Bundel van de Raad Carrousel vergaderzalen I, II en III van 23 juni 2015

Bundel van de Raad Carrousel vergaderzalen I, II en III van 23 juni 2015

20.00Uitrol Vivera wijkteams Zwijndrecht (2015-13071) en Waardering en ondersteuning van mantelzorgers (2015-13042) pfh. Jolanda de Witte 2015-13071 Raadsvoorstel Uitrol Vivera wijkteams Zwijndrecht.docx 2015-13071 bijlage 1 Tussenrapportage Vivera.pdf 2015-13071 bijlage 2 Adviesnotitie Vivera.pdf

20.00 Uitrol Vivera wijkteams Zwijndrecht (2015-13071) en Waardering en ondersteuning van mantelzorgers (2015-13042) pfh. Jolanda de Witte 1 2015-13071 Raadsvoorstel Uitrol Vivera wijkteams Zwijndrecht.docx

Raadsvoorstel en –besluit

2015-13071 herzien Uitrol Vivera wijkteams Zwijndrecht 12 mei 2015 Aan de leden van de raad, Het college van burgemeester en wethouders stelt u voor kennis te nemen van: 1. de tussenrapportage van de pilot sociale wijkteams in Zwijndrecht. Tevens stelt het college van burgemeester en wethouders u voor om in te stemmen met; 2a. het plan van aanpak ‘doorontwikkeling Vivera wijkteams’ met daarin de kaders waarbinnen deze doorontwikkeling moet plaatsvinden; 2b. het maken van subsidieafspraken voor 2016 en verder met de vier welzijnsorganisaties over de inzet van de bestaande professionals in de wijkteams; 2c. het instellen van twee wijkteams Oost en West van waar uit de professionals ook de wijkteam-spreekuurpunten in de overige vijf wijken inclusief Heerjansdam bedienen; 3. de onttrekking uit de Reserve taakmutaties, onderdeel AWBZ pakketmaatregelen, van € 25.000 in 2015, € 90.000 in 2016 en € 62.000 in 2017 en 2018 voor dekking van de kosten van een coördinator die de professionals in de Vivera wijkteams op inhoud en proces aanstuurt. De secretaris,

De burgemeester,

Aldus besloten in de openbare raadsvergadering van De griffier,

portefeuillehouder: informatie: telefoon: e-mail: bijlagen: ter inzage:

De voorzitter,

Witte, J. de Danielle Ternatus 078 770 37 22 [email protected] tussenrapportage en adviesnotitie

.

Pagina

2 van 9

Toelichting

Inleiding Door de veranderingen voorvloeiend uit de Wmo 2015, is het noodzakelijk dat op wijkniveau een samenhangend en passend aanbod aan informatie, zorg, ondersteuning en activiteiten beschikbaar is. Dit is nodig voor mensen met een beperking om langer thuis te kunnen blijven wonen. Zij zijn immers meer dan voorheen aangewezen op voorzieningen in buurt en wijk. De doelen van de Wmo zijn ook het stimuleren en benutten van mogelijkheden in het informele circuit zoals vrijwilligerswerk, informele hulp en mantelzorg. Zorgen voor en omkijken naar een ander in je buurt. Gezien de verbreding van doelgroepen binnen de Wmo, de nieuwe taken en de noodzaak om zuiniger met het budget om te gaan, moeten we de sociale infrastructuur versterken en op onderdelen hervormen. Het werken met integrale wijkteams wordt gezien als oplossing van het hierboven beschreven vraagstuk. Het Rijk adviseert gemeenten expliciet om te werken met integrale wijkteams omdat deze teams een middel kunnen zijn om de sociale samenhang te bevorderen en zelfredzaamheid en participatie te vergroten. De gemeente krijgt vanaf 2015 jaarlijks budget om in te zetten voor het realiseren van sociale wijkteams. Vanaf oktober 2014 is er in Zwijndrecht met de pilot sociale wijkteams gestart, in Kort Ambacht en Noord. Hierin hebben plaats: de wijkverpleegkundigen (voorheen zichtbare schakels), opbouwwerkers en maatschappelijk werkers. Binnen Vivera zijn afspraken gemaakt over de sociale wijkteams die zijn vastgelegd in het uitvoeringsprogramma Wmo-Vivera, dat eind 2014 door de raad is vastgesteld. De afgelopen maanden zijn deze verder uitgewerkt en is het plan van aanpak ‘doorontwikkeling Vivera wijkteams’ (zie bijlage) tot stand gekomen. In het plan staat een formule voor de werkwijze en inrichting van de wijkteams. Het plan bevat ook de financiële en aansturingskaders waarbinnen de doorontwikkeling van de wijkteams moeten plaatsvinden. Via dit raadsvoorstel verzoekt ons college uw raad om kennis te nemen van de tussenrapportage van de pilot sociale wijkteams. Ons college verzoekt uw raad ook in te stemmen met het plan van aanpak ‘Doorontwikkeling Vivera wijkteams’, waarin de kaders voor de werkwijze en inrichting van de wijkteams, als ook de financiële en de aansturingkaders staan beschreven. Daarnaast verzoeken wij uw raad om akkoord te gaan met een onttrekking uit de Reserve taakmutaties, onderdeel AWBZ pakketmaatregelen, van € 25.000 in 2015, € 90.000 in 2016 en in 2017 en 2018 jaarlijks € 62.000. Dit is de dekking voor de kosten van een coördinator die de professionals in de Vivera wijkteams op inhoud en proces aanstuurt.

Pagina

3 van 9

Eerder genomen besluiten (met datum en nummer) Adviesnota Lokaal uitvoeringsprogramma 2015-13071, 16 december 2014 Raadsvoorstel Pilot sociale wijkteams 2014-12241, 8 april 2014

Beoogd resultaat Meer sociale samenhang en inwoners vergroten hun participatie en zelfredzaamheid door de sociale infrastructuur te versterken en deels te hervormen door het inrichten van Vivera wijkteams en spreekuurpunten in elke wijk.

Argumenten (30 secondenregel) 1.1 In de tussenrapportage staan de bevindingen van de pilot sociale wijkteams tot nu toe. Tot aan het afronden van deze rapportage is door Vivenz, Diverz (beide welzijn) en Aafje (zorg) 6 maanden geëxperimenteerd met het werken met wijkteams, waarbij Vivenz penvoerder is. De belangrijkste bevindingen zijn meegenomen bij het opstellen van de formule voor de doorontwikkeling van de wijkteams. De belangrijkste opbrengsten hiervan zijn: de teamleden, afkomstig uit de verschillende disciplines, leren veel van elkaar en ontwikkelen zich tot specialisten met een generalistische blik de teams zijn door de beperkte omvang slagvaardiger en voelen zich minder beperkt door de protocollen van de ‘moederorganisaties’ door intensieve samenwerking wordt vaker voorkomen dat inwoners met een hulpvraag aankloppen bij meerdere loketten professionals benutten meer dan voorheen de eigen kracht van inwoners. 2.a1 Het plan van aanpak beschrijft de kaders voor de inrichting en de werkwijze waarbinnen de doorontwikkeling moet plaatsvinden. De kaders sluiten aan bij het staande beleid. De inhoudelijke en inrichtingskaders, de formule voor de wijkteams, is tot stand gekomen door de ervaringen van de pilot, de kennis die is opgehaald bij andere (buur)gemeenten en de input vanuit de Vivera samenwerking naast elkaar te leggen. Op basis van al deze input is de formule tot stand gekomen. De financiële en aansturingskaders zijn opgesteld door de gemeente en zijn de richtlijnen waarbinnen de doorontwikkeling moet plaatsvinden. Het plan van aanpak gaat niet in op de praktische invulling van de uitrol, een taak die is voorbehouden aan de uitvoerende organisaties. 2.a2 Rijk, gemeente en Vivera partners zien Wijkteams als middel om de Wmo2015 succesvol vorm te geven. Vanuit de wijkteams wordt integraal gewerkt en zorg en ondersteuning volgens de principes van de zelfredzaamheidsladder aangeboden (inwoner zelf, diens omgeving, vrijwilligers, algemene voorzieningen, maatwerk Wmo of zorg).

Pagina

4 van 9

De professionals werken voor de wijk, staan dichter bij diens bewoners en kunnen daardoor sneller handelen en passende ondersteuning bieden. Met de structuur van de wijkteams wordt ingezet op meer kwaliteit voor minder budget. Vivera partners ondersteunen de ontwikkeling van het werken met wijkteams en willen participeren in de nieuwe structuur. 2.b1 Taken van de huidige professionals bij de welzijnsorganisaties brengen we onder bij de wijkteams. Het gaat om de taken geven van informatie, advies, ondersteuning en activering. Via de wijkteams veranderen de taken niet, alleen de manier waarop het werk wordt georganiseerd. Dit betekent dat de huidige professionals niet meer werken voor hun organisatie, maar voor de wijk en de wijkbewoners en in eerste instantie verantwoording afleggen aan het team in plaats van aan de moederorganisatie. Via de subsidiebeschikkingen wil de gemeente hierover concrete afspraken maken die ingaan vanaf 2016. De sociale raadslieden verzorgen vanuit de gemeente ook een onafhankelijke informatie- & adviesfunctie. Vanuit de inhoudelijke argumentatie om de informatie en adviesfuncties onder te brengen bij de wijkteams, is het wenselijk om ook de taken van de sociaal raadslieden op termijn een plek te geven binnen het wijkteam. Hierover ligt op dit moment geen besluitvorming voor. 2.b2 Hiermee kan deels uitvoering worden gegeven aan de opdracht van uw raad om te komen tot een brede welzijnsaanpak. Door de professionals onder te brengen in teams die met elkaar werken, krijg je een integrale wijkgerichte samenwerking tussen de professionals uit de diverse disciplines (informatie & advies, maatschappelijk werk, opbouwwerk, cliënt,- en mantelzorgondersteuning). Over de vervolgstap om te komen tot een brede welzijnsaanpak in de gemeente wordt, zoals met u is afgesproken, in het vierde kwartaal van dit jaar een raadsvoorstel voorgelegd. 2.c1 Om te kunnen voldoen aan de onderdelen van de formule: beschikbaarheid, continuïteit en herkenbaarheid, en gegeven een budgettair neutrale aanpak door bestaande professionals in te zetten, kunnen twee wijkteams worden ingericht. Het onderbrengen van alle reeds bestaande informatie- en adviesfuncties binnen de wijkteams kan naar schatting maximaal 14 fte opleveren. Dit is inclusief de wijkverpleegkundigen die zonder indicaties ondersteuning en advies geven (voorheen zichtbare schakels). Het voorstel is daarom om twee teams op zetten en de betrokken professionals toe te wijzen aan een van de teams. Deze professionals vallen dan elk onder een hoofdlocatie en verzorgen vandaaruit ook dagelijks wijkteam-spreekuurpunten bij de overige 5 wijken inclusief Heerjansdam. De wijkteams en spreekuurpunten worden ondergebracht binnen bestaande locaties met een natuurlijke aanloop van wijkbewoners. Door het op deze manier te organiseren, is het voor inwoners duidelijk dat elke wijk een wijkteam(spreekuurlocatie) heeft. Bij deze indeling en grootte van het team zijn de wijkteams en –spreekuurpunten minder kwetsbaar voor bijvoorbeeld verlof of ziekte van personeel.

