dutch and english edition in one
nieuws kort
Quarterly 2010 | 1
1
focus Het klimaat is danig in de war. Het ene gebied gaat gebukt onder droogte, het andere onder overstromingen, en weer een derde onder de ontbossing. Op de in december georganiseerde klimaattop in Kopenhagen probeerden duizenden lobbyisten aandacht te krijgen voor de problemen, onder wie Lavinia Warnars. De masterstudente Milieu-maatschappijwetenschappen was in Kopenhagen actief namens de delegatie van Ecuador, met als doel de olie in dat land onder de grond te houden omwille van de bescherming van de biodiversiteit. 4Zie ook pagina 2
FM
The climate is thoroughly confused. Some areas suffer drought, while others experience flooding, and yet others deforestation. At the Climate Change Conference in Copenhagen in December thousands of lobbyists are trying to focus attention on these problems, among them Lavinia Warnars. This Master’s student in Social and Political Science of the Environment was in Copenhagen on behalf of a delegation from Ecuador. Their aim is to leave oil in the ground in order to protect biodiversity4See page 2
Flip Fransen
faculteit der managementwetenschappen
Het financiële hart
Financial world
Alumnus Paul Depla
Alumnus Paul Depla
Twee Radboud-economen vertrokken na hun studie naar respectievelijk Manhattan en Londen om te werken voor grote banken. Daar zagen ze de kredietcrisis haar werk doen. “Het sentiment was: who’s next?” En de toekomst? “Ik denk dat we nog een kleine klap krijgen.” Bericht uit het financiële hart van de wereld met Remko van Moll en Luuk Remmen.Pagina 4 en 5
After completing their study, two Radboudtrained economists went to Manhattan and London to work for major banks. There they experienced first-hand the effects of the credit crisis. “The overriding sentiment was: who’s going to be next?” And what about the future? “I think we can expect another, smaller blow.” A report from the heart of the financial world by Remko van Moll and Luuk Remmen. 4See page 4 and 5
Dit najaar vierde de sectie politicologie haar 40-jarig bestaan, met tijdens de jubileumdag eind november onder meer een inbreng van alumnus Paul Depla, nu (demissionair) wethouder in Nijmegen. De grootste les uit zijn studie: “Dat je leert dat er meer beelden bestaan van de werkelijkheid, en dat je daarvoor voortdurend een andere bril moet opzetten. Dat moet je als wethouder ook kunnen.” 4Pagina 8
This autumn the Political Science group commemorated its 40th anniversary. Celebrations at the end of November included a contribution by alumnus Paul Depla, now an outgoing Alderman in Nijmegen. The most important thing he learned at university? “That there are many different perceptions of reality, and you have to continually adopt different perspectives to understand them. You need to do that as an Alderman, too.4See page 8
interview
2
‘Petroleumbedrijven zorgen voor gifcultuur’ Vijfdejaars studente Lavinia Warnars gaat bij de klimaatonderhandelingen in Kopenhagen een Ecuadoraans voorstel promoten. Ze komt net terug uit Barcelona, waar ze zich in een internationaal gezelschap van non-gouvernementele organisaties (ngo’s) heeft voorbereid op de klimaatonderhandelingen in Kopenhagen. En op 5 december stapt Lavinia Warnars, masterstudente milieu-maatschappijwetenschappen, alweer in de trein naar de Deense hoofdstad, waar regeringsdelegaties uit de hele wereld twee weken lang gaan onderhandelen over een opvolger van het Kyoto-protocol. Langs de zijlijn van die onderhandelingen gaat Warnars (24) namens Ecuador een bijzonder voorstel onder de aandacht van onderhandelaars, ngo’s en de media brengen: Ecuador wil een postpetroleumstaat worden. Eerste stap is de olie onder de grond houden in een natuurpark in Yasuni – een gebied met extreem veel biodiversiteit. Verder zijn er plannen om ontbossing in heel Ecuador tegen te gaan en wil het land overschakelen op honderd procent duurzame energie. Het Ecuadoraanse team, waar Warnars deel van uitmaakt, staat onder leiding van de ex-burgemeester van hoofdstad Quito, thans ondernemer. Warnars belandde in het team via een Venezolaan op de Nijmeegse universiteit. “Hij vertelde me over het project. Het ging precies over de onderwerpen die mij interesseren: rechtvaardigheid en het non-functioneren van het Kyoto” Op 19 maart vertrok Warnars voor haar onderzoeksstage naar Ecuador. In augustus kwam ze terug. “Ik heb vooral in de hoofdstad Quito gezeten en daar meegeschreven aan het voorstel. Eén weekend ben ik naar het natuurpark geweest. Eerst een twaalf uur durende busreis, daarna twee à drie uur met een bootje de Amazone over, daarna nog eens twee uur met de bus en op het laatst met een klein bootje. Ik was daar op een biodiversiteitsstation van een universiteit: een paar bungalows, midden in de jungle.”
Wat dacht je daar te ontdekken? “Ik wilde weten hoe het petroleumbedrijf daar opereerde, hoe inheemse volken leefden en hoe zij tegen zo’n voorstel zouden aankijken. Je ziet dat zo’n petroleumbedrijf wel doet aan corporate social responsibility, maar dat is meer voor hun eigen werknemers dan voor het milieu. Het probleem zit in de ontbossing, en in de mensen die daar komen werken. Die zijn heel anders dan de inheemse bevolkingsgroepen. Er is daar een gifcultuur waarbij petroleumbedrijven aan inheemse groepen alcohol, drugs, geld en woningen geven om ze stil te houden.” Wat heeft dat met de onderhandelingen over CO2reductie in Kopenhagen te maken? “De kritiek in mijn onderzoek is dat het Kyotoprotocol alleen maar denkt aan CO2-reductie. Het is niet holistisch en kijkt bijvoorbeeld niet
naar biodiversiteit, terwijl die twee zaken aan elkaar gekoppeld zijn. Een tweede kritiekpunt gaat over greenwashing: ontwikkelde landen die doelen afkopen in ontwikkelingslanden.”
Vanaf volgend jaar is de faculteit een nieuw, prestigieus onderwijsprogramma rijker. Dan gaat de tweejarige European Master in System Dynamics van start, waarin Nijmegen samenwerkt met de universiteiten van Palermo, Lund en Bergen. Dit programma is door de Europese Unie getooid met het ‘Erasmus Mundus’label, goed voor een kapitaalinjectie van in totaal 4 miljoen euro, te besteden in vijf jaar. Klaartje van Genugten, medewerker van de afdeling Internationalisering, Communicatie en Onderzoeksondersteuning: “Deze universiteiten zouden elk apart niet in staat zijn dit gehele programma aan te bieden, maar door de krachten te bundelen is een uniek programma ontstaan dat studenten de mogelijkheid biedt om langs drie of vier universiteiten in Europa te reizen.” De studenten krijgen na afloop meerdere diploma’s, van elk van de universiteiten waar ze een deel van het programma bijwonen. “Het voordeel is dat studenten diploma’s op zak hebben die in ieder geval in deze Europese landen worden erkend.” Met de 4 miljoen euro uit het Europese fonds, worden onder meer twintig studiebeurzen betaald: tweederde als volledige beurs voor
Lund
Lavinia Warnars, a student in her fifth year, will be promoting an Ecuadorian proposal at the Climate Change Conference in Copenhagen. She’s just back from Barcelona, where she joined an international group of non-governmental organizations preparing for the climate change conference in Copenhagen. But on 5 December, Livinia, a Master’s student in Social and Political Science of the Environment, will be on the train again. She’s going to Copenhagen, where government delegations from all over the world will meet for two weeks to negotiate upon a followup to the Kyoto Protocol. On the margins of those negotiations, Warnars (24) will be working on behalf of Ecuador to present an exceptional proposal to nego tiators, NGOs and the media: Ecuador intends to become a ‘post-petroleum’ state. The first step is a decision not to extract the oil under a conservation park in Yasuni – an area with an high degree of biodiversity. Then there are plans to prevent deforestation across Ecuador and the intention to switch entirely to sustainable energy.
