CAMPAGNEKRANT 2016 MET EEN LEVEN SPEEL JE NIET

CAMPAGNEKRANT 2016 MET EEN LEVEN SPEEL JE NIET

1

D

e Belg heeft een baksteen in de maag. Cijfers bevestigen dit: België bevindt zich in de kopgroep van West-Europa wat betreft woningbezit. Niet enkel de Belg is gehecht aan zijn eigen woning en zijn eigen lapje grond. Ook in Colombia is dat zo.

In Colombia is grond van levensbelang. Zonder grond heeft de Colombiaanse boer geen eten en geen inkomen. Grond heeft ook een spirituele waarde. Hij wordt doorgegeven van generatie op generatie. En is deel van de cultuur en identiteit van de mensen. Jammer genoeg gaat Colombia niet zorgvuldig om met grond. Volgens het Ontwikkelingsprogramma van de Verenigde Naties is 52,2  % van de grond in Colombia in handen van 1,1 % van de bevolking. Colombia is bovendien een van de landen waar de inkomensongelijkheid het grootst is. Dat is onrechtvaardig. Ook voor Celia, Deyanira en Fanny. De grond waarop ze wonen wordt bedreigd. Maar deze drie sterke vrouwen verzetten zich. Ze verdedigen hun rechten en beschermen hun grond. Begeleid door lokale organisaties waarmee Broederlijk Delen samenwerkt. Want de grond behoort toe aan de gemeenschappen die

Campagnevoeren in Vlaanderen

4 10

Colombia op de politieke agenda

10

Organiseer een campagneactie en doe mee

11

Op naar een andere levensstijl

14

Campagneagenda

15

Steun Broederlijk Delen

16

Contactgegevens

16

Campagne 2016 i.s.m. nine o’clock somewhere

2

In deze campagnekrant vind je de nodige informatie om mee een succesvolle campagne te voeren: de belangrijkste data, enkele acties die Broederlijk Delen voorstelt en meer details over het campagnethema en het werk van Broederlijk Delen in Colombia. Ook dit jaar roepen we iedereen op om stil te staan bij de eigen manier van leven. Want ook die heeft een impact op mensen in het Zuiden. We pleiten voor ‘genoeg is goed’: de bewuste keuze voor een leven waarin er aandacht is voor de draagkracht van de aarde. De vastenperiode, traditioneel een periode van inkeer, kan hierbij een hefboom zijn. We wensen je een boeiende campagne toe.

Thérèse Coens Voorzitter, vrijwilliger

INHOUDSTAFEL Campagne 2016: met een leven speel je niet

er wonen. Niet aan de hoogste bieder of diegene met de meeste macht. Ook de kleine boeren hebben het recht om een waardig leven uit te bouwen.

Teksten Karel Ceule, Thérèse Coens, Thomas Craenen, Ann Fransen, Terri Grootjans, Annelien Heirman, Lieve Herijgers, Peter Ketelers, Marijke Kussé, Thei Noukens, Emmanuel Raison, Maaike Spanhove, Moritz Tenthoff, Wies Willems | Hoofd- en eindredactie Ann Fransen | Tekstcorrectie Muriel Burgers, Heleen Osaer | Grafische vormgeving Marine De Keyzer | Foto’s © Thomas De Boever (campagnefoto’s), Fotoarchief Broederlijk Delen, Kristof Gijselinck | Drukkerij Lowyck, gedrukt op offset 100 gr FSC-papier | Wettelijk Depotnummer D/2015/5.556/2 | Verantwoordelijke Uitgever Lieve Herijgers, Huidevettersstraat 165, 1000 Brussel

Lieve Herijgers Directeur

Broederlijk Delen voorgesteld www.broederlijkdelen.be Broederlijk Delen is een Vlaamse organisatie voor ontwikkelingssamenwerking. Ze zet zich in voor een waardig leven voor gemeenschappen op het platteland in Afrika en LatijnsAmerika. Want er is genoeg voor iedereen. Toch leven er miljoenen mensen in armoede. Daar wil Broederlijk Delen iets aan doen. We streven naar een duurzame wereld zonder ongelijkheid. De oplossing volgens ons? Delen. En herverdelen.

Wat doen wij? In het Zuiden In onze 13 partnerlanden investeren we in de plannen van de plaatselijke bevolking tegen ongelijkheid. Om die plannen te realiseren, werken we samen met lokale organisaties. Zij kennen de noden in de streek het beste. We starten dus zelf geen projecten op.

We zijn actief in Bolivia, Burkina Faso, Burundi, Colombia, Congo, Guatemala, Haïti, Israël-Palestina, Nicaragua, Oeganda, Peru, Rwanda en Senegal.

Broederlijk Delen werkt samen met zo’n 130 partnerorganisaties. We steunen deze organisaties met geld. We delen onze kennis, brengen hen samen om ervaringen uit te wisselen en stimuleren onderlinge netwerking. Zo zijn ze als organisatie sterker en komen ze samen op voor hun rechten.

Politieke en economische keuzes hebben een grote invloed op de ontwikkeling van landen in het Zuiden. Vaak werken ze ongelijkheid in de hand. Via ons politiek werk willen we daar iets aan doen: bij de Belgische en Europese overheid pleiten we voor een rechtvaardig beleid in het Zuiden.

