centrum voor natuur-, milieuen plattelandseducatie Lente 2010 Driemaandelijks informatieblad De Paddenbroek - Zesde jaargang - nummer 17

centrum voor natuur-, milieuen plattelandseducatie

Lente 2010

Driemaandelijks informatieblad De Paddenbroek - Zesde jaargang - nummer 17

Inhoudstafel Voorwoord . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 Een verhaal over vogels . . . . . . . . . 4 Beleef de Paddenbroek . . . . . . . . . . 6 Blijven we of vliegen we verder?. 6 Bouwfonds “De Paddenbroek” . . 8 Het bijenleven . . . . . . . . . . . . . . 10 Opleiding natuurgidsen. . . . . . . . 11

De Paddenbroek V.Z.W. Centrum voor natuur-, milieuen plattelandseducatie

Educatief aanbod basisonderwijs . 12 Educatie Pajottenland . . . . . . . . . . 14 Winterse educatieve spelnamiddagen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 Labyrint met kleinfruit . . . . . . . . 15 Op zoek naar Pimpampoentje . . 15

Paddenbroekstraat 12 1755 Gooik Tel: 0497.41.22.15 of: 02.306.45.62

Kyoto in het Pajottenland . . . . . . . 16 Samenaankoop isolatie . . . . . . . . 16 Samenaankoop zonne-energie . . 17

Website: www.paddenbroek.be E-mail: [email protected] Reservaties en agenda: [email protected]

Activiteiten . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20

Werkten mee aan dit tijdschrift: Katelijne Aelen Bruno Moens Jef Camerlinckx Piet Chrispeels Johnny Van Bavegem Erwin Vandersteen

Lid worden van onze vereniging “De Paddenbroek” doe je door 10,00 € te storten op rekening 734-0120350-79 met vermelding van naam en adres.

Verantwoordelijke uitgever: Piet Chrispeels, Paddenbroekstraat 12, 1755 Gooik

2

Voorwoord Beste lid, De ijzige winter remt de tijd af: de lente speelt verstoppertje! De slapende botten lopen niet uit en elke morgen is het gras weer met witte rijm bedekt. Ook de biologische klok van dieren in winterslaap begint luid te tikken: het wordt tijd om in beweging te komen en nieuwe krachten op te doen! Zo geraken in hun kast de bijen door hun wintervoorraad heen en moeten ze dringend met suikerpasta worden bijgevoederd. Op deze verstilde tijd van winterse rust maakt De Paddenbroek een grote uitzondering. Enkele weken geleden reeds werd begonnen met de bouw van een nieuw sanitair; in een geïntegreerde aanpak staken wij niet alleen de armen uit de mouwen, maar gingen wij ook succesvol op zoek naar sponsors. Sjouwers, bouwers en sponsors kunnen zich binnenkort verheugen in een gloednieuw bouwpunt, dat in een meerzinnige betekenis aan een dringende behoefte tegemoet komt. In het verlengde van de talrijke opkomst bij de voorbije pannenkoekenbak van 28 februari ll. blijft elke steun in welke vorm ook zeer welkom. Meteen doe ik langs deze weg een oproep aan de leden van de Algemene Vergadering om de datum van 12 mei vrij te houden. Statutair wordt er dan een nieuw bestuur verkozen. Wie zich geroepen voelt De Paddenbroek met zijn tijd en talent van meer nabij te steunen is van harte welkom. Intussen wens ik je, beste lid, bij de lezing van dit nummer de verwondering toe van de trekvogel, die deze lente uit het Zuiden naar huis terugkeert. Piet Chrispeels Voorzitter

