centraal.nu NUMMER 11 JUNI 2014
KIJK VOOR MEER NIEUWS EN INFORMATIE OOK OP WWW.AMSTERDAMCENTRAAL.NU
Afbouwen in de diepte
Open armen 2.0
pagina 4
pagina 10
Zingen met Nick & Simon
In één woord spectaculair
pagina 7
pagina 12
MENINGEN
Centraal.nu
CENTRAALTJES
Zeg het maar!
Centraal.nu is het magazine over werkzaamheden en ontwikkelingen in en rond station Amsterdam Centraal. Ieder kwartaal informeren NS, ProRail en Gemeente Amsterdam u over het laatste nieuws uit het stationsgebied en de achtergronden ervan. Kijk voor meer informatie en de meest actuele berichten op www.amsterdamcentraal.nu. Hier kunt u zich ook aanmelden voor een rondleiding en de digitale nieuwsbrief.
Metro-ingangen bijna klaar Het werk aan de drie metro- ingangen op het Stationsplein is bijna helemaal klaar. Nadat in januari en april de entrees vlak voor het station open gingen, leggen de bouwers nu
de laatste hand aan de ingang nabij de kruising van de Prins Hendrikkade en het Damrak. Hij krijgt drie roltrappen en in tegenstelling tot de andere twee ingangen géén rolpaden en vaste trappen. Maar hij wordt natuurlijk net zo prachtig. De opening staat gepland voor half juli.
Meningen van reizigers, bouwers, ondernemers en bezoekers.
In- en uitstapstrook verhuisd Het ophalen en afzetten van reizigers gaat bij Amsterdam Centraal voorlopig iets anders dan u gewend bent. De in- en uitstapstrook aan de IJ-zijde van het station is opgeheven omdat hier de bouw is gestart van de IJ-hal, de nieuwe stationsentree. Voor ieders veiligheid is de strook daarom verhuisd. Ophalen en afzetten doet u voortaan aan de centrumzijde, voor de ingang van het IBIS-hotel tegenover de fietsflat.
Een eerste laag asfalt voor de nieuwe Michiel de Ruijter-autotunnel aan de IJ-zijde. Zie ook ‘In Beeld’ op pagina 12.
Busstation west weer open Vanaf zondag 20 juli vertrekken de bussen van EBS richting Marken/Edam (etc.) weer vanaf de gebruikelijke haltes aan de westzijde van
Fietsplatform in de groei Rond Amsterdam Centraal zijn extra plekken om fietsen te parkeren altijd welkom. De gemeente zag een mogelijkheid daarvoor op het fietsplatform aan de IJ-zijde van het 2 CENTRAAL.NU NUMMER 11 2014
station. Momenteel worden hier ruim duizend extra stallingsplekken gemaakt. Om de hinder te beperken gebeurt dit in fases. Per fase staat van tevoren op borden aangekondigd welke rekken worden vervangen. De hoofdingang van het platform is altijd open. Het werk is half juli klaar.
Trap, roltrappen, tegels De bouw van een nieuwe trap en roltrappen naar spoor 15 wordt deze zomer afgerond. Het werk vindt plaats aan het eind van de middentunnel. De glazen achterwand op het perron is verplaatst om ruimte te maken voor de trap en roltrappen. De vaste trap en de wanden ernaast zijn voorzien van nieuwe tegels.
het busplatform. Tot eind dit jaar zijn er wel nog werkzaamheden, zoals het plaatsen van de omroepinstallaties, informatieborden en banken.