The Ecuadorian team that Warnars will join is led by the former Mayor of the capital, Quito, who is now a businessman. On 19 March, she went to Ecuador for her research internship. She returned in August. “I spent most of my time in Quito, where I helped write up the Ecuadorian proposal. One weekend I went to the conservation park. It was a twelvehour bus ride, followed by two to three hours crossing the Amazon in a small boat, followed by another two hours by bus and, finally, again travelling in a small boat. I was visiting a biodiversity station run by one of the universities: just a few bungalows in the middle of the jungle.” What did you expect to find there? “I wanted to know how the petroleum company was operating there, how the indigenous people lived and their views of our proposal. A petroleum company may have a commitment to ‘corporate social responsibility,’ but that mainly affects their own employees, not the environment. The main problem is deforestation and the people who come in to do it. They’re different to the indigenous people. A toxic culture has developed, with petroleum companies giving indigenous groups alcohol, drugs, money and houses to keep them quiet.”
What does that have to do with the negotiations on reducing CO2 emissions, in Copenhagen? “The criticism running through my research is that the Kyoto Protocol focuses only on CO2 reduction. It’s not holistic and doesn’t consider biodiversity, for example, although the two issues are closely linked. A second criticism concerns green-washing – developed countries purchasing their emission reductions through projects in developing countries.” What do you want to achieve in Copenhagen? “Tens of thousands of people will be going to Copenhagen, so it will be chaotic. I want to do the same there as in Barcelona: lobbying. We will present our proposal at an exhibition and a press conference. We’re in the same building as the government delegations. Of course it would be fantastic if countries commit to investments, but it’s also good if we can make agreements for later on. And I think it’s vitally important to get the media’s attention. Our promotion of this proposal may help encourage delegations to consider issues that go beyond their own interests.” 4 Harry Perrée
Esther-Mirjam Sent
Henk van Houtum
Eelke de Jong
Mediatoppers Esther-Mirjam Sent, hoogleraar Economische theorie en economisch beleid, was in 2009 de best scorende wetenschapper in de media van de Nijmeegse universiteit. Begin januari nam zij hiervoor de bokaal in ontvangst van collegevoorzitter Roelof de Wijkerslooth. Sent ziet het als een van de taken van de hoogleraar om bij te dragen aan het maatschappelijk debat, in 2009 aangewakkerd door de economische crisis. De Faculteit der Managementwetenschappen kwam vorig jaar van alle faculteiten het best voor het voetlicht in de media. Dit is tevens te danken aan wetenschappers als geograaf Henk van Houtum (plaats 2 in de jaarlijkse mediatop) en economiehoogleraar Eelke de Jong (plaats 6).
eu-debat aanzwengelen Met het international seminar Theorising European integration and governance op 11 december hebben de bestuurskundigen en politicologen het startschot gegeven voor een hernieuwd debat over theorievorming over de Europese integratie. Mede-organisator Angela Wigger (politicologie) motiveert de inzet: “Het is stil rond de theorievorming. Al jaren staan een beperkt aantal theorieën tegenover elkaar, maar de aanhangers gaan niet meer met elkaar in debat.” Volgens Wigger zijn het afgelopen decenni-
um in de marge van de meest invloedrijke theorieën interessante ideeën opgeworpen. “Iedereen zit in zijn eigen hoekje te werken. Het seminar is bedoeld als platform waarom we de verschillende richtingen op scherp stellen. We hopen dat dit het begin is van nieuw elan in het debat.” Angela Wigger stelt vast dat de theorievorming ver achter blijft bij de ontwikkelingen binnen de EU. Zij wijst op het Lissabon-akkoord dat dit jaar van kracht is geworden, die onder meer het bestuurlijk krachtenveld herordent. Als andere ontwikkelingen noemt ze de geweldige groei van de Europese Unie en de economische crisis. “Wetenschappers zijn op dit moment niet in staat om met een theoretisch gefundeerd antwoord op deze ontwikkelingen te reageren.” Het seminar ging van start met enkele gerenommeerde denkers over Europese integratie, onder wie Frank Schimmelfennig (Zurich) en Antje Wiener (Hamburg). Het voornemen is om de uitkomsten van het seminar te benutten als startschot voor een special issue van een van de toonaangevende tijdschriften. Angela Wigger: “De integratie gaat maar door, maar waar we precies mee bezig zijn weten we niet. Ik hoop dat het Nijmeegse debat weer wat peper in het denkwerk gaat brengen.”
erasmus mundus
From next year the Faculty will have a prestigious new course: the two-year European Master’s degree in System Dynamics. Nijmegen is offering the course in partnership with the Universities of Palermo, Lund and Bergen. The European Union has awarded the programme an “Erasmus Mundus” title, representing a capital injection of € 4 million to be spent over five years. Klaartje van Genugten, on the staff of the Department of Internationalisation, Research and Communication Support, commented: “These universities would not be able to offer the entire programme on their own, but by joining forces they have created a unique curriculum that offers students the opportunity to study successively at three or four universities in Europe. “On graduation, they get several degrees, one from each of the universities they attend during the programme. “The advantage is that students have diplomas which are recognized in at least these European countries.” Part of the €4 million from the European Fund will pay for over twenty scholarships, two thirds being full scholarships for non-EU students and the remainder partial scholarships for stu-
The international seminar on Theorizing European Integration and Governance, on 11 December, is the beginning of an initiative by academics in public administration and political science to stimulate discussion on theory related to European integration. Co-organizer Angela Wigger (Political Science) explains why: “Things have been rather quiet on the theoretical front lately. For years, there have been opposing theories, but their proponents won’t debate with each other.” Angela says that in the last decade interesting ideas have emerged on the margins of the most influential theories. “Everyone is working away in their own corner. The seminar is intended as a platform where we can sharpen the focus on different schools of thought. We hope this is the beginning of new momentum in the debate.” Angela claims that the theory is lagging far behind developments within the EU. For example, one of the effects of the Lisbon Treaty, which came into force this year, is to restructure powers and authorities. She also points to the tremendous expansion of the European Union and to the economic crisis. “Academics are currently unable to offer a theory-based response to these developments.” The seminar initiative began with several leading thinkers on European integration, including Frank Schimmelfennig (Zürich) Bert Beelen
‘Petroleum companies produce a toxic culture’
niet-EU-studenten, eenderde als gedeeltelijke beurs voor studenten elders uit Europa. En gedurende elke editie van de master worden uit het fonds vier onderzoekers van buiten Europa gefinancierd, die voor een periode van drie maanden naar een van de universiteiten komen voor onderwijs en onderzoek. Komend jaar gaat de faculteit een aanvraag indienen bij de EU voor het IMPACT Programma van Bestuurskunde, waarin de faculteit samenwerkt met de universiteiten van Ljubljana en Boedapest.
dents from Europe. And, for each cohort of the Master’s course, four researchers from outside Europe will be funded to come to one of the universities for three months, for teaching and research. Next year, the Faculty will apply to the EU for funding for the IMPACT Programme for studies in Public Administration, in which we are cooperating with the Universities of Budapest and Ljubljana.
cranking up the debate on the eu
Masters of the Media Esther-Mirjam Sent, Professor of Economic Theory and Policy, won the trophy for the academic from Radboud University Nijmegen who featured the most in the media in 2009. At the beginning of January, she received the trophy from the chairman of the University Board, Roelof de Wijkerslooth. Professor Sent believes that contributing to the social discussion that was stimulated by the economic crisis in 2009 is also a task for professors. Last year, the Nijmegen School of Management scored the best out of all the faculties at the university for being in the media limelight – thanks to such academics as the geographer, Henk van Houtum, who was second in the annual media rankings, and Professor of Economics, Eelke de Jong, who came in sixth.
Wat wil je in Kopenhagen bereiken? “In Kopenhagen komen tienduizenden mensen, dus dat wordt een chaos. Ik zal daar hetzelfde doen als in Barcelona: lobbyen, ons voorstel naar voren brengen met een tentoonstelling, stands en een persconferentie. Wij zitten in het gebouw waar ook de regeringsdelegaties zijn. Het zou natuurlijk fantastisch zijn als landen toezeggingen doen om te investeren, maar het is ook al mooi als we een afspraak voor later kunnen maken. En ik denk dat het belangrijk is aandacht te krijgen van de media. Door dit te promoten denken delegaties misschien verder dan hun eigenbelan g.”Harry Perrée
Radboud student in the Ecuador climate change team
mediatoppers/media masters
and Antje Wiener (Hamburg). The idea is that the results will form the basis for a special issue in one of the leading journals. Angela: “Integration goes on, but we don’t exactly know what we’re doing. I hope the debate in Nijmegen will ginger up people’s thinking.”
