Campagnevoeren Praktische bouwstenen voor een succesvolle verkiezingscampagne

Handreiking Campagnevoeren Praktische bouwstenen voor een succesvolle verkiezingscampagne

Colofon Uitgever: CDA-bureau Afdeling Communicatie Postbus 30453 2500 GL Den Haag 070-3424888 [email protected] www.cda.nl Redactie: Marjolijn van der Stel, Loek Tielemans, Herman de Vries, Nelleke Weltevrede Eindredactie: Marjolijn van der Stel Vormgeving: Mirella Roor Foto omslag: Bas de Meijer Jaar van uitgifte: 2013 Bestellen De handreiking kan worden besteld door € 3,50 per exemplaar over te maken op Postbankrekening 137000, ten name van de Centrale Verrekenkas CDA, onder vermelding van de titel, het aantal exemplaren en het verzendadres. De handreiking kan ook worden aangevraagd via [email protected] of www.cda.nl

Handreiking Campagnevoeren Praktische bouwstenen voor een succesvolle verkiezingscampagne

Hand r e i k i n g C a m pagnevoeren

2

P r a k t i s c h e b o u wst enen voor een succesvolle ve r k iezin gs c a mpa gn e

Inhoudsopgave Inleiding 5 Hoofdstuk 1: Simpel en snel zichtbaar in jouw gemeente 7 Verkiezingsmarkt en evenementen 7 Posters 8 Website en social media 8 Interview met Jelle Beemsterboer 9 Hoofdstuk 2: Kiezersonderzoek en campagnestrategie 11 Kiezersonderzoek 11 Wat is strategie? 13 Tien tips voor een prettig gesprek 16 Steunzenders 18 Hoofdstuk 3: Vrijwilligers in je campagne Hoe begin je? Interview met Elco van de Berg Interview met Adger van Helden Interview met Gonneke Bennes Wat kunnen we doen? Hoe motiveer ik mijn team? Hoe bedank ik de vrijwilligers? Tien tips voor een verkiezingsdebat

21 21 20 21 23 24 25 26 27

Hoofdstuk 4: Media en publiciteit Media en wijkkranten Free publicity Interview met Chantal Teunissen

29 29 31 31

Hoofdstuk 5: Social media Wat zijn social media (en waarom zijn ze interessant voor de politiek)? Moet je gebruik maken van social media? Denk goed na over wie je wilt bereiken Soorten social media Hoe zet je social media strategisch in? Ga de interactie aan! Stimuleer anderen om online (positief) over jouw te praten! Do’s op social media Don'ts op social media

33 33 34 34 35 37 37 38 39 39 3


Verwijs naar de website 40 Inzet social media als politicus/politica 41 Inzet social media als lokale afdeling 42 Adverteren Facebook 42 Adverteren via GoogleAds 42 QR-code 43 Infographics 43 Slot 44 Interview met Peter Kranenburg 45 Interview met Bert Sonneveld 46 Voorbeelden van tweets (Twitter)

47

Voorbeelden van infographics

49

51

Tien tips voor een effectief media-optreden

Hoofdstuk 6: Ledenwerving en ledenbinding 53 Verkiezingstijd is ledenwerftijd! 53 Kans om leden te binden 53 Nieuwsbrief 53 Hoofdstuk 7: Financiering van de campagne Vaste inkomsten Extra inkomsten

4

55 55 55


Inleiding Verkiezingen zijn altijd dichterbij dan je denkt. Deze handreiking biedt handvatten om op lokaal niveau met een verkiezingscampagne aan de slag te gaan. Van het doen van kiezersonderzoeken, het bepalen van een strategie tot de inzet van social media. Veel aspecten van het campagnevoeren komen aan bod. Het eerste hoofdstuk gaat over hoe je als lokale CDA-afdeling snel zichtbaar bent in jouw gemeente. Zichtbaarheid vormt de basis van elke verkiezingscampagne. Vervolgens wordt in hoofdstuk 2 dieper ingegaan op kiezersonderzoek en de strategie die daaruit voortvloeit. Hoofdstuk 3, 4 en 5 gaan over het praktische deel van een campagne: hoe mobiliseer je vrijwilligers, hoe ga je om met de media en hoe zet je social media in? Campagnetijd is ook een goed tijd om leden te werven, tips daarvoor staan in hoofdstuk 6. Tot slot, in hoofdstuk 7 staat – niet onbelangrijk – informatie over het financieren van een verkiezingscampagne. Veel ideeën en voorbeelden komen uit de praktijk. Voor nog meer ideeën kunt u kijken in de inspiratiewaaier die in 2012 is verschenen. Een waaier vol met ideeën voor lokale afdelingen met tips hoe u de plannen om kunt zetten in een activiteit. De tips voor campagnevoeren zijn uiteraard ook van toepassing op andere campagnes dan die voor de gemeenteraadsverkiezingen. Zoals die voor de Provincale Staten en Europa. Succes met de campagne!

5


6


Hoofdstuk 1 Simpel en snel zichtbaar in jouw gemeente Campagnevoeren is hard werken. Je gaat de straat op, voert debatten en je verschijnt in de krant. Het is belangrijk dat je goed zichtbaar bent tijdens de campagne. Vooral in de laatste weken tot op de verkiezingsdag zelf. Maar ook de maanden daarvoor is het belangrijk dat je zichtbaar bent. Begin ruim op tijd, ongeveer een jaar van tevoren, met het samenstellen van een team en bedenk de eerste plannen. In dit eerste hoofdstuk staan voorbeelden van de belangrijkste onderdelen van een campagne zodat je goed zichtbaar bent in je gemeente.

Verkiezingsmarkt en evenementen In de weken voor de verkiezingen zijn ze bijna overal te vinden: verkiezingsmarkten. De meeste politieke partijen staan op zo’n markt. Begin op tijd met de voorbereidingen voor de markt: Leg contact met de organisatie van de verkiezingsmarkt en probeer een mooie plek te regelen. Zoek enthousiaste leden die in een kraampje op de markt willen staan. Dit kan ook voor een paar uurtjes. Probeer daarbij rekening te houden met een mix tussen jong en oud, man of vrouw en/of autochtoon en allochtoon. Zorg ook dat er de hele dag raadsleden of kandidaat-raadsleden aanwezig zijn. Bestel genoeg materiaal in de webwinkel (webwinkel.cda.nl). Je kunt denken aan pennen, snoepjes, ballonnen, notitieblokjes, etc. In de webwinkel kun je ook CDA-kleding bestellen. Iedereen kan dus een CDA-jas dragen. Dat is goed voor de herkenbaarheid op straat. Maak een flyer via het CDA-bestelsysteem (of bestel standaardfolders in de webwinkel). Hierin kun je kort vertellen wat voor het CDA in jouw gemeente belangrijke punten zijn tijdens de verkiezingen. Kijk op www.cda.nl/huisstijl voor voorbeelden van flyers in de CDA-huisstijl. In het campagneplan staat wie verantwoordelijk is voor deze activiteit. Wanneer er geen verkiezingsmarkten zijn in jouw gemeente kun je ook kijken naar andere evenementen in jouw gemeente waar je bij aan kunt sluiten. Je kunt ook zelf flyeracties organiseren. Bijvoorbeeld rondom grote winkelcentra, in het centrum van de stad of langs de lijn op de woensdagmiddag.

7


Posters Raamposters, je ziet ze steeds minder en dus ligt hier meteen een kans om op te vallen. Probeer alle CDA-leden in jouw gemeente (en sympathisanten) enthousiast te maken om een CDA-poster voor het raam te hangen. Je kunt hier een wedstrijd aan verbinden: geef wekelijks een prijsje aan iemand die de poster op een opvallende plaats heeft opgehangen! Denk van tevoren goed na over de posters: welk formaat kies je? En hoeveel posters zijn er nodig? Sommige gemeenten stellen voorwaarden aan het formaat van de posters en plakken ze voor je op de verkiezingsborden. Zorg er daarnaast voor dat de CDA-verkiezingsposters ook op andere opvallende plekken in de gemeente worden opgehangen, op plaatsen waar veel mensen komen. Voorkom dat je de poster zomaar ergens lukraak ophangt. Ook kun je een vriend vragen die bijvoorbeeld langs een belangrijke weg woont of je de poster aan zijn eik in de tuin mag spijkeren. Helaas zien we steeds vaker dat posters tijdens de campagneweken ten prooi vallen aan vandalisme. Soms worden ze (deels) overgeplakt door een concurrerende partij en soms verdwijnen ze zelfs helemaal. Het is onmogelijk dit door één persoon in de gaten te laten houden. Een goede tip: geef elke poster één eigenaar. Geef hem of haar de opdracht mee dat ene bord in de gaten te houden en zorg te dragen voor eventueel een vervangende poster. Zo houden we het straatbeeld aangenaam CDA-groen!

Website en social media Een belangrijk middel zijn de lokale CDA-website en social media. Zorg dat je deze op orde hebt. De website is geschikt om te laten zien wie je bent als afdeling en wat je doet. In hoofdstuk 5 vind je meer informatie over online campagnevoeren.

8


Interview met Jelle Beemsterboer “Het zijn gemeenteraadsverkiezingen, dus hou het lokaal. In Schagen hebben we bij de herindelingsverkiezingen daarom lokaal ingezet. Lokale kandidaten en lokale speerpunten. We hadden zowel standpunten voor de hele gemeente als voor elk afzonderlijk dorp. De speerpunten voor elk dorp zijn verspreid door middel van ansichtkaarten. Landelijke kopstukken hebben we alleen gevraagd om ons verhaal te ondersteunen. En vaak zijn ze een lokkertje: als er een bekende politicus bij een bijeenkomst is, komen er vanzelf al meer mensen. Bij ons waren de verkiezingen vrij snel na de Tweede Kamerverkiezingen van september 2012. In de gesprekken met kiezers werd al snel duidelijk wat er gebeurt als het CDA niet regeert, dat werkte eigenlijk wel in ons voordeel. Verder is het een kwestie van op tijd beginnen. En je boodschap blijven herhalen. Je hebt het verhaal dan zelf misschien wel al honderd keer gehoord, maar het gaat erom dat het bij de kiezer blijft hangen.” Jelle Beemsterboer was lijsttrekker bij de herindelingsverkiezingen in Schagen op 21 november 2012. Het CDA kreeg 28 procent van de stemmen en werd daarmee de grootste partij.

9


10


Hoofdstuk 2 Kiezersonderzoek en campagnestrategie Alle kiezers bereiken in een campagne is onmogelijk. Vooral als je in een grote gemeente woont. Het is daarom verstandig om keuzes te maken en gericht campagne te voeren. Waar wonen je kiezers? Wie zijn je kiezers? Waar maken zij zich druk om? De antwoorden op deze vragen vormen de wortelen van je campagne. Hoe steviger de wortelen, des te steviger de boom die daaruit kan groeien. In dit hoofdstuk lees je hoe je een goed lokaal onderzoek kan uitvoeren, hoe je een succesvolle campagne-strategie opzet en welke onderdelen daarin cruciaal zijn.