3

Een verhaal over vogels Er was eens… Zo zet het verhaal in over alle grote dingen, die ooit tot stand kwamen. Er was eens een vogelnest: twee eieren lagen er geduldig hun uur af te wachten. Het uur van de bevrijding, het uur van de geboorte. Het kiemend leven was volledig overgeleverd aan de speling van het lot: rust en warmte gaven hen langzaam de grondvorm van de vogel. Gebonden aan de aarde braken zij samen door de schaal, geboren om het hemelruim, de lucht te bezeilen. Zo bleven zij nog geruime tijd in het nest. De ouders vlogen af en aan, en snavelden fijnbereide spijzen toe: in de aanvang doorkerfde en geplette regenworm, wat zoete kers, en later bij vochtig weer harde kever met snedige sprinkhaan. Vader en moeder vogel vlogen zich de veren uit de wieken, en hadden de toegereikte hapjes graag aan zichzelf gegeven. Maar op een schone dag zaten de stouters op de rand van het nest. “Nu is het vliegen geblazen”, wiekte vogel pa. “Vooruit dan maar”, zuchtte vogel ma. En zij begonnen rondjes te fladderen rond het nest. Vogel pa deed alle moeite van de wereld om de grondprincipes van gewone vluchtschema's bij te brengen: het afstoten van de nestrand, het zich suisend laten vallen, het spreiden van de vleugels en het gelijktijdig molewieken in één gestrekte lijn van kop tot staart. Vogel ma kwetterde haar mooiste liedjes over de blauwe lucht, vol heerlijke vliegende hapjes, vers op de snavel, over zingende bossen met aardsparadijselijke overvloed: groene botjes en blaadjes, zoete bladluis, elfjesbank en okkernoten… Zij floot en zong, dat zij er danig warm van kreeg en zich een frisse duik veroorloofde in de nabije waterplas. “Dat is vlug meegenomen” zei één van de twee nestzitters. “Het duurt me hier al te lang” en hij liet zich rakelings uit het nest glijden en… hij vloog! Hij vergat de voorgenomen duik in de waterplas, de schurftige luizen van het nest en de beklemming van het ei. Zelfs de strenge berispingen van vogel pa na wat gestoei in het nest, en de troostende snaveltikjes van vogel ma konden hem nu niet langer strikken. Hij koos het luchtruim, de wijde wereld. Hij werd trekvogel. De roep van verre einders klonk hem in het oor, als het lokkend geruis van de kinkhoorn op het strand. Daarhéén moest hij! Hij vergat vader en moeder, en zijn broer, de nestblijver, de standvogel. Hij vloog, opgezogen in de Zuiderse termiek, de zon tegemoet. Op de rug van een kraanvogel streek hij bij valavond neer op de zendmast van een oceaanstomer. Tot laat in de nacht klonk het getater en gelach, of het stille verhaal van vrienden-trekkers, die mekaar op de boot na vele maanden terugzagen. Zij hadden het onder mekaar over de voorbije zomer, over hun kinderrijke kroost, over het vuile vieze water en de rokerige stinkende lucht. Over mensen ook met netten en schietgeweren. Over het droeve besef dat zij weleens de laatsten van hun soort konden zijn. Maar bij dageraad vatten zij nieuwe moed, en vlogen in één trek naar het diepe Zuiden, met de hete middagzon, de zwoele stortregens en de pikdonkere nachten. 4

De trekvogel streek zich de veren, en voelde zich in de kortste keren thuis in zijn tweede vaderland. De warme zon schroeide en bleekte zijn bruine kam, maar schuddend verlichtte hij zijn verenpak, zodat hij zich weldra goed in zijn sas voelde. Bij lage waterstand baadde hij pootje in het meer, of legde zich te koesteren in de zon, zijn honger stillend met geroosterde vis uit de leeggelopen lagune. Na korte tijd bood hij zijn diensten aan bij de waterbuffel: gezeten op zijn rug pikte hij de vleeswormen uit zijn dikhuid en hapte hij de vliegen weg rond het oog van zijn slapende vriend. Voor geen goed had hij dit leven willen ruilen. Al zijn wensen waren vervuld. Maar diep in hem voelde hij kriebels in de buik… Uiteindelijk is een trekvogel hier niet om op dezelfde plek te blijven hokken, hoe menigvuldig de gangen van het maal en hoe onzegbaar zalig de vreugde van het niets-doen… Want het leven is niet alleen genieten, niet alleen aan zichzelve denken… Het leven is inzet, is “er aan beginnen”, “er iets van terecht brengen”. Hij maakte dus zijn pakken en vloog terug… Op dezelfde tak zat hij oog in oog met zijn broer: de standvogel. Hij vertelde over zijn avontuurlijke tocht naar het Zuiden, over de zwoele regen, de zoete banaan en de waterbuffel zijn vriend. Maar hij vond geen gehoor… De zon leek iets te warm, de regen veel te zacht, de bananen veel te zoet, de waterbuffel veel te trouw om waar te zijn… “Ik hoorde het nog deze zomer hier op de vlaamse top-10: Veel te mooi om waar te zijn”, zei broer-nestblijver-standvogel. Zij floten hetzelfde liedje, maar verstonden elkaar niet meer… Het nest is goed, maar het heelal is beter, repliceerde de trekvogel. En warempel met andere ogen zag hij nu alles nieuw: hij zag hoe ook in het hoge Noorden de bloemen je elke dag lief begroeten, hij smaakte dat verse regenworm geen pepertje behoeft, dat even-kopje-onder zoveel is als een duik in het diepe blauw. Hij ontdekte dat elke nieuwe ervaring het leven verdiept, dat men moet afscheid nemen om eigen kunnen, eigen hebben-en-houden naar waarde te schatten… Ja, elke vogel zou altijd een beetje trekvogel moeten zijn… Al trok hij maar een tak, een boom, een bos verder dan het nest. Want zo begint de boeiende tocht van het leven… Er was eens een trekvogel en een standvogel… Er was eens eens een nest op een tak…