Pagina

5 van 9

2.c2 Per wijkteam en spreekuurlocatie werken we met ‘plusfuncties’. Het onderbrengen van andere algemene voorzieningen bij de wijkteams en –locaties heeft meerdere voordelen. Op deze manier wordt volume aan de wijkteams toegevoegd. Ook wordt hiermee de integraliteit tussen de algemene voorzieningen versterkt. Ten slotte kunnen we op deze manier in spelen op de specifieke behoeften per wijk. Dit betekent dat we andere bestaande activiteiten en voorzieningen koppelen aan de 7 locaties. Na de zomer komt het raadsvoorstel over de GGZ-inloop, een voorziening om mensen met een psychische problemen structuur te geven. Omdat bekend is dat er bijvoorbeeld in Kort Ambacht relatief veel mensen wonen met een GGZ achtergrond, zal deze inloop worden gekoppeld aan het wijkteam Kort Ambacht. Functies zoals het jongerenwerk, educatie, leerwerktrajecten en dagopvang kunnen ook worden gekoppeld aan de wijkteams en de spreekuurlocaties. De professionals van het wijkteam laten vooral anderen (vrijwilligers en professionals) activiteiten organiseren ten behoeve van de wijken en Heerjansdam. 3.1 Een sterk coördinerende rol is noodzakelijk om vastgestelde doelen te kunnen realiseren. De gemeente geeft vorm aan nieuwe taken in het sociale domein. Samen met Vivera partners werken we aan de uitbouw van de bestaande sociale infrastructuur en het fundament dat is opgezet. De opgaven zijn geclusterd in het uitvoeringsprogramma Wmo-Vivera. Het is de bedoeling dat we samen met partners de komende jaren een enorme transformatie teweeg gaan brengen. Meer uitvoeringskracht is daarbij noodzakelijk om als spin in ‘t web te kunnen optreden namens de gemeente in de “platte” uitvoering. Hiervoor is een regievoerder op het domein van de Wmo nodig zoals we die ook hebben vormgegeven op het domein jeugd (CJG-coördinator). Dit is dus geen beleidsmaker maar een doener die: stuurt op integrale wijkteams die in de wijken vanaf 2015 ondersteuning en zorg gaan bieden aan onze burgers (door maatschappelijke partners); regisseert op de sociale wijkteams en waakt dat preventie, signalering, doorverwijzing, nazorg, hulp en advies (erger voorkomen) worden geboden; een schakelrol heeft met de CJG-coördinator wanneer het zorg voor jeugd betreft en vice versa wanneer het zorg voor volwassenen betreft). 3.2 Het budgetrecht ligt bij uw raad, dit met inbegrip van de bevoegdheid om voorstellen om budget aan reserves te onttrekken, al dan niet te honoreren. De reserve taakmutaties is o.a. bedoeld voor het opvangen van de gevolgen van transitie van de ABWZ naar de WMO. De reserve biedt voldoende ruimte voor de voorgestelde onttrekking. Zie hiervoor kopje financiën.

Kanttekeningen/risico’s Realisering van de wijkteams vindt plaats terwijl de betrokken professionals hun reguliere werk blijven doen. Hoewel een aantal medewerkers ervaring heeft opgedaan in de pilot, vraagt deze realisering een extra inzet van de professionals en betrokken organisaties. De doorontwikkeling moet daarom gefaseerd plaatsvinden. Per periode wordt geëvalueerd en eventueel bijgesteld.

Pagina

6 van 9

De zorgverzekeraar is de opdrachtgever van de wijkverpleegkundigen (die werken zonder dat indicatie nodig is, dus voor iedereen beschikbaar). Hoewel de zorgverzekeraar 2,4 fte wijkverpleegkundigen heeft toegewezen aan vier Zwijndrechtse wijken en positief staat tegenover het werken in wijkteams, kunnen wij als gemeente alleen indirect sturen door in gesprek te blijven met de zorgverzekeraar. De opzet zoals in de formule wordt voorgesteld is op basis van inzet van de 2,4 fte die kan worden toebedeeld aan de wijkteams. Het onderbrengen van de bestaande formaties bij de welzijnsorganisaties heeft op termijn gevolgen voor deze organisaties omdat een groot deel van de medewerkers voor de wijken en de wijkteams werkt en niet of minder werkzaamheden uitvoert voor de organisaties. De voorgestelde coördinator wijkteams is noodzakelijk om de ambities te kunnen realiseren en de nieuwe taken zorgvuldig te kunnen beleggen, te monitoren en te sturen. Wanneer het voorstel voor de coördinator niet gehonoreerd wordt, ontstaat er een probleem in de uitvoering en is bijstelling van de ambities die Zwijndrecht op het sociale domein heeft noodzakelijk.

(Extern) draagvlak De doorontwikkeling van de Vivera wijkteams is onderdeel van het uitvoeringsprogramma Wmo-Vivera, dat tot stand is gekomen door gemeente en partners. De adviesnotitie is besproken in het Vivera bestuur en de Wmo-adviesraad. Hun inbreng is verwerkt in de notitie die op 30 april in de raadsoriëntatieavond Wmo-Vivera is behandeld. Ook de inbreng van de oriëntatieavond is verwerkt in bijgesloten Plan van Aanpak. De belangrijkste opbrengst van de oriëntatieavond is dat er breed draagvlak is voor de voorgestelde aanpak en dat professionals enthousiast zijn om onderdeel te gaan uitmaken van de netwerkaanpak. Er zijn ook aanbevelingen gedaan. Deze zullen worden uitgewerkt na besluitvorming, in de realisatiefase. De belangrijkste daarvan zijn: werk aan goede afspraken met- en tussen ketenpartners zoals de zorgnetwerken, jeugdteams, CJG-team en de GGZ-organisaties. Spreek met elkaar af waar het wijkteam begint en overgaat in bijvoorbeeld het CJG-team of het lokaal zorgnetwerk zorg voor 1 loket per wijk en zorg dat inwoners dit weten te vinden. Zorg ervoor dat de hulpvraag met een brede blik wordt bekeken en dat indien van toepassing doorleiding plaatsvindt naar 1ste of 2de lijnszorg. Zorg dus voor voldoende brede deskundigheid en heldere competenties met zicht op waar specifieke kennis gehaald kan worden als er meer nodig is. zorg dat kwetsbare doelgroepen per wijk in beeld zijn en dat de professionals weten welke middelen daarvoor kunnen worden ingezet. Ontwikkel hiervoor een sociale kaart met het aanbod van formele- en informele zorg, diensten en activiteiten voor inwoners.

Pagina

7 van 9

Duurzaamheid N.v.t.

Aanpak/uitvoering/evaluatie Er wordt een kopgroep benoemd van afgevaardigden van Vivera partners die meedenken over de inrichting, aansturing en uitrol van de wijkteams. Indien uw raad instemt met dit voorstel, zal er ook een kwartiermaker worden aangesteld. De kopgroep wordt betrokken bij het proces om de kwartiermaker en later in het jaar de coördinator aan te stellen.

De kwartiermaker gaat samen met de kopgroep en Vivera partners aan de slag om de doorontwikkeling van de wijkteams praktisch vorm te geven. In de kwartaalrapportages lokale Wmo zal een stand van zaken worden meegegeven over de organisatie van de wijkteams en ook praktische informatie aan de orde komen zoals over hulpvragen en het geboden ondersteuningsaanbod. Na de zomer wordt het registratiesysteem geïmplementeerd zodat alle professionals in de wijkteams op dezelfde wijze kunnen digitaal kunnen registreren. Dit levert ook verantwoordingsinformatie op. Verder zijn er de komende jaren diverse verantwoordingsmomenten voor de Wmo ingebouwd. Zie hiervoor de brief aan de raad over de tussenrapportage Wmo, met nummer 2015-13033.

Communicatie/publicatie Na besluitvorming in het college en de raad, zullen Vivera partners en adviesraden schriftelijk worden geïnformeerd. Ook wordt er een artikel gepubliceerd in het Stadsnieuws om de inwoners te betrekken bij de ontwikkelingen.

Personeel/organisatie/SCD De formatie voor de coördinator van de wijkteams wordt vooralsnog ondergebracht bij de afdeling maatschappelijke ontwikkeling. Tijdens de doorontwikkelingsfase wordt nagedacht over vormen van samenwerking tussen de welzijnsorganisaties. Mogelijk is het oprichten van een stichting wijkteams een oplossing of het benutten van een bestaande stichting. Het kan dan wenselijk zijn om de coördinator in dienst te laten nemen door deze stichting zodat hij of zij dichtbij de uitvoerende professionals zit en de coördinerende rol optimaal kan uitvoeren.

Pagina

8 van 9

Financiën Kosten coördinator Overeenkomstig de inschaling van de CJG-coördinator, wordt een coördinator wijkteams gezocht op het niveau van Adviseur/Accountmanager B. Afhankelijk van de te kiezen constructie rond het werkgeverschap bedragen de totale jaarlijkse kosten maximaal € 90.000. Deze lasten kunnen worden gedekt door een structurele onttrekking aan de Reserve taakmutaties, onderdeel AWBZ pakketmaatregelen. (NB: onttrekking 2015 op basis van geschatte aanstellingsdatum. Is dat per 1 oktober, betekent dat een voor 2015 benodigd bedrag van € 25.000). In 2018 wordt de inzet van de taken van de coördinator in de wijkteams geëvalueerd en wordt bekeken of op welke wijze deze functie wordt voortgezet. Indien van toepassing is dit inclusief een dekkingsvoorstel. Aan het onderdeel AWBZ pakketmaatregelen wordt door het Rijk jaarlijks en in ieder geval tot en met 2018 budget toegevoegd voor de decentralisatie Wmo. 2013 saldo 180

2014 toev

onttr. 77

-110

2015 saldo

toev.

147

onttr.

65

-85

2016 saldo 127

toev 65

onttr.

2017 saldo 192

toev 65

onttr.

2018 saldo toev 257

65

onttr. saldo 322

Vanaf 2017 wordt ook het budget van het Rijk voor het realiseren van de wijkteams ingezet om de totale jaarlijkse kosten voor de coördinator uit te dekken. De bekostiging vindt op de volgende manier plaats: Jaar 2015 2016 2017 2018

Kosten € 25.000 € 90.000 € 90.000 € 90.000

AWBZ pakketmaatregel € 25.000 € 90.000 € 61.644 € 61.644

Dekking Sociale Wijkteams 62900760/42500U € 28.356 € 28.356

Opstartkosten Indien uw raad instemt met het raadsvoorstel, zal ons college de opdracht geven tot de implementatie van de doorontwikkeling. Hieruit komen opstartkosten voort, zoals de kosten voor de inrichting, huur accommodaties, het opzetten van een registratiesysteem en de kosten voor een kwartiermaker. Deze kosten zijn nog niet gespecificeerd. In de exploitatie is jaarlijks een budget opgenomen van € 28.356,-- voor de realisatie van wijkteams. Dit is budget van het Rijk voor de gemeente dat bestemd is voor dit doel. De opstartkosten kunnen ten laste worden gebracht van dit budget ‘sociale wijkteams’ met als nummer 62900760/42500U. De eerste twee jaar willen we dit budget gebruiken voor het financieren van de opstartkosten. Daarna moeten de kosten voor onder meer huur en faciliteiten verkregen worden door het ombuigen van bestaande subsidies.

