buitengewoonnatuurlijk JAARVeRSLAg 2012 werkprogramma 2013

1 - 12 131-127 Bespreking werkprogramma adviezen 2009

buitengewoonNATUURLIJK JAARVERSLAG 2012 WERKPROGRAMMA 2013

© E. Christis - Tauros in Wijffelterbroek (Kempen~Broek)

Organisatie en Structuur

activiteiten en projecten

1 2

5

27

2.1. Samenwerking overleg en draagvlakvorming

27

2.2. Natuurbehoud en KLE

47

2.3. Landschapszorg en streekeigen karakter

52

2.4. Recreatief medegebruik, natuurrecreatie en natuurgericht toerisme

60

2.5. Natuureducatie en sensibilisatie

64

Verplichte activiteiten

Relatie doelstellingen en activiteiten

Financieel verslag - begroting

werkprogramma 2013

bespreking adviezen

3 4 5 6 7

79

89

95

123

131

4

27-78

79-88

89-94

95-112

113-120

Organisatie Structuur

Activiteiten en projecten


Relatie doelstelling en activiteiten

Financieel verslag

werkprogramma 2013

Hoofdstuk 1 organisatie en structuur WAT, WIE, WAAROM EN HOE Het Regionaal Landschap Kempen en Maasland is een streek (75 000 ha) in het noordoosten van de Vlaamse provincie Limburg, bestaande uit 12 gemeenten, met landschappen van de Hoge Kempen, Maasvallei en Kempen~Broek. Het gelijknamige samenwerkingsverband van Vlaams Gewest, provincie Limburg, 12 gemeenten (As, Bree, Dilsen-Stokkem, Genk, Kinrooi, Lanaken, Maaseik, Maasmechelen, Meeuwen-Gruitrode, Opglabbeek, Peer, Zutendaal) en verenigingen actief rond natuur en landschap, recreatie en toerisme, landbouw en jacht,… is als ‘vereniging zonder winstoogmerk’ door de Vlaamse minister bevoegd voor Leefmilieu en Landbouw erkend op basis van het ‘Uitvoeringsbesluit betreffende de Regionale Landschappen’ (Natuurdecreet) en past tevens binnen het beleid van de Vlaamse minister bevoegd voor Onroerend Erfgoed. Dit samenwerkingsverband van lokale bestuurders, beheerders en bewoners stuurt een professioneel en multidisciplinair projectteam (natuur, landschap, toerisme, communicatie,…) aan dat geïntegreerd werkt rond volgende missie:

‘Duurzame streekontwikkeling op basis van de actuele én potentiële kwaliteiten van natuur, landschap en streekidentiteit van de Hoge Kempen, de Maasvallei en het Kempen~Broek’. Vanuit deze missie worden enerzijds bewoners en bezoekers uitgenodigd om op een zorgzame manier te genieten van natuur, landschap en de eigenheid van de streek. Anderzijds worden bestuurders en beheerders (gemeenten, landbouwers, natuurverenigingen,…) uitgenodigd om op een zorgdragende manier de waarde en aantrekkelijkheid van natuur en landschap te verhogen. Zo komen we via natuur- en landschapszorg tot méér, waardevolle natuur, die door natuurgerichte recreatie en toerisme ervaren, beleefd én gewaardeerd wordt.


5-26

5

6

Om deze missie en de doelstellingen van het uitvoeringsbesluit in te vullen, werkt het projectteam rond zes werkvelden: Natuur- en landschapszorg - Kempen~Broek - Nationaal Park Hoge Kempen - Maasvallei Fietsroute-netwerk - Wandelwegen-netwerk. HET PROJECTTEAM NEEMT HET INITIATIEVEN OP HET VLAK VAN: • Ondersteuning van de partners (vb. Landschapscentrum) • Overleg met betrokkenen (vb. spanningsveld natuurbehoud en recreatie) • Een betere afstemming tussen partners (vb. signalisatie in bos- en natuurgebieden) • De coördinatie van acties (vb. acties uit Gemeentelijke Natuurontwikkelingsplannen) • Het opzetten en voeren van projectmanagement en projectbureau van meer om vangrijke projecten (vb. Kempen~Broek, Maasvallei en Nationaal Park Hoge Kempen), • Het stimuleren en intensiveren van investeringen in natuur, recreatie en duurzaam toe risme (vb. Europese projecten ten behoeve van fietsen wandeltoerisme) • Ontwikkelen en inzetten van een geëigend instrumentarium (vb. landschapsteams) en innoverende producten (vb. fietsroute-netwerk) • Een passende communicatie (vb. website, landschapskrant, elektronische nieuwsbrief, rapporten,…), promotie (vb. wandelbox) en educatie en sensibilisatie (vb. Rangers, Verkenners…)

Bestuursorganen ALGEMENE VERGADERING In 2012 kwam de Algemene Vergadering samen op 29 februari in het Cultureel Centrum van Neeroeteren (Maaseik). Op 29 februari werden de jaarrekening, de balans, de begroting, het jaarverslag 2011, het jaarprogramma 2012 besproken en goedgekeurd evenals de adviezen van de Mina-Raad en de Hoge Raad voor Natuurbehoud. Het verslag, de powerpoint-presentatie, de film en de deelnemerslijst zijn terug te vinden als digitale bijlage op DVD .

RAAD VAN BESTUUR De Raad van Bestuur kwam 4 keer samen in 2012 • 29 februari • 2 mei • 4 september • 28 november

RAAD VAN BESTUUR RLKM – BESTUURSPERIODE 2010 - 2011 - 2012 Instantie

Naam

Provincie Limburg

Voorzitter

Frank Smeets

Stad Bree

Effectief lid

Pierre Geuzens

Gemeente Dilsen-Stokkem

Effectief lid

Ingrid Erlingens

Stad Genk

Effectief lid

Eric Gerits

Natuurpunt Meeuwen-Gruitrode/Peer

Ondervoorzitter

Paul Capals

Natuurpunt vzw

Effectief lid

Rik Brys

Limburgs Landschap vzw

Effectief lid

Pierre Van Haelst

Orchis vzw

Effectief lid

Jos Bijnens

Toerisme Limburg vzw

Effectief lid

Nele Digneffe

Boerenbond

Effectief lid

Liesbet Fransens

Agentschap voor Natuur en Bos (ANB)

Adviserend lid

Jasper Goffin

Agentschap Onroerend Erfgoed

Adviserend lid

Bart Geyskens

RLKM

secretaris/penningmeester

Ignace Schops

27-78

79-88

89-94

95-112

113-120





Financieel verslag

werkprogramma 2013

PERSONEEL In 2012 waren er volgende personeelsveranderingen: - Ine Van der Stock verliet als toerismemedewerker Nationaal Park Hoge Kempen de organisatie op 31 december 2012. - Johan Caenen beëindigde op 31 december zijn tewerkstelling bij RLKM. Het project waarmee Johan Caenen werd gefinancierd liep eind 2012 af. Er is geen verlengingsmogelijkheid gevonden. - Essengül Gölpek verliet RLKM op 30 april 2012 wegens het beëindiging van het soortenproject en kon aan de slag in het Groene Huis (PNC) voor de provincie Limburg - Jan Nuyens kwam in dienst op 1 augustus als uitvoerder van het Strategisch Open Ruimte Project Heel de Hoge Kempen. Op non-actief door ziekte- en/of zorgverlof: Isabel Masschaele en Christ De Vreese (tot 26/10). Vanaf (27/10) werd ingevolge het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd Christ De Vreese op pensioen gesteld. Een stagiair versterkte tijdelijk het Projectbureau Nationaal Park Hoge Kempen: Lise Holtappels (opleiding Groenmanagement PHL) (6 weken).

Organogram Regionaal Landschap Kempen en Maasland Projectleidersoverleg doel/opdracht: strategisch overleg over de richting van de organisatie, afstemming en integreren van activiteiten tussen verschillende entiteiten frequentie: minstens één keer per maand vaste format verslaggeving deelnemers: alle projectleiders van RLKM (zie verder)

Teamdagen doel/opdracht: de pols voelen van de organisatie, bouwen/onderhouden teamsfeer, inhoudelijke debatten met alle medewerkers aan de hand van een voorbereid programma frequentie: 2 maal per jaar minimaal deelnemers: alle medewerkers

Team doel/opdracht: themagericht frequentie: op afroep

Celoverleg/werkoverleg per entiteit Drie gebiedsgerichte projectbureaus: NPHK, MV, K~B Gebiedsdekkende cel Natuur en Landschap Cel Financien en Administratie Overkoepelende cel Product en Communicatie Technische en ondersteunende diensten Projectleiders cellen: Cel Nationaal Park Hoge Kempen: Johan Van Den Bosch Cel Kempen~Broek: Erwin Christis Cel Maasvallei: Lambert Schoenmaekers Cel Natuur en Landschap: Sabine Delhaise en Trees Verhelle Cel Financien en Administratie: Natalie Henseler Cel Product en Communicatie: Anneleen Mengels

Ad hoc werkgroepen (werkgroep algemene vergadering, Groene cel …) doel/opdracht: verder uitwerken van bepaalde actuele onderwerpen, …. frequentie: op afroep deelnemers: aangeduid in overleg met projectleiders/directeur


5-26

7

8

Sofie Wyns Maasvallei

Marleen Massonnet

Evelien Stokmans

Maasvallei

Maasvallei

Erwin Christis

Anneleen Mengels

Johan Caenen

Projectleider Kempen~Broek

Kempen~Broek

Kempen~Broek

Els Peusens Solabio/ Kempen~Broek

Frans Geypen

Mathieu Verjans

RLKM

RLKM

Romain Gerits RLKM

Halisse Özcelik RLKM

Lambert Schoenmaekers Projectleider Maasvallei

27-78

79-88

89-94

95-112

113-120





Financieel verslag

werkprogramma 2013


5-26

9

Projectteam Regionaal Landschap Kempen en Maasland vzw

Ignace Schops

Sabine Delhaise

Viviane Deferme

Kristel Neyens

Trees Verhelle

Directeur

Coördinator Natuur

Management Assistant

RLKM

Landschapsanimator

Johan Van Den Bosch

Christ De Vreese

Natalie Henseler

André Mulders

Ilse Olaerts

Ine Van Der Stock

Projectleider Nationaal Park Hoge Kempen

Nationaal Park Hoge Kempen





Tamara Schuermans

Klara Hermans



Robert Majchrowicz

Isabel Masschaele

Jeroen Gilissen

Mieke Huygen





Els Van Goethem

Peter Baeten

Jan Nuijens




10

Functie

Naam

Arbeidsregime

Directeur

Ignace Schops

Voltijds

Coördinator Natuur

Sabine Delhaise

Deeltijds (2,5/5)

Coördinator LANDSCHAP (Landschapsanimator)

Trees Verhelle

Voltijds

Coördinator TOERISME (incl. Recreatief medegebruik)

Anneleen Mengels

Voltijds

Projectleider Kempen~Broek

Erwin Christis

Voltijds

Medewerker Kempen~Broek

Johan Caenen

Voltijds (tot 31/12)

Projectleider Maasvallei

Lambert Schoenmaekers

Voltijds

Medewerker Maasvallei

Marleen Massonnet

Voltijds


Sofie Wyns

Deeltijds (4/5)


Evelien Stokmans

Deeltijds (4/5)

Projectleider Hoge Kempen

Johan Van Den Bosch

Voltijds

Medewerker Hoge Kempen

André Mulders

Voltijds


Natalie Henseler

Voltijds


Christ De Vreese



Ilse Olaerts

Deeltijds (4/5)


Ine Van der Stock



Tamara Schuermans

Deeltijds (2,5/5)


Jeroen Gilissen

Voltijds


Robert Majchrowicz

Voltijds


Peter Baeten

Deeltijds (3/5)


Jan Nuijens

Voltijds


Mieke Huygen

Deeltijds (4/5)


Els Van Goethem

Voltijds

Medewerker SOLABIO

Els Peusens

Voltijds

Medewerker Biodiversiteit in Limburg (PNC)

Ella Baert

Voltijds

Medewerker SOLABIO (PNC)

Esengul Gölpek

Voltijds (tot 30/4)

Bedrijfsplanner (tewerkgesteld) Katja Groven

Voltijds (loonrol VLM)

Financieel/Administratief medewerker

Viviane Deferme

Voltijds

Financieel/Administratief medewerker

Kristel Neyens

Deeltijds (2,5/5)

Technische ondersteuning

Romain Gerits

vrijwilliger, deeltijds


Frans Geypen

3 dagen/maand

Technisch medewerker

Mathieu Verjans

Voltijds


Halisse Özcelik Patricia Neefs

uurbasis via dienstencheques

27-78

79-88

89-94

95-112

113-120





Financieel verslag

werkprogramma 2013

PROFESSIONALISEREN VAN DE ORGANISATIE MANAGEMENT & PERSONEELSBELEID De “3 V’s” als algemeen principe Het management van een team van mensen vergt een constante inspanning, begeleiding en opvolging. Om tot kwalitatieve en professionele resultaten te komen wordt het managementbeleid uitgebouwd volgens het concept van de ‘3 V’s’, nl. : vertrouwen, verantwoordelijkheid en vrijheid.

Functioneringsgesprekken en Evaluatiegesprekken Om het personeelsbeleid te optimaliseren worden er afwisselend functioneringsgesprekken en evaluatiegesprekken met alle personeelsleden gevoerd. Bijkomend is er een dagelijkse opvolging en eventuele bijsturing van de personeelstaken.

FINANCIEEL & ADMINISTRATIEF BEHEER Controle & vorming door externe accountant Het Regionaal Landschap Kempen en Maasland werkt al enkele jaren met een externe accountant (Luc Notelaers, ‘Van Havermaet Groenweghe Accountants’ ). Op regelmatige tijdstippen tijdens het werkjaar wordt er teruggekoppeld over het financieel beheer en is er een controle van de boekhouding. Bijkomend worden specifieke boekhoudkundige situaties en problemen besproken en bijgestuurd. De aldus ontstane terugkoppeling leidt tot een constante bijscholing van de boekhouding. De algemene financiële en administratieve administratie is voor alle medewerkers geregeld in een protocol.

Wet op de overheidsopdrachten De vzw volgt in alle aankopen de wet op de overheidsopdrachten. Enkele personeelsleden volgen hiervoor regelmatig extra opleidingen. Eventueel extra juridisch advies wordt ingewonnen bij het bureau EBP.

Loonadministratie Voor de loonadministratie is er een extra algemene ondersteuning van ‘Hulp der Patroons’ (HDP). Gedurende het jaar wordt regelmatig teruggekoppeld en bijgestuurd m.b.t loonaangiftes, paritair comité 329, etc... .

Opleiding Opleidingen die door leden van het team gevolgd werden: -- 16/09: Dag van de Regionale Landschappen, Pellenberg 04/01 Studiebezoek Tate Modern (UK, London), Robert Majchrowicz 10/01 Studiebezoek Limburghal Genk, Robert Majchrowicz, Peter Baeten 20/01 Symposium Ark Natuurontwikkeling, Ignace Schops spreker 21/01 LIKONA-contactdag, Els Peusens, Ignace Schops 24-26/1 Ashoka IJsland, Ignace Schops spreker 31/01 Studiebezoek ingenieursbureau ABT (NL, Arnhem,), Robert Majchrowicz, Peter Baeten 2-5/02 EUROPARC federation Council (Italië), Ignace Schops 03/02 Studiebezoek Technopolis (Mechelen) Robert Majchrowicz, Peter Baeten 03/02 Studiebezoek Parlamentarium (Brussel,) Robert Majchrowicz, Peter Baeten 06/02 Rotary Herkenrode Hasselt, Ignace Schops spreker 07/02 Studiebezoek Gallo Romeins Museum (Tongeren,) Robert Majchrowicz, Peter Baeten 08/02 Studiebezoek Bruns (NL, Bergeijk), Robert Majchrowicz, Peter Baeten 13/02 ’s Hertogenbosch (NL, provincie Brabant), Ignace Schops spreker 27/02 CC Hasselt, Stichting Lezen, Ignace Schops spreker 02/03 Infomoment bacterievuur, PC fruit (Sint-Truiden), Marleen Massonet 06/03 Orde van de Prince (Sint-Truiden), Ignace Schops spreker 07/03 Eindsymposium Solabio, Sabine Delhaise, Els Peusens


5-26

11

12

08/03 Bespreking samenwerking regionale landschappen met bedrijfsplanners VLM,Trees Verhelle 10/03 Oxford University op bezoek, Ignace Schops spreker 16/03 – 23/03 – 30/03 – 20/04 – 27/04 – 04/05 – 11/05 – 25/05 - cursus Indesign bij Syntra, Ilse Olaerts 21-24/3 Change Nation Ireland, Ignace Schops spreker 27/03 Congres erfgoed inplannen in groene landschappen,Trees Verhelle 27/03 CEEWEB/EU – Brussel – extraction, Ignace Schops spreker 04/04 Studiebezoek Leitner (I, Vipiteno,) Peter Baeten 07/04 Cursus Koniks van Ark, de Roosterhoeve te Roosteren, Marleen Massonet 16-18/4 Studiereis biomasshofen Oostenrijk, Sabine Delhaise 18/04 Infosessie Fluxys, CNL Genk, Marleen Massonet 26/04 Nemrod Bokrijk, Ignace Schops spreker 08/05 Manifest, Trees Verhelle 14/05 Vlaams Parlement – Natura 2000, Ignace Schops 23-27/5 EUROPARC federation Council – Duitsland (Siggen), Ignace Schops 24/05 Uitdaging de Weyers, Hasselt, Sabine Delhaise, Johan Van Den Bosch 29/05 Ashoka België & Ernst & Young – Brussel, Ignace Schops 05/06 Werkconferentie Habitat Euregio, Teuven, Marleen Massonet 07/06 Oogstvergadering autochtoon plantgoed,Trees Verhelle 08/06 Studiedag Paarden in het landschap, Marleen Massonet, Trees Verhelle 16-20/5 Studiereis Wales, Els Peusens 29-31/5 Studiereis Engeland met Grenzeloos Wandelen, Els Peusens, Anneleen Mengels, Marleen Massonnet 04/06 LRM Jaarvergadering – Dilsen-Stokkem , Ignace Schops spreker 21/06 Voorstelling erfgoedstudie Pietersheim,Trees Verhelle 22/06 Voorstelling AGNABIO Brussel plantgoed,Trees Verhelle 07/06 CAP reform – EU parliament Brussels, Ignace Schops 09/06 Voorstelling boek Abeek – Bree, Ignace Schops spreker 11/06 Hoge Kempen Hoge Baten – Antwerpen, Ignace Schops spreker 12/06 Chinese delegation press – Maasmechelen, Ignace Schops spreker 15-21/6 Earth Summit UN – Rio de Janeiro, Ignace Schops spreker 29/06 B-Classic – Wim Mertens – Dilsen-Stokkem – RLKM 01/07 Opening Mariahof Bree, Ignace Schops spreker 02/07 Caretakers of the Envioronment – Maastricht, Ignace Schops spreker 18/08 WWF Vlaanderen op bezoek RLKM, Ignace Schops spreker 03/09 Workshop biotoopverbetering door St-Hubertusvereniging, CC Hasselt, Marleen Massonet 06/09 Energieke houtkanten door Regionaal Landschap Lage Kempen,Trees Verhelle, Sabine Delhaise 06/09 Opening schans Zutendaal,Trees Verhelle 07-15/9 World Conservation Congress (WCC) IUCN Jeju Zuid- Korea, Ignace Schops spreker 01/09 Studiebezoek Wiegand (D, Rasdorf,) Peter Baeten 03/09 Studiebezoek Veldeman Group, Peter Baeten 11/09 Studiebezoek Warsco (Genk,) Robert Majchrowicz, Peter Baeten 25/09 20 years Natura 2000 – EU parlement Brussel, Ignace Schops 28/9 Opening Treehouse – ANB Hechten-Eksel, Ignace Schops 13/09 Erfgoed symposium Manifesta, Klara Hermans 21/09 Studiebezoek Dolmans (NL, Utrecht), Peter Baeten 05/10 Studiebezoek Jaraco (Opglabbeek), Peter Baeten 05/10 Informal summit Ghent Herman Van Rompuy, Ignace Schops 11/10 Algemene vergadering Argus, Ignace Schops 12-14/10 ‘preservation challenges of cultural landscapes in the 21st century’ (Rutgers University) US , Klara Hermans 20-26/10 EUROPARC federation annual conference + celebration EU Natura 2000 & Life, Genk 09/11 kenniscentrum fiets – brainstorm Gouverneur Limburg, Ignace Schops 13/11 Club of Rome – Brussel – were wild things were, Stanley Johnson, Ignace Schops 15/11 contactforum ‘geopatrimonium, -conservatie en -toerisme’ (Brussel), Klara Hermans 28/11 Architectuurlezing door Studio Mumbai Robert Majchrowicz 30/11 Studiebezoek Verbeke Foundation (Kemzeke), Robert Majchrowicz 03/12 Protected area’s for a green economy – EU Parlement, Ignace Schops spreker 05/12 Xios Hasselt – lezing biodiversiteit, Ignace Schops spreker 05/12 Lezing Anders Wijkman – Club of Rome - EU parlement, Ignace Schops

27-78

79-88

89-94

95-112

113-120





Financieel verslag

werkprogramma 2013

07/12 Toelichting Natuurrapport Vlaanderen 2012, Brussel. Jan Nuyens 08/12 Netwerkmoment Monitoring in Kempen~Broek, Els Peusens 12/12 Biodiversity of the regions – ECNC Tilburg, Ignace Schops spreker 17/12 CCASPAR, ‘Klimaat in Vlaanderen als Ruimtelijke uitdaging”, Gent, Jan Nuyens 21/12 Platform natuurbeheer – Hasselt, Ignace Schops spreker

EXTERNE ALGEMENE ONDERSTEUNING Voor de grafische vormgeving: Via – Via, Hands bvba Voor de drukwerken: Drukkerij Paesen, Drukkerij Hendrickx, Drukkerij Haletra, Drukkerij Knoops enz... . Voor de websites: Inventis, Quixpo Voor de cartografie: Peter de Vries, Nationaal Geografisch Instituut.

LANDSCHAPSTEAMS Voor de invulling van de landschapsteams werd beroep gedaan op de sociale economiebedrijven i.c. De Winning (Genk) en de Nationale Boomgaardenstichting. Op geregelde tijdstippen is er een overleg met deze sociale werkplaatsen. Voor specifieke opdrachten werd beroep gedaan op aannemers zoals vb Vandervelden, Remans enz…

VLAAMS OVERLEG REGIONALE LANDSCHAPPEN (VORL) Sinds hun ontstaan werken de erkende Regionale Landschappen in Vlaanderen samen in een informeel overleg, het ‘Vlaams Overleg Regionale Landschappen’ (VORL). Naast de algemene onderwerpen ging er speciale aandacht naar het aspect van openbare aanbestedingen, management en coaching. Vlaams Overleg Regionale Landschappen (VORL): gemiddeld vijfmaal per jaar vergaderen de coördinatoren van de Vlaamse Regionale Landschappen, onder voorzitterschap van Dirk Cuvelier van RLWH. Doel: bespreken gemeenschappelijke problemen, belangen en doelstellingen; uitwisselen van ideeën . Tussen de Regionale Landschappen onderling is er ook frequent informeel overleg. Data VORL 2012: 10/01 – 21/03 – 09/05 – 13/06 – 13/08 – 12/09 – 17/12. De Limburgse Regionale landschappen kwamen voor overleg 3 keer samen.

Nieuwe Europese Programmaperiode 2008 - 2013 Het Regionaal Landschap Kempen en Maasland werkte in 2012 verder aan de Europese projecten. De lopende Europese subsidieprojecten zijn - Wecan, Interreg IVB – Nationaal Park Hoge Kempen – lead RLKM - Habitat, Interreg IVA Maas-Rijn – RivierPark Maasvallei - Duurzaam Verbinden – Interreg IVA, Grensregio Vlaanderen-Nederland – lead RLKM - PDPO Zutendaal - Leader Maasland – RivierPark Maasvallei - Grenzeloos Wandelen – Interreg IVA, Grensregio Vlaanderen-Nederland Met de Vlaamse Landmaatschappij en de Dienst Landelijk Gebied in Nederland werd overlegd om de mogelijkheden tot internationale samenwerking te onderzoeken (E-connectie). Dit zal in 2013 verder gezet worden. Met de Europese koepelorganisatie EUROPARC federation en de Nature en Life Unit van het DirectoraatGeneraal voor het Leefmilieu van de Europese Commissie werd een intense samenwerking opgezet omwille van het gastheerschap voor de ‘EUROPARC Conference’ in Genk De eerste verkennende gesprekken vonden plaats met WWF-Vlaanderen, wat o.a. resulteerde in een Raad van Bestuur van WWF-Vlaanderen op 18/08. Hier werd de intentie tot samenwerking, met o.a. een relatie met Virunga National Park (DR Congo) uitgesproken. Deze zal in 2013 geformaliseerd worden.


5-26

13

14

Internationale uitstraling EUROPARC Conference & officiële EU viering 20 jaar Natura 2000 en Life - 20-25 oktober Voor het eerst in 40 jaar werd de conferentie van de EUROPARC Federation in België – Genk – georganiseerd door RLKM. Tevens werd deze gebeurtenis door de EU gebruikt voor de officiële viering van Natura 2000 en Life. Gedurende een week was Limburg de Groene hoofdregio van Europa. Meer dan 650 deelnemers uit 38 landen namen deel aan lezingen, excursies en kennisuitwisseling. Europa, Vlaanderen, het Vlaamse natuurbeleid (ANB), de Vlaamse natuurorganisaties (Natuurpunt, Limburgs Landschap, …), de provincie Limburg en de stad Genk lieten zich positief opmerken. De uitstraling en de persaandacht was een voltreffer, ondanks het onheilsnieuws van Ford op woensdag.

Ashoka In oktober 2008 ontving Ignace Schops in de Cirque Bouglione d’Hivers in Parijs opnieuw een wereldwijde waardering en werd als ‘fellow’, erkend als World leading social entrepreneur. Ashoka is de wereldwijde organisatie (everybody is a changemaker) die ijvert voor een duurzame samenleving. Zie www.ashoka.fr en www.ashoka.org. In 2012 werden er tal van meetings georganiseerd met de Belgische Ashoka fellows en het bedrijfsleven. Niet onbelangrijk was het thema van de Earth Summit in Rio de Janeiro. Wereldcongres Ashoka - Parijs Van 19 tot 23 juni vond het wereldcongres van Ashoka plaats in Parijs. Ignace Schops was er Keynote speaker. Na de economische crisis organiseerde IJsland een reeks internationale debatten met de bedoeling nieuwe trends en duurzame oplossingen te vinden. Ignace Schops werd als Ashoka fellow gevraagd om deel te nemen aan dit congres (24 - 26 januari).

“Change Nation” - Ierland – 21/24 maart Ook Ierland kon de economische crisis niet voorkomen (…). Met medewerking van Bill Clinton & Desmond Tutu werden 50 leading Ashoka fellows uit de hele wereld gevraagd om oplossingen te bedenken voor Ierland. Ignace Schops werd gevraagd om dit team te vervoegen.

Earth Summit UN – Rio de Janeiro 15-21 juni 40 jaar na de eerste Earth Summit organiseerden de Verenigde Naties in Rio de Janeiro een volgende wereldtop om na te denken over de uitdagingen van de wereld. Ignace Schops werd uitgenodigd door voormalig minister van leefmilieu en presidentskandidaat Maria Silva, tevens ook Goldman Prize winnaar en Ashoka Fellow. Ignace gaf tijdens de conferentie lezingen in Rio de Janeiro en Sao Paulo. Tevens werkte hij mee aan het boek “Green Growth and Travelism, letters from leaders” dat werd voorgesteld tijdens de conferentie.

27-78

79-88

89-94

95-112

113-120





Financieel verslag

werkprogramma 2013

Met Marina Silva, voormalig presidentskandidate voormalig minister Leefmilieu van Brazilië.

IUCN World Conservation Congress – Zuid-Korea - 7-15 september In 2012 organiseerde de International Union for the Conservation of Nature (IUCN) het “World Conservation Congress” (WCC) op het eiland Jeju, Zuid-Korea. Ignace Schops nam deel aan deze conferentie en gaf er enkele succesvolle lezingen over het (Re)connection Model en zat in verscheidene panels tijdens deze conferentie.

EUROPARC Federation Council De EUROPARC Federation is met ongeveer 500 leden in 36 landen het grootste natuur netwerk van Europa. Internationale samenwerking wordt steeds belangrijker, waarbij er heel wat kennis opbouw mogelijk wordt door de uitwisseling van ideeën, het organiseren van workshops, congressen enz. De EUROPARC Federation wordt geleid door een Council en komt 3 tot 4 keer per jaar samen. In 2012 waren de fusie met Eurosite, de organisatie van het eigen netwerk en de aandacht voor 20 jaar Natura 2000 en Life de belangrijkste agendapunten. Ignace Schops is lid van de council. Deze kwam 3 keer samen: Italië – 02-05/02 - Duitsland – 23-27/05 - België – 2025/10

Club of Rome - EU Chapter De Club van Rome werd opgericht in 1968 als een onafhankelijke organisatie van leidende politici, wetenschappers en bedrijfsleiders die vanuit een geïntegreerde en holistische benadering wilden bijdragen aan een betere en duurzame wereld. De Club van Rome kent leden en lid-organisaties. Het boek “Limits to growth” wordt aanzien als de start van het eerste wereldwijde milieubewustzijn. De EU Chapter van de Club van Rome tracht bruggen te bouwen tussen de Europese instellingen, haar inwoners en de Club van Rome. In december 2012 werd Ignace Schops als full member van de EU Chapter aanvaard.

Europese Landschapsprijs De Europese Landschapsprijs is een internationale wedstrijd die elke twee jaar wordt uitgereikt aan een organisatie die zich inzet voor de bescherming, het beheer of de inrichting van een landschap. De wedstrijd is een initiatief van de Raad van Europa. Elke lidstaat mag één kandidaat voorstellen. De ingediende kandidaturen worden door een professionele jury beoordeeld op basis van vier criteria. Zo moet de laureaat blijk geven van inspanningen op het vlak van duurzame territoriale ontwikkeling, sensibilisering en publieksparticipatie. De winnaar moet daarnaast een voorbeeld zijn voor andere landschappelijke projecten in Vlaanderen, België en Europa.


5-26

15

16

Op 29 november 2012 maakte Vlaams minister van Onroerend Erfgoed Geert Bourgeois in de Nationale Plantentuin van Meise officieel bekend dat het project Nationaal Park Hoge Kempen de Belgische laureaat zal zijn voor de Europese Landschapsprijs 2013.

UNESCO Werelderfgoed In het kader van het UNESCO Werelderfgoed-traject van de Hoge Kempen en naar aanleiding van de internationale conferentie “Preservation challenges of cultural landscapes in the 21st century” - i.k.v. 40 jaar Werelderfgoedconventie en gehost door Rutgers University - werd een poster-bijdrage over het project geleverd. De Hoge Kempen-poster werd uitverkoren als beste inzending van de 17 andere deelnemende kandidaten, en kwam zo onder de aandacht van vele UNESCO-gerelateerde organisaties zoals ICOMOS en IUCN.

27-78

79-88

89-94

95-112

113-120





Financieel verslag

werkprogramma 2013

nationale EN PROVINCIALE uitstraling De organisatie en begeleiding van het concept ‘Regionale Landschappen’ door de Vlaamse Overheid - het Agentschap voor Natuur en Bos - binnen het decreet op natuurbehoud kende in 2009 opnieuw succes. Werken aan natuur en landschap vanuit een duurzaam verantwoorde integrale benadering - bestuurlijk en thematisch - en met een doorgedreven doelgroepenbeleid zorgt voor een vernieuwde verbondenheid tussen de leefgemeenschap en haar natuurlijke omgeving: natuur met natuur verbinden, natuur met mensen verbinden, bedrijven met biodiversiteit verbinden en beleid met praktijk verbinden. De ‘bottom up approach’, gecombineerd met ‘thinking outside of the box’ leidt tot verhoogde mogelijkheden waardoor natuur en landschap als duurzame hefboom voor regionale ontwikkeling nu ook internationaal als voorbeeld geldt. Met deze erkenning kan het Agentschap voor Natuur en Bos aantonen dat zij via een bondgenotenstrategie met haar partners verantwoordelijkheid neemt ten aanzien van alle aspecten van natuur en biodiversiteit. De behaalde erkenningen zijn het resultaat van het actief opnemen en uitwerken van de doelstellingen van het uitvoeringsbesluit op de Regionale Landschappen: in een groot samenwerkingsverband en in bondgenootschap projecten ontwikkelen mbt natuurbehoud, landschap en duurzaam toerisme (medegebruik). Het resultaat is een verhoogd draagvlak t.a.v natuur en landschap.

