centraal.nu NUMMER 16 OKTOBER 2015
INFORMATIE OVER ONTWIKKELINGEN IN EN ROND STATION AMSTERDAM CENTRAAL
Nieuw: de OV Servicewinkel
Veiligheid, hoe regel je dat?
pagina 3
pagina 10
Mijlpalen aan IJ-zijde
Wat toeristen zoal opvalt
pagina 4
pagina 15
CENTRAALTJES
De Entree stap dichterbij De herinrichting van de centrumzijde van Amsterdam Centraal is weer een stap dichterbij. Tot 8 oktober lagen het ontwerpbestemmingsplan ‘Prins Hendrikkade tussen Oudezijds Kolk en Droogbak’ en het ontwerpverkeersbesluit ‘De Knip Prins Hendrikkade e.o.’ ter inzage en konden zienswijzen worden ingediend. In de toekomst krijgt de centrumzijde van Amsterdam Centraal een compleet nieuwe inrichting. Onder de noemer De Entree wordt de Prins Hendrikkade aangepakt tussen de Schreierstoren en de Martelaarsgracht. Het Stationsplein en de brug naar het Damrak krijgen natuursteen. Zo sluiten ze straks aan op de Rode Loper, de opgeknapte route vanaf het Damrak tot in stadsdeel Zuid. Er komen nieuwe tramemplacementen en het wateroppervlak van het Open Havenfront wordt vergroot. Onder het water komt een fietsenstalling voor 7.000 fietsen en ruimte voor ondergrondse voorzieningen voor rederijen. En de Prins Hendrikkade wordt tussen het Damrak en de Martelaarsgracht opnieuw ingericht en autoluw gemaakt.
2 CENTRAAL.NU NUMMER 16 2015
Dat laatste is ook het belangrijkste thema van het ontwerpverkeersbesluit. Door het maken van een autoluw gebied krijgen voetgangers en fietsers maximaal de ruimte en wordt het voor voetgangers veiliger. Het verkeersbesluit wijst onder meer het voetgangersgebied aan, laad- en losplekken, rijrichtingen voor autoverkeer en fietspaden en -stroken. Auto’s rijden in de nieuwe situatie vanaf het Damrak niet meer linksaf, maar rechtsaf naar de Odebrug, onder het spoor door linksaf door de Michiel de Ruijtertunnel, weer linksaf door de Droogbak en komen dan via Martelaarsgracht, Nieuwezijds Voorburgwal en Spui uit bij het Singel. Om deze route voor alle verkeer goed toegankelijk te maken wordt de Droogbak, de weg onder de treinsporen aan de westkant van het Stationseiland, dieper gemaakt.
Centraal.nu Centraal.nu is het magazine over werkzaamheden en ontwikkelingen in en rond station Amsterdam Centraal. Ieder kwartaal informeren Gemeente Amsterdam, NS en ProRail u over het laatste nieuws uit het stationsgebied en de achtergronden ervan. Kijk voor meer informatie en de meest actuele berichten op www.amsterdamcentraal.nu. Hier kunt u zich ook aanmelden voor een rondleiding en de digitale nieuwsbrief.
Doodlopende tunnel De in- en uitgang van de oosttunnel aan de IJ-zijde is voorlopig afgesloten. Dit is nodig vanwege de afbouw van de IJ-hal. Het eerste deel daarvan is klaar en open, maar het tweede deel is tot in de zomer van volgend jaar in de maak. En de entree van de oosttunnel ligt midden in dit werkgebied. De tunnel is wel gewoon in gebruik, maar loopt voorlopig dus aan de IJ-zijde dood. Goede alternatieven zijn de midden- en westtunnel, of als u niet naar de treinen hoeft de IJ-passage.
MENINGEN
Zeg het maar!
Shoppen en smullen In de IJ-passage openden in de afgelopen maanden Victoria’s Secret (beauty en accessoires), pop up-wijnhandel ‘Wijnkopers Express’ en Chocolate Company (heerlijke chocoladeproducten) hun deuren. En de IJ-hal verwelkomde twee van oorsprong Vlaamse bedrijven, Exki (gezonde eet- en drinkwaren) en hamburgerzaak Burgerij. De komende tijd volgen nog meer nieuwe winkels, zoals in de IJ-passage
Le Clair (luxe desserts en éclairs) en WAAR (duurzame cadeaus), en begin volgend jaar in de IJ-hal een I Amsterdam-store. Houd voor het laatste nieuws www.mijnstation.nl in de gaten.