Pagina

9 van 9

Zoals hierboven in het tabel is opgenomen kunnen de rijksmiddelen voor sociale wijkteams vanaf 2017 worden ingezet voor de salarislasten van de coördinator, waardoor vanaf dat moment de onttrekking uit de Reserve Taakmutaties lager wordt met € 28.356,--. Na positieve besluitvorming van uw raad, zal ons college aan de slag gaan met de implementatie. U wordt hierover geïnformeerd via de kwartaalrapportages die via een raadsbrieven worden aangeboden.

2 2015-13071 bijlage 1 Tussenrapportage Vivera.pdf

Doorontwikkeling Vivera Wijkteams Zwijndrecht 5 mei 2015

1. Inleiding Het doorontwikkelen van de wijkteams is een opdracht die is opgenomen in het uitvoeringsprogramma Wmo-Vivera 2015-2016 (zie bijlage I voor de aanleiding). Dit breed gedragen programma is tot stand gekomen via Vivera, de samenwerking tussen gemeente en partners. De pilot sociale wijkteams Noord en Kort Ambacht is een van de onderdelen van het uitvoeringsprogramma en loopt tot en met augustus 2015. De gemeenteraad heeft het college van B&W opdracht gegeven om de doorontwikkeling van de wijkteams te versnellen. Dit proces is parallel aan de lopende pilot in gang gezet. Tot standkoming notitie In deze notitie vindt u de formule voor de doorontwikkeling van de Vivera wijkteams, kortweg de wijkteams. De notitie geeft bovendien de gemeentelijke kaders weer, waarbinnen de doorontwikkeling van de wijkteams moet plaatshebben. De formule is tot stand gekomen door de input die is opgehaald tijdens Vivera bijeenkomsten, de ervaringen met de pilot wijkteams en door de conclusies uit relevante literatuurstudies te combineren. Tijdens de laatste twee Vivera bijeenkomsten op 9 februari en 30 april jl. is gesproken over de doorontwikkeling van de wijkteams. De inbreng van partners is verwerkt in deze adviesnotitie. De informatie die is gebruikt voor het opstellen van de formule is terug te vinden in bijlage II. Inbreng Vivera bestuur en Wmo-adviesraad Het Vivera bestuur en de Wmo-adviesraad zijn geconsulteerd bij de eerste conceptversie van deze adviesnotitie. De belangrijkste opmerkingen van het Vivera bestuur en de Wmo-adviesraad zijn: • Geef ruimte aan de organisaties en mensen van de uitvoering om aan de slag gaan binnen de nieuwe structuur. De oproep is: laat het ‘hoe’, de manier waarop we het gaan uitvoeren over aan de partners en professionals. • Benoem een kopgroep van partners die met de gemeente de wijkteams gaat uitrollen. De kopgroep is breder dan de organisaties die nu in de pilot meedraaien. • Laat de professionals van de wijkteam ‘eropaf’ gaan, zodat zij de wijken en diens bewoners en behoeften kennen. Hierdoor wordt de signaleerkracht in de wijken versterkt. • Laat de SDD consulenten en de professionals van de wijkteams samenwerken en afstemmen, waardoor de cliënt het verhaal niet dubbel hoeft te vertellen. Deze punten maken expliciet onderdeel uit van deze adviesnotitie.

1

Inbreng tijdens oriëntatieavond Op 30 april jl. zijn de adviesnotitie en de formule besproken tijdens de externe oriëntatieavond in buurthuis het Baken. De belangrijkste opbrengst van deze bijeenkomst is dat er breed draagvlak is voor de voorgestelde netwerkaanpak en dat veel professionals enthousiast zijn om hiervan onderdeel te gaan uitmaken. De belangrijkste aanbevelingen van de avond zijn: • werk aan goede afspraken met en tussen ketenpartners zoals het lokaal zorgnetwerk, de jeugdteams, het CJG-team en de GGZ-organisaties. Spreek met elkaar af waar het wijkteam begint en overgaat in bijvoorbeeld het CJG-team of het lokaal zorgnetwerk. • zorg voor 1 loket per wijk en zorg dat dit herkenbaar is voor inwoners. Zorg ervoor dat de hulpvraag met een brede blik wordt bekeken en dat doorgeleiding plaatsvindt naar de 1ste of 2de lijnszorg. Er moet dus voor voldoende brede deskundigheid zijn en inzicht zijn waar specifieke kennis gehaald kan worden als er meer nodig is. • zorg dat kwetsbare doelgroepen per wijk in beeld zijn en dat de professionals weten welke voorzieningen (waaronder activiteiten) kunnen worden ingezet. Ontwikkel hiervoor een sociale kaart met het aanbod van formele- en informele zorg, diensten en activiteiten voor inwoners. De aanbevelingen zullen expliciet onderdeel uitmaken van de plannen van aanpak die in de realisatiefase worden opgeleverd.

2

2. Formule Vivera wijkteams en kaders voor doorontwikkeling

Deze formule is geformuleerd aan de hand van de ervaringen die met de pilot zijn opgedaan, de literatuurstudie en het veldwerk en de samenwerking binnen Vivera. De uitgebreide beschrijving hierover vindt u in bijlage I. Vervolgens benoemen we de gemeentelijke randvoorwaarden waarbinnen de doorontwikkeling van de wijkteams moet plaatsvinden. Formule Vivera wijkteams Deze formule bestaat uit onder meer uit de beschrijving van de kerntaken van de wijkteams, de plustaken, de personele invulling, de werkwijze en de eisen aan de locaties. Kerntaken wijkteams - Signaleren en proactief opsporen van vragen in de wijk. De professionals kennen de wijken, diens bewoners en hun behoeften; - Informatie en advies bieden over zorg en ondersteuning op de levensterreinen: inkomen en schulden, werk en dagbesteding, huisvesting, sociale relaties en eenzaamheid, maatschappelijke problemen als gevolg van gezondheidsproblematiek, geestelijke beperkingen of stoornissen; - Eerste hulp voor vragen op bovengenoemde levensterreinen, die eenvoudig of met een kortlopende hulpverlening zijn op te lossen met de bewoner, zijn netwerk of vrijwilligers; - Cliëntenondersteuning bieden bij (her)indicaties Wmo en huisvesting; - Toeleiding en warme overdracht van inwoners met problemen die vragen om een intensievere aanpak door tweedelijns zorg en hulpverleningsinstellingen; - Vroegtijdig signalen oppakken, vragen en problemen aanpakken door lichte interventies (preventief werken); - Nazorg bieden met als doel om terugval te voorkomen en situaties stabiel houden; - Krachten, mogelijkheden en initiatieven van bewoners benutten en verbinden; - Aanspreekpunt voor Wmo gerelateerde vragen. De professionals van de wijkteams werken hiertoe samen met de consulenten van de SDD en hebben een adviserende taak (zodat inwoners niet twee keer hetzelfde verhaal hoeven vertellen).

-

-

Wat zijn geen kerntaken De wijkteams richten zich niet op de langdurige en zwaardere tweedelijnszorg en de zorg voor zware zorgmijders. Deze zorg is ondergebracht bij de dG&J en andere 2de-lijns zorginstellingen; De wijkteams verrichten geen indicatiestelling; De wijkteams hebben geen primaire focus op de doelgroep Jeugd; dit is belegd bij het CJG- en het Jeugdteam.

Personele invulling kernteam - Het aanbod van informatie en advies, ondersteuning en opbouwwerk wordt gerealiseerd door de sociale wijkteams. Dit betekent dat medewerkers van Diverz (opbouwwerk) MEE (cliëntenondersteuning en mantelzorgondersteuning), SWOZ (ouderenadviseurs en cliëntenondersteuning). Vivenz (AMW) en de SDD (Wmo-ondersteuner), die met deze taken belast zijn, hun werk uitvoeren vanuit de sociale wijkteams en geen eigen spreekuren onderhouden; - De professionals kunnen beperkte taken op gemeentelijk niveau uitvoeren vanuit de ‘moederorganisatie’. - De wijkverpleegkundigen (S1), de Zichtbare Schakels, maken deel uit van het kernteam;

3

-

De informatie- en adviestaken van het Bureau Sociale Raadslieden passen inhoudelijk bij de taken van het kernteam. Er wordt gezocht naar aansluiting; Worden alle bestaande informatie- en adviestaken inclusief de wijkverpleegkundigen ondergebracht in de wijkteams, dan is er naar schatting 14 fte beschikbaar.

Werkwijze wijkteams - De teamleden kunnen een brede, generalistische blik de hulpvraag bezien en hebben een specialistische achtergrond (T-profiel). De teamleden tezamen kunnen een grote verscheidenheid aan hulpvragen direct oppakken; - De teamleden zijn primair verbonden met hun wijkteam en hun wijk. Ze moeten onafhankelijk van de instelling, waar ze formeel werknemer zijn, kunnen opereren. Hierbij is van belang dat teamleden voor het overgrote deel van de tijd in de eigen wijk/cluster van wijken werken; - De teams werken bij de uitvoering van de taken samen met vrijwilligers en vrijwilligersorganisaties; - De teams werken vanuit het principe één case, één plan, één (coördinerend) hulpverlener. De teams kennen de medewerkers van instellingen of andere zorgen dienstverleners buiten het kernteam en deze worden ingeschakeld wanneer nodig. Het wijkteam werkt als een ‘front-office’ en de overige organisaties vormen de ‘back-office’; - De teams schalen cases waar mogelijk af naar 0-delijn (vrijwilligersinitiatieven, eigen netwerk aanspreken). Waar nodig schalen zij op naar de specialistische ondersteuning en zorg; - De teams hebben voldoende regelruimte om goed op de verschillende situaties en behoeften van een wijk en diens bewoners in te kunnen spelen. Aanwezigheid en continuïteit - Het inzetten van bestaande professionals voor het wijkteam levert de mogelijkheid op om twee teams op te zetten. Dit betekent dat professionals samenwerken in wijkteam Oost of wijkteam West. De twee teams hebben de hoofdvestiging in Kort-Ambacht en Noord. Daarnaast bedient elk team twee of drie andere wijken/kern waar zij dagelijks een wijkteam-spreekuurpunt houden; - Daarmee hebben alle zeven wijken inclusief Heerjansdam een wijkteam(spreekuur-punt). Dit draagt bij aan de herkenbaarheid voor inwoners; - Deze opzet voorkomt de afwezigheid van hulpverleners in verband met spoedeisende hulpverlening of vakanties waardoor inwoners onverwacht voor een gesloten deur komen; - De professionals van de wijkteams en spreekuurlocaties zijn voor inwoners digitaal en telefonisch elke werkdag en op werktijden bereikbaar. Eisen aan locaties en accommodaties - De locaties waar de spreekuren gehouden worden, zijn ondergebracht bij bestaande accommodaties waar inloop is van wijkbewoners (bijvoorbeeld scholen, zorg,- en wijkcentra en de bibliotheek komen hiervoor in aanmerking). Dit draagt bij aan de gewenste laagdrempeligheid omdat cliënten zo min mogelijk voor een gesloten deur komen te staan; - De wijkteams zijn gehuisvest in geschikte accommodaties. Zo moeten er in verband met de privacy spreekkamers zijn en de ruimten moeten toegankelijk zijn voor mensen die slecht ter been zijn. De professionals moeten kunnen beschikken over computers, programmatuur, telefoon, materialen e.d; - De Vivera-informatiepunten en de te ontwikkelen wijkteam-spreekuurpunten worden geïntegreerd om te voorkomen dat een hoeveelheid aan inlooppunten wordt gecreëerd.

