zien. We zien een stijging van patiënten die een zwaardere behandeling moeten ondergaan. Dit heeft

Hieronder wordt de omzet van zorgproducten per specialisme weergegeven:

te maken met onze speerpunten. De groei bij onze bariatrische ingrepen (mensen met ernstig overgewicht) is het gevolg van het steeds meer concentreren van deze zorg en een nog steeds groeiende populatie die met overgewicht te maken heeft. Ook zien we een stijging bij onze dotterbehandelingen. In 2013 heeft dit met name te maken met de verdergaande samenwerking met het St. Elisabeth Ziekenhuis. Patiënten die voorheen werden doorverwezen naar het Amphia ziekenhuis, worden vanaf 2013 in het TweeSteden ziekenhuis behandeld.

Zorgproduct

Chirurgie Cardiologie Interne geneeskunde Orthopedie Gynaecologie Neurologie Longgeneeskunde Geriatrie Pediatrie Urologie K-N-Oorheelkunde Gastro-enterologie Huidziekten Oogheelkunde Reumatologie Plastische chirurgie Radiologie Neurochirurgie Anesthesiologie Revalidatie Psychiatrie

PCI (dotteren) Geriatrie klinisch Bariatrie Totale knie ICD Totale heup Bevallingen Trauma CVA Thoracale klachten Sectio (keizersnede) Hart, Vaat, Ischemie Colon Operatie knie Galblaas COPD Acuut hartfalen Pacemaker Neonatologie Cataract (ooglens) €10

€20

7.4 Investeringen

Hieronder de omzet van de twintig grootste zorgproducten :

Specialismen

0

In 2012 daalde het marktaandeel in het noordelijk deel. Dit heeft te maken met de opening van het vernieuwde Jeroen Bosch Ziekenhuis. We zien een duidelijke stijging in de gemeenten Dongen en Gilze en Rijen. Dit is het gevolg van de ontwikkelingen van de locatie van het Amphia Ziekenhuis in Oosterhout. Verder stijgt het aandeel van het TweeSteden ziekenhuis in de gemeenten ten zuiden van Tilburg. Dit is een trend die in 2013 verder doorgaat, onder meer door de bestuurlijke fusie met het St. Elisabeth Ziekenhuis.

€30

Opbrengst ziekenhuisdeel afgesloten DBC in miljoen

De laatste jaren zagen bezoekers van het TweeSteden ziekenhuis dat het ziekenhuis een grote renovatie onderging. De locatie Waalwijk is bijna geheel vernieuwd, met uitzondering van een deel van de begane grond. Dit laatste onderdeel van de verbouwing van deze locatie kende wat uitstel. In eerst instantie om zelf een goede inventarisatie uit te voeren wat de wensen van de diverse specialismen precies waren. Inmiddels is besloten dat ook afstemming met het St. Elisabeth Ziekenhuis moest plaatsvinden in het kader van de bestuurlijke fusie. Hierna worden de verbouwplannen uitgevoerd.

Investeringen In miljoen €25 €20 €15

€5 €0 2008 €1

€2

€3

€4

€5

Opbrengst ziekenhuisdeel afgesloten DBC in miljoen

Op de locatie Tilburg starten we in 2014 met de (ver)bouw van de afdeling Psychiatrie en de verpleegafdeling Geriatrie. Hierna hebben beide locaties van ons ziekenhuis een compleet nieuw uiterlijk en ontvangen we patiënten de komende jaren in een moderne omgeving. Hieronder worden de daarmee gepaard gaande investeringsbedragen vermeld. In totaal is dit een investeringsbedrag van € 73 miljoen. De leningen die voor deze investeringen zijn aangetrokken, zijn allemaal geborgd door het waarborgfonds. In het lange termijnfinancieringsplan zijn de investeringen voor 2014 opgenomen.

€10

0

Op locatie Tilburg maken patiënten momenteel gebruik van een compleet nieuw beddenhuis (verbouw 2008 tot en met 2011), een moderne OK die aan alle inspectie-eisen ruimschoots voldoet en vanaf begin 2013 van een nieuwe entree met bezoekersrestaurant. In april 2013 openden we het nieuwe polikliniekgebouw. Eind 2013 is het oude poligebouw geheel gerenoveerd en kreeg het een functie als bestuursgebouw.

2009

2010

2011

2012

2013

2014

48

49

JAARVERSLAG 2013

8.1.1 BALANS PER 31 DECEMBER 2013 TWEESTEDEN ZIEKENHUIS (x €1.000) ACTIVA Vaste activa Materiële vaste activa (1) Financiële vaste activa (2) Vlottende activa Voorraden (3) Onderhanden werk zorgproducten (4) Vordering uit hoofde van financieringstekort (5) Te vorderen transitiebedrag (6)

8 JAARREKENING 2013

31-12-2013

119.070 303

31-12-2012

121.550 673 119.373

3.459

122.223

3.303

5.434

5.134

635

477

3.140

-

Vorderingen en overlopende activa (7)

29.770

29.931

Liquide middelen (8)

10.240

PASSIVA Eigen vermogen (9) Coll. gefin. vermogen Vrij vermogen Voorzieningen (10) Langlopende schulden (11) Kortlopende schulden en overlopende passiva - financieringsoverschot (12) - honorarium lumpsum (13) - overige schulden (14)

31-12-2013

33.969 10.630

31-12-2012

27.146 10.285 44.599

37.431

10.774

5.826

57.085

65.309

-

5.168

-

1.452

59.593

48.979 59.593

55.599

172.051

164.165

3.097 52.678

41.942

172.051

164.165

50

51

JAARVERSLAG 2013

8.1.2 RESULTATENREKENING 2013 TWEESTEDEN ZIEKENHUIS (x €1.000)

8.1.3 KASSTROOMOVERZICHT (x €1.000)

Bedrijfsopbrengsten: 2013

2012

Zorgproducten B-segment (15)

114.841

104.010

Zorgproducten A-segment (16)

10.621

19.430

2013

2012

Kasstroom uit operationele activiteiten • Resultaat Opbrengsten uit hoofde van te verrekenen transitiebedrag medisch specialistische zorg (17) Honorarium specialisten in loondienst (18) Honorarium vrijgevestigde specialist (AAN decl) (19)

3.140

-

13.531

14.544

66

68

24.599

23.691

• Uitkering vermogen Gasthuis Aanpassingen voor: • Afschrijvingen materiële vaste activa • Mutatie voorzieningen

OVP’s en add-on (20) Omzet zorgproducten GGZ (21)

7.121 47

15.480

-156

883

• Mutatie onderhanden werk zorgproducten

-300

575

161

7.279 -1.326

179

Subsidies (opleidingsfonds/stagefonds) (23)

7.746

5.974

• Vorderingen

Overige bedrijfsopbrengsten (24)

6.744

6.789

• Financieringsverschil (incl. transactiebedrag)

-8.466

• Kortlopende schulden (excl. schulden aan banken)

10.550

Personeelskosten (25)

-5.264 1.789 29.385

179.370

Bedrijfskosten:

20.032

Veranderingen werkkapitaal • Voorraden

34

185.773

4.227 20.428

4.685

Som der bedrijfsopbrengsten

15.805

4.948

4.451

Aanpassing budget voorgaande jaren (22)

3072

2.147 25.251

Kasstroom uit investeringsactiviteiten 98.316

100.367

• Investering in im- en materiële vaste activa

Honorariumkosten vrijgevestigde specialist (AAN decl)(26)

66

68

Afschrijvingen op immateriële en materiële vaste activa (27)

15.292

15.614

• Investering in financiële vaste activa

Overige bedrijfskosten (28)

62.629

57.098

• Desinvesteringen in financiële vaste activa

• Desinvesteringen in im - en materiële activa

-13.003

-28.105

3

-

-646

-117

1.016

6 -12.630

Som der bedrijfskosten

176.303

173.147

9.470

6.223

-2.349

-3.151

7.121

3.072

-28.216

Kasstroom uit financieringsactiviteiten Resultaat uit gewone bedrijfsvoering

• Nieuw opgenomen leningen Financiële baten en lasten (29)

• Aflossing langlopende schulden Resultaat

Mutatie geldmiddelen Resultaatbestemming Reserve aanvaardbare kosten Niet collectief gefinancierd vrij vermogen

6.823

2.713

298

359

7.121

3.072

3.063

14.500

-12.289

-9.046 -9.226

5.454

7.529

2.489

52

53

JAARVERSLAG 2013

8.1.4 GRONDSLAGEN VAN WAARDERING EN RESULTAATBEPALING 8.1.4.1. ALGEMEEN Deelnemingen

Het TweeSteden ziekenhuis heeft een deelneming in de volgende vennootschappen (in euro’s): Deelneming Statutaire E.V. Resultaat vestigingsplaats 31-12-2013 2013 • Poliklinische Apotheken Midden-Brabant B.V. 100% Tilburg -147.183 -149.646 • 2Serve Kliniek Plastische Chirurgie B.V. 100% Tilburg -147.183 -149.646 Gezien de geringe omvang van de deelnemingen worden deze niet mee geconsolideerd.

Bestuurlijke fusie Op 14 augustus 2013 heeft een bestuurlijke fusie plaatsgevonden tussen het TweeSteden ziekenhuis en het St. Elisabeth ziekenhuis. Beide ziekenhuizen zijn tot de datum van de juridische fusie aparte rechtspersonen. Beide ziekenhuizen brengen een eigen jaarrekening uit. Tevens zal een geconsolideerde jaarrekening van de beide ziekenhuizen worden opgesteld. Voor de geconsolideerde cijfers verwijzen we naar de jaarrekening van stichting SAZIM.

Stelselwijziging Tot en met boekjaar 2012 is het ziekenhuisdeel van het onderhanden werk zorgproducten gewaardeerd tegen de kostprijs van de tot op dat moment uitgevoerde zorgactiviteiten. Met ingang van 2013 wordt de onderhanden werkpositie van de zorgproducten bepaald op basis van de opbrengstwaarde van het afgeleid product. In boekjaar 2013 vond een bestuurlijke fusie plaats met het St. Elisabeth ziekenhuis. De waarderingsgrondslagen van de beide ziekenhuizen zijn om die reden op elkaar

afgestemd. Als gevolg hiervan wordt vanaf 2013 geen voorziening groot onderhoud voor het ziekenhuisgebouw gevormd. Op basis van RJ 140.211/140.213 dienen deze stelselwijzigingen met terugwerkende kracht plaats te vinden; de vergelijkende cijfers zijn omwille van de vergelijkbaarheid herzien. De stelselwijzigingen worden retrospectief toegepast. Het cumulatieve effect hiervan met betrekking tot voorgaande perioden is rechtstreeks verwerkt in het eigen vermogen aan het begin van het boekjaar 2013. De volgende balansposten zijn gewijzigd:

Overige verbonden rechtspersonen De stichting “TweeSteden over de grenzen” is een zelfstandige stichting, inhoudelijk ver31-12-2012 correctie 01-01-2013 bonden aan het ziekenhuis. Met ondersteuOnderhanden werk zorgproducten 2.692 2.442 5.134 ning van deze stichting zetten medewerkers Voorziening groot onderhoud 3.969 2.917 1.052 zich op allerlei manieren in om zorgprojecCollectief gefinancierd vermogen 21.787 5.359 27.146 ten in Tanzania en Oekraïne te steunen. Kasstroomoverzicht Grondslagen voor het opstellen van Het kasstroomoverzicht is opgesteld op de jaarrekening basis van de indirecte methode. De jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met de Regeling verslaggeving WTZi, de Richtlijnen voor de Jaarverslaggeving, in het bijzonder RJ 655 inzake de jaarverslaggeving door zorginstellingen, en 8.1.4.2. WAARDERINGSGRONDTitel 9 Boek 2 BW. SLAGEN Baten worden in de winst-en-verliesrekeVoor zover niet anders is vermeld, worden Continuïteitsveronderstelling ning opgenomen wanneer een vermeeractiva en passiva opgenomen tegen nominaDe (landelijke) controleverklaring met dering van het economisch potentieel, le waarde. beperking wegens de omzetonzekerheden samenhangend met een vermeerdering leidt tot een ‘breach’ van de bankovereenvan een actief of een vermindering van een Een actief wordt in de balans opgenokomsten. De jaarrekening is opgesteld verplichting, heeft plaatsgevonden, waarvan men wanneer het waarschijnlijk is dat de op basis van continuïteitsveronderstelling de omvang betrouwbaar kan worden vasttoekomstige economische voordelen naar mede op basis van een verkregen waiver gesteld. Lasten worden verwerkt wanneer de instelling zullen toevloeien en de waarde van de huisbankier. een vermindering van het economisch daarvan betrouwbaar kan worden vastge potentieel, samenhangend met een verminsteld. Een verplichting wordt in de balans Vergelijking met voorgaand jaar dering van een actief of een vermeerdering opgenomen wanneer het waarschijnlijk is De grondslagen van waardering en van revan een verplichting, heeft plaatsgevonden, dat de afwikkeling daarvan gepaard zal gaan sultaatbepaling zijn ongewijzigd ten opzichte waarvan de omvang betrouwbaar kan met een uitstroom van middelen die ecovan voorgaand jaar, met uitzondering van worden vastgesteld. nomische voordelen in zich bergen en de onderstaande stelselwijziging. Indien een transactie ertoe leidt dat nageomvang van het bedrag daarvan betrouw noeg alle of alle toekomstige economische baar kan worden vastgesteld.

