Beroepsinfectieziekten uit volksgezondheidskundig perspectief
Jim van Steenbergen LCI, Centrum Infectieziektebestrijding, Bilthoven
Casus: is MRSA een beroepsgebonden infectie? 1
g lks Vo
Beroepsinfectieziekten?
ids p ig nd ku
neme (microbiolo rs gische) bela stbaarheid
he nd ezo
• Infectieziekte door het beroep
ar voo r
• Infectieziekte op weg naar het werk
ef cti pe
bela stba arhe id geva
• Infectieziekte op het werk
ers
ander ew
er
• Infectieziekte tijdens de beroepsuitoefening
• Infectieziekte thuis, op straat
Is MRSA een beroepsgebonden infectie?? 2
Stellingen infectieziekten en arbeid • Alle infectieziekten kunnen een beroepsgebonden component hebben (“arbeidsgerelateerde aspecten”) • Alle beroepsbeoefenaren kunnen in hun werk geconfronteerd worden met een infectieziekteprobleem • CONCLUSIE Alle bedrijfs- en verzekeringsartsen, arbeidshygiënisten krijgen vragen over infectieziekten • CONCLUSIE Het is onduidelijk waar de antwoorden zijn
Is MRSA een beroepsgebonden infectie?? 3
Casus 1. boerin breekt enkel • Patiënte (62 jr) breekt enkel (L), bedrijfsongeval spoedopname voor chirurgische correctie • Echtgenote van varkenshouder, 700 zeugen, 2 werknemers • Voor wat betreft MRSA - geen klachten, - geen (huid) verschijnselen, - geen risico op langdurig dragerschap - woont op een varkenshouderij
www.ecologiebibliotheek.nl
• Aanpak in ZH? 4
Casus 1 boerin breekt enkel, achtergrond • Bevindingen varkenshouders ⇒ OMT • Patiënten in ziekenhuizen (Voss, EID 2005) • Varkenshouders (23%), dierenartsen en –studenten (4,7%) • Case – control deze strain/ andere strains: relatie vee 75% (Kluytmans 2006) • Gevonden bij varkens 39% (VWA 2006)
• WIP - Voorzorgprincipe; MRSA wegkrijgen in ZH extreem kostbaar - richtlijn aangepast: • Werkzaam of wonen op bedrijven met levende varkens bij ziekenhuisopname: risicocategorie 2 (buitenlands ZH >4%) • Werken met kalveren risicocategorie 3
• CONCLUSIE Patiënte in isolatie, materiaal voor kweek, isolatie voortzetten tot kweken negatief zijn gebleken 5
Ekkelkamp et al NTvG nov 2006
6
Casus 2. boerendochter verpleegkundige op IC • Verpleegkundige, 24 jaar, werkt op IC in B • Woont bij ouders; buurvrouw, ook varkenshouderij, bleek bij opname voor gebroken enkel MRSA+ • Verpleegkundige - geen klachten, - geen (huid) verschijnselen, www.ecologiebibliotheek.nl
- geen risico op langdurig dragerschap - woont op een varkenshouderij
• Vraag van cliënte of bemonsteren noodzakelijk is (werk?)
7
Casus 2 boerendochter IC, achtergrond • Bevindingen varkenshouders ⇒ OMT • Patiënten in ziekenhuizen (Voss, EID 2005) • Varkenshouders (23%), dierenartsen en –studenten (4,7%) • Case – control deze strain/ andere strains: relatie vee 75% • Gevonden bij varkens 39% (VWA 2006)
• WIP - richtlijn aangepast: • Werkzaam of wonen op bedrijven met levende varkens bij ziekenhuisopname: risicocategorie 2 (buitenlands ZH >4%)
• CONCLUSIE - Materiaal afnemen - Elders te werk stellen, tot kweek negatief is - En dan…..? Wekelijks herhalen? 8
Waar haalt u uw kennis vandaan? • BAZ
• Afdeling Ziekenhuishygiëne B.