Kiezersonderzoek Waar zitten je kiezers? Het bepalen van de doelgroep(en) is niet eenvoudig. Er bestaat ook niet één goede methode, want elke gemeente is anders en vraagt om een andere benadering. Een eenvoudige methode is het analyseren van de uitslagen van voorgaande verkiezingen op stembureauniveau. Zo’n analyse kan bepalen welke wijken of doelgroepen aantrekkelijk zijn voor het CDA. Je kan de uitslagen per stembureau opvragen bij je gemeente. Door verkiezingsuitslagen per stembureau te bekijken, kan onderzocht worden welke wijken aantrekkelijk zijn voor het CDA. Met een fictief voorbeeld is dit het beste toe te lichten. De gemeente Kroon heeft vijf stembureaus. Het CDA heeft de laatste verkiezingen als volgt gescoord bij de stembureaus. Stembureau

GR 2006

GR 2010

TK2012

PS2011

Totaal CDA in gemeente

24 %

20%

26%

25%

1

18

15

19

17

2

28

24

30

29

3

24

20

27

24

4

15

13

15

16

5

32

26

35

31

Uit deze uitslagen blijkt dat de wijken 2 en 5 (en in mindere mate 3) CDA-wijken zijn. Het CDA doet het daar beter dan gemiddeld in de gemeente. Ook blijkt dat in wijk 3 een groot potentieel zit, want daar heeft bij de Tweede Kamerverkiezingen maar liefst zeven procent meer op CDA gestemd dan tijdens de lokale verkiezingen in 2010. Conclusie: in de wijken 2, 3 en 5 gaan we campagnevoeren. Vaak is de 11


werkelijkheid complexer omdat er meer stembureaus zijn, maar dat maakt juist een nog nauwkeuriger keuze mogelijk. Een goede manier om zicht te krijgen op je potentieel is de uitslagen van de Tweede Kamerverkiezingen en Gemeenteraadsverkiezingen in 2010 vergelijken met de uitslag van de Tweede Kamerverkiezingen in 2012. In de nagenoeg iedere gemeente in Nederland hebben we verloren. Waar wonen de mensen die in 2010 nog wel op ons stemden en dat in 2012 niet meer deden? Wie zijn zij? Tegen welke problemen lopen zij aan waar de lokale politiek iets aan kan doen? Deze mensen zijn mogelijk tamelijk makkelijk te overtuigen om weer CDA te stemmen. Het is ook interessant om te onderzoeken welke partijen het bij verschillende verkiezingen beter of slechter hebben gedaan. Heeft de VVD bij de vorige verkiezingen veel winst geboekt? En heeft de lokale partij veel verloren? Dit helpt je te bepalen waar jouw winst vandaan komt of waar jouw verlies naar toe is gegaan. Dit kan natuurlijk ook te maken hebben met een onderwerp dat bij de vorige Gemeenteraadsverkiezingen speelde. Bijvoorbeeld de bouw van een nieuw stadhuis in de binnenstad of de aanleg van een trambaan in de stad. Je krijgt zo een beeld van hoe kiezers reageren op thema’s. Probeer vooral ook goed na te denken welk thema kan gaan spelen bij de volgende verkiezingen en hoe je daar slim gebruik van kan maken. Het is vooral voor grote(re) gemeenten van belang om keuzes te maken voor bepaalde wijken. In Maastricht is het simpelweg niet mogelijk om in alle wijken campagne te voeren. In kleine steden zoals Dokkum is dat eenvoudiger om te doen. Je kunt zelf de afweging maken of je wel of niet voor bepaalde wijken kiest. Je kan er natuurlijk ook voor kiezen om in wijk A meer te canvassen dan in wijk C. Overigens moet je wel voldoende vrijwilligers hebben om in veel wijken campagne te voeren, anders leg je een te groot beslag op de huidige vrijwilligers.

Wie is je (potentiële) kiezer? Als je een keuze hebt gemaakt voor een wijk op basis van de verkiezingsuitslagen, dan is het handig om te weten wat voor type mensen er wonen. Natuurlijk helpt daarbij gewoon rondkijken: wonen er jonge mensen of met name ouderen, gezinnen of alleenstaanden? Je kunt ook kijken op de website van Funda, www.funda. nl. Op deze website vind je bijna alle woningen die er in Nederland te koop staan. Bij alle woningen die te koop staan is het mogelijk onder het kopje ‘buurt’ specifieke informatie te zien. Je krijgt zo inzicht in bijvoorbeeld de gezinssamenstelling, het opleidingsniveau en het gemiddelde inkomen van een wijk. Ook kun je het Centraal 12


Bureau voor de Statistiek (CBS) op internet opzoeken. Het CBS heeft een databank met kerncijfers wijken en buurten. Ga hiervoor naar http://statline.cbs.nl/statweb. Overigens hebben ook veel gemeenten een rapport met lokale informatie op buurt-/ wijkniveau. Je kan ook via gesprekken met leden die in de wijk wonen of de buurtwerkers een beter beeld krijgen van de wijk. Op deze wijze voer je je eigen kiezersonderzoek uit. Vervolgens ga je met deze resultaten aan de slag om een strategie te formuleren. De strategie vormt de stam van je campagne.

Wat is strategie? Strategie houdt in dat je bepaalt hoe en wanneer je wie met welke boodschap(pen) benadert. Dat is nog een flinke klus. Een stappenplan kan hierbij helpen. Je kunt via de volgende vijf eenvoudige stappen jouw campagnestrategie bepalen.

Stap 1: Wie wil je bereiken? Wie wil je in elk geval bereiken? Het is aan te raden om je vooral te focussen op de kiezers die van plan zijn CDA te stemmen en de kiezers die daar serieus over nadenken. Mensen die hun leven lang op een partij stemmen die niet dicht bij het CDA ligt, zijn veel moeilijker voor het CDA te winnen. Je kunt bijvoorbeeld kiezen voor bepaalde wijken of dorpen in de gemeente waarvan je weet dat daar veel potentiële CDA-kiezers wonen. Er is nog een belangrijke groep kiezers: de trouwe CDA-kiezer. Dit is de kiezer die al jaren op het CDA stemt en dat ook blijft doen. We hebben al snel de neiging om deze groep te vergeten omdat we ervan uitgaan dat deze trouwe kiezers toch al CDA stemmen. Dat klopt, deze groep hoeft niet overtuigd te worden. Maar, deze groep moet wel overtuigd worden om te gaan stemmen. Want de laatste jaren gaat ook deze groep minder vaak naar de stembus. De tijd dat mensen door weer en wind gaan stemmen is niet meer en komt niet meer terug. Sinds de Europese verkiezingen van 2009 zien we dat het CDA veel zetels verliest omdat eigen kiezers niet naar de stembus komen; ze blijven simpelweg thuis. Je moet hen dus motiveren om te gaan stemmen. Dat kan door flyeracties, wijkbezoeken of door de mensen op te bellen en steeds weer te motiveren én te vragen om naar de stembus te gaan. Vooral in de laatste dagen voor de verkiezingen is het belangrijk om contact te zoeken met deze groep mensen om hen eraan te herinneren dat er verkiezingen zijn. 13


Vergeet ook niet aan te geven waarom de mensen naar de stembus moeten komen. Het belangrijkste argument is simpelweg dat het CDA iedere stem nodig heeft om beleid uit te kunnen voeren. Je kan zeggen dat de partij die zijn/haar kiezers weet te mobiliseren, de verkiezingen wint. Je kunt (daarnaast) ook heel andere doelgroepen kiezen. Bijvoorbeeld studenten, jonge gezinnen, ondernemers of 65-plussers. Wij raden je aan ongeveer drie à vier doelgroepen te kiezen. Het kiezen van een doelgroep kan lastig zijn omdat we vanuit de gedachte dat we een volkspartij zijn zo veel mogelijk mensen willen bereiken. Je loopt dan echter het risico dat je je op te veel groepen richt. Dan wordt je campagne ongericht, inefficiënt en ineffectief. Om een goede keuze te maken is het erg belangrijk om goed onderzoek te doen. Tip: wanneer je bijvoorbeeld de jongeren als doelgroep kiest, beïnvloedt dat niet alleen jouw mediakeuze. Het beïnvloedt ook de kandidatenlijst. De doelgroep – in dit geval jongeren – moet zich kunnen herkennen in een kandidaat. Dat gaat veel moeilijker met bijvoorbeeld alleen ouderen op de lijst. Datzelfde geldt bijvoorbeeld wanneer je voor ondernemers of agrariërs kiest als doelgroep. Probeer vertegenwoordigers van je doelgroep op de lijst te krijgen. Op deze manier laat je ook zien dat je in de haarvaten van de samenleving zit.

Stap 2: Waar zijn de kiezers? De volgende stap is: waar zijn de kiezers van een bepaalde doelgroep? Dat kan een bepaalde woonwijk zijn, een kinderopvang maar ook een school of een complex met ouderenwoningen. Ga ook na hóe je de doelgroepen kunt bereiken. Wat lezen ze graag? Waar kijken ze naar op televisie? Wat zijn hun favoriete websites? Stel vast waar ze uitgaan, waar ze hun boodschappen doen. Dit laatste kan belangrijk zijn als je op straat gaat folderen. Om deze vragen te beantwoorden kun je goed om je heen kijken en met mensen praten. Je kan ook een onderzoekje doen onder de eigen leden. Het werkt beter om naar de mensen toe te gaan dan om ze uit te nodigen. Heb je er bijvoorbeeld al eens over nagedacht om een keer spreektijd te vragen tijdens de jaarvergadering van de buurtvereniging? Tot slot, aandacht van de media tijdens een campagne is meestal goed. Maar het is nog effectiever als je in díe media verschijnt die populair zijn bij je doelgroep(en).

14


Stap 3: Welk verhaal vertel je de kiezers? Een cruciale vraag tijdens de campagne is: wat is mijn boodschap aan de kiezer? Om goed aan te kunnen sluiten bij de doelgroep moet je weten welke problemen of zorgen de doelgroep heeft. Hoe kom je daar achter? Je kan in gesprek gaan met mensen uit jouw doelgroep, bijvoorbeeld voorzitters van de wijkverenigingen, jongeren die lid zijn van de jonge agrariërs of schoolleiders. Je kunt ook een meldpunt oprichten voor klachten en mensen uit jouw doelgroep hiervoor uitnodigen. Natuurlijk kun je zelf ook een middag voor de lokale supermarkt een enquête afnemen waarin je vraagt naar de drie grootste ergernissen van de inwoners van de wijk. Op deze manier krijg je een goed beeld van de problemen en zorgen van de doelgroep. Je kan kiezen om vooral die problemen eruit te halen waar de gemeente een oplossing voor kan bieden. Misschien ergert jouw doelgroep zich mateloos aan de sporthal die erg aan het vervallen is en waarvan bijvoorbeeld het dak lekt. Hierdoor kunnen zijzelf en hun kinderen niet goed sporten. Het CDA kan via de gemeenteraad het probleem aankaarten en een oplossing bedenken. Vergeet niet om achteraf te laten weten dat er een oplossing is gevonden voor het probleem. Daarmee laat je zien dat het CDA echt naar de mensen luistert en er iets mee doet! Ook voor je de formulering van je boodschap is het belangrijk dat je maximaal 3 of 4 doelgroepen kiest. Op deze manier kun je je boodschap beter afstemmen op de doelgroep en daardoor ben je ook duidelijk voor de kiezer. De boodschap wordt uiteindelijk verwoord in één korte zin, een slogan. Zorg ervoor dat je slogan goed bekt. Een klein taalkundig trucje zoals rijm, alliteratie of een tegenstelling doet de slogan vaak beter onthouden.

