Business case informatievoorziening voor invoering Antibiotics Stewardship met Promus © MagnaView 2014, voor intern gebruik binnen A-teams Versie 28 mei 2014 Promus Promus1 van MagnaView is een applicatie die ziekenhuizen ondersteunt bij het vormgeven van het Antibiotics Stewardship. Promus is onderdeel van de Impera Suite, die naast Promus bestaat uit Microlab voor lab management en Isola t.b.v. infectiepreventie. Promus -
-
Draagt ertoe bij dat Raden van Bestuur van ziekenhuizen aan de Inspectie zichtbaar kunnen maken dat het Antibiotics Stewardship is ingevoerd Draagt ertoe bij dat ziekenhuizen voldoen aan landelijke normen op het gebied van Antibiotics Stewardship, waar de Inspectie op toets. Zorgt ervoor dat de leden van het A-team minimaal belast zijn met informatietaken, en zich maximaal kunnen richten op patiëntenzorg en op verbetering van antibioticagebruik Zorgt voor informatie die de clinicus aanspreekt omdat zorg voor de individuele patiënt centraal staat Verlaagt de totale kosten die voor Antibiotics Stewardship gemaakt worden Helpt de baten van Antibiotics Stewardship te realiseren Zorgt dat de ICT-organisatie van het ziekenhuis de ondersteuning van het Antibiotics Stewardship op de gestelde eenvoudig realiseert, met behoud van betrokkenheid vanuit verantwoordelijkheid voor zaken als security Wordt aangeboden door een leverancier met aantoonbare ervaring met zorg en landelijke ontwikkelingen op het gebied van de zorg.
Invoering verplicht per 1 januari 2014 Resistentie De toenemende resistentie van micro-organismen voor antibiotica is een steeds groter probleem aan het worden, zeker omdat de snelheid waarmee nieuwe antibiotica worden ontwikkeld in de farmaceutische industrie drastisch is afgenomen. Er is dan ook mondiaal (WHO), Europees (EC) en nationaal beleid (VWS, Landbouw, Inspectie, SWAB) om zorgvuldig om te gaan met het gebruik van antibiotica. In ziekenhuizen wordt daarbij een centrale rol gegeven aan Antibiotics (AB) Stewardship, “an ongoing effort to optimize antimicrobial use hospitalized patients in order to improve patient outcome, ensure cost-effective therapy and reduce adverse sequelea of antimicrobial use (including antimicrobial resistance)”.
1
Promus is latijn voor Steward.
1
Het AB Stewardship wordt doorgaans ingericht met een multidisciplinair ‘A’-team dat verschillende taken heeft. SWAB noemt bijvoorbeeld ontwikkeling van richtlijnen, advies, educatie als taken voor het A-team. Nederland Het Antibiotics Stewardship diende per 1 januari 2014 ingevoerd te zijn in alle ziekenhuizen in Nederland in de vorm van een functionerend A-team. SWAB heeft dit geadviseerd, en de Inspectie heeft dit overgenomen. Onderdeel van het AntiBiotics Stewardship is dat Raden van Bestuur van ziekenhuizen voorzien in het budget: dat verlangt met het overnemen van het advies van SWAB ook de Inspectie. Landelijke normen en indicatoren Ten behoeve van het AB Stewardship moet veel externe informatie bijgehouden worden (richtlijnen, indicatoren, normwaarden, landelijke resistentie-ontwikkeling Nethmap, BRMO-informatie landelijke werkgroep infectiepreventie). Daarnaast moet deze informatie verwerkt worden in eigen systemen om te komen tot berekeningen van waarden van indicatoren, normwaarden, bruikbare richtlijnen, etc. op basis van data uit eigen systemen. Als ziekenhuizen dit elk apart doen, kost dat tijd en budget. MagnaView, aanbieder van Promus, heeft veel ervaring met het ontwikkelen van systemen waarin externe informatie verwerkt moet worden. MagnaView werkt bijvoorbeeld op het gebied van de klinische pathologie samen met de landelijke Stichting Palga. 