nr 6 - 2 april 2015
Burgemeester Paul Depla wil buiten geijkte paden treden Honderd dagen is Paul Depla nu burgemeester van Breda. Tijd om te vragen hoe hij aankijkt tegen het burgerschap in een wijk als de Haagse Beemden. In ons gesprek grijpt hij terug op de profielschets: de gemeenteraad wil een burgemeester die bereid is buiten de geijkte paden te treden. Wat betekent dat?
Wim Schul
Haagse Beemden. De nieuwe burgemeester is opgevallen dat iedereen er zo dicht bij de natuur woont. Maar
initiatieven, zoals van jongeren en van de voetbalvereniging BSV Boeimeer, om brede activiteiten mogelijk te maken. Hoe ziet hij dan de behoudende krachten die in die veertig jaar ook zijn ontstaan? “Ik heb gezegd dat ik buiten de bestaande paden wil treden. Maar wat er gegroeid is, is ook belangrijk. Bij zulke initiatieven
De burgemeester vindt activiteit van wijkbewoners niet alleen belangrijk vanwege de decentralisaties in de zorg, arbeid en inkomen. “Er zijn mondiale processen, waardoor heel breed het gevoel van anonimiteit is ontstaan. Er is nu een hang naar nabijheid en herkenbaarheid. Daarbij spelen buurten en wijken een rol, net zoals kleinere initiatieven. Als er nu veranderingen in de wijk zijn of voorzieningen worden getroffen, dan moet het gevoel ontstaan: ‘dit zijn onze keuzes’.” Intussen zijn voorzieningen zoals de buurthuizen onder het vorige college gekortwiekt. “Inderdaad heeft het gevolgen als de overheid een stapje terugdoet. Maar dit college is daarvoor op zoek naar nieuwe wegen, zoals de burgerbegroting.” In een burgerbegroting kunnen wijken eigen prioriteiten aangeven en de wijk Princenhage en het dorp Prinsenbeek zijn daar enthousiast in meegegaan. Volgens het college omdat zij bereid zijn mee te denken en sterk genoeg zijn georganiseerd.
Dicht bij de natuur Hiermee komt het gesprek op de
•
Burgemeester Depla: “HBNieuws laat zien wat er allemaal kan gebeuren”
Foto: Dries Blok tegelijkertijd vergelijkt hij de wijk met andere wijken die in de jaren zeventig zijn ontstaan en nog niet de ‘historische kleur’ hebben van de oudere wijken. Hij is bij zijn werkbezoeken vooral getroffen door nieuwe
bestaat altijd het risico te ver voor de troepen uit te lopen. Er zijn in de wijk voorzieningen en verenigingen, nieuwe initiatieven en tradities, zoals de Haagse Beemden Loop. Ook een blad als HBNieuws, door gedreven
vrijwilligers, speelt een rol door te laten zien wat er allemaal kan gebeuren. Het college zet wel degelijk in op verbreding van de betrokkenheid van burgers. Zo’n wijkplan is geen speeltje van de politiek. Iets opzetten is één ding, daar iets duurzaams van maken is de opgave.”
•
Het Haagse Beemden Nieuws wordt uitgegeven door de Stichting Haagse Beemden Nieuws en wordt tweewekelijks gratis huis aan huis bezorgd. Oplage: 11.500 exemplaren.
• • • •
Dagelijks bestuur: Jan Krijgsman (penningmeester), Dries Brok (secretaris), Ted Oomen (voorzitter). HBN secretariaat: Dries Brok. E-mail:
[email protected]. Hoofdredacteur: Jille Zuidema. Redactie/eindredactie: Jille Zuidema (coördinatie), Karin Dijkstra, Jeroen Haaima, Nico Koevoets, Joella Raaijmakers, Wim Schul, Joke Touw, Anja Wierckx-Staps, Chris Schoonens, Nelleke van der Zee. Youtuberedactie: Bert van Gerven http://www.youtube.nl/wijkkranthb
•
Fotografie: Dries Brok, Nico Koevoets, Chris Schoonens, Anja Wierckx-Staps, Piet van Gerven, Jille Zuidema.
• • • •
Archief, aquarellen: William van der Zanden. Opmaak: Lex Heijtveldt (nabewerking foto‘s). Janneke ‘t Hart (opmaak) Ondersteuning: Els Vermeeren, William van der Zanden Drukwerk/Acquisitie: Em. de Jong BV, Baarle-Nassau. Postbus 8, 5110 AA Baarle-Nassau Tel. 013-5075534, fax 013-5078929
• • •
Verspreiding: Axender Roosendaal. Bezorgklachten: Per e-mail naar:
[email protected] (graag naam, adres, postcode en tel.nr vermelden!). De krant is ook af te halen op de volgende punten: Apotheek de Waag, Bibliotheek Haagse Beemden, Brasserie ’t Archief, BSV Boeimeer, Kapper Alissandro, Poppelaars Tuincentrum, SCC de Beemdentil, Sportcafé De Ganzerik, Texashoeve, Zorgcentrum Heksenwiel en te lezen op: www.hbnieuws.nl
KOPIJ voor krant nr. 14 van 3 septemberr 2015 uiterlijk inleveren maandag 24 augustus 2015 op de volgende adressen : Advertenties (geen zoekertjes): Jan Roks, Tel 06-10038650 e-mail:
[email protected] t.a.v Jan Roks of via www.uitgeverijemdejong.nl Zoekertjes ‘Zoekertjes‘ kunt u online opgeven via www.uitgeverijemdejong.nl. Klik op aanleveren en kies vervolgens voor zoekertjes. U kunt dan uw zoekertje opgeven voor zowel het Haagse Beemden Nieuws als voor andere Weekbladen uit de regio. Betaling geschiedt per automatische incasso.
