1
Espai
Catalunya Europa
Tentoonstelling 9.02.2015 — 31.05.2015 Informatie en reserveringen Espai Catalunya Europa @ :
[email protected] www.gencat.cat/eu Tel : +32 (0)2 231 03 30 Adres Regering van Catalonië Delegatie bij de Europese Unie Espai Catalunya Europa Wetstraat 227 1040 Brussel (metro Schuman) Openingsuren Maandag - Donderdag: 10u tot 17u Vrijdag: 10u tot 16u
2
Bedankt, vrienden en vriendinnen, dat jullie deze tentoonstelling mogelijk hebben gemaakt. Tekenen is een van de grote hartstochten van mijn leven en om voor de eerste keer zoveel persoonlijke dingen die mij dierbaar zijn, met jullie te kunnen delen is een heel bijzondere gewaarwording die jullie, naar ik hoop, ook hebben ervaren. Ze maken deel uit van mij, Roser Capdevila, maar jullie zijn de motor van een groot deel wat jullie op deze tentoonstelling hebben gezien en jullie zijn dus ook de hoofdpersonen hiervan. En laten we nu een potlood pakken en beginnen het volgende avontuur te tekenen.
3
Index 5 Overzicht 6 Tentoongestelde Verhalen 7 Audiovisueel 8 Observatiespel voor de kinderen 9 Tentoonstellingsruimtes
4
Overzicht Roser Capdevila i Valls (1939) neemt een vooraanstaande plaats in onder de bekende illustrators die Catalonië heeft voortgebracht. Haar werk omvat meer dan driehonderd titels waarvan verschillende titels uit het Catalaans in alle belangrijke talen zijn vertaald, en zij heeft werk in een groot aantal landen gepubliceerd. In 2011 heeft zij haar werk geschonken aan de Nationale Bibliotheek van Catalonië, te weten 3500 originele illustraties en tekeningen. Het omvangrijke werk dat zij gedurende haar 25-jarige loopbaan heeft voortgebracht, heeft haar tot een uitgeversfenomeen gemaakt. Deze overzichtstentoonstelling laat haar strijd zien om een persoonlijke stijl te scheppen die tegenwoordig als een model wordt gezien. De tekeningenserie De Drieling, waarmee zij internationale bekendheid verwierf, heeft vaak de wereld aan verhalen en personages, uit haar handen en geest ontsproten, overschaduwd. In deze tentoonstelling wordt Roser gepresenteerd als iemand die tegelijkertijd dichtbij staat en verrast, en voor wie tekenen een manier van leven is.
5
Tentoongestelde Verhalen Oh, oh, oh dat haar van mij ! (Aïe, aïe, aïe, mes cheveux!) Auteur: Roser Capdevila Uitgeverij: Hachette Jeunesse Collectie: Copain Eerste druk: 1991 We willen een grotere school ! Auteur: Mercè Company Illustratrice: Roser Capdevila Uitgeverij: Planeta Collectie: La Cangur de la Colla Petita Eerste druk: 1988 Elodie Knipschaar (Élodie Ciseaux) Auteur: Catherine de Lasa Illustratrice: Roser Capdevila Uitgeverij: Bayard Presse Jeune Collectie: Les Belles Histoires Eerste druk: 1991 We zijn de Drieling Auteur: Mercè Company Illustratrice: Roser Capdevila Uitgeverij: Arín Collectie: Les Tres Bessones Eerste druk: 1983 Het orkest van Palmira en haar vrienden Auteur: Roser Capdevila Uitgeverij: Gakken, Tokyo Collectie: World Picture Book Eerste druk: 1992
6
Audiovisueel De Drieling en Gaudí’s workshop Hoofdstuk van de serie De Drieling Productiebedrijf Cromosoma en Televisió de Catalunya Interview met Roser Capdevila Mercè Alsina Cabaret Jonathan Diaz en Marta Forns
7
Observatiespel voor de kinderen De drie muizen In de tentoonstelling zijn er drie muizen verstopt die De Drieling vergezellen in alle verhalen en filmpjes. - De muis die naar school gaat - De muzikale muis - De muis die kookt Eens kijken of je ze kunt vinden
8