39 van de 56 pathologische laboratoria in Nederland werken met de applicatie Pathos. MagnaView levert die aan de laboratoria; over de inhoudelijke ontwikkeling wordt steeds afgestemd met Stichting Palga in een gezamenlijke werkgroep. Stichting Palga verschaft informatie over bijv. complexe zgn. protocollen die door de beroepsorganisatie NVVP ontwikkeld worden (vergelijkbaar met AB-richtlijnen). MagnaView implementeert die, en op deze wijze komt actuele functionaliteit steeds snel bij alle gebruikers terecht. Een voordeel is dat Pathos hierdoor ook kosteneffectief is. Voor een ziekenhuis dat een eigen applicatie zou ontwikkelen, liggen de kosten 5 - 10 maal hoger, nog afgezien van het feit dat softwareontwikkeling geen core business is van ziekenhuizen. Dit model wordt ook voor Promus toegepast. MagnaView onderhoudt contact met landelijke organisaties als SWAB, en waar nodig met de Inspectie, verzamelt informatie, en verwerkt die in Promus. Taken van het A-team Het AB Stewardship bestaat uit medisch handelen (consult, waar nodig bed-side), educatie, voor een deel uit procesbewaking (overleg A-team), en voor een significant deel uit ‘informatie’-taken. Informatietaken zijn: 1. Operationeel: Informatie (alerts) t.b.v. dagelijkse AB-operatie a. Informatie t.b.v. mogelijke (bed-side) consults door A-team, IV/oraal switches, etc. 2. Operationeel: Start-Switch-Stop a. Ondersteuning van clinici op het moment dat wordt besloten over het startenswitchen-stoppen met antibiotica. 3. Tactisch: Surveillance en communicatie met clinici daarover 2
a. Verzamelen en bijhouden van informatie zoals geadviseerd door SWAB en anderen over indicatoren en normwaarden b. Bewaking van antibioticagebruik in combinatie met resistentie-ontwikkeling c. Bewaking antibiotica in combinatie met landelijke richtlijnen d. Vergelijken van landelijke informatie over resistentie-ontwikkeling met lokale informatie e. Informatie t.b.v. Point Prevalance studies. 4. Tactisch: Richtlijnen a. Verzamelen en bijhouden van informatie over landelijke richtlijnen voor AB (SWAB, Inspectie). b. Verwerken daarvan in lokale AB-richtlijnen, inclusief het bijhouden van lijst van reserve-middelen. 5. Strategisch: Rapportage a. Rapportage aan eigen Raad van Bestuur b. Informatieverstrekking ten behoeve van landelijke systemen Ad 2. Het gebruik van informatie t.b.v. voorschrijven van Antibiotica is ‘pro memorie’. Er is onderzoek gedaan naar het inzetten van clinical decision support bij IV-oraal switching, en er is tenminste één werkend Belgisch systeem dat op een ICU wordt gebruikt voor onder andere AB, maar dergelijke systemen lijken op de korte termijn nog niet breed ingevoerd te zullen worden. De andere informatie-taken zijn meteen bij invoering van het A-team relevant geworden, d.w.z. per 1 januari 2014. Als klinische informatie onderdeel gemaakt kan worden van de systemen, schept dat de mogelijkheid om een paramedic met het systeem te laten werken. Daarbij kan bijvoorbeeld gedacht worden aan eenvoudige regels in het systeem die onderscheid aanbrengen in lijsten van patiënten. In tenminste één ziekenhuis is positieve ervaring opgedaan met een AB Stewardess, een nurse-practitioner die voorbereidend werk voor het A-team doet dat anders door de leden van het A-team uitgevoerd zou moeten worden. Het is aan ziekenhuizen om de keuze te maken op welke wijze het AB Stewardship wordt ingevoerd; Promus maakt het in ieder geval mogelijk om verschillende modellen te kiezen. Promus is zodanig ingericht dat per ziekenhuis rollen toegedeeld kunnen worden. Dat is temeer wenselijk daar de rol van de internist-infectioloog niet in elk ziekenhuis ingevuld kan en zal worden, en, omdat de rolverdeling tussen apotheek en microbioloog zal verschillen. In Promus kan worden ingesteld welke gebruikers over welke informatie beschikken. Informatie voor clinici: patiëntenzorg centraal Experts op het gebied