• • •
Redactie: e-mail:
[email protected] Uw geschreven bericht graag inleveren in Word per e-mail. Aangeleverde digitale foto’s minimaal 4 megapixels. De redactie is niet verantwoordelijk voor de inhoud van uw bijdrage. Indien noodzakelijk kan de tekst worden ingekort. Tenzij anders aangegeven is het geheel of gedeeltelijk overnemen van teksten uit HBNieuws met bronvermelding toegestaan
VERSCHIJNINGSDATA 2015 deadline verschijnings datum 14 15 16
24-aug-2015 7-sep-2015 21-sep-2015
3-sep-2015 17-sep-2015 1-okt-2015
HoTsPoT
Marktleider in Uitvaarten Wanneer kan de achteruitgang van winkelcentrum Heksenwiel niet meer gestopt worden? Is de sluiting van boekhandel Hollaers & Van Kemenade zo’n moment? Natuurlijk speelt de crisis mee, internet, een gemeente die de binnenstad voorop stelt en een wijkraad die zich vastbijt in de komst van een discounter. Maar vooral is daar een vastgoedeigenaar die geen enkele verantwoordelijkheid op zich neemt: uitvaartondernemer DELA. Dan maakt het niet uit of het nu gaat om de vaste huurtermijn van vijf jaar, de onbespreekbare twintig jaar geleden vastgestelde huur - die zelfs niet kan worden aangepast aan die van latere huurders - om wensen om het huuroppervlak te verkleinen, of de rücksichtslos doorgevoerde huurverhoging. Hebben we te maken met een gezonde werking van de vrije markt? Nee, want dan worden de huren aangepast aan de reële kasstromen. Stijgt bij DELA het water tot de lippen? Het jaarverslag
2014 toont een solvabiliteit, dus een weerstandsvermogen, van maar liefst zes keer het voorgeschreven minimum en toont geen serieuze voorziening, laat staan afwaardering op vastgoed. De directie focust op kostenbesparing en de verschuiving van winkels naar woonhuizen. Dit is dus beleid. Het motto ‘Voor elkaar’ geldt niet naar winkeliers en wijkbewoners. Bij een bespreking op 9 februari van het rapport ‘Boodschappenstructuur’ beweert de vertegenwoordiger van DELA: “Het wijkcentrum moet niet alleen de economische spil zijn maar ook de sociaal maatschappelijke ontmoetingsplek”. En twee maanden later bij de Raadscommissie Maatschappij: “Heksenwiel blijft overeind voor niet-dagelijkse boodschappen (…) DELA vastgoed wil met elke serieuze kandidaat passende afspraken maken”. Jaarverslag en harde feiten wijzen echter een heel andere kant op. Toen
de
pionierende
winkeliers
hier kwamen zou Heksenwiel, na het stadscentrum en Hoge Vucht, het derde winkelcentrum van de stad worden: breed, aantrekkelijk, volledig. Hoe staat het er nu voor? Speelgoed voor kinderen, sportartikelen voor de jeugd kopen? Of voor de volgende generatie: herenkleding, schoenen, nieuw horloge, PC, fototoestel? Een gezin vormen of alleen gaan wonen en dan zoeken naar een inrichting, stofzuiger, audio en TV? En nu verdwijnt de boekhandel, horend bij de besten van het land. Deze verslechtering van het leefklimaat treft alle wijkbewoners. Met een marktaandeel van 18% horen daarbij ook ruim 4.000 mensen die aangesloten zijn bij DELA. Bewoners van onze wijk zijn niet alleen kopers en bezoekers, maar ook initiatiefvol, ondernemend en kunnen iets starten met een steuntje in de rug. Waarom zou het begin van een omslag niet van wijkbewoners kunnen komen?
•
OSHB organiseert zomervakantie activiteiten voor de jeugd Op 18, 19 en 20 augustus en een week later op 25, 26 en 27 augustus organiseert OSHB verschillende zomervakantie activiteiten voor de jeugd in de Haagse Beemden. Zoals een groot sporttoernooi, een voetbaltoernooi en verschillende sport- en spelactiviteiten.
Zomerconcert muziekvereniging Fidelis Na het grote succes van hun promsconcert ‘Feel the Music’ in maart en het overweldigende optreden in mei op het Spanjaardsgat Festival, zal muziekvereniging Fidelis op zondag 12 juli een zomerconcert geven bij Woon- en Zorgcentrum Heksenwiel, Heksenwiellaan 2 te Breda. Aanvang om 13.00 uur, zaal open vanaf 12.30 uur. Muziekvereniging Fidelis zal een gevarieerd programma met vrolijke en herkenbare nummers brengen. Bij enkele nummers zal ook worden gezongen. De entree is € 2,50 p.p. Iedereen is van harte welkom! Info:
[email protected]
•
De locaties zijn het Cruijff Court in Kesteren, het Moerenveld bij de Kantenbeemd, NAC Playground in Overkroeten, ‘de kuil’ aan de Moeraszegge in De Kroeten en het plein voor winkelcentrum Heksenwiel. Alle activiteiten beginnen om 13.00 uur en duren tot 15.00 uur. Deelname
is gratis. Bij 1 of 2 keer meedoen ontvangt de deelnemer een leuke attentie, bij 3 of 4 keer een leuke prijs en bij 5 of 6 keer een leuk cadeau. Aanmelden kan via activiteitenoshb@ gmail.com. Kijk voor het overzicht op www.oshb.nl.
•
Brabant Water adviseert vakantiegangers
Zet bij thuiskomst kraan één minuut open De vakantieperiode staat weer voor de deur. Tijdens de zomervakantie staat het water in de leidingen in huis soms wekenlang stil. Dit kan de smaak en geur van het water negatief beïnvloeden. Daarom adviseert drinkwaterbedrijf Brabant Water iedereen om direct na thuiskomst de kraan minstens één minuut open te zetten. De douchekop, gevelkraan en de tuinslang mogen daarbij ook niet vergeten worden.
Kans op aanwezigheid legionellabacterie
temperatuur in huis oploopt tot boven de 25 graden. Het drinken van water vormt hierbij geen risico, maar besmetting kan wel plaatsvinden door het inademen van waternevel met de bacterie. Via de douche bijvoorbeeld. Daarom is het belangrijk te voorkomen dat het water vernevelt tijdens het doorspoelen. Het advies van het drinkwaterbedrijf: houd de sproeikop van de douche onder water in een emmer of haal het sproeistuk van de kraan.
Brabant Water geeft zomertips
Het drinkwaterbedrijf waarschuwt voor de kans op aanwezigheid van de legionellabacterie, die de veteranenziekte kan veroorzaken. Deze kans neemt toe als de
Brabant Water geeft haar klanten via www.brabantwater.nl/zomertips en via sociale media meer tips over veilig en bewust watergebruik tijdens de zomerperiode.
VakantieBieb - dé leesapp voor jong en oud deze zomer
Runners World en Computer Totaal. Vijf praktische taalgidsjes maken het aanbod compleet.
Vanaf 1 juli is de VakantieBieb volledig beschikbaar: een app met leespakket bestaande uit romans, thrillers, jeugdboeken, taalgidsen en tijdschriften voor de zomer. Een maand geleden ging de VakantieBieb al open speciaal voor basisscholen en liefhebbers van het spannende boek.