Sloophamer erin Begin september is de sloop gestart van de tijdelijke busbrug tussen het Stationsplein en de Prins Hendrikkade. Ook het restant van de oude brug in het Open Havenfront, waar afgelopen zomer het stadsstrandje was, wordt afgebroken. Later deze herfst volgt sloop van het tijdelijke busplatform tussen het Noord-Zuid Hollandsch koffiehuis en de Kamperbrug. Alle werkzaamheden duren tot eind dit jaar.
Brug en platform werden een aantal jaren geleden gebouwd om de bussen een af- en aanrijdroute en haltes te geven. Dat was nodig voor het werk aan de Noord/Zuidlijn, elders op het Stationsplein. Nu is dit werk achter de rug en gebruiken de meeste bussen het nieuwe busstation aan de IJ-zijde.
NS en lokale vervoerders werken op steeds meer stations samen bij de verkoop van vervoerbewijzen en het geven van informatie. Dat doen ze in de OV Servicewinkel. En sinds 1 juni ook op Amsterdam Centraal. In een gloednieuw pand in de IJ-hal staan NS en GVB zeven dagen per week klaar voor de klant. “Die samenwerking is heel leuk”, zegt Eric de Jong, Tickets & Service-medewerker bij NS. “We kregen altijd al veel vragen over lokaal vervoer. We moesten mensen vaak doorverwijzen naar GVB. Nu vullen we elkaar aan.” De winkel heeft een balie, een aantal ‘servicetafels’ en schermen met digitale reisinformatie. “Mijn collega’s en ik verwelkomen reizigers en beantwoorden hun vragen, of verwijzen hen door naar de balie”, legt Eric uit. “Daar doen we steeds meer, zoals e-tickets uitprinten als een klant dat wenst en de verkoop van abonnementen en persoonlijke OVchipkaarten. Op de servicetafels kunnen reizigers zelf informatie opvragen en hun reis plannen.” Eric (31) en zijn collega’s ervaren het werken in de winkel als heel plezierig, “omdat we nu tijd hebben om uitgebreid service te verlenen. Gemiddeld 85 procent van onze klanten zegt ‘erg tevreden’ te zijn over hun bezoek aan de OV Servicewinkel.” Het valt Eric op hoeveel jongeren de winkel weten te vinden. “Je zou denken dat die alles regelen met hun mobiel, maar er blijft toch behoefte aan persoonlijk contact. En er komen ook opvallend veel mensen uit Amsterdam Noord. Het is natuurlijk handig voor hen dat we aan deze kant van het station zitten.” CENTRAAL.NU NUMMER 16 2015 3
BOUW
Nieuwe mijlpalen aan de IJ-zijde De bouwers op de De Ruijterkade werken deze laatste maanden van 2015 stug door. En dat begint zichtbaar zijn vruchten af te werpen. Het opknappen van het kadedeel tussen de middentunnel van het station en de Westertoegang wordt dit najaar afgerond. En ook het maken van goede aansluitingen op de fiets- en voetgangerstunnel, die klaarligt onder de treinsporen, is in volle gang. Als die in orde zijn, gaat de tunnel open!
Zó ziet de IJ-zijde er straks uit!
