'Laat je leven niet bepalen door COPD'

06 'Hormoontherapie kent een groot placebo-effect'

juni 2014 jaargang 28

Alles wat je moet weten over directe anticoagulantia

'Laat je leven niet bepalen door COPD' VAKBLAD VOOR APOTHEKERSASSISTENTEN, FARMACEUTISCH CONSULENTEN EN FARMACEUTISCH MANAGERS

Domperidon om borstvoeding te stimuleren

Optima Farma 6 2014 kopie.indd 1

18-06-14 15:11

03

juni 2014 jaargang 28

Optima Farma

Inhoud 04 Nieuws 06 'Hormoontherapie kent een groot placebo-effect' 10 Domperidon om de borstvoeding te stimuleren 12 'We hebben de stem van de assistenten broodnodig' 14 'Om de paar jaar begint het te kriebelen’ 16 Hele gezin Van Ess slikt ADHD-medicatie 18 Alles wat je moet weten over directe anticoagulantia 22 'Laat je leven niet bepalen door COPD' 26 Kwaliteitsregisters, waarom? 27 Verenigingsnieuws

Melkhormoon Het middel is in opspraak vanwege de cardiale

bijwerkingen:

domperidon.

Opmerkelijk genoeg schrijft Lareb over ditzelfde middel dat het nogal eens off-

label wordt voorgeschreven aan moeders die te weinig borstvoeding aanmaken. Domperidon

stimuleert

de

productie

van prolactine, het ‘melkhormoon’. En de risico’s voor moeder en kind lijken zó klein dat er geen bezwaar lijkt tegen deze toepassing, aldus Lareb. Mits eerst alle andere mogelijkheden zijn geprobeerd: de baby goed en vaak aanleggen. Als

08

verloskundige – mijn eigenlijke beroep – ben ik hier blij mee. Behalve de oxytocineneusspray (vaak niet verkrijgbaar), is er niet veel voorhanden om moeders met te weinig borstvoeding te helpen. Ik raad kraamvrouwen dus wel eens domperidon aan. En kan daar gelukkig gewoon mee doorgaan. Een heel gezin vertelt in dit nummer hoe het

METHYLFENIDAAT MEE OP REIS? VERKLARING NODIG!

ADHD-medicatie gebruikt en daardoor beter

is gaan functioneren. Maar in de media zijn ook tegengeluiden te beluisteren. Professor Trudy Dehue beschrijft in haar boek Betere

BOEGBEELD VAN DE MAAND

mensen hoe de farmaceutische industrie

Wendy Jansen is farmakundige en werkt

ADHD-middelen probeert te promoten, en

als apothekersassistent bij Fleir Apotheek

bijwerkingen als agressie veelal onvermeld

Parkwijk in Utrecht. Wendy: "Mijn taak is

laat. Daar ligt wellicht een voorlichtende

het bijhouden van het assortiment en het

taak voor de apothekersassistent ...

up-to-date houden van de producten in


het robotsysteem. Ik ben gespecialiseerd in

Mariël Croon

CVRM, incontinentie en zelfzorg."

Hoofdredacteur

18-06-14 15:11

04

OPTIMA FARMA NR 06

-

NI E UW S

Ook apothekers hebben vitamine D-tekort

Zelfzorg goedkoper dan middel op recept Patiënten die met een eenvoudige

Slechts een kwart van de apothekers

Het verschil wordt waarschijnlijk ver-

klacht naar de huisarts gaan, betalen

had in maart een goede vitamine D-sta-

oorzaakt doordat de zonkracht tussen

tot wel drie keer meer voor een genees-

tus, zo blijkt uit onderzoek van Meda

oktober en maart in Nederland te zwak

middel op doktersrecept dan wanneer

Pharma, fabrikant van zelfzorggenees-

is om voldoende vitamine D aan te ma-

ze dit als zelfzorgmiddel kopen bij een

middelen. Tijdens het KNMP-congres op

ken. Vitamine D slikken, lijkt dus het

apotheek of drogist. Dat blijkt uit bere-

11 maart 2014 lieten 120 apothekers

devies. Zeker omdat een tekort steeds

keningen van de Consumentenbond.

hun vitamine D-spiegel bepalen in de

meer ongunstige effecten lijkt te heb-

Een voorbeeld: ketoconazolzalf op re-

stand van dit bedrijf. 16 procent had

ben. Zo hebben mannen met een ver-

cept kost E 17,58 per 30 gram, een ver-

een tekort, 25 procent scoorde onvol-

hoogd risico op prostaatkanker meer

gelijkbaar zelfzorgmiddel, miconazol

doende, 33 procent voldoende en bij

kans dat ze daadwerkelijk een agres-

30 gram zalf, kost E 5,50. Bovendien

slechts 25 procent was de spiegel goed

sieve vorm van deze kanker krijgen als

komt op de productprijs nog E 12,00

(meer dan 75 mmol/l). Een halfjaar er-

ze een ernstige vitamine D-deficiëntie

extra: E 6,00 voor de receptverwer-

voor, tijdens het najaarscongres in ok-

hebben (minder dan 12 µg/l). Dat blijkt

king in de apotheek en E 6,00 voor de

tober, hadden meer apothekers een

uit Amerikaans onderzoek onder zowel

eerste terhandstelling.

goede vitamine D-status: 46,5 procent.

blanke als donkere mannen.

>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>

Apotheekmedewerkers slecht beschermd bij prikaccidenten

Apothekers en apothekersassistenten zijn vaak niet gevaccineerd tegen hepatitis B, en daardoor weinig beschermd tegen prikaccidenten. In 2013 waren er bij de PrikPunt-meldlijn 36 meldingen van apotheekmedewerkers. Daarvan waren er maar twee gevaccineerd tegen hepatitis B. Van de 36 meldingen waren er 33 met een laag risico, en kans op besmetting met het hepatitis B-virus. Hepatits B geeft, bij besmet bloed, het grootste besmettingsrisico: 30 procent. Bij hepatitis C is dat 3 procent en bij hiv 0,3 procent. Het goede nieuws is: tegen hepatitis B is preventieve bescherming mogelijk door vaccinatie. Dat geldt niet voor hepatitis C en hiv. Een prikaccident kan zich in de apotheek voordoen bij het terugbrengen van gebruikte naalden, wanneer de containers overvol zijn. Of bij het prikken van patiënten om bijvoorbeeld de glucosespiegel te bepalen. In zo’n geval is het belangrijk de PrikPunt-meldlijn te bellen (0800-7745463). Soms is snelle actie geboden. Wanneer er een hoog besmettingsrisico bestaat, is het zaak dat er binnen twee uur een diagnose is gesteld, en liefst ook actie is ondernomen. Bij mogelijke hiv-besmetting is het belangrijk om post-expositieprofylaxe (PEP) te krijgen: de antivirale middelen die ook hiv-geïnfecteerde patiënten gebruiken. Bij mogelijke hepatitis B-besmetting is het belangrijk om binnen 24 uur hepatitis B-immunoglobuline toegediend te krijgen. Maar hier geldt het aloude motto: voorkomen is beter dan genezen. Stimuleer het gebruik van veiligheidsnaalden. En laat je vaccineren ...


18-06-14 15:11

05

JUNI 2014 JAARGANG 28

Meer oogklachten door generieke oogdruppels

Generieke oogmiddelen tegen glaucoom geven meer oogklachten, mogelijk zelfs blindheid. Dat zegt prof. dr. Hans Lemij, oogarts in het Oogziekenhuis in Rotterdam. Glaucoom, vroeger groene staar genoemd, is een oogaandoening waarbij het vocht binnen in het oog moeilijk weg kan. De oogzenuw raakt beschadigd en de patiënt kan slechter zien. Glaucoom wordt in de helft van de gevallen ontdekt bij de opticien, doordat de oogboldruk verhoogd is. Maar wanneer de druk normaal is, wordt glaucoom vaak pas heel laat ontdekt. Dan ligt blindheid op de loer. Generieke middelen geven meer bijwerkingen, zegt Lemij. Dat komt doordat de samenstelling van de hulpstoffen varieert. Dat heeft invloed op de werkzame stof: de concentratie kan verschillen en de stof dringt niet altijd even goed door in het oog. En in sommige plastic flesjes slaat de werkzame stof neer, wat de concentratie verlaagt. “Veel patiënten, 5 tot 10 procent, hebben na de overstap op een generiek middel een hogere oogdruk”, zegt Lemij. “Of ze hebben last van prikken, branden, roodheid of lichtschuwheid. Het leidt tot meer bezoeken aan de poli.”

>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>

Antipsychotica maken dik Antipsychotica geven een flinke

mensen deze geneesmiddelen.

gewichtstoename bij patiënten.

Door de gewichtstoename lo-

Hoe langer de geneesmiddelen

pen patiënten kans op bijvoor-

worden gebruikt, des te groter het

beeld diabetes. Daarom pleit Bak

effect, zo blijkt uit Maastrichts on-

voor aandacht voor dit probleem:

derzoek onder leiding van psychia-

“Obesitas is wereldwijd al een

ter Maarten Bak. Daartoe werden

groot probleem. Bij psychiatrisch

ruim driehonderd studies samen-

patiënten is dat nog veel groter

gevoegd. Uit de analyse bleek dat

en te weinig erkend, net als het

bijna alle vormen van antipsycho-

verhoogde risico op diabetes en

tica leidden tot gewichtstoename.

metaboolsyndroom.

Een groot deel van de mensen

psychiaters en artsen moeten zich

kwam meer dan 7 procent aan

daarvan meer bewust zijn.” Bak

en had een verhoging van de BMI.

vindt dat psychiatrisch patiënten

Bij sommige middelen was de ge-

meer goede voorlichting moeten

wichtstoename zelfs meer dan

krijgen en gestimuleerd moeten

10 kilo binnen een jaar. In Neder-

worden om meer te bewegen en

land gebruiken ongeveer 300.000

gezonder te eten.