van Antibiotics Stewardship geven aan dat het van groot belang is dat bij communicatie tussen enerzijds degene die uiteindelijk beslissingen neemt over het gebruik van antibiotica, de clinicus, en anderzijds het A-team, de zorg voor individuele patiënten centraal staat. De zorg voor individuele patiënten, vandaag, is wat artsen drijft. Het beter gebruiken van antibiotica in algemene zin of het verminderen van kosten heeft pas in de toekomst effect, en is daarom minder zichtbaar. Om die reden presenteert Promus informatie op een wijze waarin de individuele patiënt altijd centraal staat. Bijvoorbeeld, IV-oraal switching kan gepresenteerd worden vanuit het algemene principe om minder antibiotica te gebruiken. Beter is een beschrijving in termen van de patiënt: 3
onder gelijkblijvende kans op genezing van de patiënt, c.q. het verdwijnen van de infectie, vervalt bij switching het ongemak van een infuus voor de patiënt en/of wordt het verblijf van de patiënt verkort. Verlaging van kosten Van Raden van Bestuur wordt verwacht dat zij budget vrijmaken voor A-teams. De uitdaging is daarbij om het Antibiotics Stewardship zo in te vullen dat kosten laag worden gehouden, en de terugverdientijd kort is. Dat is zeker in tijden van budgettaire krapte van belang. Het Antibiotics Stewardship omvat een groot aantal informatietaken. Hoe efficiënter die zijn ingevuld, hoe lager de personele kosten zijn. Schattingen voor informatietaken variëren, maar zonder echte applicatie liggen de schattingen van de ziekenhuizen zelf op half-time ondersteuning voor data-verzameling, en enkele tienden fte’s van leden van het A-team. Voor de betrokken microbiologen, infectiologen en apothekers is daarbij van belang dat zij een instrument in handen hebben waarmee ze hun taken kunnen uitvoeren op het gebied van educatie, surveillance en consulting, en zich kunnen richten op patiëntenzorg. De tijd die zij steken in het verwerken van data tot bruikbare informatie moet daarbij geminimaliseerd worden. Voor het goed uitvoeren van het AB Stewardship is daarom een kosteneffectieve applicatie noodzakelijk die het A-team ondersteunt. Promus is juist daarop gericht. Promus werkt met data uit onder andere het laboratoriuminformatiesysteem van het microbiologisch lab en uit het ziekenhuisapotheeksysteem. Promus heeft enerzijds ingebouwde ‘intelligentie’ om deze gegevens te verwerken, en staat anderzijds de gebruiker toe om op heel eenvoudige manier zelf taken uit te voeren. In Promus worden bovendien landelijke normen en indicatoren ingebouwd zodat het A-team ook daarmee kan werken zonder daar tijd in te investeren. Omdat Promus breed inzetbaar is, in elk ziekenhuis, kunnen de kosten van Promus beperkt gehouden worden in relatie tot bijvoorbeeld systemen die op de internationale markt worden aangeboden. Gebruiksvriendelijkheid Promus is een ‘mouse-click-only’ applicatie die snel en intuïtief werkt. Promus werkt web-based, in vrijwel elke browser, op elk device. Gezien de hoeveelheid informatie die van belang is voor het Antibiotics Stewardship, leent Promus zich het best voor een PC, laptop of tablet. Door de mogelijkheid om Promus op een tablet te gebruiken, is het eenvoudig voor leden van het A-Team om Promus naar de kliniek mee te nemen en te gebruiken voor overleg over patiënten met clinici. Verhogen van baten Er zijn verschillende onderzoeken gedaan naar de baten van AB Stewardship. AB Stewardship leidt in zijn algemeenheid tot verbeteringen in resistentie-ontwikkeling, wat op lange termijn van groot belang is: beter antibiotica-beleid leidt tot lagere resistentie. Vanuit dit perspectief is AB Stewardship een ‘must have’ op het gebied van patiëntveiligheid en patiëntzorg. AB Stewardship draagt bij aan het voorkómen van hoge kosten als gevolg van uitbraken. De kosten bij de Maasstad-uitbraak, bijvoorbeeld, worden geschat op 10 miljoen Euro. Andere bronnen geven aan dat in Nederland zo’n 6-7% van de ziekenhuisopnames leidt tot een ongewilde bacteriële infectie, en dat die resulteert in gemiddeld 4 extra opnamedagen. Per jaar kost 4