Nu nog bouwterrein, straks mooie kade
De Ruijterkade: eerste deel bijna klaar De Michiel de Ruijtertunnel is sinds half juli in gebruik en dus zijn de auto’s uit het zicht verdwenen. Op de kade, tussen het stationsgebouw en het IJ, wordt nu een mooi gebied gemaakt voor fietsers en voetgangers. Dit gebeurt in twee delen. Momenteel wordt gewerkt op het deel tussen de middentunnel van het station en de Westertoegang. Hier komt een dubbelzijdig fietspad, een promenade voor voetgangers en een overzichtelijke oversteekroute naar de aanlegsteigers voor de veerboten. Een blikvanger wordt, onder de westelijke opgang naar het busstation, een op- en afrit in de vorm van een lus. Rond het verschijnen van deze Centraal.nu gaat hier de nieuwe taxistandplaats open (zie kader). Later dit najaar komen in de bocht van de ‘lus’ zeventien
4 CENTRAAL.NU NUMMER 16 2015
Kiss & Ride-plekken en een invalidenplek, beide voor het ophalen en wegbrengen van reizigers. Dit deel van de kade is dan klaar. Daarna start meteen het werk op het resterende deel, tussen de middentunnel en de Oostertoegang. Ook hier komt weer een op- en afrit, zónder taxi’s maar wel mét een plek voor het aanvullend openbaar vervoer en nog een aantal Kiss & Ride-plekken. En op de kade zelf worden het fietspad en de voetgangerspromenade afgebouwd. Door alle werkzaamheden op de kade blijft de ruimte op dit stuk Stationseiland voorlopig nog krap. Dit zal duren tot in het voorjaar van 2016. Houd rekening met omleidingsroutes en tijdelijke afzettingen. Kijk voor actueel nieuws op www.amsterdamcentraal.nu of www.amsterdam.nl/IJSEI.
Fiets- en voetgangerstunnel
Fiets- en voetgangerstunnel
Taxilus in aanbouw
Taxi’s verhuizen van centrum- naar IJ-zijde
Fiets- en voetgangerstunnel: Sesam, open u! De IJ-zijde van het Stationseiland heeft de komende maanden nóg een hoofdrolspeler: de gloednieuwe fiets- en voetgangerstunnel. Deze loopt onder de treinsporen door tussen het centrum (met een in- en uitgang naast de bewaakte fietsenstalling) en het IJ, waar hij uitkomt bij de aanlegsteigers voor de veerponten. De tunnel biedt ‘langzaam verkeer’ een handige en snelle nieuwe route naast het station. Het 110 meter lange, 10 meter brede en 3 meter hoge bouwwerk is klaar, maar zit nu nog verborgen achter bouwschuttingen. Dat de opening (nog even) op zich laten wachten, heeft te maken met de aansluitingen aan zowel de centrum- als de IJ-zijde. Aan de centrumzijde wordt gewerkt aan de fietsroute over de brug in het verlengde van de Martelaarsgracht. En aan de IJ-zijde wordt momenteel de aansluiting gemaakt tussen de tunnel en de veerboten.
Voor de inrichting van dit drukke gebied op de kade, waar veel verkeersstromen elkaar kruisen, is gekozen voor het principe van de ‘gedeelde ruimte’. Er komt hier een plein, ingericht als voetgangersgebied, waar voetgangers en (brom)fietsen gezamenlijk gebruik van maken. De ‘gedeelde ruimte’ zorgt ervoor dat de snelheid van het verkeer omlaag gaat en dat verkeersdeelnemers worden gedwongen rekening met elkaar te houden. Dit wordt verder ondersteund met snelheidsremmende maatregelen, zoals drempels op het wegdek. In het begin zal het wennen zijn, maar uit oogpunt van veiligheid is dit de beste oplossing voor dit bijzondere gebied. Voetgangers hoeven niet per se het plein te gebruiken, maar kunnen ook vanuit de IJ-hal de kade oversteken. Als beide tunnelaansluitingen klaar zijn, kan de fiets- en voetgangerstunnel open. Ook dit gebeurt voor het eind van dit jaar.
Rond het verschijnen van deze Centraal.nu gaat aan de IJ-zijde van het station de nieuwe taxistandplaats van Amsterdam Centraal open. De standplaats aan de centrumzijde wordt opgeheven. De taxi’s krijgen een opstelterrein op de nieuwe op- en afrit onder de westelijke opgang naar het busstation. De chauffeurs kunnen vlakbij de IJ-hal hun klanten laten instappen. Borden in het station verwijzen naar de nieuwe locatie. De standplaats wordt bovendien opgenomen in de overzichtskaarten in het station, waarop alle halteplaatsen van het openbaar vervoer staan. Nieuw is ook dat schone taxi’s op de standplaats voorrang krijgen, een primeur in Nederland. Schone taxi’s worden bij de wachtrijplekken automatisch naar voren geschoven. Daardoor kunnen klanten sneller een schone taxi pakken. Van de 26 wachtplekken zijn er vier exclusief bestemd voor schone taxi’s. Deze plekken zijn voorzien van snellaadpunten. De nieuwe standplaats past aldus in het pakket maatregelen dat de gemeente neemt om te komen tot een uitstootvrije taxibranche in 2025. Hierbij horen ook de inkoop van schoon taxivervoer en de introductie van de milieuzonetaxi per 1 januari 2018.