Buiten is het een heksenketel, binnen oorverdovend stil. Jos Everaers (61) woont aan de Prins Hendrikkade tegenover het station. Maar zijn appartement kijkt uit op de Oudezijds Kolk en het is er wonderbaarlijk rustig. Zodra de buurtbewoner echter zijn voordeur uitstapt, valt hij met zijn neus in de boter. “Het is druk en rommelig. Maar ik weet hoe het wordt. Ik overleef het wel. En daarbij past een compliment voor jullie communicatie. Heel goed hoe ik steeds op de hoogte word gehouden, bijvoorbeeld met de maandelijkse nieuwsbrief.” Jos merkt dat de verbouwing sneller gaat dan voorheen. “Ik loop vrijwel dagelijks rond. Je ziet dat de puzzelstukjes op hun plek beginnen te vallen. Zoals op het Stationsplein waar weer ruimte is. Dat is echt wel tien jaar geleden.” Jos en zijn medebewoners zijn nog wel bezorgd over de touringcars. “De gemeente wil de parkeerplaatsen daarvoor verplaatsen. Dan komen ze pal voor onze deur. Dat willen wij niet.” En net als iedereen zit ook Jos een beetje met de fietsen in zijn maag. “Voor onze gevel staat een stallingsrek. Als dat vol is parkeren mensen waar ze maar willen. En dan kunnen wij soms onze berging niet uit. Ik zie dus uit naar de definitieve stallingen. Op voorwaarde dat het rek voor onze deur dan wordt weggehaald!” CENTRAAL.NU NUMMER 11 2014 3
BOUW
Dries van Heusden en Bas van Straten
grond nog heel hard aan het werk. Ze zijn druk bezig met de bouw van de perrons (waarop net als elders antracietgrijze tegels komen), de roltrappen, de liften en de afwerking van wanden en plafonds. Een groot deel van de perrons wordt voorzien van brandwerende bekleding en de plafonds krijgen een dubbele laag superhelder ‘diamantglas’. Voor het ontwerp van de verlichting tekent in het gehele station het Oostenrijkse bureau Bartenbach. “Vroeger hingen we tl-buizen op en was het klaar. Nu komt er sterke verlichting waar dat nodig is, bijvoorbeeld bij de toegangspoortjes en de roltrappen, en gedempter licht waar dat kan, zoals op de perrons.”
Vlakke vloeren In de diepte van het metrostation gaat het verder vooral om technisch werk. Het zwaartepunt ligt op het Noord/Zuidlijn-niveau -3, leggen Bas en Dries uit. “De ruwbouw van de tunnel is klaar. Nu gaan we hem afwerken. We bouwen perrons. En in de ronde tunnelbuis en spoorbakken maken we vlakke betonnen vloeren. Eróp komen de rails voor de metro en de voedingsrail voor de elektriciteit die nodig is voor het rijden. Verder maken we technische ruimtes en afvoerbuizen voor ventilatie en rook- en warmteafvoer. En we leggen bekabeling aan voor communicatie. Dat laatste opdat reizigers in de metro hun mobieltjes kunnen gebruiken en de nood- en hulpdiensten het C2000-systeem. De kabels fungeren als antennes hiervoor.”
Minder hinder
Metrohalte Centraal Station: fl atgebouw onder de grond Nu nog deels uit het oog, straks volledig in het hart van Amsterdammers en stad: de vernieuwde en grotere metrohalte Centraal Station. De aanleg van de Noord/Zuidlijn maakte bouwen en verbouwen noodzakelijk. In zijn ruwe vorm is het metrostation nu zo goed als klaar. Maar er moet nog veel gebeuren voordat het over een paar jaar volledig in gebruik kan gaan.
D
e metrohalte Centraal Station is een waar flatgebouw onder de grond. Het omvat drie verdiepingen en twee centrale hallen, één onder het Stationsplein en één onder de toekomstige Michiel de Ruijtertunnel en IJ-hal. Via de ingangen komen reizigers aan op niveau -1. Daar bevinden zich de beide hallen. Op -2 onder het Stationsplein vertrekt de metro richting Gein, Gaasperplas en 4 CENTRAAL.NU NUMMER 11 2014
het Stationsplein. Die zal in oktober klaar zijn en aangekleed in zijn definitieve vorm. Er blijven alleen nog pakweg een jaar brandwerende schotten staan. Dat moet omdat we onder de grond nog aan het werk zijn. Maar deze hal geeft verder een goede indruk van hoe alle Noord/ Zuidlijn-stations eruit gaan zien.”
Ondergrondse drukte Amstelveen. En op -3 komt de Noord/Zuidlijn. Op dat niveau lopen de perrons onder het NSstation door.