Patiënten,

18-06-14 15:11

066

OPTIMA FARMA NR 06

-

INT E R VI E W

OESTROGENEN ZIJN MINDER EFFECTIEF DAN GEDACHT BIJ OPVLIEGERS

EN ANDERE OVERGANGSKLACHTEN. DAT STELT HOOGLERAAR VOORTPLANTINGSGENEESKUNDE FRANS HELMERHORST VAN HET LEIDS UNIVERSITAIR MEDISCH CENTRUM OP GROND VAN WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK. BOVENDIEN LIJKEN ZE DE KANS OP HARTAANDOENINGEN EN KANKER TE VERHOGEN. “ALLE NEDERLANDSE DOKTERS VOLGEN HET MOTTO ‘NIET SCHADEN’.” door: Frits Baltesen en Mariël Croon

‘Hormoontherapie kent een groot placebo-effect’ Welke klachten ervaren vrouwen vol-

nen hebben. Opvliegers worden niet

In hoeverre zijn de klachten afhankelijk

gens u in de praktijk als lastige over-

altijd veroorzaakt door oestrogeente-

van de leeftijd van de vrouw: heeft

gangsklachten?

kort, maar soms ook door schomme-

iemand op haar 45ste andere klachten

“Als gynaecoloog in een academisch

lingen in de suikerhuishouding, een

dan een vrouw van 55?

ziekenhuis zie ik patiënten met over-

hoog cholesterolgehalte, hypertensie,

“Overgangsklachten, dus klachten die

gangsklachten met een abnormale

schildklierproblemen,

neurologische

gepaard gaan met onregelmatig vagi-

menopauze, die bijvoorbeeld al heel

afwijkingen (migraine, Parkinson, MS),

naal bloedverlies, komen veelal voor bij

vroeg in de overgang komen. Soms

paniek, angst, sommige zeldzaam voor-

jongere vrouwen. Klachten vanwege

ook door behandelingen tegen kan-

komende tumoren. Medicijnen kun-

vaginale atrofie komen meer voor in

ker, waarbij de eierstokken blijvend

nen opvliegers als bijwerking hebben.

de wat oudere groep vrouwen, die de

aangetast worden. Vrouwen met een

Dat geldt bijvoorbeeld voor sulfony-

overgang al achter de rug hebben.”

‘normale menopauze’ hebben vaak

lureumderivaten, co-trimoxazol, nitro-

véél klachten en vragen zich af of daar

glycerine, calciumantagonisten, ACE-

Wanneer zijn hormonen in te zetten

een hormonale oorzaak voor is. De

remmers, methotrexaat, aromataserem-

bij een behandeling van overgangs-

meest gehoorde klachten zijn opvlie-

mers, tamo-xifen, nicotinezuur, stati-

klachten?

gers en nachtelijk transpireren.”

nen. Nachtelijk zweten komt ook voor

“Er is een enorm placebo-effect. Uit

bij bijvoorbeeld Hodgkinziekte. “Als er

een belangrijke studie blijkt dat ook

Wanneer is er reden voor behandeling?

sprake is van oestrogeentekort, dan ga

bij vrouwen die een placebo kregen,

“Vóór het inzetten van een behande-

je als dokter een afweging maken tus-

het aantal opvliegers daalde: niet 75

ling is het verstandig om te kijken of

sen werking en bijwerking van een the-

procent maar 58 procent. We moeten

de klachten een andere oorzaak kun-

rapie. Doe ik meer goed dan kwaad?”

de geringe werking afzetten tegen


18-06-14 15:11

077

JUNI 2014 JAARGANG 28 CV prof. Frans Helmerhorst Frans M. Helmerhorst (1949) haalde zijn artsexamen (1978) en promoveerde (1981) aan de Universiteit van Amsterdam. Na zijn opleiding tot gynaecoloog (Universiteit van Leiden, 1981-6) werd hij hoofd van de afdeling reproductieve geneeskunde van het Leids Universitair Medisch Centrum. Sinds 2004 is hij hier hoogleraar.

de bijwerkingen. Voorheen dachten we dat hormonale suppletietherapie beschermde tegen hartinfarct en beroerte, maar begin deze eeuw bleek uit een groot, vijftien jaar durend geran-

en de laatste twee weken wordt er een

dan nog enkel bij vrouwen met veel klachten

domiseerd onderzoek onder duizenden

gestageen aan toegevoegd). Een ges-

bij wie oestrogeengebruik is gecontra-

vrouwen dat tijdens hormoontherapie

tageenhoudend spiraal is ook moge-

indiceerd, zoals vrouwen met doorgemaakte

arteriële ziekten juist meer voorkwa-

lijk. Hoe lang je hormoontherapie dan

borstkanker.

men. Borstkanker, met in Nederland

gebruikt? De NHG-standaard adviseert

"De FDA heeft een lage dosis van het an-

al een relatief hoge incidentie, komt

na drie maanden een evaluatie. Ik doe

tidepressivum paroxetine ter verlichting van

tweemaal zo veel voor tijdens HST-ge-

dat al na één maand, want als dan de

opvliegers goedgekeurd. In Europa is dat

bruik. Kortom, ‘niet schaden’ blijft een

klachten niet zijn afgenomen, is het vrij

niet het geval. Je vraagt je af of vrouwen

belangrijk motto.”

zinloos deze therapie voort te zetten.”

die goed reageren op placebo, juist goed reageren op deze middelen. Dat zou een mooi

Alleen oestrogeen of ook andere

Wat zijn de alternatieven voor HST?

hormonen;

combi-

“Er is geen overtuigend bewijs dat fyto-oes-

natie met andere geneesmiddelen?

trogenen opvliegers en nachtelijk zweten

Hebben we in Nederland een conser-

“Allereerst moet je nagaan of er geen

voorkomen, of dat lichaamsbeweging helpt

vatief of een progressief beleid op dit

contra-indicaties voor oestrogenen zijn

tegen opvliegers, of effectiever is dan hor-

gebied?

zoals risico op arteriële ziekten (roken,

moontherapie of yoga. SSRI’s, SNRI’s, cloni-

“Nederlanders zijn geen grote medicijn-

overgewicht, diabetes mellitus, hyper-

dine en gabapentine zijn bewezen effectief,

gebruikers. Bovendien hebben we wijze

tensie), op veneuze trombose (zoals

maar minder dan oestrogenen. Daar komt

poortwachters. Alle Nederlandse dok-

trombose in de anamnese of in de

bij dat de bijwerkingen het gebruik in de

ters, van eerste tot en met de derde lijn,

familie) en risico op borstkanker. Oes-

weg staan. Hun waarde is dus beperkt, en

volgen het motto ‘niet schaden’.”

eventueel

in

onderzoek zijn.”

<<

tradiolpleisters geven minder kans op veneuze trombose dan orale middelen. Bij vrouwen die nog een baarmoeder hebben, moet de opbouw van het endometrium door oestrogenen worden tegengegaan door gestagenen. Dat kan per pil, continu of discontinu (bijvoorbeeld vier weken alleen oestradiol


Oestradiolpleisters geven minder kans op veneuze trombose dan orale middelen 18-06-14 15:11

088

OPTIMA FARMA NR 06

-

VA K AN T I E -IN F O

GENEESMIDDELEN ZOALS METHYLFENIDAAT EN DEXAMFETAMINE VALLEN ONDER DE OPIUMWET. OM GENEESMIDDELEN DIE EEN OPIUMWETMIDDEL BEVATTEN LEGAAL MEE OP REIS TE NEMEN, IS EEN VERKLARING NODIG. LICHT PATIËNTEN TIJDIG IN.

door: Doerine Postma, Laboratorium der Nederlandse Apothekers

Methylfenidaat mee op reis? Verklaring nodig! Wie op vakantie gaat naar een Schen-

De voorschrijvend arts moet deze ver-

volledigheid en echtheid, en boven-

genland (zie kaartje) met geneesmid-

klaring ondertekenen. De patiënt moet

dien de inschrijving van de arts in het

delen die onder de Opiumwet vallen,

deze vervolgens opsturen naar Farma-

BIG-register controleert. Als alles in

heeft een Schengenverklaring nodig.

tec, dat de verklaring controleert op

orde is, wordt het document gewaarmerkt, gelegaliseerd en teruggestuurd. Per verklaring mag maximaal één geneesmiddel

genoteerd

worden,

en

mogen maximaal vier verschillende reisbestemmingen genoemd worden. Een Schengenverklaring is dertig dagen geldig. Mocht de reis langer zijn, dan moeten per geneesmiddel meerdere verklaringen aangevraagd worden.

Niet-Schengenlanden Voor het reizen met geneesmiddelen die onder de Opiumwet vallen naar landen buiten het Schengengebied, is een Engelstalige medische verklaring nodig. De verklaring volgt dezelfde route, moet ingevuld en ondertekend zijn door de voorschrijvend arts en opgestuurd worden naar Farmatec. Als de patiënt reist naar een land dat is aangesloten bij het


18-06-14 15:11

?

099


Landen binnen Schengengebied • België

• Malta

• Denemarken

• Noorwegen

• Duitsland

• Oostenrijk

• Estland

• Polen

• Finland

• Portugal

• Frankrijk

• Slovenië

• Griekenland

• Slowakije

• Hongarije

• Spanje

• Italië

• Tsjechië

• Letland

• IJsland

• Litouwen

• Zweden

• Luxemburg

• Zwitserland

Schengenlanden Niet aangesloten landen binnen Europa Welke medicijnen zijn verboden?

Apostilleverdrag moet de verklaring

Rol apotheek

ook voorzien worden van een Apostille-

De patiënt is zelf verantwoordelijk voor

stempel. Reist de patiënt naar een niet

bovenstaande verklaring(en). Maar als

aangesloten land, dan moet de Engels-

apothekersassistent kun je (de ouders

talige verklaring gelegaliseerd worden

van) methylfenidaatgebruikers tijdig at-

door het ministerie van Buitenlandse

tenderen op de vereiste papieren. Het

Zaken. Voor een Engelstalige medische

proces bij Farmatec kan vier weken in

verklaring is er geen maximum aan het

beslag nemen, dus het is belangrijk op

aantal geneesmiddelen dat genoteerd

tijd de aanvragen te doen. De apotheek

mag worden. Deze verklaring is maxi-

kan helpen met het verstrekken van een

maal één jaar geldig (vanaf de briefda-

medicijnpaspoort als ondersteuning bij

tum), als er geen wijziging plaatsvindt

de Schengenverklaring of de Engelsta-

in de medicatie en dosering. De ver-

lige medische verklaring, maar zo’n pas-

klaring is vaker te gebruiken binnen

poort vervangt de verklaring niet. Verder

dat jaar. Ten slotte dient de patiënt (of

kun je de patiënt adviseren om genees-

verzorgende) contact op te nemen met

middelen in de originele verpakking van

de ambassade of het consulaat van het

de apotheek mee te nemen op vakantie.