ONTVANGEN VAN DELEGATIES Het Regionaal Landschap Kempen en Maasland ontvangt allerlei delegaties die zich graag laten inspireren door de werking en de resultaten. Het netwerk dat op deze manier ontstaat, helpt om natuur en landschap op de agenda te plaatsen. In 2012 ontving het Regionaal Landschap volgende delegaties: Op uitnodiging van het Instituut voor Onderzoek in Landbouw en Visserij (ILVO) bezochten 30 internationale studenten de Toegangspoort Lieteberg en woonden een lezing bij met de focus op de economische baten van het Nationaal Park. Op 02/06 werd een lezing gegeven op de ‘Geschiedenisdag’ van het Davidsfonds (200 deelnemers) in C-Mine. Centraal stond het erfgoedlandschap van de Hoge Kempen. Het project Nationaal Park en de ontwikkelingen van het project Connecterra kreeg ruime aandacht tijdens de jaarvergadering van de Limburgse Reconversie Maatschappij (LRM) op 04/06 op locatie in Eisden. Het personeel van het Afdeling Land- en Bodembescherming en Natuurlijke Rijkdommen (ALBON) van het Departement LNE bracht op 15/06 een werkbezoek aan het Nationaal Park en Connecterra in het bijzonder. Tijdens het tweejaarlijkse internationale wetenschappelijke congres inzake Visitor Monitoring en Managment in Stockholm (Zweden), werd een lezing gehouden met focus op de monitoring van wandelaars in het Nationaal Park (21 t.e.m. 24/08) Op 07/09 werd een bijdrage geleverd aan de Landschapscontactdag van het Agentschap Onroerend Erfgoed in Ronse. Daarbij stond de de Werelderfgoed-kandidatuur centraal. Op 11/09 werden een 20-tal internationale onderzoekers op uitnodiging van de Universiteit Hasselt rondgeleid, als site-event van een internationale conferentie over fyto-toxicologie. Als onderdeel van de EUROPARC Conference (meer dan 650 deelnemers uit 38 landen; 22 t.e.m.25/10) werden twee excursies naar het Nationaal Park georganiseerd voor een internationaal gezelschap met een focus respectievelijk op de beheertechnische aspecten en de bezoekersopvang (totaal 60 deelnemers). Een workshop (visitor pay back) werd op locatie (Toegangspoort Mechelse Heide) georganiseerd. Op 23/10 was er een ‘meet and greet’ met onze partners uit Wales en Frankrijke en nagenoeg alle Nederlandse Nationale Parken. Aanleiding was het akkoord van de General Assembly van de EUROPARC Federation om samen met de Nederlandse Nationale Parken een Nederlandstalige sectie te vormen. Op 21/11 brachten 22 internationale studenten van de opleiding Internationaal Biodiversiteitsrecht van de


5-26

17

18

RUGent een bezoek aan het Nationaal Park (Lieteberg). Een bestuurlijke en ambtelijke delegatie uit de Nederlandse provincie Noord-Brabant bracht op 12/12 een werkbezoek aan het Nationaal Park. Een bestuurlijke en ambtelijke delegatie van 20 personen van het Nationaal Park Drents-Friese Wold (Nl) in Nederland kwamen op werkbezoek op 29/03. Ervaringen met samenwerking met stakeholders, managementstructuren en economische uitdagingen werden uitgewisseld. Op 14/05 werd voor het team van Staatsbosbeheer Drenthe (25 personen) een lezing gegeven en de daarop volgende dag (15/05) brachten ze onder leiding van het ANB een werkbezoek aan het Nationaal Park. Op 17 t.e.m. 20/05 brachten 30 Rangers een werkbezoek aan het Valleys Regional Park en de Blaenavon World Heritage Site in Wales (UK), zie verder.

Communicatie Het Regionaal Landschap Kempen en Maasland heeft een uitgebreide communicatiemix om de verschillende doelgroepen (bewoners, bezoekers, partners) op hun niveau te bereiken. De communicatie zou moeten leiden tot een betere kennis en een groter draagvlak bij de doelgroepen voor de missie van het Regionaal Landschap Kempen en Maasland.

Wandelkaarten en -brochures Wandelkaarten en -brochures • Herdruk wandelkaart Mechelse Heide: 1500 exemplaren • Herdruk wandelkaart Pietersheim: 3000 exemplaren • Herdruk Wandelkaart Lieteberg: 3000 exemplaren • Herdruk Wandelkaart Station As: 1000 exemplaren • Herdruk Wandelkaart Kattevennen: 1000 exemplaren • Herdruk wandelbox Nationaal Park Hoge Kempen: 2000 exemplaren • Herdruk wandelkaart Leut en Meeswijk: 500 exemplaren • Herdruk wandelbox Maasvallei: 1000 exemplaren

Gratis folders • Bezoekersgids Nationaal Park Hoge Kempen: 13.000 exemplaren. In 2012 werd de bezoekersgids in een nieuw kleedje gestoken. De beschikbare informatie werd per bezoekersgroep ingedeeld. De hoofdstukken ‘praktische info’ en ‘veelgestelde vragen’ zorgen ervoor dat deze Bezoekersgids een handige tool is bij het organiseren van een bezoek aan het Nationaal Park. De bezoekersgids is hoofd zakelijk opgesteld in het Nederlands maar met een verwijzing naar de anderstalige webpagina’s. • Wegwijzer Nationaal Park Hoge Kempen – 40 000 exemplaren. De Wegwijzer is een nieuwe wervende publicatie die aan de hand van een overzichtstekening het Nationaal Park en de 5 toegangspoorten in beeld brengt. De Wegwijzer werd geproduceerd met een beginoplage van 15 000 exemplaren. Dit bleek niet voldoende zodat de Wegwijzer in mei 2012 werd bijgedrukt op 25 000 exemplaren. Deze hoge oplage is bedoeld om ook voor 2013 te volstaan. • Het projectbureau Kempen~Broek ontwikkelde samen met Toerisme Limburg een Sporenzoekkaart voor kinderen. Doel van deze publicatie is om kinderen op een speelse manier naar sporen in de natuur te laten zoeken. • Er werden in 2012 4 gedrukte uitnodigingen gemaakt: netwerkmoment, opening bezoekersonthaal Mariahof, colloquium Maasvallei, VIP Europarc Conference. • Nieuwsbrief Levend Leut: in december werd de nieuwsbrief Levend Leut huis-aan-huis verspreid (2.500 ex) in Leut en Meeswijk met de laatste nieuwtjes over de dorpen. • De infofolder met het Verkennersaanbod moest in 2012 herdrukt worden: 5000 exemplaren • Programmabrochure EUROPARC (800 ex.): de informatiegids van de conferentie werd in 4 talen uitgegeven in een cradle-to-cradle boekje (tree free paper, gedrukt in een cradle-to-cradle drukkerij

27-78

79-88

89-94

95-112

113-120





Financieel verslag

werkprogramma 2013

Communicatie op terrein (infoborden) • Kempen~Broek: alle infoborden van Kempen~Broek werden geïnventariseerd en indien nodig geactua liseerd en vervangen. • Maasvallei: er werden nieuwe startborden en infoborden in de nieuwe huisstijl opgemaakt en geplaatst. Het gaat om 13 grote startborden (90 cm x 120 cm) geplaatst op startpunten in het RivierPark en 7 kleine informatieborden (90 cm x 60 cm) geplaatst langs de verschillende wandelroutes • Hoge Kempen: op 7 plaatsen kwamen in het voor- en najaar infoborden met het aanbod van Rangeractiviteiten (90 cm x 60 cm). Bij Bergerven werd een infobord (90 cm x 120 cm) geplaatst.

Landschapskranten In 2012 werden 2 LANDSCHAPSKRANTEN in het najaar uitgegeven en ruim verspreid. • Editie Kempen~Broek (8 pag. - 161.000 ex.). De krant werd huis aan huis bedeeld in alle gemeenten van het Regionaal Landschap Kempen en Maasland en Kempen~Broek. Centraal stond het evenement ‘Festa Natura’ waar het Projectbureau Kempen~Broek actief deelnam aan de organisatie van dit reizende natuurfestival. Verder berichtte de krant over de realisaties van het Interreg-project ‘Duurzaam verbinden’. • Editie Regionaal Landschap Kempen en Maasland (4 pag. – 26.000 ex). De krant werd huis aan huis bedeeld in Bilzen, Genk en Zutendaal omdat de krant specifiek opgebouwd was rond het thema Stiltegebied Zwarte Put.

Boeken In het kader van het GLE project ‘Vlechtwerk van biodiversiteit’ (Kempen~Broek) werden in 2012 het boek “Abeek, levensader van beide Limburgen uitgegeven op 1000 exemplaren. De Crossbill guide werd afgewerkt en gedrukt.

Pers en televisie We trachten bij zoveel mogelijk activiteiten de media te betrekken. Regelmatig worden we zelf actief benaderd door de pers. In 2012 verschenen we met projecten en acties 289 keer in de geschreven pers. - Kranten: Het Belang van Limburg, de Standaard, Het Nieuwsblad, De Zondag, De Morgen - Huis-aan-Huis bladen: Passe-Partout, Streekkrant - Magazines: Chapeau, Roots - Gespecialiseerde Media: o.a. ’t Bosbelang (Bosgroepen), Spoorzoeker (ANB), Milieu en Natuur (Provincie Limburg), Ruimte (RWO), de Wandelvogel - Gemeentelijke infobladen. De gemeentebladen plaatsen zowel op eigen initiatief als op aanvraag

Jaarreportage video De jaarwerking van het Regionaal Landschap Kempen en Maasland wordt opgevolgd door een videoreporter. Hij brengt de belangrijkste realisaties in beeld en maakt op het einde van het jaar een montage die getoond wordt voor het publiek van de Algemene Vergadering. Het filmpje wordt later in het jaar nog getoond bij vergaderingen en infomomenten.

Online In de Landschapskrant, folders en wandelkaarten is geen ruimte voor diepgaande of actuele informatie, vandaar de expliciete doorverwijzing naar onze website. Deze verwijzing wordt via al onze kanalen (folders, landschapskrant, infoborden) gedaan. Via de websites kunnen we snel op de actualiteit inspelen. Om onze website interessant te houden, worden er geregeld nieuwsberichten geplaatst. Zo krijg je ook een betere ranking bij de zoekmachines. In totaal werden over de 4 sites 25 nieuwsberichten geplaatst. In 2011 telden we 71.125 unieke bezoekers op de websites. De mobiele websites voor op smartphone zijn in 2012 online gegaan. De Nationaal Park-Facebookpagina werd verder onderhouden, met 109 posts. Het aantal vrienden groeide aan tot 669. Het Twitterprofiel bleek minder effectief als communicatietool en leverde minder respons op dan


5-26

19

20

verhoopt. De intensiteit van tweets werd dan ook vanaf het najaar afgebouwd. Eind 2012 stond de Twitterteller op 196 followers en 242 tweets. De website www.nationaalpark.be werd meer dan 75 keer geüpdatet en verscheen in 4 talen. Er werd eveneens een mobiele versie in 4 talen beschikbaar gesteld. Bovendien werd de indeling van de webpagina’s herbekeken en herbenoemd, conform de indeling van de Bezoekersgids 2012. Met het Agentschap voor Natuur en Bos werden afspraken gemaakt over het uitbreiden van de informatie over het beheer van het Nationaal Park, en dit aan de hand van filmpjes. De eerste opname van ‘beheer-in-uitvoering’ werden gemaakt. Op de Facebook pagina van Kempen~Broek werden 50 berichten geplaatst en de pagina heeft 142 ‘likes’. Via Twitter werden 35 tweets gedaan en er volgen 76 personen Kempen~Broek. Op de Facebook pagina van de Maasvallei werden 22 berichten geplaatst. De pagina telt 407 vrienden. Voor de communicatie over het EUROPARC-congres werd een aparte website in 4 talen gelanceerd (www. europarc2012.com), een Facebook en Twitter account geopend. In totaal werden er wekelijks vanaf maart 53 posts geplaatst.

Communicatie extern: samenwerking met partners Ontdekkingskaart Maasvallei met Toerisme Limburg - 15.000 ex. Eerste druk van de ontdekkingskaart RivierPark Maasvallei. Product dat samen met Toerisme Limburg werd opgesteld. Oplage 15.000 exemplaren, gratis verspreiding via VVV-kantoren en Toerisme Limburg. Toerisme Limburg coördineerde het proces. Het Regionaal Landschap heeft actief meegewerkt aan de inhoud van de folder (tekst, foto’s, …). Folder “wandelen in Limburg” – 12 000 ex. In een samenwerking met de 2 andere Regionale Landschappen kwam er een overzichtsfolder van alle wandelgebieden van de Regionale Landschappen in Limburg. Deze folder wordt verspreid in de wandelboxen van de Regionale Landschappen en het distributienetwerk van Toerisme Limburg.

LandschapsKrant Editie: Kempen~Broek

LandschapsKrant

VOORJAAR 2012

Editie: Stiltegebied Zwarteput

oktober 2012

© E.C © E.C

28 oktober 2012 // STILTESTOET NAAR DE ZWARTEPUT

6 MEI 2012 // FESTA NATURA IN BOCHOLT

Op de grens van Zutendaal, Lanaken en Bilzen ligt een parel van stilte en rust. De gemeentebesturen engageren zich om deze stilte te stimuleren en te behouden. Hiervoor ontvangen ze op 28 oktober een kwaliteitslabel stilte. Niet zomaar een label, maar een driesterren label. Het is tijd om aan deze stilte enige ruchtbaarheid te geven. Vier je mee?

BON wandelkaart Smeetshof (€ 2)

Festa Natura is het grootste reizende natuurfestival van Nederlands Limburg. Dit jaar strijkt het festival op zondag 6 mei neer in het GrensPark. Voor deze grensoverschrijdende editie organiseren natuurorganisaties uit Belgisch en Nederlands Limburg een buitenprogramma met excursies, workshops en kinderactiviteiten. Er is een

uitgebreide informatiemarkt en er zijn demonstraties van oude ambachten. Van 10u tot 17u kan je aan de activiteiten deelnemen. Vergeet je kortingsbon voor een wandelkaart van het Smeetshof niet mee te brengen en in te leveren aan de infostand van de Verkenners.

-€1

© E.C

(enkel geldig op 06/05/2012, plein organiserende partners, stand Verkenners)

Wat: samen wandelen in een muzikale optocht naar een mooi en stil plekje voor de ontvangst van het stiltelabel. Op het kruispunt van drie paden wordt een glaasje aangeboden. Een vertegenwoordiger van de Vlaamse Minister van Leefmilieu overhandigt aan gedeputeerde Frank Smeets en aan de burgemeesters van Lanaken, Bilzen en Zutendaal het stiltelabel. Daarna wordt een herinneringssteen in het water gelegd.

Waar: vanuit Bilzen: Parking Hoefaert: overgang HoefaertwegDorpsstraat, Gellik-Lanaken vanuit Lanaken: Parking Recreatiepark De Krieckaert, Krieckaartlaan, Gellik-Lanaken vanuit Zutendaal: Parking Roelen: overgang RoelerwegKiewitseweg, Zutendaal Einde: voorzien rond 12.00 Deelname: gratis Project met ﬁnanciële en inhoudelijke steun van: provincie Limburg, Vlaamse Overheid

Meer info vind je op pag. 4 - 5.

121008_landschapskrant.indd 1


PRAKTISCH Wanneer: zondag 28 oktober 2012 om 10.00 stipt

kortingsbon

13/04/12 15:07

11/10/12 11:19

27-78

79-88

89-94

95-112

113-120





Financieel verslag

werkprogramma 2013

Vlnr: Bezoekersgids Nationaal Park Hoge Kempen, Wegwijzer Nationaal Park Hoge Kempen, sporenzoekkaart Kempen~Broek, Verkennersfolder Kempen~Broek, overzichtsfolder Wandelen in Limburg, Facebookpagina’s Kempen~Broek, Maasvallei en Nationaal Park Hoge Kempen


5-26

21

22

LeVeND LeuT

Nieuwsbrief

Nieuwsbrief nr. 7 // december 2012

Welk Werk ligt er nog op de plank voor de koMende paar jaar? De verdere kapping van de dreef en de vervanging ervan is de eerstvolgende uitdaging. Er worden voorbereidingen getroffen om deze klus in het najaar van 2012 nog verder te zetten. Er is tussen alle betrokkenen, dus ook de diensten van de Vlaamse overheid, afgesproken dat de nieuwe dreef zal bestaan uit zomereiken. Het plantgoed moet meteen van een behoorlijk formaat zijn, zodat er op korte termijn weer het beeld van een weliswaar jonge dreef ontstaat. Niettemin wordt er onderzocht welke van de oude reuzen nog voldoende levenskrachtig en windbestendig zijn om te behouden. Het ziet er naar uit dat hooguit 3 tot 5 van de bestaande 300 jaar oude eiken die test zullen doorstaan. Het is zeker de moeite om deze kanjers die een

band vormen met de geschiedenis van deze omgeving te behouden en te koesteren. Zoals eerder aangegeven zal ook fase 2 van de herinrichting van het dorpsplein worden voorbereid. Dat betekent in eerste instantie een zoektocht naar overheden of instanties die hieraan een centje willen bijdragen. Dan zullen onder meer een bijkomende verharde parking en een groene overloopparking worden aangelegd aan de noordzijde van de kerk.

Deze boomgaarden leveren over enkele jaren duizenden kilo’s niet bespoten appels. Ideaal om heerlijk appelsap van te laten persen door de Sapmobiel die in zuid Limburg al enkele jaren opereert. Momenteel verkopen verenigingen in zuid- Limburg hun appelsap aan 2 euro per liter. De verkoop loopt bijzonder vlot. Er is zelfs meer vraag dan aanbod. Dus ook de Leutse appeltjes kunnen straks dienst doen als “appeltjes voor de dorst” en zo het geldkistje van verenigingen in Leut en/of Meeswijk ten goede komen.

Ook de snoei van de nieuwe boomgaarden en de toekomstige oogst van het fruit willen we samen met de eigenaar en de gebruiker van de boomgaarden, de Leutenaren en onder meer Jong Leut organiseren.

een pareltje in het snoer van Maasdorpen Als u dit leest en kijkt wat er het afgelopen jaar is gerealiseerd in Leut dan ziet er naar uit dat alle betrokkenen bij het project Levend Leut (het Regionaal Landschap Kempen en Maasland, de leden van de commissie Levend Leut en de gemeentelijke diensten) waar maken wat ze zeggen. Want ondertussen kreeg de gerestaureerde dorpspomp terug haar verdiende plaats, de boomgaarden zijn aangelegd en werden aangevuld met een langgerekte bosstrook aan de westzijde van de voormalige populierenweides. Het dorpsplein is in samenspraak met vertegenwoordigers van de Leutse verenigingen heraangelegd, tenminste fase 1 is klaar.

ColoFon

Vlnr: Ontdekkingskaart Maasvallei, Wandelbox Maasvallei, Nieuwsbrief Levend Leut, Infoborden Maasvallei.

REDACTIE: Lambert Schoenmaekers V.U.: Ignace Schops, Regionaal Landschap Kempen en Maasland vzw Winterslagstraat 87, B-3600 Genk, Tel: +32 (0)89 65 56 65, E-mail en website: [email protected], www.rlkm.be FOTO’S: Regionaal Landschap Kempen en Maasland vzw OPLAGE: 2000 exemplaren

DRUK: Burocad Deze nieuwsbrief wordt gedrukt op 100% gerecycleerd papier.

Artikels uit deze nieuwsbrief mogen mits bronvermelding worden overgenomen. Deze nieuwsbrief wordt gerealiseerd met steun van de Gemeente Maasmechelen en de Provincie Limburg.

12

De Europese Commissie investeert in uw toekomst.

We doen ons uiterste best om via de Commissie Levend Leut de dorpsgemeenschap mee te laten denken en beslissen over al deze initiatieven. Zo was de stem van de vertegenwoordigers van Leut zeer doorslaggevend bij een aantal belangrijke keuzes voor de herinrichting van het dorpsplein. Om alle Leutenaren te informeren over al deze ontwikkelingen verschijnt deze 7de nieuwsbrief ‘Levend Leut’. Deze Nieuwsbrief is eerder opgevat als een fotoreportage van alle realisaties van de afgelopen jaren. Veel kijkgenot! 1

Nieuwsbrief citaat uit de 1 van april 201 Levend Leut

“

van de ’hardware’ en aan een dorp waar Stap voor stap werk de eigen bewoners, gezien worden, waar van kunnen gedik in orde is en mag elaars iedere dag weer talloze fietsers en wand nd Leut. van het project Leve van een mooi uw nieten: dat is het doel uitbo de Na t. t bijgewerk Hoekje na hoekje word , een aantal ingrepen aangepaste bestrating e natuur wandelgebied, een ontwikkeling van nieuw ge gesta de k, in het kasteelpar van de Smidse in nhoven, de restauratie oude kerkhte bij de Maas in Maze geric herin t sereen en zach g van twee grote Meeswijk (fase 1), het aan de beurt. De aanle hof, is nu de dorpspomp lijk snel gevolgd door het verschiet, hope later boomgaarden ligt in veel Niet . plein erkt dorps een kwaliteitsvol afgew ring van de dreven zal ook de herwaarde zich opdringen.

”

27-78

79-88

89-94

95-112

113-120





Financieel verslag

werkprogramma 2013

Boven: Europarc website, Programmabrochure Europarc Onder: Crossbill guide, boek Abeek

Voor het eerst krijgt de lezer een volledig geïntegreerd beeld van de relatie tussen mens en natuur, in dit geval de Abeek, in het verleden, nu en in de toekomst. Eveneens verdiepten de auteurs zich in het natuurlijk aspect, de rijke flora en fauna die van de Abeek één van de waardevolste beken in de Lage Landen maakt. Deze grensoverschrijdende natuur- en cultuurhistorische studie is absoluut een aanrader.

Jo Corstjens René Neyens Jaak Paredis † Henri Peeters

Levensader van beide Limburgen

Een beek die van oudsher zo’n aantrekkingskracht op de Limburgers heeft uitgeoefend, was de Abeek. Zij ontspringt op het Kempens plateau en vloeit in noordoostelijke richting naar de Maas, waar zij op drie verschillende plaatsen uitmondt. De gemeenten MeeuwenGruitrode (Wijshagen, Meeuwen en Ellikom), Peer (Grote-Brogel), Bocholt (Reppel en Bocholt), Bree (Gerdingen en Beek), Kinrooi (Molenbeersel en Ophoven), Weert (Stramproy en Weert), Leudal (Hunsel, Grathem, Baexem, Haelen, Nunhem en Neer) en Maasgouw (Thorn, Panheel en Wessem) situeren zich in haar stroomgebied. Onderlinge afspraken over de afwatering, de opstuwing, het onderhoud en de molendwang waren vereist. Uiteraard heeft dat vooral vroeger tot vele twisten tussen molenaars, plaatselijke heren en dorpelingen geleid, maar meer nog was de Abeek een bindmiddel, een levensader. Op de beek lagen er liefst een vijfentwintig watermolens, een aantal schansen en waterkastelen die instonden voor de bescherming. Dorpen en zelfs de stad Weert kwamen tot ontwikkeling mede dank zij de Abeek. De nodige aandacht zal in het boek dan ook worden besteed aan het water als verdediging, vestigingsfactor, energiebron, scheiding en bron van conflicten.

Paul Capals

De Abeek

De Abeek Levensader van beide Limburgen Water in huis is voor de moderne mens een vanzelfsprekendheid. Even de kraan opendraaien en het water stroomt in de wastafel. Enkele decennia geleden kwam het water via leidingen niet naar de verbruiker, maar moest de mens er naar op zoek gaan.Waterputten werden uitgegraven, maar soms lukte zelfs dat niet. Stromend water van beekjes en riviertjes was dan ook vaak noodzakelijk om te drinken en te wassen, land te irrigeren, molens aan te drijven, te vissen en zich tegen indringers te verdedigen.

Levensader van beide Limburgen

De Abeek


5-26

23

24

79-88

89-94

95-112

113-120 Organisatie Structuur




Financieel verslag

werkprogramma 2013

Bespreking werkprogramma adviezen 2009

25 27-78

1 - 12 131-127 5-26

26

© A. Mengels - wandelaars Smeetshof

27-78

79-88

89-94

95-112

113-120





Financieel verslag

werkprogramma 2013

Hoofdstuk 2 activiteiten en projecten In dit hoofdstuk komen alle projecten en acties aan bod waaraan het Regionaal Landschap Kempen en Maasland werkt. Een groot deel van de activiteiten ontplooit zich in het opzetten en begeleiden van samenwerkingsverbanden. Dankzij veel partners en allerlei projectmiddelen ontstaan grote en kleine projecten die soms pas op lange termijn resulteren in acties op het terrein of in mogelijkheden voor recreatief medegebruik of natuureducatie. Om dit voorbereidend en begeleidend werk goed te kunnen duiden, wordt het onderdeel samenwerking, overleg en draagvlakvorming aan dit hoofdstuk toegevoegd.

2.1. SAMENWERKING, OVERLEG EN DRAAGVLAKVORMING

2.1.1. Internationale samenwerking

WECAN NPHK Trekker: RLKM Partners: Groundwork in Wales met het project ‘Valleys Regional Park’ en Espaces Naturels Régionaux, Parc Naturel Régional Scarpe Escaut en Parc Naturel Régional de l’Avesnois in Noord-Frankrijk. Het betreft allen voormalige mijnbouw-regio’s. Doelgroepen: bewoners, bezoekers en bedrijven Doelstelling: Vergroten van betrokkenheid van doelgroepen en zoeken naar nieuwe financieringsmechanismen voor natuur. Omschrijving: Kennisuitwisseling en pilootprojecten met een hoge transnationale en innovatieve waarde. Verloop actie: In maart 2010 werd het project definitief goedgekeurd. Meetings, workshops en excursies werden georganiseerd en bijgewoond in Wales (15 t.e.m. 20/05) en Noord-Frankrijk (Lille- 04 t.e.m. 06/12) Nazorg en opvolging: Looptijd van 4 jaar (2009 - 2013). Bestendiging na looptijd in onderdeel van het project. Samenwerking en financiering: Het betreft een projectvoorstel van € 4.120.000, waarvoor 50% Europese steun gevraagd wordt. Mits definitieve goedkeuring levert dit project een extra budget op voor het Regionaal Landschap Kempen en Maasland van circa € 150.000 per jaar.

PROJECT RivierPark MAASVALLEI Dit is een overkoepelend project dat zich richt op de aanpak van één van de drie grote landschappelijke eenheden binnen het Regionaal Landschap Kempen en Maasland. Al de projecten en acties met betrekking tot de ruime Maasvallei geven samen gestalte aan het koepelproject ‘Maasvallei’.


5-26

27

28

Trekker: RLKM Partners: Provincie Limburg, de vijf Maaslandse gemeenten, Toerisme Limburg vzw, Limburg Sterk Merk, Vlaamse Overheid Agentschap Ruimte, Agentschap voor Natuur en Bos, Agentschap Landbouw en Visserij, grindbedrijven, natuurverenigingen, nv De Scheepvaart. Doelgroepen: groot publiek, lokale verenigingen, natuurverenigingen, besturen en ambtenaren op verschillende niveaus. Doelstelling: Aansturen van ontwikkelingen die een betere recreatieve ontsluiting, een mooier en ecologisch waardevoller landschap en een robuuste natuur mogelijk maken. Omschrijving: Realiseren van een globale streekaanpak via allerlei deelprojecten en maatregelen. Dit overkoepelend project richt zich op de aanpak van één van de drie grote landschappelijke eenheden binnen het Regionaal Landschap Kempen en Maasland. Alle projecten en acties met betrekking tot de ruime Maasvallei geven samen gestalte aan het koepelproject. Verloop actie: Zie hierna alle deelacties. Nazorg en opvolging: Het project wordt opgevolgd door een stuurgroep die op 21 juni 2012 vergaderde. De projectgroep volgt de inhoudelijke aspecten op en vergaderde op 20 maart en 25 september. Samenwerking en financiering: De financiering wordt verzorgd door de Provincie Limburg (samenwerkingsovereenkomst), Vlaamse Overheid door de erkenning van het project als Strategisch Open Ruimte Project in kader van RSV, Limburg Sterk Merk (LSM) financiert de Maasvallei als een regionaal Natuurpark. Andere subsidieverlenende instanties zijn: Euregio Maas-Rijn (Interreg IVa), Euregio Vlaanderen-Nederland (Interreg IVa), Toerisme Vlaanderen, 5 Maaslandse gemeenten (Kinrooi, Lanaken, Dilsen-Stokkem, Maaseik, Maasmechelen), Grindherstructureringscomité, Gemeente Stein en Provincie Nederlands Limburg.

ORGANISATIE PROJECTBUREAU EN DAGELIJKSE WERKING GRENSPARK KEMPEN~BROEK Trekker: RLKM. Partners: provincies Limburg België en Nederland. Doelgroepen: Door nauwe samenwerking met diverse actoren in het gebied werd voortdurend gewerkt aan een draagvlak onder de actoren. Door gerichte communicatie werd bovendien gewerkt aan een draagvlak bij bewoners en bezoekers. Doelstelling: verbetering van de grensoverschrijdende samenwerking om ernstig werk te kunnen maken van het behoud en de versterking van de natuur- en landschapswaarden in dit gebied. Omschrijving: Om de grensoverschrijdende samenwerking op het vlak van natuurbehoud, natuurbeleving en –educatie vorm te geven, heeft het projectbureau Kempen~Broek onder de vleugels van het Regionaal Landschap Kempen en Maasland een faciliterende, coördinerende, stimulerende en hopelijk inspirerende rol in het samenwerkingsverband in Kempen~Broek. Verloop actie: De realisatie van het ‘Grensoverschrijdend Landschap Stramprooierbroek e.o.’ is een idee dat reeds sinds 1982 leeft. In 1995 aanvaardde het Regionaal Landschap Kempen en Maasland op vraag van de Milieufederatie Limburg en de gemeenten in het geplande Grensoverschrijdend Landschap een coördinerende rol m.b.t. het project. Dit resulteerde onder andere in een eerste Interreg-project in 1999. Sinds 2001 vervult het Kempen~Broek een voortrekkersrol in het nieuwe provinciale beleid rond ‘Grote Landschappelijke Eenheden’.Sinds enkele jaren organiseert het Regionaal Landschap Kempen en Maasland - met het projectbureau Kempen~Broek onder haar vleugels - de dagelijkse werking in het grensoverschrijdend landschap Kempen~Broek (sinds september 2007 GrensPark Kempen~Broek). Dit uit zich vooral in het opzetten en onderhouden van de grensoverschrijdende samenwerking tussen tientallen partners en het initiëren of ondersteunen van projecten in het gebied. Deze grensoverschrijdende samenwerking leidde reeds tot tal van natuurinrichtings- en beheerswerken. Het projectbureau werkte in 2012 aan de begeleiding van het Interreg IV project Duurzaam Verbinden en de uitvoering van het Limburg Sterk Merk-project Regionale Natuurparken in het Regionaal Landschap Kempen en Maasland. Het Interreg IV (Grensregio Vlaanderen-Nederland) project ‘Duurzaam Verbinden’ werd op 31 maart 2010 door de Stuurgroep van de Grensregio goedgekeurd. Na een uitbreiding van het project op 15 juni 2011 en een inhoudelijke en financiële wijziging op 5 juli 2012 bedraagt het totale investeringsbudget € 2.414.047,60 (bijdrage Interreg: € 815.443,80). Gedurende drie jaren zal in Kempen~Broek worden gewerkt aan beekherstel, een klimaatbuffer, recreatieve kwaliteitsimpuls, educatie, communicatie, landschapsherstel,…. De einddatum van het project was oorspronkelijk 31/03/2013, maar eind 2012 werd een projectverlening met 6 maanden aangevraagd.