voordelen en alle of nagenoeg alle risico’s met betrekking tot een actief of verplichting aan een derde zijn overgedragen, wordt het actief of de verplichting niet langer in de balans opgenomen. Verder worden activa en verplichtingen niet meer in de balans opgenomen vanaf het tijdstip waarop niet meer wordt voldaan aan de voorwaarden van waarschijnlijkheid van de toekomstige economische voordelen en/of betrouwbaarheid van de bepaling van de waarde. De opbrengsten en kosten worden toegerekend aan de periode waarop zij betrekking hebben. De jaarrekening wordt gepresenteerd in euro’s, de functionele valuta van de instelling. Alle financiële informatie in euro’s is afgerond op het dichtstbijzijnde duizendtal. Schattingen De opstelling van de jaarrekening vereist dat het management oordelen vormt en schattingen en veronderstellingen maakt die van invloed zijn op de toepassing van grondslagen en de gerapporteerde waarde van activa en verplichtingen, en van baten en lasten. De daadwerkelijke uitkomsten kunnen afwijken van deze schattingen. De schattingen en onderliggende veronderstellingen worden voortdurend beoordeeld. Herzieningen van schattingen worden opgenomen in de periode waarin de schatting wordt herzien en in toekomstige perioden waarvoor de herziening gevolgen heeft. Materiële vaste activa De materiële vaste activa worden gewaardeerd tegen verkrijgings- of vervaardigingsprijs onder aftrek van cumulatieve afschrijvingen en cumulatieve bijzondere waardeverminderingen. De afschrijvingstermijnen zijn gebaseerd op de verwachte levensduur van het vast actief. De afschrijvingen worden berekend als een percentage over de aanschafprijs volgens de lineaire methode op basis van de economische levensduur. Daarbij is rekening gehouden met een restwaarde van nihil. Op bedrijfsterreinen en op onderhanden projecten en vooruitbetalingen op materiële vaste activa wordt niet afgeschreven. De volgende afschrijvingspercentages worden hierbij gehanteerd: • Bedrijfsgebouwen : 2 en 5 %. • Machines en installaties : 5, 7 en 10 %. • Vervoermiddelen en automatisering : 20 %. Vaste activa met een lange levensduur worden beoordeeld op bijzondere waar-

deverminderingen wanneer wijzigingen of omstandigheden zich voordoen die doen vermoeden dat de boekwaarde van een actief niet terugverdiend zal worden. De terugverdienmogelijkheid van activa die in gebruik zijn, wordt bepaald door de boekwaarde van een actief te vergelijken met de geschatte contante waarde van de toekomstige nettokasstromen die het actief naar verwachting zal genereren. Wanneer de boekwaarde van een actief hoger is dan de geschatte contante waarde van de toekomstige kasstromen, worden bijzondere waardeverminderingen verantwoord voor het verschil tussen de boekwaarde en de realiseerbare waarde. Voor wat betreft het jaar 2013 is gebleken dat geen bijzondere waardevermindering is geconstateerd. Financiële vaste activa Deelnemingen in groepsmaatschappijen en overige deelnemingen waarin invloed van betekenis kan worden uitgeoefend, worden gewaardeerd volgens de nettovermogenswaardemethode. Invloed van betekenis wordt in ieder geval verondersteld aanwezig te zijn bij het kunnen uitbrengen van 20% of meer van de stemrechten. De nettovermogenswaarde wordt berekend volgens de grondslagen die gelden voor deze jaarrekening; voor deelnemingen waarvan onvoldoende gegevens beschikbaar zijn voor aanpassing aan deze grondslagen, wordt uitgegaan van de waarderingsgrondslagen van de desbetreffende deelneming. Indien de waardering van een deelneming volgens de nettovermogenswaarde negatief is, wordt deze op nihil gewaardeerd. Deelnemingen waarop geen invloed van betekenis kan worden uitgeoefend, worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs. Indien sprake is van een duurzame waardevermindering vindt waardering plaats tegen deze lagere waarde; afwaardering vindt plaats ten laste van de resultatenrekening. De overige financiële vaste activa worden gewaardeerd tegen nominale waarde, verminderd met de ontvangen aflossingen. Een voorziening wordt getroffen op de overige financiële vaste activa op grond van verwachte oninbaarheid. De hoogte van de voorziening wordt bepaald aan de hand van de ingeschatte risico’s wegens oninbaarheid per balansdatum. Voorraden De voorraden zijn gewaardeerd tegen inkoopprijs, onder aftrek van een statisch

bepaalde voorziening voor incourante voorraden. Operationele leasing Verplichtingen uit operational leasecontracten worden, rekening houdend met ontvangen vergoedingen van de lessor, op lineaire basis verwerkt in de winst- en verliesrekening over de looptijd van het contract. Onderhanden werk zorgproducten Het onderhanden werk van de zorgproducten wordt als volgt gewaardeerd: • ziekenhuiskosten zorgproducten: waardering tegen opbrengstwaarde van het afgeleid product. • honorarium zorgproducten: waardering tegen honorarium van afgeleid product. Op het onderhanden werk worden de voorschotten die ontvangen zijn van verzekeraars in mindering gebracht. Het onderhanden werk van de GGZ-zorgproducten wordt gewaardeerd op basis van directe opbrengstwaarde. Door de openstaande zorgproducten fictief per jaareinde af te sluiten, is vastgesteld welke declaratiecode aan het zorgproduct kan worden gekoppeld. Aan de hand van deze declaratiecode worden de openstaande zorgproducten gewaardeerd tegen de afgesproken tarieven. Vorderingen De vorderingen worden opgenomen voor de initieel reële waarde. Na een eerste verwerking worden ze gewaardeerd tegen de geamortiseerde waarde. Een voorziening wordt getroffen op de vorderingen op grond van verwachte oninbaarheid. Liquide middelen Liquide middelen bestaan uit kas en banktegoeden met een looptijd korter dan twaalf maanden. Rekening-courantschulden bij banken zijn opgenomen onder schulden aan kredietinstellingen onder kortlopende schulden. Liquide middelen worden gewaardeerd tegen de nominale waarde. Voorzieningen (algemeen) Voorzieningen worden gevormd voor in rechte afdwingbare of feitelijke verplichtingen die op de balansdatum bestaan waarbij het waarschijnlijk is dat een uitstroom van middelen noodzakelijk is en waarvan de omvang op betrouwbare wijze is te schatten. De voorzieningen worden gewaardeerd tegen de beste schatting van de bedragen die noodzakelijk zijn om de

54

55

JAARVERSLAG 2013

slagjaar, met inachtneming van de hiervoor resultaten van renteswaps en de afgedekte verplichtingen per balansdatum af te wikkereeds vermelde waarderingsgrondslagen. De positie gelijktijdig in de resultatenrekening len. De voorzieningen worden gewaardeerd baten en lasten worden toegerekend aan de te verwerken. Bij eerste opname worden tegen de contante waarde van de uitgaven periode waarop deze betrekking hebben, afgeleide financiële instrumenten opgenodie naar verwachting noodzakelijk zijn om uitgaande van historische kosten. Verliezen men tegen reële waarde. de verplichtingen af te wikkelen. De gehanworden verantwoord als deze voorzien teerde disconteringsvoet is 3%. baar zijn; baten worden verantwoord als Na eerste waardering worden afgeleide deze gerealiseerd zijn. Baten (waaronder financiële instrumenten gewaardeerd op De voorziening voor groot onderhoud nagekomen budgetaanpassingen) en lasten kostprijs of lagere marktwaarde, tenzij hedge wordt gevormd voor verwachte kosten uit voorgaande jaren die in dit boekjaar zijn accounting onder het kostprijs hedgemodel inzake periodiek onderhoud van de geconstateerd, worden aan dit boekjaar wordt toegepast. Indien kostprijs hedge acgebouwen welke aan derden worden toegerekend. counting wordt toegepast en het afgeleide verhuurd, gebaseerd op een meerjaren on instrument betrekking heeft op afdekking derhoudsplan. De voorziening is gebaseerd Pensioenen van het specifieke risico van een toekomop nominale waarde. Het TweeSteden ziekenhuis heeft voor haar stige transactie die naar verwachting zal De voorziening uitgestelde beloningen werknemers een toegezegde pensioenreplaatsvinden, vindt geen herwaardering van betreft een voorziening voor toekomstige geling. Hiervoor in aanmerking komende dit instrument plaats. Zodra de verwachte jubileumuitkeringen. De voorziening betreft werknemers hebben op de pensioengetoekomstige transactie leidt tot verantwoorde contante waarde van de in de toekomst rechtigde leeftijd recht op een pensioen dat ding in de winst-en-verliesrekening, wordt uit te keren jubileumuitkering. De berekeis gebaseerd op het gemiddelde verdiende de met het afgeleide instrument samenning is gebaseerd op gedane toezeggingen, loon berekend over de jaren dat de werkhangende winst of het met het afgeleide blijfkans en leeftijd. nemer pensioen heeft opgebouwd bij het instrument samenhangende verlies in de TweeSteden ziekenhuis. De verplichtingen, winst-en-verliesrekening verwerkt. De voorziening persoonlijk budget levensfase welke voortvloeien uit deze rechten van Indien afgeleide instrumenten aflopen of (PLB) betreft de contante waarde van de in personeel, zijn ondergebracht bij het Penworden verkocht, dient de cumulatieve de toekomst uit te keren PLB-uren op grond sioenfonds Zorg en Welzijn. TweeSteden winst die of het cumulatieve verlies dat tot van overgangsregelingen. Bij de jaarlijkse beziekenhuis betaalt hiervoor premies waarvan dat moment nog niet in de winst-en-verrekening van deze contante waarde wordt de helft door de werkgever wordt betaald liesrekening was verwerkt, als overlopende rekening gehouden met de leeftijdopbouw en de helft door de werknemer. De penpost in de balans opgenomen te worden, van het dan aanwezige personeelsbestand, sioenrechten worden jaarlijks geïndexeerd, totdat de afgedekte transacties plaatsvinden. de CAO-bepalingen, toekomstige salarisstijindien en voor zover de dekkingsgraad Indien de transacties naar verwachting niet gingen en de geschatte kans dat van deze uitvan het pensioenfonds dit toelaat. Naar de meer plaatsvinden, wordt de cumulatieve keringen gebruik wordt gemaakt. De voorstand van ultimo 2013 is de dekkingsgraad winst of het cumulatieve verlies overgeziening voor reguliere PLB-uren wordt van het pensioenfonds 109%. In 2014 dient boekt naar de winst-en-verliesrekening. gewaardeerd tegen het ultimo boekjaar het pensioenfonds aan dekkingsgraad van Indien afgeleide instrumenten niet langer geldende uurtarief, inclusief opslag werktenminste 105% te hebben. Het pensioenvoldoen aan de voorwaarden voor hedge geverslasten (nominale waarde). De voorfonds verwacht hieraan te voldoen en vooraccounting, maar het financiële instrument ziening langdurig zieken is bestemd voor de ziet geen noodzaak voor de aangesloten inniet wordt verkocht, wordt ook de hedge doorbetaling van loon aan langdurig zieke stellingen om extra stortingen te verrichten accounting beëindigd. Dan wordt het finanmedewerkers tot maximaal 2 jaar. De voorof om bijzondere premieverhogingen door ciële instrument tegen kostprijs of lagere ziening is gewaardeerd tegen nominale te voeren. marktwaarde verwerkt. waarde. Het TweeSteden ziekenhuis heeft daarom De instelling documenteert de hedgerelaties alleen de verschuldigde premies tot en met en toetst periodiek de effectiviteit van de Schulden het einde van het boekjaar in de jaarrekehedgerelaties door vast te stellen dat er Schulden worden na eerste opname gening verantwoord. sprake is van een effectieve hedge respecwaardeerd tegen de reële waarde. Schulden tievelijk dat er geen sprake is van overhedworden na eerste verwerking gewaardeerd 8.1.4.4 Toelichting landelijke ges. De effectiviteitstest vindt plaats door tegen de geamortiseerde kostprijs, zijnde onzekerheden omzetverantvergelijking van de kritieke kenmerken van het ontvangen bedrag rekening houdend woording 2013 het afdekkingsinstrument met de afgedekte met agio of disagio en onder aftrek van positie. Indien sprake is van een overhedge transactiekosten. Algemeen wordt de hiermee samenhangende waarde De aflossingsverplichtingen voor het Handreiking omzetverantwoording: op basis van kostprijs of lagere marktwaarkomend jaar van de langlopende schulden systeemcomplexiteit leidt tot generieke de direct in de winst-en-verliesrekening worden opgenomen onder kortlopende onzekerheden. verwerkt. schulden. Bij het bepalen van de DBC-omzet 2013 heeft het TweeSteden ziekenhuis de 8.1.4.3 GRONDSLAGEN Financiële instrumenten grondslagen voor waardering en resulRESULTAATBEPALING Het TweeSteden ziekenhuis maakt gebruik taatbepaling gevolgd zoals opgenomen van renteswaps om de rentevariabiliteit in Hoofdstuk 8.1.4. en de handreikingen Algemeen van opgenomen leningen af te dekken. omzetverantwoording die over 2013 door Het resultaat wordt bepaald als het verschil Voor deze instrumenten wordt kostprijshet Ministerie van VWS zijn vastgesteld. tussen de baten en de lasten over het verhedge-accounting toegepast teneinde de