Meer informatie vind je op

betreffende land in Nederland om te

Lever, indien geen originele verpakking

www.farmatec.nl. Een poster over

achterhalen of eventueel aanvullende

van de fabrikant wordt verstrekt, bij elke

de Schengenverklaring is op te

documenten nodig zijn.

verpakking een bijsluiter.


<<

Onbezorgd op vakantie

in Europa?

In veel landen is bezit en geb ruik van bepaal streng verbod de medicijnen en. Heeft u ze toch nodig, vra Schengenverk ag dan een laring aan! Du s, gaat u op vak het via www.f antie? Regel armatec.nl. Let op: dit kan eni ge weken duren! Voorbeelden van deze medicijne n: slaap- en kalm (bijv. diazepam eringsmiddelen , oxazepam), ste rke pijnstillers ADHD-middelen (bijv. morfine), (bijv. methylfen idaat (Ritalin, medicinale can Con certa)) en nabis.

vragen via www.knmp.nl

18-06-14 15:11

10

OPTIMA FARMA NR 06

-

TE R AT O L O G IE I N F O R M AT I E S E R VI C E

door: Anneke Passier, Teratologie Informatie Service, Lareb, den Bosch

Domperidon om borstvoeding te stimuleren

TIS Bij de Teratologie Informatie Service (TIS, onderdeel van Lareb) kunnen zorgverleners terecht met vragen over het effect van onder andere geneesmiddelgebruik op de zwangerschap, het ongeboren kind en de borstvoeding. De TIS telefoondienst is bereikbaar op werkdagen van 9-17 uur op 073-6469702. Op onze website kun je zelf zoeken in de meest recente informatie uit ‘Geneesmiddelen, Zwangerschap en Borstvoeding’, zie www.lareb.nl/Teratologie/Naslagwerk-GZB.


18-06-14 15:11

11


DOMPERIDON IS IN NEDERLAND VRIJ VERKRIJGBAAR. HET GENEESMIDDEL WORDT GEBRUIKT BIJ MAAGKLACHTEN, MISSELIJKHEID EN BRAKEN. MAAR

HET WORDT OOK WEL EENS OFF-LABEL VOORGESCHREVEN OM DE AANMAAK VAN BORSTVOEDING TE STIMULEREN. DE TERATOLOGIE INFORMATIE SERVICE KRIJGT HIEROVER REGELMATIG VRAGEN. Als een moeder onvoldoende melk aanmaakt voor haar

peridon vanwege mogelijke ernstige bijwerkingen op

baby, kunnen het beste eerst natuurlijke oplossingen wor-

hart en bloedvaten (inclusief hartdood). Deze bijwer-

den geprobeerd, zoals vaker en op de juiste manier aanleg-

kingen werden vooral gezien bij patiënten ouder dan

gen. Geneesmiddelgebruik komt alleen in aanmerking in

60 jaar, bij doseringen hoger dan 30 mg/dag, en

bijzondere situaties, bijvoorbeeld bij een moeder die kolft

bij gebruik van risicoverhogende comedicatie. Hoogstwaar-

voor haar zieke of premature baby. Domperidon kan de

schijnlijk heeft dit geen gevolgen voor jonge, gezonde

melkproductie stimuleren doordat het middel de concen-

moeders die kortdurend een lage dosering domperidon

tratie prolactine in het bloed van de moeder verhoogt. Pro-

gebruiken. De bijwerkingen werden immers gezien bij

lactine is een hormoon dat het borstklierweefsel stimuleert.

personen en onder omstandigheden die niet met hen vergelijkbaar zijn. Alleen bij vrouwen met een hartaandoe-

Melkproductie

ning en bij gebruik van andere middelen die het hartritme

In enkele studies is de hoeveelheid melk gemeten bij vrou-

beïnvloeden of die de afbraak van domperidon vertragen,

wen die een paar weken na het starten van de borstvoe-

is het belangrijk om extra voorzichtig te zijn met dompe-

ding domperidon gingen gebruiken. Daaruit bleek dat als

ridon.

zij gedurende 1 tot 2 weken driemaal daags 10 mg domperidon gebruiken de melkproductie inderdaad toeneemt;

Stoppen van de behandeling

met gemiddeld 75 tot 95%. In andere studies is onderzocht

Hoe lang moet domperidon gebruikt worden om het beste

of een hogere dosering een nog beter effect heeft. Dat was

effect te krijgen? En blijft de melkproductie op peil na sta-

niet zo: verhoging van de dosis naar driemaal daags 20 mg

ken van de behandeling? Daarover is helaas niet veel be-

gaf geen duidelijke extra toename van de melkproductie,

kend. In de meeste onderzoeken is alleen het effect van

maar wel meer milde bijwerkingen.

een korte behandeling (1-2 weken) bestudeerd. Maar in twee andere studies is wel gemeten dat de melkproductie

Risico voor de baby

niet terugliep als de dosering over een periode van 2-4

Hoe zit het met de overgang van domperidon naar de

weken langzaam wordt afgebouwd.

melk? Kan de baby er via de borstvoeding last van krijgen? Uit metingen blijkt dat er maar heel weinig domperidon

Conclusie

overgaat naar de melk. Bovendien is de orale biologische

Bij onvoldoende melkproductie zijn natuurlijke oplossingen,

beschikbaarheid klein (zo’n 15%), met andere woorden:

zoals vaak en op de juiste manier aanleggen, altijd eerste

als domperidon al via de borstvoeding bij de baby terecht-

keus. Uit meerdere studies blijkt dat de melkproductie toe-

komt, kan er maar heel weinig vanuit de maag worden op-

neemt na kortdurend gebruik van domperidon (driemaal

genomen. Er zijn dan ook tot nu toe geen bijwerkingen bij

daags 10 mg gedurende 1-2 weken). Om de melkproductie

zuigelingen beschreven. Het risico voor de baby is dus bij

op peil te houden is het advies om over een periode van

kortdurend gebruik door de moeder minimaal.

enkele weken de dosis langzaam af te bouwen. Langdurig gebruik en gebruik van hogere doseringen domperidon

Risico voor de moeder

worden afgeraden omdat dat niet zinvol is en om het risico

In 2013 ontstond twijfel over de veiligheid van dom-

voor moeder en baby zo klein mogelijk te houden.


<<

18-06-14 15:11

12

OPTIMA FARMA NR 06

-

VE R E N I G IN G O P T I M A FA R M A

OPTIMA FARMA IS DE BEROEPSVERENIGING VAN APOTHEKERSASSIS-

TENTEN. EEN STERKE ORGANISATIE IS NODIG VOOR DE PROFESSIONALISERING VAN HET VAK EN DE KWALITEIT VAN HET APOTHEEKTEAM. HET LIDMAATSCHAP BIEDT BOVENDIEN HET HANDBOEK DE APOTHEKERS-

ASSISTENT EN EEN GEACCREDITEERDE NASCHOLING. APOTHEKER HARM SANDERS SLOOT EEN GROEPSLIDMAATSCHAP AF VOOR ZIJN TEAM. door: Frits Baltesen en Mariël Croon

‘We hebben de stem van de assistenten broodnodig’ “Wij kunnen als apotheker wel vertellen

sistenten onder al het gedoe van het

apotheker Harm Sanders van Service

wat we anders willen in de apotheek,

preferentiebeleid en de onduidelijkheid

Apotheek Elderveld in Arnhem. “Juist

maar het meest lijden de apothekersas-

over het eerste-uitgiftetarief”, zegt

nu hebben we de apothekersassistenten broodnodig om duidelijk te maken

Speciale aanbieding

wat zich in de apotheek afspeelt.” Sanders en zijn collega Tim Zaagman

Wie meteen voor twee jaar lid wordt, ontvangt gratis het boek De apo-

besloten voor hun apotheekteam col-

thekersassistent van Peter Felen met daarbij de geaccrediteerde e-lear-

lectief het lidmaatschap van beroeps-

ning ‘De apothekersassistent’. Ook ontvangen nieuwe leden een geac-

vereniging Optima Farma af te sluiten.

cediteerde e-learning van Accredidact. Tevens geldt bij een lidmaat-

Naast een groepskorting van 10%

schap een 50% korting op de KNMP-kennistesten. Naast het onafhan-

krijgt elke assistent het handboek De

kelijke vakblad Optima Farma krijgen leden voortaan maandelijks een

apothekersassistent van Peter Felen

actuele digitale nieuwsbrief.

met de bijbehorende geaccrediteerde

Een lid betaalt s 49,50 per jaar. Wordt het hele team (minstens 10

e-learning. Nieuwe leden krijgen ook

personen) lid, dan daalt de contributie met 10% per jaar*. Bestaat

nog een geaccediteerde e-learning van

het team uit 4 - 9 personen, dan geldt 5% korting. Meer info over het

Accredidact en bovendien korting op

groepslidmaatschap is te vinden op www.optimafarma.nl/groepslid-

de KNMP-kennistesten.

maatschap-apotheekteam-met-extra-voordeel/

Eén van hun twaalf assistenten, Linda van der Velde, doet mee omdat ze een

*Voor apothekers die (een deel van) het lidmaatschapsgeld betalen,

krachtige beroepsvereniging belangrijk

is de bijdrage fiscaal aftrekbaar.

vindt. “Vooral naar buiten toe: naar andere zorgverleners, naar zorgverzeke-


18-06-14 15:11

13

JUNI 2014 JAARGANG 28 raars en de politiek. Om uit te dragen

Apothekersassistenten Openbare Far-

Een beroepsvereniging met een gro-

dat we geen vakkenvuller zijn, maar

macie (KAOF). En allemaal moesten ze

te achterban kan veel bereiken, als

dat we een grote verantwoordelijkheid

de e-learningcursus volgen die hoort bij

Optima Farma spreekt met bijvoorbeeld

hebben, dat het een pittige opleiding

het handboek. “Heel bijzonder”, vindt

het ministerie van VWS en de KNMP.

is en er veel van ons wordt gevraagd.”