27-78

79-88

89-94

95-112

113-120





Financieel verslag

werkprogramma 2013

Het aandeel van het projectbureau in de Interreg IV-aanvraag bestaat vooral uit het faciliteren van de partners door de administratieve afhandeling voor haar rekening te nemen en te communiceren over het project en de werken die door de partners worden uitgevoerd. Het globale doel van de Interreg-aanvraag is eveneens de uitbouw van een robuuste keten van groengebieden - zoals in het Limburg Sterk Merk-project - maar met andere acties en/of accenten. De Themagroep Duurzaam Verbinden kwam samen op 22/03, 14/06 en 20/09/2012 om het projectverloop met de partners te bespreken, eventuele vragen op te lossen en om de declaraties en rapportages voor te bereiden. Het Limburg Sterk Merk-project is een project dat samen met de cel Maasvallei van het Regionaal Landschap Kempen en Maasland werd ingediend onder de titel Regionale Natuurparken in het Regionaal Landschap Kempen en Maasland: RivierPark Maasvallei en GrensPark Kempen~Broek. Het onderdeel voor Kempen~Broek heeft als doel een robuuste, grensoverschrijdende, leefbare en beleefbare keten van groengebieden op de grens van de beide provincies Limburg en Noord-Brabant uit te bouwen. Hiervoor zal worden gewerkt aan een sterkere lokale verankering en betrokkenheid (communicatie, symposium, aanspreken nieuwe doelgroepen,….), zal voor een sterkere kennisuitwisseling tussen de actoren in het gebied op het vlak van natuurverbindingen worden gezorgd en zal de relatie tussen ecologie en economie verder worden uitgewerkt (plaatsing van wandeltellers om de economische impact te berekenen, uitbouw van toegangspoorten, opleiding van Verkenners naar analogie met de Rangers in het Nationaal Park Hoge Kempen,...). In 2012 werd eveneens de projectaanvraag “Kempen~Broek, vlechtwerk voor biodiversiteit” bij de provincie Limburg ingediend in het kader van het Grote Landschappelijke Eenheden-beleid. Het omvat ondermeer inrichtingsmaatregelen in Kempen~Broek ten behoeve van de boomkikker, grauwe klauwier, e.d…, een monitoringproject “Kempen~Broek in Beeld”, de publicatie van een boek over de Abeek, een studie naar de economische baten van het GrensPark Kempen~Broek, de uitwerking van een concept om het principe van klimaatbuffers uit Nederland naar Vlaanderen te vertalen,… De totale projectomvang bedraagt € 210.000, de totale looptijd 3 jaren. Er moet jaarlijks een nieuwe aanvraag voor het resterende deel worden aangevraagd. Partners zijn Limburgs Landschap, Natuurpunt, Ark Natuurontwikkeling, INBO,… Het project werd op 20 juni 2012 voor het derde jaar goedgekeurd met een bedrag van € 60.000 (in principe 1/3 van het totale project, maar in 2012 met een vermindering van de subsidies van € 10.000). In 2012 werden het monitoringproject Kempen~Broek in Beeld, het klimaatadaptatieproject en de studie naar de economische baten van het GrensPark Kempen~Broek verder uitgevoerd. Het monitoring- en klimaatadaptatieproject werden uitgevoerd door het INBO, de studie naar de economische baten door ALTERRA, het onderzoeksinstituut van de Universiteit Wageningen (NL). Er vonden verschillende voorbereidende overlegmomenten plaats met de schrijvers van het boek over de Abeek en de verschillende partners (Limburgs Landschap, Natuurpunt,…) die terreinacties zullen uitvoeren. Het boek over de Abeek werd gepubliceerd . Voor de rapporten voor het klimaatadaptatieproject, ‘Kempen~Broek in Beeld’ en het onderzoek naar de economische baten werden conceptversies geschreven. Publicatie van de rapporten is voorzien in het voorjaar van 2013. Tijdens de overlegmomenten rond het monitoringproject ‘Kempen~Broek in Beeld’ werd voorgesteld om een grensoverschrijdende werkgroep Flora en Fauna Kempen~Broek op te richten om de monitoring en inventarisatie grensoverschrijdend uit te voeren en op elkaar af te stemmen. Op 8 december 2012 vond een eerste netwerkmoment plaats waarop een 90-tal geïnteresseerden aanwezig waren. De effectieve opstart van de werkgroep zal begin 2013 plaatsvinden. Op 18 september, 8 oktober, 19 november en 3 december 2012 vond overleg plaats met Dienst Landelijk Gebied (NL) en de Vlaamse Landmaatschappij. Tijdens dit overleg werd de grensoverschrijdende meerjaren samenwerking met de projectnaam E connectie verder besproken en voorbereid. Dit overleg kwam er op vraag van de provincie Nederlands Limburg om een integraal, grensoverschrijdend project op te zetten met aandacht voor natuur, landschap, educatie, recreatie, communicatie,… Doel is om in de loop van 2013 met de resultaten van deze besprekingen een conceptproject uit te werken en begin 2014 aan het programmasecretariaat van de Grensregio Vlaanderen-Nederland voor te leggen zodra de Interreg V periode van start gaat. In de loop van 2012 werd eveneens verder gewerkt aan de realisatie van het project Kwaliteitsimpuls Wandelen dat samen met de projecbureaus Maasvallei en Nationaal Park Hoge Kempen in 2009 bij Toerisme Vlaanderen werd ingediend. In 2012 werden bestaande infoborden in het GrensPark Kempen~Broek geïnventariseerd, ge-


5-26

29

30

actualiseerd en vervangen. De huisstijl, die voor de Toegangspoorten en Onthaalpunten werd ontwikkeld, werd uitgevoerd in het Mariahof in Beek (Bree) (zie ook verder). Het bezoekersonthaal in het Mariahof werd officieel geopend op 1 juli 2012 en is momenteel geopend op zondagnamiddag In 2013 zal het onthaalpunt Luysmolen worden ingericht en zullen bakens worden geplaatst. De bakens moeten herkenbare elementen in het landschap vormen die de toegangspoorten en onthaalpunten aanduiden en zo voor een samenhang zorgen. De Toegangspoort IJzeren Man in Weert en de overige onthaalpunten zullen eind 2013 en in 2014 worden ingericht. De stuurgroep Kempen~Broek kwam samen op 20 april. De Projectgroep Kempen~Broek, de themagroep Verkenners en de themagroep Toegangspoorten kwamen in 2012 niet samen. De themagroep Verkenners werd in 2012 wel één keer schriftelijk geïnformeerd over de stand van zaken van de Verkennerswerking, het aantal geboekte activiteiten en de nieuwe activiteit Weg van Edelherten. Naar aanleiding van de waarneming van de Otter in de zomer van 2012 werd op 30 november een discussienamiddag georganiseerd voor de beheerders van gebieden uit het Belgische en Nederlandse deel van het Kempen~Broek. Doel was om geïnformeerd te worden over het geplande bijplaatsingsproject dat in de provincies Nederlands Limburg en Gelderland loopt. Er werd eveneens een toelichting gegeven bij de uitgevoerde en geplande ontsnipperingsmaatregelen in het kader van dit Nederlandse otterproject. Verder werd gediscussieerd over de geschiktheid van de gebieden in het Kempen~Broek voor de otter. Nazorg en opvolging: er wordt voortdurend aandacht besteed aan nazorg en opvolging van de projecten, o.a. bij recreatieve routes, publicaties, maar ook bij inrichtingsprojecten. Samenwerking en financiering: Voor 2012 is een nieuwe samenwerkingsovereenkomst met de provincie Nederlands Limburg afgesloten voor € 65.000. De 4 Belgische gemeenten en 1 Nederlandse gemeente in het Grenspark leverden een financiële bijdrage van € 5.000 in de werking van het projectbureau. De werking van het projectbureau werd bovendien gefinancierd via verschillende projectsubsidies .

SOORTEN EN LANDSCHAPPEN ALS DRAGERS VOOR BIODIVERSITEIT (SOLABIO) Trekker: Provincie Limburg, RLLK. Partners: 27 partners uit de vijf Vlaamse en drie Nederlandse provincies. Doelgroepen: Met dit project bereik je gemeentebesturen, inwoners, landbouwers, natuurverenigingen, jagers, industriëlen, infrastructuurbeheerders, enz. Doelstelling: De gemeenten en doelgroepen verder ondersteunen in het uitvoeren van de acties voor hun adoptiesoort. Omschrijving: Vier ‘hefbomen’ moeten de biodiversiteit opkrikken. Elk van die hefbomen is gericht op welbepaalde soorten of landschappen en is bemand door samenwerkingsverbanden tussen doelgroepen die praktijkervaring hebben. De hefboom ‘MIAS: Menselijke Infrastructuur en Industrie als springplank voor soorten’ zoekt naar win-win resultaten voor zowel natuur en milieu als voor industrie met doelgroepen die doorgaans minder betrokken zijn bij het natuurgebeuren, zoals beheerders van verkeersinfrastructuren of vertegenwoordigers uit de industrie. Enerzijds kunnen goed beheerde industriegronden, gebouwen of verkeersinfrastructuren voor héél wat plantenen diersoorten een thuishaven zijn. Anderzijds kan een industriële site ook flink wat winnen bij een goed doordacht beheer of verfraaiing van terreinen of gebouwen. De hefboom ‘BoerENnatuur: Agrarische landschappen, thuishaven van vele soorten’ zoekt naar toenadering tussen landbouw en natuur. Ook hier wordt gezocht naar win-winresultaten. Zo kunnen agrarische landschappen aan plantenen diersoorten weer een ‘onderdak’ bieden. En versterkt het behoud van soorten of landschappen het groenimago van de landbouwsector. De hefboom ‘SADER: Soorten aan de rand van…’ wil met lokale belangengroepen zoeken naar win-win mogelijkheden in gebieden aan de rand van natuurgebieden of op de overgang tussen gemeenten, provincies of landen. Randzones zijn een kluwen van verschillende functies, eigendomssituaties en administratieve of wettelijke bepalingen. In deze zones is de afstemming op en het leren van elkaar van essentieel belang. Deze hefboom richt zich specifiek op het beheer en herstel van bossen, bosranden, heide en schraalland. De hefboom ‘BEEKDALEN: bron van diversiteit’ focust op de blauwe slagaders waarlangs watergebonden soorten zich door ons landschap verplaatsen. Door hun veelzijdigheid aan leefgebieden herbergen beekdalen bovendien heel wat typische, vaak zeldzame soorten. Omdat beekdalen dikwijls eigendoms-, provinciegrens of landgrensoverschrijdend zijn, vereist het herstel zeker een integrale aanpak. Met pilootprojecten wordt getracht omliggende gebieden, eigenaars en beheerders bij het geheel te betrekken.

27-78

79-88

89-94

95-112

113-120





Financieel verslag

werkprogramma 2013

Verloop actie: Het eindevenement SOLABIO vond plaats op 7 maart in Herkenrode in Hasselt. Op deze dag werden de resultaten van de verschillende hefbomen én de verschillende einddocumenten voorgesteld. De resultaten werden gebundeld en aan de deelnemers overhandigd. Nazorg en opvolging: Het project is beïndigd. Samenwerking en financiering: Interreg.

Grenzeloos wandelen Trekker: Samenwerkingsverband Regio Eindhoven. Partners: RMB, SES West-Brabant, Regionaal Landschap Haspengouw en Voeren, Regionaal Landschap Lage Kempen, Regionaal Landschap Kempen en Maasland, Toerisme Limburg, Toerisme Oost-Vlaanderen, Toerisme Provincie Antwerpen, Kempens Landschap vzw, Provincie Vlaams Brabant, Toerisme Vlaams-Brabant, VLM Antwerpen, Westtoer. Doelgroepen: Wandelaars. Doelstelling: Vervolledigen van het kwalitatief wandelaanbod in de grensregio door een optimalisering van het onthaal voor de wandelrecreant. Voorts ook stimuleren van commerciële productontwikkeling en gemeenschappelijke promotie voor het wandelen in het grensgebied. Uitwisseling van kennis en informatie inzake monitoring, beheer en onderhoud van infrastructuur worden ook vooropgesteld. Verloop actie: De projectpartners kwamen in 2012 samen op 9/2, 19/4, 21/6, 27/9 en 13/11. Op 29, 30 en 31 mei werd er deelgenomen aan een studiereis belevingsgericht wandelen in Engeland. Voor de Duinengordel is de planvorming afgerond. De kwaliteitsverbetering Maasvallei wordt verder in dit rapport toegelicht in het topic Corporate Identity. Nazorg en opvolging: Het RLKM werkt de deelacties verder uit en blijft de projectvergaderingen opvolgen. Samenwerking en financiering: Het totale project is goedgekeurd voor € 4.818.084, de totale subsidiabele kosten voor RLKM bedragen € 240.490.

Europees project Habitat (Interreg Euregio Maas-Rijn) Trekker: Dienst Landelijk Gebied (NL). Partners: RLKM, Provincie Limburg, Stichting Ark, Vereniging Natuurmonumenten, Stichting IKL, RLHV, Agentschap voor Natuur en Bos, Natuurpunt, Gemeente Oupeye, Natuurpark Hoge Venen-Eifel, Naturschutzstation Aachen – NaBU Aachen e.V., Biologische Station im Kreis Aachen. Doelgroepen: Belangengroeperingen die binnen de Euregio Maas-Rijn actief zijn op vlak van natuurbehoud, natuureducatie en recreatief medegebruik. Doelstelling: Het versterken van de groene infrastructuur in de Euregio Maas-Rijn door uitvoering van voorbeeldprojecten die bijdragen aan de verbetering van leefgebieden en stapstenen, alsook het verbeteren van de communicatie hierover. Omschrijving: Het project bestaat uit verschillende acties. Het aandeel van het RLKM krijgt ‘Landschapsschakel’ als werktitel en situeert zich in de realisatie van enkele geselecteerde natuur- en open ruimteverbindingen tussen de Hoge Kempen en de Maasvallei alsook het organiseren van sensibiliserende en informerende acties t.a.v. specifieke doelgroepen. Verloop actie: Het project werd in december 2009 ingediend als een sterk afgeslankte versie van het eerder ingediende project ‘Schakels’ dat wegens te complex en te ambitieus niet werd weerhouden. De definitieve goedkeuring werd verkregen op 11 juni 2010. Het project loopt van 1 juli 2010 tot 1 juli 2013. De verschillende overlegorganen kwamen in 2012 samen op 17/1, 19/6, 30/5, 6/11 en 28/11. De communicatiewerkgroep kwam samen op 6/11 en er werd op 5 juni een ‘Werkconferentie Habitat Euregio’ georganiseerd in Teuven. De uitvoering van de acties van dit project worden beschreven onder de titel ‘Natuurverbindingen’ Nazorg en opvolging: Het project heeft een looptijd van 3 jaar. Samenwerking en financiering: Het totaalbudget van het project bedraagt € 2.960.000 waarvan € 278.882,90 betrekking heeft op het aandeel voor het RLKM voor het uitwerken van natuurverbindingen. De helft van dit bedrag wordt door Europa ingebracht, de cofinanciering komt van de provincie Limburg.

aFSTEMMING EN SYNERGIE MET ONTWIKKELINGEN IN HET KADER VAN HET GRENSMAASPROJECT Situering: Sedert 2008 zijn er veel contacten en werd deelgenomen aan verschillende bijeenkomsten met medewerkers van Staatsbosbeheer (NL), Natuurmonumenten (NL) en Rijkswaterstaat (NL) in functie van mogelijke samenwerking voor de uitbouw van het RivierPark Maasvallei met een oppervlakte van circa 2500 ha. Trekker: Projectbureau Maasvallei (RLKM). Partners: Verschillende Nederlandse overheden en natuurbeheerders. Doelgroepen: Bestuurders en ambtenaren die in Nederland op een of andere manier nauw betrokken zijn bij het


5-26

31

32

Nederlandse Grensmaasgebied. De ontwikkelingen op de Nederlandse oever zijn zeer complementair aan de ontwikkelingen in de Vlaamse Maasvallei. Doelstelling: Grensoverschrijdende samenwerking gericht op de realisatie van het RivierPark. Verloop actie: In 2011 hebben belangrijke Nederlandse spelers ervoor gekozen om de term RivierPark Maasvallei over te nemen in hun (toekomstige) communicatie en toeristisch-recreatieve ontsluiting van het gebied. Sommige Nederlandse partners sturen er op aan dat het Projectbureau Maasvallei van RLKM ook de regie van vooral het recreatief medegebruik en bijhorende ontsluiting aan de Nederlandse zijde van de Maas voor zijn rekening zou nemen. Dit is een eerste stap in een mogelijke verdergaande samenwerking waarbij ook Nederlandse gemeenten financieel zouden bijdragen aan een grensoverschrijdend Projectbureau Maasvallei. In 2012 werd in Nederland een doorbraak bereikt. De informele consensus van 2011 werd in 2012 door de zes Maasgemeenten en onder impuls van de stad Maastricht, omgezet in een bestuurlijk akkoord om het concept RivierPark Maasvallei open te klappen op de Nederlandse Maasoever. Dit werd uitgewerkt in de nota Groen Leven en Beleven. In deze nota wordt de aanpak van het projectbureau Maasvallei van RLKM als inspiratie en voorbeeld gebruikt. Ook de Nederlandse provincie Limburg participeert in dit akkoord. Staatsbosbeheer heeft in november 2012 de opdracht gekregen om de concretisering van het akkoord om te zetten in meer concrete plannen voor recreatieve routestructuren (fietsen), een promotieplan voor het RivierPark en een plan voor de implementatie van de (Vlaamse) huisstijl RivierPark Maasvallei. De Nederlandse partners hebben zich bovendien geëngageerd om circa € 25.000 bij te dragen aan de bestuurlijke opening van het RivierPark op 24 oktober 2012 en het grote publieksevenement in 2013. Naast een financiële bijdrage is afgesproken dat RLKM de Nederlandse partijen nauw betrekt bij de voorbereiding van het publieksevenement. Dit jaar namen de Nederlandse partners die betrokken zijn bij het concrete beheer van het rivierbed en de natuurgebieden, deel aan het beheerders overleg van 23/11/12. Hier is afgesproken dat we vanaf 2013 minstens 2X per jaar met de Nederlanders een beheerdersoverleg organiseren. Nazorg en opvolging: Projectbureau Maasvallei. Samenwerking en financiering: /

EUROPARC CONFERENCE Trekker: RLKM. Partners: EUROPARC, Wecan, Nature en Life Unit van het Directoraat –Generaal voor het Leefmilieu van de Europese Commissie. Doelgroepen: Natuurverenigingen, natuurbeheerders in internationaal verband. Doelstelling: Kennisuitwisseling, netwerken. Omschrijving: Organisatie van de jaarlijkse EUROPARC Conference in 2012. Verloop actie: De EUROPARC Conference werd in 2012 georganiseerd in C-Mine (Genk). Hieraan namen meer dan 650 deelnemers uit 38 landen deel. Nazorg en opvolging: de jaarlijkse conference wordt steeds door een andere partner ingericht. Samenwerking en financiering: EUROPARC, Wecan, Nature en Life Unit van het Directoraat –Generaal voor het Leefmilieu van de Europese commissie en sponsors (Ford). Zie verder in hoofdstuk 3 ‘Verplichte activiteiten’.

VLM-DLG Trekker: Dienst Landelijk Gebied in Nederland. Partners: Vlaamse Landmaatschappij, Dienst Landelijk Gebied in Nederland. Doelgroepen: Nader te bepalen. Doelstelling: Onderzoeken internationale samenwerking “E-connectie”. Omschrijving: Op 18 september, 8 oktober, 19 november en 3 december 2012 vond overleg plaats met Dienst Landelijk Gebied (NL) en de Vlaamse Landmaatschappij. Tijdens dit overleg werd de grensoverschrijdende meerjaren samenwerking met de projectnaam E-connectie verder besproken en voorbereid. Dit overleg kwam er op vraag van de provincie Nederlands Limburg om een integraal, grensoverschrijdend project op te zetten met aandacht voor natuur, landschap, educatie, recreatie, communicatie,… Doel is om in de loop van 2013 met de resultaten van deze besprekingen een conceptproject uit te werken en begin 2014 aan het programmasecretariaat van de Grensregio Vlaanderen-Nederland voor te leggen zodra de Interreg V-periode van start gaat. Verloop actie: In de startfase werd een drietal keer overlegd. Nazorg en opvolging: Zal in 2013 verdergezet worden Samenwerking en financiering: niet van toepassing

WWF Trekker: RLKM. Partners: WWF Vlaanderen. Doelgroepen: Bree publiek.

27-78

79-88

89-94

95-112

113-120





Financieel verslag

werkprogramma 2013

Doelstelling: Samenwerking op het gebied van draagvlakvorming voor natuurbehoud in zijn internationaal kader, bv IHD en draagvlak Omschrijving: De eerste verkennende gesprekken vonden plaats met WWF Vlaanderen, wat o.a. resulteerde in een Raad van Bestuur van WWF Vlaanderen op 18/08. Hier werd de intentie tot samenwerking met o.a. een relatie met Virunga National Park (DR Congo) uitgesproken. Deze zal in 2013 geformaliseerd worden. Verloop actie: Verkennende gesprekken . Nazorg en opvolging: Zal in 2013 geformaliseerd worden. Samenwerking en financiering: Niet van toepassing.

Internationale uitwisselingen ikv Nationaal Park Hoge Kempen Trekker: Divers Partners: Wisselend. Doelgroepen: gevarieerd Doelstelling: Kennisuitwisseling, netwerken. Omschrijving: Kansen om met buitenlanders kennis en ervaring uit te wisselen worden maximaal benut. Opsomming acties: -- Op uitnodiging van het Instituut voor Onderzoek in Landbouw en Visserij (ILVO) bezochten 30 internationale studenten de Toegangspoort Lieteberg en woonden een lezing bij met de focus op de economische baten van het Nationaal Park. -- Op 02/06 werd een lezing gegeven op de ‘Geschiedenisdag’ van het Davidsfonds (200 deelnemers) in CMine. Centraal stond het erfgoedlandschap van de Hoge Kempen. -- Het project Nationaal Park en de ontwikkelingen van het project Connecterra kreeg ruime aandacht tijdens de jaarvergadering van de Limburgse Reconversie Maatschappij (LRM) op 04/06 op locatie in Eisden. -- Het personeel van het Afdeling Land- en Bodembescherming en Natuurlijke Rijkdommen (ALBON) van het Departement LNE bracht op 15/06 een werkbezoek aan het Nationaal Park en Connecterra in het bijzonder. -- Tijdens het tweejaarlijkse internationale wetenschappelijke congres inzake Visitor Monitoring en Managment in Stockholm (Zweden), werd een lezing gehouden met focus op de monitoring van wandelaars in het Nationaal Park (21 t.e.m. 24/08). -- Op 07/09 werd een bijdrage geleverd aan de Landschapscontactdag van het Agentschap Onroerend Erfgoed in Ronse. Daarbij stond de Werelderfgoed-kandidatuur centraal. -- Op 11/09 werden een 20-tal internationale onderzoekers op uitnodiging van de Universiteit Hasselt rondgeleid, als site-event van een internationale conferentie over fyto-toxicologie. -- Als onderdeel van de EUROPARC Conference ( meer dan 650 deelnemers uit 38 landen; 22 t.e.m.25/10) werden twee excursies naar het Nationaal Park georganiseerd voor een internationaal gezelschap met een focus resp. op de beheertechnische aspecten en de bezoekersopvang (totaal 60 deelnemers). Een workshop (visitor pay back) werd op locatie (Toegangspoort Mechelse Heide) georganiseerd. Op 23/10 was er een ‘meet and greet’ met onze partners uit Wales en Frankrijke en nagenoeg alle Nederlandse Nationale Parken. Aanleiding was het akkoord van de General Assembly van de EUROPARC Federation om samen met de Nederlandse Nationale Parken een Nederlandstalige sectie te vormen. -- Op 21/11 brachten 22 internationale studenten van de opleiding Internationaal Biodiversiteitsrecht van de RUGent een bezoek aan het Nationaal Park (Lieteberg). -- Een bestuurlijke en ambtelijke delegatie uit de Nederlandse provincie Noord-Brabant bracht op 12/12 een werkbezoek aan het Nationaal Park. -- Een bestuurlijke en ambtelijke delegatie van 20 personen van het Nationaal Park Drents-Friese Wold in Nederland kwamen op werkbezoek op 29/03. Ervaringen met samenwerking met stakeholders, managementstructuren en economische uitdagingen werden uitgewisseld. - Op 14/05 werd voor het team van Staatsbosbeheer Drenthe (25 deelnemers) een lezing gegeven en de daarop


5-26

33

34

volgende dag (15/05) brachten ze onder leiding van het ANB een werkbezoek aan het Nationaal Park. -- Op 17 t.e.m. 20/05 brachten 30 Rangers een werkbezoek aan het Valleys Regional Park en de Blaenavon World Heritage Site in Wales (UK), zie verder.

2.1.2. Bovenlokale samenwerking

STRATEGISCH OPEN RUIMTE PROJECT (SORP) ’ MAASVALLEI… GRENSVERLEGGEND’ Trekker: RLKM. Partners: Departement Ruimte Vlaanderen (afdeling Ruimtelijke Planning) Doelgroepen: Ruim publiek, lokale verenigingen, natuurverenigingen, besturen en ambtenaren op verschillende niveaus. Doelstelling: Realiseren van openruimtedoelstellingen die voor het projectgebied Maasvallei zijn vervat in de plannen van aanleg ruimtelijke ordening en het Structuurplan Vlaanderen. Het betreft de zorg voor ruimtelijke kwaliteit in het projectgebied en het uitbouwen van grotere aaneengesloten natuurgebieden op de terreinen die in het rivierbed een natuur- of aanverwante bestemming hebben meegekregen. Daarnaast kunnen ook andere gebieden een natuurfunctie krijgen als logisch uitvloeisel van de ruimtelijke vertaling van het aangepast grinddecreet. Dit in afstemming met de ontwikkelingen aan de Nederlandse oevers van de Maas in het kader van het Grensmaasproject. Omschrijving: Bij de uitvoering van het project worden de voorwaarden geleverd om hefboomprojecten en prioritaire acties uit het Plan van Aanpak Maasvallei te kunnen realiseren. Verloop actie: In oktober 2012 was er vervolgoverleg met ARP. De evolutie van een aantal acties en processen werd besproken en geëvalueerd. Hierbij was er vooral ook aandacht voor de toenemende grensoverschrijdende samenwerking met Nederlandse partners. De internationale opening van het RivierPark Maasvallei en het Colloquium op 24 oktober was de apotheose van heel veel voorbereidend werk in het afgelopen jaar. Een aantal concrete acties die verderop in dit jaarverslag worden beschreven, zijn in wezen de uitvoering van het Strategisch project. Ook dit jaar waren medewerkers van ARP aanwezig bij de bijeenkomst van de projectgroep. Nazorg en opvolging: Het project is gestart op 25 mei 2011 en duurt tot 24 mei 2014, de voortzetting gebeurt in overleg met de medewerkers van ARP. Met deze middelen zijn we in staat om een aantal acties, die destijds zijn opgenomen in het Plan van Aanpak Maasvallei gestalte te geven of mogelijk te maken. Samenwerking en financiering: Het Departement Ruimte Vlaanderen is langs deze weg medefinancier van het project Maasvallei (maximaal € 100.000 voor loon- en werkingskost per jaar). Medewerkers van de Afdeling Ruimtelijke Planning nemen deel aan de projectgroep Maasvallei.

CHARTER voor een grensverleggende MAASVALLEI Trekker: RLKM. Partners: De provincie Limburg (gedeputeerden van toerisme en leefmilieu), vijf Maaslandse gemeenten. Doelgroepen: Alle partijen betrokken in het koepelproject Maasvallei. Doelstelling: Realiseren van essentiële onderdelen van het Plan van Aanpak Maasvallei zijnde. Omschrijving: Nastreven van de ontwikkeling van een gemeenschappelijke beheervisie voor de natuurgronden in het rivierbed en vooral realiseren van daadwerkelijk natuurbeheer op gemeentelijke eigendom met natuurbestemming (of aanverwante bestemming). Verder ook de ontwikkeling van een RivierPark huisstijl en de implementatie ervan. Alsook de coördinatie van het regulier onderhoud van recreatieve (rand)infrastructuur (o.a. huisstijl elementen, straatmeubilair in huisstijl) door RLKM. Tot slot engageren de partijen die het charter ondertekenden zich ertoe om gezamenlijk de Vlaamse Overheid te motiveren om het instrumentarium van de VLM optimaal in te zetten in de Maasvallei ter realisatie van een aantal doelen en acties uit het Plan van Aanpak. Verloop actie: Het Charter werd in 2008 door alle partners ondertekend. In navolging is de overdracht van de gebieden Bichterweerd en Negenoord door de gemeente Dilsen-Stokkem aan respectievelijk Natuurpunt vzw en Limburgs Landschap vzw na lange besprekingen gerealiseerd in 2011. Een gezamenlijke beheercommissie voor de opmaak van de beheerplannen en de erkenning als reservaat is sedert 2011 operationeel. De gemeentegronden in Lanaken werden in 2011 ingericht met het doel de natuurwaarden meer kansen te geven. Eveneens in opvolging van het Charter is er begin december 2011 door de bevoegde minister het mandaat gegeven om een eerste fase van een Landinrichtingsproject voor de Maasvallei op te starten. In de vorige jaren werd intensief gewerkt aan de ontwikkeling en de financiering van de huisstijl of Corporate Identity. Sedert 2012 is de projectleider van de Maasvallei lid van de beheercommissie en nam ook dit jaar deel aan de vergaderingen die door de gemeente worden geleid. De opmaak van het beheerplan voor Negenoord–Kerkeweerd is voltooid maar nog niet goedgekeurd door de hogere overheid. Voor Bichterweerd, waarbij Natuurpunt het initiatief moet nemen, is er nog geen ontwerp van beheerplan tot stand gekomen. De architectonische huisstijl is na een zeer moeizaam

27-78

79-88

89-94

95-112

113-120





Financieel verslag

werkprogramma 2013

financieringstraject bijna volledig gerealiseerd op het terrein. Het gros van de uitvoering gebeurde in 2012. Sommige onderdelen worden afgewerkt in 2013. De grafische huisstijl is ontwikkeld en wordt toegepast. Voor meer details zie verder onder Corporate Identity (onder 2.4.).Voor het regulier onderhoud van de recreatieve randinfrastructuur is er actief naar middelen gezocht en is er door de Vlaamse Overheid een oplossing in het vooruitzicht gesteld in het kader van de heroriëntering van middelen uit het Grindfonds. Het VLM-mandaat voor de start van een Landinrichtingsproject in de Maasvallei werd in 2012 niet concreet opgepakt door de VLM. Tijdens een tweetal vergaderingen met betrokkenen binnen de VLM werd duidelijk dat we - onder meer gezien de reorganisatie binnen de VLM - pas in 2013 een eerste initiatief (aanduiding projectleider binnen de VLM) kunnen verwachten. Nazorg en opvolging: De opmaak van de beheerplannen en de daarbij horende zoektocht naar afstemming met het recreatief medegebruik worden mee ondersteund en begeleid door het RLKM. De organisatie van het recreatief medegebruik wordt verder nauw opgevolgd door het Projectbureau Maasvallei. Samenwerking en financiering: Alle partijen die betrokken zijn bij de Stuurgroep en de Projectgroep van het project Maasvallei zijn betrokken in deze samenwerking. Vooral de samenwerking met de vijf gemeentebesturen is hier cruciaal. Er is aan het Charter geen rechtstreekse financiering gekoppeld.

LIMBURGS STERK MERK DOSSIER REGIONALE NATUURPARKEN MAASVALLEI Trekker: RLKM. Partners: Kessenich (CI), Dilsen-Stokkem (CI), Maasmechelen (CI), ANB (MIB), LiLa (MIB), Natuurpunt (MIB), INBO (MIB), Scheepvaart (MIB) Maaseik (perskost), Lanaken(perskost), particulieren. Doelgroepen: Groot publiek, lokale verenigingen, natuurverenigingen, besturen en ambtenaren op verschillende niveaus. Doelstelling: Werken aan een ‘ecolonomisch’ landschap is de kernachtige samenvatting van het globale doel van het project in de Maasvallei. Omschrijving: Dit betekent dat RLKM een geïntegreerd totaalproject realiseert in de GLE Maasvallei. Dat project beoogt een synergie tussen de ontwikkeling van de natuurlijk-landschappelijke, educatieve, toeristische en recreatieve potenties van de Maasvallei. Verloop actie: Het project is gestart op 1 juli 2009. De uitrusting van 29 zichtpunten in de Maasvallei werd uitgewerkt tot op bestekniveau. De aanbesteding gebeurde in oktober 2011. De uitvoering is gestart in het najaar van 2011 en is voor het overgrote deel uitgevoerd in het voorjaar van 2012. Een paar plaatsen wachten nog op afwerking. De inrichting van het dorpsplein Leut is deels gerealiseerd en is zeer goed ontvangen bij bezoekers en bewoners. Een tweede fase is pas voor over een paar jaren gepland. Ondertussen is ook de inrichting van het Tugelapleinen in het toegangsdorp Stokkem ten dele uitgevoerd in 2012. Dit gebeurde conform de huisstijl Maasvallei. Dit werk werd in de loop van het proces nog verruimd op initiatief van de gemeente en zal pas tegen de zomer van 2013 volledig uitgevoerd zijn. Nazorg en opvolging: De opvolging van de uitvoering van de huisstijl gebeurt dagelijks door het projectbureau Maasvallei. L. Schoenmaekers is in deze de formele ‘bouwheer’. Het onderhoud van de uitrustingselementen op de zichtpunten is bij overeenkomst overgedragen aan de gemeenten, maar in de praktijk zal het RLKM hier zeer kort op de bal moeten spelen en de ambitie hebben om dat onderhoud zelf te coördineren. Samenwerking en financiering: In dit project wordt met nauw samengewerkt met de gemeentebesturen. De financiering is zeer complex. De LSM middelen vormen een wezenlijk onderdeel van deze financiering, maar


5-26

35

36

worden aangevuld met middelen uit verschillende andere projecten zoals o.m. Leader THEMAGROEP BEHEER in het Rivierpark Maasvallei Trekker: Regionaal Landschap Kempen en Maasland. Partners: Natuurpunt vzw , Limburgs Landschap vzw, Agentschap voor Natuur en bos, Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek, nv de Scheepvaart, Natuurmonumenten (NL), Stichting Ark (NL) en Staatsbosbeheer (NL). Doelgroepen: Terreinbeherende organisaties in de Maasvallei. Doelstelling: Versterken van intern draagvlak bij natuurorganisaties, afstemming van beheer, uitwisseling van ervaringen ideeën. Omschrijving: Dit overleg tussen de verschillende terreinbeherende organisaties in de Maasvallei werd opgestart in 2006. Hierbij komen allerhande onderwerpen aan de orde gaande van zeer concrete thema’s zoals begrazing tot beleidsdossiers. Eénmaal per jaar vindt het overleg met de Nederlandse partners plaats. Verloop actie: In 2012 kwam op 23/2 en 26/6 de themagroep beheer samen, ook op 23/11/2012 werd er overlegd, deze keer samen met de Nederlandse partners. Nazorg en opvolging: De overlegmomenten worden verdergezet met een minimale frequentie van tweemaal per jaar. Op vraag van de Nederlandse partners worden zij ook minimaal twee maal per jaar uitgenodigd voor dit overleg Samenwerking en financiering: Deze samenwerking wordt door alle partners als zeer nuttig ervaren en werpt zijn vruchten af. Het Agentschap voor Natuur en Bos heeft te kennen gegeven om niet meer actief deel te nemen aan het overleg maar passief op te volgen. Er zijn geen rechtstreekse financiële implicaties.

PROJECT GRINDWINNING Trekker: Grindbedrijven, RLKM. Partners: Provincie Limburg, Vlaamse gewest (ALBON), Boerenbond, natuur- en milieuverenigingen (BBL en Natuurpunt), gemeentebesturen van 6 grindgemeenten. Doelgroepen: Inwoners Maasland, lokale besturen, grindbedrijven, natuurorganisaties, landbouworganisaties. Doelstelling: Oplossing uitwerken voor het belangenconflict dat ontstaat tussen verschillende partijen ten gevolge van de uitvoering van het grinddecreet (eindigheid en stop winning) versus wens om bijkomend te ontgrinden. Verloop actie: Nu er via een wijziging van het grinddecreet een oplossing is uitgewerkt, is het zaak om die oplossing in de praktijk om te zetten door middel van maatschappelijke projecten die naast natuurwinst mogelijks ook een bijdrage leveren aan de hoogwaterveiligheid in de Maasvallei. Dit alles dient te gebeuren in consensus met de betrokken partners. Het projectgrindwinningscomité ging van start in 2010. In april 2011 werd unaniem besloten om het project Elerweerd (164 ha) met maatschappelijk doel natuurontwikkeling, hoogwaterbeveiliging en rivierherstel, te aanvaarden. Het project is een initiatief van Steengoed Projecten en Strategisch Project Maasvallei (dus RLKM). De nieuwe procedure (gebaseerd op een procesnota) voor projectgrindwinning werd daarmee opgestart. In 2012 waren er 7 bijeenkomsten van het Projectwinningscomité. De projectleider Maasvallei nam aan deze vergaderingen deel als afgevaardigde van Natuurpunt Vlaanderen. Het project Elerweerd werd verder gedetailleerd uitgewerkt. Het plan MER werd vastgesteld. Het comité bereikte op 5/10/12 consensus over het project, inclusief de flankerende maatregelen voor de landbouw. Het dossier werd vervolgens overgemaakt aan de Vlaamse regering. Naast de bijeenkomsten van het PGC nam L. Schoenmaekers ook deel aan een aantal werkgroepvergaderingen die zich buigen over specifieke thema’s of problematieken die aan bod komen bij de uitwerking van het project.