•
Lezen zonder internet
De app is gratis te downloaden op een tablet of smartphone via de App Store of Google Play Store. De geselecteerde boeken komen in de boekenkast in de app te staan. Na het downloaden is voor het lezen van de e-books geen internetverbinding meer nodig. Ideaal dus voor de vakantie. Kinderen en volwassenen met dyslexie kunnen een deel (ePub-versie) van de e-books in een aangepast lettertype lezen.
Gek is dat eigenlijk, dat er eerst iets ongewoons moet gebeuren voordat je in de gaten krijgt dat je vaak met een oordeel klaar staat, zonder te weten of dat terecht is. Er gebeurt iets – bijvoorbeeld opeens ’s avonds vuurwerk aan de Asterdplas – en je denkt meteen: “waarom moeten die jongeren nou weer zoveel lawaai maken” of “kunnen ze zich niet een beetje gedragen.” En je bent geïrriteerd of boos op een stel denkbeeldige hangjongeren of ander lastig volk. Maar klopt dat ook? Je hebt geen idee wat er gebeurd is en wie dat vuurwerk heeft afgestoken, laat staan waarom. Het oordeel ligt eigenlijk al klaar, voordat er überhaupt iets is gebeurd. Maar dit keer wist ik dat er ’s avonds vuurwerk zou worden ontstoken en ook waarom. En toen dat vuurwerk ’s avonds afging, voelde ik me opeens beschaamd om al die snelle oordelen. Oordelen zonder te weten wie, wat en waarom, maar wel een negatief oordeel. Wat was het geval? Een jonge gast van 29 jaar was voor de trein gesprongen, volledig onverwacht, zijn familie en vrienden verbijsterd achterlatend, vol vragen, vol verdriet en schuldgevoel. En wat doen die vrienden van hem? Ze zoeken elkaar op, gaan met z’n allen naar de uitvaart, praten met elkaar èn laten bij de Asterd een heleboel blauwe en witte ballonnen op – dat waren zijn kleuren – en ’s avonds vuurwerk, speciaal daarvoor uit België gehaald. En zo proberen ze met elkaar een weg te vinden door het verdriet, de vragen, de vertwijfeling en dat vreselijke schuldgevoel van misschien iets niet gedaan te hebben. En is dat niet het beste wat je op zo’n moment kunt doen? Met elkaar proberen iets onmogelijks rond te krijgen: het verdriet en onbegrip om de zelfmoord van een leuke, levendige gast? Wat een fantastisch stel vrienden dat zoiets doet, zomaar spontaan! Niet eindeloos nadenkt, maar het gewoon doet. Daarom, als er binnenkort weer eens onverwacht vuurwerk bij de Asterd wordt afgestoken, heb ik geen snel oordeel meer, maar zal ik denken aan die ene jongen, of een ander en even stil blijven staan met een beetje meer compassie voor de onverwachte dingen om mij heen en weten dat er veel mensen zijn– jong en oud– die zo met elkaar proberen dit leven draaglijk te maken. Ze verdienen alle lof.
•
Wim Klein
Kiek in de Wijk
Tot nu toe zijn er al 345.00.000 jeugdboeken en 325.000 spannende boeken gedownload. In totaal meldden zich al 100.000 nieuwe lezers aan. De VakantieBieb is gratis te downloaden via de App Store of Google Play Store en is t/m 31 augustus 2015 open.
Titels uit aanbod
De VakantieBieb heeft ook nu weer grappige, avontuurlijke en spannende boeken voor jong én oud. Kinderen in de leeftijd van 6-9 jaar kunnen bijvoorbeeld Dolfje Weerwolfje lezen van Paul van Loon of Botel Bibalo, een spetterend begin van Vivian den Hollander. Voor kinderen tussen 9 – 12 jaar is er o.a. Mees Kees op de planken van Mirjam Oldenhave of De grijze jager, de ruïnes van Gorlan van John Flanagan. Ook voor jongeren ouder dan 12 jaar staan leuke boeken klaar. Volwassenen kunnen o.a. de prachtige nieuwe roman Dertig dagen van Annelies Verbeke, De aanslag van David Baldacci, Vader en dochter van Hendrickje Spoor en het aangrijpende boek Birk van Jaap Robben lezen. De complete titellijst staat op www.vakantiebieb.nl. Naast boeken zijn er ook tijdschriften toegevoegd waaronder het zomernummer van Vrij Nederland,
•
Boerderij aan de Rietdijk, waar het eeuwenoude beroep van rietdekker wordt uitgeoefend.
Foto: William v.d. Zanden
Broodje Aap… Iedere keer nemen wij oude volkswijsheden of gezegdes onder de loep. Samen met maatschappelijk werker Errol kijken we naar het gezegde: ‘Als het kalf verdronken is, dempt men de put’. Vaak gebeuren er zaken waarvan men achteraf denkt: ”dat hadden we kunnen voorkomen als…” Het kan zowel door een organisatie/instelling of door een persoon gebeuren.
Nelleke
#openclubsbreda officieel van start Breda Actief trapt af met een nieuw project ‘#openclubsbreda’ en gaat daarbij direct de samenwerking aan met Optisport Breda en WDS’19. Het project stimuleert zowel de maatschappelijke rol als de ondernemingsgeest van sportaanbieders die hun club willen openstellen. Deze zogeheten ‘Open Clubs’ gebruiken de energie die sport losmaakt om te verbinden in de wijk. #openclubsbreda is een project van Breda Actief dat sportaanbieders in Breda ondersteunt bij het uitdragen van de Open Club gedachte van NOC*NSF. Deze gedachte is gebaseerd op samenwerkingsmogelijkheden tussen sportaanbieders en andere sectoren waarbij zij gebruik maken van de energie die sport teweegbrengt. Door deze bundeling van krachten dragen verschillende sectoren samen bij aan gemeentelijke doelstellingen. Dit versterkt de rol en de positie van de club als sportaanbieder, maar ook als spil in de wijk. Het komende halfjaar sluiten meer clubs aan bij #openclubsbreda en gaat Breda Actief op zoek naar meer projectpartners.