Sanders, “een boek over hun werk.”

Apothekersassistent Van der Velde en

Actieve houding

Deskundig personeel

plezier. “Ik lees graag over hoe anderen

Sanders: “Ik wil assistenten met een

Optima Farma is niet alleen de naam

praktische problemen in hun apotheek

actieve houding, en dat is precies wat

van de bekende beroepsvereniging

oplossen en hoop dat velen lid worden

Optima Farma uitdraagt. Het collectie-

voor

van de beroepsvereniging.”

ve lidmaatschap is een extra prikkel om

maar ook van het gelijknamige, on-

actief aan de slag te gaan en nascholin-

afhankelijke vakblad voor deze doel-

gen te volgen. Als we als apotheek een

groep. Een krachtige vereniging helpt

professionele uitstraling willen hebben,

apothekers om de kwaliteit van het

moet het duidelijk zijn wat je personeel

apotheekteam hoog te houden, met

doet en kan. De tijd dat de apothekers-

geaccrediteerde

assistent achteroverleunt en doet wat

korting), een vakblad en congressen.

de apotheker zegt, is gelukkig voorbij.”

Deskundige en betrokken medewer-

Sanders stelde twee eisen voordat hij

kers, die bij voorkeur zijn ingeschreven

toestemde met het collectieve lidmaat-

in het kwaliteitsregister, zijn onont-

schap. Elk lid van zijn team moest zich

beerlijk voor hoogwaardige zorgverle-

inschrijven in het Kwaliteitsregister

ning in de apotheek.

haar collega’s lezen Optima Farma met


15.000

apothekersassistenten

nascholingen

(met

<<

'De tijd dat de apothekersassistent achteroverleunt en doet wat de apotheker zegt, is gelukkig voorbij'

18-06-14 15:11

14

OPTIMA FARMA NR 06

-

DE A P O T HE KE R S AS S I S T E N T

‘Na een paar jaar begint het te kriebelen’

door: Edwin Bos

'We spreken de taal van de apothekersassistenten; dat is heel fijn samenwerken’


18-06-14 15:11

15

JUNI2014 2014JAARGANG JAARGANG2828 JUNI

APOTHEKERSASSISTENT EN FARMAKUNDIGE MANON KRIKHAAR IS AMBI-

TIEUS. MET HAAR EIGEN BEDRIJF, DAT AT A T ZE IS GEST GESTA ART MET TWEE VROUWEN, ADVISEERT ZE APOTHEKERS BIJ HET MANAGEN GEN V VAN DE APOTHEEK. “IK HEB LEF, DUS DIT PAST WEL BIJ ME.” Manon Krikhaar wil zo veel mogelijk ont-

Buurkes de Vries en verpleegkundige Mijke

dekken in de farmacie. Na het diploma

de Bruijn. Het klikt meteen tussen de drie.

voor apothekersassistent ging ze direct

Begin dit jaar starten ze samen het bedrijf

door naar Farmakunde. Tijdens een stage

Apotheek Partners. “Veel apothekers heb-

bij apotheekketen Mediq ondersteunde

ben mooie ideeën voor betere zorg, maar

ze meerdere apotheken tegelijk, dat sprak

die blijven vaak binnen de muren van één

haar wel aan. Krikhaar organiseerde de

apotheek. Wij willen alle apotheken la-

eerste Bloedsuikerdag voor alle Mediq-

ten profiteren van de beste ideeën”, zegt

apotheken in Nederland. Ook was ze be-

Krikhaar. Samen met haar twee partners

trokken bij het opzetten van de eerste- en

adviseert Krikhaar apothekers hoe zij de

tweede-uitgiftebegeleiding. Nog vóór de

apotheek nog beter kunnen organiseren.

diploma-uitreiking van Farmakunde had

Ze geeft verkooptrainingen aan apotheek-

Krikhaar haar eerste baan al te pakken: for-

teams, ondersteunt apothekers met pro-

mulemanager bij Service Apotheken. Maar

ducten zoals een track-and-trace-systeem

na twee jaar apothekers en apotheekteams

en biedt hulp bij zorgprojecten.

begeleiden bij farmaceutische projecten was het tijd voor iets nieuws. Krikhaar vond

Hoe reageren de apothekers en apo-

een baan bij Fagron, leverancier van kant-

thekersassistenten op jullie? “Omdat

en-klare bereidingen. Ze gaf adviezen over

ons idee goed aansluit bij de praktijk krijgen

dermatologische producten aan huisartsen,

we veel leuke reacties. En dat we drie vrou-

dermatologen en kinderartsen. “Bij Fagron

wen zijn, spreekt ook wel aan.”

heb ik veel geleerd en inspirerende mensen ontmoet. Maar na vier jaar begon het weer

Wat is jullie drijfveer om dit te doen?

te kriebelen”, vertelt Krikhaar. Ze wilde te-

“Met die vraag begint bijna elk gesprek met

rug naar de apotheek. Sinds haar afstude-

een apotheker”, vertelt Krikhaar. “We heb-

ren in 2008 is er veel niet meer hetzelfde.

ben alle drie een passie voor dit vak. En we

Het preferentiebeleid heeft alles veranderd.

spreken de taal van de apothekersassisten-

Zorgverzekeraars hebben veel meer macht

ten; dat is heel fijn samenwerken.”

en apotheken hebben het financieel zwaar. Krikhaar besluit apothekers te gaan helpen.

Apotheek Partners is nu vier maan-

“Een eigen bedrijf is altijd een droom van

den

me geweest. En ik heb lef, dus dat past

“Onze eerste opdrachten zijn binnen. Ver-

wel bij me”, vertelt Krikhaar. In die periode

der doen we er alles aan om onze naam

ontmoet ze apothekersassistente Saskia ter

overal bekend te maken ...”


bezig.

Hoe

gaan

de

zaken?

<<

18-06-14 15:11

16

OPTIMA FARMA NR 05

-

DE PAT I Ë N T

HET GEZIN VAN ESS GEBRUIKT SINDS DRIE JAAR ADHD-MEDICATIE. VOOR-

DAT DE OUDERS DE JUISTE DOSERINGEN EN MIDDELEN HADDEN GEVONDEN, MOESTEN ZE VEEL ZELF UITZOEKEN EN BARRIÈRES OVERWINNEN. HET GAAT INMIDDELS EEN STUK BETER MET IEDEREEN: MATTEO (5) KRIJGT NU COMPLIMENTEN VAN ZIJN JUF.

door: Frits Baltesen

Hele gezin Van Ess slikt ADHD-medicatie


18-06-14 15:11

17

JUNI 2014 JAARGANG 28 Taran van Ess (9) is opgeleefd sinds hij

steeds eerder waren uitgewerkt. Met

drie jaar geleden ADHD-medicatie ging

Concerta vatten ze moeilijker slaap,

gebruiken: “Ik word er rustiger van. Ik

daarom krijgen de kinderen in het

merk het verschil niet zo, maar anderen

weekend ook melatonine.

wel. Als ik een keer vergeet een pil te

Het gezin moest leren omgaan met

nemen, krijg ik een rebound. Dan ben

de rebounds. Henk: “De normale

ik extra opgewonden, druk en kan me

klachten van ADHD en ADD komen

slecht concentreren. Dan wil ik mijn

dan in tienvoud terug – het duurt

hoofd vrijmaken en doen wat ik zelf wil,

ongeveer een half uur. Ik reageer dan

niet wat mij wordt voorgeschreven.”

feller en bozer. Ik ben een keer enorm

In de eerste klas van de basisschool

uitgevallen tegen een koerier die

viel Taran op door zijn drukke gedrag,

een pakje bracht.” Anita: “Door de

vertelt Anita Kentie. “Hij vond het in

innametijden en doseringen beter te

de kring heel moeilijk op zijn beurt te

plannen, beperk je die rebounds. In dat

wachten. Toen realiseerden we ons dat

aan ADD en bij Anita aan ADHD. En zei

opzicht werkt Concerta veel beter.”

hij altijd al druk was. In zijn wieg zat

erbij: de beste manier om uit te vinden

Nu verstuurt Henk als ZZP’er op tijd zijn

hij snel op om te kijken. Overdag sliep

of jullie het hebben is de medicijnen

administratie naar zijn belastingadviseur,

hij nooit langer dan een kwartier achter

te slikken. De huisarts verwees door

Anita volgt met succes een opleiding en

elkaar. Op de crèche vonden ze hem

naar de psychiater. Ook hun tweede

Taran organiseerde laatst zelfs 'Wie is de

demanding.”

kind Matteo (5) deed het slecht in

Mol?' in zijn klas. En Matteo? Vroeger

Het was niet makkelijk voor Henk

groep 1. Anita: “In de klas reageerde

zat hij in de klas tijdens het kringgesprek

en Anita te ontdekken wat er met

hij op alle prikkels. Hij deed niets: als

met een koptelefoon een spelletje

Taran was. De school was afhoudend:

hij een schaar moest pakken, kwam hij

te doen op de computer. Nu praat hij

toen Anita een keer vroeg of het

iemand tegen en was daarna vergeten

gewoon mee en steekt eerst zijn vinger omhoog als hij iets wil zeggen.

misschien ADHD kon zijn, zei de juf:

dat hij een schaar ging halen.” Aan het

"Die term mogen we op school niet

eind van de dag was hij moe en moest

gebruiken." Hun huisarts vond ADHD

veel huilen.

maar onzin. Anita: “Bij onze relatietherapeut werd alles duidelijk. Ik her-

Methylfenidaat en Concerta

kende het vergeetachtige en chao-

Dat is nu allemaal voorbij. De kinderen

tische van Henk.” Henk: “Vroeger

slikken dagelijks methylfenidaat en in

had ik dat hyperactieve. Ik kreeg veel

het weekend Concerta, omdat ze dan

verkeersboetes.”

minder structuur hebben. Anita stopte met werken en neemt in het weekend

Balletpakje vergeten

en op een drukke dag (kinderfeestje)