Opdrachtgever Eiffel. Dit organisatie-adviesbureau kiest jaarlijks een thema onder de noemer ‘Beleven Denken Doen’, waarin een brug wordt geslagen tussen sport, bedrijf en wetenschap. In 2009 stond de ‘organisatorische fitheid’ van bedrijven centraal: hoe het bedrijf weerbaar te maken op de economische crisis? Partners Bemiddelaar bij het denkwerk was de Academie voor Bestuurs- en Bedrijfswetenschappelijke Kennis. Het onderzoek werd uitgevoerd door professionals van Eiffel, aangestuurd door de sectie Economie van de Faculteit der Managementwetenschappen. De resultaten van dit onderzoek werden eind november tijdens een congres gepresenteerd. Onderzoek Hoogleraar EstherMirjam Sent presenteerde op het congres enkele casestudies over bedrijven aan veranderende omstandigheden, onder meer over de reactie van de Rabobank op de kredietcrisis en de reactie van Philips op de aandacht voor duurzaamheid. Uit de casestudies is een lijst met zeven transformatietips voortgekomen, waarmee elk bedrijf zijn voordeel kan doen: beperk jezelf, voel je niet te groot, ‘actief ondernemen, conservatief boekhouden’, beloon initiatief, verspreid slecht nieuws, opereer onafhankelijk en als laatste: minder besturen met meer vrouwen erin. Vervolg Het onderzoek wordt vervat in een boek, dat binnenkort verkrijgbaar is bij Eiffel.
Commissioned by Eiffel. Every year, this management consultancy firm chooses a theme under the general title “Experience, Think, Do,” as a means of making connections between sport, business and academia. In 2009 the theme was the organizational fitness of businesses. Partners the Academy of the Governance and Corporate Scientific Knowledge acted as intermediary in the conceptual development. The research was conducted by professionals from Eiffel, under the direction of the Economics section of the Nijmegen School of Management. The results of the study were presented at a conference at the end of November. Research at the conference, Professor Esther-Mirjam Sent presented some case studies on companies responding to changing circumstances, including the Rabo bank’s response to the credit crisis and Philips’ response to the increasing emphasis on sustainability. A list of seven transformation tips was compiled from the case stu dies, from which any business can benefit: limit yourself; don’t get too big for your boots; be bold in business but conservative in accounting; reward initiative; announce bad news in small doses; operate independently and, finally, have fewer management bodies, with more female members. Sequel The research is being compiled as a book, which will be published by Eiffel soon.
commissioned research
erasmus mundus
3
onderzoek
after copenhagen
After Copenhagen Below are some comments from Lavinia Warnars after attending the conference in Copenhagen. “Many people have responded negatively to the outcome; how ever, I feel quite positive. In the end a fairly well-written text has emerged, although unfortunately no real goals have been set for reducing CO2 emissions and no agreement was reached on how much money each country should pay to help tackle global warming. But there are parts of the text of the closing statement which sound encouraging, for example, a passage concerning cutting back on deforestation, and another about ensuring that the voices of indigenous people are heard. The Ecuador project has certainly turned out to be a success. It’s a great to know that, under the auspices of the UNDP, the UN’s organization for building a global development network, a declaration of intention has been signed which will create the multi-donor trust fund that we had envisioned. Numerous countries will be making a donation so that Ecuador’s status as the first post-petroleum nation in the world can now become much more of a reality. It was very special at such a conference to be able to have a short chat with President Chavez of Venezuela. And I spoke with the Indian environmentalist Vandana Shiva as well as to Yvo de Boer (the UN chairperson of the conference). Unfortunately, there was no opportunity to have a conversation with Al Gore, although I was able to shove our paper into his hands.”
Radboudstudente in klimaatteam Ecuador
Erik van ‘t Hullenaar
na kopenhagen
Na Kopenhagen Een terugblik van Lavinia Warnars na afloop van de conferentie. “Veel mensen zijn negatief over het resultaat, maar ik ben toch wel positief. Er ligt uiteindelijk toch een redelijke tekst op tafel, helaas zonder harde targets over CO2 reductie en zonder bedragen die elk land moet gaan betalen. Maar er zitten wel goede elementen in de slotverklaring, bijvoorbeeld over het terugdringen van ontbossing, en over het meebeslissen van inheemse groepen. Het Ecuador-project is een succes geworden. Het is ontzettend positief dat er onder hoede van de UNDP, de ontwikkelingsorganisatie van de VN, een intentieverklaring is getekend om tot het door ons gewenste compensatiefonds te komen. Tal van landen zullen een donatie gaan doen, zodat de status van Ecuador als eerste post-petroleumstaat ter wereld een stuk dichterbij is gekomen. Het was bijzonder om op zo’n conferentie even een babbel te kunnen maken met president Chavez van Venuzuela. En ik heb de Indiase milieuactivist Vandana Shiva gesproken, naast Yvo de Boer (de VN-baas van de conferentie). Een gesprek met Al Gore lukte helaas niet; ik heb hem wel ons document in handen kunnen duwen.”
update
internationalisering
4
internationalization
studie naar respectievelijk New York en Londen om te werken voor grote banken. Daar zagen ze de kredietcrisis haar werk doen. “Het sentiment was: who’s next?” En de toekomst? “Ik denk dat we nog een kleine klap krijgen.” Remko van Moll (New York) Twee jaar geleden vertrok Remko van Moll naar Manhattan om te werken voor de Nederlandse zakenbank Kempen & Co, dochter van Van Lanschot Bankiers. De kredietcrisis smeulde al behoorlijk, maar de uitslaande brand zou nog volgen. “Toen Lehman failliet ging (september 2008), was dat een grote schok. Op dat moment dachten heel veel mensen dat het naar de crisisjaren dertig toeging”, vertelt Van Moll vanuit Manhattan. “Ik heb verhalen gehoord van mensen die veel cash van de bank haalden en voedsel hamsterden. Ikzelf niet. Ik was er vrij nuchter onder.” Van Moll verkoopt Europese aandelen aan institutionele Amerikaanse beleggers, zoals pensioen- en hedgefondsen. “Wij werken hier met vijf mensen in een soort kleine dealing room. Ik heb vier beeldschermen voor me en volg de koersen en het nieuws. Wij hebben een ‘mening’ over bedrijven: kopen of
verkopen. Stel: Philips komt volgende week met cijfers. Als de analist van Kempen & Co denkt dat die heel goed zijn en Philips goed kosten reduceert, dan menen wij dat de koers bijvoorbeeld geen twintig maar dertig euro waard is. Ik ga dan met dat rapport naar onze klanten hier en probeer hen warm te maken om aandelen Philips te kopen.” “Mijn taak is te weten waar beleggers in de VS naar kijken. En ik moet ontdekken wie in een club als pensioenfonds Fidelity, dat een vermogen heeft van duizend miljard dollar, naar Philips kijkt. Die bel ik dan op. Heel vaak nemen die mensen niet op. Als je dan de voicemail krijgt, heb je twee minuten om zo’n belegger te overtuigen.” Daarvoor zit Van Moll, die economie en bedrijfswetenschappen heeft gestudeerd aan de Radboud Universiteit, elke ochtend om half zeven achter zijn bureau in midtown Manhattan. “Omdat we hier zes uur achterstand hebben op Europa, en die markt volgen wij.
