34
BULGARIJE Officiële taal ➔ Bulgaars Bestuursvorm ➔ parlementaire republiek Bevolking ➔ 7,3 miljoen Hoofdstad ➔ Sofia Valuta ➔ Bulgaarse lev (BGN) Lid van de EU of EER ➔ EU Landnummer ➔ +359 Domeinextensie ➔ .bg
WAAROM WERKEN IN BULGARIJE? Zonliefhebbers begeven zich in groten getale naar de stranden aan de Zwarte Zee, terwijl meer avontuurlijk ingestelde mensen over de ruige bergen en door de bossen trekken waar nog steeds lynxen, beren en andere zeldzame wilde dieren rondlopen. Liefhebbers van geschiedenis kunnen volop overblijfselen uit de Romeinse tijd bekijken en kennismaken met de oude Thraciërs, een prehistorisch volk dat bekendstaat om zijn vaardigheden op het gebied van metaalbewerking en paardrijkunst, en om zijn artistieke cultuur. Sinds de toetreding tot de EU in 2007 heeft Bulgarije een sterke economische groei doorgemaakt. Voor Europese begrippen heeft het echter nog steeds een hoge werkloosheid en lage lonen. Er zijn wellicht meer mogelijkheden voor ondernemers, en veel multinationale bedrijven hebben personeel nodig om hun groeiende zakelijke belangen te behartigen. De meeste banen zijn te vinden in de dienstensector; daarna volgen de industrie en de landbouw. In de horeca en het toerisme is veel vraag naar personeel. „Bulgarije is een goed land om in te wonen en te werken. De bevolking is open, eerlijk, vriendelijk, gastvrij en respectvol jegens mensen uit andere landen. Het landschap is prachtig, het klimaat is goed en het land heeft een bruisend cultureel leven. En de wijn en de keuken zijn uitstekend!” Elena Vidinska, Eures-adviseur, Bulgarije
B ulgarije
WERK ZOEKEN Werkzoekenden kunnen hun zoektocht naar werk beginnen bij het nationale bureau voor arbeidsvoorziening, de grootste bemiddelaar op de arbeidsmarkt. Er zijn ook enkele particuliere bureaus actief, zoals Adecco Bulgaria, Manpower Bulgaria, Job Tiger en Jobs.bg. Bezoek voor internetkoppelingen naar die organisaties de Links-pagina van het Eures-portaal. Andere bronnen zijn de Eures-pagina op het eigen portaal van het Bulgaarse bureau voor arbeidsvoorziening (http://www.az.government.bg/eures) en de lokale arbeidsbureaus in het hele land. Sollicitatietips Bij de standaardsollicitatieprocedure bieden kandidaten zich aan voor een baan, waarna zij worden uitgenodigd voor een gesprek met de werkgever of zijn of haar vertegenwoordiger. Behalve een cv vraagt de werkgever gewoonlijk om een korte motivatiebrief, waaruit blijkt waarom de kandidaat belangstelling heeft voor de vacature. Is het gebruikelijk om een foto aan het cv toe te voegen? Een foto op het cv is aan te raden, maar niet verplicht. Hebben handgeschreven sollicitaties de voorkeur? Nee, de sollicitatiebrief moet op de computer worden getypt.
35
Wordt het Europass-cv algemeen gebruikt en geaccepteerd? Ja, het Europese (Europass)-cv heeft de voorkeur. Telefonisch contact opnemen Het is doorgaans niet aan te raden via de telefoon naar een baan te solliciteren omdat werkgevers de sollicitant dan gemakkelijker kunnen uitsluiten. Een telefoongesprek is bedoeld om een afspraak te maken voor een sollicitatiegesprek. Handel daarbij als volgt: stel uzelf voor, maak duidelijk in welke functie u bent geïnteresseerd en geef de reden aan waarom u belt. Vertel in beknopte en heldere bewoordingen waarom u geschikt bent voor de baan en probeer een datum af te spreken voor een gesprek. Moet ik diploma’s meesturen met mijn sollicitatie? Nee, maar misschien moet u tijdens het gesprek wel een kopie van uw diploma overleggen. Gebruikelijke periode tussen de publicatie van de vacature en de eerste werkdag Dat hangt af van de behoeften van de werkgever, maar een periode van diverse maanden is een zeldzaamheid. Voorbereiding op het gesprek Sollicitanten moeten op de hoogte zijn van de activiteiten van het bedrijf, het management, de klanten en concurrenten, en van mogelijkheden voor verdere ontwikkeling.