Anita: “Ik kon mijn zorgtaken niet

Concerta. Henk neemt doordeweeks

goed combineren met mijn werk

af en toe methylfenidaat en in het

en dacht terug aan mijn jeugd: ik

weekend altijd Concerta: “Dat vind ik

was altijd degene die mijn bril liet

het prettigst. Dan gaat het fijn met de

liggen bij gym en vergat vaak mijn

kinderen. Het is ongelooflijk dat het

balletpakje. Ik wilde het liefst naar de

zo’n effect heeft op de harmonie in

kunstacademie, maar dacht dat ik zou

mijn gezin.” Het echtpaar moest zelf

verzanden in complete chaos. Daarom

uitvinden wat de goede doseringen

ging ik bouwkunde studeren.” De

waren, wat de beste tijd voor de

relatietherapeut zei uiteindelijk: “Dat

inname was en het beste middel. In het

jullie niet in staat zijn jullie problemen

begin slikte Henk iets te veel, waardoor

op te lossen, is geen kwestie van onwil,

hij agressief werd. Of ze merkten

maar van onmacht.” Ze dacht bij Henk

dat de tabletjes voor de kinderen


<<

• Anita heeft ADHD of ADD. Ze neemt op drukke dagen, in weekenden en in vakanties 18 mg Concerta. • Henk heeft ADD. Hij slikt doordeweeks soms en in het weekend 18 mg Concerta of twee à drie pillen van 5 mg methylfenidaat. • Taran heeft ADHD en slikt drie keer per schooldag in totaal 30 mg methylfenidaat en op drukke dagen een extra pilletje. In het weekend 36 mg Concerta. • Matteo heeft ADHD en neemt per schooldag 15 à 17,5 mg methylfenidaat en in het weekend 18 mg Concerta. In de zomervakantie ‘kicken’ de kinderen af, om de medicatie te ontwennen.

18-06-14 15:11

18

OPTIMA FARMA NR 06

-

WAT JE É C HT M O E T W E T E N

alles wat je weten moet over...

directe anticoagulantia VOOR PATIËNTEN DIE ANTISTOLLING NODIG HEBBEN, IS ER SINDS KORT EEN ALTERNATIEF VOOR ACENOCOUMAROL EN FENPROCOUMON. DE WERKING VAN DEZE DIRECTE ANTICOAGULANTIA (DOAC'S) HOEFT NIET TE WORDEN GECONTROLEERD DOOR DE TROMBOSEDIENST. DAAROM SPEELT BIJ HET VEILIG GEBRUIK DE APOTHEEK EEN BELANGRIJKE ROL. door: Linda de Graaf

“Een mogelijk veelbelovende optie in de antistollings-

hebben in Nederland gebruikt nog acenocoumarol of

behandeling.” Dat vindt de gezondheidsraad van de

fenprocoumon, beide een vitamine-K-antagonist. Het

nieuwe orale anticoagulantia (NOAC’s), ook wel di-

gaat om ongeveer 360.000 mensen. De reden dat zij

recte orale anticoagulantia (DOAC’s) genoemd. Het

een antistollingsmiddel moeten gebruiken is vaak de

overgrote deel van de mensen die antistolling nodig

hartritmestoornis boezemfibrilleren. Zij moeten de bloedverdunner levenslang gebruiken om een beroer-

Boezemfibrilleren

te, de gevreesde complicatie van boezemfibrilleren, te

Boezem- of atriumfibrilleren betekent letterlijk

voorkomen.

‘trillen van de hartboezem’. Normaal gespro-

De behandeling van een diepe veneuze trombose,

ken klopt het hart in een bepaald ritme. Bij

of een verhoogde kans daarop, is een andere reden

boezemfibrilleren klopt het hart onregelmatig en meestal ook sneller. Vaak met meer dan 100 slagen per minuut. De spiervezels in de boezems trekken niet meer georganiseerd samen maar heel chaotisch. Omdat de hartkamers nog wel goed werken, kan het hart het bloed wel rondpompen. Als het fibrilleren lang duurt of steeds terugkomt, dan kan het bloed in het hart wat langzamer gaan stromen. Er is dan een kleine kans dat er stolsels in het hart ontstaan. Zo’n stolsel kan vanuit het hart in de hersenen terecht komen of – minder vaak – in een bloedvat in het been of de darmen.


18-06-14 15:11

19


Fibrine Bloedplaatjes

De bloedstolling De e bloedstolling is een complex proces, waarbij de bloedplaatjes (trombocyten) en de stollingsfactoren zijn betrokken. Als ls het bloed niet goed stolt, dan heb je een verhoogde bloedingsneiging. Dit gebeurt bijvoorbeeld bij hemofilie. Iemand heeft dan bijvoorbeeld spontaan bloedneuzen en wondjes blijven lang bloeden. Een verhoogde stollingsactiviteit geeft juist stolsels in het bloed: trombose. Bij het stollingsproces zijn meer dan dertig stollingsfactoren betrokken. Stoffen die de stolling stimuleren worden procoagulantia genoemd. Anticoagulantia werken het stollen van het bloed juist tegen. De directe anticoagulantia oefenen hun werking uit via remming van twee van de vele stollingsfactoren in het bloed: factor Xa en trombine, dat fibrinogeen omzet in fibrine. Fibrine is een eiwit dat vezels vormt bij de stolling van bloed. Voor de vorming van een aantal stollingsfactoren is vitamine K nodig. De vitamine K-antagonisten acenocoumarol en fenprocoumon remmen de vorming van deze stoffen.

om een vitamine-K-antagonist voor te schrijven. Deze

nen ontstaan – en overdosering – wat tot bloedingen

mensen slikken de bloedverdunners variërend tussen

leidt – is heel klein. Bovendien varieert de werking

drie maanden tot levenslang.

niet alleen tussen verschillende personen, maar ook

Acenocoumarol en fenprocoumon zijn heel effec-

bij dezelfde patiënt is het effect niet altijd het gelijk.

tief in de behandeling en het voorkomen van trom-

Acenocoumarol en fenprocoumon hebben ook nog

bose, maar ze hebben ook een paar grote nadelen.

eens interactie met veel andere geneesmiddelen en

De dosering luistert heel nauw: de marge tussen te

met voedingsmiddelen. De trombosedienst contro-

weinig werking – waardoor stolsels in het bloed kun-

leert daarom intensief de stollingstijd van het bloed.


18-06-14 15:11

20

OPTIMA FARMA NR 06

-

WAT JE É C HT M O E T W E T E N

DOAC’s

Sinds 2008 is er een alternatief voor de vitamine-K-antagonisten: de directe orale anticoagulantia (DOAC’s). Inmiddels zijn drie van deze middelen op de markt toegelaten: dabigatran (Pradaxa), rivaroxaban (Xarelto) en apixaban (Eliquis). Rivaroxaban en apixaban remmen de geactiveerde stollingsfactor Xa. En dabigatran remt trombine. In het begin waren de DOAC’s alleen toegelaten voor de preventie van een trombose na vervanging van een knie of een heup. Inmiddels zijn dabigatran en rivaroxaban ook geregistreerd voor het voorkómen van stolsels bij de hartritmestoornis boezemfibrilleren. Vanaf 1 december 2012 worden de DOAC’s voor deze indicatie ook vanuit het basispakket vergoed. Je zult deze nieuwe antistollingsmiddelen dan ook steeds vaker op een recept van de cardioloog tegenkomen. In

dienst is dan ook niet nodig. Bovendien kan de patiënt

2013 gebruikten al ongeveer 15.000 mensen langdu-

gewoon een vaste dagelijkse hoeveelheid gebruiken.

rig een DOAC.

De nieuwe antistollingsmiddelen hebben ook nadelen.

Voor- en nadelen

latief snel uitgewerkt. Therapietrouw is daarom heel

De DOAC’s hebben een korte halfwaardetijd en zijn reHet grootste voordeel van de DOAC’s ten opzichte van

belangrijk: het overslaan van een dosering heeft direct

acenocoumarol en fenprocoumon is dat ze niet zoveel

effect op de bloedstolling. Omdat de controle door de

interacties hebben met andere geneesmiddelen of met

trombosedienst ontbreekt, nemen patiënten een DOAC

voeding. Ook luistert de dosering van de nieuwe mid-

misschien minder strikt in. Wanneer het bloed te veel is

delen niet zo nauw, anders gezegd: de nieuwe midde-

ontstold bij een patiënt die acenocoumarol of fenpro-

len hebben een grotere therapeutische breedte. Con-

coumon gebruikt, dan is het eenvoudig een antidotum

trole van de stolling van het bloed door de trombose-

te geven: vitamine K. Voor de DOAC’s is zo’n specifiek

De verschillende DOAC's DOAC

Dabigatran (Pradaxa)

Geregistreerde indicatie

Werking

Het voorkomen van trombose na een knie- of heup-

Trombineremmer

vervanging en het voorkomen van een CVA of een embolie bij boezemfibrilleren Apixaban (Eliquis) (E


Remmer van

vervanging en het voorkomen van een CVA of een

stollingsfactor Xa

embolie bij boezemfibrilleren Rivaroxaban (Xarelto)


Remmer van

vervanging en het voorkomen van een CVA of een

stollingsfactor Xa

embolie bij boezemfibrilleren. De behandeling van trombose en longembolie en het voorkomen van een recidief. In combinatie met acetylsalicylzuur: het voorkomen van trombotische complicaties na acuut coronair syndroom.


18-06-14 15:11

21


antidotum nog niet beschikbaar. Dit kan in een noodsi-

zoeken zijn echter niet helemaal op de Nederlandse

tuatie, zoals een spoedoperatie of een ongeluk, tot ge-

situatie van toepassing. In andere landen wordt vaak

vaarlijke situaties leiden. De DOAC’s zijn ook erg duur.

warfarine voorgeschreven in plaats van acenocouma-

Zelfs wanneer de bijkomende kosten voor de controle

rol. Warfarine heeft een langere halfwaardetijd dan

door de trombosedienst worden meegerekend, zijn de

acenocoumarol, waardoor de waarde van de INR – een

nieuwe middelen duurder dan acenocoumarol of fen-

maat voor de stollingstijd – minder schommelt.

procoumon.