15


Tien tips voor een prettig gesprek In campagnetijd praat je met veel kiezers. Het is belangrijk dat het een fijn gesprek is en dat de kiezer er een goed gevoel aan overhoudt. Tien tips voor een prettig gesprek: 1. Je bent het visitekaartje van het CDA. Wees herkenbaar als CDA’er, bij voorbeeld door een CDA-trui of -sjaal. 2. Wees niet opdringerig. Houd afstand en ga niet recht voor iemand staan. Zorg dat iemand makkelijk weg kan als hij dat wil. 3. Het gaat om een prettig gesprek. Een gesprek op straat duurt niet zo lang. Het is vaak te kort om iemand te overtuigen. Het gaat er dus vooral om dat mensen een goed gevoel overhouden aan het gesprek. 4. Het draait om de kiezer. Geef mensen ruimte om vragen te stellen. Luister naar mensen en communiceer niet alleen je eigen boodchap. 5. Bereid je goed voor. Ken de kernpunten uit het CDA-verkiezingsprogramma en weet hoe andere partijen in jouw gemeente over belangrijke onderwerpen denken. Als je het antwoord op een vraag niet weet, verzin dan niet zomaar iets. 6. Luister goed naar de kiezer. Dit kun je bijvoorbeeld doen door open vragen te stellen. 7. Houd het kort, simpel en positief. Gebruik geen jargon en geef zo concreet mogelijk aan wat het CDA wil. 8 Ga ontspannen om met andere standpunten. Toon begrip voor andere standpunten. Zeg vervolgens wat het CDA ervan vindt, maar druk je eigen standpunt niet door. 9. Hou het lokaal. Mensen beginnen vaak over de landelijke politiek. Bereid je hierop voor en ga er kort op in. Benadruk dat het om lokale verkiezingen gaat. 10. Zorg voor een goede afronding. Bedank de ander voor zijn tijd, geef een folder mee en wens iemand een prettige dag. 16


Stap 4: Hoe vertel je het verhaal? Nadat je in stap 3 hebt onderzocht wát je gaat vertellen, is het nu de vraag hóe je dat verhaal vertelt. Een verhaal vertellen kan op verschillende manieren, via: • • • • • • • •

regionale televisie en/of radio; de krant; internet; social media; posters; sms; telefoongesprek; etc.

Deze stap gaat over de vraag hoe je goed zichtbaar bent tijdens de verkiezingscampagne. Het zijn als het ware de takken en bladeren van je campagne die groeien vanuit de boomstam. Niet alle middelen passen bij een campagne. En niet alle middelen passen bij elke doelgroep. Daarom moet je vooraf goed nadenken welk middel bij welke doelgroep past. Lokale televisieprogramma’s worden vaak massaal bekeken door ouderen. Jongeren maken gebruik van Twitter en Facebook. Het ene middel werkt voor de ene doelgroep heel goed terwijl de andere doelgroep er zelfs niet naar omkijkt. Houd de communicatiestroom voortdurend op gang. Zichtbaarheid is het sleutelwoord in campagnes. Niet alleen de keuze voor een bepaald middel is belangrijk. Het is ook belangrijk hoe het eruitziet. Belangrijk is dat je de boodschap aantrekkelijk verpakt. Als je kiest voor een Facebook-pagina dan moet die er voor jongeren aantrekkelijk en modern uitzien. En kies je voor een spotje op de lokale zender dan zijn harde muziek en snel bewegende beelden misschien minder gelukkige keuzes omdat het vooral de groep ouderen moet aanspreken.

Stap 5: Wanneer gaan we naar de kiezers toe? Wanneer je kiest voor jonge gezinnen is het niet handig om rond zes uur ’s avonds aan te kloppen omdat zij dan zitten te eten. Je kunt dan beter later langskomen. Bij ouderen is het weer slimmer om overdag langs te gaan. Houd hier bij de planning van je campagneactiviteiten rekening mee. Het is zeer belangrijk om continu zichtbaar te zijn bij je doelgroepen! Hoe dichter de verkiezingsdag nadert, des te meer moet je zichtbaar zijn. Mensen bepalen steeds later op welke partij ze gaan stemmen en wisselen steeds makkelijker. Voor elke stem zullen we tot op het laatste moment hard moeten werken. Niet alleen moet je dus tijdig beginnen met een 17


campagne, je moet er tevens voor zorgen dat je tot de laatste minuut voor sluiting van de stembureaus goed zichtbaar bent bij jouw doelgroepen. De onderstaande cijfers laten zien hoeveel mensen in toenemende mate pas hun keuze bepalen in de laatste dagen. Wanneer valt het besluit? Laatste dagen

Maanden tevoren

10%

70%

9%

73%

12%

70%

1998

25%

49%

2002

29%

39%

2006

35%

37%

2010

42%

31%

1971 1977 1986

Bron: NKO’s

Steunzenders In iedere gemeente zijn maatschappelijke organisaties en verenigingen actief. Je kan hierbij denken aan de woningbouwcoöperaties en de club voor ondernemers. Het is natuurlijk geweldig wanneer deze organisaties steun uitspreken voor het CDA. We noemen deze organisaties dan een steunzender.

Waarom zijn steunzenders belangrijk? Uitspraken van dit soort organisaties kunnen ervoor zorgen dat de inwoners van de gemeente positiever over het CDA gaan denken. Deze organisaties krijgen vaak ruimte in de media en geven hun achterban vaak bewust een stemadvies. Een ander voordeel is dat deze organisaties weten hoe hun achterban denkt over bepaalde onderwerpen in de gemeente. Zij kunnen dus nuttige informatie geven over wat er leeft onder de burgers. Andersom geldt natuurlijk dat het beter is te voorkomen dat dergelijke organisaties zich negatief over het CDA uitlaten. Door te investeren in contacten met deze organisaties kun je veel misverstanden voorkomen en ontstaan misschien wel mogelijkheden om steun te krijgen. Steun krijgen hoeft niet alleen via 18


een stemadvies te gaan. Een organisatie kan ook steun uitspreken voor het beleid van een CDA-wethouder. Natuurlijk zijn er ook altijd organisaties die niets met het CDA hebben of zelfs actievoeren tegen plannen van het CDA. Juist dan zijn goede contacten van belang. Misschien kijkt iemand hierdoor juist iets milder tegen het CDA aan of ontstaat er zelfs wederzijds begrip.

Wie zijn mijn steunzenders? Het is dus nuttig om een steunzenderbeleid te ontwikkelen. De volgende drie stappen kunnen daarbij een handreiking zijn: Stap 1: Analyse van organisaties Welke organisaties of comités zijn er in de gemeente? Dat zijn bijvoorbeeld buurtverenigingen, ondernemersorganisaties, lokale ouderenplatforms, agrarisch jongerencontact, kerkelijke of religieuze organisaties. Welke organisaties vertegenwoordigen een aanzienlijke groep mensen? Wat is hun invloed? Hoe meer invloed, hoe belangrijker als steunzender. Welke van hen bereiken (daarnaast) veel mensen, bijvoorbeeld via lokale media? Stap 2: Analyse van de huidige contacten Hoe zijn de relaties van het CDA met de geselecteerde organisaties? Zijn er CDAleden actief in deze organisaties? Zijn er al contacten met hen? In deze fase kun je ook alvast contactgegevens van de organisaties achterhalen en nagaan wie er in het bestuur zitten. Stap 3: Intensivering van de contacten Tot slot, het is belangrijk dat je de contacten met de belangrijke organisaties versterkt. Dat kan op verschillende manieren. Je kan bijvoorbeeld op werkbezoek gaan bij de woningbouwcoöperatie. Of je kiest ervoor om de agrarische club te vragen om mee te denken met het CDA-standpunt over landbouw. Je kan er ook voor kiezen om de passage over landbouw uit het verkiezingsprogram voor te leggen aan deze groep. Wat vinden zij van de CDA-visie op landbouw?

19


Interview met Elco van de Berg “Wij hebben onze aanpak niet wijkgericht genoemd maar dorpsgericht, dit omdat Molenwaard bestaat uit 12 dorpen en 1 stadje (Nieuwpoort heeft sinds 1283 stadsrechten). Wij hebben gezocht naar verschillende verkiezingsuitslagen per stembureau. Dit was lastiger dan verwacht, online is veel beschikbaar maar vaak alleen per gemeente en niet per stembureau. Aan de hand van deze gegevens hebben we de dorpen aangemerkt als CDA-bolwerk (waar een groot deel het CDA kiezen, variërend van 35 tot 55%), CDA-potentieel (de dorpen waar bijvoorbeeld in het verleden veel mensen CDA hebben gestemd) en de dorpen met een laag potentieel (weinig CDA-stemmers). We hebben er voor gekozen om in alle dorpen zichtbaar te zijn (op o.a. de verkiezingsborden) met een kandidaat per dorp. In de dorpen die we hebben bestempeld als CDA-bolwerkhebben we vooral de laatste dagen veel campagne gevoerd (zgn. get out and vote campaign) In deze dorpen zijn we de zaterdag daar aan vooraf huis aan huis gegaan met een plantje (met oproep te gaan stemmen), werd een goede morgen groet gestuurd en werd op dag van de verkiezingen rondgereden met een speaker op de auto om mensen op te roepen te gaan stemmen. En in de dorpen met potentieel hebben we extra aandacht geschonken tijdens de gehele campagne, juist daar probeerden we met activiteiten zichtbaar te zijn (zingen in het bejaardenhuis met de ouderen, solextocht met de kandidaten, met een grabbelton bij het winkelcentrum voor kinderen een kadootje en voor volwassenen een graai uit ons programma) Het heeft zeker resultaat opgeleverd, we werden net niet de grootste maar hebben van 12 september naar 21 november wel de grootste prestatie geleverd, tegen de trend in winnen. De dorpen met CDA-potentieel daar kan nog meer vandaan komen, maar dat winnen we niet alleen door een goede campagne maar door daar te komende periode te investeren, in zichtbaarheid, herkenbare mensen, etc. dat is de uitdaging voor de komende periode.” Elco van de Berg is campagneleider in Molenwaard.

20


Hoofdstuk 3 Vrijwilligers in je campagne Elke afdeling herkent het: de weken en maanden voor gemeenteraadsverkiezingen zijn druk. Je moet in een korte tijd veel doen: posters plakken, persberichten maken, actief zijn op de social media en op pad met de kandidaten. Kortom: er is meer dan genoeg te doen. Maar hoe vind je daar genoeg mensen voor? En hoe motiveer je hen? En wat moet je allemaal doen om een goede campagne te voeren? Daarover gaat dit hoofdstuk.

Hoe begin je? Campagneteam met campagneleider Een campagneteam bestaat uit verschillende mensen. Uit denkers en doeners. Uit mensen die er samen wat van willen maken. Deze mensen zijn allemaal vrijwilligers. Met elkaar willen zij een goed resultaat behalen bij de verkiezingen. Hoe groot – of klein – het campagneteam ook is, een campagneleider is altijd nodig. De campagneleider kan lid zijn van het bestuur, maar dat hoeft niet. Maak een lijst met dingen die gedaan moeten worden en vraag mensen of ze zo’n taak uit willen voeren.

Interview met Adger van Helden “Tijdens de campagne zijn er heel veel klusjes te doen. Van die activiteiten die iemand in een middagje kan doen. Te denken valt aan de posters plakken, een pan soep koken, de CDA-bakfiets een naar locatie brengen, etc. Veel CDA-leden willen best eens iets doen maar niet direct in een campagneteam. Maak voor deze klussen een ‘uitzendbureau’, een verzamelplaats van vraag en aanbod. Iemand die een lijst heeft met mensen die iets willen doen en bij wie iedereen met een klus zich kan melden. Door hier één iemand voor verantwoordelijk te maken is de kans op succes groot, namelijk een match tussen vraag een aanbod. Hiermee kan voorkomen worden dat een vrijwilliger nooit gevraagd wordt en de lijsttrekker posters staat te plakken in plaats van met kiezers spreekt. Voorbeeld: Tijdens de Tweede Kamerverkiezingen was er het Uitzendbureau Buma & co. Door een snelle match tussen verzoeken vanuit de organisatie en beschikbaarheid van medewerkers en vrijwilligers reed de CDAijscokar door het hele land, kwam de CDA-tent op locatie en werden tv-programma’s bekeken. Dit alles onder het motto ‘vele handen maken licht werk’.” Adger van Helden is campagneleider in Zuid-Holland en werkte tijdens de campagne voor de Tweede Kamerverkiezingen op het partijbureau. 21