36
B ulgarije
Werkgevers letten tijdens sollicitatiegesprekken op nauwgezetheid, voorkomen, zelf beheersing, zelfvertrouwen en lichaamstaal. Wie zijn bij het gesprek aanwezig? Als het gesprek op het plaatselijke arbeidsbureau wordt gehouden, nemen een functionaris van het bureau, de kandidaat en de werkgever of diens vertegenwoordiger daaraan deel. Als het gesprek op het bedrijf wordt gehouden, zijn de werkgever of diens vertegenwoordiger en de kandidaat aanwezig. Geven we elkaar de hand? Soms, maar uitsluitend op initiatief van de vragensteller. Als er meerdere vragenstellers zijn, geeft u geen hand. Heeft het sollicitatiegesprek een vaste opbouw? Het sollicitatiegesprek neemt een half uur tot maximaal één uur in beslag. Wanneer de werkgever erop aandringt dat de kandidaat na de bijeenkomst een praktische test aflegt, duurt de procedure langer. Sollicitatiegesprekken verlopen over het algemeen volgens een basisstructuur. Na de begroeting stelt de werkgever of diens vertegenwoordiger vragen aan de kandidaat. De werkgever zal proberen een normale conversatie met de kandidaat aan te gaan, die wordt geacht zelfverzekerd en beheerst te zijn. Kandidaten moeten beleefd en vriendelijk zijn en hun glimlach tonen; oogcontact maken; aandachtig naar vragen luisteren;
op elke vraag een antwoord van maximaal twee minuten geven; duidelijk, zelfverzekerd en rustig spreken; hun sterke punten kort samenvatten en hun ervaring vergelijken met de functievereisten van de baan waarnaar zij solliciteren. Een kandidaat mag op het einde van het gesprek vragen stellen. Die vragen kunnen gaan over de beheersstructuur van het bedrijf, een doorsneewerkdag van een werknemer in de functie waarnaar wordt gesolliciteerd, de uiterste datum waarop de sollicitant een antwoord zal krijgen, en de opleidings- en kwalificatieprogramma’s die het bedrijf zijn personeel aanbiedt enz. Wanneer is een vraag ongepast? De wet op de bevordering van de tewerkstelling verbiedt directe of indirecte discriminatie in sollicitatieprocedures. Werkgevers mogen geen vragen stellen over het privéleven van sollicitanten. De wet bescherming persoonsgegevens definieert persoons gegevens als alle gegevens over een individuele persoon die via een uniek nummer kunnen worden opgespoord. Moet ik referenties, aanbevelingsbrieven of een bewijs van goed gedrag meesturen? Vorige werkgevers kunnen als referentie dienen en bewijzen overleggen dat de kandidaat geschikt is voor de baan in kwestie. Sommige werkgevers vragen om aanbevelingsbrieven. Of een bewijs van goed gedrag is vereist, hangt af van de aard van het werk.
B ulgarije
37
Onderhandelen over uw salaris en arbeidsvoorwaarden
Moet ik er rekening mee houden dat ik op proef moet komen werken?
Kandidaten moeten tijdens het gesprek niet over het salaris beginnen. Het is gebruikelijk dat er pas over het salaris en andere voordelen wordt onderhandeld nadat de werkgever heeft aangegeven met u in zee te willen gaan. Naargelang de overeenkomst wordt de vergoeding berekend op uur- of maandbasis. Het vergoedingsniveau zelf hangt af van de werkduur of de productiecijfers. Werkgevers onderhandelen met werknemers over het salaris voor één element (het productiequotum), dat nooit minder mag bedragen dan het bedrag dat werd vastgesteld in de collectieve arbeidsovereenkomst. Voor bepaalde beroepsgroepen bestaan er minimale beloningen. In alle andere gevallen mag het salaris niet lager liggen dan het minimumloon dat jaarlijks door de regering wordt vastgesteld.
Alleen als onderdeel van de proeftijd (zie hieronder).
Het salaris wordt gewoonlijk per maand uitbetaald, hoewel in sommige gevallen een wekelijkse betaling tot de mogelijkheden behoort. Het is gebruikelijk dat er ongeveer halverwege de maandelijkse periode een voorschot (deel van het maandsalaris) wordt verstrekt. Sommige grote particuliere bedrijven keren prestatiebonussen uit. Het is niet gebruikelijk over andere arbeidsvoorwaarden te onderhandelen. Socialezekerheidsbijdragen, ziektekostenpremies en belastingen worden wettelijk vastgesteld en door de werkgever op het salaris in mindering gebracht. Het is de werkgever toegestaan extra voordelen of meer vakantiedagen aan te bieden.
Hoelang duurt de proeftijd normaal gesproken? Bedrijven vragen kandidaten doorgaans in te stemmen met een proeftijd van zes maanden, conform de Bulgaarse arbeidswet. Tijdens die periode kan de werknemer zonder opzegtermijn worden ontslagen. Vergoedt de werkgever de kosten die ik maak voor het sollicitatiegesprek? Dat komt slechts heel zelden voor. De reiskosten kunnen op grond van enkele specifieke programma’s worden vergoed aan werklozen die bij arbeidsbureaus staan ingeschreven. Wanneer krijg ik de uitslag te horen? Wanneer een sollicitant door een arbeidsbureau naar een werkgever wordt doorverwezen, is de werkgever verplicht het plaatselijke arbeidsbureau binnen zeven dagen van de uitslag van de selectieprocedure op de hoogte te brengen. Wanneer het lokale arbeidsbureau bij het regelen van het gesprek is betrokken, behoort het niet-succesvolle kandidaten over de beslissing van de werkgever te informeren. In andere gevallen bestaat er voor de werkgever geen wettelijke verplichting om sollicitanten de uitslag van de selectieprocedure mee te delen.
38
B ulgarije
Feedback en vervolg
Kledingadvies
Bedank de werkgever aan het eind van het gesprek voor zijn of haar tijd of schrijf naderhand een bedankbrief. Tenzij andere afspraken zijn gemaakt, mag de sollicitant enige tijd na het gesprek contact opnemen met de werkgever om naar de uitkomst van het gesprek te vragen.
Draag nette, gemakkelijk zittende kleding: geen sportkleding, korte rokken of felle kleuren. Uw kleren moeten schoon zijn en de bijpassende schoenen gepoetst. Vermijd sterke deodoranten en parfums, en schenk aandacht aan details als schoon haar, nagels en kapsel. Mannen moeten gladgeschoren zijn of een verzorgde baard hebben. Draag geen opzichtige sieraden.
Hoe laat word ik verwacht voor het sollicitatiegesprek? Van sollicitanten wordt verwacht dat zij ongeveer tien minuten vóór de afgesproken tijd aanwezig zijn.