In Vlaanderen

Om meer invloed te kunnen uitoefenen, werken we samen met anderen. We informeren en sensibiliseren Vlaanderen en Brussel over de oorzaken van ongelijkheid en armoede. Samen met duizenden vrijwilligers voeren we actie. En we stimuleren mensen om na te denken over hun manier van leven: welke impact heeft die op onze wereld? Zo roepen we op tot concrete solidariteit. Het hoogtepunt is onze jaarlijkse campagne tijdens de vasten, 40 dagen voor Pasen.

Wat is onze thematische focus? Om resultaten te boeken, moeten we gericht werken. Daarom kiest Broederlijk Delen voor het platteland. Ongelijkheid pakken we aan via drie thema’s:

1. Recht op voedsel 2. Duurzaam beheer van natuurlijke rijkdommen, zoals grondstoffen, water en land 3. Inspraak en vrede 3

MET EEN LEVEN SPEEL JE NIET 7.00 uur, de wekker gaat. Op automatische piloot doorloop je de ochtendroutine. Tafel dekken, koffie zetten. Je onderdrukt een geeuw en schenkt jezelf een kopje koffie uit. Terloops werp je een blik door het raam: welk weer wordt het vandaag? Je verslikt je in je koffie. Een graafmachine komt je tuin binnengereden, dwars door de omheining heen. Nog voor je kunt knipperen met je ogen (droom ik nog?)

begint de machine te graven. In geen tijd is je mooie gazon verwoest. Na enkele ogenblikken begint het door te dringen. De verontwaardiging begint op te borrelen. Waar komt die graafmachine vandaan? Waar is ze mee bezig? Zoiets kan toch helemaal niet? Dat is hier wel míjn tuin! Staat hier ergens een verborgen camera misschien?

Maak kennis met Celia, Deyanira en Fanny Voor deze drie Colombiaanse vrouwen is dit scenario geen fictie. Het is bittere realiteit. De grond waarop zij wonen wordt dagelijks bedreigd.

4

Celia Umenza Velasco

Deyanira Gonzalias Rodallega

Fanny Mosquera Serna

36 jaar

55 jaar

46 jaar

Woont in Tacueyó, een inheemse gemeenschap. Celia behoort tot de stam van de Nasa-indianen.

Woont in Padilla, een gemeenschap waar veel mensen van Afro-Colombiaanse afkomst leven.

Woont in El Tigre. De mensen hier hebben een gemengde achtergrond en noemen zichzelf campesino.

Celia woont in Tacueyó. Het gewapende conflict woedt in deze streek heel hevig. Guerrilla en leger strijden om de controle over het gebied. Drugshandel tiert er welig. Gevechten, moorden en verkrachtingen zijn schering en inslag. Celia en haar dorpsgenoten lijden zwaar onder het conflict. Hoe kunnen zij hun eigen plannen realiseren te midden van al dat geweld? “Dit is nochtans ons gebied”, vertelt Celia. “Het is het land van onze voorouders, de Nasa-indianen. En toch willen ze ons verjagen. Velen zijn al vertrokken. In sommige dorpen blijft er amper iemand over. Onze eeuwenoude inheemse cultuur gaat verloren.”

Een beetje verderop, in Padilla, woont Deyanira. Ze verkoopt kumis, een lokale yoghurtdrank. Traditioneel zijn de Afro-Colombianen een landbouwvolk. Maar aan landbouw doen kan Deyanira niet meer. 95 % van de landbouwgronden in de streek is in het bezit van grote bedrijven die suikerriet verbouwen.

Fanny is boerin. Maar veel land heeft ze niet. Met amper één hectare moet haar gezin rondkomen. Fanny: “Met wat we oogsten leven we niet. We overleven.” In Colombia is nochtans geen tekort aan grond. Hij is enkel erg ongelijk verdeeld. 1,1 % van de eigenaars bezit 52,2 % van alle gronden.

Sinds de jaren ’60 zetten deze bedrijven de bevolking onder druk om hun land te verkopen. Voorheen was de grond een bron van inkomsten voor heel wat boerenfamilies. Nu gaat alle opbrengst naar enkelingen: de eigenaars van de plantages.

Ook de overheid maakt het de kleine boeren moeilijk. Zo wil de overheid het gebruik van lokale zaden verbieden. Boeren mogen enkel gecertificeerde zaden kopen die verkocht worden door grote multinationals. De zaden worden zo gemanipuleerd dat boeren er de bijhorende kunstmest voor moeten kopen. Dat is niet alleen schadelijk voor het milieu, het is ook onbetaalbaar voor boeren zoals Fanny.

Deyanira noemt het suikerriet het groene monster. “Alles heeft het ons afgenomen. Mensen moesten verhuizen, op zoek naar ander werk. Families werden ontwricht en leven in armoede. Het heeft onze cultuur afgenomen, onze liefde, onze vrijheid.”

De hoogste bieder

Drie sterke vrouwen

Grond is voor boerengemeenschappen in Colombia veel meer dan dat lapje waar hun huis op staat. Ze wonen er, ze werken er. Ze produceren er hun voedsel. Grond bepaalt hun cultuur en hun identiteit. Hij vertelt het verhaal van hun voorouders. Grond heeft zelfs een spirituele waarde.