27-78

79-88

89-94

95-112

113-120





Financieel verslag

werkprogramma 2013

Nazorg en opvolging: De projectleider Maasvallei volgt dit dossier ook in 2013 op de voet. Samenwerking en financiering: Het Strategisch Project Maasvallei van RLKM zal als projectpartner blijven optreden in de verdere uitwerking van de eerste projectgrindwinning m.n. Elerweerd. Deze samenwerking heeft voor RLKM geen financiële implicaties.

HERSTRUCTURERINGSCOMMITE (GRIND) Trekker: Vlaamse Overheid en Provinciale Ontwikkelingsmaatschappij in uitvoering grinddecreet. Partners: Provincie Limburg, Maaslandse gemeenten, Boerenbond, Grindbedrijven, Natuur- en milieuverenigingen (BBL en Natuurpunt). Doelgroepen: De inwoners van het Maasland. Doelstelling: Herstructureren van grindwinningsgebieden die onderhevig zijn aan het grinddecreet van 14 juli 1993. Omschrijving: Maandelijkse vergaderingen van het comité worden nauwgezet bijgewoond. Verloop actie: Er werd maandelijks vergaderd, met uitzondering van juli en augustus. Daarnaast waren er enkele terreinbezoeken en veel telefonisch overleg om zeer concrete terreinwerken van het comité af te stemmen met de huisstijl van het RivierPark Maasvallei. Hierbij is integratie van de werken van het Herstructureringscomité in het RivierParkconcept de grote uitdaging. Nazorg en opvolging: Wordt verder gezet in 2013. Samenwerking en financiering: Het herstructureringscomité heeft in 2012 een zeer wezenlijke financiële bijdrage geleverd aan de internationale opening van het RivierPark Maasvallei op 24 oktober. Ook is er een overeenkomst gesloten om het grote publieksmoment (afsluiting openingscampagne) mee te financieren in 2013.

NIEUW:THEMAGROEP ZWERFVUIL Trekker: Projectbureau Maasvallei. Partners: nv De Scheepvaart, Maaslandse gemeenten, Limburg.net. Doelgroepen: Scholen, verenigingen in het Maasland, inwoners van het Maasland. Doelstelling: We betrachten met de themagroep een ‘structurele’ oplossing uit te werken voor het snel en efficiënt verwijderen van het afval na hoge waterstand van de Maas. Bedoeling is dat er zeer snel en adequaat verenigingen kunnen ingezet worden die het afval verzamelen, dit in combinatie met het afvoeren en verwerken van het verzamelde afval. Verloop actie: Tijdens een vooroverleg met Limburg.Net en nv De Scheepvaart op 29 juni werd beslist om de themagroep op te richten. Deze kwam uiteindelijk een eerste keer samen, in aanwezigheid van de gemeenten, op 7 september. Op de themagroep van 7 september zijn volgende punten aan bod gekomen: doel, problemen en mogelijkheden. Limburg.net heeft aangegeven binnen welk kader er kan gewerkt worden: moet deel uitmaken van actie straat.net; budget wordt bepaald per lopende kilometer; communicatie start vanaf december; vraag of er door de gemeenten/particulieren extra budget kan worden voorzien. De gemeenten nemen de vraag voor extra geld en engagement om al vanaf dit jaar mee te doen mee, start december met communicatie. Op 9 november en 30 november werd nogmaals overlegd met de gemeenten, Limburg.Net en nv De Scheepvaart. Uiteindelijk werd een voorstel geformuleerd m.b.t tot werkwijze en financiering. Dit zal aan de bevoegde schepencolleges worden voorgelegd. Nazorg en opvolging: De themagroep vergadert opnieuw op 9 november (meer duidelijkheid over budgetten) en 30 november. Bij hoog water zal de opruimactie van het winterbed van de Maas op 19 maart 2012 doorgaan.


5-26

37

38

Samenwerking en financiering: Limburg.net stelt een basisvergoeding voor van 15€/km, die aan de gemeenten wordt overgemaakt. De gemeenten kunnen (worden gevraagd om) deze vergoeding aan te vullen. Omdat het winterbed ook op privéterrein ligt, wordt ook aan de particulier gevraagd om bij te dragen.

EEN TOEKOMST VOOR PLANTEN VAN HIER Trekker: RLHV. Partners: De drie Limburgse Regionale Landschappen werken samen met het INBO en het ANB. Doelgroepen: Gemeenten (groendiensten), kwekers, kopers plantgoed. Doelstelling: een groter marktaanbod van autochtone bomen en struiken, een grotere afzetmarkt, bescherming van bestaande genenbronnen en herstel van authenticiteit van de regio. Omschrijving: Opzetten van een autonome markt van autochtoon plantgoed. Door oogstacties ten velde wordt het aanbod van niet-gecertificeerd autochtoon plantmateriaal vergroot. Parallel hiermee komt er meer gecertificeerd autochtoon materiaal op de markt door het vermeerderen van het aantal officieel erkende autochtone locaties en de aanleg van autochtone zaadgaarden. Door het uitwerken van het label “plant van hier” werd de afzetmarkt aangewakkerd. Door zowel gerichte exotenbestrijding en beheer in functie van de aanwezige autochtone bomen en struiken, als ook het aanplanten van nieuwe houtkanten, hagen, bosjes en bosranden zorgen we ervoor dat de bestaande genenbronnen veilig gesteld worden en de authenticiteit van de regio hersteld wordt. Verloop actie: Het PDPO-project is afgelopen. Maar vanzelfsprekend werken we bij de uitvoering van onze acties verder met het kwaliteitslabel ‘Plant van hier’. Het label ‘Plant van Hier’ werd officieel erkend. Bij het gebruik ervan krijg je net als bij autochtoon plantgoed een herkomstcertificaat. Enkel kwekers die een bijdrage storten kunnen planten met het label ‘Plant van Hier’ vermarkten. Binnen het vervolgproject ‘Plant van Hier’, ingediend bij en goedgekeurd door het Fonds voor Landbouw en Visserij (ALV), zal door het Regionaal Landschap Kleine en Grote Nete het ontwikkelde certificatiesysteem van “Plant van Hier” in de praktijk worden omgezet. “Planten van hier” zijn ons erfgoed aan autochtone bomen en struiken. Het zijn bomen en struiken die ons landschap kenmerken en typeren. De 3 regionale landschappen in Limburg werkten samen aan het project ‘Planten van hier’. Het project ‘Plant van hier’ werd in 2011 afgerond. De landschapsanimator volgt dit verder op. Lokale overheden en instanties worden verder gestimuleerd en adviserend ondersteund om ‘plant van hier’ te gebruiken bij hun terreinrealisaties. Dit is reeds ten volle aan de gang maar het is zeker zinvol om dit verder warm te houden en te benadrukken bij gemeenten, natuurverenigingen, beheerders en dergelijke. Nazorg en opvolging: Nu het label “plant van hier” volledig gereglementeerd is, kan er aan verdeelpunten voor het autochtoon plantgoed gewerkt worden zodat het tevens voor particulieren verkrijgbaar is. In de zaadgaard van Zutendaal zijn nog bomen bijgeplant. Samenwerking en financiering: RLH, RLLK, RLKM, Agentschap voor Natuur en Bos, Agentschap Onroerend Erfgoed, provinciebestuur Limburg, aangesloten gemeenten.

Samenwerking rond bestrijden invasieve soorten Trekker: RLLK. Partners: RLKM, LISRO, Watering de Dommelvallei, gemeenten Bocholt, Hamont-Achel, Neerpelt, HechtelEksel,Meeuwen-Gruitrode en Peer. Doelgroepen: landbouwers Doelstelling: De algemene doelstelling van het Leader-project is: het bestrijden van enkele invasieve exoten (planten) die een bedreiging vormen voor de biodiversiteit en/of het reguliere waterlopenbeheer. Het gaat over invasieve soorten in landschapselementen in openbare eigendom en invasieve soorten langs waterlopen. Concreet gaat het over Amerikaanse vogelkers, Japanse duizendknoop en Reuzenbalsemien. Het onder controle krijgen van deze invasieve soorten is een erg belangrijke voorwaarde voor een opnieuw opstarten van cyclisch gebruik/beheer van houtkanten. Zonder bestrijding zou een cyclisch beheer het aandeel invasieve soorten in de landschapselementen enkel vergroten. Langsheen waterlopen is het bestrijden van belang om de kosten en de efficiëntie van het onderhoud aanvaardbaar te houden. Voor biodiversiteit is het bestrijden eveneens een belangrijke maatregel. Omschrijving: Regionaal Landschap Lage Kempen + copromotoren RLKM, LISRO,Watering de Dommelvallei dienen samen een leaderproject in. Hiermee wordt in de gemeenten Bocholt, Hamont-Achel, Neerpelt, Hechtel-Eksel, Meeuwen-Gruitrode en Peer samengewerkt om zo efficiënt mogelijk met inzet van lokale partners invasieve exoten te bestrijden. Voor het Regionaal Landschap Kempen en Maasland gaat het over de inzet van 0,5 VTE, verspreid over 3 jaar met dal en piekperiodes. Deze werknemer zal in het Regionaal Landschap Lage

27-78

79-88

89-94

95-112

113-120





Financieel verslag

werkprogramma 2013

Kempen gehuisvest worden om zo efficiënt mogelijk ingezet te worden. Verloop actie: Uitgangspunten in het project zijn: - In eerste instantie wordt de focus gelegd op openbare eigendommen, waar mogelijk en gewenst wordt ook bestrijding op particulier eigendom uitgevoerd - Er wordt gestreefd naar een gebiedsgerichte, vlakdekkende bestrijding - Er wordt ook nabehandeling voorzien om de efficiëntie van de bestrijding zo hoog mogelijk te houden - Er worden afspraken gemaakt voor verdere nabehandeling om de invasieve soorten in de bestreden gebieden onder controle te houden na het project. Nazorg en opvolging: Na een intensieve periode zal het beheer van invasieve exoten via normaal onderhoud opgevolgd worden. Het project loopt van 2012 tot 2014. Samenwerking en financiering: Het leaderproject bedraagt € 535.450 waarvan 65% door Leader gefinancierd wordt en RLKM € 9800 inbrengt.

2.1.3. Lokale samenwerking

NATIONAAL PARK: THEMAGROEP TOERISME Trekker: Projectbureau Nationaal Park Hoge Kempen Partners: De 5 gemeenten en Toerisme Limburg. Doelgroepen: Toerisme Limburg, toeristische diensten, lokale toegangspoorten. Doelstelling: Gezamelijke acties afspreken i.v.m. productontwikkeling en vermarkting voor de periode 20112013 Omschrijving:. Vergaderingen vonden plaats op 16/01, 13/02, 19/03, 23/04, 11/06, 27/08, 24/09 en 19/11. Samenwerking en financiering: er wordt een gezamenlijk budget door de toegangspoorten, RLKM en Toerisme Limburg verzameld voor de acties uit te voeren.

NATIONAAL PARK: THEMAGROEP ERFGOED Trekker: Projectbureau Nationaal Park Hoge Kempen. Partners: De gemeenten en provincie. Doelgroepen: Erfgoedverenigingen en -diensten. Doelstelling: Samenwerken in functie van de voorbereiding van het Werelderfgoed-nominatiedossier van de Hoge Kempen. Omschrijving: Deze samenwerking werd verruimd en omgevormd naar het “Comité” en “Team” teneinde te beantwoorden aan de UNESCO-richtlijnen ter zake. Een installatievergadering van het Comité vond plaats op 21/06. Samenwerking en financiering: Niet van toepassing. NATIONAAL PARK: THEMAGROEP TOEGANKELIJKHEID Trekker: Projectbureau Nationaal Park Hoge Kempen. Partners: De gemeenten en ANB. Doelgroepen: Bezoeker van het Nationaal Park Hoge Kempen. Doelstelling: Een formeel ‘Toegankelijkheidsreglement’ tot stand te brengen en hiervoor de betrokkenheid van de gemeenten te optimaliseren. Zij hebben een bepalende rol in dit proces: het organiseren van de inbreng van de belangengroepen, draagvlak, openbaar onderzoek,… Omschrijving:. Deze themagroep kwam op 21/06 samen om het voorontwerp om te zetten naar een definitief toegankelijkheidsreglement. In de eerste helft van 2013 gaat het openbaar onderzoek van start. Samenwerking en financiering: Niet van toepassing.

Natuurherstel Groeve Berg Trekker: RLKM. Partners: SCR Sibelco, ANB, vakantiehuis Fabiola. Doelgroepen: Mensen met een fysieke beperking. Doelstelling: Natuurherstel in voormalige zandwinning. Omschrijving: Belevings en bewegingspad voor gebruik door doelgroep. Verloop actie:o: Met SCR Sibelco en ANB werd een visie opgemaakt voor natuurherstel in de Groeve Berg ter hoogte van de Toegangspoort Mechelse Heide en werd actief geparticipeerd aan andere grindherstructureringsdossiers (Mechelse Heide Noord, verlaging Oude Hoeveweg,..). Nazorg en opvolging: Projectbureau Nationaal Park. Samenwerking en financiering: Departement Welzijn, gezondheid en gezin.


5-26

39

40

NIEUW: NATIONAAL PARK: ONTSNIPPERINGSPLAN VOOR DE N75 Trekker: projectbureau Nationaal Park Hoge Kempen Partners: het ANB, het AWV, en het departement LNE Doelgroepen: gemeenten Doelstelling: opmaak van een ontsnipperingsplan voor de N75 Omschrijving: een Conceptnota opgesteld door het projectbureau NPHK met als doel het bekomen van een geïntegreerd ontsnipperingsplan voor de N75. Deze nota heeft tot doel een (financieel) draagvlak te creëren voor de opgenomen ontsnipperingsvoorstellen. In een eerste fase zullen ecorasters zorgen voor een verhoging van de verkeersveiligheid. In een tweede fase zullen bijkomende ontsnipperingsmaatregelen zoals een eco-recreaduct, een ecologische inrichting van de bestaande ondertunneling van het kolenspoor en tal van ecokokers zorgen voor een optimale natuurontsnippering tussen het NPHK en de natuurgebieden ten noorden van de N75. Samenwerking en financiering: niet van toepassing

NIEUW: HEEL DE HOGE KEMPEN Trekker: Projectbureau Nationaal Park Hoge Kempen. Partners: Betrokken gemeenten. Doelgroepen: Eigenaars en uitbaters van enclaves in het Nationaal Park Hoge Kempen (grind en zandwinningen, rallycross circuit, …). Doelstelling: Aanpak en opvolging van de ruimtelijke ordening in en rond het Nationaal Park. Zoals al vermeld in het Masterplan van 2002 bevinden zich in het Nationaal Park een aantal storende “enclaves”. Dit zijn gebieden met activiteiten die niet helemaal verenigbaar zijn met een Nationaal Park. Op termijn moeten ze – via ruimtelijke planprocessen - uitdoven of verhuizen. In en aan de rand van het Nationaal Park lopen een aantal ruimtelijk processen die met bijzondere aandacht moeten opgevolgd worden vanuit een visie van het Nationaal Park. Inhoudelijk focust het project op de ruimtelijke processen m.b.t. de storende of hinderlijke enclaves in het Nationaal Park. • Kinderdorp Molenberg, • Rallycrosscircuit Duivelsberg, • Industrieterrein “Op de berg”, • Delfstoffenwinningsgebied MHN (Mechelse Heide Noord), • Delfstoffenwinningsgebied MHZ (Mechelse Heide Zuid), • Delfstoffenwinningsgebied oude Grindgroeves (Bormans, Algri, Bionerga, ..)

27-78

79-88

89-94

95-112

113-120





Financieel verslag

werkprogramma 2013

• Delstoffenwinningsgebied Berg, • Centrum voor Asielzoekers Ter Dennen. Omschrijving: Het Projectbureau heeft zich in 2012 versterkt met een medewerker Ruimtelijke Ordening. Op 20 december 2011 keurde de Minister een aanvraag goed voor de subsidiëring van een Ruimtelijke Strategisch Project aan RLKM. Dergelijke projecten worden door de Vlaamse overheid – Departement Ruimte gesubsidieerd met de bedoeling alle actoren aan te moedigen om “een actieve rol te spelen in het verbeteren van de ruimtelijke kwaliteit in Vlaanderen”. Het project kreeg als slogan: “Heel de Hoge Kempen”. “Helen” staat hier in een dubbele betekenis van zowel genezen als ‘geheel’ maken. In 2012 werden vanuit het projectbureau de volgende ruimtelijke processen begeleid of opgevolgd: • Project ecovallei (ecoduct onder de E 314 tussen groeve Berg en natuurgebied Kikbeekbron), • Hoofdtoegangspoort Nationaal Park Connecterra, • Aanvraagdossier UNESCO – Werelderfgoed, • Project Hoeveweg (Dilsen-Stokkem), • Voorstel projectgrindwinning TV Grindberg In de meeste van deze projecten zijn al ruimtelijke processen opgestart. Deze processen verstramden in de tweede helft van 2012 als gevolg van de gemeente- en provincieraadsverkiezingen. Daardoor was het soms wachten op beslissingen die binnen de processen dienden genomen te worden. In het najaar van 2012 lag te klemtoon op: • het zoeken naar hoe de enclave Molenberg op de markt kan geplaatst te worden als de huurder in 2014 vertrekt, • het zoeken naar oplossingen voor het uitdoven van het bedrijventerrein Op de Berg, • de ruimtelijke integratie van het nieuwe onthaalpaviljoen van Connecterra, • de afbakening van het UNESCO-werelderfgoed in relatie tot de gemeentelijke ruimtelijke plannen. Samenwerking en financiering: subsidiëring door ARP voor een Ruimtelijke Strategisch Project

NIEUW: Projectvoorstel ‘Beeldschone Parkrand’ Trekker: RLKM Partners: Doelgroepen: Doelstelling: De doelstelling van dit PDPO-project is investeren in een hoogwaardige rand van het NPHK. Door het stimuleren van natuur- en landschappelijke waarden in de randzone bekomen we een grotere interactie tussen NPHK en de omgeving en een sterke ruimtelijke samenhang in het overgangsgebied tussen natuur en cultuur. Net het ensemble NPHK en een kwalitatieve parkrandzone zijn belangrijk om streekfierheid extra in de verf te zetten. Omschrijving: De landschapsanimator diende in 2012 een PDPO-project in. Het project Beeldschone Parkrand vertrekt vanuit de streekkwaliteiten van het Nationaal Park Hoge Kempen. Met dit project beogen we een landschappelijke en kwaliteitsvolle verweving van de randgebieden met het Nationaal Park Hoge Kempen te stimuleren en te optimaliseren. Acties die aan bod kunnen komen kunnen kleinschalig zijn (bvb. haag aanplanten) of groter (bvb. opbreken verharding). Cultuurhistorische elementen (bvb. kappelletje), landschaps-historische elementen (bvb. dreef) worden in de mate van het mogelijke terug in ere hersteld. Een directe kwaliteitsimpuls waar er kansen zijn. Het project is gericht op een veelheid van kleinere en grotere acties die de kwaliteit van het buitengebied versterken. Als doel stellen we minstens 18 acties. Het werkingsgebied strekt zich uit over de gemeenten Opglabbeek, As, Genk, Zutendaal, Lanaken, Maasmechelen. Verloop actie: De al dan niet goedkeuring van dit PDPO verwachten we in februari 2013. Samenwerking en financiering: .


5-26

41

42

Het project vertrekt vanuit een gebiedsgerichte bottom-up aanpak. Het is de bedoeling om quick-wins te stimuleren. Het project beoogt een veelzijdigheid aan kleine maatregelen. RLKM is de facilitator die de werkgroepen stimuleert om te brainstormen over hun eigen omgeving. Het doel van de bottom-up werking is het stimuleren van acties vanuit de basis.

HOOFDTOEGANGSPOORT Kempen~Broek DE WISSEL IN BREE incl. HERINRICHTING POLLISMOLEN Trekker: Stad Bree en RLKM. Partners: Kerkfabriek Opitter, uitbater Pollismolen, Vlaamse Landmaatschappij. Doelgroepen: Bewoners, recreanten en toeristen, natuurliefhebbers. Doelstelling: uitbouw van één van de twee hoofdtoegangspoorten tot het GrensPark Kempen~Broek Omschrijving: De pastorij in het dorpscentrum van Opitter, het kasteelpark en de Pollismolen zullen samen de Hoofdtoegangspoort De Wissel tot het GrensPark Kempen~Broek vormen. De gebouwen zullen worden gerestaureerd (pastorij en Pollismolen) en ingericht om bezoekers op te vangen en hun ontdekkingstocht in het GrensPark te laten starten. Verloop actie: Het renovatiedossier voor de pastorij was in 2012 nog steeds lopende. In de Pollismolen werd – in afwachting van de restauratie van de pastorij – het bezoekersonthaal ingericht en geopend op 16 oktober 2011. In 2012 brachten 2.530 bezoekers een bezoek aan het bezoekersonthaal. De stad Bree voorzag personeel voor de exploitatie van het bezoekersonthaal. De openingsuren van het bezoekersonthaal zijn woe - do - vrij: 13u 17u; za - zo: 13u - 15u30 ( juni - juli - augustus: 14u - 17u). Nazorg en opvolging: De locaties en gebouwen waar werken worden uitgevoerd zijn eigendom van de stad Bree (of maken deel uit van een erfpachtovereenkomst) en zullen door de stad Bree worden onderhouden. RLKM begeleidt de stad in de dossiers, zal bijkomende financieringsmogelijkheden onderzoeken en zal samen met de stad een exploitatieplan opstellen. Samenwerking en financiering: De stad Bree droeg de financiering van het personeel dat in het bezoekersonthaal werkte. Bijkomende investeringen vonden in 2012 niet meer plaats.

HOOFDTOEGANGSPOORT Kempen~Broek DE IJZEREN MAN IN WEERT Trekker: Natuur- en Milieucentrum De IJzeren Man, gemeente Weert en RLKM. Partners: Ondernemers in IJzeren Man-gebied Doelgroepen: Bewoners, recreanten en toeristen, natuurliefhebbers. Doelstelling: uitbouw van één van de twee hoofdtoegangspoorten tot het GrensPark Kempen~Broek Omschrijving: het IJzeren Man gebied, aan de rand van de Nederlandse stad Weert, zal worden uitgebouwd tot één van de twee hoofdtoegangspoorten tot Kempen~Broek. Het bestaande Natuur- en Milieucentrum zal een hoofdrol in deze opzet spelen, maar er wordt eveneens samenwerking gezocht met de ondernemers in het gebied (zwembad, kinderspeeltuin, kinderboerderij, horeca). Verloop actie: In de loop van 2010 werd in het kader van de huisstijlontwikkeling voor de toegangspoorten een concept uitgewerkt dat ook in de IJzeren Man zal worden toegepast. In 2012 werden geen acties ondernomen in het Natuur- en Milieucentrum De IJzeren Man. De realisatie is gepland voor 2013-2014. Nazorg en opvolging: Nog niet van toepassing. Samenwerking en financiering: Nog niet van toepassing.

Onthaalpunt K~B WOUTERSHOF Trekker: Scouts en Gidsen Vlaanderen, RLKM. Partners: Idem als trekker. Doelgroepen: Kinderen, bewoners, recreanten en toeristen, natuurliefhebbers. Doelstelling: Uitbouw van één van de vijf lokale onthaalpunten tot het GrensPark Kempen~Broek. Omschrijving: Het Woutershof, een verblijfsdomein voor jongeren en groepen van Scouts en Gidsen Vlaanderen, zal een rol krijgen in de bezoekersopvang in Kempen~Broek. Zoals voorzien in de visie die werd uitgewerkt over bezoekersopvang zullen de onthaalpunten een rol spelen op het ‘2e niveau’, met bijvoorbeeld geen baliepermanentie, maar wordt er een basisinfrastructuur aangeboden. De functie van bezoekersopvang zal in de onthaalpunten altijd worden gecombineerd met andere functies, in het geval van het Woutershof met verblijf van groepen. Per onthaalpunt zal de informatieverstrekking thematisch gebeuren, zodat de bezoeker op de verschillende locaties met alle aspecten van het GrensPark Kempen~Broek vertrouwd wordt gemaakt. Verloop actie: In 2010 werd een huisstijl ontworpen die kan worden geïmplementeerd in de 5 onthaalpunten. In 2012 werden geen acties ondernomen in het Woutershof. De realisatie zal in 2013-2014 plaatsvinden. Nazorg en opvolging: Nog niet van toepassing.

27-78

79-88

89-94

95-112

113-120





Financieel verslag

werkprogramma 2013

Samenwerking en financiering: Nog niet van toepassing.

onthaalpunt K~B DAATJESHOEVE Trekker: Eigenaars Daatjeshoeve en RLKM. Partners: Ark Natuurontwikkeling (NL), Stichting het Limburgs landschap (NL). Doelgroepen: Bewoners, recreanten en toeristen, natuurliefhebbers. Doelstelling: Uitbouw van één van de vijf lokale onthaalpunten tot het GrensPark Kempen~Broek. Omschrijving: Net zoals het Woutershof zal het fietsen wandelcafé Daatjeshoeve een rol krijgen in de bezoekersopvang in Kempen~Broek. Gelegen aan de rand van het Weerterbos, waar het edelhertenexperiment plaatsvindt en waar de komende jaren zal worden gewerkt aan één van de eerste klimaatbuffers in Nederland, biedt de Daatjeshoeve optimale kansen om mensen te ontvangen alvorens de natuur in te trekken of om een wandeling of fietstocht af te sluiten. Verloop actie: : In de loop van 2010 werd in het kader van de huisstijlontwikkeling voor de toegangspoorten een concept uitgewerkt dat ook in de Daatjeshoeve zal worden toegepast. In 2012 werden geen acties ondernomen in de Daatjeshoeve. De realisatie zal in 2013-2014 plaatsvinden. Nazorg en opvolging: Nog niet van toepassing. Samenwerking en financiering: Nog niet van toepassing.

ONTHAALPUNT KEMPEN~BROEK SMEETSHOEVE Trekker: Natuurpunt en RLKM. Partners: Idem als trekker. Doelgroepen: Bewoners, recreanten en toeristen, natuurliefhebbers. Doelstelling: Uitbouw van één van de vijf onthaalpunten tot het GrensPark Kempen~Broek. Omschrijving: De Smeetshoeve heeft nu reeds een rol in de bezoekersopvang in Kempen~Broek. Deze zal in de toekomst verder worden uitgebouwd en versterkt. Samen met Natuurpunt zal worden gekeken hoe in onderling overleg en met wederzijds respect de Kempen~Broekhuisstijl in de Smeetshoeve kan worden geïntegreerd. Verloop actie: In de loop van 2010 werd in het kader van de huisstijlontwikkeling voor de toegangspoorten een concept uitgewerkt dat ook in de Smeetshoeve zal worden toegepast. Dit concept werd met Natuurpunt besproken. In 2012 werden geen acties ondernomen in de Smeetshoeve. De realisatie zal in 2013-2014 plaatsvinden. Nazorg en opvolging: Nog niet van toepassing. Samenwerking en financiering: Nog niet van toepassing.

ONTHAALPUNT KEMPEN~BROEK MARIAHOF Trekker: Natuurpunt, stad Bree en RLKM. Partners: Idem als trekker. Doelgroepen: Bewoners, recreanten en toeristen, natuurliefhebbers. Doelstelling: Uitbouw van één van de vijf onthaalpunten tot het GrensPark Kempen~Broek. Omschrijving: Het Mariahof speelt een rol in de bezoekersopvang in Kempen~Broek. Samen met de stad Bree werd een deel van de gebouwen in 2012 in de Kempen~Broek huisstijl ingericht tot een multifunctionele ruimte voor workshops, activiteiten, tentoonstellingen,…. Dit gebeurde in nauw overleg met de plaatselijke afdeling van Natuurpunt die in een aanpalend gedeelte van het gebouw een eigen infocentrum heeft uitgebouwd. Verloop actie: Het Mariahof werd in nauw overleg met de stad Bree in 2012 ingericht. De financiering gebeurde door de stad Bree, het Interreg project Duurzaam Verbinden en het LSM project ‘Regionale Natuurparken’. De opening vond plaats op 1 juli 2012. Nazorg en opvolging: Locaties en gebouwen waar werken werden uitgevoerd zijn eigendom van de stad Bree en zullen door de stad Bree worden onderhouden. Samenwerking en financiering: Het onthaalpunt Mariahof wordt vanuit de Toegangspoort Pollismolen aangestuurd en zodoende personeelsmatig door de stad Bree gefinancierd. Er vindt overleg plaats tussen de stad en RLKM over het uit te bouwen activiteitenaanbod. Bovendien wordt het gebouw gebruikt als startlocatie voor de


5-26

43

44

Verkenneractiviteiten van het GrensPark Kempen~Broek.

ONTHAALPUNT KEMPEN~BROEK LUYSMOLEN Trekker: Gemeente Bocholt en RLKM. Partners: Idem als trekker. Doelgroepen: Bewoners, recreanten en toeristen, natuurliefhebbers. Doelstelling: Uitbouw van één van de vijf onthaalpunten tot het GrensPark Kempen~Broek Omschrijving: net zoals de andere onthaalpunten zal de Luysmolen een rol krijgen in de bezoekersopvang in Kempen~Broek. Tot 2012 was enkel het sanitaire gedeelte tijdens de zomermaanden toegankelijk voor fietsers en wandelaars. Er is er een picknickweide en een parking met startplek van het wandelgebied St.- Maartensheide – De Luysen aanwezig. Een multifunctionele ruimte kon door verenigingen op aanvraag worden gebruikt. Verloop actie: In de loop van 2010 werd in het kader van de huisstijlontwikkeling voor de toegangspoorten een concept uitgewerkt dat ook in de Luysmolen zal worden toegepast. In 2012 vond geregeld overleg plaats met de gemeente Bocholt aangezien in 2011 het deel van het gebouwencomplex - dat eigendom is van het Agentschap voor Natuur en Bos - in concessie werd gegeven aan de gemeente Bocholt. Sedert augustus 2012 wonen nieuwe uitbaters in de Luysmolen die van start zijn gegaan met de uitbating van een verbruikersruimte. Samen met ANB, RLKM en de uitbaters wil de gemeente Bocholt een totaalconcept voor de volledige site uitwerken en realiseren. De realisatie is gepland voor 2013-2014. Nazorg en opvolging: Nog niet van toepassing. Samenwerking en financiering: Nog niet van toepassing.

STILTEGEBIED KEMPEN~BROEK en Zwarteput Trekker: RLLK. Partners: RLLK, RLH, RLKM, gemeente Bree, Bocholt, Kinrooi, Weert, Nederweert en Zutendaal, departement Leefmilieu, Natuur en Energie. Doelgroepen: Bewoners, bezoekers, landbouwers, natuurbeheerders,… Doelstelling: Uitbouw van 4 stiltegebieden in de provincie Limburg, waarbij RLKM zorgt voor Kempen~Broek en Zwarte Put (Zutendaal). Omschrijving: Kempen~Broek werd in 1998 door de provincie Limburg naar voren geschoven als één van de drie stiltegebieden in Limburg. Sedertdien werden enkele voorzichtige pogingen ondernomen om iets te doen met het thema stilte. Met de nieuwe beleidsmatige aandacht en het werk van het Centrum Waerbeke kreeg de stiltewerking in de provincie een nieuwe impuls en werd in 2010 samen met de partners het kwaliteitslabel stilte aangevraagd en een actieve stiltewerking uitgebouwd. In 2010 en 2011 werden projectsubsidies voor landschapsprojecten in een GLE toegekend door de provincie Limburg aan een samenwerkingsverband tussen de 3 Limburgse Regionale Landschappen. Verloop actie: Op 28 oktober 2012 overhandigde Caroline Van den bergh, vertegenwoordiger van Vlaams minister voor Leefmilieu, Natuur en Cultuur Joke Schauvliege een kwaliteitslabel stilte aan de provincie en de gemeenten Zutendaal, Bilzen en Lanaken. Het gaat om een 3 sterren stiltegebied. Nazorg en opvolging: de stiltewerking in Kempen~Broek wordt verder aangeboden via “herbronnen”, een stille belevingsactiviteit van de Verkenners en het programma van stiltegidsen Samenwerking en financiering: 3 Regionale Landschappen, provincie Limburg, Kempen~Broek.