Hal bijna klaar “We zijn al een heel eind met de bouw”, vertellen Dries van Heusden en Bas van Straten, projectleiders bij respectievelijk Dienst Metro en aannemer VIA. “Kijk bijvoorbeeld in de hal onder
Een metrostation als dit bevat talloze onderdelen en noodzakelijke voorzieningen. Ook deze zijn deels al in orde. “Twee van de drie ingangen aan de centrumzijde zijn inmiddels klaar”, vervolgen de projectleiders. “De derde komt nabij de kruising Prins Hendrikkade/Damrak en gaat in juli in gebruik. De bouw van een vierde in de centrale hal van het station start in 2015.” Daarnaast zijn de bouwers vooral onder de
Terwijl de ingangen naar de metrohal onder het Stationsplein én de hal zelf bijna klaar zijn, is het equivalent aan de IJ-zijde nog in ontwikkeling. “Dit is een van de complexere onderdelen van de bouw”, zeggen de mannen. “NS bouwt hier de IJ-hal, de nieuwe stationsentree. De ingangen naar het metrostation komen uit ín die hal. En de roltrappen komen twee niveaus lager uit in onze metrohal. We moeten dus goed passen en meten, onze werkzaamheden goed onderling afstemmen en zorgen dat beide projecten op schema blijven.” De aan- en afvoer van bouwmaterialen gebeurt intussen vrijwel geheel via de metrotunnel. “De spullen worden ingeladen bij de Sixhaven in Amsterdam Noord en gaan dan door de tunnel onder het IJ naar het metrostation. Noodzakelijk want bovengronds is er weinig ruimte en het zorgt meteen voor minder hinder.” De vernieuwde metrohalte Centraal Station zal eind 2015 helemaal klaar zijn. Wat dan nog volgt is het uitgebreide testen en proefrijden met de Noord/Zuidlijn. Naar verwachting duurt dit zo’n anderhalf jaar. De Noord/Zuidlijn rijdt vanaf oktober 2017 en dan zal dus Centraal Station helemaal in gebruik zijn. CENTRAAL.NU NUMMER 11 2014 5
OMGEVING
Dubbelblikken tijdens Dag van de Bouw De Dag van de Bouw, de open dag van bouwprojecten in Nederland, is elk jaar een groot feest. Station Amsterdam Centraal was er ook nu weer enthousiast bij betrokken. Eind mei sloegen meer dan elfhonderd bezoekers twee blikken in één klap: achter de schermen en in de toekomst. Tussen tien en vier uur werd iedereen door projectmedewerkers verwelkomd op het Stationsplein. Vervolgens kon men vanuit de middentunnel een kijkje nemen in de westpassage, de toekomstige IJ-hal, de Michiel de Ruijter-autotunnel en de toekomstige fiets- en voetgangerstunnel. Bij elk project vertelden deskundige aannemers en projectleiders over
de werkzaamheden en beantwoordden tot in detail vragen van bezoekers. Heel populair waren ook de georganiseerde wandelingen door de tunnels van de Noord/ Zuidlijn. De afbouw inclusief aanleg van rails staat voor de deur. Maar voorlopig nog kronkelen de buizen zich leeg en sereen onder grond en water door. De kans om er wellicht voor een laatste keer doorheen te kunnen kuieren lieten velen zich niet ontnemen. Kon u er niet bij zijn? Voor een rondleiding achter de schermen op Amsterdam Centraal kunt u zich inschrijven via de link op de homepage van www.amsterdamcentraal.nu.
Saxofonisten met tunnelvisie Fietsbellen en voetstappen klinken er nog niet. Maar binnenkort wél saxofoons. In augustus gaat de nog gesloten fiets- en voetgangerstunnel aan de westkant van het station eenmalig open voor een optreden van het Keuris Kwartet. Deze vier jonge saxofonisten met liefde voor hedendaagse muziek bestormen sinds vorig jaar de klassieke muziekpodia en werken in augustus mee aan het jaarlijkse Grachtenfestival. De tunnel staat garant voor een unieke akoestiek! Kom genieten op woensdag 20 augustus om 16.00 uur. Kaarten à 13 euro zijn verkrijgbaar via www.grachtenfestival.nl.
Station weer van de partij tijdens ‘Over het IJ’ Een zomerse traditie in de stad: het Over het IJ Festival. Begin juli neemt het weer elf dagen lang bezit van de NDSM-werf in Amsterdam-Noord en de oevers van het IJ. Het festival heeft dit jaar de stad en verstedelijking als centraal thema. Amsterdam Centraal biedt plek aan twee voorstellingen, ‘STATS’ en ‘Tussenland’.
Met vlag en wimpel! Ook vorig jaar waren er Over het IJ- voorstellingen op Amsterdam Centraal. Zoals het ‘archief van de vergeten vlagsignalen’ ‘Sein’ van Jochen Stechmann en Birgit Wieger.
6 CENTRAAL.NU NUMMER 11 2014
‘STATS’ is een ‘interactieve ontmoetingsplek in de openbare ruimte’. Midden op het Stationsplein nodigt uitvoerend gezelschap TG Space u uit om in gesprek te gaan over de wereld waarin u leeft. Een helpende hand daarbij bieden grote schermen met toegankelijke informatie over het leven in de stad. STATS is dus geen kunstwerk om van een afstand naar te kijken maar om zelf actief aan deel te nemen.