Eerste teamgenoot bekend Naast de eerste projectpartner, Optisport Breda, is ook de eerste team-
van der
Zee
Hoe komt het toch dat er soms zaken op de lange baan geschoven worden? Dat bijvoorbeeld een verkeerssituatie niet op tijd wordt aangepakt en er eerst slachtoffers moeten vallen? Of in een persoonlijke situatie dingen danig uit de hand lopen en men tegen beter weten in toch bepaalde beslissingen neemt? Waarom reageert de een wel consequent en denkt op langer termijn basis en is de ander impulsief? Eerst doen en dan denken! Het gedrag van mensen is te complex om daar zo een, twee, drie een kant en klare oplossing voor te vinden. Toch zijn er bepaalde kenmerken waarmee je rekening kan houden.
Methodisch werken Om niet in de kluwen van gedachtes te verdwalen kan je voor jezelf een schema hanteren door een stappenplan te maken. Stap 1: a: je hebt een probleem, b: je gaat vervolgens gegevens verzamelen, c: die interpreteren, d: het probleem zo goed mogelijk omschrijven, e: bekijken welke zaken er van
invloed zijn op het probleem, f: prioriteiten stellen. Stap 2: een oplossing bedenken. Stap 3: wat wil je uiteindelijk bereiken. Stap 4: de uitvoering. Stap 5: evalueren en bijstellen.
Vuistregels Met een duur woord worden die heuristieken of bias genoemd. Het zijn vuistregels om op een eenvoudige manier oplossingen te vinden waardoor wij niet op een dwaalspoor komen. Dat wil zeggen dat wij niet moeten vasthouden aan ons eigen denkpatroon, maar dat het beter is om open te blijven staan voor een andere benadering van het probleem. Een voorbeeld is de confirmation bias, de neiging om informatie die niet bij onze opvattingen aansluiten te negeren of hardsight bias, dat is de neiging om na afloop van een gebeurtenis te twijfelen aan andermans beslissingen. Het is altijd beter om een passende strategie te kiezen zodat er direct actie kan worden ondernomen, om te voorkomen dat we naderhand spijt krijgen van onze beslissing.
•
Bron: www.mens-en-samenleving. infonu.nl
genoot van het project een feit. Voetbalvereniging WDS’19 start als eerste pilotclub met de inzet van een Open Club coach. Deze coaches van Breda Actief helpen clubs bij het leggen van verbindingen in de wijk en de uitvoer en implementatie van open club projecten. Ze zijn het verlengstuk van de club waardoor deze zichtbaarder is in de wijk. De club kan daardoor aansluiten tijdens bijeenkomsten overdag en verbindingen leggen met andere sectoren. De Open Club coach springt in op plekken waar het de club ontbreekt aan kennis, kunde, mankracht of tijd. Wilt u meer informatie over #openclubsbreda? Ga dan naar www. openclubsbreda.nl of neem contact op met Suzan Zwiers op 076-5233555 of mail naar s.zwiers@breda-actief. nl.
•
• Cartoon: William v.d. Zanden
Eerste Foodwalk in Landgoederenzone Op 12 juli organiseert de Heerlijkheid Burgst in samenwerking met het Brabants Landschap de allereerste Foodwalk in de Landgoederenzone. De Foodwalk, een korte wandeling voor jong met/en oud laat u kennis maken met wilde eetbare planten, kruiden en bloemen van planten uit de nabije omgeving. Ankie Stoop, projectbegeleider Foodwalks bij het Brabants Landschap, neemt u vanaf kinderboerderij De Sik mee op een ontdekkingstocht naar onbekende heerlijkheden uit de natuur. Van op voedseljacht met een winkelwagentje lijkt het wellicht een grote stap terug naar voedsel verzamelen in de vrije natuur. Nieuwe initiatieven als Foodwalks en ook het voedselbos brengen u dichter bij de natuur. Deze Foodwalk heeft zijn naam te danken aan de vlieren (Sambucus Nigra) in
de Landgoederenzone met hun vele toepassingsmogelijkheden, zoals vlierbloesembeignets, vlierbloesemsiroop of -champagne, vlierbessenjam en vlierbessenbrandewijn. Aan het eind van deze wandeling kunt u van een verfrissend glaasje vlierbloesemsiroop proeven. Vertegenwoordigers van de Heerlijkheid Burgst, Kinderboerderij De Sik, bio-boerderij De Kleine Hoeve en boerderij Van der Haar zijn aanwezig met informatie en/of producten. Om 14.00 uur start de wandeling vanaf Kinderboerderij De Sik aan de Kesterendreef 14 in Breda. De wandeling is gratis, aanmelden is niet vereist. Eenieder is van harte welkom.
•
Verslag Bekom vergadering 1 juli Tijdens de laatste vergadering van de wijkraad voor de zomervakantie was het erg warm, maar gelukkig stond de airco aan en met veel water drinken kom je dan een heel eind. Allereerst werd besproken hoever het nu eigenlijk staat met het wijkplan. Deze is in juni 2014 samengesteld uit diverse ideeën uit de wijk. De bedoeling was om samen met de bewoners uit de wijk deze ideeën te gaan verwezenlijken, daar waar mogelijk. Het probleem is echter dat de uitvoering de nodige vertraging heeft opgelopen, waardoor een paar vrijwilligers zijn afgehaakt. Gelukkig gaat een aantal groepen wel goed. •
•
•
In de groep Jeugd zijn verschillende enthousiaste ideeën binnen gekomen, die nu worden uitgewerkt. De groep Spelen heeft geïnventariseerd hoeveel speeltuinen er in de Haagse Beemden zijn en waar die zich bevinden. Waarschijnlijk komt een aantal ervan te vervallen, waardoor meer geld overblijft om de overige speeltuinen op te knappen. Doordat bewoners vooral geïnteresseerd zijn in hun ‘eigen’ speeltuin, wordt hier nu met verschillende subgroepen gewerkt. De groep Leefbaarheid buitenruimte is een lastige, er is weinig geld en vrijwilligers zijn hier massaal afgehaakt. Dit kan zijn doordat er behoorlijk wat tijd overheen is gegaan, of omdat het project waar zij voorstander van waren inmiddels is gerealiseerd.
•
•
De twee knelpunten bij de werkgroep Verkeer staan inmiddels op papier. Hier is het wachten op de uitvoering. De werkgroep Sociale leefbaarheid tenslotte, is nog aan het kijken hoe ze het beste het een en ander in het vat kunnen gieten. Daarvoor staat op 10 juli weer een bijeenkomst gepland.