Als ik uit mijn bed kom, is bij jullie al heel veel gebeurd, dus moet je je heel snel inlezen, want ik wil als eerste op de voicemail van poten tiële beleggers staan. Het komt ook voor dat de eerste belegger al om half acht belt en dan moet je een goed verhaal klaar hebben.” De econoom/bedrijfswetenschapper zit niet alleen achter zijn beeldschermen. “Ik arrangeer ook meetings. Wij halen bijvoorbeeld een CEO van Philips of een ander groot bedrijf hierheen en brengen hem dan naar onze klanten en (voor Philips) potentiële aandeelhouders.” In de crisistijd was het een taaie klus beleggers warm te maken voor bepaalde bedrijven. Iedereen was zó negatief, ze wisten niet wat de bodem was. Natuurlijk is dat voor ons een moeilijke periode geweest. Beleggers hadden hun vermogen in cash omgezet en wachtten af wanneer de bodem was bereikt.” In de tussentijd fuseerden banken en werden veel mensen ontslagen. “New York is een dure stad. Je ziet mensen vertrekken. Dat was voor mij persoonlijk ook een zorg. Ik zit hier op een Amerikaans contract. Ze kunnen je ontslaan en geven je een maand salaris mee. Dat was best een spannende periode.” Of die periode helemaal achter de rug is, is nog onduidelijk. “Wij zijn weer op een redelijk niveau: boven de driehonderd punten AEX. Bedrijven hebben aanzienlijk kosten ge-
Waren Remmen en zijn collega’s bang dat ook Morgan Stanley zou vallen? “Er waren heel veel zorgen over de stabiliteit van het financiële systeem. Dat de crisis significan-
financial market. It was clear that the crisis would have significant consequences for us, but not clear what they would be. When I started here, shares in Morgan Stanley were selling for $70. In the week after the Lehman bankruptcy the price crashed to $6.7. The question on everyone’s lips was: “Who’s next?” Luuk still finds the credit crisis surprising. “From a theoretical perspective the capital market is near-perfect: global, highly competitive and with a relatively free flow of capital between countries.” In hindsight however, it proved to be far from perfect. The fact that governments helped out the banks with multi-billion-dollar shots of
capital, was, according to Luuk, “absolutely necessary”. The financial sector now expects to be subject to stricter supervision and tighter regulation. “Regulation has always been local,” Luuk points out. “And, while it’s logical that monitoring should now become more European, you might wonder whether this will be the solution. The flows of capital are between Europe, the US, Russia, Japan and China. In this context European regulation is also local regulation. Mind you, I think any kind of human control is bound to fail at some point. Capital markets are so global and so innovative that supervisory systems will always lag behind.” 4 Harry Perrée
Luuk Remmen (Londen) “Toen ik hier in 2006 stage liep, was het echt top of the cycle”, blikt analist Luuk Remmen van de Amerikaanse zakenbank Morgan Stanley terug op de aanloop naar de kredietcrisis. “De sfeer was: alles kan.” Terwijl Remmen zijn studies economie en bedrijfswetenschappen aan de Radboud Universiteit afrondde, kwamen de eerste signalen over problemen met subprime hypotheken naar buiten. “Maar toen ik in 2007 hier begon, was er nog veel business.” Elke dag neemt Remmen de metro van zijn appartement in Chelsea naar Canary Wharf, waar zijn bank kantoor houdt. “Ik werk in een team dat verantwoordelijk is voor advisering van Nederlandse en Belgische corporate klanten op het gebied van fusies, overnames en financiering. Bijvoorbeeld bij de verkoop van het hoogspanningsnet van Liander aan TenneT. Daarbij adviseren wij de klant over de waardering – of de prijs goed is – en de beste manier van verkopen. Het is”, vat hij zijn werk samen, “een relatief brede adviesrol voor AEX- en AMXbedrijven in Nederland, en andere grote bedrijven. Er wordt veel geschreven over de graaicultuur,
maar er wordt hier bijzonder hard gewerkt”, vindt Remmen. Zelf werkt hij elke dag minstens tot elf uur ‘s avonds. “Als je Londen vergelijkt met de andere financiële centra in Europa, dan gaat alles hier net wat verder, alles is net wat ingewikkelder.” In de zomer van 2008 gingen de zaken bij de banken achteruit en werd duidelijk hoe zwaar de crisis was. “Bij mijn eigen werk zag ik dat klanten passiever werden, waardoor er voor banken minder werk was. Er waren ontslagrondes. Als klap op de vuurpijl was er het fail-
lissement van Lehman Brothers. Die zaten naast ons op Canary Wharf. In de weken ervoor was er al veel over te doen. Wij kregen heel veel telefoontjes van klanten, over hun positie bij Lehman. Toen ik op maandagochtend uit de metro kwam, zag ik collega’s van de andere bank met doosjes in de handen de deur uitlopen.”
A tale of two cities When they’d finished their studies, two Radboud eco nomists left for New York and the City of London to work for major banks. Once there, they witnessed firsthand the damage that was being wrought by the credit crisis. The question on everyone’s lips was: ‘Who will be next?’ What does the future hold? “I think we can expect another, smaller blow”.
Remko van Moll (New York) Two years ago, Remko van Moll moved to Manhattan to work for the Dutch merchant bank Kempen & Co, a subsidiary of Van Lanschot. The credit crisis was already simmering, but hadn’t yet boiled over. “When Lehman went bankrupt in September 2008, it came as a big shock,” says Remko. “At that time many people thought we were heading for a crisis like the Great Depression in the thirties. I’ve heard stories of people taking their savings out of the bank and even hoarding food. I didn’t, no. I was quite pragmatic about it all.” Remko sells European shares to US institutional investors such as pension and hedge funds. “Five of us work here in a kind of small dealing room. I have four monitors that keep track of news and quotation rates. We give our ‘opinion’ about companies, whether to buy or sell. Say for example that Philips was to announce its figures next week. Our analyst at Kempen would look at them and, if he thinks they’re favourable and that Philips
are cutting costs adequately, the shares might for example be worth €30, rather than €20. I would then take the analyst’s report to our clients here in New York and encourage them to buy shares in Philips. “It’s my job to know what US in vestors are looking for. And I need to find out who, for example at pension fund Fidelity, which manages assets worth $1000 billion, is keeping an eye on Philips. Then I’ll call them. Very often they won’t pick up because investors are inundated with calls from brokers and analysts. If you get put onto voicemail, you have just two minutes to convince them.” That’s why Remko, who studied economics and business adminis-
tration at Radboud University Nijmegen, is at his desk in midtown Manhattan by 6.30 every morning. “We’re six hours behind Europe and that’s a market we follow closely. By the time I get out of bed in the morning, a lot has happened in Europe and if I want to be the first voice a potential investor hears on his voicemail, I have to be quick off the mark. Occasionally, an investor will call me at 7.30 and I need to have studied what’s happened overnight so I know what’s what.” But the economist doesn’t just sit behind his computer screen all day. Remko: “I also arrange meetings. I’ll invite the CEO of Philips or another large company to come over and meet clients and poten-
tial shareholders. At the peak of the crisis it was a tough job getting investors interested in certain companies. Everyone was so negative that investors had converted their assets into cash and were waiting till they were convinced the crisis had hit rock bottom.” In the meantime, banks were merging and people were being fired. “New York is an expensive city,” explains Remko. “You see people leaving and that was worrying for me too. I’m here on a US contract. You can be fired and all you get is a month’s salary. It was quite a tense time.” So is it over? “Well,” muses Remko. “We’ve hit a reasonable level again: over 300 points on the AEX index. But it’s a bit of a waiting game. Furthermore, he stresses, there are still banks (though Kempen & Co is not one of them, he hastens to add) that wrap up bad loans with good ones and sell them as a single package. “There’s still a market, but it’s now strictly regulated.” He remains sceptical: “I think there’s still a small knock to come.”
Luuk Remmen (London) “When I was an intern here in 2006,” says analyst Luuk Remmen, currently with US investment bank Morgan Stanley in London, “it was the run-up to the crisis and things were as good as they get. It was like ‘nothing’s impossible’.” The first signs of problems with sub-prime mortgages appeared while Luuk was in the final stages of his economics and business administration studies at the University. “But, when I started here in 2007, there was still a lot of business about.” Luuk takes the Tube every day from Chelsea to Canary Wharf. “I’m part of a team responsible for advising Dutch and Belgian corporate clients on mergers, acquisitions and financing. We advised Liander, for example, on selling its transmissions network to Tennet, recommending an appropriate price and the best procedure. My role is used to advise AEX and AMX-listed companies in the Netherlands, as well as other major companies. “You read a lot in the press about the ‘smash-and-grab’ econ-
omy,” he says, “but people work hard here.” Luuk himself is at his desk until 11 p.m. most nights. “If you compare London with other financial centres in Europe, then everything here is just a little more extreme, a little more complicated.” In the summer of 2008 business started to slide and it became clear just how deep the crisis was. “I saw that customers were becoming more passive, which meant less work for the banks. There were layoffs, and, to top it all off, Lehman Brothers, our neighbours at Canary Wharf went bankrupt. There’d been a lot of activity in the run-up to the bankruptcy. We received calls from customers about their position at Lehman and when I stepped out of the Tube on Monday morning, I saw colleagues from Lehman leaving with boxes in their hands.” Were Luuk and his colleagues worried that Morgan Stanley would also be a victim of the crisis? “Let me put it this way,” he says carefully, “there were many concerns about the stability of the
Everything is economics. It is, after all, the study of the behaviour involved in making choices, and choices are made at all levels. Here students of economics get that little bit more. Not only do they learn the basics that are part of any standard curriculum, but they are taken several steps further. The course is multi-disciplinary, introducing students to all the aspects of economics that they need to understand, and get involved in the complex world around us. The emphasis is on applicationoriented knowledge, with special attention paid to the complex relationships between culture, institutions and the economy. After following common courses, undergraduate students specialize in business economics, financial economics or international economics. The Master’s degree is full-time – an intensive, one-year programme that’s taught in English and offers students a choice of four directions: Accounting and Control, Financial Economics, International Economics or International Economics and Business. Studying economics at our University is personal and diverse. It offers highquality, small-scale, participatory education with plenty of options for making choices. There are close links between education and research and the course has a strong international orientation. (see also: www.ru.nl/economics).