‘Tussenland’ is een nieuwe voorstelling van Roma B. Het centrale thema is hier de (on)mogelijkheid van opnieuw beginnen. Het collectief omschrijft het zelf met: “Je staat alleen in de stationshal. Luister. Alle stations lijken op elkaar. Dit is een plek die je kent. Die van jou kan zijn. Kijk naar de mensen die haastig voorbijlopen. Kijk beter. Naar handen die telefoons vastklemmen. Naar voeten die ongeduldig verspringen. Naar de vrouw die langzaam haar koffer meesleept. Lach naar ze. Niemand die jou kent. Niemand die weet waar je vandaan komt. Hier kan je opnieuw beginnen.” De voorstellingen van het Over het IJ Festival op Amsterdam Centraal worden mede mogelijk gemaakt door NS. Het festival vindt plaats van donderdag 3 tot en met zondag 13 juli 2014. Informatie en kaartverkoop: www.overhetij.nl.
“En nu allemaal!!” Een vrolijke verrassing voor bezoekers van Amsterdam Centraal, begin juni. Ineens stonden in de centrale hal niemand minder dan Nick & Simon op een podium! Niet alleen om hun eigen hits te zingen maar ook het Wilhelmus. Samen met een schoolklas en hun meester. Het verrassingsoptreden vond plaats als onderdeel van een actie van NS. Bij het Wereldkampioenschap Voetbal hoort het Wilhelmus. Maar slechts 40 procent van de Nederlanders kent het eerste couplet. Terwijl 73 procent het belangrijk vindt om het te kunnen zingen, zo blijkt uit onderzoek dat NS liet uitvoeren. Om de miljoenen fans van Oranje een handje te helpen organiseerde NS daarom in juni
een actie in een aantal stationswinkels. Bij aankoop van diverse actieproducten ontvingen reizigers een speelgoedmusje met op zijn staart een regel van het eerste couplet van het volkslied. Wie alle acht ‘Wilhelmusjes’ verzamelde kon het eerste couplet uit volle borst meezingen en onze jongens in Brazilië aanmoedigen.
NS schreef tevens scholen aan. Zij kregen de kans om een filmpje te sturen van klassen die het Wilhelmus zongen. Met als beloning voor de beste klas een verrassingsoptreden met ‘bekende Nederlanders’. Groep 6/7 van basisschool De Oase uit Utrecht en hun enthousiaste meester rolden als winnaars uit de bus. Ze reisden af naar Amsterdam en traden begin juni tot hun grote plezier op met de populaire Nick & Simon. De Volendamse jongens zongen een paar eigen hits en met de kinderen van De Oase het Wilhelmus. Een muzikale verrassing voor de reizigers die in een oogwenk zorgden voor een drukke stationshal.
CENTRAAL.NU NUMMER 11 2014 7
FOTO MEI 2014
Amsterdam Centraal van boven
5
Kijk voor meer informatie over de bouwprojecten op:
www.amsterdamcentraal.nu
7
(zie groene omkadering)
2
3 6
4
8
6
1
8 CENTRAAL.NU NUMMER 11 2014
1
Asfalt leggen in autotunnel. Zie pagina 3.
2
1000 extra fietsplekken op fietsplatform IJ-zijde. Zie pagina 2.
3
Metro-ingang zuidkant Stationsplein. Zie pagina 2.
4
Afbouw (rol)trappen vanuit middentunnel naar perron 15. Zie pagina 3.
5
Nieuwe tijdelijke in- en uitstapstrook voor IBIS-hotel. Zie pagina 2.
6
Noord/Zuidlijn halte CS, centrale hal onder stationsplein en onder busstation. Zie pagina 4 & 5.
7
Projectgebied Project De Entree. Zie pagina 10 & 11.
8
Overkapping nieuw busstation. Zie pagina 12 en pagina 15.
CENTRAAL.NU NUMMER 11 2014 9
BOUW
‘De Entree’ brengt het open armen-gevoel terug Op weg naar de toekomst! Op Amsterdam Centraal zijn de voorberei- Minder obstakels Dit opruimen levert al snel een ruimtelijk gevoel dingen gestart voor het project ‘De Entree’. Het doel: maak van de op. Ook in het project De Entree is dit een van stadszijde van het station weer een ruime, mooie, échte toegangsde doelstellingen. Projectdirecteur Bart-Jan poort tot de stad. Een verbinding tussen station en Damrak die gezien en omgevingsmanager Eveline: “We streven mag worden en die voldoet aan alle moderne verwachtingen. Een van naar een verbinding tussen het station en het Damrak met veel ruimte en weinig obstakels. de blikvangers wordt het Open Havenfront.