Zou jij het laten gebeuren? Celia, Deyanira en Fanny niet. Deze drie sterke vrouwen kijken niet moedeloos toe. Ze steken hun nek uit om hun grondgebied te beschermen, ook al worden ze daardoor bedreigd.

En toch is het de economische waarde van grond die voorop staat. Veel bedrijven, grootgrondbezitters en gewapende groepen zien vooral het geld dat de grond kan opbrengen. Want in de grond zit goud. En op die vruchtbare grond kunnen ze grote plantages aanleggen. Of een stuwdam. Om hun doel te bereiken, schrikken ze nergens voor terug. Vaak gaat hun drang naar winst gepaard met omkopingen, bedreigingen en moorden. Als het maar opbrengt. Dat is onrechtvaardig. Want grond behoort toe aan de gemeenschappen die er wonen. En niet aan de hoogste bieder. Of aan degene met de meeste macht.

Ze staan er gelukkig niet alleen voor. Alle drie zijn ze lid van lokale organisaties waarmee Broederlijk Delen samenwerkt. Met die steun gaan ze in hun gemeenschap aan de slag om hun rechten te verdedigen.

5

Celia verzet zich zonder wapens Celia is lid van de inheemse wacht. Deze werd opgericht door de CRIC, een partnerorganisatie van Broederlijk Delen, toen het geweld in de jaren 2000 fel oplaaide en de rechten van de inheemse bevolking steevast geschonden werden. Celia was een van de oprichters. Ze was zelfs een van de eerste coördinatoren. De eerste taak van de inheemse wacht is om het grondgebied en de mensen te beschermen. Ze houden een oogje in het zeil en grijpen in waar nodig. Bijvoorbeeld als er gevechten dreigen. Of als er zonder toestemming graafmachines opduiken om goud te delven.

Tegenover geweren en granaten hebben zij een krachtiger wapen: de kracht van de menigte.

6

De wachters gebruiken bewust geen wapens. Ze hebben enkel een bastón, een houten staf, het symbool voor hun geweldloosheid en gezag. Tegenover geweren en granaten hebben zij een krachtiger wapen: de kracht van de menigte. Bij problemen trommelen ze een grote groep wachters op om te protesteren en in te grijpen. Mannen,

vrouwen, zelfs kinderen. Tegenover een massa mensen blijven de geweren stil. Meestal toch.

Veiligheid en vorming Daarnaast organiseert de wacht regelmatig vormingen. Over vrede of mensenrechten. En ook over mijnbouw. “Hier zijn nog geen mijnen, dankzij de wacht”, vertelt Celia. “We organiseerden verschillende optochten en onderhandelingen. We gaven ook verschillende vormingen aan de mensen, zodat ze zich bewust zijn van de impact en ‘nee’ zeggen. In andere gebieden, waar we niet zo sterk staan, zijn wel al mijnen.” Niet alleen veiligheid, maar ook bewustmaking behoort tot de opdrachten van de wacht. Het engagement van Celia bij de wacht is niet zonder gevaar. Als coördinator liep ze erg in de kijker. Daardoor kreeg ze regelmatig bedreigingen aan haar adres. Ze moest verschillende keren verhuizen omdat het niet meer veilig was. “Het is eng als je briefjes in je bus vindt: ‘morgen mag je je kinderen ophalen op het kerkhof’ of ‘neem al maar afscheid, want over 48 uur ben je dood’. Maar de 48 uur zijn al voorbij en ik leef nog.” Vandaag is Celia geen coördinator meer, maar wachter blijft ze voor het leven. Altijd draagt ze haar staf bij zich. “We moeten doorgaan: het heft in handen nemen, ons verenigen. Zodat onze kinderen hier kunnen opgroeien en een toekomst hebben. Binnen onze eigen cultuur, de cultuur van onze voorouders.”

Broederlijk Delen in Colombia Broederlijk Delen is actief in twee regio’s: Córdoba (noorden) en Cauca (zuidwesten, daar wonen Celia, Deyanira en Fanny). We werken samen met 13 organisaties om de rechten van de lokale bevolking te verdedigen. Sommige organisaties werken op het terrein, rechtstreeks met de plaatselijke gemeenschappen. Andere werken aan verandering op politiek vlak en beïnvloeden het beleid. Broederlijk Delen ondersteunt het werk van deze organisaties. Financieel, maar ook op andere manieren. We brengen de verschillende partnerorganisaties samen, organiseren vorming en stimuleren uitwisseling en dialoog. Zo versterken we hun plannen en strategieën opdat ze beter de rechten van de lokale bevolking kunnen verdedigen.