Welke taken zijn er? Voordat je vrijwilligers gaat werven is het belangrijk om een takenlijst te maken: wat moet er allemaal gedaan worden? Maak een overzicht van alle activiteiten uit je campagneplan. Schrijf per activiteit op welke taken er zijn en hoeveel mensen je nodig hebt. Zet bij elke taak hoeveel tijd het ongeveer gaat kosten en hoeveel mensen je nodig hebt. Bijvoorbeeld: • flyeren op verkiezingsmarkt 26 februari, 4 uur, 10 personen • opbouwen en inrichten verkiezingskraam 26 februari, 2 uur, 4 personen Andere taken kunnen zijn: • posters plakken • publiek bij debatten • inhoudelijke voorbereiding debatten • raamposters bezorgen bij leden • huis-aan-huis flyeren • online ambassadeur Benoem ook de taken die je de hele campagne nodig hebt. Denk aan: • foto’s maken van de activiteiten voor de website • helpen bij het onderhouden van de Twitter of Facebook van de lijsttrekker • schrijven van persberichten • schrijven van artikelen voor website • schrijven digitale nieuwsbrief Veel taken kun je bundelen en verdelen onder een paar mensen die in het campagneteam zitten. Bijvoorbeeld een coördinator voor de: • activiteiten en evenementen • vrijwilligers • ledenwerving en ledenbinding • pers (persvoorlichter) • financiën (penningmeester) • inhoudelijke voorbereiding

22


Waar kun je mensen vinden? Als er een takenlijst gemaakt is, moeten er mensen worden gezocht. Je kunt het beste beginnen met de eigen ledenlijst. Dat blijkt vaak een prima vertrekpunt. Veel leden willen graag iets doen voor het CDA tijdens de campagne als je het hen persoonlijk vraagt. Straal daarbij enthousiasme uit. Het is ook een mooie gelegenheid om de leden te binden aan je afdeling. Misschien kennen de leden wel weer andere mensen, vrienden, die het leuk vinden om campagne te voeren. Het maakt niet uit of iemand veel tijd heeft of weinig: iedere vrijwilliger is waardevol! Het is verstandig om in het najaar al mensen te zoeken die voor de gemeenteraadsverkiezingen iets willen doen. Dan blijft er in de weken voor de verkiezingen genoeg tijd over om echt campagne te voeren. Maak bijvoorbeeld gebruik van het lokale ledenblad, de website of nieuwsbrieven om mensen op te roepen om mee te doen. Maar wat nog het beste werkt: bel ze gewoon op.

Interview met Gonneke Bennes “In Overijssel hebben we voor de Tweede Kamerverkiezingen een voorkeurscampagne voor Pieter Omtzigt gevoerd. Er waren heel veel mensen die graag iets voor de campagne van Pieter wilden doen. Er was veel eigen initiatief dat we zoveel mogelijk hebben laten gebeuren. Binnen de campagneplannen hebben we de mensen ingezet waar ze het sterkst waren. Hiervoor hebben we mensen persoonlijk benaderd en hen voorgelegd waarvoor we ze graag wilden inzetten. Ik weet niet precies hoeveel vrijwilligers er waren. Maar het waren er veel, zowel in Twente en Overijssel als in de rest van Nederland. Daarnaast waren er een heleboel mensen die zich op specifieke punten hebben ingezet. Ik kon op een vaste groep mensen rekenen, van iemand die de spil was richting de afdelingen buiten Overijssel en de persoon die precies wist hoe het drukwerk aangeleverd moest worden tot degene die met bijna alle campagneactiviteiten meeging. De campagne was succesvol: Pieter Omtzigt is met voorkeurstemmen in de Tweede Kamer gekomen. Om alle vrijwilligers te bedanken heeft hij na de verkiezingen een feest gegeven voor alle vrijwilligers.” Gonneke Bennes is medewerker van het CDA in Overijssel en was campagneleider van Pieter Omtzigt. 23


Wat kunnen we doen? Verkiezingsmarkt Is er een verkiezingsmarkt in je gemeente, dan doe je daar natuurlijk aan mee. Je hebt daar veel mensen voor nodig. Om te flyeren, om met kiezers te spreken, om te laten zien dat het CDA aanwezig is. Natuurlijk heeft iedereen CDA-shirts, -jassen of -een -sjaal aan. Je kunt die bestellen in de webwinkel (webwinkel. cda.nl).

Raamposters Zorg dat zo veel mogelijk leden een raamposter voor het raam ophangen. Je ziet ze steeds minder, maar daardoor vallen ze wel meer op! Als je de posters persoonlijk bij de leden bezorgt, kun je hen meteen vragen of ze ook mee willen doen met de campagne. Of verstuur de poster tegelijk met het lokale ledenblad.

Internet Zorg dat je website altijd actueel is. Vraag iemand om foto’s te maken van alle activiteiten. Zet de foto’s op je website. Stuur ook de kandidaten de foto’s om op hun eigen website te zetten en op hun Facebook. Vergeet ook Twitter niet. Op Twitter kunnen mensen vertellen wat ze aan het doen zijn en kunnen zij ook volgen wat andere mensen doen. Berichtjes met een foto worden gemiddeld meer bekeken. Veel journalisten volgen via Twitter wat politici doen. Zie ook het hoofdstuk Social Media.

Nieuwsbrief Informeer je leden over de campagne door elke week een nieuwsbrief te sturen. Daarin zet je verslagen van de activiteiten van de afgelopen week en kondig je de activiteiten voor de komende week aan. Maar voorkom een overdosis aan berichten, dan lezen mensen ze niet meer. Maak vlak voor de verkiezingen een e-mail met 3 redenen waarom mensen CDA moeten stemmen. Stuur die naar je leden en vraag hen of zij de e-mail door willen sturen naar hun vrienden, familie en kennissen.

Verkiezingsdebat Een verkiezingsdebat moet je goed voorbereiden. Wijs iemand aan die zorgt voor de inhoudelijke voorbereiding. Welke thema’s worden besproken in het debat? Wat vindt jullie fractie daar van en wat heeft de fractie met dit thema gedaan in de afgelopen jaren? Hoe zitten andere partijen hierin. Bereidt een aanval voor. Oefen het debat van tevoren met de lijsttrekker en de andere 24


kandidaten in een rollenspel. Zorg ook dat er voldoende CDA’ers in het publiek zitten tijdens het debat. Daarmee ben je nog meer zichtbaar/ hoorbaar in het debat en het is voor lijsttrekker prettig om steun vanuit de zaal te krijgen,

Pers Informeer de lokale pers regelmatig over jouw campagne. Stuur persberichten met aankondigingen van de activiteiten. Laat hen kennismaken met de lijsttrekker (of een kandidaat uit het dorp/wijk van hun krant) door een interview af te spreken. Je kan ook kopij aanleveren voor de kranten, bladen en tijdschriften. Hierin kan je het CDA-standpunt over een thema geven, maar je kan ook een verslag doen van een bijeenkomst en een mooie foto opsturen. Huis-aan-huis bladen worden goed gelezen door potentiële CDA-kiezers en zijn vaak blij met kant-en-klare kopij.

Evenementen In veel gemeenten zijn er evenementen waar je bij aan kunt sluiten. Denk aan verkiezingsmarkten, maar ook festivals, open dagen, etcetera. Vraag of je daar met een stand mag staan. Het is belangrijk om hier aanwezig te zijn. Je laat zien dat het CDA er is en dat het CDA wil luisteren naar de mensen in jouw gemeente. Wijs voor elk evenement een coördinator aan. Vergeet je niet te laten weten dat je bij het evenement bent via bijvoorbeeld social media? Dan heb je meer kans op veel bezoekers! Misschien heb je wel het geluk dat je vrijwilligers hebt die makkelijk met kiezers aan de praat raken. Mensen die huis-aan-huis aanbellen en vragen of ze op het CDA willen stemmen. Natuurlijk moeten zij wel de belangrijkste punten uit het verkiezingsprogramma weten. Op pagina 16 vind je handige tips voor de gesprekken aan de deur of op straat.

Posters plakken De gemeente moet natuurlijk CDA-groen kleuren met onze CDA-verkiezingsposters. Het ophangen daarvan is vaak veel werk. De posters zijn groot, de borden hangen vaak hoog en je moet ze op veel verschillende plaatsen ophangen. Hoe meer mensen een handje willen meehelpen, hoe beter en ook: hoe leuker. Houd na het ophangen de borden in de gaten. Wat makkelijk is om een bord te laten ‘adopteren’ door een lid dat er vlak bij woont en het in de gaten houdt. Vervang afgescheurde, verregende en verwaaide posters. Plakt iemand over onze poster? Probeer dit onderling op te lossen. 25


Hoe motiveer ik mijn team? De beste motivatie is waardering. Jouw vrijwilligers verdienen ook waardering voor hun inzet. Je geeft die door hen telkens te bedanken voor hun initiatieven, opmerkzaamheid en loyaliteit. Mensen vinden het belangrijk dat wat ze doen gewaardeerd wordt, dat ze het niet voor niets doen. Maak duidelijk dat elke kracht waardevol is. De drukbezette student die de lijsttrekker wegwijs maakt op Facebook en Twitter. Het oud-gemeenteraadslid dat in buurthuizen urenlang met mensen spreekt over wat hen bezighoudt. De handige buurman die bereid is zijn complete zaterdag op te offeren aan het bevestigen van posters aan borden. Of vrijwilligers nu in de gelegenheid zijn om veertig uur per week in de campagne te stoppen of vier minuten: ze doen er allemaal toe. Maak dat duidelijk! Bedank hen voor hun inzet. Niet alleen de campagneleider, maar ook de lijsttrekker heeft hierin een belangrijke taak.

Hoe bedank ik de vrijwilligers? Je kunt je vrijwilligers bedanken met woorden, maar ook met kleine gebaren. Het zit niet in grote dingen, het gaat erom dat de vrijwilligers zich gewaardeerd voelen. Geef de mensen bijvoorbeeld een lunchpakket met een lekkere versnapering als ze op een verkiezingsmarkt staan, vraag de lijsttrekker de vrijwilligers bij de kraam even persoonlijk te bedanken of door een belletje, een sms’je of een kaartje op de verkiezingsdag. Tip: je kan een bedankkaartje bestellen via onze webwinkel (webwinkel.cda.nl). Fractieleden en wethouders worden nogal eens uitgenodigd voor optredens, openingen etc. Neem als gast eens een vrijwilliger mee die het echt verdient, of iemand van wie je hoopt dat hij/zij een bijdrage gaat leveren aan de campagne. Organiseer een vrijwilligersbijeenkomst; ga bijvoorbeeld samen barbecueën. Dat vergroot ook nog eens het groepsgevoel. Want uiteindelijk ligt daar de kracht van een succesvol campagneteam: we doen het samen.

26


Tien tips voor een verkiezingsdebat 1. Zorg dat je voldoende uitgerust bent. 2. Wees jezelf 100 procent bewust van uw uitstraling. Wat telt is een zelf bewuste uitstraling, actief als je spreekt en rustig als je luistert. Kijk de mensen aan tegen wie je spreekt. 3. Ken uw boodschap en breng deze consequent naar voren. In een verkiezingsdebat gaat het erom jouw boodschap tussen ieders oren te krijgen. De geringe tijd in de meeste verkiezingsdebatten heeft tot gevolg dat je elke spreekkans moet aangrijpen om je boodschap naar voren te brengen. 4. Beschouw de voorzitter louter als tussenpersoon. Nog los van de vraag of debatten goed worden geleid, geldt dat de voorzitter van een verkiezingsdebat niet het doel van jouw overtuiging mag zijn. 5. Be friendly and carry a big stick. Het heeft weinig zin je tegenstanders in het debat uit te maken voor rotte vis of anderszins denigrerend te benaderen. Pak ze op inhoud. Wil je toch persoonlijk uitlaten over hun status en ervaring, maak er dan een kwinkslag van: ‘Ik zal geen politiek issue maken van de leeftijd en ervaring van mijn opponent. 6. Zorg dat je geciteerd kunt worden. Wat je zegt moet compact en direct te begrijpen zijn. Sterke oneliners, levendige contrasten en ronkende drie- slagen zorgen dat men je uitspraken herinnert en makkelijk overneemt in de media. 7. Verras steeds opnieuw. Een anekdote, een nieuw feit of een onverwacht antwoord zorgen dat mensen naar jou blijven luisteren. Geef daarom soms een antwoord dat men niet van jou verwacht. 8. Laat je vlak voor het debat bewust bescheiden uit. Maak de tegenstander overmoedig door jezelf als underdog neer te zetten. 9. Kopieer nooit de stijl van je politieke tegenstanders. In een debat is het belangrijkste dat je het verschil moet maken met de andere deelnemers. 10. Oefen om gebrek aan ervaring te compenseren.