5

Beleef de Paddenbroek! Blijven we of vliegen we verder? 't Wordt lente. De trekkers uit het noorden - koperwiek en kramsvogel, neefjes van onze lijsters- hebben Paddenbroek verlaten en we kijken in blijde verwachting uit naar de trekkers uit het zuiden. Boerenzwaluwen scheren binnenkort weer over Pajotse velden en ook de tjiftjaf zal weer van zich laten horen. En dan zijn er de blijvers die winter en zomer in en om Paddenbroek rondhangen. Eén van die blijvers is de geelgors. Hij was ooit verliefd op het Pajottenland met zijn vele hagen, houtkanten, holle wegen en kleine bosjes, kortom een versnipperd landschap. Maar ook die liefde slijt als al die lievelingsplekjes verdwijnen. en worden vervangen door immense akkers en de vele tuintjes 'ommuurd' met van die - voor onze geelgors - akelige coniferen. Gelukkig zijn er allerlei initiatieven die in het Pajottenland, niet alleen voor de geelgors maar ook voor de homo sapiens, het leven aangenamer maken. Denken we maar aan de gemeenten die autochtone bomen en struiken bezorgen aan een zacht prijsje en de aan beplantingsacties van Regionaal Landschap en de Landschapsteams van Pro Natura vzw. En ook onze vzw is volop bezig om het leven in Paddenbroek voor onze geelgors leefbaar te maken. Maar verwacht wel geen massale invasie van dit prachtig gele vogeltje. Geelgorzen zijn eenzaten en leven niet in groep zoals onze huis- en ringmussen, spreeuwen en zwaluwen. Vooral in de winter kunnen wij onze vrienden bewonderen in de buurt van boerderijen en zelfs in het dorp. Geelgorzen zijn zaadeters, vooral onkruidzaden vinden ze lekker; laat dus een plekje in je tuin waar onkruid welig mag tieren. In de lente gaan geelgorzen voor hun jongen op zoek naar insecten, rupsen, slakken en allerlei 'vieze beestjes'. Een andere blijver is het steenuiltje. Het kleinste uiltje in Europa, dat 's nachts op strooptocht gaat, op zoek naar ratten en muizen. Maar ook pieren, slakken en mollen staan op het menu en hij is de enige uil van onze contreien die je overdag wel eens ziet jagen op vogels of jonge konijntjes. Je kan hem dan zien vliegen met diepe bogen en huppelen op de grond. En… met een beetje geluk zie je hem knikkebollen in een holle knotwilg of zonnebaden op de nok van een dak of op een tak van een hoogstam 6

fruitboom. Schattig toch, je zou hem zo willen knuffelen, maar vergeet het, want uilen zijn roofvogels met twee grote kijkers die genoeg hebben aan wat sterrenlicht of minder. Beide ogen staan vooraan zoals bij alle rovers. Denk maar aan poezen, honden, vossen, tijgers en leeuwen. Al deze rovers hebben hun ogen vooraan. Het geeft hen een grote aaibaarheidsfactor, maar dat is onze interpretatie. Die ogen staan vooraan in de kop om zo beter te kunnen speuren naar prooien. En hoe zit het met de homo sapiens en andere apen? Zijn wij ook rovers? 'k Weet het niet, maar als jij het weet stuur je antwoord je naar de redactie. Wat ik wel weet is dat bij prooidieren zoals kippen, schapen, paarden, konijntjes en onze geelgors de ogen zijdelings op de schedel staan ingepland. En dat is nodig want zo kunnen zij potentiële rovers ook achter en boven hen zien sluipen of vliegen en dat geeft hen heel wat meer overlevingskansen. Andere nachtbrakers, die je - net zoals ons steenuiltje - bij volle of geen maan in de vroege lente hoort roepen, zijn de bosuil en de kerkuil. Akelige kreten bij nacht. Zoals bij vele vogels wil deze 'zang' niets anders zeggen dan dat rivalen best uit de buurt blijven. Zo romantisch is de zang van merel en lijster dus niet. Vrij vertaald wil hun gezang zeggen: “Blijf van mijn vrouwtje en blijf uit mijn buurt, anders ga je ervan lusten”. Kerkuilen bouwen nesten in kerktorens, op zolders en in de nok van grote schuren Ook in Paddenbroek logeerde enkele jaren gelden dit witte spook. Spookachtig is hij wel als hij plots voor je opduikt. Spijtig, maar de laatste tijd hebben we geen kerkuil meer als logé. Om prooien op te sporen vliegt de kerkuil enkele meters boven de grond en dat maakt dat hij makkelijk verkeersslachtoffer wordt. Misschien is dit de reden waarom de kerkuil verdwenen is uit Paddenbroek, maar onze zolderdeur blijft openstaan; altijd welkom, beste uil. Zijn kerkuilen zo vroom dat ze graag nestelen in een kerktoren? Bijlange niet, ze verkiezen kerktorens omdat het eigenlijk rotsbewoners zijn en toen de mensen in de vroege middeleeuwen torens bouwden lokten die de uilen. Voor hen maakt het niet uit of hun nest omgeven is door graniet of baksteen, als het maar op een rotsspleet lijkt. De lievelingskost van onze kerkuilen zijn veldmuizen en als er veel muisjes zijn dan durft hij nog wel eens broeden in de zomer. Zo ook de bosuil die meerdere jongen grootbrengt als er veel beukennootjes zijn. Nee, ze eten geen beukennootjes maar wel nootjes-consumerende bosmuizen. Als het veel regent in de lente blijven de muisjes lekker knus in hun nestje en vindt onze bosuil geen voedsel voor de jongen. En dan kan er iets wreeds gebeuren. De uil bijt de kleinste jongen 7