Evenals in 2012 is door de systeemcomplexiteit en landelijke problematiek sprake van onzekerheden in de omzetverantwoording 2013 van alle algemene ziekenhuizen en UMC’s. Een groot deel van deze problematiek heeft betrekking op normonduidelijkheid in registratie- en declaratieregels. Oorzaak en achtergrond systeemcomplexiteit De onzekerheden waarvan sinds 2012 sprake is worden veroorzaakt door de gelijktijdige invoering van prestatiebekostiging, DOT-productstructuur en nieuwe wijze van contracteren met zorgverzekeraars. Diverse van de in 2012 gesignaleerde problemen rond de omzetverantwoording gelden nog steeds, werken door of zijn doorontwikkeld in 2013 en geven aanleiding tot nieuwe of gecontinueerde onzekerheden in de verantwoording en in de interne controle over 2013. Deze onzekerheden doen zich voor in combinatie met deels open normen voor registratie en facturatie die gedurende en na afloop van het boekjaar met terugwerkende kracht nader zijn geduid door de regelgever en intensivering van formele en materiële controles over 2013 en voorgaande jaren door de betrokken zorgverzekeraars. Het met terugwerkende kracht volledig voldoen aan achteraf vastgestelde nadere duidingen is praktisch niet mogelijk en de consequenties zijn niet in alle gevallen betrouwbaar in te schatten. Deze onzekerheden in de opbrengstverantwoording worden, in tegenstelling tot vorig jaar, in belangrijke mate niet meer gedempt door de werking van het transitiesysteem, aanneemsommen en het ruim overschrijden van plafonds (indien van toepassing). Vanuit bovenstaande zijn diverse risico’s en onzekerheden geïdentificeerd. De Raad van Bestuur van het TweeSteden ziekenhuis heeft naar beste weten schattingen opgesteld, maar constateert dat het risico van de omzetbepaling door de landelijke situatie inherent voor 2013 een hoger risico kent dan normaal, hetgeen kan leiden tot bijstellingen van de omzet in 2014 of later met mogelijke nagekomen baten en lasten en/of verschuivingen in omzetcategorieën tot gevolg. Dit geldt temeer daar zorgverzekeraars en NZa niet reeds voor de vaststelling van de jaarrekening 2013 zekerheid hebben gegeven over het transitiebudget, hetgeen mede impact heeft of de transitiebekostiging zoals verwerkt in de jaarrekening 2012 ad (€ 0 miljoen) en herrekend en verwerkt in de jaarreke-

ning 2013 ad (€ 3,1 miljoen). Definitieve vaststelling van de transitiebekostiging zal conform de landelijke procedures in 2014 plaatsvinden. Toelichting op de onzekerheden 2013 meer in detail en de wijze waarop hiermee om is gegaan door TweeSteden ziekenhuis. Onderstaand wordt de instellingspecifieke relevantie van de landelijke onzekerheden voor de jaarrekening 2013 van het TweeSteden ziekenhuis toegelicht: a. Terugwerkende kracht aanpassingen c.q. aanscherpingen door nadere duidingen NZa en normonduidelijkheid over registratie- en declaratieregels. De registratiebepalingen bevatten diverse open normen, die gedurende en na afloop van het boekjaar nader zijn geduid door de regelgever/toezichthouder (‘verboden/ toegestaan combinatielijst’ d.d. juni 2013) en ‘Toelichting regelgeving MSZ’ door de NZa d.d. 21 februari 2014 (kenmerk: CI/14/3c). Het met terugwerkende kracht volledig voldoen aan achteraf vastgestelde nadere duidingen is in veel gevallen onmogelijk omdat de interne organisatie hierop niet was ingericht. Waar herstel mogelijk was, is dit gecorrigeerd en verwerkt in de jaarrekening 2013. Waar herstel niet mogelijk is, heeft het TweeSteden ziekenhuis een inschatting gemaakt voor de gevolgen van het niet (kunnen) voldoen van de ziekenhuizen en UMC’s aan de registratie- en declaratieregels. Deze inschatting is vooral gebaseerd op de uitgevoerde steekproef rond de juistheid van de declaraties en een impactanalyse naar aanleiding van de verboden-toegestaanlijst en de per 21 februari 2014 via een afzonderlijke circulaire gepubliceerde registratieregels. b. Inschatting effecten materiële en formele controles en Antonius-onderzoek Het effect van de verwachte materiële en formele controles door de verzekeraars over de in het jaar 2013 geleverde zorg is meegenomen in de bepaling van de opbrengstverantwoording in de jaarrekening en het transitiebedrag. Het effect van het Antonius-onderzoek is voor zover bekend meegenomen. Het controle- en onderzoeksprotocol hiervoor publiceert de NZa uiterlijk 1 juli. Daarna zal het onderzoek door het TweeSteden ziekenhuis worden afgewikkeld en worden afgestemd met accountant en zorgverzekeraars.

c. Bepaling onderhanden werk Ten aanzien van de producten opgenomen in het onderhanden werk, waarvan de uiteindelijke zorgproducten ultimo 2013 nog niet zeker zijn, heeft het management een inschatting gemaakt op basis van een fractietabel op basis van de afloop in 2014. d. Bepaling transitiebedrag De overgang van gedeeltelijke budgetbekostiging naar prestatiebekostiging brengt voor gebudgetteerde instellingen systeemrisico’s met zich mee. Met behulp van een transitiemodel worden de systeemrisico’s van de overgang van budgetbekostiging naar volledige prestatiebekostiging deels ondervangen. De systeemrisico’s worden opgevangen door eenmalig een transitiebedrag vast te stellen per ziekenhuis op basis van het verschil tussen de schaduwomzet en bijbehorende DOT-omzet (prestatiebekostiging) in 2012. Het transitiebedrag wordt in 2012 voor 95% verrekend en in 2013 voor 70% van het berekende bedrag van 2012. Het transitiebedrag is nog niet definitief vastgesteld door de NZa. Eventuele aanpassingen bij de definitieve vaststelling worden in de jaarrekening 2014 opgenomen. e. Bepaling schaduwbudget Aanvankelijke onduidelijkheden in de normstelling voor de bepaling respectievelijk de nacalculatie van het schaduwbudget, alsmede in de goedkeuring hiervan door de NZa leidden in 2012 tot onzekerheid over de omzet. Zoals reeds hiervoor aangegeven bepalen schaduwbudget en gefactureerde omzet de (positieve of negatieve) compensatie in de vorm van het berekende transitiebedrag. De NZa heeft via de Handreiking omzetverantwoording 2012 geëxpliciteerd wat wel en niet mag worden meegerekend in de bepaling van het schaduwbudget. TweeSteden ziekenhuis heeft bij de bepaling van het schaduwbudget de handreiking in acht genomen. f. Zorgcontractering 2013 Door TweeSteden ziekenhuis zijn uit hoofde van de zorgcontractering 2013 met zorgverzekeraars afspraken gemaakt over de zorgverlening op schadelastjaar. Daarbij is een inschatting gemaakt van de verwachte realisatie van deze contractafspraken. Met de uitkomsten van deze analyse is rekening gehouden bij de bepaling van de opbrengstverantwoording 2013. De definitieve afwikkeling van de afspraken kan pas eind 2014 plaatsvinden.

56

57

JAARVERSLAG 2013

8.1.5 TOELICHTING OP DE BALANS (X € 1.000)

31-12-2013

• Onderhanden werk zorgproducten • Onderhanden werk zorgproducten GGZ • Voorschotten zorgverzekeraars t.b.v. onderhanden zorgproducten

VASTE ACTIVA (1) 31-12-2013

31-12-2012

De onderhanden werk betreft de waarde van de activiteiten welke reeds zijn besteed aan zorgproducten, die ultimo 2013 nog niet zijn afgesloten en gedeclareerd. De stijging betreft de overgang naar een nieuwe structuur van zorgproducten met een langere doorlooptijd. Daar tegenover staat een hogere bevoorschotting.

Onderhanden werk zorgproducten (3 )

31-12-2012

35.322 1.542

28.282 2.341

-31.430

-25.489

5.434

5.134

Materiële vaste activa (1.1.) Grond en Terreinvoorzieningen Gebouwen Installaties Inventarissen Automatiseringsapparatuur Vervoermiddelen Bouwprojecten in uitvoering Inventarissen in bestelling

1.871 88.124 695 20.386 7.198 84 671 41

1.591 93.411 1.006 20.380 4.755 51 316 40

119.070

121.550

Het verloop is als volgt: Boekwaarde per 1 januari 2013 Investeringen verslagjaar Afschrijvingen verslagjaar Desinvesteringen/ overboeking verslagjaar

121.550 13.003 -15.480 -3

Boekwaarde per 31 december 2012

119.070

31-12-2013 Vordering uit hoofde van financieringstekort (5) • te verrekenen over 2012 GGZ • te verrekenen over 2011 ziekenhuis

601 34 635

Voor een nadere toelichting op de materiële vaste activa wordt verwezen naar het verloopoverzicht en het overzicht van projecten zoals dat is opgenomen onder onderdeel 8.1.7 ‘Verloopoverzicht materiële vaste activa’ en onderdeel 8.1.8. ‘Projecten in uitvoering’.

Vorderingen en schulden uit hoofde van financieringstekort/overschot psychiatrie

Stand 31-12-2012 31-12-2013

Financiering 2012

462 -132 -147 315 64 400 182 -379 303

VLOTTENDE ACTIVA (2) 31-12-2013

31-12-2012

Voorraden (3) Voorraden -af: Voorziening voor incourante voorraden

Verrekend in vast tarief

Saldo 31-12-2013

Stadium van vaststelling

477

c

124

a

31-12-2012

Financiële vaste activa (2) • Commanditaire vennootschap 2-Cities Unlimited 3,5,6,7 • Deelname Beheersmij TweeSteden ziekenhuis Midden-Brabant BV 2,3,4,5,6,7 • Deelname 2Serve Kliniek Plastische Chirurgie B.V. • Deelname Poliklinische Apotheken Midden-Brabant B.V. (De Donge) • Deelname Medi Risk • Deelname Breedband Tilburg B.V. • Lening Poliklinische Apotheken Midden-Brabant B.V. • Lening t.b.v. overgangsfinanciering goodwill • Voorziening waardevermindering deelnemingen

Aanspraak 2013

28 -132 315 -

673

De deelname in de 2Serve Kliniek Plastische Chirurgie B.V. heeft een negatieve waarde door hoge aanloopkosten en negatieve resultaten. In 2013 is poli-apotheek De Donge gestart. Dit betreft een 100% deelname. De negatieve waarde betreft aanloopkosten. De deelname Medi Risk betreft 43 aandelen, verkregen in 2011. De aandelen zijn nominaal € 1.000. De deelname breedband betreft een deelname in het glasvezelnetwerk in Tilburg. De voorziening is gevormd voor een verwachte structurele waardevermindering van de deelnemingen. Het verloop is als volgt: Boekwaarde per 1 januari 2013 Bij: kapitaalstortingen Bij: leningen Af: liquidatie CV’s 2-Cities Unlimited en Beheersmij Af: negatief resultaat poli-apotheek De Donge Af: waardevermindering deelnemingen Boekwaarde per 31 december 2013

3.729 -270

3.590 -287

3.459

3.303

673 64 582 -490 -147 -379

303

477

Financiering doorloop DBC’s 2012

124 477

124

0

31-12-2013 Te vorderen transitiebedrag (6) • Schaduwbudget • Omzet A-segment en add-on • Omzet B-segment nieuw • Transitiebedrag

99.006 -41.641 -55.462 1.903

• Transitiebedrag 2012 (x 0,95) • Transitiebedrag 2013 (x 0,70)

1.808 1.332 3.140

601

a = interne berekening b = overeenstemming met zorgverzekeraars c = definitieve vaststelling NZa De NZa vereist in de Regeling Transitie bekostigingsstructuur medisch specialistische zorg (NR/CU-208) dat een instelling voor medisch specialistische zorg de gerealiseerde omzet uit prestatiebekostiging en de omzet die zou zijn behaald onder de oude bekostigingssystematiek jaarlijks vaststelt. Het verschil tussen beide bedragen wordt aangeduid met de term transitiebedrag. De zorginstelling neemt een vordering respectievelijk een schuld uit hoofde van de Regeling Transitie bekostigingsstructuur medisch specialistische zorg op als afzonderlijke post in de balans.