Er is dus nog genoeg werk aan de winkel, maar alles valt of staat met de inzet van wijkbewoners die willen meedoen. Het is de bedoeling dat in september alle wijkbewoners, wijkraad en ambtenaren bij elkaar komen om te kijken wat er is gerealiseerd en welke nieuwe onderwerpen moeten worden toegevoegd. Het tweede punt op de agenda ging over de sloop van BC de Loper en de nieuwbouw die daar vervolgens op een deel van het perceel gaat plaatsvinden. Hier komt een woonhuis met 20 wooneenheden voor mensen die door geheugenproblemenniet meer zelfstandig kunnen wonen. Het wordt gebouwd door de stichting Dagelijks Leven en na de bouwvakvakantie wordt begonnen met de sloop. Wilt u ook een keer een openbare vergadering meemaken? Dat kan: de eerstvolgende vergadering is op 2 september in Centrum Heksenwiel om 20:00 uur en zal in het teken staan van brandveiligheid in en om het huis.
•
Heerlijk Rondje Burgst op zondag 30 augustus Na het succes van vorig jaar organiseert stichting KunstSchatten Haagse Beemden samen met de Heerlijkheid Burgst en Heemkundekring Op de Beek weer het Heerlijk Rondje Burgst. Startpunt is kinderboerderij De Sik, waar een grote fietsenstalling beschikbaar is. Voor liefhebbers starten daar, tegen een kleine vergoeding, begeleide wandelingen over het landgoed Burgst, waarbij u kunstenaars tegenkomt en vertellers met een verhaal over de geschiedenis van dit bijzondere gebied. Vanaf begin augustus kan voor deze wandelingen worden ingeschreven via onderstaande website. Ook op De Sik en De Kleine Hoeve zijn dit
keer kunstenaars aan het werk, er is muziek en theater en er wordt informatie gegeven over wat de Heerlijkheid Burgst inhoudt. Via een speciale route kunt u voor één keer in korte tijd van De Sik naar De Kleine Hoeve wandelen. Het Heerlijk Rondje Burgst: een dag vol cultureel erfgoed, kunst ‘en plein air’ en uitleg over het beheer van het Groene Hart van onze wijk! Noteer 30 augustus in uw agenda. Kijk voor het volledige programma na de zomervakantie en voor meer informatie op www.kunstschattenhb.nl.
•
Overblijffeest op De Wildert Aan het einde van ieder schooljaar staan er op alle basisscholen leuke activiteiten op het programma. De musical van groep 8, schoolreisjes, bosdag. Bovendien lopen veel kinderen de avondvierdaagse en zelfs de Haagse Beemden loop. Dinsdag 9 juni werd op basisschool de Wildert Dubbelwijs het jaarlijkse overblijffeest gevierd. Naast een heerlijke lunch waren er diverse festiviteiten voor alle leerlingen.
Joke Touw Naast de kinderen die regelmatig overblijven delen natuurlijk ook de overige leerlingen in de feestvreugde. Deze keer coördineren juf Chantal en juf Erna het feest. De Wildert mag zich met recht een groene school noemen. Denk aan het nieuwe groene speelplein dat onlangs geopend is, waar de leerlingen meegeholpen hebben bij het planten en verzorgen van het groen. Deze keer wordt gekozen voor fauna en zijn twee dames uitgenodigd die de kinderen van alles kunnen vertellen over de reptielen die zij hebben meegenomen. Op het podium staan terraria met schildpadden, spinnen, hagedissen en twee prachtige slangen. De eerste groep die de beestjes mag bewonderen zijn de kindertjes uit groep één en twee. Terwijl de moeders een beetje staan
te griezelen, aaien en knuffelen zij de dieren uitbundig. Als kers op de taart mogen zij die het aandurven op de foto met een slang om hun nek. Je zou denken dat de meesten het eng vinden, maar toch is er maar een enkeling die het echt niet doet. In een ander lokaal zijn vier moeders aan het schminken en een rij kinderen staat geduldig op hun beurt te wachten. De meest prachtige afbeeldingen worden gekozen, maar de slang is favoriet.
Hulptroepen Natuurlijk is zo’n feest een hele organisatie, maar de Wildert heeft veel mensen die graag hulp bieden. De Broers van GBHB zijn iedere dinsdag aanwezig, dus ook vandaag. Zij helpen bij de lunch, evenals de vaste overblijfmoeders. Van de ruim 200 leerlingen blijven er 146 met regelmaat over, dus dan is enige hulp welkom. De schminkmoeders, o.l.v.
•
Echt heel stoer, een slang om je nek.
moeder Annet, hebben spontaan hun hulp aangeboden, evenals de baasjes van de beestjes. Juf Chantal en juf Erna kunnen tevreden terugkijken
Foto: Dries Brok
op een mooi feest. Nu weer op naar het volgende, de schoolreisjes en de eindejaars-musical.
•
Bridgediploma’s NBS Burgst
• Locatie Kroeten Onder leiding van opa Jan Ogier heeft een aantal leerlingen uit de groepen 7 en 8 de afgelopen maanden de cursus Minibridge 1 gevolgd. Alle leerlingen van de locaties Kroeten en Groene Hil hebben op woensdag 17 juni 2015 hun diploma Minibridge Basis behaald. Proficiat allemaal! Maar er is óók wel een beetje teleurstelling... opa Jan gaat namelijk stoppen met bridgeles geven. Hij is zoekende naar een opvolger via de Nederlandse
Bridge Bond maar dat is nog niet gelukt. Het is dus afwachten hoe het volgend jaar verder gaat. Voor nu een hoera voor opa Jan en héél veel dank voor alle jaren dat hij bridgelessen bij ons gaf!
Locatie Kroeten Madani Spierings, Kevin Doldersum, Norah Enter, Lars Rijsdijk, Sterre Celant en Varus Jeevakumar kregen het diploma Minibridge Basis met medaille.
Jennifer Barendregt, Veerle van Zwieten, Babs van den Muijsenberg en Bodhi van Meurs hebben dit diploma al eerder gekregen met medaille. Ronin Strous, Xander van der Klis, Jan van Zwieten en Jordy van der Westen zijn bij toerbeurt ingevallen om de benodigde viertallen voor het bridgespel compleet te maken.
Locatie groene Hil Hier hebben de volgende kinderen hun diploma Minibridge Basis
• Locatie Groene Hil
behaald: Ravi Meusen, Lars Vandeursen, Gijs Pompe, Roel van de Klundert, Arick Post, Alex Ristola, Evora van Oost, Evi Verdaasdonk, Joep Morsink, Jasmijn Versteeg, Sander Brugging, Matthijs van Olphen en Joep Breugem.