dat de ziekenhuizen naar schatting 300 miljoen euro. Voor één ziekenhuis bedragen de kosten dan tenminste 3 miljoen euro per jaar. Een internationale studie naar AB Stewardship schat de kosten van resistente micro-organismen op $20.000 per patiënt die daarmee besmet raakt. Dergelijke bedragen zij niet direct over te brengen naar de Nederlandse context, maar als rekening gehouden wordt met extra ligdagen en personele inspanning, zullen de kosten tenminste duizenden euro’s bedragen. Investeringen in AB Stewardship kunnen dan ook gezien worden als een bijdrage in de ‘verzekeringskosten’ tegen dergelijke risico’s. Internationale studies naar AB Stewardship vermelden korte-termijn besparingen van tonnen per ziekenhuis op jaarbasis. Omdat in Nederland het AB-gebruik lager ligt dan in andere landen, zijn dergelijke bedragen niet direct van toepassing op de Nederlandse situaties, en moet eerder gedacht worden aan bedragen onder € 50.000 – € 150.000 per jaar. Een recente studie in een Nederlands ziekenhuis komt met bedragen rond € 300 per bed per jaar (€ 50.000 voor een ziekenhuis met 150 bedden). Onderdeel daarvan is overigens het terugdringen van het aantal ligdagen. Bij 500 bedden liggen kort-termijn besparingen dan al op € 150.000. Ontlasten ICT-organisatie Promus is een applicatie waarmee de gebruiker diverse informatietaken kan uitvoeren. Het gaat daarbij slechts voor een klein deel om taken die met al beschikbare reportingtools, zoals Business Objects of Cognos, uitgevoerd kunnen worden. De complexiteit zit namelijk in de tactische en operationele informatietaken. Om deze taken uit kunnen voeren, dient externe informatie verwerkt te worden en dienen verschillende informatiebronnen op de juiste manier gekoppeld te worden. Vanwege deze complexiteit zullen ziekenhuizen en hun ICT-afdelingen een AB Stewardship applicatie van externe leveranciers moeten betrekken die zich daarin specialiseren. Promus is zodanig opgezet dat er minimale beheerslast is voor de eigen ICT-organisatie. Met de ICT-organisatie vindt afstemming plaats ten aanzien van ICT-criteria als security; Promus wordt zo ingericht dat aangesloten wordt op de wijze van beveiliging die wordt toegepast. Ervaring leverancier
MagnaView is gespecialiseerd in het ontwikkelen van marktbrede applicaties. Daarvoor onderhouden wij nauwe contacten met onze klanten en beroepsverenigingen. Daarnaast verzamelen wij informatie over de ontwikkelingen in de branche om onze applicaties daarbij aan te laten sluiten. Onze applicaties blijven continu in ontwikkeling waardoor ook toekomstige rapportagevragen gegarandeerd zijn. Wij streven ernaar om minimaal twee keer per jaar een nieuwe versie uit te brengen. Elke versie bevat nieuwe functionaliteiten en rapportages die aansluiten bij de wensen van de gebruikers. Dit zorgt ervoor dat er geen nieuwe kosten gemaakt worden op het moment dat er nieuwe rapportagevragen zijn. Daarnaast weten klanten van te voren welke investering nodig zal zijn. Om applicaties eenvoudig en tegen beperkte kosten onderhoudbaar te houden, worden die functies toegevoegd die voor alle ziekenhuizen relevant zijn. Onze ervaring laat zien dat het mogelijk is hiermee te voorzien in de informatiebehoefte van ziekenhuizen. Eventueel is maatwerk voor individuele ziekenhuizen mogelijk, maar onze andere applicaties laten zien dat dit in de praktijk bijna niet nodig is: applicaties zijn zodanig flexibel dat vrijwel alle vragen beantwoord kunnen worden.