58

59

JAARVERSLAG 2013

VOORZIENINGEN (4) 31-12-2013

31-12-2012

saldo per 31-12-2012

Vorderingen en overlopende activa (7) Vorderingen op debiteuren Overige vorderingen Overlopende activa - BTW - premie IZZ - Vooruitbetaalde kosten Voorziening oninbare vorderingen

28.639 494

28.537 230

216 774

965 258 504

-353

-563

29.770

29.931

31-12-2013

31-12-2012

Liquide middelen (8) - Kas - Banken

6 10.234

10 3.087

10.240

3.097

De post BTW betreft een betaalde naheffingsaanslag van de inmiddels opgeheven Commanditaire vennootschap 2-Cities Unlimited. Door de CV is bezwaar ingediend tegen de aanslag. In 2013 is dit bedrag verrekend.

De liquide middelen staan ter vrije beschikking van de Stichting.

31-12-2013

31-12-2012

Het eigen vermogen is als volgt samengesteld:

Mutatie-overzicht vermogen - Stichtingskapitaal - Algemene reserve - Reserve aanvaardbare kosten - Bestemmingsreserve huisvesting - Vrij vermogen

Collectief gefinancierd vermogen Het collectief gefinancierd gebonden vermogen is opgebouwd uit exploitatieresultaten van het TweeSteden ziekenhuis. In de algemene reserve zijn verantwoord de exploitatieresultaten van de jaren tot en met 1982.

74 31.895 2.000

74 25.072 2.000

Voorziening uitgestelde beloningen De voorziening uitgestelde beloningen is gevormd ter dekking van de toekomstige jubileumuitkeringen en de uitkering bij het behalen van pensioengerechtigde leeftijd

saldo per 31-12-2013

89 1.225 4.153 -

-42 -112 -365

1.099 1.840 7.581 254

5.826

5.467

-519

10.774

€ 5.349 € 4.697 € 2.217

van het huidig personeelsbestand. De mutatie verloopt via de resultatenrekening. Voorziening PLB-uren Dit betreft een voorziening voortvloeiend uit het persoonlijk levensfasebudget zoals opgenomen in de CAO Ziekenhuizen. De voorziening is onder te verdelen in de volgende drie posten: - een specifieke overgangsregeling die in de CAO is vastgelegd. - een algemene overgangsregeling PLB-

uren die in de CAO is vastgelegd. - de door medewerkers opgebouwde en nog niet opgenomen PLB-uren conform de CAO-regeling. Beide overgangsregelingen zijn gewaardeerd op contante waarde tegen een discontreringsvoet van 3%. Voorziening langdurig zieken De voorziening langdurig zieken dient voor de doorbetaling van langdurig zieke medewerkers over de eerste twee jaar.

LANGLOPENDE SCHULDEN (11) 31-12-2013

33.969 10.630

27.146 10.285

44.599

37.431

saldo per 31-12-2012

resultaat bestemming

overige mutaties

saldo per 31-12-2013

74 25.072 2.000 10.285

6.823 298

47

74 31.895 2.000 10.630

37.431

7.121

47

44.599

Bestemmingsreserve huisvesting De bestemmingsreserve huisvesting is gevormd voor een juiste bestemming van het resultaat, welke door de kapitaallasten de komende jaren sterk kan worden beïnvloed. Zowel in de positieve als negatieve zin. Het resultaat gevormd uit de normale bedrijfvoering wordt toegevoegd aan de reserve aanvaardbare kosten. Het bedrag

Egalisatie groot onderhoud De egalisatievoorziening groot onderhoud is gevormd om de kosten van periodiek onderhoud aan gebouwen welke aan derden worden verhuurd en medische installaties te egaliseren.

onttrekking

1.052 727 3.428 619

Kortlopend deel van de voorzieningen (< 1 jaar) Langlopend deel van de voorzieningen (> 1 jaar) Hiervan langlopend (> 5 jaar)

EIGEN VERMOGEN (9)

- Collectief gefinancierd gebonden vermogen: - Algemene reserve - Reserve aanvaardbare kosten - Bestemmingsreserve huisvesting - Vrij vermogen

Egalisatie groot onderhoud Voorziening uitgestelde beloningen Voorziening PLB uren Voorziening langdurig zieken

toevoeging

waarmee het resultaat onevenredig wordt beïnvloed als gevolg van de kapitaallasten wordt toegevoegd dan wel onttrokken aan de bestemmingsreserve huisvesting. Vrij vermogen Dit vermogen wordt opgebouwd door middel van resultaten behaald op activiteiten buiten de zorg.

Langlopende leningen Boekwaarde per 1 januari opgenomen onder kortlopende schulden per 1-1 (kortlopend deel) aflossingen leningen nieuwe leningen opgenomen onder kortlopende schulden per 31-12 (kortlopend deel) Boekwaarde per 31 december - Kortlopend deel van de langlopende schulden (< 1 jr.); opgenomen onder kortlopende schulden - langlopende schulden tussen 1 en 5 jaar - langlopende schulden > 5 jaar

31-12-2012

57.085

65.309

65.309 9.228 -12.289 3.063 -8.226

60.580 8.503 -9.046 14.500 -9.228

57.085

65.309

8.226 24.701 32.384

9.227 26.883 38.427

65.311

74.537

Voor een nadere toelichting op de langlopende schulden wordt verwezen naar het verloopoverzicht zoals dat is opgenomen onder ‘aanvullende specificaties’. Aan het waarborgfonds is een hypotheekstelling verstrekt voor een bedrag van € 105.874.000. Dit betreft het saldo van de leningen (incl rente) waarvoor borging is verstrekt.

60

61

JAARVERSLAG 2013

KORTLOPENDE SCHULDEN EN OVERLOPENDE PASSIVA (14)

31-12-2013

- Financieringsoverschot - Te betalen inzake honorariumplafond Overige schulden: - Schulden aan groepsmaatschappijen - Te verrekenen met zorgverzekeraars - Crediteuren - Belastingen en premies sociale verzekeringen - Salarissen, vakantiegelden en -dagen - Pensioenpremie - Kortlopende verplichting langlopende schulden - Bankkrediet - Overige schulden - Overlopende passiva

31-12-2012 -

2.200 22.810 9.907 4.782 4.376 1.012 8.226 1.683 4.597

5.168 1.452

8.388 9.811 5.793 7.315 1.060 9.228 386 2.515 4.483 59.593

48.979

59.593

55.599

De post ‘te verrekenen met zorgverzekeraars’ betreft de verwachte hogere omzet t.o.v. de plafondafspraken met de zorgverzekeraars. Dit betreft de overschrijding op de productieafspraken 2012 en een deel van de productieafspraken 2013. De kredietfaciliteit in rekening-courant bij BNG bedraagt per 31 december 2013 €10 miljoen (2012: €10 miljoen) en de rente 1 maands euribor plus risico-opslag%. De kredietfaciliteit in rekening-courant bij Deutsche Bank bedraagt per 31 december 2013 €10 miljoen (2012: €10 miljoen) en de rente 1 maands euribor plus risico-opslag%.

Honorariumlumpsum Lokaal omzetplafond -/- gedeclareerd -/- mut. onderhand. werk saldo

AAN declareren

VIA declareren

Totaal

66 -66 0 0

18.895 -17.758 169 1.306

18.961 -17.824 169 1.306

Als de honorariumomzet van de vrijgevestigd specialisten in een ziekenhuis of een zelfstandig behandelcentrum boven het door de NZa vastgestelde plafond uitkomt, draagt de zorginstelling het meerdere af aan het zorgverzekeringsfonds. Dit zogenaamde honorariumplafond is gebaseerd op de beleidsregel Beheersmodel vrijgevestigd medisch specialisten (BR/CU-2041) en de Nadere regel Beheersmodel vrijgevestigd medisch specialisten (NR/CU-207). Aangezien beide vormen van declareren onder de afgesproken lumpsum blijven, is geen bedrag verschuldigd aan het vereveningsfonds.

8.1.6 NIET IN DE BALANS OPGENOMEN VERPLICHTINGEN EN ACTIVA Investeringsruimte: Voor investeringen welke onder de Wet Toelating zorginstellingen (WTZi) vallen is een goedkeuring verkregen voor diverse bouwprojecten (renovatie locatie Tilburg). Voor deze bouwprojecten zijn reeds verplichtingen aangegaan van € 0,2 miljoen welke niet in de jaarrekening zijn opgenomen. Tevens is voor een bedrag van €1,2 miljoen verplichtingen aangegaan inzake inventarissen/automatiseringskosten.

Alert Obligoverplichting Waarborgfonds TweeSteden ziekenhuis heeft eind 2011 In 2004 is het TweeSteden ziekenhuis haar overeenkomst met Alert Life Sciendeelnemer geworden van het Waarborgces Computing S.A. en Alert Life Sciences fonds voor de zorgsector (WfZ) voor het Computing B.V. ontbonden, terugbetaling aantrekken van WfZ-geborgde financiering gevorderd van de reeds door haar aan ten behoeve van ziekenhuisinvesteringen. Alert betaalde bedragen en Alert aanspraVoor de geborgde leningen is een obligokelijk gesteld voor de door haar geleden verplichting van 3% over de geborgde schade. In november 2013 heeft de Rechtrestschuld van toepassing. Dit bedraagt bank Oost-Brabant de vorderingen van €1,7 miljoen. TweeSteden ziekenhuis afgewezen. Tegen