•
Het doek valt voor The Black Eagles Nog één tuinconcert bij de Texas Hoeve op 5 juli en dan heeft blaaskapel The Black Eagles de laatste noot geblazen. Na veertig jaar houden ze ermee op. De helft van de leden heeft al een andere blaaskapel gevonden en de overige leden vinden het welletjes geweest. Voorzitter Kees Poppelaars kijkt samen met medelid Cees Meeuwissen terug op een leuke tijd.
Nelleke
van der
Zee
Op het zonnige terras van hun thuisbasis de Texas Hoeve, vertellen uitbater Cees Meeuwissen en voorzitter Kees Poppelaars over de beginjaren van The Black Eagles. Vol trots haalt Kees Poppelaars een opgevouwen blaadje papier uit zijn zak. “Hier kijk maar naar de datum.” Inderdaad, op een nota van 1974 is te lezen dat een aantal muziekinstrumenten is aangeschaft. De Prinsenbeekse Carnavalsvereniging The Black Eagles bestond al, maar hadden op hun praalwagen geen muziek. Kees Poppelaars informeerde links en rechts en kwam uit bij de veertienjarige Peter van Vessem, een muzikaal wonder zoals Kees hem noemt. Vanaf zijn vierde speelde
aan het wegzakken was. Daarom hebben wij besloten om na 5 juli te stoppen met de The Black Eagles. Voor het tuinconcert zijn dertien blaaskapellen uitgenodigd. Wij spelen nog één keer ons repertoire. Ter afsluiting van de veertig jaren
organiseren wij voor alle leden een leuke fietstocht met barbecue.” Cees Meeuwissen: “Wij hebben een leuke tijd gehad, maar voor mij houdt het ook op. Wij sluiten de periode af met een tuinconcert.”
•
hij al accordeon. Na een motiverend gesprek wilde Peter wel de muzikale leiding op zich nemen en een nieuwe blaaskapel was geboren. Nu is Peter van Vessem nog steeds de muzikale leider.
Animo Kees Poppelaars: “Cees en ik spelen allebei saxofoon. Onze blaaskapel heeft achttien leden, van wie enkelen al vanaf het begin erbij zijn. Vroeger traden wij heel veel op. Zo zijn wij gevraagd bij de eerste steenlegging door de bisschop bij de fundering van de Bethlehemkerk. Bruiloften en partijen werden door ons muzikaal opgeluisterd. Wij hebben dertig jaar lang met Carnaval voor de Zonnebloem gespeeld. Iedere donderdagavond repeteerden wij hier in de oude koeienstal. Nu merkten wij dat bij een aantal van onze leden, ook bij mijzelf, de animo
•
Het laatste optreden van blaaskapel Black Eagles.
Foto: Black Eagles
Surplus Welzijn maakt werk zichtbaarder Begin dit jaar lijkt het alsof de gemeente het zogenaamde wijknetwerk niet meer aan Surplus gunt. Dat is ook voor andere Surpluswerkers een benauwd moment, omdat hun werkzaamheden vaak in elkaars verlengde liggen. In maart wordt de subsidie voor 2015 toch toegewezen, maar doorgedrongen is dat het werk zichtbaarder gemaakt moet worden. Dat wil Surplus graag doen door een vraaggesprek met Haagse Beemden Nieuws.
Wim Schul Bij Kindcentrum Olympia spreken we met wijkwerknetwerker Marijke Wiskerke, coördinator van buitenschoolse educatie, Sisca Hoogkamp en de twee jongerenwerkers Thomas Frankhuijzen en Manon Haverkate. Bij het gesprek schuift ook Rosalie van der Kooij aan, die bij Surplus de functie van leidinggevende heeft. Olympia is hiervoor een goede plek want veel bedoelingen van het college draaien om kinderen, zoals het streven naar minder schooluitval. Het project ‘VVE-Spel-Thuis’ is gericht op kinderen van twee tot vier jaar. Coördinator Sisca Hoogkamp en haar team van acht stagiaires vormen de steun en toeverlaat van veertig gezinnen en kunnen hulp inroepen van Taalmaatjes. Veel ouders vragen niet graag om hulp bij instellingen. Vertrouwen winnen deze Surpluswerkers door begrip en deskundigheid,
maar ook door passend speelgoed: “Spelen is gezond, leuk en geeft plezier. En spelen is ook leren”.
BubbelZ Jongerenwerker Manon Haverkate is pas twee maanden in actie, maar meteen al betrokken bij het project BubbelZ. In juni is bij Galaxy voor de jeugd van 9 tot 14 jaar begonnen met een echte uitgaansavond, maar zonder alcohol. Hier wordt dus een serieus gezondheidsprobleem opgepakt. Haar collega Thomas Frankhuijzen, al langer bekend door zijn inzet voor Colours, heeft ook nieuws te melden. Hij heeft zich ingezet voor een bredere bestemming van Sportcomplex Paradijs dan alleen voetbal en handbal. Mede hierdoor gaat een groep vaders vanaf september iedere eerste vrijdag van de maand een spel- en sportmiddag organiseren. Wijkwerknetwerker Marijke Wiskerke brengt partijen en bewoners bij elkaar en geeft informatie en advies. Zo wordt samen met Breda Actief
•
Daar waar nodig geven de medewerkers van Surplus ondersteuning.
Foto: Wim Schul huiswerkbegeleiding georganiseerd als gewoon onderdeel van de dag: school – huiswerk – sport. Haar werk is extra belangrijk als bewoners zelf geen sterk sociaal netwerk hebben, zoals vaak met mensen met een beperking. In februari is ‘Vriendenkringen’ onder de hoede van MEE gestart en nu wordt het project ‘geschikt wo-
nen voor iedereen’ uitgerold. Zichtbaarder worden is wel een opgave, want juist als het goed gaat ligt het werk immers helemaal bij de wijkbewoners zelf. Zie facebook: wijknetwerksurplus en jeugdwerksurplus.
•
Zomer 2015
• Aquarel: William v.d. Zanden Reünie Scouting Haagse Beemden Dit jaar bestaat Scouting Haagse Beemden 35 jaar! Dit heuglijke feit kan niet ongemerkt voorbij gaan en daarom nodigt Scouting Haagse Beemden alle oud-(kader)leden uit voor een reünie op 5 september. Vanaf 19:00 uur zijn oud-(staf) leden van harte welkom in de ‘oude vertrouwde Blokhut’ aan de Somerweide 24 in Breda. Aanmelden kan door een e-mail te sturen naar: reunie@scoutinghaagsebeemden. nl of ga naar de speciale reünie Facebookpagina ‘Reünie SHB’ en wordt vrienden.