Deyanira wapent zich met informatie Het groene monster, de suikerrietplantages, heeft de gemeenschap van Deyanira volledig ontwricht. Amper 5 % van de grond is nog niet in handen van suikerrietbedrijven. Hoe is het zo ver kunnen komen? “Er waren zich maar weinig mensen bewust van de schade die de suikerrietplantages zouden berokkenen”, legt Deyanira uit. “Mensen zijn hun land verloren omdat ze zich niet bewust waren van het belang ervan. Daardoor konden de eigenaars van de plantages het land van de mensen gemakkelijk afkopen.” Anderen moesten hun landbouwgrond verkopen omdat die onbruikbaar werd door het vergif dat gebruikt wordt op de suikerrietplantages. Goed geïnformeerd zijn. Dat is voor Deyanira de eerste stap om als gemeenschap baas

te zijn over het eigen gebied. “Educatie is belangrijk omdat een volk dat opgeleid is, rijkdom kent. Geld is goed, maar niet als je er je rechten voor moet opgeven. Er zijn belangrijkere dingen dan geld: mensenrechten, een waardig leven, opleiding, gezondheid, een goede woonplaats.”

De touwtjes in handen nemen Steeds meer gronden van boeren in Colombia worden afgenomen door het grote geld van bedrijven of grootgrondbezitters, en door gewapende groepen. Dat is onrechtvaardig. Voor boeren is de grond hun leven. Op de grond van hun voorouders wonen en werken ze voor de toekomst van hun kinderen. Broederlijk Delen ondersteunt het geweldloos verzet van deze boeren. Omdat wij geraakt worden door hun situatie. Omdat we verontwaardigd zijn over dit onrecht. Wij willen hun stem hier in Vlaanderen laten klinken en mee versterken. In de Bijbelverhalen leren we een God kennen die zich laat raken door het onrecht in de wereld en die ons oproept de kant te kiezen van wie onrecht wordt aangedaan. Daarom zijn we solidair met hen en steunen hun verzet tegen elke onrechtvaardigheid. De vasten is een uitgelezen periode om onze solidariteit en ons engagement aan te scherpen. Om werk te maken van Gods droom voor deze wereld en verbondenheid te creëren met de boeren in Colombia.

Educatie is belangrijk omdat een volk dat opgeleid is, rijkdom kent. Vorming op straat Samen met UOAFROC, een partnerorganisatie van Broederlijk Delen, zet Deyanira sterk in op vorming. Met een rondtrekkende school reizen ze van dorp naar dorp en organiseren ze vormingen. Over de suikerrietplantages, mijnbouw en andere bedreigingen voor het grondgebied. Maar ook over mensenrechten, man-vrouwverhoudingen, traditionele geneeskunde enzovoort. Dankzij de vormingen zijn de mensen niet alleen geïnformeerd. De gemeenschap wordt ook hechter. Zodat ze samen één front kunnen vormen. “We moeten de mensen duidelijk maken dat land veel waarde heeft. Dat we het moeten verdedigen om te overleven. Om echte vrijheid te hebben.”

7

Fanny beschermt met bio Grond is ongelijk verdeeld in Colombia. Terwijl verderop duizenden hectaren in handen van één persoon zijn, moet Fanny het met één hectare doen. Bovendien wil de overheid opleggen hoe ze haar lapje grond moet bewerken. Fanny wil aan landbouw doen op haar manier. Zonder chemische producten. Met lokale zaden. Met respect voor mens en natuur. Ze wil niet afhankelijk zijn van grote multinationals en hun dure en gemanipuleerde producten. Autonomie is voor haar het sleutelwoord. Fanny staat niet alleen met die mening. Ze is aangesloten bij de Boerenbeweging van Cajibillo (MCC), een lokale organisatie die de belangen van kleine boeren verdedigt. In haar dorp is Fanny voortrekker van de beweging. Ze motiveert vrouwen en kinderen om vorming te volgen en om over te schakelen op biologische landbouw. Naast vormingen

organiseert MCC ook beurzen en markten om mensen bijeen te brengen, zaden uit te wisselen, producten te verkopen, biologische technieken te leren enzovoort.

Met water en mest is geen enkele oogst verpest1 Met de steun van MCC runt Fanny ook een kleine mestfabriek, samen met een aantal

dorpsgenoten. Ze produceren er verschillende soorten organische mest. Soms verkopen ze de mest, maar hij dient vooral voor eigen gebruik. “Alle mest die we hier produceren, bespaart ons een hap uit het budget. Chemische meststoffen zijn een derde duurder dan onze organische producten.” Met de mestfabriek gaan ze ook regelmatig naar beurzen, waar ze informatie uitwisselen over het proces en andere mensen overtuigen van het belang van biologische landbouw.

Vrede in Colombia Colombia wordt sinds de jaren ‘50 verscheurd door een gewapend conflict tussen verschillende partijen. In 2012 startte de regering opnieuw vredesonderhandelingen met de FARC, de grootste rebellengroep. Nu groeit de hoop dat er een akkoord wordt bereikt. En dat er een einde komt aan het bloedvergieten. De partnerorganisaties van Broederlijk Delen volgen de onderhandelingen op de voet. Hun vrees? Dat een akkoord vooral gunstig is voor buitenlandse investeerders, ten koste van de lokale bevolking. Want eens er vrede is, kunnen zij gemakkelijker aan mijnbouw doen of grote projecten opzetten. Dat zal de druk op het grondgebied sterk verhogen. Onze partnerorganisaties ijveren voor een vredesakkoord dat een waardig leven op het platteland mogelijk maakt. Daarvoor moeten de diepere oorzaken van het conflict worden aangepakt. Zoals de ongelijke verdeling van grond. Daarbij is het belangrijk dat er rekening gehouden wordt met de eisen van de sociale organisaties. Want een akkoord dat opgelegd wordt zonder overleg, zal enkel tot nieuwe conflicten leiden.