CENTRAAL.NU NUMMER 16 2015 5
OMGEVING
Vijf sterren voor de IJ-hal Noord. Massieve lichtmarmeren banken staan overal strategisch opgesteld, zodat je op je gemak naar dat uitzicht kunt zitten kijken.”
De vergelijking met de luchthaven vindt Het Parool niet te vermijden: “Het gloednieuwe gedeelte heeft een moeilijk af te schudden Schiphol-vibe. De sfeer, de ruimte, zelfs de belettering van de nieuwe toiletten: alles memoreert eraan. Stoort dat? Integendeel: Schiphol is tenslotte een van de best ontworpen luchthavens van Europa, en dat de sfeer ervan tot in het Centraal Station van Amsterdam is doorgedrongen, is volstrekt logisch.”
De krant zegt nog wat verbaasd te zijn (“Aangezien de IJ-zijde nooit wat voorstelde, is het een vreemde gewaarwording om te zien dat die dat nu wél doet”) maar prijst vervolgens de inrichting en sfeer: “De retrostijl steekt perfect af tegen alle frisse moderniteit die van de rest
Duimen omhoog, al met al. De krant vat de IJ-hal samen als “een groot, uitnodigend en smaakvol ontworpen nieuw stuk station. Daarmee is de entree aan het IJ niet gewoon een tweede ingang, maar met recht een tweede officiële hoofdingang geworden.”
‘Dit is met recht een tweede hoofdingang’. Onder die kop beloonde Het Parool onlangs het eerste deel van de IJ-hal met vijf sterren. “Dit is een stationshal waar je werkelijk zin hebt om even te gaan zitten, even rond te kijken, op je gemak rond te lopen.” De frisse blik van een buitenstaander kan nooit kwaad. Meestal komt er dan opbouwende kritiek, maar nu dus (vrijwel uitsluitend) lovende woorden. “Wat opvalt is hoe groots, licht en ruimtelijk het nieuwe IJ-gedeelte is opgezet”, aldus de recensie in het Amsterdamse dagblad. “De centrale hal baadt in het daglicht, waardoor die straks naadloos zal overlopen in het onbelemmerde uitzicht op het water en
6 CENTRAAL.NU NUMMER 16 2015
afdruipt, met name de enorme, haarscherpe beeldschermen met diverse scènes uit de stad. Alle logo’s van winkels en restaurants zijn in één rustige stijl doorgetrokken, en de nieuwe winkelpassage mikt op een kosmopolitische shopsfeer die het midden houdt tussen Schiphol en de Leidsestraat.”
Opvallende nieuwkomer Een bijzondere nieuwkomer in het oostelijk deel van het busstation: een nieuwe wacht- en werkruimte voor de buschauffeurs van GVB, EBS en Connexxion, ontworpen door Benthem Crouwel Architekten. De chauffeurs kunnen hier tussen hun diensten door even bijkomen, bijpraten en werken. De wachtruimte – die inmiddels de koosnaam ‘koekblik’ draagt (als broer van de ‘beschuitbus’ aan de andere kant van het platform) – is ruim 7 meter hoog, 13 meter lang en 3 meter breed. Het houten bouwpakket is deze zomer in elkaar gezet en kreeg daarna een coating.
Driemasters en tweewielers Het deed een beetje denken aan de autoloze zondagen uit de jaren zeventig: geen auto’s in de Michiel de Ruijtertunnel, maar fietsers. De tunnel was tijdens SAIL vijf dagen afgesloten voor gemotoriseerd verkeer en juist open voor (brom)fietsers. Dit verlaagde de verkeersdrukte bij de veerboten.
CENTRAAL.NU NUMMER 16 2015 7
FOTO AUGUSTUS 2015
Feest op het IJ en het Stationseiland tijdens SAIL 2015!