27-78

79-88

89-94

95-112

113-120





Financieel verslag

werkprogramma 2013

Afsluiten beheersovereenkomsten door BEDRIJFSPLANNER Trekker: VLM. Partners: RLKM. Doelgroepen: Landbouwers. Doelstelling: KLE’s in landelijke omgeving laten onderhouden door de landbouwer die het perceel gebruikt. Omschrijving: De bedrijfsplanner bereidt een overeenkomst met de landbouwer voor, zodat de landbouwer voor het onderhoud en/of de aanleg een jaarlijkse vergoeding krijgt. Verloop actie: De bedrijfsplanner bereidt een overeenkomst met de landbouwer voor, zodat de landbouwer voor het onderhoud en/of de aanleg een jaarlijkse vergoeding krijgt. Verloop actie: In het totaal werden in 2012 62 landbouwers gecontacteerd. Hiervan hebben 19 landbouwers een aanvraag ingediend. Er werden dit jaar minder aanvragen door landbouwers ingediend omwille van de ongerustheid over een mogelijke herziening van het areaal permanent grasland. Om deze reden was de promotie van de pakketten met graslanden zeer moeilijk. Vermits er teveel onzekerheid is over de toekomst willen landbouwers geen nieuwe engagementen aangaan. Verder zijn er dit jaar 15 landbouwers opgevolgd dwz dat de bedrijfsplanner is gaan kijken of de beheerovereenkomsten die aangevraagd werden ook effectief op terrein uitgevoerd werden. De meeste landbouwers waren hierbij in orde. Enkele landbouwers hebben een opvolgingsbezoek van de bedrijfsplanner gehad: de bedrijfsplanner verduidelijkte aan de landbouwer welke maatregelen en voorwaarden beter moesten uitgevoerd worden en zo voldeden ook deze aan de contractuele voorwaarden. De voornaamste redenen waarom iets niet in orde was, was omdat het onduidelijk was voor de landbouwer wat van hem verwacht werd: de begeleiding en opvolging door de bedrijfsplanner bewijst zo zeker zijn nut en zorgt voor een win-win situatie voor alle betrokken partijen. In 2012 zijn alle lopende contracten betreffende beheerovereenkomsten voor verminderde bemesting aangepast aan een nieuwe wetgeving die door Europa opgelegd werd. Hieraan ging een uitgebreide communicatie naar de landbouwers vooraf. De onderstaande grafiek geeft een overzicht van de aanvragen in 2012, dus niet van de objecten die in beheer zijn. Een aanvraag voor beheerovereenkomsten is niet bindend. Pas op het moment dat de landbouwer het contract ondertekent is hij gebonden aan de beheerovereenkomst. Er is in 2012 2,5 km hagen afgesloten en 4,5 km houtkanten. Aan de hand van de cijfers is het duidelijk dat het onderhoud van houtkanten het voornaamste pakket is voor Kempen en Maasland. Belangrijke kanttekening hierbij is dat veel houtkanten waarvoor in het verleden een beheerovereenkomst werd gesloten, door landbouwers niet meer verlengd (kunnen) worden. Reden hiervoor is de toename van Amerikaanse vogelkers in houtkanten, waardoor deze houtkanten niet meer voldoen aan de voorwaarden om een beheerovereenkomst af te sluiten. Bovendien is de bestrijding van exoten in houtkanten erg arbeidsintensief en de huidige beheervergoedingen voldoen in dat geval niet voor de te leveren inspanning. Nazorg en opvolging: De volgende jaren wordt er vooral aandacht besteed aan een meer projectmatige en gebiedsgerichte inzet van de beheerovereenkomsten en het opvolgen van gesloten beheerovereenkomsten. De landbouwers worden beter ondersteunt in het naleven van hun contract. Jaarlijks worden door de VLM concrete afspraken gemaakt met de bedrijfsplanner rond gezamenlijke projecten en doelstellingen voor dat kalenderjaar. Voor 2013 zullen enkel aflopende contracten vernieuwd kunnen worden omdat het PDPO2 afloopt. Daarom zal er in 2013 veel aandacht besteed worden aan opvolging en begeleiding. Samenwerking en financiering: PDPO project van de VLM.

Pietersheim: opvolging beheerplan en beheercommissie Trekker: Vzw Pietersheim. Partners: Vlaamse overheden, gemeentebestuur, Vrienden van Pietersheim vzw, ANB, Agentschap Ruimtelijke Planning, Onroerend Erfgoed, RLKM. Doelgroep: Bezoekers van Pietersheim (Pietersheim is tevens een poort van het Nationaal Park Hoge Kempen) Doelstelling: Een mooier, aantrekkelijker landschap. Omschrijving: Pietersheim is een beschermd landschap in Lanaken. De landschapsanimator begeleidt de vzw indien nodig om het beheerplan om te zetten in concrete acties. In 2012 hielp de landschapsanimator de vzw met het uitwerken van een plan voor de parking. Deze werd gerealiseerd door de Parkrangers. Nazorg en opvolging: Beheer door vzw en gemeente


5-26

45

46

KLE beleid in Genk Trekker: Stad Genk. Partners: Stad Genk, Regionaal Landschap Kempen en Maasland. Doelgroep: Lokale bevolking. Doelstelling: Behoud van bestaande KLE’s in Genk en stimuleren van nieuwe KLE’s. Omschrijving: In Genk worden Kleine Landschappelijke Eenheden (KLE’s) behouden en versterkt om de ruimtelijke identiteit van de stad te versterken. Groen ondersteunt de landschappelijke ervaring van ruimte en kracht in de stad en heeft een positieve invloed op de gezondheid, het milieu, enz. Genk heeft een grote diversiteit aan woongemeenschappen en de ruimte voor een gediversifieerde aanpak van het stedelijk landschap en de open ruimte. Waar mogelijk wordt de verweving van het oude landschap in de stedelijke ontwikkeling behouden en ondersteund. Er wordt een onderscheid gemaakt tussen de robuste en natuurlijke KLE’s en de nieuw aangelegde groenstructuur in het stedelijk weefsel. Waar mogelijk wordt gewerkt met streekeigen planten om de overgang tussen stad en natuur geleidelijk te laten verlopen en de natuur zo dicht mogelijk bij de bewoners te brengen. Midden in de stedelijke infrastructuur worden cultivars van deze van nature te verwachten soorten gebruikt en aangevuld met soorten die al ingeburgerd raakten of beter geschikt zijn voor hun specifieke standplaats en beschikbare ruimte (bv platanen en linden in de tuinwijken of zuilvormige bomen). Verloop actie: in 2012 gebeurde de inventarisatie door een extern studiebureau in opdracht van de stad Genk. Nazorg en opvolging: Deelname aan werkgroep. Samenwerking en financiering: RLKM neemt actief deel aan de werkgroep. Afhankelijk van de aard van eventuele acties en de beschikbare subsidies kunnen subsidies aangewend worden.

Genk Behaagd Het typische karakter van de Genkse tuinwijken wordt niet alleen bepaald door de architectuur maar ook door het vele groen: de brede lanen en natuurlijk de groene hagen. In de loop der jaren werden tal van oorspronkelijke hagen verwijderd en vervangen door een wirwar van draadafsluitingenen, betonplaten,…. en verdwenen er steeds meer hagen uit het straatbeeld. Partners: RLKM, stad Genk, Stebo. Doelgroep: Wijkbewoners. Doelstelling: Versterken van het tuinwijkkarakter door de groenstructuur te herstellen. Omschrijving: Allerhande onnatuurlijke afsluitingen worden in samenspraak met de bewoners verwijderd. Er wordt een plantsleuf gemaakt en plantbescherming geplaatst. De bewoners halen het plantgoed af op een verdeelpunt en planten zelf hun haag. Nazorg en opvolging: Door de bewoners met het toezicht door Stebo. Verloop actie: Stebo sluit een contract met de bewoner. Met een sociaal economiebedrijf worden de oude afsluitingen verwijderd en de plantsleuf gemaakt. Samenwerking en financiering: Het project wordt door stad Genk aan Stebo betaald. RLKM heeft een overeenkomst met Stebo voor de uitvoering van de werken. De Genkse tuinwijken situeren zich in een ankerplaats, waardoor het financieel tekort gedekt kan worden met de budgetten van het landschapsteam. (zie ook uitgevoerde acties).

27-78

79-88

89-94

95-112

113-120





Financieel verslag

werkprogramma 2013

KEHA-gebied Zutendaal Trekker: Gemeente Zutendaal. Partners: Bewoners, uitbaters camping, eigenaars bedrijven, paardenliefhebbers, gemeente, Technum en Regionaal Landschap Kempen en Maasland. Doelgroep: Inwoners van Zutendaal. Doelstelling: Behoud, herstel of ontwikkeling van de landschappelijke kwaliteiten Omschrijving: Het gebied is gelegen in het zuiden van de gemeente Zutendaal, in het overgangsgebied van de Kempen naar Haspengouw (KEHA-gebied). Deze overgangssituatie maakt het gebied zeer uniek. Het gebied verliest aan biodiversiteit door het verlies aan kleine vegetatietypes die gelinkt worden aan een bepaald gebruik bvb: schapenbegrazing op de heide en begrazing door runderen in de kleine beekvalleien en vooral het weilandgebied dat evolueerde naar begrazing met paarden. Het landschap wordt ontsiert met witte draden, badkuipen en lelijke containers. Verloop actie: In het kader van PDPO werd een actiegericht landschapsplan opgemaakt. Met de inwoners wordt actief gecommuniceerd om iets te doen rond landschapszorg. Op vraag van de gemeente werd in 2012 RLKM actief betrokken bij de uitvoering van het PDPO-project. Nazorg en opvolging: Op afroep. Samenwerking en financiering: PDPO-project 2007-2013.

2.2. NATUURBEHOUD EN KLE TOEGANKELIJKHEID NATIONAAL PARK HOGE KEMPEN Trekker: RLKM. Partners: ANB. Doelgroepen: Recreanten, toeristen. Doelstelling: Toegankelijkheid regelen ifv de kwetsbaarheid van de natuur. Omschrijving: Kenbaar maken van de voornaamste toegankelijkheidsregels Verloop actie: Deze themagroep kwam op 21/06 samen om het voorontwerp om te zetten naar een definitief toegankelijkheidsreglement. In de eerste helft van 2013 gaat het openbaar onderzoek van start Nazorg en opvolging: Parkrangers zullen instaan voor het onderhoud en in voorkomend geval voor vervanging van borden Samenwerking en financiering: Toerisme Vlaanderen.

OPRICHTING NATIONAAL PARK FONDS Trekker: RLKM. Partners: Stichting van Openbaar Nut ‘Een Hart voor Limburg’ onder de auspiciën van de Koning Boudewijnstichting. Doelgroepen: Donateurs, voornamelijk in de toeristische sector en bedrijfswereld. Doelstelling: Autonoom financieringsinstrument creëren Omschrijving: Met de Stichting van Openbaar Nut ‘Een Hart voor Limburg’ (onder de auspiciën van de Koning Boudewijnstichting) werd onderhandeld over de oprichting van een subfonds voor natuur. Dit zogenaamde ‘Nationaal Park Fonds’ werd in 2010 geactiveerd en zal een versterking betekenen voor natuurbehoud in de ruime omgeving van het Nationaal Park. Naast een aantal particuliere en bedrijfsgiften, werd een samenwerking met Bebat en Limburg.net opgezet. In een mediacampagne werden de Limburgers uitgedaagd om in december 20 ton


5-26

47

48

afgedankte batterijen in te zamelen. Voor elke kg draagt Bebat € 1 bij aan het Nationaal Park Fonds. Dit leidde tot een druk bijgewoond event op 27/01 waarbij symbolisch de eerste bomen aangekocht met dit geld werden geplant. Ook de studentenkring van de Provinciale Hogeschool Limburg kaderden hun jaarlijks ‘Paaseitjesactie’ in het Nationaal Park Fonds. Verloop actie: Werd in 2010 geactiveerd en betekent een versterking voor natuurbehoud in de ruime omgeving van het Nationaal Park. Nazorg en opvolging: Een beheercomité zal samengesteld worden in overleg met ‘Een Hart voor Limburg’. Samenwerking en financiering: Particuliere donateurs, Koning Bouwdewijnstichting.

(BEGRAZINGS)BEHEER BICHTERWEERD Trekker: Regionaal Landschap Kempen en Maasland vzw Partners: Natuurpunt vzw, Dilsen-Stokkem Doelgroepen: Natuursector Doelstelling: Faciliteren van begrazingsbeheer rond de plas in Bichterweerd. Uitvoering geven aan 1ste luik Charter Maasvallei. Omschrijving: Het gebied Bichterweerd is een ontginningsgebied met nabestemming natuurontwikkeling. De ontgrinding is beëindigd en grote delen van het terrein waren eigendom van de stad Dilsen-Stokkem en zijn in 2011 verkocht aan Natuurpunt. In 2011 werd het begrazingsbeheer gestart maar dit werd door tekort aan voedsel gestaakt. Verloop actie: Het begrazingsbeheer werd niet hervat in 2012. Dit was grotendeels het gevolg van de ingrijpende werken die de nv de Scheepvaart uitvoerde in het noorden van het gebied en op de volledige Maasoever langs het gebied. De zomeroever werd over de volledige lengte van het gebied verwijderd. Zodoende is het contact zowel ecologisch als visueel landschappelijk tussen het gebied Bichterweerd en de Maas hersteld. De verantwoordelijkheid van het beheer is geen zaak meer van het projectbureau Maasvallei maar van Natuurpunt. In 2012 waren er toch enkele problemen met vissers die de afgesproken voorkeurszones voor vissers niet respecteren. De opmaak van het beheerplan met toegangsreglement dringt zich dus op. In die toegankelijkheidsregeling kan men medegebruik voor vissers en jacht nader regelen. Het projectbureau Maasvallei participeert in de beheercommissie . Nazorg en opvolging: Het projectbureau Maasvallei heeft zijn rol hier grotendeels gespeeld en blijft met enige afstand het proces volgen via o.m. de beheercommissie. Waar nodig of op vraag worden de beheerders ondersteund of wordt er tussengekomen in mogelijke conflicten aangaande recreatief medegebruik. Samenwerking en financiering: Organisch overlegorgaan, geen directe financiële implicaties. Inbreng RLKM in vorm van personele capaciteit wordt betaald met middelen van het Strategisch Open Ruimte Project.

BEGRAZINGSBEHEER NEGENOORD (STOKKEM) Trekker: Regionaal Landschap Kempen en Maasland vzw en Limburgs Landschap vzw Partners: Stad Dilsen-Stokkem, nv de Scheepvaart Doelgroepen: Natuursector Doelstelling: Idem verhaal als Bichterweerd. Faciliteren en begeleiden van het proces om te komen tot een goed beheer van het gebied. Omschrijving: Het begrazingsbeheer is nodig om de natuurontwikkeling in het gebied optimaal te laten verlopen. Het natuurbeheer binnen het gebied en de eigendomssituatie moet in één hand komen te liggen teneinde versnippering en verrommeling van een dergelijk omvangrijk natuurontwikkelingsgebied te voorkomen. Het hele gebied valt inzake afwerking en uitrusting nu nog onder de bevoegdheid van het Herstructureringscomité. Het

27-78

79-88

89-94

95-112

113-120





Financieel verslag

werkprogramma 2013

gebied is in 2011 voor het overgrote deel verkocht aan Limburgs Landschap die het gebied ook beheert. Verloop actie: De jaarrondbegrazing met Galloways en Konikpaarden is in uitvoering en verloopt vrij voorspoedig. Niettemin zijn er problemen met wandelaars die de voorgeschreven gedragscodes niet respecteren (loslopende honden, voederen van de grote grazers). Het beheerplan voor de lange termijn (inclusief ontsluitingsplan) is ingediend bij de hogere overheid. RLKM (projectbureau Maasvallei) participeert in het beheercomité dat werd opgericht. Het Herstructureringscomité slaagde er eindelijk in om een ontwerper aan te duiden voor de bouw van een uitkijktoren in het gebied. De ruimere uitrustingswerken (wandelbrug, wandelpad voor rolstoelgebruikers, parking en toegang tot het gebied met huisstijlelementen RivierPark) is in uitvoering gegaan in november 2012. Het Herstructureringscomité is in deze opdrachtgever. Nazorg en opvolging: De afwerking en de uitrusting (inclusief een uitkijktoren) door het herstructureringscomité was gepland in 2012. Als effectief lid van dat comité zal L. Schoenmaekers deze werken van zeer dichtbij mee opvolgen. Samenwerking en financiering: Het projectbureau Maasvallei trok het proces aangaande de overdracht van de eigendom tot 2011 maar dat is nu afgerond. De samenwerking met de gemeente, Limburgs Landschap en het Herstructureringscomité verloopt in een zeer constructieve sfeer. Geen directe financiële implicaties voor RLKM.

Ouzeir (Oude maasarm met landschapswaarde bij oude stadsmuur Stokkem) Trekker: Stad Dilsen-Stokkem. Partners: Arcadis (als studiebureau in opdracht van gemeente), Heemkundekring Stokkem, nv De Scheepvaart, RLKM. Doelgroepen: Inwoners van Stokkem, toeristen, wandelaars. Doelstelling: De Ouzeir als landschappelijke en historisch element herwaarderen en inpassen in de stadswandeling van Stokkem. Omschrijving: De oude waterhoudende Maasarm wordt opgeschoond en ter hoogt van de aangrenzende tuinen deels ontdaan van begroeiing. De inname van openbaar domein wordt ongedaan gemaakt. Er wordt een wandelroute langs, en een brug over de Ouzeir voorzien. Deze wordt deels verhard, en deels als graspad gerealiseerd. Verloop actie: RLKM neemt deel aan de Stuurgroep die het ontwerpproces begeleidt. Ook in de concrete uitwerking van deze gemeentelijk actie wordt de visie en de houding van het Plan van Aanpak ingebracht. Hierbij moet gedacht worden aan schaal van de ingreep in het landschap, toekomstig beheer, materiaalkeuze in relatie tot huisstijl Maasvallei, enz. De concrete uitvoering wordt gecoördineerd door het gemeentebestuur. De gunning is gebeurd in 2012, door problemen met de timing van de aannemer zijn de werken nog niet uitgevoerd. Nazorg en opvolging: RLKM blijft de werken mee opvolgen. Samenwerking en financiering: Goede samenwerking met partners. De stad staat in voor zoektocht naar financiering. RLKM zal met het landschapsteam sommige onderdelen concreet uitvoeren.

PROJECT Landschapsschakels Trekker: Regionaal Landschap Kempen en Maasland. Partners: Particulieren, landbouwers, gemeenten, overheid. Doelgroepen: Plattelandgebruikers, natuur. Doelstelling: Realiseren van natuurverbindingen tussen de Maasvallei en de Hoge Kempen, alsook het verhogen van het draagvlak voor ecologische waarden in het landschap. Het is eveneens de bedoeling om de esthetische en cultuurhistorische waarden van het landschap binnen deze gebieden waar mogelijk te versterken. Omschrijving: Er wordt heel kansgericht gezocht naar mogelijkheden om de natuur- en open ruimte verbindingen te realiseren i.s.m. lokale eigenaars. Hierbij wordt gefocust op 4 geselecteerde verbindingen. Tevens zijn er


5-26

49

50

acties om het draagvlak te verhogen en te communiceren met het grote publiek, deze zijn in de andere hoofdstukken van dit jaarverslag opgenomen. Verloop actie: Uitgevoerde en voorbereidende acties: -- Heppeneert, omgeving Zanderbeek: Uitgraven poel op 6/12/2012. -- Heppeneert: Ingroening landbouwbedrijf (houtkant en gemengde haag) in voorjaar 2012. -- Neeroeteren: Voorbereidende gesprekken voor aanleg twee poelen. -- Ecologische verbinding Bichterweerd: Een eerste Projectgrindwinning wordt voorbereid door het projectgrind winningscomité. Dat project heeft tot doel om natuurontwikkeling met winning van grind te realiseren in Eler weerd. Er is een principieel akkoord om de dienstweg aan te leggen, de verbindingsweg tussen de Elerweerd en de N78 te bufferen met langs beide kanten een 5 à 10 m brede houtkant. Uitvoering gebeurt bij aanleg dienstweg. De eerste contacten i.v.m. soortenkeuze zijn gemaakt. -- Dilsen: ingroening particuliere woning in buitengebied, eerste verkennend gesprek. Uitvoering voorzien voor 2013. -- Uikhoven omgeving kanaal: Aanleg van 2 poelen in december 2012. -- Rekem, Oude Weerd: Opvolging en advisering beheer en verdere inrichting. Nazorg en opvolging: In 2013 worden de geplande acties uitgevoerd en wordt verder gezocht naar kansen. De prospectie voor bijkomende acties op korte termijn wordt verder gezet. Samenwerking en financiering: Zie onderdeel Europees project Habitat. Waar mogelijk wordt samengewerkt met de Landschapsanimator.

UITGEBREID BOS- EN LANDSCHAPSBEHEERPLAN KASTEELPARK VILAIN XIIII Trekker: Gemeente Maasmechelen. Partners: Studiebureaus Land en Grondtmij (opdrachthouder uitwerking), Onroerend Erfgoed, Agentschap voor Natuur en Bos, Stichting Vilain XIIII, Kerkfabriek, Bosgroep Hoge Kempen, eigenaars en RLKM. Doelgroepen: Eigenaars en recreanten. Doelstelling: Het opmaken van een uitgebreid gezamenlijk bosbeheerplan met aanvullend deel landschapsplan voor het beschermd landschap Vilain XIIII, alsook de uitvoering ervan als één van de doelstellingen van het Plan van Aanpak Maasvallei. Omschrijving: Studiebureau’s Esher en Land inventariseren en analyseren de historische, huidige en toekomstige situatie van de omgeving Vilain XIIII. Aan de hand hiervan kan een visie voor het beschermd landschap en beheer van de bossen geformuleerd worden in het bos- en landschapsbeheerplan. Het RLKM zetelt in de Stuurgroep als vertegenwoordiging van de Commissie Levend Leut. Verloop actie: De gemeente trekt het proces op aangeven van de Commissie Levend Leut. De opdrachthouder is niet langer Land en Esher. Het betreft nu een samenwerking tussen Land en Grontmij. Het proces lag mede door veranderingen bij de opdrachthouder, geruime tijd stil. Uiteindelijk kwam er beweging in de zaak in september 2011. Het beheerplan is in de eindfase van opmaak, de opmerkingen die door Onroerend Erfgoed en de pachter werden geformuleerd worden nog verwerkt. Naar verwachting zal in de loop van 2013 het uitgebreid bos- en landschapsbeheerplan worden afgerond en kan voor de nodige onderhoudswerken gerekend worden op subsidies van Onroerend Erfgoed. Nazorg en opvolging: Het RLKM volgt het proces op en koppelt terug met de Commissie Levend Leut. Samenwerking en financiering: Geen directe financiële implicaties.

BEHEERDERSOVERLEG LUYSEN-MARIAHOF-GROOTBROEK-STRAMPROOIERBROEK IN KEMPEN~BROEK Trekker: RLKM. Partners: Limburgs Landschap, Natuurpunt en ANB. Doelgroepen: 3 terreinbeherende organisaties. Doelstelling: Afstemming beheer en toegankelijkheid van de gebieden. Omschrijving: De 3 organisaties beheren een groot aaneengesloten gebied met voornamelijk bossen en vijvers. Doel van het overleg is om op een structurele manier de beheerdoelstellingen en –maatregelen op elkaar af te stemmen en een gemeenschappelijke visie voor de openstelling van het gebied uit te werken. Door in kleine groep te vergaderen, kan kort op de bal worden gespeeld en kunnen snel beslissingen worden genomen en uitgevoerd. Verloop actie: In 2012 werd 4 keer vergaderd, werd voornamelijk gewerkt aan een nota over de toegankelijkheid van de gebieden van de beheerders voor ruiters en aan het aaneensluiten van begraasde percelen van Limburgs Landschap in België en Ark Natuurontwikkeling in Nederland via eigendommen van ANB. Op vraag van de gemeente Kinrooi werd een gezamenlijk gedragen plan met de krijtlijnen / randvoorwaarden voor de toeganke-

27-78

79-88

89-94

95-112

113-120





Financieel verslag

werkprogramma 2013

lijkheid / ontsluiting van bos- en natuurgebieden op het grondgebied van de gemeente Kinrooi geschreven. In dit plan zijn rustzones, bestaande recreatieve routes en toekomstige corridors /zoekzones voor nieuwe recreatieve routes opgenomen, aangevuld met een argumentatie voor deze keuzes. Nazorg en opvolging: Niet van toepassing Samenwerking en financiering: De 4 partijen zullen blijven samenwerken rond de gemeenschappelijke visievorming.

AMFIBIEËNTUNNELS GENK Trekker: RLKM. Partners: AWV. Doelgroepen: Amfibieën Doelstelling: Amfibieënknelpunt oplossen door het aanleggen van 4 amfibieëntunnels met geleidingswanden Omschrijving: aanleggen. Verloop actie: Actie is stopgezet omdat de financiële constructie, zoals nodig is voor het project SOLABIO, niet mogelijk was voor AWV. Nazorg en opvolging: AWV heeft deze paddentunnels aangelegd in 2012. Samenwerking en financiering: AWV.

LANDSCHAPSBUFFER UITBREIDING INDUSTRIETERREIN KANAAL-NOORD TE BREE Trekker: RLKM. Partners: Stad Bree, Autonoom Gemeentebedrijf Bree (AGB), Limburg.Net, Vereniging voor Bos in Vlaanderen (VBV) Doelgroepen: Industriëlen. Doelstelling: Biodiversiteit op industrieterreinen. Omschrijving: Aanleg van landschapsbuffer van 6 ha met autochtoon streekeigen plantgoed rondom de uitbreiding van industrieterrein Kanaal-Noord te Bree. In het kader van SOLABIO wordt er dit plantseizoen 3,5 ha bufferbos aangelegd. De overige 2,5 ha wordt in een volgend plantseizoen aangelegd door VBV. Limburg.Net koopt de buffer aan van de stad Bree, als CO2-bufferbos. Verloop actie: In januari-februari 2012 is er een bufferbos van 3,5 ha aangeplant rondom de uitbreiding van het industrieterrein Kanaal-Noord te Bree. Er is gekozen voor streekeigen autochtone planten zoals spork, lijsterbes, gelderse roos, hazelaar, berk, meidoorn,… Deze actie was een samenwerking tussen RLKM, stad Bree, het AGB (autonoom gemeentebedrijf Bree), VBV, Limburg.Net. Nazorg en opvolging: Aanplant 3,5 ha met planten van hier van half januari tot half februari 2012 door De Winning. Verdere aanplant van de volgende 2,5 ha gebeurt door Limburg.Net en VBV. Samenwerking en financiering: SOLABIO en Limburg.Net


5-26

51

52

2.3. LANDSCHAPSZORG EN STREEKEIGEN KARAKTER LANDSCHAPSZORG DOOR DE PARKRANGERS Trekker: RLKM. Partners: Provincie Limburg, Limburg Sterk Merk, Sociaal Economiebedrijf ‘De Winning-Groenwerk’, gemeenten Doelgroepen: Arbeiders van een sociaal economiebedrijf, alle gebruikers van het buitengebied Doelstelling: Continue zorg voor beeldkwaliteit in het landschap Omschrijving: Het lopende project ‘Parkrangers’ bestaat uit 2 ploegen. Zo kunnen 10 doelgroeparbeiders en 2 monitoren van het Sociaal Economiebedrijf De Winning-Groenwerk ingezet worden voor de beeldkwaliteit van het Nationaal Park en haar ruime omgeving. Dit project wordt gefinancierd door Limburg Sterk Merk (LSM) en werd in 2009 uitgebreid naar het grondgebied van het hele Regionaal Landschap Kempen en Maasland. Samen presteerden deze arbeiders in 2012 maar liefst 1728 mandagen. Acties hebben betrekking op de beeldkwaliteit van de omgeving: i.c. zuiver maken van parkeervoorzieningen aan de poorten, onderhoud zitbanken, infoborden, nazicht en onderhoud wandelen ruitersignalisatie, verwijderen van zichtbelemmerende begroeiing, bestrijden van Amerikaanse vogelkers en Amerikaanse eik langs wandelen ruiterpaden, opruimen van sluikstorten en zwerfvuil, opruimen van overtollige afsluitingen, infrastructuur, …. Deze Parkrangers verwijderden 165.650 liter afval uit het Nationaal Park Hoge Kempen en haar omgeving: 85 % daarvan via de vuilbakken die in het kader van het project zijn geplaatst, het overige als zwerfvuil. In het kader van het project ‘Parkrangers’ wordt ook een beeldkwaliteitplan en een klachtenregistratiesysteem ontwikkeld. Beiden hebben tot doel structurele en beeldbepalende tekortkomingen in kaart te brengen en remedies voorop te stellen om de beeldkwaliteit in het Nationaal Park Hoge Kempen te behouden/verbeteren. In totaal werden in 2011 meer dan 200 acties opgenomen in dit beeldkwaliteitsplan. Hiervan werd in 2012 ca. 70% uitgevoerd. Het gaat dan vooral over het verwijderen van onnatuurlijke elementen (bv: beton, draadafsluiting, … ) zonder functie. De overige acties vragen meer overleg en voorbereiding en kunnen slechts op lange termijn worden opgelost. Verloop actie: Zie hierboven Nazorg en opvolging: Het project voorziet in een halftijds begeleider (i.c. Jeroen Gilissen) Samenwerking en financiering: Sinds 01/07 gefinancierd door Limburg Sterk Merk en gedurende de eerste jaarhelft overbrugt met extra financiële bijdragen van de betrokken gemeenten.

ERFGOED NATIONAAL PARK HOGE KEMPEN Trekker: RLKM Partners: De bevoegde Minister en het Agentschap Onroerend Erfgoed van de Vlaamse Overheid, de stad Genk, gemeente Maasmechelen, provincie Limburg en 7 andere betrokken gemeenten. Doelgroepen: Alle actoren betrokken in de cultuur-natuur en erfgoedsector. Doelstelling: nagaan of het cultuurlandschap van de Hoge Kempen in combinatie met het typische landschap van een voormalige mijnregio (tuinwijken, mijnsteenbergen,..) aangemeld kan worden als UNESCO-werelderfgoed. Omschrijving: Op 23/03 werd te midden van het Panorama der Kempen (Zutendaal) een intentieverklaring ondertekend door (of namens) de 9 betrokken burgemeesters, de provinciaal gedeputeerden voor Leefmilieu en Cultuur en een vertegenwoordiger van de minister voor Onroerend Erfgoed. Voor de begeleiding van de op-

27-78

79-88

89-94

95-112

113-120





Financieel verslag

werkprogramma 2013

dracht werd het Comité (stuurgroep) geïnstalleerd op 21/06. Het Team van het nominatietraject bestaat uit alle mogelijke betrokken bij het thema. Dit is geen werkgroep maar een netwerk van mensen die in hun job of als vrijwilliger actief bezig zijn met het cultuurlandschap van de Hoge Kempen. Zij worden ad hoc gecontacteerd indien nodig, en worden op de hoogte gehouden van het nominatietraject door een elektronische nieuwsbrief (1e editie d.d. november). Voor alle betrokkenen (zowel Team als Comité) werd een verzamelmap ontworpen die door de jaren heen gebruikt kan worden om zelf alle documentatie en notities m.b.t. het nominatietraject in bij te houden. Samen met deze map werd een infobundel aangeboden. Deze “Handleiding 2012” biedt een bondig overzicht van het wat en hoe van het nominatietraject, gebaseerd op de stand van zaken begin 2012. Bedoeling is om minstens jaarlijks een aanvulling te verspreiden bij iedereen, zodat de informatie steeds up-to-date gehouden wordt. De partners die in 2011 nog niet persoonlijk ingelicht waren over het traject, kregen in 2012 een toelichting over het traject. Voor de gemeente waren dat in deze fase de diensten cultuur, toerisme, ruimtelijke ordening en milieu (soms ook communicatie). De online erfgoeddatabank uit 2010 werd in 2012 volledig geüpdatet. De databank is geïntegreerd in een grotere website, waarin alle stappen van het nominatietraject te volgen zijn en waar alle schriftelijke neerslag van het traject tot nu toe (eindrapporten, onderzoeksresultaten, logo, e.d.) te downloaden is. De URL bleef dezelfde (www.erfgoedhogekempen.be) en is een herkenbaar onderdeel van de website van het Regionaal Landschap Kempen en Maasland vzw. De eerste afbakening die in 2011 werd gemaakt van het potentiële Werelderfgoedgebied was gebaseerd op de intrinsieke erfgoedwaarden van de Hoge Kempen. Deze werd in 2012 nagekeken met alle betrokken gemeenten en hun diensten ‘ruimtelijke ordening’. Verdere input van hen werd verwerkt, de grenzen werden aangepast waar nodig en een min of meer definitieve afbakening zal begin 2013 worden voorgelegd aan de colleges van burgemeester en schepenen. Nazorg en opvolging: Stuurgroep Erfgoed 21/6. Samenwerking en financiering: De studieopdracht (2011) i.k.v. de voorbereiding van het Werelderfgoednominatiedossier van de Hoge Kempen, werd bestendigd door het Agentschap Onroerend Erfgoed met een projectsubsidie t.e.m. 2014. Parallel hieraan dragen de betrokken gemeenten (As, Dilsen-Stokkem, Genk, Lanaken, Maaseik, Maasmechelen, Meeuwen-Gruitrode, Opglabbeek en Zutendaal) en de provincie Limburg ook bij.

HALFVERSTEENDE BOMEN ALS MONUMENT VOOR NATUURPUNT KINROOI Trekker: Regionaal Landschap Kempen en Maasland. Partners: Natuurpunt vzw. Doelgroepen: Recreanten en bezoekers, Natuurpunt vzw. Doelstelling: Installeren van een aantal half-versteende bomen als monument. Omschrijving: Acht halfversteende bomen werden uit de grindwinningsplas in Kessenich opgehaald. Op vraag van Natuurpunt Kinrooi worden deze als monument neergelegd. Er zal tevens een informatiebord en zitbank geplaatst worden. Verloop actie: Zoals in 2011 aangekondigd is dit project uitgevoerd eind 2012 in opdracht van het Herstructureringscomité. De laatste afwerking, m.n. het aanbrengen van een infobord zal gebeuren in januari 2013. Nazorg en opvolging: Het RLKM levert het ontwerp voor het infobord aan dat in opdracht van het Herstructureringscomité zal geplaatst worden. Samenwerking en financiering: Plaatsing van het boommonument en bijbehoren worden gefinancierd door het Herstructureringscomité.

Kwaliteit voor Kessenich Trekker: Regionaal Landschap Kempen en Maasland. Partners: Gemeente Kinrooi en lokaal weefsel. Doelgroepen: Lokale bevolking. Doelstelling: Verhogen van de omgevingskwaliteit en verhogen van het draagvlak voor landschapszorg. Omschrijving: In de overleggroep worden knelpunten van een beeldanalyse besproken en waar mogelijk zo adequaat mogelijk opgelost. Verloop actie: De werkgroep Kwaliteit voor Kessenich kwam in 2012 niet samen. Er hebben wel verschillende gesprekken met het gemeentebestuur en het studiebureau Team Vandermeer plaatsgevonden over de ontwikkeling van de Motte en Gaard op 8/5 en 24/5. Hieruit resulteerde een eerste visie over de afgebakende zone die in 2013 verder ingevuld zal worden. Nazorg en opvolging: Het proces van de inrichting van de Motte wordt verder opgevolgd door het projectbureau Maasvallei. Afhankelijk van de keuzes van het gemeentebestuur en voorziene budgetten worden de lopende acties verder gezet. De werkgroep zal te gepasten tijde samen geroepen worden.