studying economics
Rene Clement
Twee Radboud-economen vertrokken na hun
Alles is economie. Het is per slot van rekening de wetenschap die keuzegedrag bestudeert. En keuzes dienen op alle niveaus gemaakt te worden. In Nijmegen krijgen studenten economie plus. Dat houdt in dat studenten niet alleen de bouwstenen krijgen aangereikt die behoren tot het standaard curriculum, maar dat de opleiding nog een paar stappen verder gaat. Zo kent de opleiding economie een multidisciplinaire aanpak. Studenten komen zo in aanraking met alle aspecten van de economie die belangrijk zijn voor het beter begrijpen van en ingrijpen in de complexe wereld om ons heen. Het accent ligt op toepassingsgerichte kennis met bijzondere aandacht voor de relatie tussen cultuur, instituties en economie. Na een gemeenschappelijk deel kiezen bachelor studenten via keuzetrajecten een verdiepende studie van bedrijfseconomie, financiële economie of internationale economie. De masteropleiding economie is een voltijds, intensief Engelstalig programma van één jaar. Studenten kunnen kiezen uit vier varianten: Accounting & control, Financial economics, International economics, of International economics & business. Economie in Nijmegen is persoonlijk én divers. Het biedt kleinschalig, activerend en participerend onderwijs van hoge kwaliteit met uigebreide keuzemogelijkheden. Er bestaat een sterke band tussen dit onderwijs en onderzoek. Verder is er een sterke internationale oriëntatie. Zie ook: www.ru.nl/economie
opleiding economie
Vanuit het financiële hart
te consequenties voor ons had, was duidelijk. Welke? Toen ik hier begon, was een aandeel Morgan Stanley 70 dollar, in de week na het faillissement van Lehman was het 6,70 dollar. Het sentiment bij de grote banken was: who’s next?” Eigenlijk is de kredietcrisis verbazingwekkend, vindt de econoom. “Vanuit theoretisch oogpunt is de kapitaalmarkt een van de meest perfecte markten: er is veel concurrentie, hij is globaal en open, de kapitaalstromen tussen landen zijn relatief vrij.” Maar die markt bleek verre van perfect. Dat overheden de banken met vele miljarden te hulp schoten, was volgens Remmen “absoluut noodzakelijk”. Maar je kunt je wel afvragen welke conclusies je daaruit moet trekken over de hoge risico’s en de kapitaalbuffers die te klein waren. Dat geldt niet voor Morgan Stanley. Wij zijn er zonder al te veel kleerscheuren uitgekomen.” Morgan Stanley heeft, benadrukt hij, gedwongen overheidsgeld gekregen. Alle banken werden gedwongen geld te lenen, omdat anders op voorhand duidelijk zou zijn wie de zwakke broeders onder de banken waren. De financiële sector verwacht nu meer toezicht en regulering. “Regulering is altijd lokaal geweest. Dat het toezicht nu meer Europees wordt, is logisch, maar je kunt je afvragen of dát de oplossing is. De kapitaalstromen gaan tussen Europa, de VS, Rusland, Japan en China, dus Europese regulering is ook een soort lokale regulering. Ik denk dat iedere vorm van menselijk toezicht is gedoemd om op een bepaald moment te mislukken. Bij het ontwerp van een systeem kun je niet met alle toekomstige ontwikkelingen rekening houden. Kapitaalmarkten zijn zó globaal en zó innovatief dat toezicht altijd achter zal lopen.” 4 Harry Perrée
reduceerd. De vraag is: waar gaat de vraag naartoe? Uiteindelijk moet de consument de economie draaiende houden, terwijl de meeste mensen terughoudend zijn geworden en meer sparen.” Bovendien ziet Van Moll dat er nog steeds banken zijn (Kempen & Co niet, benadrukt hij) die veel slechte leningen met een paar goede in een pakket bundelen en zo’n pakket doorverkopen. “Er is nog steeds een markt voor, al is het streng gereguleerd. Zelf ben ik sceptisch en denk ik dat we nog een kleine klap krijgen.”
5
mededelingen
6
Tevens starten in het voorjaar de leergangen: MVO; Scenario’s, the ART of collective learning; Werknemerskunde; Systems Thinking/ System Dynamics ABK Radboud Universiteit Nijmegen T: (024) 361 21 08 E:
[email protected] I: www.abk-opleidingen.nl
afscheidsrede Vrijdag 5 maart, 15.00 uur dhr. prof.dr. A.J.A. Godfroij
promoties
frye stipendium Het College van Bestuur van de Radboud Universiteit Nijmegen kent jaarlijks de dr. I.B.M. Frye stipendia toe aan veelbelovende vrouwelijke promovendi. Eén van de stipendia voor 2009 is toegekend aan drs. Ellen Webbink voor haar onderzoek ‘Micro- en macroniveau verklaringen voor kinderarbeid in ontwikkelingslanden’ . Het bedrag verbonden aan het stipendium is € 3.500,-.
Rijkswaterstaat zit in een
Maar dat moeten ze dan eerst terugkoppelen naar het ministerie. Allemaal heel onpraktisch.” Provincies, gemeenten en belangenorganisaties zien RWS zodoende niet als onderhandelingspartner. Van den Brinks aanbeveling: “Ik vind dat het ministerie RWS anders moet aansturen. Hoe? Dat is aan hen om dat vorm te geven. Maar de RWS-medewerkers moeten meer ruimte krijgen om hun technische kennis in te zetten bij samenwerkingsprojecten. RWS moet niet alles alleen vanuit kostenperspectief bekijken, dat is niet per se duurzaam. Ze moeten ook naar de lange termijn kijken.”
The Directorate General for
Spagaat
on the horns of a dilemma.’
spagaat: aan de ene kant expert in weg- en waterbouw, aan de andere kant samenwerken met burgers, belangenorganisaties en lokale over heden. Dat wringt, zo beschrijft Margo van den Brink in haar proefschrift Rijkswaterstaat on the horns of a dilemma. ‘Watertovenaars’, zo werden de ingenieurs van Rijkswaterstaat (RWS) in de jaren zestig genoemd, volgens Margo van den Brink. Het was de tijd van de Deltawerken, maar even later spoelde een democratiseringsgolf over Nederland en kwam er kritiek: RWS was een staat in de staat die zowel beleid maakte als uitvoerde. “Ze zaten in een ivoren toren, hun oplossingen waren altijd hetzelfde: asfalt en beton”, zo verwoordt Van den Brink, die op 9 december cum laude is gepromoveerd bij planologie, de kritiek van destijds. De opkomst van de milieubeweging in de jaren zeventig en de neoliberale ideologie in de jaren tachtig, leidde tot een koerswijziging. Biologen en ecologen kwamen in dienst om de milieueffecten van ingrepen door RWS te beoordelen en tegelijkertijd ging de overheidsdienst veel bedrijfsmatiger werken. Begin deze eeuw kwam daar nog eens de taak bovenop om publieksgerichter te werken. “Ik heb gekeken hoe ze deze rol vormgeven in het rivierbeheer”, legt Van den Brink uit. Daarvoor nam ze onder andere vijftig interviews af met RWS-medewerkers en
regionale en lokale partijen. Daarnaast liep ze mee met twee Ruimtevoor-de-Rivierprojecten, waarbij ze vergaderingen en workshops bezocht. “Je ziet dat ze zich heel erg op beter beheer en onderhoud hebben gericht en heel erg bedrijfsmatig zijn gaan werken. Maar de andere helft van hun werk is deelname aan planvorming: aanleg van projecten. Hoe ze dat publieksgericht moeten invullen, dáár is niet over nagedacht”, ontdekte Van den Brink.