Tentoonstellingsruimtes Roser Capdevila tekent. Potlood en… actie! 01 Hallo iedereen 02 Aantekeningen uit haar kinderjaren 03 Een illustratrice wordt geboren 04 Illustratie en een mooi schrift 05 De geboorte van een vertelster 06 Een personage, een portret 07 Tekeningen die bewegen 08 Achter gesloten deuren 09 Het doek gaat op 10 Het Cabaret
9
Roser Capdevila tekent. Potlood en… actie! Roser Capdevila i Valls (1939) neemt een vooraanstaande plaats in onder de bekende illustrators die Catalonië heeft voortgebracht. Haar werk omvat meer dan driehonderd titels waarvan verschillende titels uit het Catalaans in alle belangrijke talen zijn vertaald, en zij heeft werk in een groot aantal landen gepubliceerd. In 2011 heeft zij haar werk geschonken aan de Nationale Bibliotheek van Catalonië, te weten 3500 originele illustraties en tekeningen. Het omvangrijke werk dat zij gedurende haar 25-jarige loopbaan heeft voortgebracht, heeft haar tot een uitgeversfenomeen gemaakt. Deze overzichtstentoonstelling laat haar strijd zien om een persoonlijke stijl te scheppen die tegenwoordig als een model wordt gezien. De tekeningenserie De drieling, waarmee zij internationale bekendheid verwierf, heeft vaak de wereld aan verhalen en personages, uit haar handen en geest ontsproten, overschaduwd. In deze tentoonstelling wordt Roser gepresenteerd als iemand die tegelijkertijd dichtbij staat en verrast, en voor wie tekenen een manier van leven is.
10
01
Hallo iedereen
Roser Capdevila is ontegenzeglijk een van de meest productieve en internationale Catalaanse illustratrices. De media hebben altijd van haar successen gewag gemaakt en het publiek haar sterke persoonlijkheid, optimistisch en enthousiast, getoond, in dusdanige mate dat ze tegenwoordig een uitzonderlijke plaats in ons gedachtegoed bezit. Roser is niet alleen een populaire tekenares die in de aandacht van de media staat, maar ook een geëngageerde vrouw die altijd is ingegaan op de talloze verzoeken om mee te werken aan solidariteitsprojecten, zoals haar samenwerking met het opvanghuis Casa dels Xuklis van de AFANOC (Catalaanse vereniging van ouders en vrienden van kinderen met kanker). Dankzij haar populariteit is ze vaak uitgenodigd voor openbare evenementen en volksfeesten. In haar feestredes toont Roser zich zoals ze is, een uitzonderlijke tekenares die ervan geniet om verhalen te vertellen. La caixa de la Bruixa Avorrida (De doos van de verveelde heks), de oudste video ter wereld, begeleidt haar vaak op haar openbare redevoeringen. Vanaf haar eerste werken legt Roser haar eigen mappen aan waarin zij de originele tekeningen bewaarde. Deze mappen maken tegenwoordig deel uit van de collectie van de Nationale Bibliotheek van Catalonië. Ook heeft zij allerhande archiefdozen gemaakt waarin de werkdocumenten worden bewaard. Op de tentoonstelling is ook de “Cape met prijzen” te zien, een jasje waar zij alle onderscheidingen heeft opgehangen die zij heeft ontvangen, waaronder belangrijke en eervolle onderscheidingen – zoals het Kruis van Sant Jordi, de Gouden Medaille van het parlement van Catalonië, de Gouden Medaille der Schone Kunsten van het Ministerie van Cultuur, de Gouden Medaille van de Stad Barcelona voor artistieke verdienste en de Medaille voor het werk President Macià, van het Catalaanse departement van Werkgelegenheid – maar ook eenvoudige en bescheiden onderscheidingen, zoals de medaille Dochter van Maria (die zij op haar zesde ontving). 1 - Roser met haar koffer, New York 2003. 2 - Roser met het capgròs (groothoofd) van de school Roser Capdevila, Polinyà 2008. 3 - De vroegere voorzitter van het Catalaanse parlement, de heer Ernest Benach, die in Barcelona 2010 de Eremedaille van het parlement van Catalonië aan Roser uitreikt.