5-26

53

54

Samenwerking en financiering: In dit project is er nauwe samenwerking met het lokale weefsel en de landschapsanimator van RLKM die zorgt voor de uitvoering van afgesproken acties. Werken pastorietuin en geveltuintjes zijn ten dele gefinancierd door het budget Landschapsteam (via Onroerend Erfgoed).

COMMISSIE LEVEND LEUT Trekker: RLKM. Partners: Gemeente Maasmechelen, Ruimte en Erfgoed, Agentschap voor Natuur en Bos, Natuurpunt, Limburgs Landschap en vertegenwoordigers van het lokale weefsel. Doelgroepen: Lokale bevolking en bezoekers. Doelstelling: De werkgroep beoogt het versterken van de landschappelijke kwaliteiten van Leut en Meeswijk en het verhogen van het draagvlak voor de landschappelijke kwaliteiten van dit charmante Maasdorp. Omschrijving: De commissie volgt de verschillende deeldossiers op en geeft mogelijkheid tot afstemming tussen de verschillende partners en betrokkenen. De rol van het RLKM is het coördineren van de werkgroep en de hier uit voortvloeiende acties. Deeldossiers zijn het kerkhof, de dorpspomp, het dorpsplein, het maaisel langs de berceau en de smidse. Verloop actie: De Commissie Levend Leut kwam samen op 4 april en 11 december 2012. Daarnaast werd er frequent bilateraal overlegd met het gemeentebestuur over de deeldossiers, met name over de realisatie van de herinrichting van het dorpsplein. In december verscheen tevens een Nieuwsbrief Levend Leut om te communiceren over de verwezenlijkingen sinds de start van de commissie. Nazorg en opvolging: De Commissie blijft de lopende dossiers opvolgen. In 2013 zal de verdere ontwikkeling van het dorpsplein en het onderhoud van de boomgaard het meeste aandacht vragen. Samenwerking en financiering: Er wordt nauw samengewerkt met de genoemde partners en wanneer nodig wordt extra overlegd met de gemeente. Er wordt per deeldossier gezocht naar financiële subsidiekanalen.

27-78

79-88

89-94

95-112

113-120





Financieel verslag

werkprogramma 2013

Dorpsplein Leut Trekker: RLKM en gemeente Maasmechelen. Partners: Gemeente Maasmechelen, leden van de Commissie Levend Leut en Anteagroup. Doelgroepen: Lokale bevolking, bezoekers en recreanten. Doelstelling: Opwaardering van het dorpsplein van Leut door herinrichting (voornamelijk aanpak verharding). Omschrijving: Het dorpsplein van Leut straalt nog charme uit maar mist een goede afwerking en materialisatie. Een herinrichting waarbij de verkeerscirculatie en overdaad aan asfalt- en kiezelverharding wordt aangepakt zou een grote meerwaarde betekenen. De gemeente heeft zich geëngageerd om het dorpsplein opnieuw aan te leggen. Er wordt ook maximaal gezocht naar een synergie met de Corporate Identity Maasvallei gezien Leut is geselecteerd als één van de vijf toegangsdorpen voor het RivierPark Maasvallei. Het dorpsplein fungeert tevens als startplaats voor het wandelgebied Leut & Meeswijk. Verloop actie: Het projectbureau Maasvallei formuleerde een aantal ideeën en krachtlijnen voor de herinrichting van het plein. Zowel de gemeentelijke dienst Ruimtelijke Ordening als het betrokken studiebureau onderschreven deze voorstellen. Het proces werd van nabij opgevolgd. De eerste fase van de herinrichting van het dorpsplein werd vergund en aanbesteed. De concrete uitvoering is gestart op 5 maart 2012. Het projectbureau nam deel aan de werfvergaderingen. In overleg met de uitvoerder van het plein werden afspraken gemaakt voor het plaatsen van het straatmeubilair in de nieuwe huisstijl van de Maasvallei. Tussentijdse beslissingen werden gezamenlijk tijdens de werfvergadering voorgelegd, besproken en goedgekeurd. Op 2 juli 2012 werd het nieuwe plein ingehuldigd samen met de 29 andere locaties binnen het RivierPark Maasvallei die een nieuwe huisstijl hebben gekregen. Nazorg en opvolging: De eerste fase is afgerond, de uitvoering van de tweede fase is afhankelijk van het vinden van financiering en zal nauw opgevolgd worden door het projectbureau Maasvallei. Samenwerking en financiering: Een deel van de uitvoering van de werken werden gefinancierd door zowel LSM, Leader Kempen en Maasland alsook door het Interreg-project ‘Grenzeloos wandelen’. Al deze projectfinancieringen moeten samen komen in de uitvoering van de Corporate Identity Maasvallei. De coördinatie voor de afstemming van al deze projecten met hun eigen administratieve en financiële vereisten is in handen van het projectteam Maasvallei binnen RLKM.

Kerkhof Leut Trekker: RLKM. Partners: Gemeente Maasmechelen, Regionaal Landschap Kempen en Maasland. Doelgroepen: Recreanten, bewoners. Doelstelling: Een aangepaste inrichting van het kerkhof. Omschrijving: Het oude kerkhof is een beschermd monument dat in 2008 gerestaureerd werd. Het landschapsteam verwijderde de rode keizels, bracht nieuwe grond aan en er werd traaggroeiend gras ingezaaid. Van bij de aanvang was er de wens om met stinzenplanten te werken. In 2012 werden een 1000-tal sneeuwklokjes aangekocht door de gemeente en geplant op het oude kerkhof. Verloop actie: Aankoop sneeuwklokjes + aanplanting door Parkrangers. Nazorg en opvolging: Door gemeente. Samenwerking en financiering: Parkrangers worden betaald met LSM-middelen.

Kapel Mazenhoven Trekker: Kerkfabriek Maasmechelen. Partners: Kerkfabriek, gemeente Maasmechelen, Regionaal Landschap Kempen en Maasland. Doelgroepen: Recreanten, bewoners. Doelstelling: Een aangepaste omgeving voor de kapel. Omschrijving: De kerkfabriek contacteerde de landschapsanimator om de omgeving van de kapel te herbekijken. Een plan werd uitgewerkt in 2010. Door familiale omstandigheden bij de trekker van de kerkfabriek heeft deze actie stil gelegen in 2011. De huidige omgeving is verrommeld en straalt weinig karakter uit. De kapel ligt nochtans op een druk bezochte fietsroute. De uitvoering van deze omgevingswerken kan echter enkel indien ook een akkoord met de scheepvaart en de gemeente bereikt wordt. (een deel van de gronden is van de kerkfabriek, de rest op gronden van De Scheepvaart en gemeente). Verloop actie: In 2013 wordt dit dossier terug in een stroomversnelling geplaatst. Nazorg en opvolging: Door de kerkfabriek en de gemeente Maasmechelen. Samenwerking en financiering: Via project landschapsteams.


5-26

55

56

Uitgebreid bos- en landschapsbeheerplan kasteelpark Vilain XIIII Trekker: Gemeente Maasmechelen. Partners: Studiebureaus Land en Esher (opdrachthouder uitwerking), Onroerend Erfgoed, Agentschap voor Natuur en Bos, Stichting Vilain XIIII, Kerkfabriek, Bosgroep Hoge Kempen, eigenaars en RLKM. Doelgroepen: Eigenaars en recreanten. Doelstelling: Het opmaken van een uitgebreid gezamenlijk bosbeheerplan met aanvullend deel landschapsplan voor het beschermd landschap Vilain XIIII, alsook de uitvoering ervan als één van de doelstellingen van het Plan van Aanpak Maasvallei. Omschrijving: Studiebureaus Esher en Land inventariseren en analyseren de historische, huidige en toekomstige situatie van de omgeving Vilain XIII. Aan de hand hiervan kan een visie voor het beschermd landschap en beheer van de bossen geformuleerd worden in het bos- en landschapsbeheerplan. Het RLKM zetelt in de Stuurgroep als vertegenwoordiging van de Commissie Levend Leut. Verloop actie: De gemeente trekt het proces op aangeven van de Commissie Levend Leut. De opdrachthouder is niet langer Land en Esher. Het betreft nu een samenwerking tussen Land en Grontmij. Het proces lag mede door veranderingen bij de opdrachthouder geruime tijd stil. Nazorg en opvolging: Het RLKM volgt het proces op en koppelt terug met de Commissie Levend Leut. Aangezien we hier niet meer kunnen werken met het landschapsteam, worden oplossingen zoals beheerovereenkomsten (via de bedrijfsplanner van de VLM) e.d. gebruikt.

BEELDKWALITEITSPLAN OPHOVEN & INTEGRATIE ZEILMONUMENT Trekker: RLKM. Partners: Gemeente Kinrooi, Zeilvereniging Noord Limburg Maas. Doelgroepen: Toeristen, bezoekers, waterrecreanten. Doelstelling: Verbetering van de omgevingskwaliteit in het toeristisch-recreatief gebied in de omgeving van De Spaenjerd in Ophoven (Kinrooi). Omschrijving: RLKM speelt al langer met het idee om een aanzet te geven om het recreatief gebied in Ophoven mooier en beleefbaarder te maken. De vraag van de Zeilvereniging Noord Limburg om hier een zeilmonument te plaatsen lijkt een geschikte aanzet om de visuele kwaliteit van deze omgeving te verbeteren. Verloop actie: De gemeente Kinrooi vroeg RLKM om input bij de inplanting van een zeilmonument dat in opdracht van de Zeilvereniging Noord Limburg Maas wordt gemaakt. Er volgde een terreinbezoek met de gemeente en de zeilvereniging op 18/4/2012 waar een consensus over de locatie van het monument werd bekomen. Er werd tevens overeengekomen dat RLKM een nota mag opstellen met actiepunten voor de verbetering van de landschappelijke kwaliteit van het toeristisch gebied. Deze ‘nota beeldkwaliteit’ werd in mei overgemaakt aan het gemeentebestuur van Kinrooi. Tot op heden is hier nog geen respons op gekomen. Nazorg en opvolging: Als er toestemming gekregen wordt van de gemeente en financiële middelen worden gevonden, kunnen een aantal acties uit de nota beeldkwaliteit uitgevoerd worden. Samenwerking en financiering: Samenwerking met het gemeentebestuur, voorlopig geen zicht op financiële implicaties.

LANDSCHAPSZORG BIJ GEMEENTEN EN VZW’S Trekker: RLKM. Partners: Afhankelijk van actie, Onroerend Erfgoed. Doelgroep: Bestuur, recreanten in het buitengebied. Doelstelling: Stimuleren en werken aan een mooier landschap en versterken van de streekidentiteit. Omschrijving: Het landschapsteam wordt ingezet in anker- en relictzones. Met de landschapsteams worden landschapsverrijkende projecten uitgevoerd gaande van achterstallig onderhoud tot aanleg van kleine landschapselementen. In 2012 werden 2 acties ondernomen bij gemeenten/vzws, nl. bij de vijvers van Isis in Peer werden betonnen constructies verwijderd en de scherpe oeverrand werd omgevormd tot een natuurlijke glooiing. Bij de archeologische site De Rieten in Meeuwen-Gruitrode werd een houten wegwijzer geplaatst. Nazorg en opvolging: Inboet van beplanting aan zelfde voorwaarden, onderhoud door gemeenten of vzw’s Samenwerking en financiering: Voor landschapszorg krijgen gemeenten aangesloten bij RLKM tot maximum 70 % gesubsidieerd door Onroerend Erfgoed.

TOTAAL

mandagen

afsluiting

fruitbomen

bomen

houtkant lm

relict

hagen lm

atlas

Meeuwen

achterstallig onderhoud

gemeente

De Rieten

2000 500

342 10

2000 500

352

LANDSCHAPSZORG BIJ PARTICULIEREN Trekker: RLKM. Partners: Eigenaars van het buitengebied, Onroerend Erfgoed. Doelgroep: Bestuur, eigenaars en recreanten in het buitengebied. Doelstelling: Stimuleren en werken aan een mooier landschap en versterken van de streekidentiteit Omschrijving: Het landschapsteam wordt bij voorkeur ingezet in anker- en relictzones of rond klein historisch erfgoed. Met de landschapsteams worden landschapsverrijkende projecten uitgevoerd gaande van achterstallig onderhoud tot aanleg van kleine landschapselementen. In 2012 werd samengewerkt met 14 eigenaars. De acties bestaan voornamelijk uit het aanplanten van KLE’S in ons landschap: 1685 lm haag, 2386 m² houtkant, 81 bomen en 90 fruitbomen werden in 2012 aangeplant. Daarnaast werden oude bomen deskundig gesnoeid, houtkanten in hakhout gezet en werd er een poel gegraven. Voor het aanplanten van de fruitbomen is er een samenwerking met de Nationale Boomgaardenstichting, voor alle overige landschapswerken werken we samen met het sociaal economiebedrijf De Winning. Specifieke werken zoals graafwerken en boomsnoeien worden uitbesteed aan specialisten ter zake. Nazorg en opvolging: Inboet op vraag van eigenaars aan zelfde subsidievoorwaarden, onderhoud door desbetreffende eigenaars. Samenwerking en financiering: Voor landschapszorg krijgen eigenaars tot maximum 70 % subsidie via het Onroerend Erfgoed, de rest wordt door hen betaald.


relict

werkprogramma 2013

Peer

113-120

Financieel verslag

Vijvers Isis

95-112


divers

89-94


Zutendaal

79-88


PDPO Zutendaal

27-78


Naam klant

5-26

57

58

mandagen

constructies lm

fruitbomen

bomen

houtkant m²

hagen lm

achterstallig onderhoud

atlas

Naam klant

gemeente

Gielen

Maaseik

142

115

Snijkers

Dilsen-Stokkem

88

109

Genk behaagd

Genk

178

118

Smeets

Peer

Verryssen

Meeuwen

95

Tielen

Meeuwen

80

Bijnens Els

Zutendaal

Vanoppen

Meeuwen

250

Vaes-Budé

Maaseik

Thys

800 21

1

17

4

2

23

441

10

46

235

305

2

101

Dilsen-Stokkem

363

515

29

82

Hendrickx

As

67

100

15

10

Daniëls

As

190

21

6

John Ariën

Zutendaal

BS

Stassen

Dilsen-Stokkem

3

Wessels

Maasmechelen

80

225

7

20

13

1

79-88

89-94

95-112





Financieel verslag

werkprogramma 2013


59 27-78

1 - 12 121-127 5-26

60

Schroyen

Maaseik

Roemans

Maasmechelen

Arnauts

Kinrooi

TOTAAL

75

325

3

BS 622

2.4. RECREATIEF MEDEGEBRUIK, NATUUR RECREATIE EN NATUURGERICHT TOERISME WANDELEN IN HET NATIONAAL PARK HOGE KEMPEN Trekker: RLKM. Partners: Gemeenten. Doelgroepen: Wandelaars. Doelstelling: Optimaal behoud van kwaliteit. Omschrijving: De werkzaamheden rond het wandelwegennetwerk van het Nationaal Park en een lange afstandswandeling werden in 2006 afgerond. Niettemin werden in 2012 een aantal verbeteringen aangebracht en knelpunten opgelost. Sinds 2007 zorgt een monitoringsysteem voor de registratie van het aantal wandelaars. In 2012 werden in het Nationaal Park Hoge Kempen 191.659 wandelaars geregistreerd, wat het aantal sinds de start van de metingen (in 2007) cumulatief op 1.102.732 wandelaars brengt. De kaap van 1 miljoen wandelaars sinds de start van de metingen (2007) is daarmee bereikt. De aanzet om het wandelaanbod in de noordelijke gordel van de Hoge Kempen te vernieuwen, werd eind 2008 gegeven. In 2009 werd een vernieuwd wandelaanbod uitgewerkt voor de Duinengordel (als onderdeel van het wandelaanbod Hoge Kempen). Dit gebeurde in samenspraak met het Agentschap voor Natuur en Bos, gemeente Opglabbeek, Bree, Maaseik en Meeuwen-Gruitrode. De realisatie is een onderdeel van het Interreg-project ‘Grenzeloos Wandelen’ In 2011 werd de uitvoering op het terrein afgerond. Niettemin werden in 2012 de laatste projectacties in het kader van ‘Grenzeloos Wandelen’ afgewerkt. Het Project ‘Grenzeloos Wandelen’ werd afgesloten op 13 november 2012 via een slotevent dat geheel in het teken stond van kennisuitwisseling op vlak van wandelrecreatie en -monitoring. In 2009 werd door Toerisme Vlaanderen het subsidiedossier “ Wandelportalen” goedgekeurd. Een publiek-private samenwerking werd opgezet met 3 geselecteerde vakantieverblijven, tevens startplaatsen van wandelingen in de Hoge Kempen. De bedoeling is om een kwaliteitsverbetering van de onthaalinfrastructuur voor de wandelaars te voorzien. In 2010 werd het deelproject Kikmolen gerealiseerd. In 2012 werd het deelproject Wilhelm Tell afgerond. Voor de deelopdracht Zavelbos werden alle nodige voorbereidingen getroffen in de periode 20112012. Uitvoering zal doorgaan in de eerste helft van 2013. In samenspraak met de Provincie Limburg en de gemeenten werden in 2011 een aantal afspraken gemaakt rond het project “10.000 stappen”. Doel van dit project was het stimuleren van wandelen in het kader van de gezondheid. In 2012 werden nog een aantal acties vanuit de gemeenten ondersteund met expertise. In 2011 werd een projectsubsidie toegekend door het Departement Welzijn, Gezondheid & Gezin voor de studieopdracht (aanmaak plan, bestek, ..) van het project ”Zandloperpad”. Het Zandloperpad wordt een 2 km volledig verharde wandeling die toegankelijk is voor iedereen, ook voor mensen met een (fysieke) beperking. Alle landschappelijke elementen die eigen zijn aan het Nationaal Park Hoge Kempen (heide, duin, ven, .. ) zijn te ontdekken als een ‘biotopentuin’. Daarnaast zijn ook een aantal fysieke uitdagingen voorzien voor mensen met een beperking. Een vlonderpad en een vogelkijkwand vervolledigen de natuurbeleving. Het Zandloperpad wordt ingebed in het bestaande wandelroutenetwerk van de Mechelse Heide. In 2012 werd een intens overlegproces gevoerd met de partners van het project: Sibelco nv, NWGK vakantiehuis Fabiola, Nationaal Park in Beweging

27-78

79-88

89-94

95-112

113-120





Financieel verslag

werkprogramma 2013


5-26

(Bloso & Rotary Genk-Staelen) en de gemeente Maasmechelen voor het uitwerken van dit project. Toerisme Vlaanderen kende in 2012 het TRP subsidiedossier ‘Zandloperpad’ alvast goed. De Studieopdracht (aanmaak plan, bestek, .. ) werd in 2012 uitgevoerd, alsook de nodige vergunningen werden toen aangevraagd. Uitvoering is voorzien voor 2013. In overleg met het Agentschap Natuur en Bos, VLM, Limburgs Landschap vzw, Stad Dilsen-Stokkem en Stad Maaseik werden in 2012 inhoudelijke en financiële afspraken gemaakt rond het vernieuwen van het wandelroutenetwerk ‘Bergerven’. Een eerste route-voorstel werd voor consultatie van alle betrokken opgemaakt. In 2013 wordt dit project verder uitgewerkt en uitgevoerd. Verloop actie: Zie hoger Nazorg en opvolging: Projectbureau Samenwerking en financiering: Europa, Lisom, LSM, gemeenten, Toerisme Limburg

FIETSEN IN HET NATIONAAL PARK HOGE KEMPEN Trekker: RLKM. Partners: Toerisme Limburg, gemeenten. Doelgroepen: Fietsers. Doelstelling: Behoud van kwalitatief aanbod. Omschrijving: In 2011 werd een fietsbrug over de N763 ter hoogte van de toegangspoort aan de Mechelse Heide aangelegd. Dit in het kader van veilige oversteekplaatsen voor fietsers en wandelaars. Om de fietsbrug optimaal te laten functioneren werd in 2012 de signalisatie van het fietsroute- en wandelroutenetwerk aangepast aan de nieuwe situatie. Verloop actie: Uitgevoerd. Nazorg en opvolging: Projectbureau en Parkrangers Samenwerking en financiering: Lisom

PAARDRIJDEN IN HET NATIONAAL PARK HOGE KEMPEN Trekker: RLKM Partners: gemeenten, Toerisme Limburg, Toerisme Vlaanderen, ANB, de ruitersector en lokale natuurverenigingen Doelgroepen: Ruiters en menners. Doelstelling: Behoud van kwalitatief aanbod. Omschrijving: Een intens overlegproces met alle gemeenten, Toerisme Limburg, Toerisme Vlaanderen, Agentschap voor Natuur en Bos, de ruitersector en lokale natuurverenigingen leidde in 2008 tot de realisatie van een 150 km lang ruiteren menroutenetwerk in de Hoge Kempen. Niettemin werden in 2012 een aantal verbeteringen aangebracht en knelpunten opgelost. In overleg met Toerisme Limburg werd het ruiteren menroute-netwerk Hoge Kempen met het aansluitende netwerk Limburgse Kempen uitgegeven op een gezamenlijke kaart. Op 1 februari 2011 werd een monitoringsysteem voor de registratie van het aantal ruiters geïnstalleerd, verspreid over het ruiteren menroutenetwerk. In 2012 werden 30.008 ruiters en menners geteld, waarvan 70% ruiters en 30% menners. In totaal brengt dit het aantal, sinds de start van de metingen (februari 2011), cumulatief op 43.391 ruiters en menners. Verloop actie: Uitgevoerd Nazorg en opvolging: Projectbureau Nationaal Park Hoge Kempen. Samenwerking en financiering: Lisom en Toerisme Vlaanderen.

CORPORATE IDENTITY MAASVALLEI, een eigen huisstijl voor de Maasvallei Trekker: Regionaal Landschap Kempen en Maasland i.s.m. Toerisme Limburg Partners: Vijf Maaslandse gemeentebesturen Doelgroepen: Toeristen en bezoekers Maasvallei Doelstelling: De Maasvallei en het RivierPark Maasvallei een gezicht geven. Bezoekers via een herkenbare huisstijl de weg wijzen naar het Rivierpark en het snoer van Maaslandse dorpen. Omschrijving: Het onderdeel ‘routing’ omvat de geleiding van bezoekers naar de toegangsdorpen door een aantal strategisch geplaatste bakens. In de toegangsdorpen en aan de rand van het Rivierbed worden op

61

62

een twintigtal zicht- en betredingspunten inrichtingselementen geplaatst in de nieuwe huisstijl. Deze bakens werden op 24 april 2011definitief opgeleverd. Tevens wordt voor de communicatie een nieuw logo en grafische huisstijl ontwikkeld. Verloop actie: Een ontwerp van de inrichtingelementen en nieuw logo werd voorgelegd aan de stuurgroep op 24/11/2009 en aanvaard. Een gedetailleerde planning voor de implementatie van de inrichtingselementen en financiering werd in 2010 afgerond. In 2011 werden de eerste Maasbakens geplaatst, deze werden nog aangevuld door twee bakens langs de N78 in Rekem in maart 2012. In juli 2011 werd een aanbestedingsdossier voor het leveren en plaatsen van straatmeubilair voor het project Maasvallei uitgeschreven. Vanaf november werden de verschillende elementen zoals banken en infoborden geproduceerd en op 29 locaties in de Maasvallei geplaatst. De plaatsing gebeurde in twee fasen: eerst werden de funderingen van de banken en infoborden aangebracht. Vanaf januari 2012 volgde de tweede fase waar de bovenbouw, de banken en infoborden werden gemonteerd op de funderingen. De oplevering van het leveren en plaatsen van straatmeubilair gebeurde op 7 mei 2012. Eind april en begin mei werden de verschillende locaties afgewerkt met groenaanplantingen: meerstammige essen en essenhagen voorzien van een fietsleuning. Bij de bomen werd ook steeds een grote maaskei geplaatst. De verschillende locaties werden na het plaatsen van de verschillende inrichtingselementen gecontroleerd op nauwkeurige afwerking en locatiegebonden aanpassingen (opruimen vuil, maaien onkruid, aanvullen grond, …). Op verzoek van enkele gemeenten werden op startplaatsen ook vuilnisbakken geplaatst. Voor het type vuilnisbak is afgeweken van het oorspronkelijke ontwerp wegens ‘uitverkocht’. Enkel de herinrichting van het Tugelaplein (startplaats Stokkem) is nog niet klaar. De herinrichting van het plein maakt ook deel uit van de Corporate Identity en gebeurt samen met de stad Dilsen Stokkem zoals voorgeschreven in de overeenkomst tussen de stad, RLKM en Toerisme Limburg. In september is er een bestek samen met de stad Dilsen –Stokkem uitgestuurd. In november 2012 werd de opdracht toegewezen. De planning is vastgelegd voor eind februari 2013 (start uitvoer) en moet afgerond zijn voor juni 2013. Nazorg en opvolging: De inrichtingslocaties worden verder opgevolgd. Hoewel het onderhoud van deze locaties voor de rekening is van de gemeenten, blijven wij alle locaties nagaan en controleren zodat kwaliteit gegarandeerd blijft. Indien nodig zal er worden bijgestuurd.

27-78

79-88

89-94

95-112

113-120





Financieel verslag

werkprogramma 2013

Samenwerking en financiering: De samenwerking met Toerisme Limburg verloopt goed. Financiering komt vanuit verschillende kanalen zijnde: LSM, Toerisme Vlaanderen, Leader+, Interreg ‘Grenzeloos Wandelen’, RLKM , Toerisme Limburg. De restfinanciering gebeurt door de vijf Maaslandse gemeenten.

WANDELGEBIED ALDENEIK & Maaseik Trekker: Regionaal Landschap Kempen en Maasland. Partners: Toerisme Vlaanderen, provincie Limburg en stad Maaseik. Doelgroepen: Recreanten. Doelstelling: Ontwikkeling van het 4de wandelgebied van het wandelnetwerk in de Maasvallei. Omschrijving: Realisatie van vijf bewegwijzerde wandellussen met een bijhorende wandelkaart, alsook ontwikkelen van twee cultuurwandelingen met bijhorende wandelbrochure. Verloop actie: In 2009 werd het wandelgebied geopend en de wandelkaart voorgesteld. In 2010 werden de cultuurwandelingen op punt gezet en werd de cultuurbrochure ontwikkeld. Deze brochure werd uitgebracht in het Nederlands, Frans en Duits. De twee startplaatsen (Heerenlaak en kerk Aldeneik) werden in 2012 ingericht in de huisstijl van de Maasvallei met een nieuw startbord en bank. Nazorg en opvolging: Het project is afgehandeld, de wandelkaart en brochure worden up-to-date gehouden en het wandelgebied wordt onderhouden. Samenwerking en financiering: Toerisme Vlaanderen, de provincie Limburg en de Stad Maaseik financieren de realisatie van het wandelgebied. Voor de praktische uitwerking van de wandellussen en wandelkaart werd vlot samengewerkt met de dienst toerisme van de stad Maaseik.

WANDELGEBIED OUD-REKEM & HERBRICHT Trekker: Projectbureau Maasvallei (RLKM). Partners: VVV Lanaken, gemeente Lanaken, gemeente Maasmechelen, Toerisme Vlaanderen. Doelgroepen: Recreanten. Doelstelling: Realiseren van het wandelgebied ‘Oud-Rekem & Herbricht’ als vijfde wandelgebied in de Maasvallei. Dit wandelgebied takt aan op het wandelgebied Vucht & Eisden en het wandelgebied Pietersheim van het Nationaal Park Hoge Kempen. Waar mogelijk wordt aan landschapsverbetering gedaan. Verloop actie: De wandellussen zijn uitgestippeld en een aantal acties om een landschapsimpuls te geven zijn opgelijst. Dit werd in een procesnota gegoten en vertaald naar de nodige subsidiedossiers. De subsidies zijn sluitend en komen van Vlaanderen, de provincie en de gemeenten Lanaken en Maasmechelen. Er werd inmiddels een gunning gedaan voor de werken op het terrein. De werken moeten nog starten. Nazorg en opvolging: De wandelinfrastructuur wordt in 2013 geplaatst en er wordt een wandelkaart gemaakt. Hierna kunnen de flankerende landschapsacties uitgevoerd worden. Samenwerking en financiering: 60 % Toerisme Vlaanderen, 25 % provincie Limburg, restfinanciering door de gemeenten. Het totaal budget bedraagt € 133.600.

WANDELTELLERS IN KEMPEN~BROEK Trekker: Regionaal Landschap Kempen en Maasland. Partners: Limburgs Landschap, Natuurpunt, Natuurmonumenten, ANB, gemeenten in Kempen~Broek. Doelgroepen: Beheerders en gemeenten. Doelstelling: Plaatsing van wandeltellers op de bewegwijzerde wandelroutes in het GrensPark Kempen~Broek om het aantal wandelaars te tellen en op basis van deze getallen de economische impact van het wandelen in het GrensPark te berekenen. Bovendien kunnen deze gegevens belangrijke informatie verschaffen voor de monitoring van het gebruik van de routes in ruimte en in tijd. Omschrijving: Plaatsing van 12 ondergrondse wandeltellers op de bewegwijzerde wandelroutes, verspreid over heel Kempen~Broek. Verloop actie: in de zomer van 2011 werden 12 tellers geplaatst. De derde uitlezing van de telgegevens op 5/07/2012 leverde 86.500 wandelaars op. Nazorg en opvolging: De wandeltellers worden opgenomen in het reguliere onderhoud van de wandelroutes. Samenwerking en financiering: Toerisme Vlaanderen, provincie Limburg (via Limburg Sterk Merk), eigen middelen.


5-26

63

64

2.5. NATUUREDUCATIE EN -SENSIBILISATIE RANGERPROJECT Trekker: RLKM Partners: Limburgse Natuurgidsen, toeristische gidsen, Provinciaal Natuurcentrum, Heempark en Agentschap voor Natuur en Bos van de Vlaamse Overheid. Doelgroepen: Bewoners en bezoekers. Doelstelling: Kwalitatief aanbod van gidsen. Omschrijving: De mate waarin bewoners en bezoekers actief betrokken worden bij de verdere ontwikkeling van het Nationaal Park Hoge Kempen is één van de belangrijkste succesfactoren. Daartoe werd, in overleg met betrokken actoren zoals Limburgse Natuurgidsen, toeristische gidsen, Provinciaal Natuurcentrum, Heempark en Agentschap voor Natuur en Bos van de Vlaamse Overheid een ‘Ranger-project’ uitgewerkt. Verloop actie: Op 29/02 ontvingen 45 Rangers in Neeroeteren (Maaseik) na een positieve evaluatie hun licentie van het Agentschap voor Natuur en Bos. Er werden twee verplichte infomomenten georganiseerd voor alle Rangers: - 02/02: infoavond ecologie van het everzwijn (25 deelnemers) - 09/10: infoavond over de Europarc-conferentie (20 deelnemers) In totaal woonden 45 Rangers een infomoment bij. De volgende navormingsactiviteiten werden georganiseerd: - 18/04: Natuurrichtplan Nationaal Park Hoge Kempen (27 deelnemers) - 20/06 : Rangeractiviteit ‘een kei van een Nationaal Park’ (14 deelnemers) In totaal waren er 41 Rangers die aan een navorming deelnamen. Er werden ook cursussen/opleidingen ingericht door derden, die in aanmerking kwamen als bijkomende vorming voor de Rangers: o.a. cursussen en opleidingen ingericht door Natuurpunt, CVN, Inverde, het Heempark en het Provinciaal Natuurcentrum. In totaal volgden 12 Rangers een opleiding ingericht door derden. Van 16 t.e.m. 20 mei werd een studiereis georganiseerd naar het ‘Valleys Regional Parc’ in Wales. Deze studiereis was een uitwisseling in het kader van het Interreg IV-project ‘WECAN’. 30 Rangers bezochten er samen met hun Franse collega’s, de ‘Ecogardes’, projecten rond natuurbescherming en erfgoed.

In 2012 namen 10.225 mensen deel aan een activiteit met een Ranger. Daartoe werd 554 keer een Ranger ingezet. Hiermee bestendigen we het gemiddelde aantal deelnemers van de afgelopen jaren aan een geleide activiteit in het Nationaal Park. Uitgesplitst betreft dit deelnemers aan: ...Het vast aanbod van de Rangers: Verspreid over het hele jaar en de 5 poorten tot het Nationaal Park, werden door het Projectbureau 25 activiteiten zelf georganiseerd (het zogenaamde ‘vast aanbod’). Hier namen 510 mensen aan deel. ... Het te boeken aanbod van de Rangers:

27-78

79-88

89-94

95-112

113-120





Financieel verslag

werkprogramma 2013

9.525 mensen namen deel aan een Rangeractiviteit die door zeer uiteenlopende groepen via het elektronische boekingssysteem werden geboekt. ... Het Ranger-aanbod op evenementen: In 2010 werden er in het Nationaal Park 2 evenementen georganiseerd in samenwerking met het Projectbureau en de Rangers vervulden hierbij een centrale rol: 25/09: ‘Nationaal Park in beweging’. Dit evenement voor het goede doel wordt georganiseerd door Rotary Genk-Staelen en BLOSO. Rangers stonden in voor de ‘Wonderwandeling’ en info over natuur en toegankelijkheid op de sportieve wandelingen. Het Agentschap voor Natuur en Bos was present op de wonderwandeling met info over heidebeer met een schaapskudde.