De controle van de stollingstijd wordt in Nederland buitengewoon goed gecontroleerd door de trombo-

Effectiviteit

sedienst. De Nederlandse gebruikers van vitamine-K-

Het beschikbare onderzoek laat zien dat de DOAC’s

antagonisten zijn daardoor heel goed ingesteld, ver-

minstens zo effectief zijn als de vitamine K-antagonis-

geleken met patiënten in andere landen. Het voordeel

ten en over het algemeen geven ze een vergelijkbaar

van de DOAC’s kan daardoor in Nederland wel eens

risico op een bloeding. De vergelijkingen in de onder-

minder groot zijn dan in het buitenland.

<<

Balie-tips bij DOAC’S Omdat mdat de controle door de trombosedienst ontbreekt en omdat niet precies bekend is of de DOAC’s echt voordelen hebben in de dagelijkse praktijk is voor de apotheek een belangrijke

rol weggelegd bij de begeleiding van patiënten die een DOAC gaan gebruiken:

• Geef dabigatran, apixaban of rivaroxaban bij de eerste uitgifte voor maximaal 15 dagen mee. • Vraag bij de eerste uitgifte of de patiënt mee wil doen met het Lareb Intensive Monitoringprogramma, waarmee de veiligheid van de nieuwe antistollingsmiddelen actief wordt gevolgd.

• Geef dabigatran, apixaban of rivaroxaban bij de tweede uitgifte voor maximaal één maand mee. • Als de patiënt overstapt van acenocoumarol of fenprocoumon naar een DOAC, vraag dan na of de INR, de maat voor de ontstolling van het bloed, lager is dan 2. Leg dit vast op het recept en in

het elektronisch dossier.

• Controleer bij de eerste uitgifte van dabigatran of de nierfunctie bekend is. Deze moet recent zijn gemeten om een ernstige nierfunctiestoornis uit te sluiten. Leg dit vast op het recept en in het elektronisch dossier van de patiënt.

• Bespreek met de patiënt wat hij moet doen bij complicaties, bijvoorbeeld een bloeding of een tandheelkundige ingreep. Bij een eenvoudige ingreep door de tandarts hoeft de behandeling met het DOAC niet te worden onderbroken. Bij een bloeding of een complexe tandheelkundige ingreep moet de patiënt contact opnemen met de behandelaar.

• Controleer bij herhalingsrecepten of de patiënt therapietrouw is. Omdat de DOAC’ss een korte halfwaardetijd hebben, is de therapietrouw heel belangrijk. Het begeleiden van de patiënt hierbij valt onder de verantwoordelijkheid van de apotheek.


18-06-14 15:11

22

OPTIMA FARMA NR 06

-

PAT I ËN T

BIJ BERNA VAN DER LINDEN WERD ZES JAAR GELEDEN DE DIAGNOSE COPD GESTELD. ONDANKS DE VERSLECHTERENDE LONGFUNCTIE KIEST ZE HEEL BEWUST VOOR EEN ACTIEF LEVEN. “NA EEN AVOND ZINGEN IN DE BAND HEB IK VEEL MINDER LAST VAN BENAUWDHEID.”

door: Edwin Bos

‘Laat je leven niet bepalen door COPD’ Bij het vallen van de bladeren gaat het

ziekenhuis dat het COPD GOLD 2 is.”

Linden nog nauwelijks opgetreden.

mis. In de vochtige herfstmaanden krijgt

Met deze diagnose kwam voor Van

“Ik moet wel afkloppen, want veel

Berna van der Linden steeds vaker last

der Linden, werkzaam als leerkracht op

COPD-patiënten hebben daar wel last

van benauwdheid. In 2001 krijgt ze de

een Jenaplanschool in IJsselstein, een

van.” Vorig jaar kreeg ze in de winter

eerste aanval van hyperventilatie. Maar

einde aan zeven jaren tobben over haar

de eerste exacerbatie, doordat ze

op de longfoto is niets te zien. Ze blijft

gezondheid. “In ben echt een herfst-

te lang had doorgelopen met een

jaren last houden van benauwdheid

COPD’er. Maar van slijm of piepende

verkoudheid. Na een dubbele kuur

in de herfstmaanden, maar de foto’s

benauwdheid heb ik gelukkig geen

prednison 30 mg was het over. “Maar

geven nog steeds geen uitsluitsel. Tot

last.” De ziekte blijft redelijk stabiel.

ik voelde me helemaal niet lekker door

in 2008 de huisarts op basis van een

Maar bij een bezoek aan de longarts,

de prednison, een beetje sponzig.

longfunctieonderzoek vaststelt dat Van

ruim een maand geleden, blijkt haar

Het was echt kiezen tussen kwaal en

der Linden COPD GOLD 3 heeft. “Toen

longfunctie opeens verslechterd tot 50.

middel.” Daarom heeft de huisarts

kreeg ik te horen ‘u heeft ernstige

De longarts kan het niet verklaren.

haar verteld dat ze bij aanhoudende

COPD’. Maar gelukkig bleek in het

Exacerbaties zijn bij Berna van der

hoest eerder langs moet komen. “Ik ga liever niet te snel naar de huisarts, maar ik zal voortaan beter opletten.”

Paspoort NAAM:

Berna van der Linden (61)

Misselijk

GENEESMIDDELEN: ciclesonide, salmeterol, tiotropium, lisinopril en amlodipine.

Berna van der Linden is naar eigen

WERK:

fulltime leerkracht in groep 1 en 2 op een

zeggen therapietrouw. Ze inhaleert

Jenaplan basisschool.

elke

roken en naar eigen zeggen vijfentwintig jaar als

salmeterol

vrijwilliger gewerkt bij het uitzoeken van kleding in

(Alvesco) en tiotropium (Spiriva). “De

een kringloopfabriek met slechte ventilatie

ochtend zit bij mij gebeiteld. Serevent

OORZAAK COPD:

ochtend

voor

het

(Serevent),

douchen ciclesonide

vergeet ik soms ’s avonds, dat inhaleer


18-06-14 15:11

23


ik heel benauwd ben, ga ik juist naar de band. Mijn conditie is na een avond zingen veel beter.” Maar soms vraagt ze te veel van haar longen. Bijvoorbeeld in een race naar een deadline op haar werk. Dan zegt haar lichaam ‘even rustig aan’. Toch gaat ze de drukte niet uit de weg, want ze krijgt meer klachten als ze minder beweegt. Van der Linden denkt er de laatste tijd vaker aan het iets rustiger aan te gaan doen. “Misschien moet ik stoppen met de band. Een optreden kost me wel steeds meer energie ...”

Forum Veel

contact

met

andere

COPD-

patiënten heeft Van der Linden niet. Maar ze vindt longforums op internet wel heel belangrijk, zeker voor COPDpatiënten die noodgedwongen veel thuis zijn. Longlijders wisselen daar veel ervaringen uit over hun ziekte. “Als ik namelijk tweemaal daags. Maar de

doorgevoerd nog niet verwerkt door

COPD-patiënt neem je veel sneller iets

snoozer van de iPhone herinnert mij

de huisarts.”

aan van een andere COPD-patiënt dan

eraan.” Onlangs kreeg ze indacaterol

van iemand die de ziekte niet heeft.”

voorgeschreven. Dat was geen succes.

Remedie

Van der Linden is positief ingesteld en

“Direct na het puffen werd ik duizelig

Van der Linden is COPD-patiënt, maar

houdt zich vast aan wat ze allemaal nog

en kreeg hartkloppingen. Ik heb een

kiest heel bewust voor een actief leven.

wél kan. Ontwikkelingen rond nieuwe

lekkende hartklep, mogelijk heeft

‘Zelf leven en niet geleefd worden door

medicatie volgt ze met veel interesse.

dat een rol gespeeld.” Met puffen heeft Van der Linden geen moeite.

Ze heeft jaren lang last van benauwdheid, maar op foto’s is niets te zien

Ze werkte eerder in de verpleging en heeft zelf veel patiënten inhalatieinstructie gegeven. “Toen nog met een grote voorzetkamer. Puffen is met de moderne inhalers natuurlijk veel makkelijker geworden.” Bovendien heeft Van der Linden in de apotheek

de COPD.’ Dat is het levensmotto van

“Ik hoop ook op een wondermiddel,

meerdere

Van der Linden. Dansen en springen

maar ik hou niet van speculaties.”

gekregen. “En de apotheek checkt mijn

met

een

Een geneesmiddel is voor haar pas

dossier en geneesmiddelengebruik.

rockband, schilderen en werken in de

interessant als het grondig is getest.

Dat is heel fijn want soms zijn de

moestuin. Naast de medicatie is zingen

“Maar dan ben ik ook de eerste die er bij

wijzigingen die de longarts heeft

volgens haar een goede remedie. “Als

de longarts om zal vragen.”

inhalatie-instructies


de

kleuters,

zingen

in

<<

18-06-14 15:11

24

OPTIMA FARMA NR 06

-

ZO M E R Z O R G ! ( advertorials )

Natuurlijke huidverzorging gemaakt door een apotheker In 1980 ontwikkelt de Nieuw Zeelandse openbaar apotheker Chris Martin de eerste Merino crème op basis van lanoline. Lanoline is een natuurlijke olie die vrijkomt wanneer schapenwol wordt gewassen en heeft voedende, verzachtende en herstellende eigenschappen die een natuurlijke barrière tegen schadelijke stoffen van buitenaf vormen. Door toevoeging van diverse andere ingrediënten uit de natuur als aloë vera, amandelolie en avocado-olie bestaat MerinoSkincare uit een veelzijdig aanbod van verschillende producten die de huid écht voeden en beschermen. Prijzen variëren van 5,95 tot 36,95 euro, voor meer informatie: www.merino-skincare.nl

Ga voor een veilige en comfortabele reis Als je op reis gaat is het eerste doel zonder problemen op de eindbestemming

Actieve bescherming voor de extra gevoelige huid

komen. Driekwart van de Nederlandse bevolking heeft wel eens last van

Effectieve producten tegen zweten

reisziekte. Er zijn inmiddels veel reistabletten te koop op de markt, de ene

zijn vaak minder geschikt voor

smaakt vies en is met name voor kinderen moeilijk om in te nemen, de

de gevoelige huid en de anti-

andere moet langdurig van te voren ingenomen worden voordat deze werkt.

transparant oplossingen geschikt

Soms geeft een reistablet nogal wat bijwerkingen zoals bijvoorbeeld druk

voor de gevoelige huid zijn helaas

op de oogbol. Suprimal kent deze bijwerkingen niet. De werkzame stof

minder effectief.