kasstromen gebaseerd op een rente die markten en daarmee de financiële prestadit oordeel is TweeSteden ziekenhuis in per balansdatum zou gelden voor gelijkties van de instelling te beperken. hoger beroep gegaan. Hiernaast heeft Alert soortige leningen vermeerderd met een TweeSteden ziekenhuis in april 2013 in risicopremie voor iedere individuele lening. Kredietrisico’s een aparte procedure gedagvaard wegens De reële waarde van de overige in de baHet TweeSteden ziekenhuis loopt kredietrivermeende onterechte ontbinding van de lans verantwoorde financiële instrumenten sico over onderhanden werk, debiteuren, overeenkomst en vermeend onrechtmatig wijkt niet materieel af van de boekwaarde. overige vorderingen en liquide middelen. handelen. TweeSteden ziekenhuis bestrijdt Het kredietrisico is voornamelijk geconcenin die procedure de door Alert betrokken treerd bij de zorgverzekeraars (80%). Met stellingen, alsmede de grondslag, aanspra deze tegenpartij bestaat een lange relatie en kelijkheid en omvang van die schade. Beide de partij heeft altijd aan haar betalingsverprocedures lopen nog. plichting voldaan. Macrobeheersinstrument Rentekasstroomrisico Het macrobeheersinstrument wordt De instelling loopt renterisico over de door de minister van VWS ingezet om rentedragende vorderingen en schulden overschrijdingen van het macrokader zorg en herfinanciering van bestaande financieterug te vorderen bij instellingen voor ringen. Voor vorderingen en schulden met medisch specialistische zorg. Het macrovariabel rentende renteafspraken loopt de beheersinstrument is uitgewerkt in de instelling risico ten aanzien van toekomAanwijzing macrobeheersmodel instelstige kasstromen. Om de variabiliteit van lingen voor medisch specialistische zorg. de variabel rentende leningen te beperken Jaarlijks wordt door de Nederlandse heeft de instelling afgeleide rente instruZorgautoriteit ambtshalve een mbi-ommenten afgesloten. zetplafond vastgesteld. Tevens wordt door de NZa jaarlijks een omzetplafond per instelling vastgesteld, dat afhankelijk Ultimo boekjaar staan de volgende afgeleide instrumenten uit: is van de realisatie van het mbi-omzetplafond van alle instellingen gezamenlijk. hoofdsom te bet. te ontv. start eind marktDeze vaststelling vindt plaats nadat door x €1.000 rente rente datum datum waarde de Minister van VWS de overschrijding van het mbi-omzetplafond uiterlijk vóór 1 308 3 mnd eur. 3 mnd eur. 03-01-05 01-01-15 -11 1 december van het opvolgend jaar is 2 1.250 3 mnd eur. 3 mnd eur. 03-01-05 01-01-15 -45 gecommuniceerd. 3 1.943 3 mnd eur. 3 mnd eur. 01-01-06 30-12-15 -118 Voor 2013 is het mbi-omzetplafond door de NZa vastgesteld op €17.578 miljoen (prijsniveau 2012). Alle derivaten betreffen reguliere interest rate swaps waarbij de instelling een vaste rente Bij het opstellen van de jaarrekening 2013 betaalt en een variabele rente gebaseerd op Euribor ontvangt. bestaat nog geen inzicht in realisatie van het mbi-omzetplafond over 2013. Het TweeSteden ziekenhuis is niet in staat een Liquiditeitsrisico betrouwbare inschatting te maken van de De instelling bewaakt de liquiditeitspositie uit het macrobeheersinstrument voortkodoor middel van opvolgende liquiditeitmende verplichting en deze te kwantificebegrotingen. Het management ziet er op ren. Als gevolg daarvan is deze verplichting toe dat steeds voldoende liquiditeiten niet tot uitdrukking gebracht in de balans beschikbaar zijn om aan de verplichtingen van de stichting per 31 december 2013. van de instelling te kunnen voldoen en dat tevens voldoende financiële ruimte onder > Toelichting risico’s van financiële de beschikbare faciliteiten beschikbaar instrumenten blijft zodat de instelling steeds binnen de gestelde lening convenanten kan blijven Algemeen voldoen. Het TweeSteden ziekenhuis maakt in de normale bedrijfsuitoefening gebruik van > Toelichting van de reële waarde uiteenlopende financiële instrumenten die de instelling blootstelt aan kredietrisico, De reële waarde van in de balans opgerenterisico en kasstroomrisico en liquidinomen financiële instrumenten verantteitsrisico. Om deze risico’s te beheersen woord onder kasmiddelen, kortlopende heeft de stichting een beleid inclusief een vorderingen en schulden e.d. benadert stelsel van limieten en procedures opgede boekwaarde daarvan. De reële waarde steld om de risico’s van onvoorspelbare is de contante waarde van toekomstige ongunstige ontwikkelingen op de financiële

62

63

JAARVERSLAG 2013

8.1.7 VERLOOPOVERZICHT MATERIëLE VASTE ACTIVA

VERLOOPOVERZICHT MATERIËLE VASTE ACTIVA

WZV/WTZi vergunningsplichtige vaste activa (x € 1.000)

Afschrijvingspercentages Stand per 1 januari 2013 Aanschafwaarde Cumulatieve afschrijvingen Boekwaarde

Grond

Gebouwen

Verbouwingen

Installaties

Onderhanden Subtotaal WZV projecten vergunning

0%

5%

2,5 - 5%

5%

5%

828

740 367 373

19.004 14.258 4.746

70.180 16.481 53.699

7.732 6.726 1.006

187 187

98.671 37.832 60.839

393 54

467

1.724 3.690

311

190 -

2.307 4.522

828

Mutaties boekjaar: Investeringen Afschrijvingen Terugname afgeschreven activa: Aanschafwaarde Afschrijvingen Stand per 31 december 2013 Aanschafwaarde Cumulatieve afschrijvingen Boekwaarde

Terreinen

WZV/WTZi gefinancierde vaste activa

828 828

-44 -44

-803 -803

-3.241 -3.241

-1.883 -1.883

1.089 377 712

18.201 13.922 4.279

68.663 16.930 51.733

5.849 5.154 695

(x € 1.000)

377 377

Afschrijvingspercentages Stand per 1 januari 2013 Aanschafwaarde Cumulatieve afschrijvingen Boekwaarde Mutaties boekjaar: Investeringen Afschrijvingen

Trekkingsrechten

Onderhanden projecten

Subtotaal

5%

Vervoermiddelen

Automatisering

Subtotaal WTG

10%

20%

20%

40.998 20.720 20.278

91 40 51

12.500 7.744 4.756

53.589 28.504 25.085

3.884 3.853

55 18

5.576 3.134

9.515 7.005

-5.971 -5.971

Terugname afgeschreven activa: Aanschafwaarde Afschrijvingen

-4.817 -4.817

-47 -43

-2.871 -2.871

-7.735 -7.731

95.007 36.383 58.624

Stand per 31 december 2013 Aanschafwaarde Cumulatieve afschrijvingen Boekwaarde

40.065 19.756 20.309

99 15 84

15.205 8.007 7.198

55.369 27.778 27.591

Afschrijvingspercentages Stand per 1 januari 2013 Aanschafwaarde Cumulatieve afschrijvingen Boekwaarde Mutaties boekjaar: Investeringen Afschrijvingen

WZV/WTZi meldingsplichtige vaste activa (x € 1.000)

Inventarissen

niet-WTZi vergunningsplichtige vaste activa

Instandhouding Onderhanden projecten

Subtotaal

Subtotaal WZV melding

10%

(x € 1.000)

Afschrijvingspercentages

47.612 24.265 23.347

22 22

47.634 24.265 23.369

8.801 4.530 4.271

57 57

8.858 4.530 4.328

56.492 28.795 27.697

384 2.472

149 -

533 2.472

316 905

66 -

382 905

915 3.377

Stand per 1 januari 2013 Aanschafwaarde Cumulatieve afschrijvingen Boekwaarde Mutaties boekjaar: Investeringen Afschrijvingen

Terugname afgeschreven activa / overboeking: Aanschafwaarde Afschrijvingen

-1.854 -1.854

-

-1.854 -1.854

-71 -71

-

-71 -71

-1.925 -1.925

Terugname afgeschreven activa: Aanschafwaarde Afschrijvingen

Stand per 31 december 2013 Aanschafwaarde Cumulatieve afschrijvingen Boekwaarde

46.142 24.883 21.259

171 171

46.313 24.883 21.430

9.046 5.364 3.682

123 123

9.169 5.364 3.805

55.482 30.247 25.235

Stand per 31 december 2013 Aanschafwaarde Cumulatieve afschrijvingen Boekwaarde

Terreinen

Gebouwen

Verbouwingen

Inventarissen

Onderhanden projecten

Subtotaal niet-WZV

5%

3,33%

5 - 10%

10 - 14%

1.181 791 390

6.871 1.563 5.308

3.590 1.549 2.041

206 104 102

49 49

11.897 4.007 7.890

59

244

314 248

25

-49 -

265 576

-

-

-

-

-

-

1.181 850 331

6.871 1.807 5.064

3.904 1.797 2.107

206 129 77

-

12.162 4.583 7.579

65

JAARVERSLAG 2013

8.1.9 OVERZICHT LANGLOPENDE LENINGEN

8.1.8 PROJECTEN IN UITVOERING (X € 1.000)

2.307

-2.117

377

Trekkingsrecht Briefnummer

Datum

Omschrijving

Goedkeuring

Onderhoud natuursteen aula Opwaardering regelkasten Bouw SER-ruimten Nieuwe MER 2 Bouwkosten MRI Extra kn bouw polikliniek Verbouw lateralisatie cardiologie

n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t.

Totaal

Stand 1-1-2013

Investering in 2013

Gereed in 2013

Stand 31-12-2013

7 15 -

-7 68 12 91 117 172 80

-83 -12 -117 -172 -

91 80

22

533

-384

171

Jaar van oplevering

2013 2013 2013 2014 2013 2013 2014

Jaarlijkse instandhouding Omschrijving

Goedkeuring

Stand 1-1-2013

Investering in 2013

Gereed in 2013

Stand 31-12-2013

Jaar van oplevering

Rabobank Tilburg 31-12-90 lineair 6.867 40jr 3.063 17jr 2.043 4,300% lineair gemeente 31-dec 170 2.893 170 Rabobank Utrecht

03-05-93

lineair

9.870

29jr

3.404

9jr

0

4,270%

lineair

gemeente

03-mei

3.404 0

Bank Ned Gem

01-04-93

lineair

9.870

29jr

3.404

9jr

1.364

4,070%

lineair

gemeente

01-okt

340

3.064 340

Ned Watersch. Bank

03-09-01

lineair

6.185

18jr

2.405

6jr

341

4,960%

lineair

Wfz/hyp.

03-sep

344

2.061 344

Bank Ned Gem

28-03-03

lineair

7.614

19jr

4.007

9jr

1.601

4,215%

lineair

Wfz/hyp.

28-mrt

401

3.606 401

Ned Watersch. Bank

02-05-03

lineair

1.909

30jr

1.336

20jr

952

4,320%

lineair

Wfz/hyp.

02-mei

64

1.272 64

Bank Ned Gem

02-06-03

lineair

969

19jr

510

9jr

204

3,770%

lineair

Wfz/hyp.

02-jun

51

459

Bank Ned Gem

01-06-03

lineair

2.155

19jr

1.135

9jr

457

3,740%

lineair

gemeente

01-jun

113

1.022 113

Bank Ned Gem

n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t.

Totaal

10 4 9 34 -

100 14 69 39 15 91 8 44

-110 -73 -87 -44

18 78 15 4 8 -

57

380

-314

123

2 47 -

-2 158 111

-205 -111

-

49

267

-316

-

2013 2014 2014 2013 2014 2013/2014 2014 2013

Overige projecten Interimhuisvesting Poli apotheek Verloskundige praktijk Terra Totaal

n.v.t. n.v.t. n.v.t.

2013 2013 2013

0

21-06-03

lineair

2.716

19jr

1.429

9jr

571

3,750%

lineair

gemeente

21-jun

143

1.286 143

51

Rabo-Reiff-Boerenlb 17-12-03 lineair 3.196 10jr 319

0jr 0

4,150% lineair Wfz/hyp. 17-dec 319 0

0

Rabo-Reiff-Boerenlb 17-12-03 lineair 6.807 10jr 680

0jr 0

4,150% lineair Wfz/hyp. 17-dec 680 0

0

Bank Ned Gem

09-02-04

lineair

3.800

20jr

2.280

11jr

1.140

4,270%

lineair

Wfz/hyp.

09-feb

190

2.090 190

Bank Ned Gem

09-02-04

lineair

5.000

20jr

3.000

11jr

1.500

4,270%

lineair

Wfz/hyp.

09-feb

250

2.750 250

Bank Ned Gem

03-01-05

lineair

1.800

9jr

1.000

1jr

0

3,220%

lineair

Wfz/hyp.

03-jan

500

500

ABN AMRO

03-01-05

roll-over

1.800

10jr

1.335

2jr

0

3,900%

lineair

geen

p kw

60

1.275 60

ABN AMRO

03-01-05

roll-over

560

10jr

343

2jr

0

3,840%

lineair

geen

p kw

28

315

Bank Ned Gem

10-01-05

lineair

1.450

30jr

1.112

22jr

824

3,760%

lineair

Wfz/hyp.

10-jan

48

1.064 48

ABN AMRO

01-01-06 roll-over 2.650 30jr 2.054 23jr 1.526 3,450% lineair Wfz/hyp. 01-jan 88 1.966 88

Ned Watersch. Bank

02-05-06

lineair

3.000

10jr

1.200

3jr

0

3,960%

lineair

Wfz/hyp.

02-mei

300

900

Ned Watersch. Bank

02-05-06

lineair

10.000

20jr

7.000

13jr

4.000

4,240%

lineair

Wfz/hyp.

02-mei

500

6.500 500

Bank Ned Gem

15-11-06

lineair

3.000

15jr

1.800

8jr

600

4,110%

lineair

Wfz/hyp.

15-nov

200

1.600 200

Bank Ned Gem

29-05-08

lineair

11.000

7jr

4.715

2jr

0

4,460%

lineair

Wfz/hyp.