8 1

Lokaal spreekwoord: “Con agua y mierda no hay cosecha que se pierda.”

Wij beschermen ons grondgebied door het te bewerken.

Tegelijk oefent MCC sterk druk uit op de overheid. Die geeft steun aan grote landbouwbedrijven die palmolie en suikerriet exporteren. Waarom blijven kleine boeren met hun lokale productie dan in de kou staan?

MCC eist dat het landbouwbeleid de rechten van de kleine boeren respecteert. Zodat zij op een autonome en duurzame manier aan landbouw kunnen doen. En zodat ze boer kunnen blijven. Want er zijn steeds minder kleine landbouwers in Colombia. Fanny: “Wij beschermen ons grondgebied door het te bewerken. Wij verkopen het niet, wij gaan niet weg. Wij nemen zelfstandig beslissingen. Wij verdedigen onze gewoontes, onze cultuur, onze identiteit. Dat is voor mij grondbezit.”

“Onze grond” in Nasa Yuwe, de taal van de Nasa-indianen

Een wereld zonder ongelijkheid De bedreigingen voor de boerengemeenschappen zijn groot. Maar het verzet is dat gelukkig ook. En dat dankzij leidersfiguren zoals Celia, Deyanira en Fanny. Met de partnerorganisaties werken ze alternatieven uit, brengen ze gemeenschappen samen, informeren ze hen over hun rechten en zetten ze aan tot actie. Deze aanpak werpt vruchten af. Want waar mensen verenigd en geïnformeerd zijn, wordt niet zomaar over hen heen gelopen. Celia, Deyanira en Fanny tonen dat het mogelijk is om een halt toe te roepen aan de grote machten die denken dat ze zich alles kunnen permitteren. Ze blijven strijden voor een wereld zonder ongelijkheid. Waar ze zelf kunnen beslissen wat er gebeurt met hun grondgebied. Waar ze waardig kunnen leven, in vrede.

9

CAMPAGNEVOEREN IN VLAANDEREN Colombia op de politieke agenda Broederlijk Delen wil Colombia hoger op de agenda van Belgische en Europese politici zetten. De Europese Unie (EU) en België steunen het vredesproces in Colombia. Ze verklaarden ook te willen bijdragen aan vredesopbouw in het land. Tegelijkertijd zijn België en de EU mee verantwoordelijk voor de grondproblematiek in het land. De Colombiaanse regering stimuleert grootschalige ontginning van grondstoffen en export van landbouwproducten. Europese investeringen en de handel met Europa dragen bij tot dit beleid, dat tot nieuwe gewelddadige conflicten en schendingen van mensenrechten leidt. Een staakt-het-vuren door alle partijen is een fundamentele voorwaarde voor vrede in Colombia. Maar dit is niet voldoende. Aan de basis van het conflict liggen de ongelijke grondverdeling en economische belangen van onder andere gewapende groepen, bedrijven en grootgrondbezitters. Om duurzame vrede te bereiken, moeten gemeenschappen op het platteland zelf kunnen beslissen over de toekomst van hun grondgebied. België moet duurzame vrede in Colombia stimuleren door: 1. te verzekeren dat Belgische bedrijven in Colombia en de import uit het land niet bijdragen tot mensenrechtenschendingen zoals grondonteigening. België moet daarom onder meer werk maken van een Nationaal Actieplan Bedrijven en Mensenrechten; 2. het middenveld en mensenrechtenverdedigers in Colombia de nodige ondersteuning en bescherming te bieden als cruciale spelers in de opbouw van vrede vanuit het platteland; 3. aan te dringen op het recht van inheemse, boeren- en afrogemeenschappen om op hun grondgebied te kunnen blijven wonen; 4. deze punten ook op EU-niveau te verdedigen.

10

Zet Colombia mee op de politieke agenda. Teken vanaf januari 2016 de petitie op www.broederlijkdelen.be/ petitie-colombia.

“Geen oorlog meer”

ORGANISEER EEN CAMPAGNEACTIE EN DOE MEE Koffiestop De Koffiestop is ondertussen toe aan zijn tiende editie. Dat kunnen we uiteraard niet onopgemerkt voorbij laten gaan. Daarom ontvangt iedereen die een Koffiestop registreert op www.koffiestop.be een kleine verrassing. Noteer alvast vrijdag 4 maart in jouw agenda! Ook voor deze tiende editie blijven de ingrediënten van de Koffiestop hetzelfde: een kopje koffie en een gezellige babbel, in ruil voor een vrije bijdrage ten voordele van onze strijd tegen ongelijkheid.

Vrijwilliger aan het woord NAAM: Marijke Kussé PLAATS: Wommelgem PALMARES: 9 Koffiestops: 4 op de markt van Wommelgem en 5 aan de Colruyt OPBRENGST: 286 euro in 2015

Wat motiveert jou om al negen jaar lang mee je schouders te zetten onder de Koffiestop? Via de Koffiestop zet je Broederlijk Delen in heel Vlaanderen op een leuke manier in de kijker: met een lekkere kop fair trade koffie. Zo bereik je heel wat nieuwe mensen. Ook mensen die niet gebonden zijn aan de parochie. En dat is enorm belangrijk.