4

Plustaken wijkteams Als veel bewoners van de wijk een specifieke ondersteuningsbehoefte hebben, initieert het wijkteam gerichte activiteiten ten behoeve van de ondersteuning, activering en participatie voor deze groepen. Waar wenselijk worden de kernteams aangevuld met medewerkers van Vivera partners en andere organisaties en initiatieven. Het gaat onder meer om de volgende taken en activiteiten: - Inloop-GGZ; - Jongerenwerk; - Participatietrajecten; - Dagbesteding zonder indicatie; - Financiële zelfredzaamheid; - Taalcursussen, opvoedingscursussen, valpreventiecursussen, etc; - Vrijwilligersinitiatieven zoals het Badhuis en het Baken. Mogelijk worden de wijkteam-spreekuurpunten ondergebracht bij plekken waar deze activiteiten al plaatsvinden. Ook kunnen de organisaties en vrijwilligersinitiatieven worden gevraagd om activiteiten te verzorgen op de locaties van de wijkteams in de wijken en kern. Fasering in de uitvoering - De professionals die werken voor en in de wijkteams gaan gefaseerd aan de slag. Per periode wordt geëvalueerd en eventueel bijgesteld; - Realisering van het werken met wijkteams vindt plaats terwijl de betrokken instellingen hun reguliere werk blijven doen. Hoewel een aantal medewerkers ervaring heeft opgedaan in de pilot, vraagt deze realisering een extra inzet van de professionals en een wijziging in de opdrachten van gemeente aan de instellingen.

Kaders doorontwikkeling wijkteams Vivera De gemeente is verantwoordelijk voor de uitvoering van de Wmo 2015 en is opdrachtgever aan tal van organisaties die de Wmo uitvoeren. Vanuit die rol schept de gemeente de randvoorwaarden waarbinnen de uitvoering van de wijkteams moet plaatsvinden. Financiële en organisatorische kaders 1. Vanaf 2015 stelt het Rijk jaarlijks € 28.000,-- beschikbaar voor de doorontwikkeling van de sociale wijkteams. Hiermee financiert de gemeente de opstartkosten die nodig zijn voor de inrichting en huur van de locaties, de kosten voor de kwartiermaker en de (ontwikkel)kosten voor het registratiesysteem; 2. De kosten gaan voor de baten uit en daarom financiert de gemeente de opstartkosten. Op termijn moeten de wijkteams budgettair neutraal draaien door ombuiging van delen van bestaande subsidies voor maatschappelijk werk, ondersteuning en advies (waaronder cliëntondersteuning); 3. De gemeente financiert de kosten voor de coördinator van de sociale wijkteams (1fte) en vraagt hiertoe de raad een budget van € 90.000,-- te reserveren uit de reserves Wmo; 4. Door uitvoerende professionals (maatschappelijk werkers, ouderenadviseurs, sociaal werkers, wijkverpleegkundigen, casemanagers) te verbinden aan de wijkteams vindt de invulling van fte’s budgettair neutraal plaats; 5. De uitrol wordt in samenhang opgepakt met de doorontwikkeling van de Vivera infopunten. Daarmee komt een gedeelte van de subsidie voor de Vivera infopunten direct ten goede aan de wijkteams; 6. De doorontwikkeling van de wijkteams sluit aan bij lokale initiatieven die succesvol zijn; 7. Monitoring en registratie van de wijkteams moet inzicht geven in de kwantitatieve en kwalitatieve opbrengsten van de nieuwe werkwijze; 5

8. Met de doorontwikkeling van de wijkteams wordt een gedeelte van de opdracht van de gemeenteraad om te komen tot een brede welzijnsaanpak ingevuld. Kaders van inrichting en aansturing wijkteams Er wordt een kopgroep benoemd van afgevaardigden van Vivera partners die meedenken over de inrichting, aansturing en uitrol van de wijkteams. De kopgroep is ook betrokken bij het proces om de kwartiermaker en de coördinator aan te stellen. Een kwartiermaker is van augustus tot en met december nodig om de doorontwikkeling vorm te geven samen met partners. Het gaat om een aantal praktische opdrachten: - afspraken maken met kernteam-partners over bemensing kernteams; - afspraken maken met partners over samenwerking en afstemming hulpverleningsprocessen; - afspraken maken met dG&J en CJG coördinator over het proces voor toedeling hulpverleningcases in kader van één huishouden, één plan, één coördinerend hulpverlener; - werklocaties, spreekuurruimten kantooruitrusting en communicatiemiddelen regelen; - informatievoorziening over rol en bereikbaarheid wijkteams organiseren. Als de doorontwikkeling is ingezet, is een coördinator sociale wijkteams structureel nodig. De coördinator stuurt de professionals van de teams zowel op inhoud als op proces aan. De coördinator is in dienst bij een organisatie die onafhankelijk is van de leverende moederorganisaties. Hij of zij zal: -

-

op niveau van proces en regie sturen op resultaten; zorgdragen dat de teamleden zich een werkwijze eigen maken die aansluit op de transformatie; overleg voeren over toedeling hulpvragen tussen wijkteams, jeugdteam en het lokale zorgnetwerk; overleg voeren over verbetering, aanvulling van en afstemming op zorgen hulpverleningstrajecten met 1ste lijnsinstellingen zoals huisartsenpraktijken, 2delijnsinstellingen en maatschappelijke organisaties zoals woningcorporaties; kwetsbare huishoudens en doelgroepen in de wijken in kaart brengen op basis van monitoringsafspraken; zorgdragen voor registratie, evaluatie en verslaglegging; mogelijk een professional zijn uit het Vivera netwerk.

6

3. Voorlopige planning tot en met 2016 Wat Ophalen input conceptformule doorontwikkeling wijkteams Ophalen input conceptformule wijkteams oriëntatieavond Benoemen kopgroep Vivera die meedenkt met de inrichting, aansturing en uitrol van de Vivera wijkteams (uitwerking van de hoe vraag) Collegebesluit kadernota + financiën + voorstel raad coördinator wijkteams Gesprekken welzijnsorganisaties inzet professionals wijkteam na zomer 2015 en vanaf 2016 Aanstellen kwartiermaker september- december Integreren plustaken in de wijkteams (zoals GGZ-inloop), locaties in de wijken en wijkteamspreekuurpunten benoemen Vaststellen twee locaties voor de Vivera wijkteams Oost en West en het aanwijzen van locaties voor de vijf spreekuurpunten in de overige wijken en kern. Verkennende gesprekken over inzet en bureau raadslieden in relatie tot Vivera wijkteams Gesprekken met zorgverzekeraars over inzet en aansluiting wijkverpleegkundigen bij Vivera wijkteams Besluitvorming BCF opdrachtformulering 2015 Besluitvorming raadsvoorstel coördinator wijkteams en kennis nemen van kadernota +financiën Realisatie registratiesysteem sociale wijkteams Raadsbrief implementatie Vivera Wijkteams Werven en aanstellen coördinator wijkteams

Wie Vivera bestuur

Wanneer 13 april

Raad, Vivera en adviesraden

30 april

Vivera en gemeente

Begin juni

College van B&W

12 mei

Gemeente, MEE, Diverz, Vivenz, SWOZ

Start vanaf juni, groeimodel gereed per 2016

Kopgroep en gemeente Kwartiermaker, gemeente, Vivera

Medio augustus Start zomer 2015, groeimodel

Kwartiermaker en kopgroep

Augustus

Management gemeente

juni- september

Gemeente, betrokken zorgaanbieders, VGZ

Periodiek

College van B&W Gemeenteraad

Vóór 1 juni Begin juli

Kwartiermaker en kopgroep Colllege van B&W Kopgroep en gemeente

Gereed september 2015 September 2015 Gereed oktober 2015 7

Plannen van Aanpak per wijkteam (en spreekuurpunt) Afspraken over Output Sociale Wijkteams (kwantitatieve en kwalitatieve input; wanneer zijn de wijkteams een succes?) Ondertekenen van het herziene Vivera convenant en samenwerking Vivera Wijkteams (conform formule) Subsidieafspraken maken met Lokaal zorgnetwerk, CJG team en jeugdteam

Kwartiermaker, kopgroep en gemeente

Gereed oktober 2015

Vivera bestuur

Gereed december 2015

Gemeente en Vivera partners

December 2015

College van B&W

Ingaan per 2016

Afspraken maken met Lokaal zorgnetwerk, CJG team en jeugdteam (uitvoering)

Coördinator sociale wijkteams met lokale partners

Onderzoeken organisatievorm Vivera wijkteams Afspraken maken over signalering en het doorgeven van de signalen tussen kernteam en partners in de tweede schil Doorontwikkeling Vivera infopunten in samenhang met doorontwikkeling wijkteams Alle 7 locaties van de wijkteam (spreekuurpunten) zijn operationeel en bemenst. Invulling plustaken 7 wijkteam(punten) gereed