W
ie mooi wil gaan moet pijn doorstaan. Aan de stadszijde van het station is dat nog altijd zichtbaar: bouwterreinen, machines, werklui, schuttingen… Maar een omslag komt in zicht. Zo is hier het bovengrondse werk voor de Noord/Zuidlijn bijna klaar. En ook ander werk zit erop. Een goed moment om relatief
snel en eenvoudig het gebied aangenamer te maken, vertellen Bart-Jan Kouwenhoven en Eveline Haeck: “Vanuit de gemeente starten we na de zomer met een opruimactie tot de zomer van 2015. Alles wat niet meer nodig is voor de bouw halen we weg. Voorbeelden daarvan zijn diverse werkplatforms en de tijdelijke busbrug tegenover de Nicolaaskerk.”
Gebouwd met mooie materialen die aansluiten op de ‘rode loper’ die het Damrak nu begint te worden. Een gebied dat bezoekers weer met open armen en een oprecht ‘welkom-inAmsterdam’ begroet.”
Droogbak en Oudezijds Kolk, diverse bruggen en de Wester- en Oostertoegang. Een van de blikvangers wordt een opgeknapt Open Havenfront. “Al na het opruimen zal het water beter zichtbaar zijn. Later maken we dit als onderdeel van De Entree af. Het Open Havenfront zal beter in het oog springen. Bezoekers van het gebied zullen beseffen dat ze op een eiland zijn”, aldus Bart-Jan en Eveline.
Onderzoek naar stalling In project De Entree is nadrukkelijk oog voor de behoefte aan meer fietsenstallingen. Eveline: “De ambitie is om in het stationsgebied in 2020 in totaal 17.500 stallingsplekken te hebben. Volgend jaar start de bouw van twee stallingen
in het station. Dat valt niet onder De Entree. Wél dat wij buiten het station een definitieve locatie willen vinden voor 7.000 stallingsplekken. Wat we nu onderzoeken is hoe een fietsenstalling geheel of gedeeltelijk onder het water van het Open Havenfront kan worden gemaakt.”
Rustiger en veiliger Binnen De Entree valt ook het stuk Prins Hendrikkade tussen de Martelaarsgracht en het Damrak. Hier mogen straks alleen nog fietsers, voetgangers en trams komen. Dat zal dit nu zeer drukke stukje stad rustiger en veiliger maken, inclusief de kruising voor het Victoria Hotel. En met het autovrij maken van dit deel van de Prins Hendrikkade is straks de Stadshartlus, de route voor het autoverkeer door de binnenstad en rond het station, een feit. Bart-Jan en Eveline benadrukken dat het project De Entree op dit moment nog in het teken staat van plannen maken en voorbereiden. “Dat doen we zo zorgvuldig en gedetailleerd mogelijk”, zegt Bart-Jan. “Pas als alles goed
Afgebakend gebied De Entree zal worden uitgevoerd in een afgebakend gebied rond het station: het Stationsplein, de Prins Hendrikkade tussen
Eilandgevoel anno 1948
is uitgewerkt gaan we bouwen. Dat zal nog wel een paar jaar duren. Of zoals we het zelf noemen: nu vertragen om straks te kunnen versnellen.”
Het eiland en de voormalige haven Station Amsterdam Centraal is gebouwd op een kunstmatig eiland in het IJ. Dankzij het project De Entree zal het ‘eilandgevoel’ weer helemaal terugkeren: het zicht op het water wordt beter. Dus ook het Open Havenfront dat tijdens de bouw van het station ontstond tussen het eiland en het Damrak. De naam verwijst naar de haven die zich tot de bouw van het Stationseiland op deze plek bevond. Al kort na de opening van het station in 1889 was er een plan om Open Havenfront en Damrak te dempen en te bebouwen. En in 1954 lag er opnieuw een voorstel op tafel om Open Havenfront, Singel, Geldersekade en Damrak dicht te gooien. Want zo zou er meer ruimte komen voor het groeiende autoverkeer. Beide plannen werden nooit uitgevoerd: het Havenfront bleef open.