27


28


Hoofdstuk 4 Media en publiciteit Een campagne kan niet zonder publiciteit en aandacht in de media. Goede contacten met de (lokale) media zijn daarom belangrijk. Die goede relatie heb je voor een groot deel zelf in de hand, maar het vraagt wel de nodige (tijds)investeringen. Je kan bijvoorbeeld een keer op bezoek gaan bij de redactie of gaan lunchen met een belangrijke journalist. Zo leer jij de journalist kennen en zo leert de journalist jou kennen. Je kunt nieuws ook als primeur geven aan één journalist in plaats van het bericht naar alle journalisten te sturen. Dit kan de relatie met de journalist versterken. Dat is een voordeel. Het weggeven van primeurs heeft ook nadelen. Het benadeelt namelijk andere journalisten en media. Probeer dus te voorkomen dat je primeurs wegzet bij steeds weer dezelfde journalist of dezelfde krant. Spreid je primeurs. Wij raden je aan om één iemand verantwoordelijk te maken voor de perscontacten. Zo voorkom je dat er op verschillende manieren met de pers wordt gecommuniceerd. Bovendien vinden journalisten dit ook prettiger. Voor het onderhouden van goede contacten met de pers, kun je gebruikmaken van de volgende vier handvatten, de zogenoemde 4 b’s. Bereikbaar: zorg dat je goed bereikbaar bent. Journalisten werken met deadlines en willen daarom snel mensen spreken. Behulpzaam: wees behulpzaam. Help journalisten aan de gevraagde informatie. Zij zijn vaak van jou afhankelijk. Wanneer je hen goed helpt, komen ze vast vaker bij je terug. Betrokken: zorg dat je betrokken bent bij de (lokale) politiek. Daarbij horen ook betrokken contacten met de media. Betrouwbaar: de informatie die je verstrekt aan de journalist, klopt. Je bent betrouwbaar. Het verstrekken van foutieve informatie werkt niet in jouw voordeel.

Media en wijkkranten Zichtbaarheid is dus belangrijk. Niet alleen op straat, maar ook in de lokale media. Veel mensen lezen huis-aan-huisbladen en wijkkranten. Zorg daarom dat het CDA daarin zichtbaar is. Een eenvoudige manier is om een persbericht te sturen. In een persbericht moet wel echt nieuws staan. Maar het ‘hebben van nieuws’ en daardoor zichtbaar zijn in de campagne, is best lastig. Stel jezelf de vraag: ‘Wat speelt er in de gemeente(raad) en hoe kunnen wij hiermee in de media komen?’ Kijk vooral vooruit. Misschien staat over een halfjaar de bouw van een nieuw industrieterrein op de agenda. De fractie is daar groot voorstander van want het levert veel werk op. 29


Dat is goed voor de portemonnee van de gemeente. Het kan ook werk opleveren voor bijvoorbeeld gezinnen. Het is belangrijk bij de bouw dat we goed met de natuur omgaan zodat we een schone leefomgeving houden voor de inwoners. De fractie kan dit onderwerp oppakken en er vragen over stellen in de gemeenteraadsvergadering. Zo trek je het onderwerp naar je toe. Je kunt er ook over schrijven in je verkiezingsprogramma. Zo bereid je het onderwerp goed voor. En, je kan inwoners van je gemeente uitnodigen om mee te denken over dit thema. Het is handig om de journalisten erbij te betrekken om zo veel media-aandacht te krijgen. Je kan ook zelf nieuws creëren. In de weken voor de verkiezingen kan je bijvoorbeeld een kinderspeelplaats in een wijk bezoeken en in gesprek gaan met de omwonenden en betrokkenen van deze speelplaats. Je doet dit omdat je de veiligheid van de kinderen (in de wijk) erg belangrijk vindt. Misschien zijn er wel maatregelen noodzakelijk om de veiligheid te verbeteren? De fractie kan dit aan de orde stellen bij de volgende gemeenteraadsvergadering. Betrek ook de journalisten bij dit initiatief. Het levert ongetwijfeld een artikel op. Je kan dit artikel vervolgens ook plaatsen in de wijkkrant. Vergeet niet een mooie digitale foto mee te sturen. Je kunt vier weken voor de verkiezingen de vier belangrijkste thema’s van het verkiezingsprogram eruit lichten en per week één thema introduceren. Je kan dit via de pers doen door in het begin van de week journalisten uit te nodigen en te informeren over het thema. Aan de journalist leg je uit waarom je dit thema belangrijk vindt en wat je eraan gaat doen. Kies voor thema’s waarvan je vindt dat ze bij ons passen. Natuurlijk is het de bedoeling dat de journalist er een artikel van maakt zodat je jouw initiatief aan de kiezers kan vertellen. Op deze manier creëer je nieuws. Natuurlijk bieden dit soort activiteiten voldoende nieuws voor jouw website, jouw nieuwsbrief en jouw social media kanalen. Spreek vooraf af wie er contactpersoon is voor de media en wie verantwoordelijk is voor het schrijven van persberichten. Deze persoon moet er ook voor zorgen dat het bericht geplaatst wordt. Het bericht alleen via de e-mail versturen is niet voldoende. Je zult vaak achter de berichten aan moeten bellen om ze geplaatst te krijgen. Zorg ook dat deze persoon altijd goed bereikbaar is. Want niets is zo vervelend voor journalisten als lang moeten wachten op een antwoord.

30


Free publicity Je kunt ook zelf een artikel schrijven en naar de krant sturen. Veel huis-aan-huisbladen zullen je stuk een op een overnemen. Zorg voor een kop die uitnodigt om verder te lezen. In het artikel laat je iemand aan het woord over een bepaald onderwerp. Mensen lezen graag interviews, ook met politici. Stuur met het artikel een kwalitatief goede foto mee (op hoge resolutie) en de kans is groot dat het stuk geplaatst wordt. Tijdens de campagne kun je er ook voor kiezen om een foto met een bijschrift aan te leveren. Bijvoorbeeld van een campagneactiviteit of een bijeenkomst met een landelijk bekende politicus. Het gaat ook hier om zichtbaarheid en vaak zegt een beeld meer dan woorden.

Interview met Chantal Teunissen “Nijmegen is een links bolwerk. Onze positieve ervaringen met de media zijn daarom redelijk recent. Sinds we de bril “ze zijn links en tegen ons” hebben afgezet, gaat het beter. Ook benaderen we zelf actiever de media. Het is geven en nemen. En, we moeten accepteren dat de media een functie hebben. Het is niet altijd even makkelijk. Ik merk dat we harder moeten werken dan de linkse partijen. Als oppositiepartij is het nou eenmaal moeilijker om concrete resultaten te boeken. Als we nieuws hebben, gaat het om snelheid. We hebben afgesproken dat als één van ons – één van de raadsleden – nieuws heeft, we dit binnen een paar uur bij de pers willen hebben. Tot slot, het heeft zeker bij regionale en lokale media geen zin om iedereen tegelijk te mailen. Het gaat om een gerichte, persoonlijke benadering. Een anoniem bericht wordt vaak niet opgepakt. Maar als je weet bij wie je moet zijn en als de journalist jou kent, lukt het vaak wel. Ga daarom eens een keer koffie drinken met een journalist. Want als je je vooroordelen aan de kant zet en je realiseert dat een journalist ook gewoon z’n werk doet, dan valt het allemaal best mee.” Chantal Teunissen is fractievoorzitter in Nijmegen.

31


32


Hoofdstuk 5 Social media Wat zijn social media precies en wat kan ik ermee? Kies ik voor Facebook, Twitter, LinkedIn of Google+? Of Allemaal? Zet ik social media in namens politieke afdeling of als politicus/politica? Reageer ik juist wel of niet op vragen? Vertel ik veel of weinig over mijn persoonlijke leven? Lastige vragen die in dit hoofdstuk worden beantwoord. Zo wordt er onder andere aandacht besteed aan de kenmerken van de verschillende social media-kanalen, hoe social media strategisch en functioneel kunnen worden ingezet en welke opties u heeft als politicus/politica en politieke afdeling. Dat alles zal aan de hand van voorbeelden worden geïllustreerd.

Wat zijn social media? En waarom zijn ze interessant voor de politiek? De ontwikkeling van social media hangt samen met de overgang van Web 1.0 naar Web 2.0. Web 1.0 is de eerste fase van het internet waarin de zender centraal stond: de persoon of organisatie achter een website besloot wat er op de website verscheen. Bij Web 2.0 staat juist de gebruiker centraal. Gebruikers krijgen de mogelijkheid om in contact te komen met anderen en informatie met elkaar te delen. Zonder gebruikers is Web 2.0 onbruikbaar en waardeloos. Social media zijn internetapplicaties zijn erop gericht om gebruikers gezamenlijk informatie en kennis met elkaar te laten creëren en delen. De laatste jaren is de populariteit van social media enorm toegenomen. Zo maken bijvoorbeeld 7,3 Nederlanders gebruik van Facebook, waarvan 4,3 miljoen dagelijks. Twitter heeft 3,2 miljoen gebruikers, hiervan loggen er 1,5 miljoen dagelijks in. Ook in de politiek spelen social media een rol van betekenis, veel politici en politieke partijen/afdelingen laten online van zich horen. Hier zijn genoeg redenen voor, want social media het mogelijkheid om direct contact met kiezers te zoeken. Dit maakt het mogelijk om: • Informatie relatief snel en eenvoudig onder een groot publiek te verspreiden • Informatie relatief snel en eenvoudig via een groot publiek te ontvangen De tussenkomst van (traditionele) media is niet langer noodzakelijk.

33


Moet je gebruik maken van social media? Heeft het zin om als politicus en/of politieke partij/afdeling gebruik te maken van social media? Ja en nee. Ja, omdat (met name in verkiezingstijd) het directe contact tussen politiek en kiezers een steeds grotere rol speelt. Via social media kun je snel, op grote schaal en wanneer dat jou uitkomt het persoonlijke contact leggen en jouw boodschap communiceren. Het voordeel hiervan is dat deze communicatie rechtstreeks plaatsvindt, zonder tussenkomst van derden (denk hierbij aan de media). Een ander voordeel is dat via social media nieuws eenvoudig en kosteloos kan worden verspreid. Gebeurt dit goed dan ontstaat er een olievlekwerking. Daarnaast kun je via social media ook veel informatie ontvangen, bijvoorbeeld over wat er leeft onder het online publiek. Deze informatie kan (zeer) waardevol zijn. Nee, omdat je geen tijd of mankracht hebt om met social media om te gaan. Het is een illusie om te denken dat het gebruik van social media volstaat met eens in de week een bericht op Facebook plaatsen. Er komt meer bij kijken. Om de kansen die social media bieden te benutten moet jij, of de afdeling, online de interactie aangaan met de kiezer. Luister naar wat er gezegd wordt en speel hierop in. Dit moet je niet als last zien maar als lust (belangrijk is dat diegene die verantwoordelijk is voor de inzet van social media hier ook de lol van inziet). Zie je vooraf totaal geen heil in het gebruik van social media en weet je dat er onvoldoende tijd beschikbaar is voor een goede inzet van de social media-kanalen, dan is de kans op een succesvolle inzet van social media nihil. Het advies luidt dan ook om in dergelijke situatie andere middelen te kiezen om jouw politieke boodschap te verkondigen en stemmen te winnen.