Kopgroep, coördinator en gemeente Coördinator wijkteams

Start najaar 2015 Eind 2015

Coördinator wijkteams en SWOZ

Eind 2015

Coördinator wijkteams en kopgroep

Eind 2015

Coördinator wijkteams, gemeente en kopgroep College van B&W

Medio 2016

Besluitvorming Plan van aanpak organisatievorm Vivera wijkteams

Medio 2016

8

Bijlage I Probleemstelling Met de invoering van de Wmo 2015 is de gemeente Zwijndrecht verantwoordelijk geworden voor het ondersteunen van de zelfredzaamheid en participatie van inwoners met een beperking, psychische of psychosociale problemen. De gemeente is verantwoordelijk voor een toegankelijk en vraaggericht aanbod van algemene voorzieningen (d.w.z. zonder indicatie) dat dicht bij inwoners wordt georganiseerd. De gemeente moet in een infrastructuur voorzien waarin inwoners zo lang mogelijk zelfstandig kunnen blijven wonen. De invoering van de Wmo 2015 gaat gepaard met een forse bezuiniging. Het Rijk heeft de taken overgedragen met een budgetkorting, die de komende jaren verder zal oplopen. Uitgangspunt van de nieuwe Wmo is dat eerst wordt gekeken naar wat mensen met een beperking zelf nog kunnen oplossen, eventueel aangevuld met hulp uit het sociale netwerk. Ook kan inzet van vrijwilligers of burenhulp een oplossing zijn. Als laatste stap bekijkt de gemeente de mogelijkheid om maatwerkvoorzieningen in te schakelen. Gelet op de verwachte groei van doelgroepen met een zorgen ondersteuningsvraag, de budgetkorting op van de AWBZ naar de Wmo overgedragen taken en de bezuinigingen in de zorg, is het noodzakelijk dat de huidige basisinfrastructuur versterkt en tegelijkertijd hervormd wordt. In de kern gaat het erom dat ook in de toekomst mensen die het nodig hebben, de toegang behouden tot zorg en ondersteuning. Analyse Er vindt dus een kanteling plaats waarbij mensen met een chronische beperking of psychische problemen langer participeren en zelfstandig wonen in hun eigen wijk. Dit betekent dat activiteiten en dienstverlening (zoals zorg en ondersteuning) dichtbij moeten worden georganiseerd. Op plekken waar veel kwetsbare groepen wonen, zijn ook voorzieningen nodig zoals ontmoetingsruimten. Ook de zelfredzame burger moet, op het moment dat hij met problemen op maatschappelijk terrein geconfronteerd wordt, snel informatie en advies kunnen inwinnen. Preventie en signalering zijn sleutelwoorden in de Wmo 2015, want indien tijdig de juiste ondersteuning wordt ingezet, via het informele of formele circuit, kan erger worden voorkomen. Indien wel zwaardere hulpverlening nodig is, is het van belang deze zo snel mogelijk in te schakelen, ook omdat daarmee erger kan worden voorkomen. Door de juiste ondersteuning te bieden via de stappen van de zelfredzaamheidsladder wordt er minder aanspraak gemaakt op de duurdere maatwerkvoorzieningen. In Zwijndrecht gebeurt al veel goeds. Zo is er vanuit Vivera een ketenaanpak ontwikkeld voor ouderen (75+) waardoor kwetsbare inwoners van hoge leeftijd in het vizier blijven. De diverse organisaties werken daarbij met elkaar samen om een vraaggericht aanbod te realiseren, waarbij vrijwilligers worden ingezet en ook aandacht is voor mantelzorgondersteuning. Wat goed is willen we behouden. Gezien de verbreding van doelgroepen binnen de Wmo, de nieuwe taken en de noodzaak om de middelen zuiniger in te zetten, moeten we de sociale infrastructuur versterken. De oplossing voor het vraagstuk ligt enerzijds op de werkvloer: in het afstemmen, overdragen, samenwerken en gebruik maken van elkaars expertise door professionals in de wijken. Waarbij de professionals meer mandaat hebben, slagvaardiger zijn en daarmee sneller kunnen handelen. Een ander deel van de oplossing ligt in het herorganiseren van de bestaande en nieuwe Wmo-taken, zodat de activiteiten aanvullend aan elkaar zijn en op elkaar aansluiten.

9

De gemeente is verantwoordelijk voor een sterke lokale infrastructuur zodat inwoners (blijven) meedoen en er aanbod beschikbaar is waardoor zij zelfstandig kunnen blijven wonen. Mantelzorgbeleid en vrijwilligersbeleid zijn daar onderdelen van. De gemeente is ook opdrachtgever van een groot aantal partners die de welzijns-, ondersteunings- en zorgtaken uitvoeren in de wijken. Daarom is de gemeente nu aan zet om de regie te nemen bij de doorontwikkeling van de lokale infrastructuur conform de Wmo 2015. Dit gebeurt in afstemming met de Vivera partners. Vivera wijkteams als instrument Door de veranderingen voorvloeiend uit de Wmo 2015, is het nodig dat op wijkniveau een aanbod aan informatie, zorg, ondersteuning en activiteiten is. Dit komt doordat mensen met een beperking langer thuis blijven wonen en meer zijn aangewezen op hun wijk. De doelen van de Wmo zijn ook het stimuleren en benutten van mogelijkheden in het informele circuit zoals vrijwilligerswerk, informele hulp en mantelzorg. Zorgen voor en omkijken naar een ander in je buurt. Daarnaast werken de professionals van de Vivera organisaties ook in de wijken en komen bij mensen thuis. Om deze processen te kunnen stroomlijnen en coördineren is een eenduidig en laagdrempelig voorportaal nodig waar inwoners terecht kunnen voor informatie, advies en ondersteuning. Zowel voor hulpvragen als ook voor vragen van (potentiele) vrijwilligers en mantelzorgers. Het is ook belangrijk dat er een uitvalsbasis is voor de professionals. Waar zij met elkaar samenwerken en kunnen afstemmen, en ook in de wijk aanwezig zijn, de wijkbewoners kennen en weten wat er in de wijk leeft om vraaggericht te kunnen werken. Het wijkteam is de plek waar wordt samengewerkt met de systemen voor zwaardere zorg zoals het zorgnetwerk, georganiseerd door de dG&J en de jeugdteams. Vanuit het wijkteam is er onderlinge afstemming over de ondersteuning van de cliënt (een gezin, een coördinator, een plan). Het wijkteam kan dus ‘afschalen’ of ‘opschalen’ wanneer nodig. In veel gemeenten zijn ervaringen opgedaan met professionals die in wijkteams integraal samenwerken aan de uitvoering Wmo. Het Rijk raadt gemeenten aan om te werken met integrale teams die wijkgericht werken omdat deze teams een middel kunnen zijn om de sociale samenhang te bevorderen en zelfredzaamheid en participatie te vergroten. Ook in Zwijndrecht is in het najaar van 2014 gestart met de pilot sociale wijkteams in Kort Ambacht en Noord en zijn ervaringen opgedaan.

10

Bijlage II

Sociale wijkteams: wat hebben we al gedaan?

Pilot Sociale wijkteams In Zwijndrecht is in het najaar van 2014 een pilot gestart met twee sociale wijkteams in de wijken Kort Ambacht en Noord waarin professionals uit zorg en welzijn samenwerken en dienstverlening (gericht op preventie en nazorg) in de wijken bij inwoners aanbieden. De twee bestaande sociale wijkteams in Noord en Kort-Ambacht bestaan uit wijkverpleegkundigen, maatschappelijk werkers en opbouwwerkers. De wijkteams hebben drie dagdelen per week spreekuren gehouden in respectievelijk Xiejezo en het wijkcentrum Kort Ambacht. De afgelopen maanden zijn ervaringen opgedaan over wat werkt en wat niet werkt. De belangrijkste opbrengsten van de pilot tot heden zijn: - de teamleden, afkomstig uit de verschillende disciplines, leren veel van elkaar en ontwikkelen zich tot generalisten; - de teams zijn door de beperkte omvang slagvaardiger en voelen zich ook minder beperkt door de protocollen van de ‘moederorganisaties’. Dit leidt tot een grotere slagvaardigheid bij de dienstverlening; - de kleine teams blijken wat betreft continuïteit kwetsbaar bij ziektes en vakanties; - de aanloop bij het team en het makkelijk tot stand komen van samenwerking met vrijwilligers blijkt erg afhankelijk van de aanloop vanuit de wijk. Deze aanloop is beperkt in Xiejezo en groot in wijkcentrum KAZ; - zorgvuldige toedeling van hulpverlening cases is van belang om te voorkomen dat meerdere teams zich los van elkaar met dezelfde casus bezig houden; - de oorzaak hiervan ligt vermoedelijk bij de locatie in de wijk en de soort activiteiten in het betreffende buurthuis. In Noord zijn bewoners vaak georiënteerd op hun eigen sociaalculturele groep, terwijl in Kort Ambacht bewoners zich individueler opstellen; - spreekkamers, computers en goede programmatuur zijn onmisbaar voor de professionals van het wijkteam; - Cliënten kloppen vaak bij meerdere loketten aan om hun vraag te stellen. Door de korte lijnen met bijvoorbeeld de ouderenadviseur en collega’s van het CJG is afgestemd zodat cliënten niet op twee plekken een vergelijkbaar traject aangaan. Dit is een reden om goede werkafspraken te maken tussen de professionals uit het wijkteam en de overige professionals; - De professionals geven aan dat de nieuwe samenwerking nu al leidt tot nieuwe verbindingen, nadrukkelijkere aandacht voor de eigen kracht en zelfredzaamheid en het actiever betrekken van de bewoners bij het welzijn en zorg van individuen in de eigen wijk; - Er is vindt nog geen doorverwijzing plaats van de wijkteams naar de professionals die zich bezig houden met de kwetsbare ouderen in Zwijndrecht en de SDD consulenten; - De registratie van klantgegevens wordt door iedere professional in het eigen registratiesysteem ingevoerd. Hierdoor is het op dit moment onmogelijk specifieke informatie aan te leveren. Ook het inzetten en registreren van de ‘Zelfredzaamheidsmatrix’ is op deze manier onvoldoende bruikbaar voor de verantwoording van het sociaal wijkteam. Om te komen tot een meer betrouwbare registratie is het gebruik van een digitaal en gedeeld registratiesysteem wenselijk. Literatuurstudie en veldwerk Niet alleen in de Zwijndrecht is ervaring opgedaan met het werken in wijkteams door middel van de pilot. Een aantal Vivera-organisaties heeft al ervaring opgedaan met sociale wijkteams in andere gemeenten en de bevindingen gedeeld. Daarnaast zijn er publicaties