Met wie organiseer je de Koffiestop? We organiseren de Koffiestop met de twee parochies in Wommelgem. Tijdens de Koffiestop zelf werken we met teams van telkens twee personen. Dat zijn mensen met een heel gevarieerde achtergrond: sommigen komen uit de parochie, anderen zagen een oproep in

het parochieblad. Nog anderen ken ik vanuit mijn engagement bij Femma of spraken ons in het verleden aan tijdens een Koffiestop. In 2013 kwam er zelfs een vormeling onze ploeg versterken na school. Elk team biedt twee uur lang koffie aan. De teams overlappen elkaar een half uur, zodat alle praktische informatie kan worden doorgegeven. Dat werkt perfect!

Hoe pak je de organisatie aan? Het is heel belangrijk om mensen persoonlijk aan te spreken. Ik begin medewerkers al warm te maken vanaf november. Daarnaast publiceer ik goed op tijd een oproep in o.a. het parochieblad en het maandblad van Femma. Ook tijdens de Koffiestop spreken we mensen persoonlijk aan. We nodigen hen uit om een kopje koffie te drinken en geven brochures met meer informatie over het werk van Broederlijk Delen. Twijfelaars proberen we te overhalen door aan te geven dat ze zelf hun bijdrage kunnen bepalen.

Heb je nog een gouden tip voor andere vrijwilligers? De samenwerking met Colruyt loopt heel goed. Het volstaat om de Koffiestop aan te vragen. Via een affiche kan je de Koffiestop een maand op voorhand aankondigen. Colruyt zorgt daarna voor de rest: tafels, bekers, koffie, thee, melk, suiker, thermossen enzovoort.

11

Narcissenverkoop Toon je van je fleurigste kant en doe mee met onze narcissenverkoop. Nieuw dit jaar is dat je al vanaf 50 bloemetjes een bestelling kan plaatsen! Op woensdag 16 maart worden de narcissen geleverd. Bestellingen vanaf 250 plantjes worden aan huis geleverd. Kleinere bestellingen kan je afhalen op één van onze afhaalpunten (twee per provincie). Meer weten of een bestelling plaatsen? www.broederlijkdelen.be/ narcis.

Vrijwilliger aan het woord

NAAM: Thei Noukens PLAATS: Kessel-Lo PALMARES: Deed al twee keer mee met de narcissenverkoop OPBRENGST: 2.160 euro in 2015

Waarom heb je meegedaan met de narcissenverkoop? Een bloemenactie voor het goede doel heb ik altijd al zinvol gevonden. Mensen houden nu eenmaal van bloemen. Door zelf een narcissenverkoop te organiseren, werd mijn mening bevestigd. Ik vind het ook belangrijk dat vele mensen via de narcissen voor het eerst in contact komen met Broederlijk Delen. Het mooie etiket dat in elk bloempotje steekt, geeft de koper de kans om Broederlijk Delen beter te leren kennen.

Met wie heb je de narcissenverkoop georganiseerd? Ik heb op mijn eentje het initiatief genomen. Ik heb verschillende mensen en organisaties aangesproken. Die namen elk een klein aantal bloemen van mij af. Ze moesten de bestelling bij mij thuis komen afhalen. 12

Hoe heb je het aangepakt? Ik nam eerst contact op met de parochies waar ik iemand kende. Tegelijkertijd overliep ik mijn eigen agenda om te kijken welke bijeenkomsten er in die periode gepland stonden. Ook mensen die ik onderweg ontmoette sprak ik aan: mijn buurman, een verre vriend, een tooggenoot, een medewerkster in de bibliotheek enzovoort. Onder mijn moeders’ zaliger motto ‘als je het niet vraagt, kan je het ook niet weten’ nam mijn bedeesdheid af om mensen aan te spreken.

Hoeveel bloemetjes verkocht je? Het eerste jaar verkocht ik 250 narcissen. Het tweede jaar verkocht ik er 330.

Heb je tips voor andere vrijwilligers? Heel belangrijk is dat je tijdig de nodige contacten legt. De verkoop moet op tijd op de agenda van de verenigingen geraken. Nog een tip: neem contact op met de vele wijk- en straatcomités die Vlaanderen momenteel rijk is. Dat is een onontgonnen publiek. Vaak relatief jong, geëngageerd en meestal betrokken bij de wereld.

Wil je een andere campagneactie organiseren? • Verspreid onze collecteomslag in de brievenbussen of organiseer een huisaan-huisactie. Een overzicht van de giften via overschrijving kan je achteraf opvragen bij jouw regionale dienst (zie gegevens op achterflap). • Culinair Solidair: samen tafelen in de strijd tegen ongelijkheid. • Moedig leerlingen, vrienden, collega’s enzovoort aan om op een sportieve en/ of originele manier Kilometers voor het Zuiden af te leggen en zich hiervoor te laten sponsoren. • Ga aan de slag met onze kant-en-klare Noord-Zuidquiz en zamel zo geld in om de plannen van het Zuiden te steunen. Er

is een editie voor volwassenen en voor kinderen van 10 tot 14 jaar. • Organiseer een informatieve campagneavond met een getuigenis van een enthousiaste inleefreiziger. Meer info via je regionale dienst (zie gegevens op achterflap). • De vasten vieren: met ons eigentijdse aanbod (liturgie en vastenkalender) nodigen we je tijdens de veertigdagentijd uit tot bezinnen, soberheid en solidariteit. • Laat je brein de vrije loop, en stamp je eigen creatieve actie uit de grond. Registreer je actie op www.broederlijkdelen. be/organiseer-zelf.