Bart-Jan Kouwenhoven en Eveline Haeck
10 CENTRAAL.NU NUMMER 11 2014
CENTRAAL.NU NUMMER 11 2014 11
IN BEELD
CENTRAAL.TOEN
In één woord spectaculair
Het mooiste station van de wereld
Daar is hij dan: de volledige overkapping van het busstation aan de IJ-zijde van Amsterdam Centraal. ‘AMSTERDAM’ is nu vanuit de lucht herkenbaar. Sinds begin mei liggen alle 4.500 glasplaten op hun plek.
De vernieuwing van de IJ-zijde van het station is hiermee weer een stap verder. Het busstation is eind dit jaar helemaal klaar. De inrichting en installatie van de veiligheidsvoorzieningen van de nieuwe autotunnel is in volle gang. Na een testfase en openstel-
lingsprocedure kan de tunnel open. Het streven is eind 2014. Als de auto’s door de tunnel rijden begint de verbouwing van de kade. Met het autoverkeer ondergronds en de bussen op een hoger plan wordt de kade het domein van fietsers en voetgangers.
“Elke schoolvakantie mocht ik logeren bij mijn tante in Amsterdam. Dat was feest, alleen al door de treinreis en de aankomst op Amsterdam Centraal, het mooiste station van de wereld! Nu woon en werk ik hier en geniet nog steeds van de sfeer op het station. Het gaf me inspiratie voor een gedicht…” Cleopatra aan het IJ Als een statige vorstin lig je neergevleid in de ochtendzon getooid met gouden ornamenten, onbewogen Booggewelfde ingangshal kunstige smeedijzeren perronhekken echoën afscheidsgetuigenissen Zwartmetalen perronoverkapping majestueus gespreide engelenvleugels als bekoorlijk glanzende bekroning
Vanuit Friesland, vanuit Haarlem, vanuit Brabant… alle wegen leiden naar Amsterdam Centraal. Drie nieuwe herinneringen van lezers aan het station tonen het aan. En één ervan leidde zelfs tot poëtische inspiratie.
12 CENTRAAL.NU NUMMER 11 2014
Roodgelakte nagels
Zacht licht
“Onze familie verhuisde rond 1946 vanuit Oudeschoot in Friesland naar Amsterdam Noord”, schrijft Froukje Hippe-Boerma (74) vanuit haar tegenwoordige woonplaats Assen. “Mijn ouders hadden acht kinderen en mijn tweelingbroer Rudie en ik waren de jongsten. We waren toen zes jaar oud. We gingen vanuit Heerenveen met de trein naar Amsterdam. Dat was een hele reis. Voor het eerst zagen we toen station Amsterdam Centraal. Een heuse belevenis. Rudie en ik waren onder de indruk. Daarna gingen we met het bootje van rederij Bergman naar Amsterdam Noord. Dat lag afgemeerd bij het Koffiehuis. Voor het eerst zagen we daar een vrouw zitten met roodgelakte teennagels. Vele malen gingen we vanuit Noord met de pont om in de stad te komen. Daarna wandelden we om het station heen naar het centrum. Als je de Tolhuispont pakte mocht je in de bus die je voor één cent naar de voorkant van het station bracht. Je voelde je dan meteen opgenomen in de sfeer van de stad. Vanuit ons huis konden we het IJ zien met zijn vele boten en hijskranen. Rudie en ik speelden daar met vriendjes en vriendinnetjes. Met oud en nieuw was er vuurwerk boven het water en toeterden de boten. Inmiddels woont mijn tweelingbroer in Australië. En zelf woon ik ook redelijk ver weg. Maar als ik in Amsterdam ben komen altijd deze herinneringen weer boven.”
“Mijn vader werkte bij het spoor en kreeg toen ik elf jaar was Haarlem als standplaats”, vertelt Peter Feenstra (66) uit Almere. “Vanaf toen kwam ik regelmatig op Amsterdam Centraal. Later ging ik in de Watergraafsmeer op school en moest ik elke dag op Centraal overstappen. Ik zal nooit vergeten hoe ik ooit een schoen verloor bij het instappen in een reeds rijdende trein. De sfeer onder de grote overkapping vond ik altijd heerlijk. Vooral ’s avonds. Al die sporen en treinen in dat zachte licht! En ik heb vaak gefantaseerd over hoe het zou zijn om te wonen in het oude seinhuis op het vijfde perron.” Peter ging onlangs met pensioen. Dat biedt hem alle tijd om zich te storten op een van zijn hobby’s, het verzamelen van oude schoolplaten. Voor Centraal.toen deelt hij met genoegen de plaat die u op deze pagina ziet. “Hij stamt uit 1903 en is getekend door de Nederlandse kunstenaar Bernardus Bueninck. Hij toont de situatie op Amsterdam Centraal vóór een ingrijpende verbouwing in 1922. Tussen het eerste en tweede perron liggen de huidige sporen 2 en 3. Spoor 4 is ook al aanwezig maar eindigt onder de overkapping. Het spoor loopt nog niet door. Dat is pas sinds 1922 het geval. In het midden van de schoolplaat is een wagon te zien. Die staat op het oostelijke einde van wat nu spoor 4B is.”