“Daar worstelen ze heel erg mee.”
Terugkoppelen
RWS wordt gewaardeerd om zijn kennis en expertise. Juist daarom zitten ze met andere partijen om tafel. Probleem is echter dat de uitvoeringsorganisatie van het ministerie van Verkeer en Waterstaat alleen mag toetsen op zaken als veiligheidsnormen, efficiency en het halen van deadlines. “Dat maakt het heel lastig, want de partijen die aan tafel zitten, zeggen: ‘Denk nou eens mee! Wat vinden jullie nou?’
De spagaat van RWS is niet zomaar een intern organisatieprobleem. “Bij klimaatadaptatie kun je niet zonder RWS. Daarom moet je kijken hoe je de technische kennis en expertise kunt inzetten op een democratische manier. Het is heel belangrijk die kennis te behouden. Nu zijn ze heel erg teruggetrokken in hun zuiver bedrijfsmatige aanpak. Als je alleen uitvoert en geen plannen maakt, heb je minder mensen nodig. Die vertrekken dus.” Het gevaar dreigt dat RWS zich nog meer terugtrekt in een bedrijfsmatige aanpak en dat duurzame maatregelen voor klimaatadaptatie minder kans van slagen hebben. Nu konden lokale overheden nog bedingen dat er een bypass in de IJsseldelta komt in plaats van het door RWS voorgestelde baggeren. Dat wordt straks een stuk lastiger. Rijkswaterstaat heeft al stapels van het proefschrift ingeslagen. Van den Brink: “Ik hoop dat mijn boek voor hen als een spiegel werkt.” 4 Harry Perrée
column | antropogeen December. Even grijs als zacht, een constante toevoer van zuidwestelijke winden en nattigheid uit wolkenpuin. Er zijn mensen die zich andere decembers kunnen herinneren. Kraakheldere decembers met zo nu en dan een mooie sneeuwstorm, stevige vrieskou, toevoer van droge lucht uit het noordoosten. Begin december was het 8 graden in Helsinki en 12,1 in Moskou. Het noordoosten is niet meer wat het geweest is. Wat moet er nu van die robuuste Finse of Russische ziel terechtkomen? De vraag is of een en ander ‘antropogeen’ is. Vanochtend hoorde ik mijn kinderen – 12 en 14 jaar: ze lijken een beetje op Hollandse wintertemperaturen – in de keuken praten over de CO2-uitstoot. Verhalen over koolstofassimilatie, de teloorgang van het regenwoud, de halfslapende CO2-massa’s in de Siberische permafrost, de krankzinnige bio-industrie en, het ergste van allemaal, het uitsterven der soorten. Interessant ontbijtgesprek. Ik doe er het zwijgen toe, maar plotsklaps vraagt dochterlief: “Papa, is de klimaatverandering antropogeen?” That’s the question. Ik leg uit dat ‘anthropos’ komst van het Griekse woord voor ‘mens’ en dat ‘geen’ een link heeft met ‘gignesthai’ ofte wel ‘geboren worden’.
In the spring of 2010, ABK Radboud University Nijmegen, the Faculty of Management’s business school since 1991, will run several Master’s and post-graduate courses. T: +31(0)24 361 21 08 E:
[email protected] I: www.abk-opleidingen.nl
Public Works and Water Management (in Dutch, Rijkswaterstaat, abbreviated as RWS) is in a cleft stick: on the one hand they are experts in
farewell speech
civil engineering, while on
5 March, 15.00 Prof. dr. A.J.A. Godfroij
the other they have to work with citizens, interest groups
promotions
and local government. That’s a difficult balancing act, writes Margo van den Brink in her dissertation, ‘Rijkswaterstaat
In the1960s, she says, the engineers at RWS were seen as ‘water wizards.’ That was the era of the big Delta Works, but then a wave of democratization swept over the Netherlands and the RWS faced the criticism that it had become a ‘state within the state’ that both made policy and implemented it. “They were in an ivory tower and their solutions were always the same: asphalt and concrete,” is how Van den Brink summarises the critique at that time. The rise of the environmental movement in the 1970s and of neoliberal ideology in the eighties led to a change of course. Biologists and ecologists were hired to assess the environmental impact of the Department’s work. At the same time, the RWS became more market-oriented. From 2000 onwards it was given another challenge: engaging the public. “I’ve studied how they did this in river management,” Margo explains. Her research included 50 interviews with the RWS as well as
with regional and local stakeholders. She was also an active observer in two ‘Room for the River’ projects, attending meetings and workshops. “I noticed a strong emphasis on better management and maintenance and a very commercial approach. But the other half of their work is participating in planning: preparing for projects. No thought had been given to how they should do this in a publically-oriented way,” said Van den Brink, who was awarded her doctorate in Planning on 9 December. “They’re really struggling with that.” The RWS is respected for its knowledge and expertise, which is why they are regularly asked to consult with others. The problem is that as an agency of the Ministry of Transport and Public Works, the RWS have to focus on safety, efficiency and meeting deadlines. “That makes it very difficult, when people
say: ‘We want to involve you! What do you think?’ because they have to first check back with the Ministry. It’s all very impractical.” The result is that provincial governments, municipalities and interest groups don’t see the RWS as a negotiating partner. Van den Brink’s recommendation: “I think the Ministry needs a different approach to directing the work of the Department. How? That’s up to them. But RWS staff should be given more freedom to contribute their technical know ledge to partnership projects. The RWS should not see everything from the point of view of cost alone. They should also consider the long-term implications.” The cleft stick the RWS finds itself in is not just an internal organizational problem. “The Department has a vital role in adapting to climate change. So
we need to find a way to use their technical knowledge and expertise in a more democratic way. It’s very important not to lose that know ledge. Now they’re really demo ralized: if you simply implement schemes and don’t get involved in planning, you need fewer people. So they leave.” The danger is that the RWS may retreat even further into a commercial approach and, as a result, sustainable climate-related measures will be less likely to succeed. Recently, local government bodies were able to get their way with a bypass in the IJssel Delta rather than the dredging proposed by the RWS. This kind of issue is going to be a lot harder to tackle in the future.” The Department has already ordered many copies of her thesis. Van den Brink: “I hope it will give them something to think about.” 4 Harry Perrée
column | anthropogenic Ze kijken, tienergymnasiasten, verontwaardigd: of ik ze alsjeblieft niet wil onderschatten. Ik moet het dus beter doen. Het woord ‘antropogenese’ staat voor de ontstaansgeschiedenis of beter nog de wording van de mens. Meer in het bijzonder gaat het bij de antropogenese om een wetenschap die de vraag stelt hoe het mogelijk is geweest dat de mens als soort is ontstaan. Moeilijke kwestie, niet iets wat je eventjes met wat robuuste en kraakheldere empirie uit de doeken doet. Wat we wel weten is dat die mensensoort bepaalde effecten op de aarde heeft en die effecten noemen ze in bijvoorbeeld de discussie over klimaatverandering ‘antropogeen’. Als ik het dus goed begrijp, zo leg ik mijn kinderen uit, dan kunnen antropogene effecten de antropogenese de das om doen. Einde ontbijtgesprek. Van de week gingen we met zijn allen naar de film Das weisse Band. Eine Deutsche Kinder geschichte. De film speelt zich af in een Pruissisch dorp dat gebukt gaat onder het juk van baron, dominee en rentmeester. Van God zelf dus. De onderdrukte kinderen nemen op gruwelijke manier wraak. Mijn zoon vond de film niets aan. Teveel open lijntjes. “Je weet niet eens zeker of die kinderen die rotgeintjes hebben uitgehaald.”