1
2
3
11
02
Aantekeningen uit haar kinderjaren
Roser Capdevila werd in 1939 aan het einde van de Spaanse burgeroorlog geboren in een gezin waar geloof en cultuur een belangrijke plaats innamen. De foto’s van haar als kind met het gezin of als bijna tiener in gezelschap van haar vriendinnen geven duidelijk de omgeving aan waarin Roser’s persoonlijkheid gevormd wordt en haar nieuwsgierige en schalkse blik. Voor haar is de familie erg belangrijk en de kleine dingen van het dagelijkse leven trekken haar aandacht. Haar jeugdtekeningen tonen intieme momenten of alledaagse situaties, zoals een gezinsmaaltijd of de rij wachtenden voor de tram. In Aïe, aïe, aïe, mes cheveux (Oh, oh, oh, dat haar van mij, 1991), een werk dat in Catalonië niet gepubliceerd is, vertelt zij de verwikkelingen van haar krullend haar in een tijd waarin lang steil haar of in lokken opgestoken in de mode was. De tekst is ook van haar hand, zoals in de meeste boeken die hier tentoongesteld zijn. De decors en personages die we hierin kunnen zien, zijn voor Roser heel vertrouwd en verwijzen naar haar persoonlijke, culturele en landschappelijke omgeving. Het is een volwassen werk, de scènes bezitten een grote eenvoud, de structuur van de lichamen en de ruimtelijke verhoudingen zijn zeer dynamisch. We zien hier een volledig ontplooide, explosieve tekenares. In de jaren 1970 ontdoet Roser zich van de esthetische verplichtingen en conventies en laat ze trots haar krulhaar zien. In 2002 duikt Roser Capdevila terug in haar jeugd in een geïllustreerde biografie (niet gepubliceerd), waarin zij op retrospectieve wijze haar jeugd in de wijk Horta in Barcelona verbeeldt. Het is een zeer persoonlijk en vrij werk, met vele herinneringen en persoonlijke situaties die zij aan de hand van tekeningen weergeeft. De scène van het Corpus Christi, gereproduceerd in groot formaat op de tentoonstelling, is niet alleen een herinnering maar ook een getuigenis van een periode. Dit boek met subtiel weergegeven personages staat vol met zeer uitgewerkte details. 1 - Felip en Carmelina met hun drie kinderen: Roser, Carles en Carmelina. Familiefoto van het gezin Capdevila i Valls, Horta, Barcelona 1943. 2 - Roser, in het midden, met haar vriendinnen van de tennisclub, Horta, Barcelona 1956.
1
2
12
03
Een illustratrice wordt geboren
Roser Capdevila ging al erg jong als au pair in Zwitserland werken. Vervolgens nam ze deel aan verschillende projecten, werkte als begeleidster in zomerkampen en als lerares in het instituut Homar. Zij zal later van deze ervaring met kinderen gebruik maken als schrijfster en illustratrice. Hoewel ze met dit werk was opgehouden nadat ze getrouwd was, bleef ze in contact met het onderwijs naar aanleiding van samenwerkingsprojecten voor schoolboeken, wiskundeschriften of kinderboeken. Dit aspect vinden we ook terug in allerlei producten die met De drieling verband houden, zoals rugzakken, etuis, schriften, enz. In dit verhaal uit 1988 vecht de kangoeroe Stefanie voor een grotere school. Roser en Joan hebben zich altijd voor een kwalitatief hoogwaardig openbaar onderwijs ingezet. Ze schreven hun dochters op het gemengde lyceum “Montseni” in en maakten de overgang mee van het postfranquistisch onderwijs naar het democratisch onderwijs. In deze tijd namen ze ook deel aan andere revindicatieve acties. Zo bijvoorbeeld demonstreerden de buurtbewoners achter een spandoek van Roser om de plaatsing van een stoplicht te eisen. Toen de politieagenten arriveerden om haar te arresteren, wisten de buren ze te overtuigen hiervan af te zien met het argument dat ze drie kleine kinderen had die onverzorgd zouden achterblijven. Roser Capdevila is ook een overtuigd feministe. In het verhaal over de kangoeroe Stefanie en haar Kleine Clubje, vertrekt de Knorrige Kip om bij een haan te gaan wonen maar wanneer ze zich ervan bewust wordt dat hij haar tot zijn sloofje wil maken, laat ze hem in de steek en gaat terug naar haar vrienden. Capdevila benadrukt ook hier het belang van de persoonlijke en collectieve vrijheden. De tekening is vloeiend, lege vakken en vlakken waarop veel gebeurd wisselen en evenwichtige composities wisselen elkaar af. Op dubbele en driedubbele uitvouwpagina’s kunnen de tekening de complexe verhalen verduidelijken of verhaallijnen toevoegen die parallel aan het hoofdverhaal lopen 1 - Roser met haar leerlingen op het Duitse Instituut, Madrid 1967. 2 - Joan en Roser op El Forn de Canillo, Andorra 1980.