Statige vorstin
Krioelende woelende mensen zeulende en sjouwende mensenmassa haastende hollende voeten Diepgrommelende donder ritmische aankondiging op de stalen spoorbrug Binnenglijdende kleurdiagonalen Sprinters met Mondriaanse vlakverdeling zilvergrijs roodgebiesde ICE Metalen spoorrails krijtlijnen in een schaduwrijke laan vloeiende banen, richtinggevend Ondergaande zonnestralen over de pastelkleurige bouwkeet op het achterste perron Langzaam verschuil jij je in de donkernacht glimpt maanlicht tussen sterrenwolken Cleopatra aan het IJ…
Heeft u herinneringen aan Amsterdam Centraal? Mail ze in maximaal 100 woorden naar
[email protected] met in de onderwerpregel ‘Centraal.nu / Herinneringen’. Vermeld erbij uw naam, uw woonplaats, uw huidige of vroegere beroep, uw leeftijd en uw telefoonnummer. En wie weet ziet u uw inzending in een volgende editie terug!
“Ik groeide op in Brabant”, vertelt maatschappelijk werker en dichter Salima Senders (58). CENTRAAL.NU NUMMER 11 2014 13
BEKEND MET AMSTERDAM CENTRAAL
‘ Mijn vader rende hard het station uit’ In elke Centraal.nu: een bekende Amsterdammer aan het woord over station Amsterdam Centraal.
MENINGEN
CENTRAAL OP
Wat mij opvalt…
Twitter
Centraal.nu vraagt in elk nummer naar úw mening. Deze keer brengen we een bezoek aan het nieuwe busstation. De afbouw is in volle gang en eind dit jaar zal het helemaal klaar zijn. Nú alvast vragen we een aantal reizigers wat zij ervan vinden.
De meest opvallende tweets van onze volgers op @020centraal
wensen. “Het zou fijn zijn als er wat groen wordt geplaatst. Een paar plantenbakken of zo. En een toilet zou heel handig zijn. Ik ken alleen de wc’s op het perron bij spoor 2. Dat is hier best ver vandaan.”
V
an de verbouwing heb ik totaal geen last. Een echte Amsterdammer vindt altijd zijn weg.” Harry Slinger (bijna 65) heeft recht van spreken. De acteur, Drukwerk-zanger en gids op een rondvaartboot van rederij ‘t Smidtje woont tegenwoordig in de Zaanstreek. Maar de hoofdstad blijft zijn plekkie. “Als ik aankom op dit station voelt dat als thuiskomen. Indrukwekkend hoe alles functioneert. Al die stromen mensen en volle roltrappen… En heerlijk om daarna naar buiten te lopen, die gore stinkstad in.” Harry werd in 1949 geboren op de Bloemgracht. Van reizen met de trein was in zijn jonge jaren weinig sprake. “We hadden het niet breed en bleven meestal in de stad. Een enkele keer kwamen we op Amsterdam Centraal. Ik herinner me uitstapjes naar Den Haag en Zandvoort. En ook een keer naar Heerhugowaard. Daar at ik ontzettend lekkere krentenmik.” Een nog vroegere herinnering stamt van vóór zijn geboorte. “Mijn vader zat in de oorlog gevangen in Kamp Vught. Hij werd in april 1944 vrijgelaten. Mijn moeder stond hier op het station in spanning op hem te wachten. Maar een kameraad van mijn vader was zijn treinkaartje verloren. Samen renden ze het station uit om niet gepakt te worden. Toen mijn moeder bezorgd terug naar huis ging, zat hij buiten op de stoep op haar te wachten.” Harry vindt het station ‘een prachtig pand’. “De bouwstijl en de mooie plafonds, schitterend. Maar de winkeltjes zijn niet echt aan mij besteed. Vroeger zat in de hal een stropdassenwinkel. Daar kocht ik wel eens wat. Maar al die vreterij… Eet thuis, denk ik dan. Wat ik wel leuk zou vinden is als er ergens een orkestje zou spelen. Ook kan het voorplein wel wat plantenbakken gebruiken. Daar vind ik het nog een beetje een kale boel.”