29-mei

1.571 3.144 1.571

BNG

16-10-09 lineair

0

2,970% lineair Wfz/hyp. 16-jan 1.500 6.000 1.500

BNG

17-05-11 lineair 6.000 20jr 5.550 17jr 3.750 3,810% lineair Wfz/hyp. 17-mei 300 5.250 300

BNG

20-02-12 lineair 14.500 20jr 13.956 19jr 10.150 3,405% lineair Wfz/hyp. 20-feb 725 13.231 725

BNG

03-05-13 lineair 3.063 9jr 0

12.000 8jr

totaal

Eisen inspectie brandveiligheid Tb/Ww Nieuw pomphuis Vervangen brandmeldinstallatie plus melders Tb Update SKIDATA Tb Nieuwe koelmachine Onderhoud LBK’s Tilburg/Waalwijk Groot onderhoud liften Tb/Ww Verlichting poligebouw Tb

aflossing 2014

187

2013 2013 2015 2014 2013 2013 2014 2014 2014

restschuld 31-12-13

46 253 57 20 1

aflossing 2013

-363 -529 -394 -831 -

datum aflossing

363 529 3 119 384 831 57 20 1

gestelde zekerheid

43 134 10 -

Jaar van oplevering

aflossingswijze

5.300 12.000 5.000 3.400 350 990 2.234 300 -

Totaal

Stand 31-12-2013

rente %

Gereed in 2013

restschuld over 5 jr

Verbouw hoofdentree Tb Ambulante zorg Nieuwbouw PAAZ 2e deel begane grond Waalwijk Terreinvoorziening hoofdentree Verbouw bouwdeel T Verbouw bouwdeel A3 Sloop Roodenbergh Renovatie endoscopie

Investering in 2013

resterende looptijd

10-10-05 10-10-05 10-10-05 10-10-05 10-10-05 10-10-05 10-10-05 10-10-05 10-10-05

Stand 1-1-2013

restschuld 31-12-12

A04158/U6121 A04158/U6121 A05077/U6119 A04158/U6121 A04158/U6121 A04158/U6121 A04158/U6121 A04158/U6121 A04158/U6121

Goedk. incl. index

totale looptijd

Omschrijving

soort lening

Datum

datum

Briefnummer

oorspronk. bedrag

WTZi

leninggever

64

7.500 4jr

500

28

300

9jr 1.361 1,770% lineair gemeente 03-mei 0 3.063 340

74.537

32.384

12.289 65.311 8.226

Opgenomen onder kortlopende schulden 8.226

66

67

JAARVERSLAG 2013

8.1.10 TOELICHTING OP DE RESULTATENREKENING (X € 1.000)

Zorgproducten A- en B-segment (15, 16 en 18) - Omzet zorgproducten A-segment - Omzet zorgproduckten B-segment - Honoraria specialisten in loondienst

2012

73.430 9.427 7.188 4.467 94.512

75.999 10.291 6.643 3.560 96.493

3.804

3.874

98.316

100.367

2013

2012

7.006 8.286

8.113 7.501

15.292

15.614

2013

2012

Voedingsmiddelen en hotelmatige kosten Algemene kosten Patiënt- en bewonersgebonden kosten Onderhoud en energiekosten Huur en leasing Dotatievoorzieningen

4.346 8.008 45.103 4.443 529 200

3.802 7.086 41.564 3.449 520 677

Totaal

62.629

57.098

Personeelskosten (8.1)

Onderhanden 01-01-13

Afgesloten 2013

Onderhanden 31-12-13

Totaal 2013

Totaal 2012

-895 -18.407 -3.762

10.738 107.494 13.549

778 25.754 3.744

10.621 114.841 13.531

19.430 104.010 14.544

De vergelijking van de omzet voor de zorgproducten A-segment en B-segment t.o.v. vorig jaar dient in totaal plaats te vinden. In de omzet van 2012 is de doorwerking van de oude DBC’s (met startdatum 2011) nog

2013

opgenomen. Hierdoor zie je een verschuiving tussen A-segment en B-segment. Bij de verantwoording van de omzetten is rekening gehouden met de plafondafspraken van de zorgverzekeraars.

Lonen en salarissen Sociale lasten Pensioenpremies Andere personeelskosten

Personeel niet in loondienst Totaal

Afschrijvingen op immateriële en materiële vaste activa (27) Nacalculeerbare afschrijvingen materiele vaste activa Overige afschrijvingen materiële vaste activa

2013

2012

5.421 13.427 5.751

6.202 11.283 6.206

24.599

23.691

OVP’s en add-on (20) - OVP’s - dure geneesmiddelen - IC-producten

Onderhanden 01-01-13

Afgesloten 2013

De omzet OVP’s daalt t.o.v. vorig jaar door een daling van de prijs en volume van de eerstelijns productie. De dure geneesmiddelen stijgen door een verschuiving van de poliklinische oncolitica vanuit de thuissituatie en een groei van de afname van dure geneesmiddelen. De IC-producten dalen doordat meer ingrepen laparoscopisch plaatsvinden. Hierdoor is de herstelperiode van patiënten na een ingreep korter en ontstaan minder complicaties.

Onderhanden 31-12-13

Totaal 2013

Totaal

Overige bedrijfskosten (28)

Omzet zorgproducten GGZ (21) - Omzet zorgproducten GGZ - Nacalculatie doorloop DBC’s 2012 Totaal productie GGZ

-2.300

5.085

1.542

4.327 124

In 2013 is de productie van de psychiatrie voor het eerst afgesproken in zorgproducten. Om die reden zijn geen vergelijkende cijfers opgenomen. Vorig jaar werd nog een budget afgesproken.

Totaal

600 6.144 6.744

De voedingsmiddelen en hotelmatige kosten stijgen met € 0,5 miljoen t.o.v. 2012. De hogere voedingsmiddelen betreft de start van een nieuw personeels- en bezoekersrestaurant Bies&Look. De hogere hotelmatige kosten betreft kosten stoffering en inrichting verbouw poligebouw. De hogere algemene kosten betreft met name hogere advieskosten en verzekeringen (waaronder afwaardering deelname Medi Risk). Tevens zijn hier de startkosten van de poli-apotheek opgenomen.

2012

Overige bedrijfsopbrengsten (24) Overige zorgprestaties (o.a. WDS) Overige dienstverlening

De afschrijvingskosten op gebouwen dalen doordat in 2013 weinig verbouwingen zijn opgeleverd en een deel van de oude verbouwingen inmiddels geheel zijn afgeschreven.

De patiëntgebonden kosten stijgen met € 3,7 miljoen t.o.v. 2012. Dit wordt onder meer veroorzaakt door de verschuiving van de poliklinische oncolitica en de hulpmiddelen in de thuissituatie(€ 0,5 miljoen), de stijging van de dure geneesmiddelen (€ 1,0 miljoen), de stijging kosten ziekenhuisapotheek (+ € 0,4 miljoen) en de stijging van de kosten van instrumentarium en apparatuur (+€ 0,6 miljoen).

4.451

2013

Bij de instelling waren in 2013 gemiddeld 1.563,6 fte’s personeelsleden in loondienst (2012: 1.553,1 fte’s). De totale personeelskosten dalen met € 2,4 miljoen t.o.v. vorig jaar. Dit betreft het saldo van enerzijds een stijging door de uitwerking van de CAO en het aantal medewerkers (+ € 2,8 miljoen) en anderzijds een daling doordat vorig jaar voor het eerst een voorziening langdurig zieken en een voorziening voor PLB-uren voor de overgangsregeling is gevormd (-/- € 5,2 miljoen).

1.247 5.542 6.789

De overige zorgprestaties dalen met name door minder WDS-opbrengsten. De overige dienstverlening stijgt door de omzet van het nieuwe personeels- en bezoekersrestaurant Bies&Look.

2013

2012

Rentebaten Rentelasten

289 -2.638

249 -3.400

Totaal

-2.349

-3.151

Financiële baten en lasten (29)

De rentekosten dalen door het oversluiten van leningen tegen een lager rentepercentage.

68

69

JAARVERSLAG 2013

Bezoldiging bestuurders over het jaar 2013 (30)

Wet normering bezoldiging topfunctionarissen (31)

De Raad van Bestuur bestond tot 14 augustus 2013 uit twee leden en is per 14 augustus 2013 als gevolg van de bestuurlijke fusie met het St. Elisabeth ziekenhuis, uitgebreid met twee leden, waarmee de raad ultimo 2013 bestaat uit vier leden.

De bezoldiging van de functionarissen die over 2013 in het kader van de WNT verantwoord worden, is als volgt:

Raad van Bestuur Naam

Datum in dienst als bestuurder bij TweeSteden ziekenhuis Datum in dienst als bestuurder bij St. Elisabeth ziekenhuis Maakt de persoon op dit moment nog deel uit van bestuur Aard van de arbeidsovereenkomst Welke salarisregeling is toegepast Deeltijdfactor Beloning - waarvan verkoop verlofuren - waarvan nabetaling voorgaande jaren Som vergoeding in natura (fiscale bijtelling) Belastbare vaste en variabele onkostenvergoeding Werkgeversbijdrage sociale verzekeringspremies Voorziening t.b.v. beloning betaalb. op termijn (o.a. pensioen) Winstdelingen en bonusbetalingen Uitkering i.v.m. beëindiging dienstverband Totaal bezoldiging 2013

Prof. Dr. H.J.J.M. Berden

Raad van Bestuur

Drs. L.J.C.G.M. van der Veen

Drs. M.B.P.M. Visser

Drs. P.A.G. de Zwart

14-08-13 01-11-04 ja onbepaalde tijd oud NVZD 100% € 222.752 €€€€-

01-01-95 14-08-13 ja onbepaalde tijd oud NVZD 100% € 197.277 €€€ 3.426 €-

14-08-13 01-09-09 ja onbepaalde tijd oud NVZD 100% € 222.752 €€€ 7.798 €-

01-11-05 14-08-13 ja onbepaalde tijd oud NVZD 100% € 206.672 €€€ 6.936 €-

€ 5.079 € 26.249

€ 8.662 € 22.984

€ 8.423 € 26.249

€ 8.503 € 24.144

n.v.t. n.v.t. € 254.080

n.v.t. n.v.t. € 232.349

n.v.t. n.v.t. € 265.222

n.v.t. n.v.t. € 246.255

Toelichting: De bezoldiging van prof. Dr. H.J.J.M. Berden en Drs. M.B.P.M. Visser is betaald door de Stichting Elisabeth ziekenhuis. De bezoldiging van Drs. L.J.C.G.M. van der Veen en Drs. P.A.G. de Zwart is betaald door de Stichting TweeSteden ziekenhuis. De bezoldiging van de leden van de raad van toezicht van de zorginstelling over het jaar 2013 is als volgt: Naam

Prof. C.A.M. Mouwen Prof. Mr. Dr. J.H. Hubben Prof. Dr. B.E. Baarsma Ir. A.W.M. van Bijsterveldt Mr. H.M.C.M. van Oorschot Dhr. A.C.P.L. van Overveld Ir. P.J.A. van Schijndel Dhr. T.M.M. Verhallen Dhr. N.J.M. Kwantes Mevr. P.M.D. Hirsch Ballin- vd Grift Dhr. J.J.A. van de Riet

Bezoldiging

Functie

Voorzitter Vice-voorzitter Toezichthouder Toezichthouder Toezichthouder Toezichthouder Toezichthouder Toezichthouder Toezichthouder Toezichthouder Toezichthouder

17510 17229 12223 16995 12223 12360 12223 12360 12360 12360 12360

* * * *

Toelichting: * personen zoals hierboven vermeld hebben de bezoldiging ontvangen van de Stichting Elisabeth ziekenhuis en zijn dienovereenkomstig in die jaarrekening verantwoord. Bovenstaande bezoldiging van de leden van de Raad van Toezicht is vermeld inclusief 21% omzetbelasting. Met ingang van 1 januari 2013 worden toezichthouders in het kader van de wet op de omzetbelasting als ondernemer aangemerkt en uit dienhoofde dienen zij te factureren met BTW.