1
2
13
04
Illustratie en een mooi schrift
Roser Capdevila volgde een kunststudie aan de Escola Massana in Barcelona. Later ging ze zich op het schilderen toeleggen. Ondernemingsgezind richtte ze samen met haar zus Carmelina Brot 72 op, een bedrijf dat zich bezig hield met het ontwerpen, vervaardigen en bedrukken, en de distributie en verkoop van huiskleding. In 1980 stopte ze met deze werkzaamheden om zich toe te leggen op schrijven en illustreren maar het naaiwerk zal in de verhalen die zij in de loop van haar carrière vertelde, vaak een belangrijke rol spelen. Het verhaal over een naaimachine, dat zij vertelt in La Cosidora (De naaimachine, 1982), vormt de aanleiding tot haar verkiezing tot finaliste in de Apel·les Mestres prijs op haar 41ste en dit het beginpunt zijn van een duizelingwekkende carrière als illustratrice. Zij vatte het thema weer op in Élodie Ciseaux (Elodie Knipschaar), waar Roser in zichzelf kijkt om wat ze beleefd heeft te tekenen. Tekenen is voor haar een manier om de wereld waarin zij leeft te begrijpen, uit te drukken hoe zij hierover denkt en dit over te zetten naar een ander niveau. Deze houding ten aanzien van haar creatie zal wezenlijk niet veranderen wanneer zij als illustratrice bekendheid heeft verworven. Dit verhaal, dat in Parijs voor de uitgeverij Bayard in 1991 werd gepubliceerd, toont ons een volgroeide tekenaarster die zich op haar persoonlijke levenservaring en haar culturele waarden baseert om een krachtige en samenhangende taal te creëren met gebruik van een vloeiende tekenstijl en talloze kleine details die weer andere verhalen vertellen.
1 - Op de voorgrond Roser en haar zus Eulàlia en achter hun haar moeder, Carmelina, en haar schoonzus, Betty, bezig met inkleuren in de eetkamer thuis, Horta, Barcelona 1968. 2 - Teresa, Helena en Anna met schorten voor van Brot 72 in Els Plans, Ransol 1975.
1
2
14
05
De geboorte van een vertelster
Het eerste verhaal van De drieling beschrijft een van de belangrijkste momenten in het leven van Roser: de geboorte van haar drielingdochters in 1969. Ze vertelt haar reactie en die van haar man op het moment dat ze horen dat zij zwanger is, de geboorte, het verblijf op de premature afdeling, de aankomst thuis, het organiseren van de dagelijkse taken, de maaltijden, het baden, de uitstapjes… tot de eerste verjaardag van de drieling. Hoewel de tekst door Mercè Company is geschreven, is het een van haar gepubliceerde werken met een zeer sterke autobiografische lading. Joan was een onmisbare hulp voor Roser in veel van haar projecten. In 1977 bouwde Joan een kleine couveuse voor zijn dochters zodat ze al spelend konden begrijpen hoe hun geboorte had plaatsgevonden. Het bevallen van een drieling was in die tijd niet zo eenvoudig en pasgeboren drielingen moesten dan in een couveuse worden gelegd. Roser Capdevila knoopte een nauwe band aan met de premature afdeling van de kraamkliniek. Vanaf 1970 illustreerde zij voor hen posters en informatiefolders en onlangs nog naamkaartjes voor de baby’s. Som Les Tres Bessones (Wij zijn de drieling, 1983) bezit meer expressiviteit en dynamiek, met een opmerkelijke technische vooruitgang, ondanks het feit dat het perspectief nog te wensen overlaat. Maar de actie is al opmerkelijk en de opbouw van de personages briljant. In de achtergronden ontbreekt de aandacht voor de details die deze later zullen krijgen maar er verschijnen her en der al wel enkele parallelle verhaallijnen en ook is het spiegeleffect van de drieling en de drie jonge muisjes al aanwezig. In datzelfde jaar verschijnt Marduix (Marjoraan), met tekst van Enric Larreula. Een van de tekeningen wordt gekozen voor de gerenommeerde catalogus van de Kinderboekenbeurs van Bologna (Italië). Vanaf dat moment begint de eigenlijke loopbaan van Roser als illustratrice. Het is voor haar een tijd met veel werk en professionele ontplooiing. 1 - Joan en Roser met hun dochters, Anna, Helena en Teresa, Barcelona 1970. 2 - Helena, Teresa en Anna met jurkjes van Brot 72, Montferrer 1977.