dood en voert ze aan de oudste. Wreed maar efficiënt: er zal toch eentje voor kleinkinderen zorgen en daar draait het in de natuur om; zorgen dat de soort blijft voortbestaan. Uilen in en om De Paddenbroek leveren heel wat educatief materiaal voor jeugdkampen en schoolbezoeken. Velletjes, haartjes en beentjes verteren de uilen niet en kotsen ze uit in de vorm van braakballen. Je moet eens komen kijken als de enthousiaste kadeeën bezig zijn met het uitpluizen van braakballen op zoek naar schedeltjes en botjes. Hoe een tuineigenaar kan bijdragen tot het welzijn van onze gevleugelde vrienden? Een kerktoren bouwen voor de kerkuil zal wel op protest stuiten van de buren, maar je kan wel wilgen planten voor het steenuiltje. Na een tiental jaren komen er gaten in kruin en stam en daar kan het steenuiltje rustig nestelen. Voor geelgorzen kan je een brede haag van meidoorn, veldesdoorn en haagbeuk planten. Een stukje tuin bezaaien met een mengeling van inheemse bloemen en kruiden levert hen een heerlijk eetfestijn van zaadjes en insecten. En vooral berg die spuit tegen (on)kruid en (on)gedierte definitief op.

Bouwfonds “De Paddenbroek” De meesten zullen zich wel afvragen: Waarom een bouwfonds oprichten voor De Paddenbroek? Sinds dat ons Educatief Centrum vast personeel in dienst heeft is het aantal bezoekers plots sterk gestegen. We mochten vorig jaar van half april tot eind december meer dan 3000 bezoekers verwelkomen. Dit jaar lopen de afspraken met scholen en groepen al zeer goed. Om al de bezoekers goed te ontvangen hebben wij beslist om een nieuw sanitair gedeelte te bouwen. Het Educatief Centrum is financieel niet sterk genoeg om dit te bekostigen. Met de pannenkoekenbak op 28 februari 2010 werd het officiële startschot gegeven van het bouwfonds. Momenteel hebben we al 14 sponsors voor ons bouwfonds en al een paar andere die toegezegd hebben . Ook de pannenkoekenbak was een schot in de roos. We kregen meer dan 250 bezoekers over de vloer die bij ons een lekkere pannenkoek kwamen eten en ons zo al flink financieel ondersteunen. Ook onze tombola bracht een aardig centje op. De fruitmand, geschonken door 't Bioschuurke, werd gewonnen door Jordi Anthoons uit Halle. Hij benaderde het dichtste het juiste gewicht van 10,765 kg met 10,700 kg. Ondertussen wachten we niet op de zomer en zijn we gestart met de bouwwerkzaamheden. De beschikbare ruimte voor het sanitair is ongeveer 40 m² en bestond uit de vroegere garage en paardenstal. Deze beide 8

ruimten zijn ontruimd en deels afgebroken, uitgegraven, genivelleerd, afvoerbuizen geplaatst, stabilisatie aangebracht, plastiekfolie geplaatst, betonnetten gelegd en beton gestort. Nu kunnen we beginnen met de opbouw van de muren. Wie zin heeft om een handje te komen helpen is altijd welkom. Dit kan zowel in mankracht als financieel of door materialen ter beschikking te stellen. Alle hulp is welkom!