THERME komt

Meclozine H.C.L. in Suprimal zit ook in het medicijn dat gegeven wordt voor

nu

anti-transpirant

zwangerschapsmisselijkheid. Suprimal is een geneesmiddel; 10 tabletten;

crème voor de extra gevoelige

Consumentenadviesprijs: E 3,65. www.remarkgroep.nl

huid. De THERME Anti-transpirant Extra

> > > > > > > > > > > > > > > > Dag likdoorns… Hallo Slippers

een

Sensitive

Crème

heeft

een uitgebalanceerde en milde samenstelling

zonder

parfum,

waardoor effectieve 24H-werking wordt gewaarborgd. Uniek aan

Wil jij snel van je likdoorns afkomen, zodat je die mooie

het product is de geurabsorber die

slippers met trots kunt dragen? Dan biedt de Formule

onaangename transpirantgeurtjes

W likdoornpen de geschikte aanpak. De formulering

opneemt en deze afsluit voor

van Formule W Likdoornpen bevat een hoog percentage

de

Trichloorazijnzuur (TCA-zuur) dat likdoorns op pijnloze

vochtvorming wordt voorkomen,

wijze verwijderd. De huid wordt niet wit en raakt niet

zodat de huid fris en droog

beschadigd. Met slechts 1 druppeltje uit de handig te

aanvoelt. De nieuwe THERME Anti-

doseren pen met aanstipkwastje is de likdoorn na 1 week

transpirant Extra Sensitive Crème

omgeving.

Overmatige

gebruik verdwenen. Na deze rustdagen is de lederhuid

bevat 0% alcohol en 0% parfum en

gestimuleerd tot de aanmaak van nieuwe huidcellen en is

is geschikt voor de extra gevoelige

de likdoorn verdwenen. www.formulew.nl

huid. www.therme.nl

*


met

18-06-14 15:11

25


Slechts 25% van de Nederlanders smeert juiste hoeveelheid zonbescherming Om het hele lichaam van de juiste hoeveelheid zonbescherming te voorzien zijn zeven theelepels zonbeschermingsproduct nodig. Slechts 25% van de Nederlanders smeert deze juiste hoeveelheid, die ook voor kinderen noodzakelijk is. De huidoppervlakte van kinderen is groot in verhouding tot het volume, de huid is dunner en de beschermingsmechanismen van de huid zijn nog niet volledig ontwikkeld, waardoor extra smeren noodzakelijk is om de huid te beschermen voor nu en later. Eucerin maakt voldoende smeren nu extra makkelijk met de grote verpakking Sun Kids Lotion SPF 50+ 400ml, voor het hele gezin met als consumentenadviesprijs E 22,49. Bovendien ontvang je bij aankoop van twee Eucerin Sun producten een strandlaken cadeau, waarop alle vaak plekjes staan die mensen vaak vergeten in te smeren. www.eucerin.nl

>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> Denk aan de herregistratieperiode voor het KAOF

CINS INGEZET?

Didactische adviesraad dr. A.N. Goudswaard dr. F.A. van de Laar dr. C.J. in ‘t Veld

ooral op kinderen. Kinderen worden e, kinkhoest, tetanus, poliomyelitis, ), hepatitis B (hbv), pneumokokken, d. Alleen meisjes krijgen de vaccinatie ) om baarmoederhalskanker te tegen een aantal verwekkers van genitale

w angerschap hepatitis B-virusdraagster wangerschap ief geïmmuniseerd en krijgen daarna de ma van het rvp is weergegeven in tabel 1. programma worden jaarlijks bijgewerkt en rivm.nl). het rvp met hun afgekorte namen aan te Vaccin Instituut (nvi) afkomstige vaccins accins. Tegenwoordig worden vaccins aar. In het spraakgebruik krijgen kinderen heid dktp-Hib (Pediacel®) of dktp-Hibte weten welk vaccin het kind werkelijk

injectie 2 hepatitis B-immunoglobuline pneumokokken

Deze zomer is voor de eerste groep assistenten de herregistratieperiode voor het KAOF

pneumokokken bmr

bmr

ers.

t erop aangedrongen de vaccinaties dueel als het collectief belang. Het is in bereiken, zodat voldoende bevolkingser het algemeen tweedegraads. ken bijna altijd diepe

B1 BIJZONDERE WONDEN

van vijf jaar ‘vol’. Zij kunnen dan via hun digitaal portfolio aantonen dat er voldoende

Blaren Blaren mogen intact blijven als ze niet hinderlijk hinderli zijn. Anders worden het vocht afgevoerd. Het blaardak ze geopend en wordt wordt ter plaatse gelaten en vijf tot zeven dagen wordt gesteund door tulen gaas. het vel van de blaar verwijderd. Na Dan kan de wond verder gesloten of half-open behandeld worden. 13

Half-open behandeling

De half-open behandeling wordt toegepast bij geïnfecteerde of gemakkelijk infecteerbare wonden en bij derdegraads brandwonden. De wond wordt bedekt met zilversulfadiazine afgedekt met Engels pluksel, en gaas of verband. Dagelijks worden zalf en verband gewisseld. Littekenvorming Eerstegraads en oppervlakkige tweedegraads brandwonden tweedegraad genezen bij kinderen binnen tien dagen, bij volwassenen binnen veertie veertien dagen en bij ouderen Zonder littekens. Kinderen binnen drie weken. en patiënten met verbrandingen in het gelaat en aan de handen worden verwezen naar het ziekenhuis, als de wond na tien tot veertien dagen niet is. Bij volwassenen mag tot genezen drie weken weke gewacht worden op spontane genezing. Diepe tweedegraads brandwonden brandwonde kunnen ook spontaan genezen, ongeveer 1o dagen langer en kan gepaard gaan met littekenvorming.maar de genezing duurt Derdegraads verbrandingen worden altijd in het ziekenhuis behandeld. Ze kunnen spontaan genezen, mits ze niet groter zijn dan 2 cm doorsnee. Er blijft een litteken achter. Wonden door bevriezing

nnen in vergelijking met ads verbrandingen

(c). Bij ot in de diepte verkoold (e).

andwonden door regneerd gaas mag niet eschadigen van de wond. het gebruik van vette

behandeld, al dan niet p vitale plaatsen, zoals n worden chirurgisch

en wondbehandeling

geaccrediteerd is nageschoold. Ben jij een van die assistenten en wil je op korte termijn nog

Eerstegraads bevriezing Er bestaat bleekheid, de huid is klam en gevoelloos. Het getroffen lichaamsdeel wordt langzaam opgewarmd in baden, waarvan de temperatuur geleidelijk kan worden opgevoerd tot 4o °C. Na opwarmen is gezwollen (zie figuur 7). de huid rood en enigszins

5 minuten, liefst met lauw l met koelen te starten. r niet bij kinderen.

Tweedegraads bevriezing Er bestaan bleekheid en blaren met helder of bbloederig vocht. hetzelfde als bij tweed De behandeling van blaren tweedegraads brandwonden. is Derdegraads bevriezing Er is een bleke en blauwe huid. De behandeling is chirurgisch. Littekenvorming Eerste- en tweedegraads bevriezingen genezen door regeneratie en genez Derdegraads bevriezingen zonder littekens. laten littekens achter.

punten van een AccreDidact-nascholing laten meetellen? Maak dan voor de zekerheid de

37

didact.nl)

mma t-abonnees

gister?

r 7029

online toets: je weet meteen de uitslag en met een voldoende staan je punten binnen een

De Molen 37 Postbus 545 3990 GH Houten T 030-63 55 054 F 030-63 55 064 [email protected] www.accredidact.nl

kwartier bij KABIZ bijgeschreven! www.accredidact.nl/apothekers-assistent eLearning én schriftelijk

Postzegel niet nodig

Nascholen waar, wanneer en hoe jou uitkomt ongeluk zithetin een

Een klein hoekje

Mondverzorging bij diabetes

Een ongeluk zit in een klein hoekje.

DiaClin MondSpray is speciaal ontwikkeld voor mensen met een droge

Ook op vakantie natuurlijk, wat

mond en tandvleesproblemen. Het stimuleert de speekselproductie en

te denken van een kwallen- of

verzacht irritaties van de slijmvliezen. De mondspray heeft een frisse

insectenbeet

en kortdurende Bekijk de demo op www.accredidact.nl

smaak en kan direct worden aange-

jeuk.

standaard

bracht op de geïrriteerde plekjes in

Nascholen met AccreDidact: • Volledig onafhankelijk en ongesponsord • Schriftelijke nascholing en eLearning • Telt mee voor KAOF en KAA • In vrijheid nascholen: - losse programma’s of abonnement - eigen keuze schriftelijk of online • Samenwerking met Optima Farma • Voordelig abonnement

Neem

toilettas

een

Als apothekersassistent wil je je blijven ontwikkelen. Je leest je vakblad, hebt je geregistreerd in het Kwaliteitsregister, gaat naar nascholingen en wisselt ervaringen uit met collega’s. Met drukte in de apotheek en misschien ook wel thuis, zoek je naar een efficiënte en toch prettige manier om na te scholen. Als het even kan zonder reistijd en wanneer het joú uitkomt. AccreDidact biedt je deze mogelijkheid.

tube

in

je

02-05-14 12:51

Nestosyl

de mond. Mondproblemen kunnen

Classic Cremé mee. De Nestosyl

ontstaan door schadelijke bacteriën.