1
2
15
06
Een personage, een portret
Een van de grote passies van Roser is muziek. Toen ze jong was, speelde ze al graag enkele akkoorden op de gitaar. Het personage van de giraffe Palmira heeft dus iets van haarzelf en van haar passies, en is een soort van alter ego. Palmira is een giraffe in de dierentuin van Barcelona op zoek naar avontuur, die ervan droomt een orkest te formeren. En een orkest formeren heeft Roser ook bij haar thuis gedaan met kartonnen figuren. Zij houdt veel van barokmuziek en ze heeft een kartonnen orkest gemaakt dat optreedt wanneer er vrienden op bezoek komen. En zij moedigt alle muzikanten aan om hun lievelingsnummers te spelen, in playback natuurlijk, dat spreekt voor zich. Palmira ontstaat na een opdracht van de Japanse uitgeverij Gakken. Capdevila werkte aan twee projecten maar het is uiteindelijk de uitgeverij Arín, de kinderboekenafdeling van de uitgeverij Planeta, die de rechten voor Som Les Tres Bessones krijgt Sommige titels van de serie van De giraffe Palmira zijn in Catalonië niet uitgegeven maar worden in Japan nog steeds gepubliceerd. Palmira leest de krant Avui, wandelt over de Passeig de Gràcia en rijdt op een Vespa! Roser heeft altijd scooter gereden en gaat er prat op dat zij een van de eerste vrouwen was die op een scooter door Barcelona reed. Het verhaal staat vol met plaatsen, anekdotes en belevenissen waardoor het voor de Japanners een ware etalage van de Catalaanse samenleving is. Met de serie van Palmira, wint het werk van Roser duidelijk aan expressiviteit en dynamiek en wordt het kader van de tekening integraal behandeld. Toch is voor ons het “lezen” wat verwarrend omdat in het Japans van rechts naar links wordt gelezen.
1 - Roser, als groepsleider op een zomerkamp georganiseerd door de Cristalería Española in Miralflores de la Sierra, Madrid 1960. 2 - Roser en haar broers, Felip en Carles, op de scooter en motor, op de weg naar Cerdanyola, Barcelona 1966.
1
2
16
07
Tekeningen die bewegen
In 1990 begint Roser Capdevila haar samenwerking met het productiebedrijf Cromosoma. De drieling is de bekendste serie van Roser Capdevila. Door het succes is veel van haar werk wat ondergesneeuwd en zelfs onbekend gebleven of niet gepubliceerd in Catalonië. Les Tres Bessones i el taller de Gaudí (De drieling en het atelier van Gaudí) onderscheidt zich door de artistieke kwaliteit van de tekeningen en de informatie over het leven en werk van de architect Antoni Gaudí die zo begrijpelijk wordt gemaakt voor kinderen. Het is een van de verhalen van Roser waar we een mooi voorbeeld hebben van de relatie tussen context en cultuur. De studies van de personages naar aanleiding van het script zijn een manier om het proces te leren kennen dat Roser volgt om haar personages te maken, hoe ze zich deze voorstelt, hoe ze deze vorm geeft, hoe deze zich ontwikkelen… In professioneel opzicht heeft Roser met De drieling een grote populariteit bereikt. Haar boeken zijn in Frankrijk, Argentinië, Duitsland, Groot-Brittannië, de Verenigde Staten, Finland, Zweden, Japan, Griekenland, IJsland en Turkije gepubliceerd en vertaald in 35 talen. De tekenfilmserie werd in 158 landen uitgezonden.