Campagnevoeren op school Lesgeven in het basisonderwijs • een prachtige fotoset over Eilin (7) in Colombia; • een filmportret over een dag in het leven van haar nichtje Jennifer (13); • een ontroerend verhaal over de avonturen van Jennifer; • een swingend themalied; • originele, speelse en bovenal leerrijke verwerkingssuggesties.

Eilin (7) en Jennifer (13)

➜ Doe mee met de 10e editie van de Koffiestop, met Kilometers voor het Zuiden (dit jaar “Walk for Peace”) of organiseer een Kidsquiz. Op www.broederlijkdelen. be/voor-scholen vind je meer info.

Lesgeven in het secundair onderwijs • inspirerende lessen over de ongelijke verdeling van grond in Colombia, geweldloos verzet en de strijd om grond wereldwijd; • korte filmpjes en een oproep van leerlingen op inleefreis in Colombia, inclusief een oproep om ook hier in actie te schieten; • een campagnefilm, webtips, een interactieve workshop en meer. Doe mee met het project Second Life@ School, een concreet signaal van jullie school tegen de wegwerpcultuur en voor een duurzame omgang met onze spullen. Meer info op www.second-life.be.

13

Op naar een andere levensstijl

“Neen tegen wapens”

Vooruitgang ≠ groei In onze samenleving is vooruitgang vaak synoniem voor groei. Dat is een misvatting. Het groeimodel creëerde de voorbije decennia meer welvaart voor vele mensen. Dat klopt. Maar nu botsen we op de grenzen. Crisissen volgen elkaar in sneltempo op: klimaatcrisis, economische crisis, sociale crisis, enzovoort. De ongelijkheid is nog nooit zo groot geweest. En armoede blijft alom aanwezig. Dat alles ondanks ‘groei’ in de wereldwijde samenleving. Onze wereld heeft nood aan een nieuw maatschappelijk project. We moeten op zoek naar een andere manier van leven. Met als ultieme doel het voortbestaan van onze planeet en een menswaardig leven voor iedereen.

Ethiek van het genoeg Solidariteit is de basis voor deze ‘nieuwe’ levensstijl. We moeten radicaal kiezen voor een samenleving die gebaseerd is op gemeenschap, duurzaamheid en rechtvaardigheid. Ook als we daarvoor onze comfortzone moeten verlaten. Respect voor de waardigheid van iedere mens en de planeet vormen de leidraad. We moeten leven vanuit een ‘ethiek van het genoeg’. Dat gaat niet over verliezen of inbinden, maar over het scheppen van ruimte voor het goede leven. Voor een ‘leven met genoeg’. Zo’n nieuwe levensstijl vraagt om radicale keuzes. Bijvoorbeeld voor een duurzame economie die rekening houdt met de draagkracht van onze aarde. 14

We moeten radicaal kiezen voor een samenleving die gebaseerd is op gemeenschap, duurzaamheid en rechtvaardigheid. Radicale veranderingen voor een andere samenleving Ook jij en ik zullen radicale aanpassingen moeten doen in ons dagdagelijkse leven. Onze voedsel- en energieconsumptie moeten bijvoorbeeld anders. Of je er nu voor kiest om minder vlees te eten, bewuster om te gaan met water, of je in te schakelen in de deeleconomie: het gaat om de positieve impact die deze gedragsverandering heeft op onze samenleving en onze planeet. Dat is wat we nodig hebben. Want kiezen voor duurzaamheid en solidariteit is kiezen voor de toekomst van onze aarde. Talrijke tips voor een andere manier van leven zijn reeds voorhanden. En heel wat mensen onder ons leven al zeer bewust. En dat is goed! Surf vanaf eind november naar www.broederlijkdelen.be en ontdek meer over de visie van Broederlijk Delen op een andere manier van leven. Grasduin door enkele concrete acties die jij kan doen om jouw levensstijl te veranderen. Zoals onze internationale campagne ‘Change for the Planet, Care for the People’. Ze roept mensen op om hun levensstijl radicaal te veranderen. Via #change4planet (twitter, pinterest) en www.facebook.com/changeforplanet krijg je regelmatig tips voor een duurzaam leven.

Campagneagenda JANUARI

FEBRUARI

Za 9 (9.00 u. > 12.00 u.) Lanceermoment* voor vrijwilligers, Humaniora Kindsheid Jesu, Kempische Steenweg 400, Hasselt

Woe 10 Aswoensdag, start van de campagne

* Wat is een lanceermoment?

Ma 15 tot ma 29: Broederlijk Delen ontvangt 9 gasten uit Colombia**. Zij vertellen hun levensverhaal op verschillende plaatsen in Vlaanderen. Meer info over data en locaties vind je vanaf eind januari 2016 op www.broederlijkdelen.be/agenda.