30/10: Venerieweekend met de slipjacht, georganiseerd door de St. Hubertusvereniging Zutendaal. De slipjacht kan worden gevolgd per fiets onder de deskundige begeleiding van de Rangers. In totaal namen 700 mensen deel aan het specifieke programma-aanbod van de Rangers op deze evenementen. Nazorg en opvolging: voorzien binnen de werking van het Nationaal Park Samenwerking en financiering: ANB, Intereg IVB

NIEUW: NATIONAAL PARK-KLASSEN Trekker: RLKM Partners: Limburgse Natuurgidsen, toeristische gidsen, Provinciaal Natuurcentrum, Heempark en Agentschap voor Natuur en Bos van de Vlaamse overheid. Doelgroepen: 2de en 3de graad van de lagere school. Doelstelling: Natuureducatie. Omschrijving: Midweek- of weekendprogramma voor een verblijf in de omgeving van het Nationaal Park Verloop actie: In nauwe samenwerking met Chirojeugd Vlaanderen, werd een educatief aanbod aangeboden. “Nationaal Park-klassen” is een programma voor de 2e en 3e graad van de basisscholen, waarbij een midweek tot weekverblijf ingevuld wordt met educatieve activiteiten over natuur en bos. Het Nationaal Park is daarbij de bijzondere invalshoek, en maakt het voor de beoogde doelgroep extra aantrekkelijk. Minimum 60% van de activiteiten moet gerelateerd zijn aan het Nationaal Park. Zo kunnen de scholen er bvb. voor kiezen een geleide activiteit met een Ranger te doen, een toegangspoort tot het Nationaal Park te bezoeken of om mee te helpen bij


5-26

65

66

het natuurbeheer. De Kalei nam als eerste groepsverblijf het initiatief om ‘Nationaal Park-klassen’ op te starten en werkte een educatief programma uit in samenwerking met het Projectbureau. Andere groepsverblijven hebben, indien zij dat wensen, ook de mogelijkheid om ‘Nationaal Park-klassen’ op te starten door het aanbieden van een door het Projectbureau goedgekeurd educatief programma. In 2012, het eerste jaar dat dit nieuw concept loopt, namen twee basisscholen deel, met in totaal 120 leerlingen. Het project zal verder gepromoot worden Nazorg en opvolging: Onderdeel van de Rangerwerking Samenwerking en financiering: meerdere partners

SENSIBILISERENDE COMMUNICATIE-INSTRUMENTEN NATIONAAL PARK HOGE KEMPEN Trekker: RLKM. Partners: ANB, Provincie, gemeenten, exploiterende vzw van lokale toegangspoorten. Doelgroepen: Bewoners en bezoekers Doelstelling: Heldere en wervende informatie verstrekken Omschrijving: Communicatie-instrumenten: • Wegwijzer Nationaal Park Hoge Kempen – 40.000 exemplaren. De Wegwijzer is een nieuwe wervende publicatie die aan de hand van een overzichtstekening het Nationaal Park en de 5 toegangspoorten in beeld brengt. De Wegwijzer werd geproduceerd met een beginoplage van 15.000 exemplaren. Dit bleek niet voldoende zodat de Wegwijzer in mei 2012 werd bijgedrukt op 25.000 exemplaren. Deze hoge oplage is bedoeld om ook voor 2013 te volstaan. • B ezoekersgids Nationaal Park Hoge Kempen 2011 – 13.000 exemplaren. In 2012 werd de bezoekersgids in een nieuw kleedje gestoken. De beschikbare informatie werd per bezoekersgroep ingedeeld. De hoofdstukken ‘praktische info’ en ‘veelgestelde vragen’ zorgen ervoor dat deze Bezoekersgids een handige tool is bij het organiseren van een bezoek aan het Nationaal Park. De bezoekersgids is hoofdzakelijk opgesteld in het Nederlands maar met een verwijzing naar de anderstalige webpagina’s van www.nationaalpark.be. Met de komst van de Wegwijzer als nieuwe wervende publicatie werd beslist de oplage van de bezoekersgids te verlagen naar 10.000 exemplaren. Dit bleek echter niet voldoende te zijn zodat een herdruk van 3.000 exemplaren in juni noodzakelijk was. • De website www.nationaalpark.be werd meer dan 75 keer geüpdatet en verscheen in 4 talen. Er werd eveneens een mobiele versie in 4 talen beschikbaar gesteld. Bovendien werd de indeling van de webpagina’s herbekeken en herbenoemd, conform de indeling van de Bezoekersgids 2012. Met het Agentschap voor Natuur en Bos werden afspraken gemaakt over het uitbreiden van de informatie over het beheer van het Nationaal Park, en dit aan de hand van filmpjes. De eerste opname van ‘beheer-inuitvoering’ werden gemaakt. • De Nationaal Park film en de promotiestand werden eveneens in dit kader vernieuwd. • Perswerking Er werden 5 persberichten verstuurd vanuit het Projectbureau Nationaal Park Hoge Kempen: - 28/02: Nationaal Park gaat mobiel en meertalig - 21/05: European Day of Parks: vier mee met het Nationaal Park Hoge Kempen! - 26/07: Different Hotels kikkerde ten voordele van de Nationaal Park kikkers - 19/11: Digitale Visitor Payback: van idee tot product - 30/11: Nationaal Park start met CARePark concept In totaal dook het Nationaal Park meer dan 98 keer op in de pers. Daarnaast werd er samen met samen met het Agentschap Onroerende Erfgoed en de Provincie Limburg op 23/03 een persbericht uitgestuurd naar aanleiding van de ondertekening van een intentieverklaring door 9 Limburgse gemeenten en de provincie voor de kandidatuur Werelderfgoed. • Productengamma De samenwerking met de firma Link! voor de ontwikkeling en verspreiding van het productengamma van het Nationaal Park werd ook in 2012 voortgezet. Voor de promotie van Nationaal Park-likeur werd in april een ‘proef-pakketje’ verstuurd naar de populaire, nationale magazines.

27-78

79-88

89-94

95-112

113-120





Financieel verslag

werkprogramma 2013

De samenwerking met Lekker Limburgs voor de productie en verspreiding van het Nationaal Park-koekje werd ook in 2012 verdergezet (einde contract: juli 2013). • Educatieve Wandelkaarten De herwerking van de 5 wandelkaarten Lieteberg, Kattevennen, Pietersheim, Station As, Mechelse Heide werd voorbereid: nieuwe kaartondergronden werden getekend. • Nieuwe media De Nationaal Park-Facebookpagina werd verder onderhouden, met 109 posts. Het aantal vrienden groeide aan tot 669. Het Twitterprofiel bleek minder effectief als communicatietool en leverde minder respons op dan verhoopt. De intensiteit van tweets werd dan ook vanaf het najaar afgebouwd. Eind 2012 stond de Twitter-teller op 196 followers en 242 tweets. Het communicatiebureau Boondoggle finaliseerde een e-boek voor ‘Digital visitor payback concepts’ dat o.a. aan de deelnemers van de EUROPARC Confertentie werd meegegeven. Twee concepten uit het e-boek werden als testcase uitgewerkt: de applicatie ‘DisconnectApp’ en CARePARK-concept. Meer informatie op http://wecan-interregivb.eu/how/work-package-3.html. Dit past binnen het Interreg VI-B project WECAN. Verloop actie: Uitgevoerd. Nazorg en opvolging: Projectbureau. Samenwerking en financiering: ANB, gemeenten, Interreg VI-B project

Nationaal park in beweging Trekker: Rotary Genk Staelen en Routesporter. Partners: RLKM, gemeenten. Doelgroepen: Bewoners en bezoekers, mensen met een beperking. Doelstelling: Betrokkenheid van diverse doelgroepen vergroten. Omschrijving: Er werd actief samengewerkt met Rotary Genk Staelen, Bloso en ANB voor de organisatie van ‘Nationaal Park in Beweging’ Dit evenement is het resultaat van een samengaan van de evenementen ‘Nature for Life’ van Rotary en ‘Routesporter’ van Bloso en is de derde editie volgens dit format. Verloop actie: Er werd actief samengewerkt met Rotary Genk Staelen, Bloso en ANB voor de organisatie van ‘Nationaal Park in Beweging’ op 23/09 in en om het Bloso-centrum in de Toegangspoort Kattevennen. Dit evenement is het resultaat van een samengaan van de evenementen ‘Nature for Life’ van Rotary en ‘Routesporter’ van Bloso en is de derde editie volgens dit format. Het aantal deelnemers wordt geraamd op 1000 waarvan zo’n 300 met een ranger op pad gingen Nazorg en opvolging: Bloso en de vzw Nature for Life staan in voor de volgende editie(s). Samenwerking en financiering: ANB, Rotary Genk Staelen en uiteenlopende sponsors.


5-26

67

68

NATUURGERICHT TOERISME IN HET NATIONAAL PARK HOGE KEMPEN CAMPAGNE/ 1 NATIONAAL PARK, 5 KEER ANDERS Trekker: RLKM Partners: Agentschap Wegen en Verkeer, poortcoördinatoren, betrokken gemeenten, Toerisme Limburg. Doelgroepen: Bezoekers van het Nationaal Park Hoge Kempen Doelstelling: Permanent overleg om tot een betere afstemming en synergie te komen. De campagne heeft tot doel om de cohesie en onderlinge samenhang van de werking van de lokale poorten te bevorderen. Omschrijving: Een kadercampagne ten behoeve van meer synergie en cohesie tussen de Toegangspoorten van het Nationaal Park. Verloop actie: ALGEMEEN Toerisme werd geïmplementeerd in de plannen voor een noordelijke uitbreiding naar Bergerven, de toekomstige erkenning tot UNESCO Werelderfgoed en de nieuwe toegangspoort Connecterra LOKALE POORTEN Op 8/12/11, 15/12/11, 12/1/12, 26/1/12 en 9/2/12 organiseerden we Tipgeversuitstappen voor de baliemedewerkers naar de andere toegangspoorten met telkens tussen de 5 en 10 deelnemers.. Dezelfde baliemedewerkers volgden in de winter 2012-2013 gezamenlijk een cursus Duits op maat voor het verbeteren van hun onthaalfunctie. In de zomer werd aan elke toegangspoort een ‘Beestige Boel’-wandeling ontwikkeld die de kinderen op hun wandeling dieren laat nadoen. In het najaar waren er wandelactiviteiten in samenwerking met Pasar. Beiden acties werden gecoördineerd door Toerisme Limburg. • Kattevennen Interne signalisatie op het domein werd aangebracht. Het ‘domein-overleg’ werd opgevolgd. Er werden enkele kleinere verbeteringen uitgevoerd aan de omgeving • Mechelse Heide Het Zandloperpad is in ontwikkeling. In samenwerking met cafetaria ’t Salamanderke werd het CARePARK concept gestart als pilootproject. Een CARePARK-automaat op de parking vraagt aan de bezoekers een vrijwillige donatie van € 1.00. In ruil hiervoor krijgen de bezoekers een waardebon van € 0.70, te besteden in ’t Salamanderke. Als dit project positief geëvalueerd wordt in de lente van 2013, wordt het concept ook naar de andere parkings en ondernemers uitgebreid

• Pietersheim Domein Pietersheim opende haar bijencentrum. Kasteel Pietersheim werd opnieuw geopend met nieuwe uitbaters • Lieteberg: interne signalisatie op het domein werd aangebracht. • Hoofdtoegangspoort Eisden-Lanklaar Businessplan CONNECTERRA en Financiering In de periode januari 2012 – juni 2012 werd met LRM een intensief gezamenlijk traject afgelegd om tot een sterk gedragen businessplan te komen. Om een goed beeld te krijgen van de toekomstige exploitatie van CONNECTERRA werden in overleg met LRM businessplannen met een geprojecteerde resultatenrekening voor

27-78

79-88

89-94

95-112

113-120





Financieel verslag

werkprogramma 2013

een periode van 8 jaar (2017-2025) uitgewerkt. Met het oog op de benchmarking van de kostprijzen en de exploitatiegevens in deze businessplannen werden meerdere studiebezoeken ondernomen: Limburghal (Genk, 10/01), Tate Modern (UK, London, 01/01), Gallo Romeins Museum (Tongeren, 07/02), Parlamentarium (Brussel, 03/02), Technopolis (Mechelen, 03/02), Verbeke Foundation (Kemzeke, 30/11). Op 28/11 werd op C-Mine een architectuurlezing door Studio Mumbai bijgewoond. Met het oog op meer technische aangelegenheden werden eveneens meerdere studiebezoeken ondernomen: ingenieursbureau ABT (NL, Arnhem, 31/01), Bruns (NL, Bergeijk, 08/02), Leitner (I, Vipiteno, 04/04), Wiegand (D, Rasdorf, 01/09), Veldeman Group (03/09), Dolmans (NL, Utrecht, 21/09), Jaraco (Opglabbeek, 05/10), Warsco (Genk, 11/09). In de periode januari 2012 – april 2012 werd gewerkt aan een businessplan met een Capex (Capital Expenditure) van 22,6 miljoen euro. In de loop van april 2012 werd echter duidelijk dat voor een project van deze investeringsomvang geen sluitende financiering zou worden gevonden. Om die reden werd dit businessplan in overleg met LRM niet verder afgewerkt. Vervolgens werd voor de investeringen in het project CONNECTERRA een gefaseerd scenario opgesteld, waarin voor FASE 1 een Capex van 12,4 miljoen vooropgesteld werd. Hiervoor werd in de periode april-mei 2012 een businessplan met een geprojecteerde resultatenrekening voor een periode van 8 jaar (2017-2025) uitgewerkt. De nv LRM toonde zich bereid om in deze (op te richten) vennootschap vzw CONNECTERRA 2 miljoen euro te investeren. Gecombineerd met de beschikbare 8 miljoen euro uit de LSM-enveloppe zou hiermee 80% van FASE 1 van CONNECTERRA kunnen worden gefinancierd. Bijgevolg werd in de periode juni 2012 een subsidie- en financieringsonderzoek verricht met als doel om nog een bijkomende subsidie of een bijkomende financiering van 2,4 miljoen euro (20% van de kostprijs van FASE1) te verwerven. Hiertoe werd er contact genomen en onderhandeld met ondermeer de Koninklijke Maatschappij voor Dierkunde Antwerpen (KMDA) op 30/05, Toerisme Vlaanderen op 22/06, Ondersteunend Centrum ANB (OC-ANB) op 27/06, LIFE+ op meerdere momenten in juni 2012, … Geen van de gecontacteerde partijen bleek echter in staat om garanties te geven naar toekomstige subsidiëring of financiering. Hiermee werd het einde juni 2012 duidelijk dat het de facto onmogelijk was om FASE1 van CONNECTERRA te realiseren Naar een nieuw concept voor CONNECTERRA: Startproject Na de periode januari 2012-juni 2012 was er omwille van de niet-sluitende financiering geen realiseerbaar concept voor CONNECTERRA.


5-26

69

70

Daarom werd in augustus 2012 binnen het Regionaal Landschap Kempen en Maasland een concept ontwikkeld om in het pauzelandschap van de Bipool Eisden-Lanklaar tegen medio 2013 van start te gaan met een pop-up project: het STARTPROJECT CONNECTERRA. Dit STARTPROJECT CONNECTERRA is een eerste zichtbare realisatie van de Hoofdtoegangspoort tot het Nationaal Park Hoge Kempen, en het is tevens de ontsluiting van de oostzijde van het NPHK. Vanaf de startfase in juni 2013 wordt Connecterra een plek, een ruimte met meerdere belevingslagen, gaande van verwondering tot bewondering, van eigenwijs tot eigentijds, van ontroering tot beweging, van enthousiasme tot betrokkenheid, van intensief tot extensief, ... Deze gelaagdheid in beleving zal leiden tot herhaalbezoek en tot het aanspreken van verscheidene doelgroepen. Op 18/09 werd het Startproject toegelicht tijdens het stakeholdersoverleg Eisden-Lanklaar. Hier werd goedkeuring gegeven voor de aanvang van de realisatie van het Startproject. Voor de financiering van de realisatie van het Startproject kan beroep worden gedaan op de bestaande LSMenveloppe. Voor de realisatie van het Startproject dienen meerdere opdrachten te worden gegund: paviljoenen voor onthaalfuncties en voor de westelijke schachtbok, uitkijkpunt terriltop, diverse omgevingswerken, aanleg speelzone, realisatie nutsvoorzieningen, … In oktober 2012 werd de architectuuropdracht voor het ontwerp van de cluster ‘paviljoenen voor de onthaalfuncties, de westelijke schachtbok, het uitkijkpunt op de terriltop’ verstuurd naar 6 architectenbureaus. Qua procedure werd voor deze opdracht gekozen voor een onderhandelingsprocedure zonder bekendmaking. Het was mogelijk om voor deze procedure te kiezen omwille van de beperkte kostprijs van de opdracht (< 67.000 euro exclusief BTW). Vijf van de zes aangeschreven bureaus dienden een offerte in: De Gregorio & Partners, Peter Cornoedus & Partners, Vincent Cops Architecten, De Gouden Liniaal en Simoni Architecten. Op 23/11 werd de opdracht gegund aan De Gregorio & partners. Momenteel is deze opdracht in fase van uitvoering. De bestekken voor de omgevingswerken zijn in fase van opmaak. De hieraan verbonden opdrachten zullen begin 2013 worden gegund.

Scenografische inrichting van Connecterra In de loop van januari 2012 werd door het Regionaal Landschap Kempen en Maasland een basisconcept voor de scenografie van Connecterra uitgeschreven. Teneinde dit concept door te kunnen ontwikkelen naar een implementeerbaar scenografisch design werd in februari 2012 in het kader van een onderhandelingsprocedure een bestek voor studieopdracht uitgestuurd naar 12 bureaus. Er werden 7 offertes ontvangen: Madoc (Gent), Bailleul (Gent), Sien (St. Gerard), Kortekaas (Antwerpen), NorthernLight (Amsterdam), Kossmann.dejong (Amsterdam) en Kinkorn (Tilburg). Op 02/04 werd de studie-opdracht gegund aan NorthernLight. Gedurende een periode van 3 maanden werd intensief samengewerkt met NorthernLight om tot een geïnspireerd, visionair en praktisch implementeerbaar tentoonstellingsconcept te komen. Hiertoe werden meerdere overlegmomenten gehouden: intakegesprek op 16/04, workshops op 07/05, 30/05,14/06, en een afsluitende vergadering op 28/06.

Field Research Centre (FRC) Het Masterplan uit 2002 voorziet in een ‘Veldstudiecentrum’ als onderdeel van de hoofdtoegangspoort. In 2010 werd met dit doel een samenwerkingsovereenkomst gesloten met de Universiteit van Hasselt, die de internationale ambitie onderstreept door dit om te vormen tot een ‘Field Research Centre’ (FRC) voor hoogwaardig ‘in situ’ ecologisch onderzoek. Het FRC bevond zich in 2010-2012 in een ‘proof of concept’-fase. In 2012 werd het FRC verder geconcretiseerd. Door een positieve wetenschappelijke evaluatie van de Herculesstichting ten aanzien van de de aanvraag van de hoogtechnologische onderzoeksinfrastructuur ‘Ecotron’ zal deze infrastructuur in de loop van 2013 gerealiseerd kunnen worden. De aangevraagde infrastructuur en de beginfase van de bijhorende kantoren zullen geïntegreerd worden in het Startproject Connecterra. Via de samenwerking van het FRC met de Universiteit Antwerpen in het Europese infrastructuurproject ESFRIICOS (Integrated Carbon Observing System) zal er tegen aanvang 2013 een ecosysteemtoren voor het meten van broeikasgassen in het heide-ecosysteem in het Nationaal Park Hoge Kempen worden geplaatst. FRC werd in 2012 lid van de internationale organisatie OBFS (Organisation of Biological Field Stations). Onder begeleiding van het FRC en Connecterra bracht dhr. Cohen (schatbewaarder van het OBFS) op 07/09 een bezoek aan de site in Eisden waar Connecterra en de Ecotron infrastructuur gerealiseerd zullen worden. De stuurgroep van het FRC (met vertegenwoordigers van de UHasselt, het Regionaal Landschap Kempen en Maasland en het Agentschap voor Natuur en Bos) is in 2012 tweemaal samengekomen: op 19/01en op 29/08.

79-88

89-94

95-112

113-120




Financieel verslag

werkprogramma 2013

Draagvlakversterking, netwerking en site visits

In de loop van 2012 werd het stakeholdersoverleg Bipool driemaal georganiseerd: op 12/04, op 18/09, en op 11/12. Daarnaast werd meermaals vergaderd met LSM, ondermeer op 20/02, 07/06, en 30/08. Op 13/11 werd een overleg gehouden met LSM en vertegenwoordigers van Maasmechelen en Dilsen-Stokkem. In de loop van het jaar werden 102 vergaderingen met externen georganiseerd en/of bijgewoond met o.a. Atkins International Consultants (09/01,12/01, 11/04), Toerisme Vlaanderen (16/01, 22/06 en 17/12), De Lijn/ Spartacus (08/03,19/04 en 24/05), Van Zandbeek Communicatie (03/05, 08/05 en 24/05), B-Classic (23/04), Technopolis (11/05), Erfgoed 2020 (10/10), gemeente Maasmechelen (02/02, 19/03, 05/11 en 10/12), stad DilsenStokkem (17/10 en 31/10). Verder waren er 25 bezoeken aan de site met ondermeer Atkins (12/01), Toerisme Vlaanderen (16/01), Management Team Agentschap voor Natuur en Bos (16/03), de International Polar Foundation (27/04), Wiegand People Mover systemen (03/05), Directeur Erik Jacquemyn van Technopolis (11/05), B-Classic (23/04 en 19/06), Veldeman Group (03/09) met LRM en Doppelmayr (13/09), met Buro21, De Gouden Liniaal en De Gregorio (18/10), met Vincent Cops, Peter Cornoedus en Simoni (op 19/10). Op 04/08 werd op de mijnsite van Eisden deelgenomen aan het door Urban Guerilla georganiseerde netwerkmoment ‘Food for thought’. Van 21/08 tot en met 25/08 werd deelgenomen aan de 6th International Conference on Monitoring and Management of Visitors in Recreational and Protected Areas (Sixth MMV, Stockholm, Sweden).

Samenwerking met LRM

In de loop van 2012 werd de samenwerking met LRM geïntensifieerd. In de periode januari 2012-april 2012 werden het Regionaal Landschap Kempen en Maasland en de projectmanager van Connecterra intens bevraagd door LRM, Atkins International Consultants en Van Zandbeek Communicatie, met het oog op de realisatie van een Masterplan voor Terhills. In mei 2012 werd driemaal deelgenomen aan werksessies onder leiding van Van Zandbeek Communicatie, in het kader van de uitwerking van een communicatievisie voor Terhills. Met LRM werd in de periode januari 2012 – juni 2012 intens gewerkt aan de ontwikkeling van businessplannen voor Connecterra. In september 2012 werd in overleg met nv MVDC (dochtermaatschappij van LRM) de werkgroep Connecterra opgericht. Deze werkgroep heeft tot doel om de effectieve realisatie van Connecterra te faciliteren, meer bepaald op het niveau van alle raakvlakken die er bestaan tussen het Regionaal Landschap Kempen en Maasland (momenteel de ontwikkelaar van Connecterra) en LRM/MVDC (eigenaar van het projectgebied Eisden-Lanklaar). Sinds de oprichting vergaderde de werkgroep Connecterra driemaal: op 04/10, op 06/11 en op 04/12. Daarnaast werd op initiatief van de nv MVDC een werkgroep Publieke Infrastructuren opgericht. De projectmanager en de ingenieur van Connecterra zetelen in deze werkgroep die in 2012 driemaal vergaderde: op 16/10, op 21/11 en op 21/12. Einde 2012 zijn er 4 overeenkomsten in opmaak tussen nv MVDC enerzijds en de vzw RLKM anderzijds: - Samenwerkingsovereenkomst met betrekking tot de strategische aangelegenheden tussen MVDC en RLKM - Gebruiksrechtovereenkomst met betrekking tot de perimeter van Connecterra - Gebruiksrechtovereenkomst met betrekking tot de MVDC perimeter - Overeenkomst Recht van Opstal met betrekking tot de oprichting van permanente gebouwen van Connecterra Daarnaast werd in de periode oktober 2012 – december 2012 intens afgestemd met LRM/MVDC teneinde te komen tot een gedragen recreatieplan voor Connecterra en de verbindingen tussen Connecterra en het Nationaal Park Hoge Kempen via de privé-eigendommen van LRM/MVDC. Nazorg en opvolging: Projectbureau Nationaal Park Hoge Kempen Samenwerking en financiering: Lisom, LRM, Toerisme Vlaanderen


27-78


5-26

71

72

BETROKKENHEID HORECAONDERNEMERS, TOERISTISCHE DIENSTEN,… BIJ HET NATIONAAL PARK HOGE KEMPEN Trekker: RLKM Partners: Federatie Toerisme Limburg vzw, Toerisme Limburg vzw, Toerisme Vlaanderen Doelgroepen: Horeca-ondernemers Doelstelling: Grotere betrokkenheid creeëren en concept verinnerlijken in bedrijfsvoering Horeca. Omschrijving: De themagroep Toerisme (Toerisme Limburg, RLKM en 5 Toegangspoorten) hield zich bezig met productontwikkeling en vermarkting van het Nationaal Park en de 5 toegangspoorten. Er werden 8 overlegmomenten georganiseerd. De in 2005 gelanceerde ‘Tipgevers’-infotraining voor horecapersoneel werd, in samenwerking met Federatie Toerisme Limburg, hernomen. 18 personen namen op 13/06 deel aan een workshop “natuurarrangementen maken”. Het concept van Nationaal Park-logies werd verdergezet en 2 nieuwe logies traden toe. Het Nationaal Park was aanwezig op een beurs voor organisatoren van daguitstappen, georganiseerd door 365-dagen toeristische vzw op 17/11. Er waren 200 deelnemers. De groepsuitstappen werden ook gepromoot naar 300 scholen en 400 wandelclubs. Op 4/7 en 22/8 konden leraren met hun lerarenkaart gratis kennismaken met het Nationaal Park (promotie via KLASSE voor leraren) en hier waren 200 deelnemers voor. De toeristische ondernemers ontvingen 8 keer per jaar een e-nieuwsbrief met B-to-B informatie (gemiddeld 100 lezers per nieuwsbrief). Er werden meerdere informele momenten gehouden met partners uit de toeristische sector om hen te ondersteunen bij hun initiatieven rond het Nationaal Park (bvb. info op hun website en hun folders, …). Verloop actie: In uitvoering, wordt jaarlijks hernomen. Nazorg en opvolging: Projectbureau Nationaal Park Hoge Kempen. Samenwerking en financiering: ANB, Toerisme Vlaanderen.

HET NATIONAAL PARK ALS ‘BEST PRACTICE’ VOOR DUURZAAM TOERISME Trekker: RLKM. Partners: / Doelgroepen: Andere aanbieders van duurzaam toerisme. Doelstelling: Netwerking. Omschrijving: Kennis uitwisselen. Verloop actie: Op 21-22/03 brachten 27 professionals vanuit Duitsland en Nederland een bezoek aan het Nationaal Park. Voor hun Grenspark Maas-Swalm-Nette zochten ze inspiratie in onze toeristische samenwerking met de stakeholders. Op 24/05 kwamen 20 toeristische professionals uit Vlaanderen en Nederland (verenigd in het toeristisch netwerk TRAM) op bezoek om kennis te maken met het Werelderfgoedverhaal en de mogelijke impact op toerisme. 20 docenten van de bacheloropleiding toerisme aan de Lessiushogeschool in Mechelen kregen ter plaatse toelichting over duurzaam toerisme in het Nationaal Park, zodat ze dat in hun lessenpakket kunnen opnemen. Op 27/11 werd er een gastcollege over duurzaam toerisme en innnovatie in het Nationaal Park gegeven, alsook een plaatsbezoek aan Pietersheim. 30 studenten van de 3e bachelor toerisme van de XIOS Hogeschool in Hasselt namen deel. 70 studenten van de 3e bachelor toerisme aan de Erasmushogeschool in Brussel kwamen op 3-daagse in Limburg. 10/12 stond in het teken van het Nationaal Park als voorbeeld van duurzaam toerisme. Maar ook via trainingen bij de ViaViaTourism Academy in Vietnam en Malawi werd het concept van het Nationaal Park gebruikt als best practice voor duurzaam toerisme.

MAASVERKENNERS Trekker: RLKM, Bureau des Guides. Partners: Limburgs Landschap vzw, Natuurpunt vzw, PNC, Toerisme Limburg vzw, De Wissen Doelgroepen: bezoekers, toeristen. Doelstelling: Gezamenlijk opstarten van een gidsenwerkgroep, de ‘MaasVerkenners’. Omschrijving: Het bestaande ‘Bureau des Guides’ organiseert natuuractiviteiten met een gids. Ze zijn al actief in o.a de Ardennen en Zuid-Limburg (Voeren). Ze willen ook thematische tochten organiseren in het RivierPark Maasvallei wat overeenkomt met één van de voorziene acties in het Plan van Aanpak. Vooraleer kan gestart worden met samenwerking dienen een aantal items worden uitgeklaard, zoals kwaliteitbewaking, de vergoeding voor de gidsen, de kostprijs, verhoudingen tussen de partners, ed. Tevens moet afgestemd worden met de bestaande gidsenwerkgroep in het Nationaal Park Hoge Kempen (Rangers) en Kempen~Broek (Verkenners) om onderlinge

27-78

79-88

89-94

95-112

113-120





Financieel verslag

werkprogramma 2013

concurrentie tussen gidsengroepen te vermijden. Verloop actie: In 2011 is het overleg van start gegaan dat resulteerde in een ontwerpovereenkomst. In 2012 werden tijdens verschillende overlegmomenten, op 15/3, 4/6 en 5/9/2012, de details van de overeenkomst besproken en afgehamerd. Deze werden geconcretiseerd en de overeenkomst ligt nu ter ondertekening bij de verschillende partners. Er werd tevens al gestart met de werving en opleiding van 27 toekomstige MaasVerkenners. Deze opleiding vond plaats op 22/5, 29/5, 16/6 en 29/6. Nazorg en opvolging: De overeenkomst wordt ondertekend door de partners De kandidaat-MaasVerkenners leggen in het voorjaar een stage-excursie af, waarna in april een licentie-uitreiking is voor degenen die hiervoor slagen. Vanaf dat moment kunnen de MaasVerkenners officieel van start gaan. Er wordt nog gezocht naar financiële middelen om een uitrusting te voorzien voor de MaasVerkenners. Samenwerking en financiering: De Verkennerswerking zou zelfbedruipend zijn.

STUURGROEP EDUCATIEF BELEID DE WISSEN Trekker: Maascentrum De Wissen Partners: Regionaal Landschap Kempen en Maasland vzw, Limburgs Landschap vzw, Provinciaal Natuurcentrum Doelgroepen: Voornamelijk scholen, maar ook andere bezoekers Doelstelling: Terugkoppeling en overleg inzake het educatief aanbod in De Wissen. Omschrijving: Het projectbureau Maasvallei werd uitgenodigd in de stuurgroep educatief beleid De Wissen om constructief mee te werken aan een evaluatie en verdere uitbouw van het huidige educatief aanbod in De Wissen. Tijdens het overleg worden thema’s als gidsenwerking, tentoonstelling, begeleiding van scholen en toeristisch aanbod besproken. Evoluties, mogelijke verbeteringen en evaluatie. Verloop actie: Er werd overlegd op 13 maart en 14 november in 2012. Nazorg en opvolging: De werkgroep zal blijvend opgevolgd worden. Samenwerking en financiering: Geen directe financiële implicatie.

Big Jump Trekker: RLKM. Partners: Limburgs Landschap vzw, gemeente Lanaken, De Wissen, provincie Limburg, Green vzw. Doelgroepen: Iedereen! Doelstelling: Bekomen van aandacht voor waterkwaliteit bij het grote publiek, alsook verhoging van draagvlak voor het RivierPark Maasvallei. Omschrijving: De ‘Big Jump’ is een internationale organisatie waarbij er simultaan in verschillende landen op verschillende locaties op hetzelfde tijdstip in een beek, rivier, vijver… gesprongen wordt. Het RLKM organiseerde een Big Jump in de Maas in Stokkem op 10 juli. Het evenement werd opgebouwd op de Maasoever in het gebied Herbricht (Lanaken). Verloop actie: Live muziek, drie vrolijke clowns en enkele originele badmutsen maakten er een leuk evenement van. In aanwezigheid van burgemeester Guido Willen namen presentatrice Saartje Vandendriessche, en ook gedeputeerde Frank Smeets samen met maar liefst een 100-tal supporters een verfrissende duik in de Maas. Een 300 tal mensen juichten hen vanaf de kant toe. Nazorg en opvolging: Actie is afgerond, mogelijks wordt in 2013 nogmaals een Big Jump georganiseerd. Samenwerking en financiering: Goede samenwerking met de betrokken partners, financiering kwam van de provincie Limburg en gemeente Lanaken.


5-26

73

74

VERKENNERSWERKING KEMPEN~BROEK Trekker: RLKM. Partners: Themagroep Verkenners. Doelgroepen: Bewoners en bezoekers. Doelstelling: Opleiden van gastheren en –vrouwen en uitwerken van een activiteitenaanbod. Omschrijving: Naar analogie met de Rangers in het Nationaal Park Hoge Kempen werden in Kempen~Broek vrijwilligers opgeleid tot Verkenners. Zij zijn de ambassadeurs van het GrensPark die bewoners en bezoekers door middel van belevingsactiviteiten in contact brengen met het GrensPark Kempen~Broek. Verloop actie: Nadat de opleiding eind 2010 was afgerond, legden de Verkenners begin 2011 hun geïntegreerde proeven af. 31 Verkenners ontvingen op 12 september 2011 hun licentie. Er werd een outfit inclusief rugzak met basismaterialen voor de begeleiding van activiteiten voor iedere Verkenner aangekocht. Samen met de Verkenners werd in 2011 een aanbod van 6 activiteiten uitgewerkt en werden de nodige materialen voor deze activiteiten aangekocht. Volgende activiteiten kunnen via de website www.kempenbroek.eu worden geboekt: • Kempen~Broek in een notendop • Smokkeltocht • Herbronnen in Kempen~Broek • Speuren naar sporen • De kracht van water • Kempen~Broek op je tong In 2012 werd hier een zevende activiteit ‘Weg van Edelherten’ aan toegevoegd. Dit aanbod zal jaarlijks worden aangevuld met nieuwe activiteiten.