17
08
Achter gesloten deuren
We betreden nu een wereld die normaal gesproken goed beschermd is: de persoonlijke wereld van Roser. Tijdens de tentoonstelling hebben we allerlei artefacten en voorwerpen kunnen zien die gebruikt worden om verhalen uit te leggen en situaties te presenteren. Deze horen feitelijk tot dit blok dat gaat over alles wat Roser tekent, bedenkt of bouwt en dat niet bedoeld is om aan het grote publiek te tonen. Er zijn elementen uit alle perioden, maar met name een groot deel van haar werk dat zij gemaakt heeft na haar ernstige ongeval in 2005 en dat haar gezichtsvermogen heeft aangetast. Na het ongeluk tekende zij nog slechts met één oog. Boekjes Roser vult talloze boekjes met aquarellen van landschappen, plekjes, voorwerpen en composities die haar aandacht trokken. De inhoud van deze boekjes kan worden geïnterpreteerd als schetsen van landschappen en elementen die ze later in haar tekeningen opneemt. Bovendien laten ze een onbekend aspect van Roser als aquarelliste zien. Roser geeft de meeste van deze boekjes aan haar vrienden cadeau. Dagboeken De dagboeken van Roser staan vol met gedachten, in de vorm van tekeningen, over wat zij in de pers gelezen heeft of over haar leven. Haar gevoel voor humor en haar nieuwsgierige en kritische blik zijn hier in overvloed aanwezig.
1 - Roser en Joan met hun kleinkinderen in Can Rovira, Sagàs 2009. 2 - Het atelier van Roser, een houten tuinhuisje op het terras, Barcelona 2011.
1
2
18
09
Het doek gaat op
De kant van show woman van Roser is u tijdens de tentoonstelling vast al opgevallen. Hier gaan we in op haar talent als vertelster. De familie Bus Gebaseerd op de personages van het verhaal van De familie Bus, dat ze schreef en tekende voor de uitgeverij Gakken en dat gepubliceerd werd in Tokio in 1984, maakte Roser enkele jaren later een paar marionetpoppen om dit het verhaal aan haar kleinkinderen het belang van het openbaar vervoer en de milieubescherming uit te leggen. En opnieuw raken de omstandigheden van haar leven vervlecht met de verhalen die ze vertelt. Om het ongeluk dat ze had gehad, te beschrijven voegde ze aan het verhaal een ambulance, een vrachtwagen en een karikatuur van haarzelf toe, en op verzoek van een van de kleinkinderen ook een groep bouwvakkers. Kartontheaters Een van de voorwerpen waaraan Roser de laatste tijd met veel enthousiasme heeft gewerkt, zijn de kartontheaters. Elk theater vertelt een verhaal (een versie van De toverfluit voor muziekliefhebbers, El conte de l’ós [Het verhaal van de beer] voor kinderen, verhalen uit haar kindertijd voor haar vriendinnen…). Zij maakte zelf de decors en de marionetpoppen en zorgt voor de verlichting en andere decorelementen. De kartontheaters zijn ook het vluchtige element van de verhaal dat Roser aan de ontvangers van het cadeau vertelt.
1 - Opvoering op kerstavond, de familie Bus, Horta, Barcelona 2009. 2 - Pere met het kartontheater met het verhaal van de beer van Els Plans, Barcelona 2013.
1
2
19
10
Het Cabaret
Als we zeggen dat het Cabaret het laatste avontuur van Roser is, dan zouden we liegen want het is heel waarschijnlijk dat ze nu inmiddels alweer een ander project in haar hoofd heeft. Maar het was haar grote project van 2012. Ze heeft het uitgedacht en gebouwd met de hulp van Joan en de medewerking van gelegenheidstoneelmeesters, zoals haar kleinzoon Marc of haar dochters. Ze hebben vele “voorstellingen” in privé voor familie en vrienden opgevoerd. Het is een echt cabaret, met liedjes en acrobatische toeren. Roser heeft de nummers gekozen en de personages en de decors gecreëerd. Joan heeft ervoor gezorgd dat alles werkte en heeft alle speciale effecten gemaakt. Wanneer het cabaret begint, is Joan belast met het technisch toezicht terwijl Roser haar facet als show woman laat zien. Zij draagt de verantwoording voor het Cabaret: ze presenteert het en vertelt het leven van de personages en wat ze bezielt. Het Cabaret is niet enkel een voorwerp, het is een situatie.
1 - Roser speelt met de marionetten van het Cabaret, Barcelona 2012. 2 - Roser op tournee met haar cabaret, in gezelschap van uitgeversvrienden en collega’s van het werk, Parijs 2012.
1
2
20