Binnenkomst klipper Stad Amsterdam. 8 CENTRAAL.NU NUMMER 16 2015
CENTRAAL.NU NUMMER 16 2015 9
ORGANISATIE
Veiligheid op Amsterdam Centraal: goed geregeld Het veilig houden van een gebied of een gebouw kan heel eenvoudig zijn: zet er een hek omheen, met een kluit stevige politieagenten ervoor, en klaar is Kees. Op Amsterdam Centraal gaat die vlieger niet op. Het station is openbaar gebied, midden in de stad, relatief klein maar uitzonderlijk druk (dagelijks 250.000 tot 300.000 mensen) en moet altijd toegankelijk zijn. Hoe houd je een dergelijke heksenketel veilig? Met goede afspraken, duidelijke verantwoordelijkheden en talloze maatregelen.
Veiligheid: sociaal en technisch Voor de eerste categorie werd begin 2003 het ‘Convenant Sociale Veiligheid Stationseiland’ opgesteld, een document met doelstellingen en afspraken. Verschillende bedrijven en organisaties die betrokken zijn bij Amsterdam Centraal houden zich aan dit convenant. Momenteel zijn dit NS, GVB, EBS, Connexxion, Stadsdeel Centrum en de politie. “Als er signalen zijn dat dingen niet goed lopen, bijvoorbeeld een toename van het aantal veroorzakers van overlast, dan pakken we dat in onderling overleg meteen aan.” Frans Meines (security manager NS) en René Wubs (locatiemanager NS): “We onderscheiden twee soorten veiligheid. Bij sociale veiligheid gaat het om hoe de bezoekers van Amsterdam Centraal zich voelen. Hoe regelen we dat mensen niets overkomt en dat ze zich veilig voelen? En technische veiligheid betreft het 10 CENTRAAL.NU NUMMER 16 2015
stationsgebouw en de werkzaamheden. Het gebouw moet in orde zijn en de verbouwing moet geen risico’s opleveren voor het publiek.”
Ben ik in beeld? In de moderne tijd is cameratoezicht onvermijdelijk. Op Amsterdam Centraal hangen bijna vierhonderd camera’s. Ze worden bekeken door bewakers in een cameratoezichtruimte, live of achteraf. Indien nodig schakelen de bewakers de landelijke veiligheidscentrale van NS in. Deze zorgt ervoor dat bijvoorbeeld politieagenten of een ambulance in actie komen.
Nachtbrakers via westtunnel
Frans Meines en René Wubs
Amsterdam Centraal is als Frank Sinatra’s New York New York: een city die never sleeps. Het station is zeven dagen per week, 24 uur per dag open. Tussen 1.00 en 5.00 uur is het gebouw alleen via de westtunnel toegankelijk, bijvoorbeeld om naar de nachttreinen en -bussen te kunnen. De toegangspoortjes zijn tijdens deze uren dicht. Medewerkers Veiligheid & Service van NS controleren of reizigers inchecken en beveiligers controleren in het hele station de veiligheid.
Schoon, heel, veilig Sociale veiligheid ontstaat niet enkel door maatregelen of inzet van medewerkers, maar vooral ook indirect. René en Frans: “Ons motto is ‘schoon, heel, veilig’. Als Amsterdam Centraal goed wordt schoongemaakt, de prullenbakken niet uitpuilen of overlopen, de verlichting goed werkt, de liften in orde zijn,
er geen bouwmaterialen rondslingeren… dan voelt dat meteen prettig. En in het verlengde spelen ook het ontwerp en de inrichting van het gebouw een rol. Licht, ruim, open – het helpt allemaal. Een goed voorbeeld van waar dat samenkomt is de nieuwe IJ-hal.”
Eerste hulp Op Amsterdam Centraal, met zijn enorme aantallen bezoekers, komen ongelukjes geregeld voor. Maar iedereen is in goede handen. Alle Tickets & Service-medewerkers van NS zijn gekwalificeerd om eerste hulp te verlenen.
En procesleiders perron van de NS zijn in ernstige situaties verantwoordelijk voor ontruiming van het station. Dit alles gebeurt op basis van duidelijke protocollen en goede afspraken met de politie en de ambulancedienst.