5
Referenties
MagnaView heeft ruime ervaring met het ontwikkelen van applicaties. Wij ontwikkelen specifieke analyseapplicaties voor verschillende branches zoals onderwijs en gezondheidszorg. Pathos is een voorbeeld van een applicatie voor de pathologie. Pathos is de rapportagetool voor het U-DPS die op dit moment door 39 pathologie laboratoria wordt gebruikt. Enkele ziekenhuizen die onze applicaties gebruiken: -
Maxima Medisch Centrum (klinische chemie)
-
Jeroen Bosch ziekenhuis (pathologie)
-
Tergooiziekenhuizen (pathologie & medische microbiologie & antibiotics stewardship)
-
Sint Franciscus ziekenhuis (pathologie & medische microbiologie)
-
Atrium ziekenhuis (pathologie)
6
Voordelen van Promus per rol A-team zelf
-
Ondersteuning bij het grote aantal informatietaken dat uitgevoerd moet worden door het A-team Focus door het snel kunnen vinden van afdelingen en patiënten waar aandacht van het A-team nodig is Beperkte tijdsbesteding door het A-team vanwege eenvoudige en gebruiksvriendelijke opzet Inhoudelijk steeds up-to-date met meest recente informatie van bijv. SWAB Flexibiliteit in onderlinge rolverdeling tussen medici, paramedics en kwaliteitsfunctionarissen, en flexibiliteit in rolverdeling tussen microbioloog, apotheker en infectioloog.
Raad van Bestuur
-
Sluit aan bij actuele eisen die gesteld worden aan ziekenhuizen op het gebied van antibioticabeleid Inrichting van AB Stewardship in lijn met eisen van Inspectie Ondersteunt aantoonbare invoering van het AB Stewardship Verlaagt kosten, optimaliseert baten
ICT-afdeling
-
Kosteneffectieve invulling van de verantwoordelijkheid van ICT op het gebied van AB Stewardship Turn-key. Geen eigen ontwikkeling nodig Op basis van technische opzet die bewezen functioneert in ziekenhuis-infrastructuren
Kwaliteitsfunctionaris
-
Geen eigen tijd nodig om de snelle ontwikkelingen op het gebied van AB Stewardship bij te houden, en die te verwerken tot functionele eisen voor ICT Eenvoudig rapporteren aan de RvB Ontwikkeld door aanbieder die bekend is met de manier waarop medische professionals samenwerken met kwaliteitsfunctionarissen binnen ziekenhuizen, met landelijke samenwerking van professionals
7
Screenshots Promus
-
-
Data uit het microbiologische labsysteem en het voorschrijfsysteem/zais is bij elkaar gebracht. Data wordt dagelijks ververst. Daarmee is actuele data beschikbaar plus enkele jaren aan historische data. Links kiest de gebruiker een functie. Hieronder is dagelijkse surveillance functie gekozen.
Rechts kan de gebruiker filters instellen die keuzes maken uit de data. Daarbij kan de gebruiker ook kiezen om patiënten wel/niet te zien die langer dan 3 dagen een intraveneus antibioticum hebben gekregen, langer dan 8 dagen antibiotica, etc. 8
-
Tegelijk zijn alle relevante attributen uit de data beschikbaar en kan de gebruiker daarmee zelf met een paar muisklikken elk filter toevoegen die relevant is.
9
-
Als de gebruiker op een patiënt klikt, wordt detailinformatie getoond. De gebruiker krijgt een overzicht van alle antibiotica die worden gebruikt en alle microbiologische tests die zijn gedaan, met informatie over gevonden resistentie. De gebruiker kan selecties maken, bijvoorbeeld van gevonden micro-organismen.
10
-
Promus biedt informatie over het gebruik van antibiotica. Hieronder wordt bijvoorbeeld getoond voor één afdeling, per behandeld arts, voor de afgelopen 7 dagen, of kuren binnen 8 dagen zijn uitgevoerd.
-
Links onderaan is te zien dat deze, door de gebruiker ingerichte analyse, bewaard wordt als Favoriet, onder een naam die de gebruiker heeft gekozen. Op deze wijze blijven instellingen bewaard. Favorieten kunnen ingezet worden voor Punt Prevalentie Studies – de verzameling patiënten ‘nu’ wordt vastgelegd, en kan later weer opgeroepen worden. Daarnaast lenen Favorieten zich om thematisch te werken: bedside consults bij alle patiënten is doorgaans niet doenbaar, maar gekozen kan bijvoorbeeld worden om twee weken lang alle patiënten te volgen die ciproflaxine krijgen. Favorieten kunnen gedeeld worden met het hele A-Team, en dragen ertoe bij dat er continuïteit is in het werk van het A-Team, ook als de betrokkenheid in de tijd verandert.
-
11