We proberen hem nog uit te leggen dat het een film is om over na te denken. “Het is niet de bedoeling van een film om erover na te denken.” Slim antwoord. Er was maar één ding dat hij wel mooi vond aan de film. De regisseur Michael Haneke draaide alles in zwart-wit. Dat stelde de kijker, als ik mijn zoon mag geloven, in staat de sneeuw zo mooi te zien. Mooie witte vlokken over de messcherpe voren in het veld. Zomers die zomers zijn en winters die winters zijn. Het bestaat alleen nog in zwartwit films. Het mensengedoe, hoe dramatisch en pervers ook, is in deze films een bagatel tegenover de onwrikbare seizoenszekerheden. Het weer gold nog als stabilisatie van verwachtingen. Er was dus helemaal geen discussie over wat wel en niet antropogeen was. Niet dat de mensen er gelukkiger van werden, maar het was in ieder geval een hele zorg minder. Vanochtend hoorde ik op het journaal dat het eindelijk is gaan sneeuwen in Moskou. Het leidde meteen tot 900 km file. Hoe lang blijft het er nog sneeuwen?René ten Bos
abk radboud university nijmegen
December, as grey as it is soft; constant rain and winds blow in from the southwest, drifting down from the drabness of the clouds. There are people who can remember different Decembers, crisp Decembers with an occasional, breathtaking snowstorm and blasts of icy dry air gusting down from the northeast. But at the beginning of this December the temperature was 8 degrees in Helsinki and 12.1°C in Moscow. Up there in the northeast life is clearly not what it used to be. Whatever will happen to those tough Finnish and Russian souls? The question is whether this phenomenon is ‘anthropogenic’. This morning my children –12 and 14 (rather like current temperatures in the Netherlands) – were discussing CO2 emissions at the breakfast table. There was mention of carbon assimilation, the destruction of the rainforest, dormant CO2 masses in the Siberian permafrost, the madness of factory farming and, worst of all, animals threatened with extinction. It made for interesting breakfast fare. I remained silent until my dear daughter suddenly asked: “Daddy, is climate change anthropogenic?” That is the question. I explain that ‘anthropogenic’ comes from the Greek anthropos, meaning ‘related to people’ and genic, which means ‘producing something’.
They look at me with disdain. I’ve obviously underestimated their intellectual capacities. ‘Must do better.’ ‘Anthropogenesis’ is the scientific study of the origin and development of man. More specifically, it’s a science that asks itself the question: how did the human race come to exist in the first place? It’s a difficult question, not one you can answer briefly, with a concise empirical explanation. What we do know is that humans have had some impact on planet earth, and that in the discussion on climate change, this effect is referred to as ‘anthropogenic’. So if I understand it correctly, and, as I explain to my children, anthropogenic influences could put an end to anthropogenesis. And with that, breakfast is over and the matter is closed. This week we all went to see the film The White Ribbon (Das Weisse Band. Kinder Eine Deutsche Geschichte). The film, a German children’s story, is set in a Prussian town that is struggling under the tight reins of the baron, the pastor and the bailiff, God himself almost. The oppressed children take revenge in a brutal manner. The film did nothing for my son. “Too many open endings,” he said. “You don’t even know for certain if the children actually did those horrible things”.
We tried to explain that it was a film to mull over. “Films aren’t made to be ‘mulled over’,” he replied. Smart answer. There was only one thing he liked about the film. The director, Michael Haneke, had filmed everything in black and white. That gave the viewer, if I am to believe my son, the ability to see the snow in its full glory. Beautiful white flakes as they fall on spiky ferns; summers that are summery and winters that are wintry. They only still exist, apparently, in blackand-white films. The human drama, however dramatic and perverse, is just a trifle compared to the unshakable certainty of the seasons. In these films, the weather still lends stability to other, more variable expectations. There wasn’t a single discussion about what was or was not anthropogenic. Not that people were happier, but there was certainly less to worry about. This morning I heard on the news that it has finally started to snow in Moscow, and there were 900 km of traffic jams. How long will it go on? René ten Bos
6 January, 15.30 Ad Kil Managing partner of the law firm of the same name. Management competencies. Promotor: prof. dr. J.A.C.M. Doorewaard 12 January, 15.30 Sara de Boer Traces of change. Dynamics in cultural heritage preservation arrangements in Norway, Arizona and the US. Promotors: prof. dr. N.J.M. Nelissen, prof. dr. H.J.M. Goverde en prof. dr. D.B. Needham 14 January, 13:00 Joop Moret Management and ideologies in the Netherlands. A look at how Dutch managers see styles of management and HRM policies in relation to their own lives. Double promotion, with Tom van den Belt, Medical Sciences. Promotors: prof. dr. W.F. de Nijs en prof. dr. P.J.M. Verschuren 15 January, 10.30 Kathrin Birkel We, Europe and the rest. EU discourse(s) on work in environmental politics. Promotors: prof. dr. P. Leroy en prof. dr. B.J.M. Arts (Wageningen University) 11 March, 15.30 Gerry Alons Against the grain. French and German preference formation on agricultural trade during the GATT Uruguay Round. Promotor: dr. R.H. Lieshout
FM Quarterly is het informatieblad voor medewerkers, studenten en alumni van de Faculteit der Managementwetenschappen van de Radboud Universiteit Nijmegen. FM Quarterly is a newsletter for the international guests (students and researchers) and the international partners of the Nijmegen School of Management, a Faculty of Radboud University Nijmegen, the Netherlands. Productie | Production by Afdeling Communicatie RU Nijmegen. Comeniuslaan 6, Postbus 9102, 6500 HC Nijmegen, T +31 (0) 24 361 60 20. Redactieraad | Editorial Board prof. dr. René ten Bos, prof. dr. Hans Mastop, prof. dr. Esther-Mirjam Sent, drs. Rob Verhofstad, Tanja van Voorst. Redactie | Editors Paul van den Broek, Machiel van Zanten (eindredactie). Medewerkers: Harry Perrée. Fotografie | Photography Bert Beelen, Erik van ’t Hullenaar. Vormgeving en opmaak | Design and layout Nies en Partners bno, Nijmegen Drukwerk | Printed by Roos en Roos Arnhem
f m q u a r t e r ly
6 januari, 15.30 Ad Kil Managementcompetenties van de managing partner van de law firm. Promotor: prof. dr. J.A.C.M. Doorewaard 12 januari, 15.30 Sara de Boer Traces of Change. Dynamics in cultural heritage preservation arrangements in Norway, Arizona and the Netherlands. Promotors: prof. dr. N.J.M. Nelissen, prof. dr. H.J.M. Goverde en prof. dr. D.B. Needham 14 januari, 13.00 Joop Moret Management en levensbeschouwing in Nederland. Een ondezoek naar de opvattingen van managers in Nederland over de stijl van leidinggeven en HRM-beleid in relatie tot hun levensbeschouwing. Dubbelpromotie met Tom van den Belt, medische wetenschappen). Promotors: prof. dr. W.F. de Nijs en prof. dr. P.J.M. Verschuren 15 januari, 10.30 Kathrin Birkel We, Europe and the Rest. EU discourse(s) at Work in Environmental Politics. Promotors: prof. dr. P. Leroy en prof. dr. B.J.M. Arts (Wageningen Universiteit) 11 maart, 15.30 Gerry Alons Against the Grain. French and German Preference Formation on Agricultural Trade during the GATT Uruguay Round. Promotor: dr. R.H. Lieshout
Water experts struggle with their public role
agenda
MSc/drs Bedrijfskunde (2 ½ jaar) Start: maart 2010 in Nijmegen Informatiebijeenkomsten: 12 jan en 10 feb 2010 in Nijmegen Post-master Leren, Ontwikkelen & Veranderen Start: april 2010 in Driebergen Informatiebijeenkomsten: 11 jan en 18 feb 2010 in Amersfoort Master Architectuur in de Digitale Wereld (i.s.m. Capgemini) Start: mei 2010 in Utrecht Informatiebijeenkomsten: 14 jan en 17 feb 2010 in Utrecht
7
Experts Rijkswaterstaat worstelen met publiek Erik van ‘t Hullenaar
agenda
abk radboud universiteit nijmegen
announcements
alumnus
8
‘Als je ja zegt tegen het ene, zeg je nee tegen het andere’
“If you say yes to one, you say no to others”
Politicoloog Paul Depla is sinds 2000 wethouder in Nijmegen,
Political scientist Paul Depla has been an Alderman in Nijmegen since
zij het sinds eind november demissionair. Toen botsten de
2000, although in late November, when the City Council and the
gemeenteraad en het college van B&W over de stijging van de
Municipal Executive clashed over higher property taxes, he announced
onroerend-zaakbelasting.
that he would not be running again.