Evenementen, een geval apart Grote evenementen, zoals Koningsdag en onlangs SAIL, vergen een eigen aanpak, zeggen Frans en René. “We stellen er een projectgroep voor samen en analyseren het evenement: wat is het, waar vindt het plaats, hoeveel mensen worden er verwacht, hoe houden we de reizigersstromen onder controle, enzovoort. Op basis daarvan treffen
we maatregelen zoals extra medewerkers, extra bewegwijzering, extra schoonmaak of een alcoholverbod. We doen ook aan ‘crowd management’. Als bijvoorbeeld het station vol is, maken we daar in samenwerking met de politie elders in de stad op informatieborden melding van – zodat mensen die naar huis willen, naar een ander station kunnen gaan.”
Veiligheid in uniform Wie veiligheid zegt, zegt natuurlijk ook: politie. Het station valt onder de verantwoordelijkheid van het Basisteam Openbaar Vervoer, dat zorgt voor toezicht en handhaving in het OV in de regio Amsterdam. Politiemensen lopen rond en iedereen kan terecht bij de politiepost op het eerste perron. Veiligheid in uniform wordt ook verzorgd
door NS. Op Amsterdam Centraal werken medewerkers Veiligheid & Service. Zij worden ingezet om onveilige situaties te voorkomen en werken nauw samen met de politie. Ze zijn bovendien ‘Buitengewoon Opsporingsambtenaren’ en mogen in die hoedanigheid aangifte doen en procesverbaal opmaken.
Brand!!!! Op Amsterdam Centraal is in de afgelopen jaren de brandveiligheid enorm aangescherpt. Er zijn nu overal rookmelders, sprinklers, brandblussers en in de IJ-passage
brandscheidingen en rookschermen. Er is een vluchtplan, bedrijfshulpverleners weten ze wat ze moeten doen en via de omroepinstallatie worden stationsbezoekers geïnformeerd.
CENTRAAL.NU NUMMER 16 2015 11
IN BEELD
Flitsende binnenkomer Beide in- en uitgangen van de IJ-passage worden opgesierd door enorme videoschermen. Letterlijk niet te missen. En een flitsend contrast met de warme inrichting van de passage zelf.
12 CENTRAAL.NU NUMMER 16 2015
CENTRAAL.TOEN
Post uit het verleden Wie oude ansichtkaarten bekijkt, bekijkt met de ogen van nu de tijd van weleer. De kaartjes op deze pagina komen uit de jaren veertig en zestig van de vorige eeuw. We stuurden ze naar onze vaste historische medewerker Dick Keijzer en hij ging helemaal los!
voor de ingang een klein gebouw te zien. Dat was een soort verkeersleidingpost voor de trams. Helemaal rechtsonder staat aan het water een gebouw in de stijl van de Amsterdamse School. Dat was het vertrekpunt van de rondvaartboten van rederij Bergmann. Ook vertrokken hier de zes ‘bootjes van Bergmann’ naar Amsterdam Noord. Deze hadden de toepasselijke naam ‘Heen en Weer’, gevolgd door een nummer. Tijdens SAIL, afgelopen augustus, waren tijdens de vlootschouw van historische IJ-veren de ‘Heen en Weer I’ en de ‘Heen en Weer V’ van de partij.
Kelder De drijvende fietsenstalling en het gebouw van Bergmann verdwenen toen in 1967 de Middentoegangsbrug tussen het Damrak en het Stationsplein werd verbreed. Bergmann verhuisde naar een plek tegenover het Victoria Hotel, waar de rederij al steigers in gebruik had. De fietsenstalling kreeg een nieuwe (en veel grotere) locatie in de kelder van het Pakketpostgebouw, tegenwoordig gebouw De Oost, in de oostvleugel van het station. Die ruimte kwam vrij omdat de toenmalige PTT verhuisde naar een nieuw postkantoor en sorteercentrum op het Oosterdokseiland. Amsterdam Centraal in de jaren veertig.
Spoorloos Mooi op deze kaart is iets dat je eigenlijk níet ziet. Helemaal onderaan werpt de toren van het Victoria Hotel zijn schaduw op het asfalt. Duidelijk zichtbaar zijn de contouren van het beeld dat ooit op deze toren stond: Atlas uit de Griekse mythologie, die een wereldbol draagt. Toen het hotel in de zeventiger jaren werd gerestaureerd verdween Atlas en werd nooit meer teruggevonden. Wellicht is hij door oppergod Zeus teruggeroepen om zich te verantwoorden voor zijn uitstapje naar het zondige Amsterdam.” Dick Keijzer
En zo zagen station en Stationsplein er in de jaren zestig uit.