Denk goed na over wie je wilt bereiken Voordat je van start gaat met social media is het verstandig om goed na te denken wie je wilt bereiken en welke boodschap bij deze doelgroep past. Kies vervolgens het medium dat bij deze boodschap past. Ga dan ook uit van het principe dat de boodschap het middel bepaalt en niet andersom. Op de volgende pagina worden de verschillende social media-kanalen en de kernmerken hiervan besproken.

34


Soorten social media Social media kunnen worden onderverdeeld in verschillende kanalen met verschillende kenmerken en functies. Op deze pagina worden de in Nederland populairste social media-kanalen kort besproken. De populariteit van een middel wisselt soms snel, houd hier rekening mee. Een voorbeeld van een relatief nieuw middel dat snel in populariteit groeit is Pinterest. Hyves is een voorbeeld van een middel dat een aantal jaar geleden zeer populair was maar anno 2013 steeds minder een rol van betekenis speelt.

Facebook Facebook is een social netwerksite, waar gebruikers hun persoonlijke interesses delen met anderen. Gebruikers kunnen een persoonlijk profiel aanmaken en anderen die ook een profiel hebben uitnodigen om vriend te worden. Iedere gebruiker kan op een zogenaamd prikbord berichten plaatsen. Op deze manier ontstaan er relaties en wisselen deze relaties onderling informatie (berichten, video’s, foto’s) uit. Als bedrijf of organisatie kun je op Facebook ook een pagina aanmaken, anderen kunnen deze pagina ‘liken’ zodat zij automatisch op de hoogte blijven.

Actief worden op facebook? Van plan om als lokale afdeling actief te worden of Facebook? Kies dan niet voor een persoonlijke pagina maar voor een bedrijvenpagina. Het voordeel van laatstgenoemde is dat personen jouw pagina kunnen ‘liken’, bij een persoonlijke pagina kan dit niet. Heb je al een persoonlijke pagina en wil je die omzetten naar een bedrijvenpagina? Dat kan! Zie https://www.facebook.com/help/175644189234902/

Google+ Google+ is ook een sociale netwerk site die draait om het aangaan van relaties en delen van informatie. Google+ onderscheidt zich op basis van details van Hyves en Facebook. Zo kun je binnen Google+ kringen (of cirkels) maken. Denk aan vriendenkringen, of kringen waarbinnen je alleen met je familie contact hebt, of een kring waarin je alleen contacten opneemt omdat je dezelfde interesses deelt. Je bepaalt zelf welke informatie je met welke kring deelt.

LinkedIn LinkedIn is een net als Facebook en Google+ een social netwerk site, maar onderscheidt zich door de aandacht specifiek te leggen op de ‘werkenden’. Iedereen kan zich gratis aanmelden bij LinkedIn en een professioneel profiel aanmaken. LinkedIn legt bij de profielen de nadruk op bijvoorbeeld de functies en werkervaringen van 35


mensen. Door dit profiel te linken aan andere profielen bouw je een virtueel netwerk op. Daarbinnen is ruimte voor bijvoorbeeld het voeren van, eventueel besloten, discussies.

Twitter Met Twitter kunnen korte berichten (maximaal 140 leestekens), genaamd tweets, snel worden uitgewisseld met andere gebruikers, ofwel twitteraars. Twitter draait om het delen van informatie, in verband met het maximum van 140 leestekens gebeurt dit op een korte en krachtige manier. Als twitteraar kun je andere twitteraars ‘volgen’, hierdoor blijf je automatisch op de hoogte van nieuwe tweets van diegene. Het werkt ook andersom. Iemand die interessante tweets verstuurd zal merken dan hij of zij snel veel ‘volgers’ verzameld. Op die manier ontstaat een netwerk waarin kennis delen centraal staat. Kenmerkend van Twitter is de hoge omloopsnelheid van informatie, dit medium vraagt dan ook om frequente updates (zeker tijdens campagnetijd, waarin snel ‘schakelen’ en reageren vaak van belang is).

Youtube YouTube is een website waarop gebruikers video’s plaatsen en waarop iedereen video’s kan bekijken. Na het aanmaken van een profiel, dat is gratis, kunnen snel en eenvoudig video’s worden geplaatst. Om video’s te bekijken hoeft geen profiel te worden aangemaakt. De video’s worden online gestreamd. Deze online streaming wil zeggen dat je de video’s meteen kan bekijken, je moet ze dus niet eerst downloaden. Een account aanmaken op een van de deze social media-kanalen? Bezoek de onderstaande sites: Facebook https://www.facebook.com/ Google+ https://www.plus.google.com/ Twitter https://www.twitter.com/ LinkedIn http://www.linkedin.com/ Youtube http://www.youtube.com/ Hyves http://www.hyves.nl/ Pinterest http://www.pinterest.com/

Aan de slag Besloten om aan de slag te gaan met social media en ze strategisch in te zetten? Doorloop het onderstaande stappenplan: 1. Zorg ervoor dat duidelijk is welke doeleinden je wil bereiken, bepaal vervolgens welke social media-kanalen hierbij passen. Het doel bepaalt de 36


2. 3. 4.

middelen en niet andersom. Maak profielen aan op de social media-kanalen. Vertel daarbij wie je bent en waar jij (of jouw afdeling) voor staat. Deel relevante content en vergroot jouw netwerk. Communiceer ook via offline kanalen dat je online vindbaar bent (bijvoorbeeld Twitter-account tonen op gedrukte folders) en volg mensen terug. Onderhoud jouw netwerk en ga de interactie aan. Post regelmatig relevant content en weet mensen aan jou of jouw afdeling te binden om deze groep vervolgens te mobiliseren.

Hoe zet je social media strategisch in? Nadat jij hebt bepaald op welke doelgroep je jezelf online gaat richten en hoe je dit gaat doen, is het van belang dat je jouw volgers weet te mobiliseren. Dit gaat niet vanzelf, hier gaat een proces aan vooraf. 1. 2. 3.

Informeer: interesseer jouw volgers met informatie en formuleer jouw boodschap helder Motiveer: zorg dat mensen overtuigd raken van jouw gelijk en doorhebben dat je bezig bent met hun problemen en zorgen. Betrek mensen online bij wat je doet. Mobiliseer: zet deze interesse van mensen om in actie. Mobiliseer je doelgroep om mee te doen, bijvoorbeeld om lid te worden, informatie verder te verspreiden en naar de stembus te gaan.

Ga de interactie aan! Als je actief gebruik maakt van social media zul je ook merken dat anderen jou online weten te vinden en jou aanspreken. Dit kunnen mensen zijn die een vraag hebben en van jou het antwoord verwachten, suggesties aan willen dragen, hun (on) genoegen willen uiten, een verzoek bij jou neer willen leggen en een discussie met jou aan willen gaan. Sta hier voor open en ga online de dialoog aan. Aan de ene kant kweekt dit betrokkenheid, aan de andere kant straalt dit uit dat jij als politicus of jouw politieke afdeling openstaat voor wat er leeft onder de mensen. Het aantal mensen dat reageert is onder te verdelen in vijf typen personen: 1. Fans: Deze mensen zijn enthousiast en positief over jou of jouw partij. 37


2. 3. 4. 5.

Voed deze groep met content die zij verder kunnen verspreiden zodat ook hun vrienden/followers deze content te zien krijgen. Stimuleer deze groep! Positieven: Deze groep is naar de buitenwereld toe heel positief, achter de schermen geven ze feedback over hoe het beter kan. Nodig deze mensen uit tot meedenken en samen te werken. Luister naar hun tips. Neutralen: Deze groep ligt niet wakker van wat jij doet. Activeer deze groep met updates met voldoende nieuwswaarde en relevantie. Probeer hen te betrekken en motiveren. Negatieven: Ga de dialoog aan en luister naar hun feedback. Probeer om misstanden uit de wereld te helpen en negatieve commentaren te veranderen in positieve commentaren. Haters: Deze groep is al het vertrouwen in u of uw afdeling kwijt, ze zijn ervan overtuigd dat jij niet beter kan. Alles wat je zegt of doet komt verkeerd over. Negeer deze groep want reageren op hen is wrijven in een vlek. Je kunt wel nadenken over wat de aanleiding is van deze ‘haat’ om hier vervolgens van te leren.

SUGGESTIE Houd een online poll, bijvoorbeeld via Facebook, zodat je meer te weten komt over wat er leeft onder het online publiek. Let wel op wat je doet met de informatie die dit oplevert: het online publiek is niet gelijk aan de gemiddelde Nederlander. Denk dus niet dat de uitkomsten representatief zijn de Nederlandse samenleving in het algemeen.

Stimuleer anderen om online (positief) over jou te praten! Het is bekend dat mensen informatie afkomstig van vrienden en bekenden eerder vertrouwen en tot zich nemen dan informatie afkomstig van onbekenden. Het is dan ook geloofwaardiger wanneer een bekende een politieke partij aanprijst dan wanneer de lijsttrekker van de desbetreffende partij dit doet. Laatstgenoemde komt neer op: ‘Wij van WC-eend adviseren WC-eend’. Het is juist interessant om anderen over jou of jouw afdeling te laten praten, al helemaal als zij positief zijn. Het is de kunst om dit praten over jou te stimuleren. Ga online op zoek naar mensen die positief zijn over jou of jouw afdeling en voed hen met content zodat zij deze verder kunnen delen met hun netwerk.

38


Do’s op social media • • • • • •

Begin vandaag! Social media draaien om het opbouwen en onderhouden van langdurige relaties. Investeer hier structureel tijd in zodat het online bereik toeneemt, op social media voer je dan ook permanent campagne. Verwijs door partijgenoten, de landelijke social media-kanalen van het CDA, collega’s, enzovoort zodat er een (online) netwerk ontstaat. Communiceer dat jij als partij of als politicus actief bent op social media. Plaats bijvoorbeeld op de site verwijzingen naar de social media-kanalen en laat deze ook terugkomen (met de accountnamen) op het drukwerk. Volg mensen terug op Twitter en like/plus updates op Facebook/Google+. Zoals eerder besproken draaien social media om interactie. Het alleen maar zenden van informatie en geen oog hebben voor wat anderen zeggen sluit hier niet bij aan en is dan ook af te raden. Wees positief. Beantwoord vragen en sta open voor suggesties. Als je social media als politicus of namens het CDA inzet, zul je merken dat mensen met vragen en suggesties je online weten te vinden. Zorg ervoor dat vragen worden beantwoord en suggesties serieus worden genomen. Mensen die jou online aanspreken zijn klaarblijkelijk geïnteresseerd, doe hier iets mee en probeer deze mensen aan jouw zijde te krijgen door met hen het dialoog aan te gaan. Betrek hen!

Dont’s op social media • • •

Zeg geen dingen waar je spijt van krijgt. Dit is makkelijker gezegd dan gedaan, echter kun je wel met een aantal dingen rekening houden zodat de kans op een slippertje tot een minimum beperkt blijft. Eenmaal een tweet verzonden of een update gepost betekent dat iedereen dat wat je hebt gezegd eenvoudig kan lezen en delen. Denk dus goed na over wat je online plaatst en doe dit niet als je erg vermoeid bent of alcohol hebt gedronken. Het herstellen van een fout gaat veel minder eenvoudig dan het maken ervan. Daarnaast werken social media als archief, uitspraken uit het verleden zijn snel vindbaar. Houd dit in het achterhoofd. Gebruik social media niet alleen in aanloop naar een verkiezing om er vervolgens na de verkiezingsdag weer mee te stoppen. Ga door. Voorkom dat je mensen die jou of jouw partij online volgen vermoeit met een overdaad aan updates, dit kan leiden tot een informatie overload. 39


• • •

Zodra je mensen bestookt met teveel informatie bewerkstelligt de inzet van social media het tegenovergestelde effect: er ontstaat afkeer in plaats van een band. Blijf uit het (politieke) vaarwater van jouw partijgenoten. Online wordt een diversiteit aan onderwerpen besproken, het is goed om je hier als politicus in te mengen. Voorkom echter dat je jezelf mengt in een discussie waarin je niet thuis bent met als gevolg dat je dingen zegt die afwijken van de lijn van de partij. Dit kan bijvoorbeeld een partijgenoot die gaat over dit onderwerp in de problemen brengen en straalt verdeeldheid uit. Twitter niet in een opwelling of uit emotie. Wees online niet te lang van stof! Mensen lezen online snel en vluchtig, lappen tekst worden vaak overgeslagen.