Historie Scouting
Haagse
Beemden
is
in
1980 opgericht met een klein aantal leden en vestigde zich in 1983 aan de Somerweide 24. Inmiddels is de groep uitgegroeid tot 110 leden en ruim 30 kaderleden. Scouting is een vereniging die kinderen van 5 tot 17 jaar een leuke en leerzame vrijetijdsbesteding wil bezorgen, gericht op het, zonder onderscheid in geloof of ras, samen ondernemen van activiteiten. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Paul van den Berg, e-mail:
[email protected]
•
Wijkevenementen 11 juli tot 31 augustus 2015 Zomeractiviteiten JOM: Woensdag 29 juli, Speeltuin Somerweide 13.00 uur Woensdag 5 augustus, Olympia Filmavond 18.30 en 20.30 uur Vrijdag 14 augustus, Dropping, voor plaats zie fb: jom Woensdag 19 augustus, Discoavond met BBQ 19.00 uur schoolplein Vlierenbroek/de Sleutel Info zie facebook: jom.jongeondernemendemoeders
SPORT & SPEL Zomerbridgedrive BCHB Donderdagavond juni-augustus Sportcafé De Ganzerik, Ganzerik 1
[email protected]
Zomeractiviteiten Open Sportcentrum Haagse Beemden 18 t/m 27 aug info: oshb.nl
Natuurwandeling HB bos en polder Zondag 30 augustus 14.00 uur Parkeerplaats Asterdplas info: ivn-markendonge.nl
CULTUUR & ONTDEKKING
Expositie Saskia de Kroes juni-juli-augustus 't Kraaienest, Tweeschaar 12
Breda Archery handboogschieten Zondag 26 juli 10.00 – 16.00 uur toegang voor iedereen Texashoeve, Rietdijk www.breda-archery.nl
Kraaienest jongerenbands (Nieuwe Veste) Zondag 12 juli, 14.00 - 17.00 uur Texashoeve, Rietdijk
NAC Jeugdopleiding zondag 12 juli Sportpark Heksenwiel www.nac.nl/nacacademy.nl
Zomerconcert Fidelis Gevarieerd muziekprogramma Zondag 12 juli 12.00 – 16.00 uur Centrum Heksenwiel
Inloopplekken en
ONTMOETING & SAMENLEVING Voorlichting door GGD arts Dinsdag 25 aug. 10.00 – 12.00 uur Workshop uitdroging en ondervoeding bij ouderen info: f.konings @ggdwestbrabant.nl
30e ZoVaak Week Kinderactiviteiten laatste vakantieweek 24 - 28 augustus De Ganzerik, Ganzerik 1 Facebook.com/HBKidzzz
Kom in de krant… ... met evenementen, inloopplekken en vaste activiteiten die voor iedereen toegankelijk zijn en geen commerciële doelmerken hebben. Mail:
[email protected] Voor overige activiteiten: plaats een advertentie of zoekertje, zie colofon pagina 3
RONDOM DE BERG
Repair café Zaterdag 8 aug 12.00 – 16.00 uur
Olympia / De Sleutel Vlierenbroek 28 Ma – do (ochtend en middag) Inloop, kringloop
Rikken (KBO) zaterdag 15 aug 19.30 uur
Lucaskerk
Dinsdagochtend: haken
Tweeschaar 12
Donderdagavond: crea-thema’s Elke woensdag, 10.00 – 12.00 uur Praatje en kopje koffie
Di – do avond: meditatie Vanaf 20 juli vakantieschema: Maandag- en dinsdagochtend
Vaste Activiteiten Informatie per dag Zie de site van Bekom: www.haagsebeemden.nl/ Vaste_activiteiten.html
Elke zondag 9.00 uur Katholieke mis
Vakantieactiviteiten Zie facebook: desleutelbreda Olympia / Clement Vlierenbroek 28 - 32 Elke dinsdag, 9.45 – 11.45 uur Praatje, luisterend oor en koffie Kleine Hoeve Burgtsedreef 2 Elke vrijdag 13.30 – 15.30 uur Stadsboerderijwinkel ’t Winkeltje van Sociaal Breda Loper, Julie Claeysstraat 27 Woensdag en zaterdag 10.00 – 15.00 uur Verkoopopbrengst voor sociale minima
Elke zondag 10.45 uur Protestantse dienst
RONDOM HEKSENWIEL Centrum Heksenwiel Heksenwiellaan 2 Filosofisch café Thema: ‘Verstrooiing is de basis van ontspanning’ Dinsdag 14 juli 09.00 – 12.00 uur Bingo KBO Zaterdag 18 juli 19.30 uur
RONDOM DE DONK De Beemdentil Gageldonksepad 5 Do 14.00 – 16.00 uur Inloop en ‘sjiepsjop’ Designhuis Paardeweide 11 Ma – do 10.00 - 17.00 uur Exposities
Win een overheerlijke vlaai van de week
KRUISWOORD PUZZEL
Geef uw oplossing door via onze website www.hbnieuws.nl. Kies in het menu de optie Kruiswoordpuzzel en vul de oplossing (het winwoord) in het formulier in. Uiterste inzenddatum: 29 augustus 2015.
Winnaar nr. 12: Trudi Bruygoms-Poppe
W? ie at aar
Huisartsengroep Haagse Beemden
• • •
Z. Hamidi, Spank 120, T: 5410779, Spoednummer: 076-5426868. Meer informatie op www.huisartsenpraktijkhaagsebeemden.nl.; M.P. Frankenhuis, Arenberglaan 229, T: 5418444. In het Medisch Centrum Kroeten, Helmkruid 4, 4823 MK Breda: J.P.H.M. Bressers, T: 5423067; B. Jagt, T: 5424438; G.J.M.M. van der Steen & Y. van der Steen-Janssen, T: 5410460; R.M. Stoopendaal, T: 5421201. In het Medisch Centrum Donk, Essendonk 7a, gebouw 4010, 4824 DA Breda: J.M.C. Pelgrom-de Bruin en J.C. van Nispen, T: 5967722. Website: www. docvadis.nl/ huisartsenpraktijkstardoc/ Het huisartsenteam Roothans, Raaimoeren 19, Breda Telefoonnummer 5410298. Website: www.hethuisartsenteam.nl
• •
Weekend- en avonddiensten
Tandartsen
• • • • •
Tandartspraktijk Brandebeemd, Brandebeemd 29, T: 5410045; N. Lacroix, Lange Slagen 32, T: 5414118; Gezonde Mooie Tanden, Heksenkruid 11-13, T: 5710011; P.H.A. van Unnik, Helmkruid 6, T: 5411311; K. Tanka, Essendonk 7a, T: 8200211 (tevens orthodontie).