“Op de oudste kaart beginnen de bomen aarzelend enig groen te vertonen. Het is lente en aan het type tram te zien is het een afbeelding van kort na de Tweede Wereldoorlog. De maker kijkt richting het station vanaf het dak van het Victoria Hotel. Rechts in het water ligt een boot. Dat was de eerste drijvende fietsenstalling in het Open Havenfront. Een voorloper van
de huidige fietsflat, maar dan veel kleiner: op twee verdiepingen pasten niet meer dan zo’n vierhonderd fietsen. De toegang bestond uit een loopbrug.
Bootjes
Heeft u herinneringen aan Amsterdam Centraal? Mail ze in maximaal 100 woorden naar
[email protected] met in de onderwerpregel ‘Centraal.nu / Herinneringen’. Vermeld erbij uw naam, uw woonplaats, uw huidige of vroegere beroep, uw leeftijd en uw telefoonnummer. En wie weet ziet u uw verhaaltje in een volgende editie terug.
Op de latere kaart, met de bomen vol in blad, ligt de ‘fietsboot’ er nog steeds. Wel is nu CENTRAAL.NU NUMMER 16 2015 13
BEKEND MET AMSTERDAM CENTRAAL
‘ Tussendoor ga ik naar huis’ In elke Centraal.nu: een bekende Nederlander aan het woord over station Amsterdam Centraal.
V
oor Jelena Ristic hebben treinen en stations geen geheimen. Ze reist meerdere keren per week tussen haar woonplaats Arnhem en Amsterdam… en soms zelfs twee keer per dag! “Ik ben eerste violiste in het Koninklijk Concertgebouworkest”, vertelt ze. “Op sommige dagen hebben we ’s ochtends repetitie en ’s avonds een optreden. Dan ga ik tussendoor naar huis, vooral om mijn twee kleine zoons te kunnen zien.” Jelena (30, geboren en getogen in Servië, sinds 2007 in Nederland) maakt gebruik van diverse Amsterdamse stations, afhankelijk van waar ze moet zijn. “Soms repeteren we in het Muziekgebouw aan ‘t IJ. Dan is Amsterdam Centraal het handigst. Ook als het orkest optreedt in het Muziektheater. Dan stap ik in de metro naar het Waterlooplein. Jammer dat er geen metro tot onder het Concertgebouw loopt haha.” Amsterdam Centraal vindt ze “mooi geworden”. “Want dat was het door de verbouwing lange tijd niet meer. Nu voelt het veel minder als een station dan vroeger. Het is niet meer een plek waar je doorheen holt op weg naar je trein. Met de winkels en alle plekken waar je koffie kunt drinken is het veel gezelliger geworden.” Maar het kan natuurlijk altijd beter. “Ik vind het aan de centrumzijde nog wat onoverzichtelijk. En als je uit de tram komt, moet je door die smalle deuren waar het vaak erg druk is. Kan dat niet wat breder en meer open?” Jelena vindt ook dat de plekken om te wachten beter kunnen. “In de winter is het altijd zo koud en tochtig op stations. Op Amsterdam Amstel zag ik een Kiosk met eraan vast een afgesloten wachtruimte. Dat zou ik hier ook wel graag willen.” De komende maanden treedt het Concertgebouworkest op in onder meer Frankfurt, Taipeh, diverse steden in Japan… en natuurlijk Amsterdam. Nieuws en data: www.concertgebouworkest.nl.
14 CENTRAAL.NU NUMMER 16 2015
MENINGEN
CENTRAAL OP
Wat mij opvalt…
Twitter
Centraal.nu vraagt in elk nummer naar úw mening. Deze keer benaderden we uitsluitend buitenlandse toeristen. Overweldigt Amsterdam Centraal hen? Vinden ze de verbouwing vervelend? Of valt het allemaal wel mee?
De meest opvallende tweets van onze volgers op @020centraal
dat ik lastig vond, was de OV-chipkaart. Maar ze hebben me in de OV Servicewinkel goed geholpen.”