Verwijs naar de website Aangezien je in vergelijking met social media op een website vaak meer mogelijkheden hebt en meer informatie kwijt kunt, is het slim om de website als basis te nemen. Zie de website als een platform waarop wordt duidelijk gemaakt waarvoor je staat (standpunten en thema’s), wat je doet (blog, agenda), wat je hebt gedaan (archief, foto’s, video’s) en wat je van de bezoeker(s) wilt. Gebruik vervolgens social media om naar de basis, de website, door te verwijzen. Op deze manier kunnen je via social media de interesse wekken en op de website bijbehorende informatie verschaffen voor de geïnteresseerden. Het is belangrijk dat de informatie die de bezoeker op de website ziet, goed aansluit bij de informatie die je hebt gebruikt om de aandacht van de bezoeker te trekken. De volgende stap is de geïnteresseerden mobiliseren tot het ondernemen van actie, geef duidelijk aan wat je van de bezoeker verwacht en verlangt.

Mobiliseer Heb je de interesse van de bezoeker van jouw website getrokken? Zet deze interesse om in actie door diegene te mobiliseren. Maak duidelijk wat je wilt dat de bezoeker doet. Dit kunnen kleine acties zijn als ‘Blijf op de hoogte en laat je e-mailadres achter’ en ‘Deel dit nieuwsbericht’ tot grote acties als ‘Word lid’ en ‘Steun ons en doneer’. Voorbeeld: Stel je ziet online een nieuwsbericht waarin door een andere partij een maatregel wordt aangekondigd waarmee jij het absoluut niet eens bent, maak dit dan kenbaar in bijvoorbeeld een tweet waarin je aangeeft wat het CDA-standpunt hierover is en verwijs door naar de website waarop het gehele standpunt (en wellicht aanvullende informatie) wordt weergegeven. Of schrijf een blog en tweet een quote, via een link kun je de lezer terecht laten komen bij de hele blog op de website. 40


Inzet social media als politicus/politica Social media inzetten vanuit jezelf, als persoon, vraagt om een andere aanpak dan wanneer je social media inzet vanuit jouw partij of afdeling. Het voordeel van social media inzetten uit jouw eigen naam is dat je meer van jezelf kunt laten zien en een band op kunt bouwen met de mensen die jou online volgen. Vervolgens kan dit worden omgezet in actie. Om een band op te bouwen wordt geadviseerd om drie soorten content online te plaatsen. Content waaruit blijkt: 1. Wat je doet. Informeer mensen online over wat je doet (voor hen). Laat zien dat je actief bent en het land/de gemeente doorkruist om te zien wat er leeft. Hiermee maak je duidelijk dat je midden in de samenleving staat en weet wat mensen nodig hebben vanuit de politiek. 2. Wat je vindt. Social media zijn bij uitstek geschikt om jouw visie op de samenleving duidelijk te maken. Twitter bijvoorbeeld over actualiteiten en hoe hier naar jouw idee mee om moet worden gegaan. Vervolgens kun je doorverwijzen naar de standpunten en het verkiezingsprogramma van jouw afdeling. 3. Wie je bent. Laat iets van jouw persoonlijkheid, wat je leuk vindt en hoe jouw leven eruit ziet. Idealiter herkennen mensen zich hierin en schept dit een band. Omdat het persoonlijke niet de overhand moet nemen luidt het advies dat ongeveer 45% van je updates betrekking heeft op wat je doet, 45% op wat je vindt en 10% over wie je bent.

Inzet social media als lokale afdeling Als je social media inzet namens je plaatselijke afdeling in plaats van als politicus, speelt het persoonlijke vlak een minder belangrijke rol. In plaats daarvan kun je online meer aandacht besteden aan partijnieuws. Verstuur bijvoorbeeld content over: 1. Wat de partij doet en onderneemt (kondig evenementen aan en geef achter ook een terugkoppeling van hoe het was). 2. Waar de partij voor staat, bijvoorbeeld de thema’s en standpunten. 3. Nieuwsberichten over wat er met de partij gebeurt en speelt. 4. Uitspraken/citaten en blogs van partijgenoten 5. Aankondigingen van mediaoptredens of activiteiten van partijgenoten

41


Adverteren Facebook Facebook is niet alleen een interessant medium om jezelf of jouw partij te profileren, maar biedt ook een aantal adverteermogelijkheden. Dit heeft te maken met de hoeveelheid informatie die Facebook verzameld over haar gebruikers, informatie die gebruikt kan worden om te adverteren. Met deze informatie is het mogelijk om zeer gericht een bepaalde doelgroep te bereiken, dit biedt volop mogelijkheden. Zo kun je bijvoorbeeld een advertentie aanmaken die alleen getoond wordt aan mensen die voldoen aan de door jou opgestelde omschrijving. Het voordeel hiervan is dat iemand online bereikt kunnen worden met een boodschap die (zeer nauw) aansluit bij wat hij of zij belangrijk vindt. De kans dat diegene geïnteresseerd raakt is een stuk groter dan wanneer de boodschap niet aansluit. Als deze manier van adverteren wordt ingezet is het erg belangrijk om na te denken wat je van de lezer van de advertentie verwacht. Alleen de aandacht trekken is niet genoeg, zorg dat dit wordt omgezet in actie. Is iemand geïnteresseerd geraakt en klikt diegene op een advertentie? Zorg ervoor dat diegene wordt doorgeleid naar een site waarop diegene meer kan lezen over dit onderwerp en bijvoorbeeld een e-mailadres achter kan laten om op de hoogte te blijven, een informatiepakket aan kan vragen, lid kan worden, enzovoort. Wil je meer praktische details over adverteren via Facebook? Lees hier meer https://www.facebook.com/advertising/

Adverteren via GoogleAds Het is interessant om via Google te adverteren (GoogleAds). Het helpt om mensen die geïnteresseerd zijn in bepaalde onderwerpen naar jouw website te trekken. Op jouw website kun je de visie van het CDA bij jou in de afdeling op dit onderwerp vertellen. Het werkt als volgt. Maak een account bij Google Ads. Bedenk de zoekwoorden waarop je gevonden wilt worden. Deze zoekwoorden zijn erg belangrijk: als op Google wordt gezocht naar één van jouw zoekwoorden, dan wordt jouw advertentie mogelijk boven of naast de zoekresultaten weergegeven. Schrijf vervolgens een advertentietekst die aansluit bij deze zoekwoorden. Je kunt zelf bepalen in welke 42


geografische gebieden jouw advertentie te zien is. Het voordeel hiervan is dat je een doelgroep bereikt die al geïnteresseerd is. Het is vervolgens aan jou om informatie aan te bieden die aansluit bij wat er gezocht wordt. Je betaalt alleen zodra iemand die zoekt op Google, daadwerkelijk op jouw advertentie klikt. De kosten voor online adverteren zijn variabel. Het is belangrijk dat de pagina waarnaar de advertentie verwijst aansluit bij de advertentie. Denk vervolgens na over wat je verwacht van de bezoeker van jouw pagina en faciliteer de vervolgstap(pen). Zie hier meer informatie over het adverteren via Google: www.adwords.google.nl

QR-code De QR (quick response) code is een tweedimensionale barcode, zoals afgebeeld op deze pagina. QR-codes kunnen, met behulp van software, ingescand worden met een smartphone. Diegene die de code scant zal worden doorverwezen naar een webpagina. Het voordeel hiervan is dat je extra informatie aan kunt bieden op je verkiezingsposters of gadgets. Het is hierbij van belang dat de pagina waarnaar je doorverwijst aansluit bij hetgeen waarop je de QR code plaatst. Bijvoorbeeld een spaarvarkentje als campagnegadget? Plaats hierop een QR-code die doorverwijst naar bijvoorbeeld jouw standpunt over zilvervlootsparen of het begrotingstekort. De ontvanger krijgt op deze manier niet alleen de gadget maar komt ook meer te weten over de standpunten van jouw afdeling. Zelf QR-codes maken kan via http://www.qrcode.nu/ Suggestie: maak je momenteel gebruik van een lange, ingewikkelde URL voor een website? Vervang deze door een QR code! (deze code verwijst naar onze Facebookpagina)

Infographics Tegenwoordig wordt in toenemende mate gebruik gemaakt van infographics. Infographics zijn beelden die (in combinatie met relatief weinig tekst) een boodschap duidelijk en overzichtelijk communiceren. Infographics spelen in op de ontwikkeling dat, zeker online, teksten steeds korter en bondiger moeten omdat ze anders niet gelezen worden. Een krachtige infographic maakt in enkele seconden duidelijk 43


wat de boodschap is, het beeld speelt hierbij een belangrijke rol. Vanuit de fractie en het partijbureau is de afgelopen periode een aantal keer geëxperimenteerd met de inzet van infographics. De resultaten zijn positief, vandaar dat deze optie ook wordt benoemd in de hoofdstuk. Voorbeelden van de door het CDA ingezette infographics vind je via: https://www.voorkomHIGHschool.nl en https://beta.cda.nl/gezinindemin Zie pagina 49 voor voorbeelden.

Slot Het mooie van online media is de vrijheid die schuilt in het gebruik ervan. Vandaar dat het belangrijk is om in te zien dat dit boekje bedoeld is als houvast of leidraad die gebruikt kan worden bij de inzet van deze middelen. Hopelijk dient dit hoofdstuk ter introductie én inspiratie. Doel van dit hoofdstuk is voornamelijk duidelijk maken dat social media, mits goed ingezet, een enorme winst te bieden hebben en illustreren hoe dit kan. Gebruik social media met name om, vanuit de politieke afdeling waarbij je betrokken bent, regelmatig relevante informatie te delen en de interactie aan te gaan met geïnteresseerden. Dit leidt tot binding en idealiter extra stemming tijdens de gemeenteraadsverkiezingen van 2014. Om de kans op een succesvolle inzet van social media te vergroten, is het van belang dat diegene die verantwoordelijk is voor de social media-kanalen hier plezier in heeft en open staat voor reacties. Laat je hierbij absoluut niet afschrikken door de mogelijk, negatieve consequenties die eerder zijn benoemd, houd deze wel in het achterhoofd. Zie het gebruik van online media namens jezelf of jouw afdeling niet als last maar vooral als lust!

44


Interview met Peter Kranenburg “Facebook is een luchtige omgeving voor advertenties, serieuze thema’s zijn er minder geschikt. Het is vooral een goed medium om personen, acties of merken te promoten, en minder goed om een boodschap uit te dragen. De meerwaarde is tevens dat je heel gericht geografisch kan targetten (op een dorp of stad), en een groot aantal doelgroepen kan selecteren. Tevens zijn Facebook advertenties makkelijk te maken. Het is tekst met een fotootje. Het fotootje kan overigens ook tekst bevatten. Voorbeeld Tweede Kamerverkiezingen 12 september 2012: Voor onze Utrechtse kandidaat die op hockey zit hebben we een advertentie gemaakt met als titel ‘Kies voor hockey!’. Daarbij een fotootje van onze kandidaat, en de tekst: “Stem op Hanke Bruins Slot van Kampong. Lijst 4 CDA nr 7” (Kampong is een bekende hockeyclub uit Utrecht). De doelgroep was Facebook gebruikers met hockey in hun profiel. De advertentie (waarop je kan klikken) startte een week voor de verkiezingen en linkte door naar de kandidatenpagina van Hanke op www.cda.nl (een goede ‘landingspagina’ is van groot belang). Het heeft waarschijnlijk 300-500 extra voorkeurstemmen voor haar opgeleverd en kostte 221 euro (369 klikken voor gemiddeld €0,58).” Peter Kranenburg is campagneleider in de provincie Utrecht.