9

Het bijenleven op de Paddenbroek Na de lange koude en toch wel mooie witte winter is de aanloop naar de lente begonnen en laat de zon zich hopelijk al wat meer zien. De bijen beginnen te vliegen op zoek naar hun eerste oogst. De lente hangt in de lucht. De maartse buien teisteren nog even de uitkomende voorjaarsbloeiers zoals narcissen en tulpen. Maar de strijd is gestreden en de lente zal doorbreken net zoals de bloesems zullen openspringen. En hopelijk blijven we gespaard van een late vorstperiode en kunnen we genieten in het najaar van al het lekkere fruit in onze boomgaard. Niet alleen een late vorstperiode zou roet in ons eten kunnen gooien, maar als ook de bijen ons in de steek laten zou dit zeker een lagere opbrengst met zich meebrengen. Bestuiving door honingbijen levert ons alvast een grotere meeropbrengst. Men staat versteld van wat bijen eigenlijk teweegbrengen in de bestuiving van fruit. Ook de bloemen van het fruit passen zich aan, zo vertonen appels, peren, pruimen en kersen een ritmische ontwikkeling van meeldraden en stampers tijdens de dag. Eerst zijn de meeldraden rijp en pas later de stampers. Dit bevordert de kruisbestuiving. Bijen doen in hun korte leven aan taakverdeling. Jonge vliegbijen verzamelen nectar en iets oudere vliegbijen gaan stuifmeel verzamelen. Dus als er nog geen nectar te vinden is, zal men ook geen jonge bijen zien vliegen. Als we even beroep doen op wetenschappelijke cijfers kunnen we aantonen dat bijvoorbeeld een hoogstam appelboom zonder honingbijen ongeveer 1.660 bloemen zal krijgen. Indien we bij diezelfde appelboom een kast honingbijen plaatsen zal de boom ons 2.080 bloemen opleveren. Als we dit omzetten in aantal bevruch-

10

te bloemen of vruchten, dan levert een appelboom zonder honingbijen ons gemiddeld slechts 13 appels op. Dezelfde hoogstamappelboom met honingbijen levert ons al gauw 430 appels op. Ook bij kers zijn er reeds duidelijke resultaten gemeten. Een hoogstamkerselaar zonder honingbijen brengt slechts 1,8 kg voort en diezelfde boom met honingbijen levert ons gemiddelde 10 keer meer op tot 18 kg per boom. De cijfers tonen aan dat bestuiving door bijen, hommels en andere insecten zeer belangrijk is en een grote economische meerwaarde geeft bij het vormen van vruchten en/of zaden. Gegevens cijfers: Vlaamse imkersbond.

Opleiding natuurgidsen Dit voorjaar zijn de natuurgidsen Zuid-West Brabant al 3 keer op bezoek geweest. Op deze manier konden wij de natuurgidsen aantonen wat ons Educatief Centrum aan educatieve lespakketten naar kinderen en groepen te bieden geeft. Bij het eerste bezoek stelden wij onze lespakketten voor zoals wij ze aan de scholen aanbieden. Voor het tweede bezoek deden wij beroep op de heer Frans Peetermans als gids voor het Houtemanspad. Hij gidste dit perfect. Ook al heerste er een ijskoude wind, toch bleef iedereen aandachtig luisteren. Bij het derde bezoek verzorgde wij een opleiding voor de gidsen van onze lespakketten zodat zij in de toekomst ons meer en meer kunnen komen ondersteunen bij het bezoek van klassen en groepen. We waarderen zeker hun steun en indien er nog andere mensen zich geroepen voelen om ons scholen en groepen mee helpen te begeleiden, laat het ons weten.

11

12

13

Educatie Pajottenland Winterse educatieve spelnamiddagen Deze winter hebben we meermaals mogen genieten van een mooi wit sneeuwtapijt. Ook dan hebben we educatieve namiddagen beleefd met kinderen. Door de sneeuw waren we wel verplicht om ons educatief programma aan te passen. Maar geen probleem, de sneeuw zorgde voor een leuk nieuw gegeven. In de sneeuw zagen we mooi de sporen van de verschillende dieren. Dus besloten we een ludieke wandeltocht te maken, onze wekkertocht. Onderweg kregen de kinderen allerlei opdrachtjes en spelletjes waar genoeg beweging in zit zodat ze de kou konden trotseren. Na de koude winterse tocht mochten de kinderen omdat ze zich zo flink gedragen hadden even genieten van de sneeuw. Met hun sledes gleden ze in de boomgaard naar beneden. Maar zoals aan alle verhaaltjes kwam hier voor de kinderen ook een einde aan. De ouders kwamen hun schavuiten, die een voldaan gevoel hadden en rode neuzen van de kou, ophalen. Op deze manier konden wij de klimatologische omstandigheden omzeilen en er voor iedereen toch een leuke educatieve namiddag van maken.