Verloskundige Praktijk Prinsenbeemden T: 5228847. Irma Franken en Nienke Koster. Spreekuur: MC Donk. Essendonk 7a, gebouw 4010. Spreekuur: MC Kroeten Helm kruid 4c
Verloskundig Centrum T: 5657177. Kitty Beekx, Hethy Krijnen, Marjolein Krijnen, Durvina Loosman en Wendy Verhagen. Spreekuur: MC Kroeten, Helmkruid 4c
Wie ‘s avonds of ‘s nachts, in het weekend of op een feestdag dringend een huisarts nodig heeft, kan bellen naar de Huisartsenpost in het Amphia-ziekenhuis Molengracht 21, T: 5258500. U wordt alleen geholpen na telefonische afspraak.
Verloskundigenpraktijk ons Verloskundig Huis
Apotheken
Centrum voor Jeugd en Gezin Breda
Apotheek Haagse Beemden, Hondsdonk 60, T: 5416026; Apotheek Kroeten, Helmkruid 2, T: 5493854, Apotheek De Waag, Heksenkruid 6, T: 5411100. De avond-, nacht- en weekend-diensten worden verzorgd door de Dienstapotheek Breda BV in Amphia ZH, locatie Molengracht (volg borden Amphia) Spoedeisende Hulp, T: 0900-2768335. Op het terrein wordt verwezen naar de Huisartsenpost, Dienstapotheek en Eerste Hulp.
Voor vragen kunt u terecht bij het CJG. 24 uur per dag bereikbaar via gratis telefoonnummer 0800 - 444 000 3 of mail naar
[email protected] Het CJG is een netwerkorganisatie met onder meer School-CJG-ers op basisscholen en in wijken. Voor de Haagse Beemden is dat Chantal Hendrickx:
[email protected]. Voor meer informatie: www.cjgbreda.nl
T: 5714601. Lotte Liesker, Sanne Jeurissen, Anouk Matthijssen, Yvet Snoek. Spreekuur: MC Kroeten, Helmkruid 4c. Zie ook: http://www.onsverloskundighuis.nl
Wij gaan even met vakantie De volgende editie van
HBNieuws
verschijnt op 3 september 2015
1
2
3
11
4
12
17
18
26
30
19
29
37
38 41
44
50
45
46
51 56
57
65 69
70
74
48 53
58
61
64
68
47 52
60 63
16
33 36
43
10
21
32 35
9
24
40
55
15
28
39
49
8
20 23
31
42
7 14
27
34
6
13
22 25
5
54 59
62 66
71
67 72
73
75
76
© Persbelangen P0646
3
68
44
10
57
21
25
73
52
27
69
28
29
Kruiswoordpuzzel Welk winwoord komt er in het balkje? HORIZONTAAL: 1 gedwee; 3 verpleger; 8 familielid; 11 reeds; 12 soort onderwijs; 13 hevig; 14 laagwater; 16 openbaar vervoer; 17 sleep; 20 voorwaarts; 22 baksteenzijde; 24 doornat; 25 dierengeluid; 27 rustteken; 28 Europese taal; 29 dyne; 30 Bijbelse maat; 32 snoepgoed; 33 vogel; 34 geheel de uwe; 36 godsdienst; 37 zonder titel; 38 file; 39 akkergewas; 40 bouwland; 41 talent; 43 waterstand; 44 titel; 45 legerafdeling; 47 vogel; 49 plaats op Ameland; 51 verstotene; 53 jong dier; 55 zangnoot; 56 zangstuk; 57 familielid; 59 Griekse letter; 60 vieze lucht; 61 fortuin; 63 Chinese tempel; 66 snoertje; 68 voegwoord; 69 Frans lidwoord; 70 voorzetsel; 72 Frans voegwoord; 73 neon; 74 zelfkant; 75 epiloog; 76 in werking. VERTICAAL: 1 ondoordringbaar; 2 zangstem; 3 drankje; 4 voegwoord; 5 eikenschors; 6 deciliter; 7 jasomslagen; 9 insect; 10 plaats in Frankrijk; 12 broekklep; 15 schep; 18 spil; 19 kweker; 20 oplettend; 21 vervoersmaatschappij; 23 insect; 24 district; 26 klaar; 29 lidwoord; 31 kaartenboek; 33 steun; 35 kraan; 38 recht water; 42 binnengaan; 44 rivier in Frankrijk; 46 samen; 48 smikkelen; 50 en andere; 51 bakken; 52 samengesteld; 54 voor de middag; 56 koraaleiland; 58 houten vat; 60 soortelijk gewicht; 62 karaat; 64 plaats in Overijssel; 65 plaats in Zuid-Amerika; 67 ex-koningin van Spanje; 70 bezittelijk vnw.; 71 tegenover. OPLOSSING nr 12 HORIZONTAAL: 1 plezier; 6 protest; 12 muts; 14 eker; 15 r.-k.; 17 Se; 18 kas; 20 el; 21 pi; 22 sla; 24 monster; 27 van; 28 oost; 30 Basic; 31 Maas; 32 os; 33 W.L.; 35 pel; 36 Ee; 37 le; 38 vier; 40 Reno; 42 binnen; 43 karton; 45 stem; 47 Isar; 49 ad; 51 in; 52 lor; 54 Ta; 55 VN; 56 laag; 58 jofel; 60 luid; 62 hap; 63 profiel; 65 Ido; 66 ed.; 67 ma; 68 mes; 69 o.k.; 71 er; 72 park; 74 neen; 76 restant; 77 piranha.
VERTICAAL: 1 persoon; 2 em.; 3 zus; 4 item; 5 es; 7 re; 8 oker; 9 tel; 10 er; 11 twinset; 13 basset; 16 klos; 18 knap; 19 stil; 21 paal; 23 as; 25 Ob; 26 e.c.; 27 v.a.; 29 twintig; 31 mentaal; 34 lenen; 36 eerst; 38 vis; 39 rem; 40 RAI; 41 oor; 44 malheur; 46 koffer; 48 Andorra; 50 daad; 52 loom; 53 reis; 55 vide; 57 A.P.; 58 jr.; 59 le; 61 ui; 63 para; 64 loer; 67 mat; 70 kea; 72 PS; 73 kn; 74 Ni; 75 N.N.
Winwoord: IMPRESSIONIST