‘ De kap is af en dat is natuurlijk fi jn voor als het regent’ Tristan en Koen
Irma komt uit Amsterdam-Noord. Voor haar is het allemaal nog een beetje wennen. “Ik ben hier een tijd niet geweest. Mijn bus 34 stopte altijd voor het station. Nu moet ik helemaal door het station heen om in de stad te komen. Ook voor andere oudere mensen lijkt me dat lastig. Met mijn kleinzoon Maik ga ik nu op zoek naar zijn bus naar Purmerend. Nou ja, het zal allemaal wel mooi worden.”
T
ristan en Koen staan met skateboards onder de arm te wachten op hun bus naar Monnickendam. De tieners zijn net aangekomen vanuit IJburg waar ze op school zitten en stappen nu over. “Het is goed te zien dat er nog wordt gebouwd”, zegt Tristan. “De kap is af en dat is natuurlijk fijn voor als het regent. Ik vind ook die elektronische borden heel handig.” Koen is wat minder blij. “Irritant die verbouwing”, moppert hij, “en wat maakt dat asfalteren een herrie.” Ton komt net uit zijn werk. Hij wacht op zijn bus naar Volendam én op zijn dochter. “Ik vind het een PRACHTIG busstation”, zegt hij met luide stem. “Het is ruim en schoon. En het uitzicht op het IJ is heel mooi. Bijna alle bussen onder één dak… geweldig.” En daar is Angelique. Ook zij vindt het allemaal prima hier. Maar ze heeft nog wel twee
24 mei 2014 J. Zeer Fotografi e�@JZeer87 Op de valreep nog een bezoek gebracht aan @020Centraal voor @dagvandebouw @ProRail #DagvandeBouw
3 mei 2014 Ariëlla Verheul�@AriellaVerheul Pontreizigers vragen zich af waarom grote witte sticker opeens op nwe overkapping van cs zit. Hitte? @020Centraal ‘ Nou ja, het zal allemaal wel mooi worden’ Maik en Irma
17 april 2014 WieWasWie�@WieWasWie Toen @020Centraal nog rustig was en meer moois! Bijzondere kleurenfoto’s Amsterdam rond 1900 http://bit.ly/1mgcbTX
‘Netjes, goed opgeruimd, goed ingedeeld.’ Eline
www.harryslinger.nl ‘ Het is ruim en schoon. En het uitzicht op het IJ is heel mooi.’ Angelique en Ton
14 CENTRAAL.NU NUMMER 11 2014
10 juni 2014 amsterdam-ij.nl�@amsterdam_ij Mooie luchtfoto’s CS aan het IJ @020Centraal http://www. amsterdamcentraal.nu/in-beeld/ luchtfotos/2014
Eline ten slotte is positief. “Netjes, goed opgeruimd, goed ingedeeld. Ik kom hier elke dag. Wel jammer dat er voorlopig geen roltrap meer is… Oh daar is mijn bus! Ik moet ervandoor!!”
Bekijk meer tweets en retweets op @020centraal Bezoek Amsterdam Centraal ook op Facebook! facebook.com/amsterdamcentraalstation020 CENTRAAL.NU NUMMER 11 2014 15
Colofon Centraal.nu is een uitgave van Gemeente Amsterdam, NS en ProRail 4e jaargang, nummer 11, juni 2014 Redactieadres Centraal.nu Stationsplein 9 1012 AB Amsterdam E
[email protected] I www.amsterdamcentraal.nu @020centraal facebook.com/amsterdamcentraalstation020 Teksten Bas Berwers Foto’s Felix Kalkman, Gé Dubbelman, Tycho Muller, Saris & Den Engelsman, Cor Harteloh, originele opname van KLM-Aerocarto (pagina 10&11) Artist’s impressions Benthem Crouwel Architekten, pagina 5 Luchtfoto middenpagina Paul Deelman, 31 mei 2014 Vormgeving Monter, Amsterdam Druk Drukkerij Mart.Spruijt bv Oplage 25.000 exemplaren Op deze pagina: de nieuwe ‘schoorsteen’ aan de IJ-zijde van het station voor rook- en warmteafvoer vanuit de Noord/Zuidlijn-tunnel Wijzigingen in planning en ontwerp voorbehouden. Aan deze publicatie kunnen geen rechten worden ontleend. De gemeente Amsterdam, NS en ProRail aanvaarden geen aansprakelijkheid voor onjuistheden en onvolledigheden.