‘ Magnifi que’, ‘met veel glas en kleuren. Het is een geweldig gebouw om te zien.’ Hugo, Marc en Jules
W
elnu, het laatste. Want wat meteen opvalt, is dat de toeristen die we spreken iets níet opvalt: de werkzaamheden. Ze hebben er geen last van. Neem Hugo, Marc en Jules. De jongens uit het Franse Toulouse gaan studeren in Groningen, zijn nu eerst een paar uur in Amsterdam en denken maar aan één ding: waar is de dichtstbijzijnde coffeeshop? Het station vinden ze “magnifique”, “met veel glas en kleuren. Het is een geweldig gebouw om te zien. Wordt er gerenoveerd? Geen probleem!”
‘ Het belangrijkste tijdens zo’n verbouwing is dat je goed je weg kunt vinden’ Kristien en Kato
Nadat we ons keurig hebben voorgesteld in het Engels, onthullen Kristien en Kato dat ze uit het Vlaamse Leuven komen. Ze zijn drie dagen in Amsterdam. “Het belangrijkste tijdens zo’n verbouwing is dat je goed je weg kunt vinden. Dat alles goed bereikbaar blijft. En dat er geen obstakels zijn. Dit lukt wel met de bewegwijzering hier.”
19 aug Amsterdam-ij.nl @amsterdam_ij #SAIL2015 #deRuijterkade @020Centraal
25 aug Gerrit Croes @gerritcroes Woah! @020Centraal is groot én mooi geworden hé! Zo groot dat ik niet eens meer weet waar dingen zijn! Lekker, verdwaald raken enzo. Haha 5 aug Gerben van Dijk @gerben_vandijk Prachtig! RT @Amsterdam1012: Wereldfoto van CS en omgeving @020Centraal
19 aug Folkert vd Molen @folmolen @sailamsterdam is begonnen! Leuk die verwijzingsborden op @020centraal ontworpen door @ rhdhv_nl #design #SAIL2015
‘ Ze hebben me in de OV Servicewinkel goed geholpen.’
‘ Het station is een mooie mix van modern en oud. Het is ruim en licht.’ Marion en Bernd
Kader
Kader staat op het Stationsplein nog even te genieten, voordat hij terugtreint naar Frankfurt. Hij zegt te hebben genoten van zijn vijf dagen in de stad. En hij is superbeleefd over het “beautiful station”. “Ik heb geen problemen ervaren. Ik heb iets gegeten en de toiletten gebruikt, die waren keurig schoon. Het enige
Marion und Bernd uit het Duitse Göttingen beleven een sportieve vakantie. Met hun luxe fietsen komen ze net aan vanuit Amsterdam Noord. “Wel lastig dat we niet door het station heen kunnen rijden”, zeggen ze met een knipoog. “Maar we kunnen prima de weg vinden. Het station is een mooie mix van modern en oud. Het is ruim en licht.”
Bekijk meer tweets en retweets op @020centraal Bezoek Amsterdam Centraal ook op Facebook! facebook.com/ amsterdamcentraal-station020 CENTRAAL.NU NUMMER 16 2015 15
Colofon Centraal.nu is een uitgave van Gemeente Amsterdam, NS en ProRail 5e jaargang, nummer 16, oktober 2015 Redactieadres Centraal.nu Stationsplein 7 1012 AB Amsterdam E
[email protected] www.amsterdamcentraal.nu @020centraal facebook.com/amsterdamcentraalstation020 youtube.com/user/cseamsterdam Teksten Bas Berwers Tekstbijdrage Dick Keijzer Eindredactie Coördinatie Stationseiland (CSE), Gemeente Amsterdam Foto’s en illustraties Felix Kalkman, Benthem Crouwel Architekten, Powerhouse Company en MerkX, Ngage Media Luchtfoto middenpagina Paul Deelman, augustus 2015 (tijdens SAIL) Vormgeving Monter, Amsterdam Druk Drukkerij Mart.Spruijt bv Oplage 30.000 exemplaren Op deze pagina: Move over Babylon… het is de IJ-hal waar u voortaan hangende tuinen kunt bewonderen! Wijzigingen in planning & ontwerp en onvoorziene omstandigheden voorbehouden. Aan deze publicatie kunnen geen rechten worden ontleend. Gemeente Amsterdam, NS en ProRail aanvaarden geen aansprakelijkheid voor onjuistheden en onvolledigheden.