14

Labyrint met kleinfruit Op één van onze bestuurvergaderingen ontstond een idee om eens iets nieuws te ontwerpen. Samen met het Provinciaal Proefcentrum van Kleinfruit ontworpen we een idee van labyrinth. Hoe de indeling van het kleinfruit zal gebeuren en welke spelvorm we hieraan koppelen houden we nog als verrassing. We kunnen wel al vertellen dat we dit voorjaar al zullen beginnen met de aanleg ervan. De opening voorzien we tegen 2011.

Op zoek naar Pimpampoentje… Wie is Pimpampoen? Dit is het uitgangspunt van één van onze nieuwe educatieve pakketten dat ons Educatief Centrum De Paddenbroek ontwikkeld heeft in het kader van het educatieproject voor Pajottenland+. Het educatief pakket “Op zoek naar Pimpampoen” is de lenteversie van het pakket “Op zoek naar de herfst”. Het is gemaakt voor de eerste graad, maar ook geschikt voor het derde kleuterklasje. Aan de hand van levensechte handpopjes beleven de kinderen de verschillende aspecten van de lente. Ze ontmoeten onderweg “Mies”, de muis; deze helpt de kinderen om op zoek te gaan naar de lenteperikelen. Maar Mies kan niet praten, enkel ja of nee knikken. De kinderen moeten zo actief gaan meewerken door allerlei vragen te stellen aan Mies. Aan de poel ontmoeten ze “Plons”, de kikker, en met wat geluk vinden we zijn kindjes, “de kikkervisjes”, terug. We hernemen onze tocht door de bloeiende boomgaard op zoek naar Pimpampoen. Plots vinden we nog een diertje. We aaien het diertje best niet want het is “Stekeltje”, onze egel. Na deze lange koude winter is stekeltje goed 15

uitgeslapen en weet hij misschien wie Pimpampoen is. Om te weten te komen wie Pimpampoen is moeten we hem ook nog vinden. Als jullie het willen weten dan raden we je aan om deze lente eens een bezoek te brengen aan ons domein. Wie weet vertellen we het jullie wel!

Kyoto in het Pajottenland Samenaankoop isolatie laat Pajotten er warmpjes in zitten Een goed geïsoleerd huis bespaart jaarlijks tot 30% op de stookkosten. Bovendien zorgen de huidige, tijdelijke subsidies en premies, voor een extra interessante terugverdientijd. Gemiddeld is een investering in isolatie op 2 jaar terugverdiend. Daarna heeft men elk jaar pure winst, een blijvend comfort en eventueel een groter gebruik van de zolder. De enige overblijvende stap is de selectie van betrouwbare aannemers of de juiste plaatsing van isolatie door de doe-het-zelvers. Om ook deze stap weg te nemen organiseert de Paddenbroek vanuit het Kyoto in het Pajottenland-project samen met de 7 gemeenten van het Pajottenland en vele verenigingen een samenaankoop van isolatie. Via uitgebreide offertes werden de aannemers en handelaren geëvalueerd op hun prijs- en uitvoeringsvoorwaarden en werden uiteindelijk de meest interessante aannemers en handelaren voorgesteld aan de inwoners van het Pajottenland.

16

Om deze vele voordelen verder toe te lichten werden in het hele Pajottenland 7 informatieavonden en 3 investeringsavonden georganiseerd. Op de informatieavonden gaf een spreker van het Vlaams Instituut voor Bio-Ecologisch bouwen en wonen toelichting bij het nut van isoleren, de verschillende isolatiematerialen die aangewezen zijn en hoe isolatie op een professionele manier geplaatst moet worden. Woonconsulenten van de verschillende Woonwinkels in het Pajottenland gaven uitgebreide informatie over de verschillende financiële ondersteuningsmogelijkheden. Op de investeringsavonden stelden de geselecteerde handelaren en aannemers van isolatie hun aanbod concreet voor aan alle geïnteresseerden. De vele geïnteresseerde aanwezigen konden na afloop individueel contact leggen met de handelaren en aannemers om gratis en vrijblijvend een offerte te laten opmaken van hun dak, volgens de extra voordelige voorwaarden van de samenaankoop. In totaal waren 500 Pajotten aanwezig op de verschillende avonden met op dit moment 40 aanvragen voor offertes. Deze actie met de afgesproken kortingen loopt nog verder tot 30 april. U kan dus nog steeds deelnemen via een mailtje naar het Educatief centrum de Paddenbroek te Gooik, dat deze actie coördineert, via [email protected] of via 02.306.45.62. De geselecteerde aannemers komen gratis en totaal vrijblijvend een offerte opmaken van uw dak volgens de voorwaarden van de samenaankoop. De documenten met de voorwaarden van de geselecteerde aannemers zijn ook te downloaden op het adres www.kyotoinhetpajottenland.be onder de rubriek gezinnen/samenaankoopisolatie/bestel-aanvraagformulieren of bij de dienst Duurzame ontwikkeling van de gemeente Gooik.