11

gepubliceerd over ervaringen elders en zijn werkoverleggen geweest over de wijkteams met gemeenten uit de Drechtsteden. De belangrijkste signalen die daaruit naar voren komen zijn: - er zijn in den lande zeer veel modellen en werkwijzen en er lijkt niet één ideaal model te bestaan; - men blijft leren van ervaringen; giet de vorm en werkwijze van de teams daarom niet in beton; - vermijdt dat de cliënt meerdere intakes moet doen en maak van het wijkteam geen extra schijf tussen de cliënt en de uiteindelijke hulpverlening; biedt waar mogelijk als team zelf hulp; - baken het werkterrein van de wijkteams duidelijk af en maak hierover afspraken met andere systemen; - teamleden die voltijd in ‘hun’ wijk werken, ontwikkelen zich het snelst tot generalisten en identificeren zich snel met het team en minder met hun moederorganisatie; - rol de teams zorgvuldig en gefaseerd uit. Als je de teams niet meteen goed kan neerzetten, maak een ontwikkelplan en rol daarna stapsgewijs uit. Samenwerking binnen Vivera In 2014 hebben Vivera partners en gemeente gewerkt aan het opleveren van het uitvoeringsprogramma Wmo-Vivera 2015-2016. Daarin is opgenomen dat wordt gewerkt aan de ontwikkeling en spreiding van laagdrempelige en herkenbare inloopplekken (wijkteams) waar inwoners terecht kunnen voor informatie, advies, ondersteuning of dienstverlening. Daarbij is afgesproken dat het doel is dat alle Vivera professionals en getrainde vrijwilligers (met financiële kennis) uiteindelijk in verbinding staan met het wijkteam. De teams zijn de verbindende schakel tussen alle Vivera organisaties en andere relevante organisaties, van waaruit zoveel mogelijk preventief wordt gewerkt, met snelle lijnen naar de specifieke zorg en maatwerkvoorzieningen. Deze activiteit is onderdeel van het cluster ‘Preventie en nazorg’. Binnen Vivera is de volgende visie vastgesteld over de wijkteams. Visie van Vivera op sociale wijkteams De wijkteams zijn een herkenbaar en laagdrempelig voorportaal voor inwoners voor de Wmo. De integrale teams zijn de verbindende schakel tussen alle (Vivera) organisaties en (vrijwillige) netwerken in de wijk. De inzet van het team is gericht op preventie en signalering waardoor de professionals in een vroeg stadium de juiste ondersteuning kunnen bieden. De teams zijn de schakel tussen de algemene en maatwerkvoorzieningen en de zorg en hebben korte lijnen met de professionals. De wijkteams brengen de koppeling tot stand tussen het sociaal en het medisch domein. Aanbevelingen voor de realisatie wijkteams Over de doorontwikkeling van de sociale wijkteams is tijdens de Vivera bijeenkomst op 9 februari gesproken met ongeveer twintig professionals uit de sectoren wonen, zorg en welzijn. De formule is op 30 april besproken in een externe oriëntatieavond bij het Baken. Daar is draagvlak verkregen voor de formule. De aanbevelingen zullen expliciet onderdeel uitmaken van de plannen van aanpak die in de realisatiefase worden opgeleverd. Relatie met andere beleidstaken Daarnaast is binnen Vivera vastgesteld dat de doorontwikkeling van de sociale wijkteams van belang is voor de uitvoering van andere beleidstaken zoals de GGZ-inloop, cliëntondersteuning, mantelzorgondersteuning en de aansluiting tussen formele-informele zorg. Ook ligt er een relatie met de uitvoering van de jeugdwet door het CJG-team en jeugdteam Zwijndrecht. Besluitvorming over de doorontwikkeling van de wijkteams heeft dus gevolgen voor de inrichting en uitvoering van een groot aantal overige beleidstaken en velden. 12

3 2015-13071 bijlage 2 Adviesnotitie Vivera.pdf

Sociale wijkteams in Zwijndrecht Eerste rapportage pilot 2014- 2015

Diverz Vivenz Zichtbare Schakel

Sociale wijkteams 1

De context De ambitie en doelstellingen voor de sociale wijkteams in Zwijndrecht is vastgelegd in de notitie Vivera 1 2 partners die samenwerken in de wijk . De notitie is vervolgens uitgewerkt in een plan van aanpak en zomer 2014 is in de wijken Kort Ambacht en Noord het pilotteam gestart met haar werkzaamheden. Dit pilot team wordt bemenst door professionals van Vivenz, Diverz en de Zichtbare Schakel en een aantal gastvrouwen [ vrijwilligers]. De achterliggende overtuiging is dat sociale wijknetwerken een goed instrument zijn binnen de huidige decentralisaties. De wijkteams zijn laagdrempelige en daadkrachtige teams waar professionals, inwoners en vrijwilligers elkaar gemakkelijk ontmoeten. Sociale wijkteams zijn een werkvorm om de professionele kwaliteit van het sociaal werk in de eerste lijn te stimuleren. Belangrijke thema’s hierbij zijn: De nieuwe professional, Samen werken in de wijk, Informeel – formeel zelfredzaamheid en 3 substitutie tussen tweede en eerste lijn . De decentralisaties van de AWBZ, de jeugdzorg , de Participatiewet en Passend onderwijs bieden de mogelijkheid om het sociaal domein lokaal zodanig te herstructureren en vereenvoudigen dat het aansluit op de lokale behoeften. De sociale wijkteams zijn een van de uitwerkingen om op wijkniveau verbindingen tussen inwoners tot stand te brengen en ze kunnen een antwoord zijn op de vraag naar een integrale en meer generalistische aanpak binnen het lokale sociaal domein.

1

Sociale Wijkteams Gemeente Zwijndrecht Vivera partners die samenwerken in de wijk. Februari 2014, N. Meijer Plan van aanpak Sociale wijkteams Zwijndrecht 2014-2015 - September 2014, drs. I. Hopmans 3 http://www.divosa.nl/ /Movisie-Samenwerken_in_de_wijk - November 2014 2

Eerste rapportage Sociaal Wijkteam Zwijndrecht -2014

januari 2015 - drs. I. Hopmans


Sociale wijkteams 2

Kaders en doelstelling

De Wet maatschappelijke ondersteuning en Welzijn Nieuwe Stijl vormen de beleidsmatige kaders voor de pilot. Globaal is het doel van het sociale wijkteam; het bieden van een laagdrempelige toegang voor vragen op het gebied van maatschappelijk welzijn en zorg en het bevorderen tot participatie van bewoners in de wijk.

Specifieke doelen De concrete doelen voor de pilot Sociale wijkteams in Zwijndrecht inrichten en organiseren van een sociaal wijkteam in de wijken Kort Ambacht en Noord in de wijken Kort ambacht en Noord een fysieke locatie inrichten die drie dagdelen per week toegankelijk is voor inwoners en professionals onderzoeken en betrekken samenwerkingspartners bij het sociaal wijkteam en waar wenselijk het wijknetwerk formaliseren onderzoeken hoe het sociale wijkteam zich verhoud tot de transities Jeugd en AWBZ ontwikkelen van een methodische werkwijze die effectief en efficiënt is 4

gebruik maken van de ZRM als instrument om veranderingen in de zelfredzaamheid te toetsen en zichtbaar te maken

4

Zelfredzaamheidsmatrix




Sociale wijkteams 3

Organisatie Het sociaal wijkteam is geen rechtspersoon maar is een samengesteld team wat gevormd wordt door professionals van Diverz, de Zichtbare Schakel en Vivenz. Het pilotteam is breed georiënteerd en bestaat uit een generalist samenlevingsopbouw, een generalist individuele ondersteuning en hulpverlening en een generalist zorg. Daarnaast wordt het team bij de inlooppunten gedurende de openingstijden door vrijwilligers ondersteund. De stuurgroep bestaat uit vertegenwoordigers van de drie betrokken organisaties. De voor de gemeente verantwoordelijke beleidsmedewerker sluit aan bij het [maandelijks] gestructureerde overleg. Vivenz is gedurende de pilotperiode penvoerder en voor de pilotperiode is een kwartiermaker aangesteld. De kern van de sociale wijkteams zijn op dit moment twee kleine teams die in de wijk nadrukkelijk samenwerking zoeken met andere partijen. De behoeften en vragen in de wijk geven richting en zijn daarbij van grote invloed. De pilotperiode wordt ook gebruikt om te onderzoeken welke andere partners formeel gaan aansluiten en of samenwerken in de Zwijndrechtse wijken. Locaties en netwerk Er wordt voor de inlooppunten van de sociale wijkteams gebruik gemaakt van locaties van Diverz. In Kort Ambacht is dat het KAZ gebouw en in de wijk Noord is het inlooppunt gesitueerd in Xiejezo . Voordeel van deze locaties is dat het voor bewoners bekende en toegankelijke locaties zijn. De wijkteams zijn zichtbaar in het gebouw door middel van een banner. Deze staat buiten als het inlooppunt geopend is en de professional en vrijwilliger in het gebouw aanwezig zijn. Op dit moment zijn de medewerkers in totaal zes dagdelen per week beschikbaar bij het sociaal wijkteam. Het sociaal wijkteam heeft een email account en telefoonnummer zodat het op verschillende manieren bereikbaar is. Uitvoering en handelingsruimte De professionals zijn een deel van hun werkuren lid van het wijkteam. Gedurende de andere uren zijn zij inzetbaar in hun eigen organisatie. Er wordt gewerkt met een rooster zodat ieder vaste dagdelen beschikbaar is voor het wijkteam. Gedurende individuele kortdurende afwezigheid wordt waar mogelijk voor elkaar vervangen. In het sociaal wijkteam werken de professionals zelfstandig en zo nodig buiten hun eigen kaders met 5 inachtneming van de professionele standaarden van de beroepsgroep . De werkprocessen van de moederorganisatie zijn niet noodzakelijk richtinggevend voor hun handelen maar kunnen flexibel worden gehanteerd. In de praktijk betekent het dat de professional outreachend en vraaggericht werkt en doet wat nodig is. Bij behoefte aan collegiaal overleg zoeken de teamleden contact met elkaar. Wanneer er een meervoudige vraag is stemmen de professionals en bewoner met elkaar af wie het aanspreekpunt is om de situatie zo overzichtelijk mogelijk te houden. Wekelijks is een afstemmingsmoment voor de professionals waar zij hun werkzaamheden en casuïstiek afstemmen. Na ieder inloopspreekuur is korte afstemming tussen de professional en vrijwilliger. De vrijwilligers hebben een van de professionals als vast aanspreekpunt.

5

Welzijn Nieuwe Stijl en WMO




Sociale wijkteams 4

Taken De taken van het wijkteam bestaan globaal uit een combinatie van onderstaande items

6

Zichtbaar, belangstellend en zorgzaam in de wijk aanwezig zijn; niet alleen in de inlooppunten, maar vooral pro actief en outreachend [erop af]. Informatie en advies geven over dienstverlening en ondersteuning op alle levensgebieden; bijv. in een wijk inlooppunt (samen met vrijwilligers) of 'aan de keukentafel' Signaleren: vragen in de wijk proactief opsporen door outreachend te werken en door actief contact te houden met allerlei maatschappelijke organisaties in de wijk Preventief werken: vroegtijdig signalen oppakken, vraagverheldering, vragen en problemen aanpakken door lichte interventies, maar ook terugval voorkomen en situaties stabiel houden. Ondersteuning bieden: eerste hulp voor vragen die relatief eenvoudig zijn op te lossen met de bewoner, zijn netwerk, vrijwilligers en de buurt en eventueel in groepsverband Krachten, mogelijkheden en initiatieven van bewoners benutten en verbinden; door empowerment en wederkerigheid te versterken Toeleiding en warme overdracht bij problemen die vragen om een intensievere aanpak. Daarbij behoudt het wijkteam waar mogelijk een regierol of vinger-aan-de-pols-rol, om recht te 7 doen aan het principe van één-huishouden-één plan-één regisseur In Zwijndrecht is naast bovengenoemde kerntaken voor het sociaal wijkteam er één extra aan toegevoegd, namelijk het bieden van nazorg, het monitoren en onderhouden van contact met bewoners om daarmee nieuwe crisissen en of escalaties te voorkomen.