Tijdens een lanceermoment kan elke leerkracht, student, verantwoordelijke van een lokale Broederlijk Delengroep en medewerker van andere organisaties heel wat informatie, tips en ideeën vinden om de campagne van Broederlijk Delen vorm te geven.

Woe 13 (18.30 u. > 21.30 u.) Lanceermoment* voor vrijwilligers en leerkrachten basis- en secundair onderwijs, Ontmoetingscentrum Oostakker, Pijphoekstraat 30, Oostakker (Gent) Za 16 (9.00 u. > 13.00 u.) Lanceermoment* voor vrijwilligers en leerkrachten basis- en secundair onderwijs, Provinciaal Vormingscentrum, Smekensstraat 61, Malle Za 16 (10.00 u. > 13.00 u.) Lanceermoment* voor vrijwilligers, kantoor Broederlijk Delen, Huidevettersstraat 165, Brussel Woe 20 (19.00 u. > 22.00 u.) Lanceermoment* voor vrijwilligers, Provinciehuis, Provincieplein 1, Leuven Woe 20 (19.30 u. > 22.00 u.) Lanceermoment* voor vrijwilligers en leerkrachten basis- en secundair onderwijs, CC De Spil, Spilleboutdreef 1, Roeselare Do 21 (18.30 u. > 20.30 u.), Lanceermoment* voor leerkrachten basis- en secundair onderwijs, Provinciehuis, Provincieplein 1, Leuven Ma 25, di 26, woe 27 (telkens 13.30 u. > 16.00 u.), Lanceermoment* voor leerkrachten basisonderwijs, PCS, Tulpinstraat 75, Hasselt Woe 27 (13.30 u. > 16.00 u.) Lanceermoment* voor leerkrachten secundair onderwijs en BuSo, PCS, Tulpinstraat 75, Hasselt

MAART Vr 4 Koffiestopdag: schenk een (h)eerlijk kopje koffie in ruil voor een vrije bijdrage Za 5 & zo 6: Eerste collecteweekend. Vrijwilligers in de parochies halen geld op voor het werk van Broederlijk Delen Do 17 Start verkoop narcissen in tal van steden en gemeenten Za 19 & zo 20 Tweede collecteweekend. Vrijwilligers in de parochies halen geld op voor het werk van Broederlijk Delen Zo 27 Pasen, einde van de campagne

APRIL Vr 22 (12.00 u. > 14.00 u.) PickNick Plein Public, een smakelijke manier om iets op te steken over de grondproblematiek in Colombia. Reserveer een fair trade picknickpakket van Oxfam-Wereldwinkels of breng je eigen brooddoos mee. En ontdek tijdens die (h)eerlijke maaltijd de randanimatie. Theaterplein, Antwerpen

** Ontmoet onze negen gasten uit Colombia Zij dompelen zich twee weken lang onder in ‘het leven zoals het is in België’ en maken ons wegwijs in hun manier van werken en leven. Een van onze gasten is kunstenaar Jafeth Gomez. Jafeth is een veelzijdig schilder. Hij begeleidt ook groepsprocessen om tot gemeenschappelijke murales (muurschilderingen) te komen. Tijdens de campagne van Broederlijk Delen kan je zijn werk bewonderen in Gent. Hij zal ook enkele nieuwe murales uitwerken, samen met een aantal groepen in Vlaanderen. Meer info over de tentoonstellingen van Jafeth Gomez en de open avonden waarop je onze gasten aan het woord kan horen vind je vanaf eind januari 2016 op www.broederlijkdelen.be/ agenda

ZA 23 (Vanaf 20.30 u.) Dansen voor... , een muzikaal dansevent, Planeet Mars, Land van Waaslaan 78, 9040 Gent 15

Stort je bijdrage op BE12 0000 0000 9292 of surf naar www.broederlijkdelen.be/steun www.broederlijkdelen.be www.facebook.com/broederlijkdelen www.twitter.com: @broederlijkdele www.youtube.com/BroederlijkDelen

Bestel of download je campagnemateriaal online!

16

Online bestellen en downloaden kan vanaf maandag 14 december 2015 via winkel. broederlijkdelen.be. Vanaf januari wordt het campagnemateriaal gratis geleverd op het gewenste adres. Bij problemen met je bestelling of facturen, bel 02 213 04 87.

Voor meer info kan u terecht bij onze regionale medewerkers of op het nationaal secretariaat: Regionale dienst Antwerpen tel. 03 217 24 90 [email protected] Regionale dienst Limburg tel. 011 24 90 20 [email protected] Regionale dienst Oost-Vlaanderen tel. 09 269 23 40 [email protected] Regionale dienst West-Vlaanderen tel. 051 26 08 08 [email protected]

Regionale dienst Vlaams-Brabant/ Mechelen/Brussel tel. 015 29 84 58 [email protected] tel. 02 213 04 73 [email protected]

Opgelet ! Openingsuren van alle regionale diensten: 10.00 u. - 12.30 u. en 13.30 u. - 16.30 u. Sluitingsdag = maandag Nationaal secretariaat Broederlijk Delen tel. 02 502 57 00 • fax 02 502 81 01 [email protected] www.broederlijkdelen.be