Naam

In dienst vanaf In dienst tot Duur van het dienstverband in het jaar (in dagen) Deeltijdfactor Bruto-inkomen (incl. salaris, vakantiegeld, eindejaarsuitkering en andere vaste toelagen) Winstdelingen en bonusbetalingen Totaal beloning Som vergoeding in natura (fiscale bijtelling) Belastbare vaste en variabele onkostenvergoeding Werkgeversbijdrage sociale verzekeringspremies Voorziening t.b.v. beloning betaalb. op termijn (o.a. pensioen) Uitkering i.v.m. beeindiging dienstverband Totaal bezoldiging in het kader van de WNT 2013

Naam

Prof. Dr. H.J.J.M. Berden

Drs. L.J.C.G.M. van der Veen

Drs. M.B.P.M. Visser

Drs. P.A.G. de Zwart

01-11-04 nvt 365 100%

14-08-13 nvt 365 100%

01-09-09 nvt 365 100%

14-08-13 nvt 365 100%

€ 222.752 €€ 222.752 €€€-

€ 197.277 €€ 197.277 € 3.426 €€-

€ 222.752 €€ 222.752 € 7.798 €€-

€ 206.672 €€ 206.672 € 6.936 €€-

€ 26.249

€ 22.984

€ 26.249

€ 24.144

€€ 249.001

€€ 223.687

€€ 256.799

€€ 237.752

Prof. Mr. Dr. J.H. Hubben

Mevr. Prof. Dr. B.E. Baarsma

Prof. C.A.M. Mouwen

Ir. A.W.M. van Bijsterveldt

In dienst vanaf In dienst tot Duur van het dienstverband in het jaar (in dagen) Deeltijdfactor Bruto-inkomen (incl. salaris, vakantiegeld, eindejaarsuitkering en andere vaste toelagen) Winstdelingen en bonusbetalingen Totaal beloning Som vergoeding in natura (fiscale bijtelling) Belastbare vaste en variabele onkostenvergoeding Werkgeversbijdrage sociale verzekeringspremies Voorziening t.b.v. beloning betaalb. op termijn (o.a. pensioen) Uitkering i.v.m. beeindiging dienstverband

01-05-03 14-08-13 nvt 365 100% € 13.600 €€ 13.600 €€€€€-

01-06-09 14-08-13 nvt 365 100% € 14.239 €€ 14.239 €€€€€-

01-01-10 14-08-13 nvt 365 100% € 9.493 €€ 9.493 €€€€€-

01-09-03 14-08-13 nvt 365 100% € 13.200 €€ 13.200 €€€€€-

Totaal bezoldiging in het kader van de WNT 2013

€ 13.600

€ 14.239

€ 9.493

€ 13.200

70

71

JAARVERSLAG 2013

Naam

Mr. H.M.C.M. van Oorschot

In dienst vanaf In dienst bij Stichting Elisabeth-TweeSteden vanaf In dienst tot Duur van het dienstverband in het jaar (in dagen) Deeltijdfactor Bruto-inkomen (incl. salaris, vakantiegeld, eindejaarsuitkering en andere vaste toelagen) Winstdelingen en bonusbetalingen Totaal beloning Som vergoeding in natura (fiscale bijtelling) Belastbare vaste en variabele onkostenvergoeding Werkgeversbijdrage sociale verz.premies Voorziening tbv beloning betaalb. op termijn (o.a. pensioen) Uitkering i.v.m. beeindiging dienstverband Totaal bezoldiging in het kader van de WNT 2013

Naam

Ir. P.J.A. van Schijndel

01-01-08 14-08-13 nvt 365 100%

01-01-04 14-08-13 nvt 365 100%

01-01-07 14-08-13 nvt 365 100%

€ 9.493 €€ 9.493 €€€€€€ 9.493

€ 9.600 €€ 9.600 €€€€€€ 9.600

€ 9.493 €€ 9.493 €€€€€€ 9.493

€ 9.600 €€ 9.600 €€€€€€ 9.600

Mevr. P.M.D. Hirsch Ballin-v.d. Grift

8.2 OVERIGE GEGEVENS

Dhr. T.M.M. Verhallen

01-01-10 14-08-13 nvt 365 100%

Dhr. N.J.M. Kwantes

In dienst vanaf In dienst bij Stichting Elisabeth-TweeSteden vanaf In dienst tot Duur van het dienstverband in het jaar (in dagen) Deeltijdfactor Bruto-inkomen (incl. salaris, vakantiegeld, eindejaarsuitkering en andere vaste toelagen) Winstdelingen en bonusbetalingen Totaal beloning Som vergoeding in natura (fiscale bijtelling) Belastbare vaste en variabele onkostenvergoeding Werkgeversbijdrage sociale verz.premies Voorziening tbv beloning betaalb. op termijn (o.a. pensioen) Uitkering i.v.m. beeindiging dienstverband Totaal bezoldiging in het kader van de WNT 2013

Dhr. A.C.P.L. van Overveld

8.2.1. VASTSTELLEN EN GOEDKEUREN JAARREKENING De jaarrekening 2013 is door de Raad van Bestuur van Stichting het TweeSteden ziekenhuis vastgesteld in zijn vergadering van 10 juli 2014. De jaarrekening 2013 is door de Raad van Toezicht van Stichting het TweeSteden ziekenhuis vastgesteld in zijn vergadering van 10 juli 2014.

Dhr. J.J.A. van de Riet

01-04-08 nvt 14-08-13 225 100%

01-01-08 nvt 14-08-13 225 100%

01-01-07 nvt 14-08-13 225 100%

€ 9.600 €€ 9.600 €€€€€€ 9.600

€ 9.600 €€ 9.600 €€€€€€ 9.600

€ 9.600 €€ 9.600 €€€€€€ 9.600

8.2.2. ONDERTEKENING DOOR BESTUURDERS EN TOEZICHTHOUDERS

Drs. L.J.C.G.M. van der Veen Prof. Dr. H.J.J.M. Berden Raad Van Bestuur Voorzitter Raad van Bestuur P.A.G. de Zwart, arts Drs. M.B.P.M. Visser Raad Van Bestuur Raad Van Bestuur

Prof. Dr. Ir. C.A.M. Mouwen Voorzitter Raad van Toezicht

Prof. Mr. Dr. J.H. Hubben Vice-voorzitter Raad van Toezicht

Ir. A.W.M. van Bijsterveldt MFE Mevr. Prof. Dr. B.E. Baarsma Vice-voorzitter Raad van Toezicht Lid Raad van Toezicht A.C.P.L. van Overveld, ing Mr. H.M.C.M. van Oorschot Lid Raad van Toezicht Lid Raad van Toezicht

Motivatie overschrijding van de maximale bezoldiging: De actuele bezoldigingsafspraken met betrekking tot de bestuurders vloeien voort uit arbeidsovereenkomsten die zijn afgesloten voor 6 december 2011 en daarom vallen deze bezoldigingsafspraken onder het overgangsrecht. Dit betekent dat het huidige salaris nog vier jaar ongewijzigd kan worden uitbetaald. Na de periode van vier jaar zal het bedrag aan salaris dat de maximale bezoldigingsnorm overschrijdt in drie jaar worden afgebouwd. De bezoldigingsafspraken van de vice-voorzitter RvT (prof mr. Dr. J.H. Hubben) en lid RvT (ir. A.W.M. van Bijsterveldt) vallen onder eerdergenoemd overgangsrecht.

Bij de samenstelling van bovenstaande verantwoording uit hoofde van de WNT zijn de Beleidsregels toepassing WNT d.d. 27 februari 2014 van het Ministerie van binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties als uitgangspunt gehanteerd. De stichting herkent de door de Minister BKZ in zijn

Honoraria accountant (32) (incl. BTW) controle van de jaarrekening overige controle opdrachten fiscale advieswerkzaamheden overige niet controle opdrachten Totaal

kamerbrief d.d. 27 februari 2014 onderkende uitvoeringsproblemen met betrekking tot externe niet-topfunctionarissen, en heeft deze categorie in de lijn met de door de minister voorgestelde gedragslijn niet in de WNT verantwoording betrokken.

2013

2012

94.517 59.838 11.791 10.000

152.500 26.500 3.078 -

176.146

82.078

Ir. P.J.A. van Schijndel Lid Raad van Toezicht 8.2.3. RESULTAATBESTEMMING In de statuten is geen regeling resultaatbestemming opgenomen. Het resultaat 2013 wordt verdeeld volgens de resultaatverdeling in paragraaf 8.1.2. 8.2.4. GEBEURTENISSEN NA BALANSDATUM Er zijn geen belangrijke gebeurtenissen na balansdatum.

Prof. Dr. Th.M.M. Verhallen Lid Raad van Toezicht

72

73

JAARVERSLAG 2013

8.2.5. CONTROLEVERKLARING VAN DE ONAFHANKELIJK ACCOUNTANT Aan: de Raad van Toezicht en de Raad van Bestuur van Stichting TweeSteden ziekenhuis Verklaring betreffende de jaarrekening Wij hebben de in dit rapport opgenomen jaarrekening 2013 van Stichting TweeSteden ziekenhuis te Tilburg gecontroleerd. Deze jaarrekening bestaat uit de balans per 31 december 2013 en de resultatenrekening over 2013 met de toelichting, waarin zijn opgenomen een overzicht van de gehanteerde grondslagen voor financiële verslaggeving en andere toelichtingen. Verantwoordelijkheid van de Raad van Bestuur De Raad van Bestuur van de stichting is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het resultaat getrouw dient weer te geven, in overeenstemming met de in Nederland geldende Regeling verslaggeving WTZi en de Beleidsregels toepassing Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (WNT), alsmede voor het opstellen van het jaarverslag overeenkomstig Richtlijn voor de Jaarverslaggeving 655 ‘Zorginstellingen’. De Raad van Bestuur is tevens verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die voldoet aan de WNTeisen van financiële rechtmatigheid, zoals opgenomen in het Controleprotocol WNT van de Beleidsregels toepassing WNT. De Raad van Bestuur is voorts verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing als zij noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarrekening en de naleving van die WNT-eisen van financiële rechtmatigheid mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten. Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder de Nederlandse controlestandaarden en de Beleidsregels toepassing WNT, inclusief het Controleprotocol WNT. Dit vereist dat wij voldoen aan de voor ons geldende ethische voorschriften en dat wij onze controle zodanig plannen en uitvoeren dat

een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat. Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controleinformatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De geselecteerde werkzaamheden zijn afhankelijk van de door de accountant toegepaste oordeelsvorming, met inbegrip van het inschatten van de risico’s dat de jaarrekening een afwijking van materieel belang bevat als gevolg van fraude of fouten. Bij het maken van deze risico-inschattingen neemt de accountant de interne beheersing in aanmerking die relevant is voor het opmaken van de jaarrekening en voor het getrouwe beeld daarvan, alsmede voor de naleving van deWNT-eisen van financiële rechtmatigheid, gericht op het opzetten van controlewerkzaamheden die passend zijn in de omstandigheden. Deze risico-inschattingen hebben echter niet tot doel een oordeel tot uitdrukking te brengen over de effectiviteit van de interne beheersing van de stichting. Een controle omvat tevens het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving en de gebruikte WNT-eisen van financiële rechtmatigheid en van de redelijkheid van de door de Raad van Bestuur van de stichting gemaakte schattingen, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is om een onderbouwing voor ons oordeel met beperking te bieden. Onderbouwing van het oordeel met beperking In 2012 is voor de curatieve medisch specialistische zorg prestatiebekostiging ingevoerd in de vorm van de DOT-systematiek. Deze bekostiging blijkt zowel in 2012 als in 2013 generieke landelijke risico’s en onduidelijkheden te bevatten, die zich voordoen bij alle instellingen. De risico’s en onduidelijkheden hebben met name betrekking op de registratie- en facturatiebepalingen. Deze bepalingen bevatten diverse open normen, die gedurende en na afloop van het boekjaar nader zijn geduid door de regelgever. Het met terugwerkende kracht volledig voldoen aan achteraf vastgestelde nadere duidingen is onmogelijk en de consequenties zijn niet betrouwbaar in te schatten. Tevens is er sprake van in de NZa circulaire ‘Toelichting regelgeving MSZ’ CI/14/3c en

‘Omzetverantwoording medisch specialistische zorg 2012’, (CI/13/9c), benoemde problematiek op specifieke aspecten en coulance op bepaalde onderdelen. Daarnaast is er sprake van andere landelijke onzekerheden in de bekostiging die onder andere samenhangen met de transitiebedragen voortvloeiend uit de overgang naar prestatiebekostiging en overige inherente beperkingen en schattingsrisico’s die uiteen zijn gezet in de toelichting (paragraaf 8.1.4.4). Als gevolg hiervan hebben wij geen voldoende en geschikte controle-informatie kunnen verkrijgen omtrent deze aangelegenheden. Wij hebben geconcludeerd dat de mogelijke effecten van deze aangelegenheden van materieel belang zijn voor de jaarrekening, maar niet van diepgaande invloed. Oordeel met beperking betreffende de jaarrekening Naar ons oordeel geeft de jaarrekening, uitgezonderd de mogelijke effecten van de aangelegenheden beschreven in de paragraaf ‘Onderbouwing van het oordeel met beperking’, een getrouw beeld van de grootte en samenstelling van het vermogen van Stichting TweeSteden ziekenhuis per 31 december 2013 en van het resultaat over 2013 in overeenstemming met de Regeling verslaggeving WTZi en de Beleidsregels toepassingWNT. Voorts zijn wij van oordeel dat de jaarrekening 2013 in alle van materieel belang zijnde aspecten voldoet aan de WNT-eisen van financiële rechtmatigheid, zoals opgenomen in het Controleprotocol WNT van de Beleidsregels toepassing WNT. Verklaring betreffende het jaarverslag Wij vermelden dat het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening. Verklaring betreffende overige bij of krachtens de wet gestelde eisen Ingevolge artikel 2 Regeling verslaggeving WTZi juncto artikel 2:393 lid 5 onder e BW vermelden wij dat ons geen tekortkomingen zijn gebleken naar aanleiding van het onderzoek of de in artikel 2:392 lid 1 onder b tot en met h BW vereiste gegevens zijn toegevoegd. Breda, 29 augustus 2014 PricewaterhouseCoopers Accountants N.V.