Crème werkt plaatselijk pijn- en

Door schadelijke bacteriën te neu-

jeukverlichtend. De crème heeft

traliseren zijn ontstekingen en in-

een dekkende, verkoelende en

fecties te voorkomen. Het belang-

zwak samentrekkende werk-ing.

rijkste bestanddeel van DiaClin

Nestosyl Crème is een genees-

MondSpray, het 2QR-complex,

middel, consumentenadviesprijs

blokkeert de binding van scha-

15gr. E 5,25;

delijke bacteriën op een veilige

www.nestosyl.nl

en natuurlijke manier. Adviesverkoopprijs E 12,50 / 50 ml. Meer informatie? Ga naar www.DiaClin.nl


18-06-14 15:11

26

OPTIMA FARMA NR 06

-

VE R E N I G IN G S N IE UW S

Kwaliteitsregisters, waarom? Als apothekersassistent en/of farmaceutisch consulent

assistent behaald heeft krijgt de status kwaliteitsgere-

wil je dat patiënten de beste zorg krijgen. Dit doe je

gistreerd, dit is tot vijf jaar na de datum van het behalen

door jezelf te blijven ontwikkelen als professional en

van je diploma Apothekersassistent. Je moet voor die

je kennis, kunde en ervaring op het juiste niveau te

datum voldoen aan de gestelde eisen(werkervaring en

houden. Met een registratie bij een kwaliteitsregister

100 punten in 5 jaar) om kwaliteitsgeregistreerd te blij

maak je zichtbaar dat je aan kwaliteit voldoet en het

ven.

vak uitoefent volgende de gestelde kwaliteitseisen van de beroepsgroep.

Kwaliteitsregister Apothekersassistenten

• je kunt aan cliënten, collega’s en werkgevers laten zien dat je deskundig bent en dat je die deskundigheid op

Aanpassing status bij inschrijving KAA ( bij KABIZ) per 1 juli

peil houdt;

2014

• je krijgt (nog) beter inzicht in je bevoegdheden en bekwaamheden;

De status bij inschrijving in KAA (Kwaliteitsregister Apothekersassistenten) wordt met ingang van 1 juli 2014 ook

• je kunt aan je leidinggevende beter uitleggen welke

aangepast. Tot nu is het zo dat apothekersassistenten die

nascholing je nodig hebt om cliënten beter te kunnen

zich in het KAA registreren, meteen de status ‘kwaliteitsge-

behandelen (POP plan);

registreerd’ krijgen. Dit geldt nog tot en met 30 juni 2014.

• je kunt aan een (mogelijke) nieuwe werkgever laten

Voor de kwaliteitscriteria en verdere informatie over dit

zien wat je gedaan hebt en nog doet om je kennis en

kwaliteitsregister zie www.kabiz.nl

kunde op peil te houden

Vanaf 1 juli 2014 is de nieuwe regeling van toepassing en wordt er onderscheid gemaakt tussen diploma- en kwali-

Welke kwaliteitsregisters zijn er? Kwaliteitsregister Apothekersassistenten Openbare Farmacie

teitsgeregistreerd: 1 een apothekersassistent die langer dan vijf jaar voor inschrijving in het register haar diploma Apothekersassistent heeft behaald, krijgt de status diplomageregistreerd. De apothekersassistent kan op het moment

Aanpassing status bij inschrijving KAOF per 1 juli 2014

dat de apothekersassistent kan voldoen aan de gestelde

De status bij inschrijving in KAOF (Kwaliteitsregister Apothe-

eisen (werkervaring en 100 punten in 5 jaar) van kwali

kersassistenten Openbare Farmacie) wordt met ingang van 1

teitsgeregistreerd herregistratie aanvragen.

juli 2014 aangepast. Tot nu is het zo dat apothekersassisten-

2 een apothekersassistent die korter dan 5 jaar voor

ten die zich in het KAOF registreren, meteen de status kwa-

inschrijving in het register haar diploma Apothekers-

liteitsgeregistreerd krijgen. Dit geldt nog tot en met 30 juni

assistent behaald heeft krijgt de status kwaliteitsgeregi-

2014. Voor de kwaliteitscriteria en verdere informatie over

streerd, dit is tot vijf jaar na de datum van het behalen

dit kwaliteitsregister zie www.kaof.nl. Vanaf 1 juli 2014 is

van je diploma Apothekersassistent. Je moet voor die

de nieuwe regeling van toepassing en wordt er onderscheid

datum voldoen aan de gestelde eisen(werkervaring en

gemaakt tussen diploma- en kwaliteitsgeregistreerd:

100 punten in 5 jaar)om kwaliteitsgeregistreerd te blijven.

1 een apothekersassistent die langer dan vijf jaar voor inschrijving in het register haar diploma Apothekersas

KvFC: Kwaliteitsregister voor Farmaceutisch Consulenten

sistent heeft behaald, krijgt de status diplomageregi

Het Kwaliteitsregister voor de Farmaceutisch Consulenten

streerd. De apothekersassistent kan op het moment

is ook ondergebracht bij de KABIZ maar is pas gestart op

dat de apothekersassistent kan voldoen aan de gestelde

1 oktober 2013. De geregistreerde farmaceutisch consu-

eisen (werkervaring en 100 punten in 5 jaar) van kwali

lenten hebben dan ook tot 1 oktober 2018 de tijd om aan

teitsgeregistreerd herregistratie aanvragen.

hun werkervaring en punten te voldoen. Voor de kwali-

2 een apothekersassistent die korter dan 5 jaar voor inschrijving in het register haar diploma Apothekers-


teitscriteria en verdere informatie over dit kwaliteitsregister zie www.kabiz.nl

18-06-14 15:11

27


Apothekersassistenten zijn het visitekaartje van de apotheek!

Vaak wordt gesproken over de apotheker, maar waar blijven wij, de apothekersassistenten en de spil van de apotheek?

Colofon

Het vakblad Optima Farma is een uitgave van de beroepsvereniging Optima Farma en KNMP.

Vandaar dan ook onze slogan: “Zon-

Het maandblad bereikt apothekersassistenten,

Optima Farma is de beroepsvereniging

der apothekersassistenten geen apo-

farmaceutisch consulenten en farmaceutisch

van apothekersassistenten, farmaceu-

theek!” Word dus lid via www.optima-

managers, die werkzaam zijn bij de openbare,

tisch consulenten en farmaceutisch ma-

farma.nl. Want met een groter en breed

huisarts-, of ziekenhuisapotheek, poliklinische

nagers die, namens jullie, de spreekbuis

gedragen achterban staan we sterker!

is van deze totale beroepsgroep. Als ver-

apotheek of farmaceutische groothandel. Een persoonlijk abonnement kunt u aanvragen via het formulier op de website van Optima Farma:

eniging kunnen wij onze krachten bun-

Heb je nog vragen of twijfels, neem dan

www.optimafarma.nl. Oplage 14.500 exem-

delen waardoor we steeds meer kunnen

contact op met ons. Wij staan voor je

plaren (verstuurd naar privé-adres).

bereiken, maar ook gehoord worden.

klaar!

Organisatie noodzakelijk

Sharda Jhanjhan,

Om nog meer voor jullie te kunnen be-

bestuurslid Optima Farma

reiken hebben wij wel je stem en steun nodig. Want wij

kunnen dit niet al-

leen. Als beroepsvereniging willen we samen met jou ons sterk maken voor ons beroep! En onze stem nog meer

Agenda

laten horen en zorgen dat we herkend

23 september

en erkend worden. Dat we betrokken

Dag van de apothekersassistenten

worden bij belangrijke beslissingen die

Vierde dinsdag van september

invloed hebben op ons beroep en ons

www.optimafarma.nl

werk in de apotheek. 30 - 31 augustus

Alle neuzen dezelfde kant op

Symposium Pharmacy Technicians

Optima Farma kan ervoor zorgen dat

(tijdens FIP Congres Bangkok)

we met z’n allen één richting op

Adreswijzigingen & abonnementen Administratie KNMP Postbus 30460 2500 GL Den Haag tel. 070 373 71 41 e-mail: [email protected] Advertenties Monique Ruigrok Kevin Aniba tel. 070 373 74 07 [email protected] [email protected] Redactieadres Postbus 30460 2500 GL Den Haag tel. 070 373 73 02 fax. 070 346 49 26 [email protected] Hoofdredacteur Mariël Croon

gaan, omdat wij je taal spre spreken en je stem in de buiten buiten-

Aan dit nummer werkten mee: Frits Baltesen, Edwin Bos, Margo Briejer, Linda de Graaf, Peter Huijs, Sharda Jhanjhan, Anneke Passier, Doerine Postma.

wereld kunnen laten horen. Tezamen zorgen we ervoor dat jullie werk leuk blijft. Zo zijn wij als beroepsberoeps

Ontwerp Ton Sampiemon, TSdesign Almere

vereniging in gesprek met diverse beleidsmakers, zoals ministerie

Optima Farma

van VWS, maar ook

Voor vragen en/of opmerkingen

met de KNMP, VJA en

over je beroep of de vereniging:

Fotografie Hans Oostrum Fotografie

Optima Farma, Margo Briejer

Het volgende nummer verschijnt 19 september

beroepsverenigingen.

(ambtelijk secretaris)

ISSN 0920 -2110

Ook spreken we met

Postbus 13166, 2501 ED Den Haag

andere

T 070 373 72 15

andere

aanverwante

partijen in

de (farmaceutische)

[email protected]

gezondheidszorg.

www.optimafarma.nl


18-06-14 15:11

Salmeterol / Fluticason Elpen® NIEUW

de kracht van inhalatietherapie

Focus Care lanceert de bekende droge poeder inhalatietherapie Salmeterol / Fluticason(propionaat). Salmeterol / Fluticason Elpen® is speciaal ontwikkeld voor gebruik met de bijbehorende Elpenhaler® en is bio-equivalent aan het referentie-specialité. Het product is geregistreerd in 26 Europese landen en wordt vanaf 2009 dagelijks door patiënten gebruikt Eigenschappen Elpenhaler® • Gegarandeerd juiste dosering • Visuele verificatie door de patiënt • Robuuste constructie garandeert ongestoorde werking Salmeterol / Fluticasonpropionaat Elpen® is er in twee sterkten • 50 mcg / 250 mcg: ZI-nummer 15943909 • 50 mcg / 500 mcg: ZI-nummer 15943925 Volledig vergoed conform GVS. Vraag uw groothandel naar de mogelijkheden. Wilt u meer informatie of demonstratiemateriaal ontvangen? Neem contact op met distributeur Focus Care Pharmaceuticals B.V. 075-612 0511 / [email protected]

w w w. e l p e n h a l e r. n l

Salmeterol / Fluticason Elpen ® verkorte productinformatie zie elders in deze uitgave

PW 9 6 pagina Optima Farma3.indd 6 20141kopie.indd 28

21-02-14 15:03 03-02-14 15:11 10:50 18-06-14

'Laat je leven niet bepalen door COPD'

Recommend Documents