De Paddenbroek organiseert samen met VIBE en 7 Pajotse gemeenten samenaankoop zonne-energie Produceer je eigen energie In één uur ontvangen we op aarde voldoende zonne-energie voor een volledig jaar. De huidige technologie en de financiële ondersteuning, groene stroomcertificaten, premies, fiscale aftrekbaarheid, zorgen ervoor dat ook wij nu gebruik kunnen maken van deze onuitputbare energiebron. Waarom een samenaankoop? Momenteel zijn er vele verschillende installateurs van vooral PV-systemen. Via een intergemeentelijke begeleidingscommissie van onafhankelijke deskundigen evalueren we op dit moment de meest interessante aanbiedingen van deze installateurs. We kijken hierbij naar de prijs maar ook naar kwaliteit, garanties, onderhoud en afwerking. Zo willen we u bijstaan in uw keuze van een goede installatie met een gegarandeerd rendement en verdere opvolging na plaatsing. Het Educatief centrum de Paddenbroek zorgt voor de coördinatie van deze evaluatie.

17

Fotovoltaïsche panelen en zonneboilers Fotovoltaïsche panelen (PV) produceren met behulp van het zonlicht, direct en diffuus, via zonnecellen elektriciteit. Naargelang het aantal panelen op het dak kan tot de volledige jaarlijkse elektriciteitsconsumptie produceren met behulp van deze panelen. Zonneboilers gebruiken de zonnestraling via een zonnecollector en een voorraadvat voor de opwarming van het sanitair water (warm water voor badkamer, keuken). Een zonnecollector van 4 m² levert voor een gezin van 4 personen jaarlijks gemiddeld de helft van het sanitair warm water.

Let op! Zonne-energieinstallaties zijn de bekroning van een goed gezinsenergiebeleid. We willen via de Paddenbroek eerst werken rond energiebesparing, zoals via onze samenaankoopactie voor isolatie die nog tot 1 mei geldig is. Deze actie past binnen het Pajottenland+-project "Kyoto in het Pajottenland" dat via een samenwerking tussen vele partners de duurzame energietoekomst van het Pajottenland wil stimuleren. De Paddenbroek coördineert hierin alle acties rond duurzame energie voor gezinnen.

18

In deze actie zijn verder ook de 7 gemeenten van het Pajottenland betrokken samen met Opbouwwerk Pajottenland vzw, de Woonwinkel van het Pajottenland, het Regionaal Woonbeleid Noord-Pajottenland, de volkshogeschool Arch'educ, het Vlaams Instituut voor Bio-ecologisch Bouwen en Wonen (VIBE), ACW Brussel, Halle, Vilvoorde, de lokale KWB-afdelingen en natuurlijk alle inwoners. Praktisch De actie start vanaf 20 april 2010 en loopt tot eind september. We organiseren 1 informatieavond per gemeente waarop een spreker van VIBE uitleg geeft over de 2 types van zonne-energieinstallaties. Via de verschillende woonwinkels zal ook meer informatie gegeven worden over de financiële ondersteuningsmogelijkheden. Voor Gooik gaat deze informatieavond bijvoorbeeld door op dinsdag 04 mei om 20 u. in De Cam. De andere data staan binnenkort op de projectwebsite. Verder organiseren we 3 investeringsavonden over het hele Pajottenland waarop de uiteindelijk geselecteerde installateurs voor PV en zonneboilers hun aanbod binnen de samenaankoop voorstellen. Op de avond zelf, of later, kan u een gratis en vrijblijvende offerte aanvragen voor de plaatsing van een installatie op uw dak. Vanuit deze actie volgen we op dat deze offertes worden opgemaakt volgens de overeengekomen voorwaarden. Deze avond gaat voor Gooik door op woensdag 19 mei. De precieze locatie wordt nog meegedeeld. De documenten met de voorwaarden en aanpak van de geselecteerde installateurs zal vanaf deze investeringsavond te downloaden zijn op de website van het project www.kyotoinhetpajottenland.be. Meer informatie bij de coördinator van dit project Bruno Moens in de Paddenbroek te Gooik via 02.306.45.62 of [email protected].