45


Interview met Bert Sonneveld “Het bereik is enorm. Nederland loopt voorop met de Nieuwe Media. Miljoenen mensen, en dus kiezers, zijn actief. En niet alleen jongeren. De gemiddelde leeftijd van een tweep is 37 jaar; de helft is jonger. Maar de andere helft is dus ouder dan die 37 jaar”. We spreken Bert Sonneveld uit Bussum. Vier jaar geleden was hij lijsttrekker voor het CDA bij de gemeenteraadsverkiezingen. Hij is trainer ‘Nieuwe Media’ bij het Steenkampinstituut. “Ook wil ik als voordelen nog snelheid en betrouwbaarheid noemen”. Betrouwbaar? “Ja, mensen maken vaak een goede selectie wie ze willen volgen. En wat vrienden (of vrienden van vrienden) zeggen, vinden mensen betrouwbaarder dan een advertentie. Het onderzoek ‘Impact Social Media 2012’ van ING concludeert dat berichten op sociale media vaker aanzetten tot verandering van mening, voorkeur of gedrag dan berichten uit kranten en nieuwssites. En soms is er inderdaad twijfel aan de betrouwbaarheid van sommige accounts op de Nieuwe Media, maar niet aan de Nieuwe Media zelf.” Hoe heb jij in campagnetijd de Nieuwe Media ingezet? “Het CDA in Bussum liet tien YouTube-filmpjes maken van onze speerpunten. Ruim anderhalve maand voor de verkiezingen plaatsten we – om de twee dagen – een van die filmpjes. Daar hebben we heel veel reacties op gekregen. Mensen keken uit naar ons volgende filmpje. Dit was ons eerste filmpje: http://www.youtube.com/watch?v=2LeD6x9fqoE. En natuurlijk was ik ook actief op Twitter, Facebook en LinkedIn. En toen ook nog op Hyves. Iedere dag weer iets nieuws. Altijd passend binnen onze tien speerpunten en vaak met een link naar onze website. Maar ook reagerend op anderen.” Welk advies geef jij lokale politici? “Met ruim een jaar de tijd, is het belangrijk om te doen, doen, doen. Nodig mensen uit, ga mensen volgen, plaats opvallende berichten, schrijf over wat je doet en schrijf over wat je vindt, reageer en voer scherpe debatten in 140 tekens. Houd daarbij in de gaten dat je vooral het vertrouwen van mensen moet winnen. Veel succes en tot ziens op de Nieuwe Media.” Twitter Facebook LinkedIn

@BertSonneveld facebook.com/bert.sonneveld linkedin.com/in/bertsonneveld

Bert Sonneveld is trainer ‘Nieuwe Media’ bij het Steenkampinstituut. 46

P raktische bouwstenen voor een succesvolle verkiezingscampagne

Tweets (Twitter)

Fig. 5.1. Op twitter kun je mensen verleiden om over je te twitteren als je ze beloont.

Fig. 5.2. Voorbeeld van een kijktip.

Fig. 5.3. Voorbeeld van een kijktip. 47

Hand r e i k i n g C ampagnevoeren Handreiking a m pagnevoeren

Tweets (Twitter)

Fig. 5.4. Via twitter kun je volgers snel laten zien wat je aan het doen bent.

Fig. 5.5. Rond de verkiezingsdag kunnen mensen via twitter laten weten op welke partij ze stemmen. 48

P raktische bouwstenen voor een succesvolle verkiezingscampagne

Infographics

Fig. 5.6. Infographic over het coffeshopbeleid van het kabinet.

Fig. 5.7. Infographic over het inko mensbeleid van het kabinet. 49

Hand r e i k i n g C ampagnevoeren Handreiking a m pagnevoeren

Infographics

Fig. 5.8. Infographic over het sociaal leenstelsel. 50


Tien tips voor een effectief media-optreden 1. Als je onverwachts door een journalist wordt gebeld, zeg dan dat je even in bespreking bent en vraag hem/haar terug te bellen. Hiermee geef je jezelf de tijd om na te denken over je eigen verhaal (kernboodschap) en kan je eventueel nog wat extra informatie verzamelen, zodat je beslagen ten ijs de journalist terug kan bellen. 2. Bereid jezelf goed voor. 3. Weet wat je kernboodschap is en houd daaraan vast. Maak een lijst met te verwachten vragen en formuleer alvast de antwoorden. 4. Gebruik geen negatieve woorden, laat je niet verleiden tot negatieve reacties of emoties. Zeg niet wat niet is, maar vooral wat wel is. Gebruik je eigen kwalificaties. 5. Zie er verzorgd uit; pas je kleding aan aan je functie en eventueel aan de omgeving. In ieder geval geen ruitjes en streepjes in de kleding. Wit ook liever niet; dat trekt namelijk alle aandacht en kan erg afleiden van de boodschap. 6. Bij een studio-interview dien je rekening te houden met tijd voor make-up. 7. Bij een staand interview: sta met je lichaam in de richting van de camera en kijk de verslaggever aan. Sta stevig: benen iets uit elkaar, zolen op de grond, beide benen gelijkmatig belasten. Bij een zittend interview: zo hoog mogelijk zitten. Dit is goed voor het gebruik van je handen en het ziet er beter uit. 8. Handen bij de hand houden om (regelmatig) je verhaal te ondersteunen. Praten met je handen bevordert de dynamiek. De mate waarin is wel belangrijk. 9. Maak korte zinnen, zet veel punten. Dat bevordert onder andere een goede ademhaling. 10. Blijf bij je kernboodschap, ook bij druk. En bedenk dat hoe minder je zegt, hoe minder je hoeft terug te nemen.

51


52


Hoofdstuk 6 Ledenwerving en ledenbinding

Verkiezingstijd is ledenwerftijd! Tijdens de campagneperiode ontmoet je veel mensen. Gewoon op straat bij het flyeren, tijdens de verkiezingsmarkten of na afloop van debatten. Sommigen van deze mensen zullen erg positief zijn over het CDA. Misschien willen ze wel lid worden van het CDA. Campagnemaanden zijn ook maanden waarin het makkelijker is om leden te werven. Natuurlijk is leden werven iets anders dan veel kiezers winnen voor de partij. Mensen geven makkelijker hun stem aan een partij dan dat ze er lid van worden. Dat is vaak een (te) grote stap. Het doel van campagnevoeren is in eerste instantie om stemmen te winnen voor het CDA. Maar zorg ervoor dat je ledenwerfkaarten achter de hand hebt voor mensen die lid willen worden. Via de website van onze Afdelingendesk (www.cda.nl/afdelingennet) kun je gratis de toolkit Ledenwerving bestellen.

Kans om leden te binden Verkiezingen zijn ook een goed moment om aan ledenbinding te doen. Door de leden te betrekken bij de campagne, vergroot je de betrokkenheid van de leden bij de partij en de lokale afdeling. Je kan de leden betrekken door hen bijvoorbeeld goed te informeren over campagne-activiteiten. Je kan hen ook vragen om mee te denken over het verkiezingsprogramma of door te flyeren op een (politieke) markt. In hoofdstuk 3 van dit boekje – Vrijwilligers in jouw campagne – staat meer informatie over activiteiten van vrijwilligers.

Nieuwsbrief Mond-tot-mondreclame werkt nog altijd het beste. Enthousiaste leden kunnen met hun verhaal anderen overtuigen om op het CDA te stemmen. Leden worden alleen enthousiast als ze actief betrokken worden bij de campagne. Een wekelijkse nieuwsbrief is een makkelijk middel om snel de leden te informeren. In de nieuwsbrief kun je vermelden: • • • •

waar de CDA-kandidaten te vinden zijn, bijvoorbeeld tijdens een debat; waar het CDA aanwezig is, bijvoorbeeld op een verkiezingsmarkt; wanneer het CDA te horen is op de lokale of regionale radio en/of televisie; wat de laatste nieuwtjes uit de afdeling zijn. 53


Je kunt de nieuwsbrief ook gebruiken om oproepjes te plaatsen. Zoek je een vrijwilliger voor een bepaalde activiteit? Vermeld dat dan. Hoe concreter de activiteit omschreven is, hoe groter de kans dat iemand zich meldt. Daarnaast kun je via de nieuwsbrief leden argumenten geven om kiezers te overtuigen waarom ze op CDA moeten stemmen. In het campagneplan neem je op wie de nieuwsbrieven maakt en wanneer ze verschijnen. Je kunt ervoor kiezen de verschijningsfrequentie te verhogen naarmate de verkiezingen dichterbij komen. Uit onderzoek weten we dat de meeste kiezers hun stem pas in de laatste dagen voor de verkiezingsdag bepalen. Daarom is het juist belangrijk om goed zichtbaar te blijven tot aan de verkiezingsdag, ’s avonds 9 uur wanneer de stembureaus sluiten.

54


Hoofdstuk 7 Financiering van de campagne Campagnevoeren kost geld. Hoe meer geld je hebt voor de campagne, hoe meer je kunt doen. Het is als de brandstof voor je auto. De penningmeester is verantwoordelijk voor de financiën van jouw afdeling. Misschien heeft de afdeling een aparte campagnekas. Het is verstandig om elk jaar een bedrag opzij te zetten voor de verkiezingscampagne.

Vaste inkomsten De afdeling ontvangt elk jaar een deel van de contributies van de leden en donateurs. De meeste afdelingen krijgen daarnaast geld van hun raadsleden en eventueel wethouders via de Landelijke Bijdrage Regeling (of dit gebeurt is een keuze van de afdeling). Deze inkomsten komen meestal op de gewone rekening van jouw afdeling. Meer informatie over de contributie vind je in het Handboek Leden- en Contributieadministratie. Dit handboek is opvraagbaar via de Afdelingendesk

Extra inkomsten Je kunt ook extra inkomsten werven voor de afdeling, zodat je meer geld voor de campagne hebt. Je kunt giften verzamelen, sponsors zoeken of subsidie aanvragen.

A. Giften Misschien zijn er inwoners van de gemeente die veel sympathie hebben voor het CDA. Je kunt hen vragen om een gift te geven aan het CDA. Natuurlijk bepalen zij zelf of zij willen geven en welk bedrag zij willen geven. Het kan ook zo zijn dat een bedrijf bijvoorbeeld campagnematerialen voor je wil betalen. Let op, de overheid heeft wel regels opgesteld rondom giften. Meer informatie hierover staat in het CDA-giftenreglement. Dit is opvraagbaar bij de Afdelingendesk.

B. Sponsoring Sponsoring kan ook een manier zijn om geld te verzamelen. Het verschil met een gift is dat de schenker van een gift daarvoor in principe niets terugkrijgt. Dit ligt anders bij een sponsor. Sponsors willen vaak hun naam terugzien. Je kunt bijvoorbeeld vlaggen ophangen van de sponsor bij het evenement dat je voor vrijwilligers organiseert. Of de sponsor adverteert in het afdelingsblad.

55


C. Subsidie Lokale afdelingen kunnen bij het landelijk CDA subsidie aanvragen voor (campagne)activiteiten. Hier is wel een aantal voorwaarden aan verbonden. De regels staan op het aanvraagformulier voor subsidies. Dit formulier is te vinden op www.cda.nl/ afdelingennet.

56

Handreiking campagnevoeren Verkiezingen zijn altijd dichterbij dan je denkt. Deze handreiking biedt handvatten om op lokaal niveau met een verkiezingscampagne aan de slag te gaan. Van het doen van kiezersonderzoek en het bepalen van een strategie tot de inzet van social media. Veel aspecten van het campagnevoeren komen aan bod.

Campagnevoeren Praktische bouwstenen voor een succesvolle verkiezingscampagne

Recommend Documents