Om deze taken uit te voeren wordt door de medewerkers van het sociaal wijkteam actief samenwerking gezocht met andere professionals. Gedurende de pilotperiode is het streven om belangrijke en frequente samenwerkingen te formaliseren.

6

Movisie- www.movisie.nl /dossier wijkgerichte aanpak Per situatie wordt een afspraak gemaakt wie de regierol op zich neemt; dit kan een medewerker van het sociaal wijkteam zijn maar ook iemand van een andere betrokken organisatie. 7




Sociale wijkteams 5

Eerste ervaringen - Periode 1 augustus tot 31 december 2014 Tijdens de zomerperiode zijn voorbereidingen getroffen voor de pilot. Er is gewerkt aan de werving en selectie van de vrijwilligers, de locaties zijn geselecteerd, kwartiermaker is aangesteld en er is een plan van aanpak opgesteld. Na de zomervakantie is eind augustus de stuurgroep weer bij elkaar gekomen. Huisvesting In Kort Ambacht wordt gebruik gemaakt van het KAZ gebouw. In dit gebouw zijn veel verschillende 8 activiteiten , zo ook tijdens de dagdelen dat het wijkteam beschikbaar is. Deze bedrijvigheid heeft invloed en maakt dat in deze wijk actief gebruik gemaakt wordt van het inlooppunt. In de wijk Noord wordt gebruik gemaakt van Xiejezo. In dit gebouw ligt de nadruk op verhuur van gebruikersruimten en worden minder activiteiten op initiatief van Diverz georganiseerd. Er worden o.a. ruimtes verhuurd aan kinderopvang, Home Start, sport/ yoga clubs etc. Hier zien we aanmerkelijk minder mensen gebruik maken van het inlooppunt. De professionals van het sociaal wijkteam zoeken tijdens de inlooptijden actief contact gebruikers van het gebouw maar dit zorgt nog niet voldoende voor spontane binnen lopers. Binnenkort zal ook Graag Gedaan een ruimte in het gebouw huren. Mogelijk dat de bezoekers hiervan ook de weg naar het wijkteam zullen vinden. Opmerkingen De locatie in Kort Ambacht is kwetsbaar nu het gebouw wordt gesloopt en vanaf februari 2015 gebruik gemaakt moet worden van een andere locatie. Deze vervangende locatie is in de directe omgeving van het KAZ. Met uitzondering van het rolstoeldansen, de creaclub en het leer/werkbedrijf blijven bestaande activiteiten ook op deze plaats aangeboden, Het gebouw Xiejezo is een minder toegankelijk gebouw. Omdat er op de begane grond geen ruimte is maakt het wijkteam maakt gebruik van een spreekkamer op de 1ste verdieping. Doordat in dit gebouw de nadruk ligt op zaalverhuur komen bezoekers het gebouw op een heel andere manier binnen en is er vanuit die activiteiten weinig aanloop in het wijkteam. De professionals ervaren in deze wijk ook een andere cultuur echter die ervaring is nog onvoldoende onderbouwd. De komende maanden zal hierin geïnvesteerd worden door het team. Gedurende de schoolvakanties worden nagenoeg geen reguliere activiteiten in de gebouwen van Diverz aangeboden. Op die momenten is daarom ook geen beheerder in het gebouw aanwezig, wat betekent dat goede afspraken over de toegankelijkheid en gebruik van het inlooppunt op die momenten belangrijk zijn. Overleg De stuurgroep is in 2014 vijf keer bij elkaar geweest om het opstarten en de ontwikkeling te ondersteunen en monitoren. De kwartiermaker heeft aanvullend met stuurgroep leden en de professionals van het wijkteam verschillenden bilaterale gesprekken gevoerd. De professionals van 9 het wijkteam bespraken wekelijks [donderdagmiddag 16.00 – 17.00 uur] casuïstiek. De kwartiermaker is maandelijks aangesloten bij het overleg ten behoeve van de operationalisering en ontwikkeling van de pilot.

8 9

Activiteiten van Diverz en andere gebruikers, zoals de wijkkeuken, leerwerkbedrijf, repair café, naailessen etc. De gastvrouw kan facultatief ook deelnemen aan het overleg.




Sociale wijkteams 6

Samenwerking Zowel op uitvoerend als ook organisatieniveau is samenwerking gezocht met Vivera partners zoals SWOZ, Bureau Sociaal Raadslieden, woningbouwvereniging. Er is contact gelegd met de GGZ, Yulius en met de gemeentelijk projectleider van de bestuursopdracht in deze wijken en met andere MO beleidsambtenaren. Op uitvoerend niveau in de wijk is ook contact gelegd met MEE, Humanitas, kerken, woningbouwvereniging, wijkplatforms, vrijwilligersorganisaties, wijkagenten, vluchtelingenwerk, Home Start etc. Het Bureau Sociaal Raadslieden heeft een inloopspreekuur in het KAZ gebouw wanneer ook het sociaal wijkteam aanwezig is. Medewerkers van het team zijn verbonden met andere netwerken zoals het Lokaal Zorg Netwerk en het CJG/ Jeugdteam. Opmerkingen In het eerste kwartaal 2015 worden potentiele samenwerkingspartners uitgenodigd voor werkbijeenkomsten met als doel; het creëren van een draagvlak voor het werken in wijkteams en het komen tot structurele samenwerkingsafspraken. Het wijkteam maakt een plan van aanpak om in de wijk Noord gerichter en meer actief 10 [outreachend] wijkbewoners te benaderen . Daarmee komt het accent meer te liggen op een nieuwe, andere, te ontwikkelen werkwijze. In 2015 wordt nadrukkelijk samenwerking en afstemming gezocht met het CJG / Jeugdteam wat zich op dit moment sterk aan het door-ontwikkelen is. De samenwerking moet leiden tot effectief en efficiënt samenwerken en dubbel werk te voorkomen. Het sociaal wijkteam zal mogelijk een specifieke rol krijgen in het op het aangepaste protocol 11 huisuitzettingen . Ontwikkeling team en werkwijze In september is het team samengesteld, hebben teamleden met elkaar op de startbijeenkomst 12 kunnen kennismaken en zijn werkafspraken gemaakt . Vanaf dat moment waren twee sociaal wijkteams operationeel. Hierna heeft wethouder J. de Witte in oktober de officiële aftrap voor het team gegeven en was in de pers aandacht voor het sociaal wijkteam en beide inlooppunten. In de maanden oktober en november zijn de professionals geschoold in het gebruiken van de 13 Zelfredzaamheidsmatrix. In de maand december is de training en coaching voor de vrijwilligers 14 voorbereid . gestart. 15

De professionals ontwikkelen zich tot generalisten en maken gebruik van elkaars expertise. Ze leren een knelpunt of vraag vanuit verschillende perspectieven te bekijken. Professionals noemen dat ze daardoor in het sociaal wijkteam buiten de kaders kunnen denken en werken en nieuwe contacten opbouwen. Dat ervaren ze als daadwerkelijk anders werken en ze voelen zich hier prettig bij. Enkelen geven aan dat ze meer slagvaardig kunnen zijn doordat er minder protocollen zijn. In de diversiteit van vragen wordt door deze wekelijks met elkaar te bespreken, samenhang op wijkniveau gezien. Het wordt daarmee mogelijk algemene knelpunten te signaleren. 10

zie ook pagina 7- Opmerkingen - Ontwikkeling team en werkwijze op dit moment actualiseren gemeente, woningcorporaties en DGJ het reeds bestaand protocol huisuitzettingen 12 1409-17 Verslag startbijeenkomst-IH 13 Coaching en ondersteuning bij vraagverheldering wordt aangeboden door SWOZ medewerker 14 De looptijd voor uitvoering training gastvrouwen is van december 2014 tot februari 2015 15 Een specialistische generalist is een professional die vragen durft te stellen op een ander domein dan dat waarin hij is geschoold en getraind. Vervolgens ontwikkelen van basiskennis van het andere domein en daarmee in staat zijn op dat domein onder gedelegeerde verantwoordelijkheid van de specialist, eerste ondersteuning te kunnen bieden. 11




Sociale wijkteams 7

Opmerkingen Het inwerken van de vrijwilligers heeft meer aandacht gevraagd dan was voorzien. Het verloop wat er is bij de vrijwilligers betekent dat er continu aandacht voor werving, selectie, inwerken en begeleiding nodig is. De kleinschaligheid van het wijkteam maakt dat er een grote slagvaardigheid is. Echter betekent deze kleinschaligheid ook dat het team kwetsbaar is. Goede afstemming rondom vrije dagen en vakantie is belangrijk, maar bij onvoorziene uitval van medewerkers komt de gewenste beschikbaarheid in gevaar. Het werken met de ZRM in het wijkteam vraagt een aanpassing van de professionals. Vanaf februari zal dit instrument ingezet worden om de vragen te objectiveren Om het latent aanwezige veranderingspotentieel verder te ontplooien wordt onder begeleiding van de kwartiermaker en in samenwerking met partners, het komend kwartaal gewerkt aan de doorontwikkeling naar een werkwijze die de bewoner uitdaagt tot het versterken van zelfredzaamheid en participatie. De medewerkers maken in januari/februari 2015 een plan om een andere aanpak te ontwikkelen in de wijk Noord. J. Wind wordt benaderd om een toelichting te geven op de wijkanalyse en sleutelfiguren in de wijk worden benaderd om actief mee te denken.




Sociale wijkteams 8

Conclusies bij eerste evaluatie

[opbrengst + knelpunten - aanbevelingen

]