“Waar het is misgegaan? Vanaf juni ging de discussie over een lastige problematiek: hoe combineer je minder geld uit Den Haag met een gematigde lastenontwikkeling en het voorkómen van bezuinigingen? Dan gaat het erom: hoe graag wil je daar uitkomen en kun je over elkaars schaduw heen stappen? Na acht jaar coalitie kon je je afvragen of die wil er nog was. Over de aanstaande gemeenteraadsverkiezingen ga ik niks zeggen. Dat moet je vooral overlaten aan de nieuwe mensen. Ik ben geen lijsttrekker meer en wil hen niet voor de voeten lopen. Wat ik hierna ga doen? We zien wel. Even tot rust komen. De politiek? Zou kunnen, het is allemaal speculeren.
Ik wilde de PvdA weer in contact laten komen met bewonersorganisaties. En ik wilde dat de PvdA ook met de SP en GroenLinks de stad kon besturen. Dat was de natuurlijke meerderheid van de Nijmeegse bevolking. Als links college hebben we laten zien dat een links bestuur heel goed kan zijn voor de stad. Dat ik aan de wieg heb kunnen staan van normale verhoudingen tussen de PvdA en de SP, daar ben ik heel blij om. Ik wil dicht bij de mensen blijven staan. Je kunt wel met vergezichten komen, maar als je er niet in slaagt praktische zaken waar te maken - als je niet in staat bent de woningbouwproductie op gang te brengen - dan heb je daar niet veel aan. Maar ik heb wel degelijk een verhaal voor de stad: over hoe je zorgt voor gelijke kansen en hoe je zorgt dat bevolkingsgroepen niet met de ruggen tegen elkaar aan staan. Ik heb oog voor mensen die buiten de poort staan. Voor dat idealisme ben ik de politiek ingegaan. Het lastigste aan mijn werk is dat er alleen maar zaken langskomen waarbij je keuzes moet maken. Zoals over gesubsidieerde arbeid, waarvoor we 12 miljoen euro minder krijgen uit Den Haag. We gaan terug van 1.200 naar 600 mensen met een gesubsidieerde baan. Daar maak je geen vrienden mee. Er zijn mensen die je overal van beschuldigen. Maar kijk, daarvoor zit je in de politiek. Je moet knopen doorhakken en kiezen is verliezen. Als je ja zegt tegen het ene,
“What went wrong? From June onwards we were debating a difficult issue: how to combine lower funding from The Hague with a moderate increase in costs, while avoiding cuts. The question then becomes, do you really want to find a solution, and can you forget cooperation in the past? After eight years of working together in a coalition, the question was whether the will to continue was still there. I’ve no comment about the upcoming municipal elections. That should be left to the new people. I’m no longer party leader and I don’t want to get in their way. What will I do next? We’ll see. Time out? National politics? Perhaps. It’s all speculative right now. After my studies, I worked at the University of Brabant, where I focused mainly on the
Erik van ‘t Hullenaar
Vanuit mijn studie ging ik op de Katholieke Universiteit Brabant werken. Daar hield ik me vooral bezig met de relatie burger-bestuur en hoe de politiek zich zou kunnen vernieuwen. Toen werd ik gevraagd om voor de PvdA een studie te gaan doen. In 1992 ging ik bij de Wiardi Beckman Stichting werken. Daar rolde ik van het een in het ander: ik werd lid van het campagneteam van Kok en adviseur van de minister van Verkeer en Waterstaat; adviesfuncties achter de coulissen. Mensen van de Nijmeegse PvdA-afdeling vroegen toen: waarom ga je niet op de lijst staan? Dat heb ik gedaan en toen ging het heel snel. De afdeling schoof mij als poten tiële wethouder naar voren. Een politieke carrière plan je niet, die overkomt je. Het was mijn geluk dat mijn voorganger in 2000 halverwege de rit wegging. Die mogelijkheid moet je grijpen.
zeg je nee tegen het andere. Als je de woningnood wilt oplossen, zul je ergens moeten gaan bouwen. Dan loop je tegen de belangen aan van mensen die daar al wonen. Als je luistert naar de mensen in de buurt, dan zeg je daarmee nee tegen de woningzoekenden. Als je keuzes daarover niet kunt maken, houd je het geen tien jaar vol. De grootste les van mijn studie is dat er meerdere rationaliteiten bestaan, meer beelden van de werkelijkheid, en dat je daarvoor voortdurend een andere bril moet opzetten. Het mooiste boek van mijn studie was van Graham T. Allison over de Cuba-crisis. Hij bekijkt die vanuit drie verschillende perspectieven. Je relativeert met zo’n aanpak je eigen positie en het stelt je in staat de positie van een ander aan te nemen. Dat moet je als wethouder ook kunnen.”Harry Perrée
curriculum Geboren op 17 april 1965 in Eindhoven. Doorliep daar het Joris College. Studeerde politicologie (1984-1989) in Nijmegen. Promoveerde in 1995 aan de Katholieke Universiteit Brabant op een onderzoek naar lokale democratie. Werkte bij de Wiardi Beckman Stichting, in het campagneteam van de PvdA en als adviseur van de minister van Verkeer en Waterstaat. Is vanaf 2000 wethouder (onder andere Ruimte, Sport en Financiën) in Nijmegen. Woont samen met zijn vrouw en drie kinderen (van 12, 10 en 7). Loopt drie keer per week hard en luistert graag naar Coldplay, Radiohead en U2. Born on 17 April 1965 in Eindhoven, he attended the Joris College there. Studied Political Science (1984-1989) at Nijmegen University and got his doctorate in 1995 at the University of Brabant, for a study of local democracy. Worked at the Wiardi Beckman Foundation, in the Social Democrat’s campaign team, and as an advisor to the Minister of Transport and Waterways. He has served as an Alderman (with portfolios such as Town Planning, Sports and Finance) in Nijmegen since 2000. Lives with his wife and three children (12, 10 and 7). Runs three times a week and likes to listen to Coldplay, Radiohead and U2.
relationship between citizens and government and political renewal. Then I was asked to do a study for the Social Democratic Party (the PvdA, also known as the Labour Party). In 1992 I started working at the party’s research institute, the Wiardi Beckman Foundation. I soon joined Wim Kok’s campaign team and became an advisor to the Minister of Transport and Waterways – behind the scenes, that is. The Nijmegen branch of the party then asked me to join the PvdA list there. I did, and my career shifted into top gear. The branch nominated me as an Alderman. You can’t plan a political career, it just happens to you. I struck lucky when my predecessor resigned mid-term in 2000 – presenting me with an opportunity not to be missed. I wanted to bring the Social Democrats back into contact with ordinary people and to make it possible for the PvdA to run the city together with the Socialists and the GreenLeft party. That combination represented a natural majority of the Nijmegen population. As a left-of-centre executive, we’ve shown that a left-leaning government can be very good for the city. I also got a lot of satisfaction from helping establish normal relations between the Social Democrats and the Socialist Party. I want to stay close to the people. You can have all kinds of long-term perspectives, but if you can’t achieve practical things – for example, getting houses built – they’re not worth much. I do have a vision for the city: how to ensure equal opportunities and make sure that people do not turn their backs on one another. I never forget those who are excluded. That’s why I went into politics. The hard part of my work is that every issue involves making choices. Take subsidized employment, for example: we’re now getting €12 million less from The Hague for this. That means cutting back from to 1200 to 600 people with subsidized jobs – no way to make friends! There are people who accuse you of all sorts of things. But that’s why you’re in politics: to make decisions; and every choice you make comes with a cost. If you say yes to one, you say no to others. If you want to solve the housing shortage, you have to build somewhere. That affects the interests of local citizens. If you listen to what they’re saying, you turn a deaf ear to the people who need houses. If you can’t make choices, you won’t last ten years in politics. The most important thing I learned during my studies is that there are many types of rationality, different perceptions of reality, and you have to continually adopt different perspectives to understand them. The best book I read at university was Graham T. Allison’s, on the Cuban missile crisis. He looks at it from three different perspectives. This taught me to look objectively at my own position and to put myself in the other person’s shoes. You need that as an Alderman too.” Harry Perrée