19

Activiteiten Entcursus Hoogstamfruitbomen Op 17 april organiseert het Centrum voor natuur-, milieu- en plattelandseducatie De Paddenbroek i.s.m. Velt Groot-Gooik, de Landelijke Gilde Gooik en de Nationale Boomgaardenstichting een entcursus van fruitbomen op ons domein te Gooik. Wil je hier meer over te weten komen en zelf de enttechnieken onder de knie krijgen, kom dan zeker naar onze cursus. Je krijgt les van een professionele enter en je mag zelf ook oefenen. Zo kan je thuis je eigen fruitbomen enten. Wie een entmes heeft mag dit meebrengen. Inschrijven is verplicht en kan via e-mail naar [email protected] of telefonisch op het nr. 02.306.45.62 of 0497.41.22.15. Ook voor meer inlichtingen kun je op deze telefoonnumers terecht en vragen naar Erwin Vandersteen. De kostprijs is 6 € en 5 € voor leden van de organiserende verenigingen. Opgelet uw inschrijving is pas definitief na betaling van de bijdrage, te storten op rekeningnummer 734-0120350-79 met vermelding: entcursus Paddenbroek + naam. Wanneer: Zaterdag 17 april van 14 tot 17 u op het domein van het Centrum voor natuur-, milieu- en plattelandseducatie De Paddenbroek, Paddenbroekstraat 12, 1755 Gooik.

Erfgoedwandeling Kesterheide 13 mei “Groetjes van op de Kesterheide!” Het Centrum voor Agrarische Geschiedenis (CAG) en Regionaal Landschap Zenne, Zuun & Zoniën (RLZZZ) stellen het waardevolle Pajottenlandschap van vroeger, nu en morgen in de kijker. Daarbij kan de Kesterheide natuurlijk niet ontbreken! Aan de hand van 'tijdsvensters' - landschapstekeningen - en oud beeldmateriaal van het landschap nemen we je mee op een verbazende tocht langs de Kesterheide en het Lombergbos. Onderweg denken we samen na over wat veranderd is en wat de toekomst kan brengen. Eveneens worden de reeds verzamelde oude foto's, prentkaarten, schilderijen… van boerderijen en ander landschappelijk erfgoed in Gooik en omgeving kort voorgesteld. Verzamelpunt: De Paddenbroek 13u00 - 13u30: onthaal en mogelijkheid drankje 13u30 - 13u50: korte introductie project 'Groetjes uit het Pajottenland' en databank beeldmateriaal over Gooik en omstreken 13u50 - 13u55: introductie gids 13u55 - 17u00: wandeling Kesterheide-Lombergbos met aankomst educatief centrum 17u00 - 18u00: mogelijkheid drankje en napraten

20

3 april Paashappening: Gezinsbond Gooik en Strijland Op zaterdagnamiddag 3 april vindt de eerste gezamelijke paashappening plaats. Voor 2 € per gezin is iedereen, van jong tot oud, welkom op het domein van De Paddenbroek en dit vanaf 14u30! Bel Sandra op het nummer 02.452.20.15 of Greta op 054.56.77.78.

15 en 16 april: Kinderstage thema lente Start telkens om 9u tot 16 u, drankje en vieruurtje inbegrepen. Inschrijven is verplicht, want de plaatsen zijn beperkt, en kan via e-mail naar [email protected] of telefonisch op het nr. 02.306.45.62 of 0497.41.22.15. 7 €/dag, leden van Paddenbroek en/of tweede kind betalen slechts 5 €.

9 mei: Opendeurdag De Paddenbroek + Geboorteboomactie Op 9 mei is er opnieuw de geboortebomenactie en onze opendeurdag in het kader van de week van het Pajottenland i.s.m. de Gemeente Gooik.

21

Met grote dank aan onze sponsors voor het “Bouwfonds nieuw sanitair De Paddenbroek”

22

23

België - Belgique P.B. 1755 Gooik BC 10460

Sedentair Ik wou altijd een tak zijn. Zie ik mezelf, ik ben een tak. Boven het sober gras, boven de roes der kruiden, hangt hij te wiegen en te wuiven, terwijl de vilten lucht zijn bast gelijk de wind het wil, betast. Niet ik ga naar het Noorden of het Zuiden maar wind en stuifmeel en de duiven. En 't wachten is een barse winter tot barst het mirakel van een bot. Hubert Van Herreweghen (° Pamel, 1920), Aardewerk. Gedichten VI, 1984, Lannoo-Tielt 61p

24