Team en ontwikkeling + Na de start in zomer 2014 is een team ontstaan van professionals [6] en vrijwilligers [5]. De dagdelen zoals gepland worden ingevuld bij de inlooppunten. Er is een grote leergierigheid en enthousiasme bij zowel de vrijwilligers als de professionals. Iedere vrijwilliger vormt een duo met een professional waarmee ze vaste dagdelen samenwerken. Er is gestructureerd overleg en door de korte lijnen is een goede communicatie mogelijk. - De kleinschaligheid van het team maakt het ook kwetsbaar. Bij langdurige ziekte is vervanging noodzakelijk maar de eerste weken moet het team dit zelf opvangen. Dat vraagt de nodige flexibiliteit van professionals die deels ook nog taken hebben in hun ‘ moeder’ organisatie waardoor ze zich niet snel en gemakkelijk kunnen vrij maken voor het sociale wijkteam. Het betrokken houden van vrijwilligers en het werven van nieuwe vrijwilligers is een continu lopend proces wat aandacht vraagt. Structureel aandacht voor de continuïteit van de bezetting van het sociaal wijkteam door het maken van een 13 weeks rooster voor professionals en vrijwilligers. Werkafspraken tussen kernpartners over verwachtingen te aanzien van vervanging. Wanneer een gezamenlijke verantwoordelijkheid en in welke situaties is het vervangen de verantwoordelijkheid van de kernpartner Om betrokkenheid van vrijwilligers te onderhouden een maal per zes weken een bijeenkomst onder leiding van een professional Samenwerking + In de praktijk ontstaan samenwerkingen met andere professionals. Er wordt actief gezocht naar nieuwe samenwerkingen of de samenwerking ontstaat als gevolg van een actuele vraag. De samenwerking met bewoners en vrijwilligers ontstaat bij het sociaal wijkteam in Kort Ambacht snel en vanzelfsprekend. De locatie en de daar aangeboden activiteiten spelen daarbij een grote rol. + Met ingang van 2015 is de zorgverzekeraar VGZ in plaats van de gemeente verantwoordelijk voor de financiering van de Zichtbare Schakel. Door goede werkafspraken tussen gemeente, VGZ en de Zichtbare Schakel is deelname aan het sociaal wijkteam hiermee gelukkig niet in gevaar gekomen. De wijkverpleegkundige blijft ook in 2015 inzetbaar in de sociaal wijkteams Zwijndrecht. - De onderlinge communicatie en samenwerking in het team kan verstrekt worden door gebruik te maken van een digitaal platform zoals bijvoorbeeld Pleio. Voor het versterken van de onderlinge communicatie tussen teamleden, opzetten en gebruik maken van een digitaal platform. Afspraken maken over het beheer en onderhoud. Toewerken naar een formele structuur [op gemeentelijk niveau] met samenwerkingspartners Hiertoe worden onder leiding van de kwartiermaker bijeenkomsten van een denktank georganiseerd in februari, maart en april 2015. In de denktank zijn o.a. lokale Vivera partners en regionaal werkende organisaties uitgenodigd. Werkwijze + De vrijwilligers zijn de gastvrouwen van het sociaal wijkteam. De vrijwilligers wordt in de periode december 2014 tot februari 2015 individuele coaching aangeboden om een eerste vraaggericht gesprek te kunnen voeren [de vraag achter de vraag] zodat ze eenvoudige informatieve vragen zelfstandig kunnen afhandelen en inzicht hebben in welke andere vragen ze met de professional kunnen bespreken en of doorgeleiden. De vrijwilligers wonen in de wijk, kennen de sfeer een kennen medebewoners. Er is respect voor elkaars kennis en kunde en in de wekelijkse casuïstiek besprekingen van professionals wordt van elkaar geleerd. Eerste rapportage Sociaal Wijkteam Zwijndrecht -2014



Sociale wijkteams 9

+ De professionals voelen zich in staat vragen te stellen aan bewoners op een ander domein dan 16 het domein waarin ze zijn opgeleid [generalistisch werken] . De van de zelfredzaamheidsmatrix is hierbij een prettig hulpmiddel. - Informatie naar aanleiding van de gesprekken die door het sociaal wijkteam worden gevoerd wordt door iedere professional in de eigen cliëntadministratie geregistreerd. Het niet centraal registreren maakt het moeilijk managementinformatie op te halen over de werkzaamheden. Ook is het hierdoor niet goed mogelijk uit individuele ZRM registraties meer collectief inzicht te krijgen Professionals maken met ingang van 2015 structureel gebruik van de ZRM. Voor het verzamelen van de individuele registraties in een anoniem groepsregistratie wordt een eenvoudig Excel bestand aangemaakt. Gastvrouwen kunnen mogelijk op termijn en na enige training een ondersteunende rol hierin nemen. De rol van de vrijwilliger de gastvrouw krijgt meer aandacht. Gedacht wordt om deze een meer actieve rol te geven bij het opvangen van eerste vragen [vraagverheldering]. Tot 1 februari is een individueel begeleidingstraject ingezet en daarna wordt een maal in de zes weken een bijeenkomst met inhoudelijke thema’s voor de vrijwilligers [begeleiding door een professional uit het sociaal wijkteam] georganiseerd. In het eerste kwartaal 2015 ontwikkelen we een plan voor een andere aanpak in de wijk Noord. Voor dit plan worden de sleutelfiguren uit de wijk actief benaderd. Er wordt actief samenwerking gezocht met andere initiatieven in de wijk zoals die voorkomen uit de bestuursopdracht in de wijken Noord en Kort Ambacht. Het eenduidig registreren in een gezamenlijk systeem is een agendapunt wat ook met de denktank zal worden besproken. Er worden eisen gesteld aan een digitaal systeem, het brengt kosten met zich mee en het zal gevolgen hebben voor de ‘moeder’ organisaties. Er is behoefte aan een eenvoudig digitale vorm van communicatie tussen teamleden en samenwerkingspartners. Denk hierbij aan het hanteren van een gezamenlijke agenda, het delen van documenten, ondersteunen van gezamenlijk overleg en afstemming, digitale sociale kaart. In het tweede kwartaal 2015 wordt een tool in gebruik genomen door kernleden van de pilot sociale wijkteams Huisvesting - bereikbaarheid + In Kort Ambacht is het inlooppunt gesitueerd in het KAZ gebouw. Dit gebouw wordt in het eerste kwartaal van 2015 gesloopt waarna op die plaats een multifunctioneel gebouw wordt ontwikkeld. Vanaf de sloop van het KAZ wordt vervangende ruimte geboden in de winkelplint aan de andere kant van de straat. Een groot deel van de activiteiten en ook het sociaal wijkteam, verhuizen mee. + De sociale wijkteams hebben een mobiel nummer en een e-mailadres waarop ze bereikbaar zijn. ieder team beschikt over één lap top en in de gebouwen kunnen ze gebruik maken van de wifi verbinding. - De huisvesting van beide teams voldoet onvoldoende aan de randvoorwaarden voor een sociaal wijkteam; een gastvrije laagdrempelige locatie met ontvangstruimte die een werkplek bied voor de vrijwilliger en een spreekkamer/ werkplek voor de professional. Bij de locatie in Noord [Xiejezo] staat weliswaar de deur open maar het is geen transparant en open gebouw. De ‘binnen loper’ wordt door de gastvrouw niet eerder opgemerkt pas dan hij / zij in de grote barruimte is . De gastvrouw en de 17 professional zitten fysiek ver uit elkaar en kunnen moeilijk snel afstemmen. Zoals eerder vermeld

16

Bijvoorbeeld; de algemeen maatschappelijk werker stelt vragen welke horen op het domein van gezondheid of de wijkverpleegkundige vraagt naar welzijn of relaties 17 De werkplek van de gastvrouw is op de begane grond, de professional gebruikt een spreekkamer op de eerste verdieping




Sociale wijkteams 10

ligt in dit wijkgebouw de nadruk op zaalverhuur waardoor er beperkte onderlinge communicatie is tussen gebruikers. Dat betekent voor het sociale wijkteam veel minder aanloop dan in Kort Ambacht. - Het KAZ gebouw kent weliswaar meer spontane inloop maar hier is het door het intensieve gebruik van het gebouw en het ontbreken van meerdere spreekkamers niet altijd mogelijk de meest geschikte werkplek te vinden. - De locaties van Diverz zijn in schoolvakanties beperkt in gebruik omdat er geen activiteiten plaats vinden is geen beheerder aanwezig. Het maken van goede afspraken over toegankelijkheid en gebruik van de gebouwen tijdens de schoolvakanties. Alert zijn op het gebruik kunnen maken van geschikte werkruimtes voor zowel de gastvrouw als de professional en een duidelijke bewegwijzering naar het sociaal wijkteam maken. De cijfermatige informatie over aantal en soort vragen, vragen afgehandeld en of in behandeling, leest u in bijlage 1




Sociale wijkteams 11

Tenslotte De pilot sociaal wijkteam Zwijndrecht is op dit moment actief in twee wijken. De professionals en vrijwilligers zijn in de wijken Kort Ambacht en Noord hun werkzaamheden begonnen met dat wat er al is en ze werken vandaaruit gericht aan het realiseren van de doelstelling. Er wordt in deze wijken gewerkt aan een anders gekleurd sociaal wijknetwerk; er ontstaan nieuwe verbindingen, er komt nog nadrukkelijker aandacht voor de eigen kracht en zelfredzaamheid en er wordt nagedacht over hoe de bewoners nadrukkelijker te betrekken zijn bij het welzijn en zorg van individuen in de eigen wijk. In de komende maanden zal hard gewerkt worden aan een werkwijze die aansluit bij de actuele situatie maar ook een werkwijze waarin ruimte is voor accentverschillen per wijk. In dat ontwikkelingsproces wordt nadrukkelijk samenwerking gezocht met andere ontwikkelingen en activiteiten die in Zwijndrecht plaatsvinden. Het sociaal wijkteam zal later dit jaar aanbevelingen doen voor het verder operationaliseren van wijkteams. Door in gesprek te gaan met een breed samengestelde denktank willen we een gezamenlijke visie op de toekomst ontwikkelen zodat in Zwijndrecht de sociale wijkteams een plaats krijgen en deel gaan uitmaken van het lokaal maatschappelijk veld.



Bijlage 1

Bewoners en de vragen

18

IN BEHANDELING CONSULTATIE EN ADVIES INFORMATIE AAN

Opgepakt

Afgehandeld

In behandeling

34

24

10

8

8

Diverz

Vivenz

32

32

Zichtbare 20 Schakel 32

223,5

244

96

ORGANISATIES

Inzet uren professionals

19

ONTWIKKELING - TRAINING21 SPREEKUREN AFSTEMMING EN OVERLEG

Opmerkingen Clienten kloppen vaak bbij meerdere loketten aan om hun vraag te stellen. Door de korte lijnen met bijvoorbeeld de ouderenadviseur en collega’s van het CJG is afgestemd zodat clienten niet op twee plekken een vergelijkbaar traject ingaan. Reden om ook in het begin contacten te leggen en informatie te geven aan in Zwijndrecht werkende organisaties. De registratie van clientgegevens wordt door iedere deelnemer in het eigen registratiesysteem ingevoerd. Hierdoor is het op dit moment onmogelijk meer specifieke informatie aan te leveren. Ook inzetten en registreren van de ZRM is op deze manier onvoldoende bruikbaar voor de verantwoording van het sociaal wijkteam. De inzet van uren is geregistreerd door handmatig een agenda bij te houden. Om te komen tot een meer betrouwbare registratie is het gebruik van een digitaal en gedeeld systeem wenselijk. Te denken valt aan het registratiesysteem RIS wat ook door de sociale wijkteams in nabij gelegen gemeenten in gebruik is.

18

Registratie is in deze fase nog niet gestructureerd opgepakt. Clientgegevens worden in de systemen van moederorganisaties vastgelegd. Alleen de vragen die meer dan een eenmalig contact hebben gevraagd zijn geregistreerd. Eenmalige vragen, evenals consult en adviesvragen zijn niet geregistreerd. 19 De ureninzet van de vrijwilligers [ gastvrouwen] is niet meegenoemn in dit overzicht 20 Door langdurige uitval van medewerkers is inzet opgevangen door collega en Vivenz 21 De zes professionals hebben een dag deelgenomen aan de startbijeenkomst en een trainingsdag ‘werken met de ZRM’ verzorgd door TNO

Bundel van de Raad Carrousel vergaderzalen I, II en III van 23 juni 2015

Recommend Documents