Origineel getekend door drs. J.D. Lamse-Minderhoud RA

9 BIJLAGEN BIJLAGE 1 Hoofd- en relevante nevenfuncties leden Raad van Bestuur 31 december 2013 • prof. Dr. H.J.J. M. Berden Hoofdfunctie: - Voorzitter Raad van Bestuur Relevante nevenfuncties: - Voorzitter Raad van Toezicht van het Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG) - Voorzitter van het Landelijk Netwerk Acute Zorg (LNAZ) - Bestuurslid Forum Centrum voor Ethiek en Gezondheid (CEG) / Gezondheidsraad - Bestuurslid Nijmeegs Kenniscentrum Chronische Vermoeidheid (NKCV) - Voorzitter redactie Zorgmarkt - Diverse bestuursfuncties uit hoofde van huidige functie in het Elisabeth-TweeSteden Ziekenhuis, waaronder lid bestuur Ronald McDonald Huis Tilburg, bestuurslid Brabant Medical School, auditor NIAZ • Drs. L.J. C.G.M. van der Veen Hoofdfunctie: - Lid Raad van Bestuur Relevante nevenfuncties: - Voorzitter Bestuur Stichting TweeSteden over de grenzen - Lid Tilburgse Sportraad - Secretaris Bestuur rksv Sarto (amateurvoetbalvereniging) • Drs. M.B.P.M.Visser Hoofdfunctie: - Lid Raad van Bestuur Relevante nevenfuncties: - Lid Raad van Toezicht NEOS, organisatie voor maatschappelijke opvang Eindhoven - Voorzitter Zorgnetwerk Midden-Brabant (samenwerkingsverband van zorgaanbieders op het gebied van transmurale zorg en ketenzorg) - Bestuurslid Stichting RUPZ (Regionale Uitwisseling Patiëntengegevens Zuid) - Lid Raad van Toezicht Diagnostiek Brabant (Diagnostisch Centrum voor huisartsen in de regio Brabant)

• P.A.G. de Zwart, arts Hoofdfunctie: - Lid Raad van Bestuur Relevante nevenfuncties: - Lid Raad van Toezicht Onderwijsgroep Tilburg - Lid Dagelijks bestuur OOR OostNederland - Lid Raad van Toezicht Stichting Rivierduinen • Mr. A.L.J. van Dooremalen Hoofdfunctie: - Secretaris Raad van Bestuur Relevante nevenfuncties: - Secretaris bestuur Stichting Medisch Etisch Onderzoek Patienten en Proefpersonen Brabant - Voorzitter bestuur Stichting Sportmedisch Adviescentrum Hart van Brabant - Penningmeester bestuur Stichting TweeSteden over de grenzen - Secretaris bestuur Stichting Podium Boxtel * Voornoemde nevenfuncties hebben de goedkeuring van de Raad van Toezicht.

74

75

JAARVERSLAG 2013

BIJLAGE 3

BIJLAGE 2 Hoofd- en relevante nevenfuncties leden Raad van Toezicht • Prof. dr. ir. C.A.M. Mouwen Voorzitter Raad van Toezicht Hoofdfunctie: - Hoogleraar Strategie en governance voor de non-profit sector UvT/TiasNimbas Bussines - Directeur Centrum voor het Bestuur van de Maatschappelijke Onderneming Relevante nevenfuncties: - Voorzitter Stichting Steunfonds Liedertafel Tilburg - Voorzitter Raad van Toezicht IVA instituut voor beleidsonderzoek UvT - Lid Raad van Toezicht AVANS hogeschool • Prof. mr. dr. J.H.Hubben Vice-voorzitter Raad van Toezicht Hoofdfunctie: - Hoogleraar gezondheidsrecht RU Groningen Relevante nevenfuncties: - Partner Holland Consulting Group - Lid Raad van Toezicht Dr. Leo Kannerhuis - Voorzitter College Arbiters AO-Artsen Verzekeringen - Voorzitter Commissie late Zwangerschapsafbreking en Levensbeëindiging Pasgeborenen - Voorzitter College van Beroep Nederlands Instituut van Psychologen - Raadsheer plv. Gerechtshof - Reserve luitenant-kolonel

• A.C.P.L. van Overveld ing • Mw. prof. dr. B.E. Baarsma Lid Raad van Toezicht Lid Raad van Toezicht Hoofdfunctie: Hoofdfunctie: - Gepensioneerd - Algemeen directeur SEO Economisch Relevante nevenfuncties: Onderzoek - Lid van de Raad van Commissarissen van Relevante nevenfuncties: Sneep Industries te Strijen - Bijzonder hoogleraar Marktwerking- en - Lid van de Raad van Commissarissen van mededingingseconomie, Faculteit EconoGrensland 80-85 holding B.V. te Borne mie en Bedrijfskunde, UvA - Kroonlid Sociaal Economische Raad (SER) - Lid van de Raad van Commissarissen van Aurubis Netherlands B.V. te Zutphen - Lid van de Raad van Commissarissen van Loyalis NV • Ir. P.J.A. van Schijndel - Lid Raad van Commissarissen Stichtingen Lid Raad van Toezicht Espria en Woonzorg Nederland Hoofdfunctie: - Lid Raad van Toezicht BNN - Gepensioneerd - Lid van het Bestuur van de Stichting Relevante nevenfuncties: Preferente Aandelen Kas Bank - Lid Raad van Commissarissen DAF - Lid audit committee FNV Bondgenoten - Lid Bestuur stichting kasteel Heeswijk - Lid van de Raad van Toezicht van de Stichting G500 (politieke jongerenbeweging) • Prof.dr. Th.M.M.Verhallen - Lid van de Raad van Advies van Peak Lid Raad van Toezicht Invest Hoofdfunctie: - Lid wetenschappelijke adviesraad van het - Emeritus hoogleraar Marketing en Instituut voor Informatierecht van de UvA marktonderzoek Faculteit Economie en - Lid van de Commissie Structuur NederBedrijfswetenschappen Universiteit van landse banken (Ministerie van Financiën) Tilburg - Lid van de Commissie Dienstverlening Relevante nevenfuncties: aan huis (ministerie van SZW) - Geen - Lid van de Monitoring Commissie Corporate Governance Code (EZ) • Ir. A.W.M. van Bijsterveldt MFE Lid Raad van Toezicht Hoofdfunctie: - Gepensioneerd Relevante nevenfuncties: - Geen • Mr. H.M.C.M. van Oorschot Lid Raad van Toezicht Hoofdfunctie: - Voorzitter College van Bestuur NHTV Breda Relevante nevenfuncties: - Lid Raad van Toezicht Legermuseum - Voorzitter Raad van Commissarissen Lysias Adviseurs B.V. - Voorzitter Raad van Commissarissen Energie Beheer Nederland N.V. - Lid Raad van Commissarissen EON Benelux - Vice-voorzitter Omroep Brabant

Rooster van aftreden Raad van Toezicht en vaste voorbereidingscommissies De Raad van Toezicht bestond tot 14 augustus 2013 uit zeven leden, waarvan zes maanelijk en een vrouwelijk. Per 14 augustus 2013 is de Raad van Toezicht uitgebreid met een (mannelijk) lid, waarmee de raad ultimo 2013 bestaat uit acht leden. Per die datum zijn drie leden van de Raad van Toezicht teruggetreden en zijn de vier leden van de Raad van Toezicht van het St. Elisabeth ziekenhuis toegetreden.

benoemd datum herbenoem- datum def. op atreden baar aftreden Raad van Toezicht Prof. dr. ir. C.A.M. Mouwen (voorzitter) 1 mei 2003 Ir. A.W.M. van Bijsterveldt MFE 1 sept. 2003 Prof. dr. Th.M.M. Verhallen 1 jan. 2007 A.C.P.L. van Overveld ing. 1 jan. 2008 Ir. P.J.A. van Schijndel 14 aug. 2013 Prof. mr. dr. J.H. Hubben (vice-voorzitter) 14 aug. 2013 Mw. prof. dr. B.E. Baarsma 14 aug. 2013 Mr. H.M.C.M. van Oorschot 14 aug. 2013

neen neen ja ja neen ja ja ja

30 april 2015 31 aug. 2015 31 dec. 2018 31 dec. 2019 31 dec. 2015 31 dec. 2019 31 dec. 2021 31 dec. 2021

Voormalig Raad van Toezicht TSz P.M.D. Hirsch Ballin-van de Grift 1 jan. 2008 Drs. N.J.M. Kwantes RB 1 april 2008 Drs. J.J.A. van de Riet 1 jan. 2007

14 aug. 2013 14 aug. 2013 14 aug. 2013

Vaste voorbereidingscommissies: Integratie- en agendacommissie Prof. dr. ir. C.A.M. Mouwen (voorzitter) Prof. mr. dr. J.H. Hubben Remuneratiecommissie Prof. dr. ir. C.A.M. Mouwen (voorzitter) Prof. mr. dr. J.H. Hubben Auditcommissie A.C.P.L. van Overveld ing. (voorzitter) Ir. P.J.A. van Schijndel Commissie kwaliteit en veiligheid Mw. prof. dr. B.E. Baarsma (voorzitter) Prof. dr. Th.M.M. Verhallen

31 dec. 2014 31 dec. 2015 31 dec. 2014 31 dec. 2015 31 dec. 2015 31 dec. 2015 31 dec. 2017 31 dec. 2017

76

JAARVERSLAG 2013

BIJLAGE 4 Samenstelling Raad van Toezicht en commissies TweeSteden ziekenhuis tot 14 augustus 2013 Raad van Toezicht Plenair Strategie Financieel Kwaliteit HRM Remuneratie Prof. dr. ir. C.A.M. Mouwen x x x Ir. A.W.M. van Bijsterveldt MFE x x x x Drs. J.J.A. van de Riet x x x Prof. dr. Th.M.M. Verhallen x P.M.D. Hirsch Ballin-van de Grift x x A.C.P.L. van Overveld ing. x x Drs. N.J.M. Kwantes RB x x aantal bijeenkomsten tot 14-08-2013 6 1 4 2 1 1 data 16-jan-13 13-mrt-13 11-jan-13 14-mrt-13 03-apr-13 18-jul-13 03-apr-13 13-mrt-13 03-mei-13 25-apr-13 15-mei-13 02-aug-13 03-jul-13 06-aug-13 aanwezigheid tot 14-08-2013 Prof. dr. ir. C.A.M. Mouwen 6 1 1 Ir. A.W.M. van Bijsterveldt MFE 6 1 1 1 Drs. J.J.A. van de Riet 6 3 Prof. dr. Th.M.M. Verhallen 6 1 P.M.D. Hirsch Ballin-van de Grift 5 1 A.C.P.L. van Overveld ing. 6 4 Drs. N.J.M. Kwantes RB 6 1

Samenstelling Raad van Toezicht en commissies vanaf 14 augustus 2013 Raad van Toezicht Plenair I&A Audit Remuneratie Kwaliteit & Veiligheid Prof. dr. ir. C.A.M. Mouwen x x x Ir. A.W.M. van Bijsterveldt MFE x Prof. dr. B.E. Baarsma x x Prof. mr. dr. J.H. Hubben x x x Mr. H.M.C.M. van Oorschot x A.C.P.L. van Overveld ing. x x ir. P.J.A. van Schijndel x x Prof. dr. Th.M.M. Verhallen x x aantal bijeenkomsten vanaf 14-08-2013 3 2 1 1 0 data 29-aug-13 19-sep-13 18-dec-13 25-nov-13 03-okt-13 25-nov-13 05-dec-13 aanwezigheid vanaf 14-08-2013 Prof. dr. ir. C.A.M. Mouwen 3 2 1 Ir. A.W.M. van Bijsterveldt MFE 2 Prof. dr. B.E. Baarsma 2 Prof. mr. dr. J.H. Hubben 3 2 1 Mr. H.M.C.M. van Oorschot 3 A.C.P.L. van Overveld ing. 3 1 ir. P.J.A. van Schijndel 3 1 Prof. dr. Th.M.M. Verhallen 3

Locatie Tilburg Dr. Deelenlaan 5 5042 AD Tilburg Telefoon 013 - 465 56 55 Locatie Waalwijk Kasteellaan 2 5141 BM Waalwijk Telefoon 0416 - 68 22 22 Oisterwijkkliniek Moergestelseweg 32G 5062 JW Oisterwijk Telefoon 013 - 465 48 48 Website www.tweestedenziekenhuis.nl