• WIP richtlijn www.wip.nl CIb
www.infectieziekten.info www.rivm.nl/infectieziekten
9
10
11
12
13
14
15
MRSA buiten het ZH, Uitgangspunten • Voorkomen van introductie van MRSA - vanuit openbare gezondheid(szorg) - naar situaties waarin MRSA een probleem is (ZH, VPH, VZH)
• ZH, VPH, VZH kan beroep doen op GGD • Bedrijfsarts kan beroep doen op GGD • GGD kent achtergronden MRSA
16
Wat kan de GGD voor u doen? • Risico-inventarisatie • Voorlichting • Kweken • Behandelen
17
GGD risico-inventarisatie 1. Verhoogde kans op dragerschap? •
Huid
eczeem, verwondingen, waterpokken, brandwonden
•
Weerstand
immunosuppresiva gebruik (chemokuren, prednison), transplantatie, chronisch granulomateuze ziekte, en HIV
•
Chronische aandoeningen COPD, cystische fibrose, diabetes, nierinsufficiëntie, leverinsufficiëntie
•
Vreemdlichamen
•
Intraveneuze druggebruikers
fixateur externe, catheters, drains, tracheostoma, intraveneuze toegangswegen
2. Verhoogde kans op introductie in ziekenhuis? •
Beroep
•
Ziekte
18
Neen? Niets doen (“MRSA mag”). JA?: • MRSA-kweken afnemen (als behandeling van MRSA-patiënt kan starten) - bij patiënt - én huisgenoten
• indien positief: huisgenoten meebehandelen
19
Huisgenoot werkzaam in zorginstelling? naar zorginstelling! Infectiepreventie-adviseur
Arbodienst
20
Casus 2 IC verpleegkundige, achtergronden • Bevindingen varkenshouders ⇒ OMT • WIP richtlijn aangepast - Werkzaam of wonende op bedrijven met levende varkens en als patiënt naar ziekenhuis: risicocategorie 2
• Géén overdracht aangetoond van DIT type MRSA door personeel naar patiënten - Géén nader onderzoek nodig
21
Casus 3 dierenartsassistente • Vrouw, gehuwd, 36 jaar, 2 kinderen (5 en 3 jaar) • Woont “buiten”, werkt in grote stad R. • Werkt 4 ochtenden in dierenartspraktijk van grote “keten” • Twee maal MRSA uit kattenurine. Daarna door plaatselijke ZH neusswab gedaan bij alle 52 personeel: 7 MRSA+ • Patiënte klachten, geen verschijnselen, 1 kind impetigo • Heeft 2 cavia’s, 1 poes, 3 honden, geiten, schapen, paarden
22
Casus 3 dierenartsassistente • Patiënte verblijft nu thuis, wil geen risico meer op overdracht van MRSA vanuit praktijk naar eigen kinderen • Kan niet meer werken vanwege MRSA-angst • Wil behandeling van MRSA - Haarzelf - Haar kinderen - Haar huisdieren (advies gelezen op www.infectieziekten.info)
23
Waar haalt u uw kennis vandaan? • BAZ
• Afdeling Ziekenhuishygiëne B.
• WIP richtlijn www.wip.nl
• CIb
www.infectieziekten.info www.rivm.nl/infectieziekten
• GGD risico-inventarisatie: geen gevaar van introductie in ZH, geen gevaar langdurige kolonisatie patiënte geen actie, gewoon laten verdwijnen
24
Onverwachte MRSA buiten ziekenhuis/verpleeghuis
• is het een ernstige infectie? - abcederende huidinfectie (MRSA-PVL+) - ernstige luchtweginfectie
• brononderzoek doen
25
Maar Realiteit Soms Anders… ⇒
maatwerk …
Uitgangspunten maatwerk 1. MRSA bij (gezonde) mensen is géén ziekte 2. géén “zoek en vernietig” (S&D) buiten ziekenhuis 3. klinisch relevante infecties: behandelen 4. kans op introductie in gzhz: behandelen 26
Vervolg maatwerk 5. huisgenoten alleen kweken als behandeling van index niet slaagt huisgenoot risicofactoren heeft
6. huisdieren alleen kweken als behandeling van index en huisgenoten niet slaagt
27
Casus 3 dierenartsassistente (vervolg) • Patiënte heeft ZH gebeld • ZH hygiëniste is langs geweest • Materiaal afgenomen - Haarzelf - Haar kinderen - Haar huisdieren
• Behandeladvies voor patiënte conform richtlijn Hygiënische adviezen voor gezin
28
Casus 4 schoonheidsspecialiste • Is in contactonderzoek MRSA PVL+ gevonden • Bij cliënt zelfde MRSA gevonden • Dragerschapsbehandeling lege artis uitgevoerd • Cliënt MRSA+, zelfde strain • Eczeem, en recidiverende klachten (abscessen onderarm) • Dragerschapsbehandeling niet succesvol bij herhaling MRSA+ Casus: is MRSA een beroepsgebonden infectie? 29
MRSA is géén ziekte, géén infectie • MRSA buiten de zorg mag • MRSA buiten de zorg moet soms toch bestreden - Maatwerk - Risico-afwegingen - Geen uniforme regels - Nadenken, weten wat er is, kennis bundelen/ centreren
• Er zijn altijd arbeidsgerelateerde aspecten (denkbaar) - Maatwerk - Risico-afwegingen - Geen uniforme regels - Nadenken, weten wat er is, kennis bundelen/ centreren 30
g lks Vo ids he nd ezo
(microbiolo gische) bela stbaarheid
• Infectieziekte door het beroep
pe
• Infectieziekte thuis, op straat
ief ect
ar voo r
• Infectieziekte op weg naar het werk
rsp
bela stba arhe id geva
• Infectieziekte op het werk
ig nd ku
ander en
• Infectieziekte tijdens de beroepsuitoefening
31
KIZA gefeliciteerd
Succes
Sterkte
Dank voor uw aandacht! 32
Dragerschapsbehandeling • Standaard - mupirocine neuszalf 2% 3 dd (5d) - was/douche hygiëne* (5d)
• NEUS-dragerschap - standaard
• KEEL-dragerschap: - standaard - chloorhexidine mondspoeling 2mg/ml 2 dd 10 ml + tabletten (Hibitane) 7 dd 2,5 mg (werkzaamheid?)
• RECTUM-dragerschap - Standaard - overweeg gentamicine drank 40 mg/ml, 3 dd 80 mg
33
34
was/douche-hygiëne • Huid en haar - Gedurende 5 dagen; dagelijks desinfectie met chloorhexidine 4% vloeibare zeep (Hibiscrub) of povidon-jodiumshampoo (cave allergie)
• Beddengoed, handdoeken, washandjes, sponzen en linnen dat rechtstreeks op de huid komt (ondergoed e.d.) - dagelijks verschonen en wassen op 60°C
• Algemene hygiëne (patiënt en gezin) - goed handen wassen - aparte handdoeken leren 35