Daarnaast staan op iedere 2e en 4e zondag van de maand Verkenners klaar op welbepaalde locaties en kan iedereen deelnemen aan een activiteit. In 2012 vonden 100 activiteiten plaats (geboekt en kalenderactiviteiten) waar 1286 deelnemers aan deelnamen. De data, locaties en activiteiten zijn eveneens terug te vinden op de website www.kempenbroek.eu . Via deze website kan ook gebruik worden gemaakt van een online boekingssysteem dat de volledige afwikkeling van een boeking stroomlijnt (van boeking door een klant, het zoeken naar een Verkenner, informeren van de beheerders over de aangevraagde activiteit met mogelijkheid tot weigering door de beheerder binnen een bepaalde termijn (bvb. wegens werken, broedseizoen,…), bevestiging naar klant tot betaling van de activiteit). Tijdens de uitwerking van de activiteiten werd geregeld overlegd met de verschillende terreinbeheerders in het Kempen~Broek. Er zijn voldoende garanties ingebouwd voor inspraak door hen, zowel over het tijdstip als de locaties waar activiteiten plaats vinden. Daarnaast zullen evaluatiemomenten worden ingelast om eventueel bij te sturen waar nodig. Er is met de verschillende natuurorganisaties een ‘afdrachtsysteem’ afgesproken waardoor een deel van de inkomsten uit het activiteitenaanbod terugvloeit naar de werking van de beheerders die hun terreinen openstellen voor activiteiten. Dit is eerder een vorm van appreciatie dan een structurele financiële ondersteuning. Ook dit systeem zal op geregelde tijdstippen worden geëvalueerd.

27-78

79-88

89-94

95-112

113-120





Financieel verslag

werkprogramma 2013

In 2012 vonden volgende navormingsactiviteiten voor de Verkenners plaats: • “Kempen~Broek op je tong”, 28/01/2012, 20 deelnemers • “Flirten met de grens” , 25/02/2012, 20 deelnemers • “Everzwijnen” door ANB 02/02/2012, 14 deelnemers • “Op ontdekking in de Krang” 04/04/2012, 7 deelnemers • “Fietstocht door Kempen~Broek”, 12/05/2012, 10 deelnemers • “Verkenning Zig”, 30/06/2012, 10 deelnemers • “Klimaat” door ARK Natuurontwikkeling, 10/09/2012, 14 deelnemers • “Inwijden in geheimen van GPS” 19/11/2012, 11 deelnemers Tenslotte werd de gratis folder herdrukt die alle Verkenners uitdelen en waarin naast de activiteiten alle ledenwervende organisaties in Kempen~Broek zijn opgenomen met hun contactgegevens. Deze folder moet vermijden dat Verkenners met affiniteit voor een bepaalde vereniging leden gaan werven op terreinen van een andere vereniging. Nazorg en opvolging: Omdat de Verkennerswerking een onderdeel is van de projectwerking van RLKM is een voortdurende kwaliteitsbewaking en opvolging gegarandeerd. Samenwerking en financiering: De financiering komt uit het LimburgSterkMerk project, het project wordt uitgewerkt met partners uit de Themagroep Verkennners (vertegenwoordigers uit NME, natuursector, gemeenten,….). De financiering van LSM liep eind december 2012 af.

SAMENWERKING > CVN – EDUCATIEF NATUURBEHEER - LIMNET Trekker: LIMNET. Partners: Provincie, ANB, CVN, Natuurpunt, Limburgs Landschap, Regionale Landschappen. Doelgroepen: alle actoren op het gebied van NME in de provincie. Doelstelling: Sterk netwerk van NME. Omschrijving: Via ontmoetingen elkaar ondersteunen. Verloop actie: Het Regionaal Landschap Kempen en Maasland volgt de vergaderingen van Limnet op. Binnen deze groep ontstond een werkgroep die opleidingen wenst aan te bieden aan begeleiders van NME activiteiten. Deze werkgroep wordt door het Regionaal Landschap Kempen en Maasland voorgezeten en brengt jaarlijks tweemaal een vormingsprogramma uit.

SENSIBILISERENDE COMMUNICATIE-INSTRUMENTEN KEMPEN~BROEK Trekker: RLKM. Partners: ANB, provincies NL en B Limburg, gemeenten, terreinbeherende organisaties. Doelgroepen: Bewoners en bezoekers. Doelstelling: Heldere en wervende informatie verstrekken. Omschrijving: -- Communicatie-instrumenten In 2012 werd in het voorjaar 1 landschapskrant uitgegeven, editie Kempen~Broek. De krant werd verspreid met een oplage van 161.000 exemplaren in de 12 gemeenten van het Regionaal Landschap en in de Nederlandse gemeenten Cranendonck, Weert en Nederweert (maken deel uit van het GrensPark Kempen~Broek). De krant stond grotendeels in het teken van het jaarlijkse, grensoverschrijdende natuurevenement Festa Natura dat op 6 mei 2012 in het Smeetshof in Bocholt plaatsvond. Verder kwamen enkele natuurprojecten aan bod in de krant en werd er gecommuniceerd over enkele soorten. -- De website www.kempenbroek.eu kreeg 65 keer een update. Er werd een mobiele versie van de website ontwikkeld voor smartphones en tablets. -- Er werd samen met Toerisme Limburg een Sporenzoekkaart voor kinderen uitgegeven. Doel van deze publicatie is om kinderen op een speelse manier naar sporen in de natuur te laten zoeken. -- Perswerking Er werden in 2012 47 persberichten verstuurd vanuit het projectbureau Kempen~Broek. Deze stonden allemaal in het teken van de Verkennerswerking en de aankondiging van de activiteiten.


5-26

75

76

-- Nieuwe media: Er werd actief van start gegaan met nieuwe media. Op de Facebookpagina van Kempen~Broek werden 50 berichten geplaatst en de pagina heeft 142 ‘likes’. Via Twitter werden 35 tweets gedaan en er volgen 76 personen Kempen~Broek via Twitter. -- Infoborden: alle infoborden in Kempen~Broek werden geïnventariseerd en indien nodig geactualiseerd en vervangen zodat de informatieverstrekking op het terrein up to date is.

CROSSBILL GUIDE Trekker: RLKM. Partners: Crossbill Guide Foundation. Doelgroepen: Bezoeker die diepgaande informatie over de streek van RLKM zoekt. Doelstelling: Een uitgave van een gids met informatie, wandelingen en fietstocht door het Regionaal Landschap. Omschrijving: Vanuit de projectbureaus werd een bijdrage geleverd aan deze gids die de drie streken in het Regionaal landschap Kempen en Maasland (Nationaal Park Hoge Kempen, RivierPark Maasvallei en GrensPark Kempen~Broek) in beeld brengt. Verloop actie: In 2012 werd de Crossbill Guide uitgeven en kreeg RLKM een deel van de oplage. Er kwamen verschillende reviews in de gespecialiseerde vakpers. Nazorg en opvolging: Niet van toepassing, boek wordt verkocht door de uitgeverij Samenwerking en financiering: Crossbill Guides Foundation en RLKM

Knoflookpadspel Trekker: RLKM. Partners: Stad Peer, Provincie Limburg, werkgroep Isis, Natuurpunt Studie, ANB. Doelgroepen: Landbouwers en natuurbelevers. Doelstelling: Biodiversiteit (knoflookpad). Omschrijving: Ter ondersteuning van terreinacties is er een informatiedrager ontwikkeld in de vorm van een spel. Verloop actie: er zijn drie nieuwe poelen gegraven, en één poel opgeschoond in 2011. In 2012 werd een informatief spel uitgewerkt. Dit zal in 2013 gelanceerd worden. Nazorg en opvolging: stad Peer. Samenwerking en financiering: Provincie Limburg, stad Peer, SOLABIO.

89-94

95-112

113-120





Financieel verslag

werkprogramma 2013


79-88

paD

15/03 tot 15/04 trek van paDDen naar De poel

De tiJDsliJn van maart tot februari

1/03 tot 31/03 inventarisatie

s ta r t

27-78

trekkende padden opvangen met plastiek scherm of emmers.

t 15/03 1/10 to slaap r in winte en zich Ze grav tvrij te rs om vo teren. in w er ov

NOVeMBer

AprIl

2

15 DeCeMBer

1/04 tot 20/04 Cultivator

16

3/04 tot 23/04 inJeCtie van DriJfmest

3

1/12 onD tot 28/0 hou erhou 2 D tka nte n

JANUArI

17

4 FeBrUArI

6

JUNI

10

OKTOBer

15/07 tot 31/08 de poel droogt uit

ER MB n PTE ve t SEe lar I to ME an D iv oe

9

15 / Cu 05 to wi ltiv t 10/ lD er 06 ak en ke r

AUgUSTUS

gr

D

15/04 tot 30/04 piek van De roep in De poel 15/04 tot 30/04 inventarisatie

7

MeI

8

05

5/ g t1 to De in 05 ein ett / 1 fZ a ei

e

1 t /0 w re 9 t in k ot t n 1/ e a 1 r a 0 p r la a t s

14

11

JUlI

1/09 tot 31/12 onDerhouD viJvers

7/04 tot 27/04 eggen

Vo zit lwas t 30 en o sen cm ve pa r on dag dde n de rd eg ro n

d

5

12 1/06 tot 15/07 met fuiken of door scheppen larven inventariseren

2 /0 28 s tot er l 01 iJv o 1/ e v n v D pe lo

5/04 tot 25/04 ploegen

15/04 tot 30/04 Zaaien

77

KNOFLOOK

1 MAArT

5-26

SepTeMBer

13

levensCYClus knoflookpaD lanDBouw Beheer / inventarisatie

78

© A. Mengels

79-88

89-94

95-112

113-120




Financieel verslag

werkprogramma 2013

Hoofdstuk 3 Verplichte activiteiten Om als Regionaal Landschap erkend te blijven, dient zij volgens het besluit van de Vlaamse regering van 8 december 1998 aan volgende voorwaarden te voldoen: Zij dient jaarlijks minstens volgende activiteiten te organiseren:

Minstens tweemaal een Landschapskrant breed verspreiden in elk van de gemeenten gelegen binnen het werkingsgebied. Deze moet ingaan op: het streekeigen karakter, de natuurrecreatie, de natuureducatie, het recreatief medegebruik, het natuurbehoud en het beheer en ontwikkeling van kleine landschapselementen.

LANDSCHAPSKRANTEN In 2012 werden 2 LANDSCHAPSKRANTEN uitgegeven en ruim verspreid. • De Landschapskrant voorjaar 2012 editie Kempen~Broek – oplage 161.000 exemplaren – werd huis aan huis bedeeld in de gemeenten van het Regionaal Landschap Kempen en Maasland en in Weert, Nederweert en Cranendonck (Nederlandse gemeenten die in het GrensPark Kempen~Broek liggen). Het provinciale natuurevenement Festa Natura dat op 6 mei 2012 plaatsvond, stond centraal in de krant. Daarnaast werd er gecommuniceerd over diverse natuurprojecten die in uitvoering waren en over enkele soorten. • In het najaar werd een Landschapskrant over het stiltegebied Zwarteput en de overhandiging van het stiltelabel huis aan huis bedeeld in de gemeenten Bilzen, Lanaken en Zutendaal met een oplage van 26.000 exemplaren.

LandschapsKrant

LandschapsKrant Editie: Kempen~Broek

Editie: Stiltegebied Zwarteput

VOORJAAR 2012

oktober 2012

© E.C

© E.C

28 oktober 2012 // STILTESTOET NAAR DE ZWARTEPUT

6 MEI 2012 // FESTA NATURA IN BOCHOLT

Op de grens van Zutendaal, Lanaken en Bilzen ligt een parel van stilte en rust. De gemeentebesturen engageren zich om deze stilte te stimuleren en te behouden. Hiervoor ontvangen ze op 28 oktober een kwaliteitslabel stilte. Niet zomaar een label, maar een driesterren label. Het is tijd om aan deze stilte enige ruchtbaarheid te geven. Vier je mee?

BON wandelkaart Smeetshof (€ 2)

Festa Natura is het grootste reizende natuurfestival van Nederlands Limburg. Dit jaar strijkt het festival op zondag 6 mei neer in het GrensPark. Voor deze grensoverschrijdende editie organiseren natuurorganisaties uit Belgisch en Nederlands Limburg een buitenprogramma met excursies, workshops en kinderactiviteiten. Er is een

uitgebreide informatiemarkt en er zijn demonstraties van oude ambachten. Van 10u tot 17u kan je aan de activiteiten deelnemen. Vergeet je kortingsbon voor een wandelkaart van het Smeetshof niet mee te brengen en in te leveren aan de infostand van de Verkenners.

-€1

(enkel geldig op 06/05/2012, plein organiserende partners, stand Verkenners)

© E.C

Wat: samen wandelen in een muzikale optocht naar een mooi en stil plekje voor de ontvangst van het stiltelabel. Op het kruispunt van drie paden wordt een glaasje aangeboden. Een vertegenwoordiger van de Vlaamse Minister van Leefmilieu overhandigt aan gedeputeerde Frank Smeets en aan de burgemeesters van Lanaken, Bilzen en Zutendaal het stiltelabel. Daarna wordt een herinneringssteen in het water gelegd.

Waar: vanuit Bilzen: Parking Hoefaert: overgang HoefaertwegDorpsstraat, Gellik-Lanaken vanuit Lanaken: Parking Recreatiepark De Krieckaert, Krieckaartlaan, Gellik-Lanaken vanuit Zutendaal: Parking Roelen: overgang RoelerwegKiewitseweg, Zutendaal Einde: voorzien rond 12.00 Deelname: gratis Project met ﬁnanciële en inhoudelijke steun van: provincie Limburg, Vlaamse Overheid

Meer info vind je op pag. 4 - 5.



PRAKTISCH Wanneer: zondag 28 oktober 2012 om 10.00 stipt

kortingsbon

13/04/12 15:07

11/10/12 11:19


27-78


3

5-26

79

80

Minstens 3 vormingsactiviteiten organiseren of mee organiseren waaraan telkens minstens 25 deelnemers participeren.

VORMINGSACTIVITEITEN Het beleid rond vormingsactiviteiten werd bijgesteld door bijzondere aandacht te besteden aan een verbreding van de doelgroepen, met aandacht voor onder andere medewerkers uit de toeristische sector en de landbouwsector. Ieder bezoek aan het Nationaal Park Hoge Kempen onder leiding van een Ranger of aan het GrensPark Kempen~Broek onder leiding van een Verkenner is een laagdrempelige vormingsactiviteit. In 2012 namen 10 225 mensen deel aan een activiteit met een Ranger. Daartoe werd 554 keer een Ranger ingezet. In Kempen~Broek namen 1286 mensen deel aan de 100 activiteiten georganiseerd door Verkenners.

RANGERPROJECT Trekker: RLKM. Partners: Limburgse Natuurgidsen, Toeristische gidsen, Provinciaal Natuurcentrum, Heempark en Agentschap voor Natuur en Bos van de Vlaamse Overheid. Doelgroepen: Bewoners en bezoekers. Doelstelling: Kwalitatief aanbod van gidsen. Omschrijving: Pool van 41 rangers die een specifieke opleiding genoten. Verloop actie: Zie 2.5 Natuureducatie en sensibilisatie -Rangerproject

Verkenners Kempen~Broek Trekker:RLKM Partner: themagroep verkennerswerking Doelgroepen:vrijwilligers die groepen willen onthalen in gebieden van Kempen~Broek Doelstelling: opleiding en coaching van vrijwilligersgroep Omschrijving:idem Verloop actie: . zie 2.5 Natuureducatie en -sensibilisatie – Verkennerswerking Kempen~Broek

Navorming Rangers Trekker: RLKM Partners: Limburgse Natuurgidsen, Toeristische gidsen, Provinciaal Natuurcentrum, Heempark en Agentschap voor Natuur en Bos van de Vlaamse Gemeenschap Doelgroepen: Rangers Doelstelling: kwaliteit van de aangeboden activiteiten verhogen Omschrijving: Pool van 41 rangers die een navorming genoten. Verloop actie: Op 29/02 ontvingen 45 Rangers in Neeroeteren (Maaseik) na een positieve evaluatie hun licentie van het Agentschap voor Natuur en Bos. Er werden twee verplichte infomomenten georganiseerd voor alle Rangers: - 02/02: infoavond ecologie van het Everzwijn (25 deelnemers) - 09/10: infoavond over de Europarc conferentie (20 deelnemers) In totaal woonden 45 Rangers een infomoment bij. De volgende navormingsactiviteiten werden georganiseerd: - 18/04: Natuurrichtplan Nationaal Park Hoge Kempen (27 deelnemers) - 20/06 : Rangeractiviteit ‘een kei van een Nationaal Park’ (14 deelnemers) In totaal waren er 41 Rangers die aan een navorming deelnamen. Er werden ook Cursussen/opleidingen ingericht door derden, die in aanmerking kwamen als bijkomende vorming voor de Rangers: o.a. cursussen en opleidingen ingericht door Natuurpunt, CVN, Inverde, het Heempark en het Provinciaal Natuurcentrum. In totaal volgden 12 Rangers een opleiding ingericht door derden. Nazorg en opvolging: voorzien binnen de werking van het Nationaal Park Samenwerking en financiering: meerdere partners

27-78

79-88

89-94

95-112

113-120





Financieel verslag

werkprogramma 2013

BETROKKENHEID HORECAONDERNEMERS, TOERISTISCHE DIENSTEN,… BIJ HET NATIONAAL PARK HOGE KEMPEN Trekker: RLKM. Partners: Federatie Toerisme Limburg, Toerisme Limburg, Toerisme Vlaanderen. Doelgroepen: Horecaondernemers. Doelstelling: Grotere betrokkenheid creëren en concept verinnerlijken in bedrijfsvoering Horeca. Omschrijving: zie 2.5 Natuureducatie en –sensibilisatie .

HET NATIONAAL PARK ALS ‘BEST PRACTICE’ VOOR DUURZAAM TOERISME Trekker: RLKM. Partners: Hogescholen, universiteiten. Doelgroepen: Andere aanbieders van duurzaam toerisme. Doelstelling: Netwerking. Omschrijving: Kennis uitwisselen. Verloop actie: Op 21-22/03 brachten 27 professionals vanuit Duitsland en Nederland een bezoek aan het Nationaal Park. Voor hun Grenspark Maas-Swalm-Nette zochten ze inspiratie in onze toeristische samenwerking met de stakeholders. Op 24/05 kwamen 20 toeristische professionals uit Vlaanderen en Nederland (verenigd in het toeristisch netwerk TRAM) op bezoek om kennis te maken met het Werelderfgoedverhaal en de mogelijke impact op toerisme. 20 docenten van de bacheloropleiding Toerisme aan de Lessiushogeschool in Mechelen kregen ter plaatse toelichting over duurzaam toerisme in het Nationaal Park, zodat ze dat in hun lessenpakket kunnen opnemen. Op 27/11 werd er een gastcollege over duurzaam toerisme en innovatie in het Nationaal Park gegeven, alsook een plaatsbezoek aan Pietersheim. 30 studenten van de 3e bachelor Toerisme van de XIOS Hogeschool in Hasselt namen deel. 70 studenten van de 3e bachelor Toerisme aan de Erasmushogeschool in Brussel kwamen op 3-daagse in Limburg. 10/12 stond in het teken van het Nationaal Park als voorbeeld van duurzaam toerisme. Maar ook bij trainingen van de ViaViaTourism Academy in Vietnam en Malawi werd het concept van het Nationaal Park gebruikt als best practice voor duurzaam toerisme Nazorg en opvolging: Projectbureau Nationaal Park. Samenwerking en financiering: Projectbureau Nationaal Park.

Netwerkmoment Monitoring Kempen~Broek Trekker: RLKM Partners: Natuurpunt, provincie, Doelgroepen: vrijwilligers, beheerders Doelstelling: netwerking, opbouw netwerk voor monitoring Omschrijving: opstart van werkgroep die monitoring in Kempen~Broek grensoverschrijdend coördineert. Verloop actie: op 8 december 2012 vond een eerste netwerkmoment plaats waarop een 90-tal geïnteresseerden aanwezig waren. Er werden een aantal lezingen gegeven om de aanwezigen te informeren over het GrensPark, fauna en flora en lopende monitoringprojecten. De effectieve opstart van de werkgroep zal begin 2013 plaatsvinden. Programma: • Toelichting GrensPark Kempen~Broek • Toelichting project ‘Communicatie en Monitoring in de Landschapsparken’ (CoMoLa) • Het succesverhaal van de boomkikker in GrensPark Kempen~Broek • Korte mededelingen: lopende monitoringprojecten binnen GrensPark Kempen~Broek (libellen, cameravallen, eekhoorns, broedvogels, sprinkhanen) • Life-project Abeek van Natuurpunt • Het beheer in het Weerterbos door vrijwilligers in functie van dagvlinders • Afsluiting door de dagvoorzitter met een plan voor de toekomst.


5-26

81

82

Minstens 3 brede publieksactiviteiten met een brede maatschappelijke uitstraling organiseren of mee organiseren, waaraan telkens minstens 100 deelnemers participeren.

Publieksactiviteiten In 2012 werd ervoor gekozen om zoveel mogelijk vormingsmomenten en publieksevenementen te bundelen in de EUROPARC CONFERENCE 2012. Deze jaarlijkse internationale bijeenkomst voor natuurbeheerders werd door RLKM georganiseerd. Dit was mogelijk dankzij de steun van velen en gaf de kans om kennis te delen met een groot internationaal publiek. Voor het colloquium Rivierpark Maasvallei en de openingsceremonie werden vooral lokale partners uitgenodigd. Aan dit onderdeel namen 170 mensen deel. Net als de voorgaande jaren werd getracht om, naast eigen initiatieven, voornamelijk bestaande initiatieven mee te ondersteunen en er een actieve bijdrage aan te leveren.

EUROPARC Conference & officiële EU-viering 20 jaar Natura 2000 en Life Trekker: RLKM. Partners: EUROPARC, Wecan, Nature en Life Unit van het Directoraat – Generaal voor het Leefmilieu van de Europese commissie. Doelgroepen: Natuurverenigingen, natuurbeheerders in internationaal verband. Doelstelling: Kennisuitwisseling, netwerken. Omschrijving: Voor het eerst in 40 jaar werd de conferentie van de EUROPARC Federation in België – Genk – georganiseerd door RLKM. Tevens werd deze gebeurtenis door de EU gebruikt voor de officiële viering van Natura 2000 en Life. Gedurende een week was Limburg de groene hoofdregio van Europa. Meer dan 650 deelnemers uit 38 landen namen deel aan lezingen, excursies en kennisuitwisseling. Europa, Vlaanderen, het Vlaams natuurbeleid (ANB), de Vlaamse natuurorganisaties (Natuurpunt, Limburgs Landschap, …), de provincie Limburg en de stad Genk lieten zich positief opmerken. De uitstraling en de persaandacht was een voltreffer, ondanks het onheilsnieuws van Ford op woensdag.

Hoogtepunten uit het programma: • Maandag 22/10: (367 deelnemers) Openingsceremonie “Celebrating 20 years of Natura 2000”, met als gastsprekers Thomas Hansson, voorzitter EUROPARC Federation, Janez Potocnik, Europees Commissaris voor Leefmilieu; en Joke Schauvliege, Vlaams minister voor Leefmilieu. • Dinsdag 23/10: (289 deelnemers) 7 sprekers gidsen door ons “(Re)connection model” en delen het succes van 20 jaar Natura 2000 en het Life programma. • Woensdag 24/10: (481 deelnemers) Het colloquium ‘RivierPark Maasvallei, maatschappelijke relevantie van grootschalig rivierherstel’en 18 workshops. ‘s Avonds vond de openingceremonie van het Rivierpark Maasvallei plaats aan de oever van de Maas in Meeswijk (Maasmechelen). • Donderdag 25/10: (289 deelnemers) 12 excursies. Nazorg en opvolging: de jaarlijkse conferentie wordt steeds door een andere partner ingericht Samenwerking en financiering: EUROPARC, Wecan, Nature en Life Unit van het Directoraat –Generaal voor het Leefmilieu van de Europese Commissie en sponsors.

79-88

89-94

95-112





Financieel verslag

werkprogramma 2013


83 27-78

1 - 12 121-127 5-26

84

79-88

89-94

95-112





Financieel verslag

werkprogramma 2013


85 27-78

1 - 12 121-127 5-26

86

Overhandiging stiltelabel Zwarteput in Zutendaal Trekker: RLLK. Partners: Provincie Limburg, gemeenten Zutendaal, Lanaken en Bilzen. Doelgroepen: Bewoners, bezoekers, landbouwers, natuurbeheerders. Doelstelling: Draagvlakvorming voor stilte in dit gebied. Omschrijving: Publieksactiviteit met een 110 deelnemers, vooral lokale mensen uit de drie gemeenten. Verloop actie: Op 28 oktober 2012 overhandigde Caroline Van den bergh, vertegenwoordiger van Vlaams minister voor Leefmilieu, Natuur en Cultuur Joke Schauvliege een kwaliteitslabel stilte aan de provincie en de gemeenten Zutendaal, Bilzen en Lanaken. Het gaat om een 3 sterren stiltegebied. Samenwerking en financiering: Dit evenement kadert in de Stiltewerking, zie 2.1.3

Nationaal park in beweging Trekker: Rotary Genk Staelen en Routesporter. Partners: RLKM, gemeenten. Doelgroepen: Bewoners en bezoekers, mensen met een beperking. Doelstelling: Betrokkenheid van diverse doelgroepen vergroten. Omschrijving: Een publieksevenement. Verloop actie: Er werd actief samengewerkt met Rotary Genk Staelen, Bloso en ANB voor de organisatie van ‘Nationaal Park in Beweging’ op 23/09 in en om het Bloso-centrum in de Toegangspoort Kattevennen. Dit evenement is het resultaat van een samengaan van de evenementen ‘Nature for Life’ van Rotary en ‘Routesporter’ van Bloso en is de derde editie volgens dit format. Het aantal deelnemers wordt geraamd op 1000 waarvan zo’n 300 met een Ranger op pad gingen. Nazorg en opvolging: Bloso en de vzw Nature for Life staat in voor de volgende editie(s). Samenwerking en financiering: ANB, Rotary Genk Staelen en uiteenlopende sponsors.

27-78

79-88

89-94

95-112

113-120





Financieel verslag

werkprogramma 2013

Wissendag Trekker: De Wissen. Partners: RLKM. Doelgroepen: Breed publiek. Doelstelling: Bekendmaking van de Maasvallei en het RivierPark aan het brede publiek. Omschrijving: Tijdens de wissendag komen wissenvlechters uit verschillende landen hun kunsten tonen. Ook zijn er andere oude ambachten te bezichtigen en zijn er infostands over de natuur langs de Maas. Verloop actie: RLKM was aanwezig als standhouder. Nazorg en opvolging: In 2013 wordt de Wissendag weer georganiseerd, RLKM zal hier ook aanwezig zijn. Samenwerking en financiering: Geen financiële implicaties.

Festa Natura Trekker: Ark Natuurontwikkeling. Partners: RLKM, Natuurpunt Bocholt, Limburgs Landschap, Natuurmonumenten, gemeente Bocholt, Staatsbosbeheer, Stichting IKL. Doelgroepen: Breed publiek. Doelstelling: Natuurbeleving en natuurgerichte producten (wandelen, fietsen, streekproducten) aan een ruim publiek bekendmaken. Omschrijving: op zondag 6 mei vond Festa Natura plaats in het Smeetshof te Bocholt. Tijdens Festa Natura is er voor elk wat wils. Van kinderactiviteiten tot oude ambachten en streekproducten en een grote natuurinformatiemarkt. Een 70-tal standhouders waren aanwezig op de 3 themapleinen. Dit festival reist elk jaar naar een andere locatie en dit jaar werd een locatie in Kempen~Broek gezocht. Het weer viel erg tegen op zondag 6 mei maar desondanks werden er 1500 deelnemers geteld. Verloop actie: RLKM was actief betrokken bij de organisatie en was ook aanwezig als standhouder Nazorg en opvolging: Het ging om een éénmalig evenement. Samenwerking en financiering: Er werd een bijdrage van € 5000 voorzien.

Opening bezoekersonthaal mariahof Trekker: RLKM Partners: Stad Bree, Natuurpunt Bree Doelgroepen: Brede publiek Omschrijving: op 1 juli 2012 opende het bezoekersonthaal Mariahof de deuren. Na de Pollismolen dat in september 2011 opende, is het Mariahof het tweede bezoekersonthaal in het GrensPark. In de voormiddag vond de officiële opening met genodigden (73 aanwezigen) plaats. In de namiddag was er een publieksgedeelte met Verkenneractiviteiten, een grimeur en nestkastjes timmeren. Er waren een 300-tal aanwezigen. Verloop actie: Er werd actief samengewerkt met de Stad Bree en Natuurpunt voor de inrichting en opening van het bezoekersonthaal. Nazorg en opvolging: Het openingsevenement was een éénmalig evenement. Samenwerking en financiering: Interreg, Toerisme Vlaanderen, Stad Bree.


5-26

87

88

79-88

89-94

95-122

112-120




Financieel verslag

werkprogramma 2013

Samenwerking, overleg en draagvlakvorming Internationale samenwerking Wecan Nationaal Park Hoge Kempen Project RivierPark Maasvallei Organisatie Projectbureau GrensPark Kempen~Broek Soorten en landschappen als dragers voor biodiversiteit (SOLABIO) Grenzeloos wandelen Europees project Habitat Afstemming en synergie met ontwikkelingen Grensmaasproject EUROPARC VML-DLG WWF Internationale uitwisselingen Bovenlokale samenwerking Strategisch Open Ruimte Project (SORP) ‘Maasvallei grensverleggend’ Charter voor een grensverleggende Maasvallei Limburg Sterk Merk: dossier regionale natuurparken Themagroep Beheer - RivierPark Maasvallei Project grindwinning

Doelgroepenbeleid

Draagvlak

KLE

Natuurrbehoud

Natuureducatie

Acties

Streekeigen karakter

Hoofdstuk 4 Relatie doelstellingen en activiteiten


23-78


4

5-22

89

Herstructureringscommite (grind) Themagroep Zwerfvuil Een toekomst voor planten van hier Samenwerking rond bestrijden van invasieve soorten Lokale samenwerking Nationaal Park: Themagroep Toerisme Nationaal Park: Themagroep Erfgoed Nationaal Park: Themagroep Toegankelijkheid Natuurherstel groeve Berg Nationaal Park: ontsnipperingsplan voor de N75 Heel de Hoge Kempen Projectvoorstel Beeldschone Parkrand Hoofdtoegangspoort K~B De Wissel in Bree Hoofdtoegangspoort K~B De IJzeren Man in Weert Onthaalpunt Kempen~Broek Woutershof Onthaalpunt Kempen~Broek Daatjeshoeve Onthaalpunt Kempen~Broek Mariahof Onthaalpunt Kempen~Broek Luysmolen Stiltegebied Kempen~Broek en Zwarte Put Bedrijfsplanner Pietersheim: opvolging beheerplan en beheercommissie KLE-beleid in Genk Genk behaagd KEHA-gebied Zutendaal

Doelgroepenbeleid

Draagvlak

KLE

Natuurbehoud

Natuureducatie

Acties


90




Financieel verslag

werkprogramma 2013

Natuurbehoud en KLE Toegankelijkheid Nationaal Park Hoge Kempen Oprichting Nationaal Park Fonds Begrazingsbeheer Bichterweerd Begrazingsbeheer Negenoord (Stokkem) Ouzeir Project Landschapsschakels Uitgebreid bos- en landschapsbeheerplan kasteelpark Vilain XIIII Beheerdersoverleg Kempen~Broek Amfibieëntunnels Genk Landschapsbuffer uitbreiding industrieterrein Kanaal-Noord

Landschapszorg en Streekeigen karakter Landschapszorg door Parkrangers Erfgoed Nationaal Park Hoge Kempen Halfversteende bomen als monument voor Natuurpunt Kwaliteit voor Kessenich Commissie Levend Leut Dorpsplein Leut Kerkhof Leut Kapel Mazenhoven Uitgebreid bos- en landschapsbeheerplan Kasteelpark Vilain XIIII Beeldkwaliteitsplan Ophoven en integratie zeilmonument Landschapszorg bij gemeenten en vzw’s Landschapszorg bij particulieren

Doelgroepenbeleid


Acties

Draagvlak

112-120

KLE

95-122

Natuurbehoud

89-94

Natuureducatie

79-88


23-78


5-22

91

Recreatief medegebruik, natuurrecreatie en natuurgericht toerisme Wandelen in het Nationaal Park Hoge Kempen Fietsen in het Nationaal Park Hoge Kempen Paardrijden in het Nationaal Park Hoge Kempen Corporate Identity Maasvallei Wandelgebied Aldeneik en Maaseik Wandelgebied Oud-Rekem & Herbricht Wandeltellers Kempen~Broek

Natuureducatie en sensibilisatie Rangerproject Nationaal Park-klassen Sensibiliserende communicatie instrumenten Nationaal Park Hoge Kempen Nationaal Park in Beweging Natuurgericht toerisme in het Nationaal Park Hoge Kempen / 1 Nationaal Park 5x anders Betrokkenheid horecaondernemers, toeristische diensten bij het Nationaal Park Hoge Kempen Het Nationaal Park als ‘best practice’ voor duurzaam toerisme Maasverkenners Stuurgroep educatief beleid De Wissen Big Jump Verkennerswerking Kempen~Broek Samenwerking CVN, educatief natuurbeheer, Limnet Crossbill Guide Knoflookpadspel

Doelgroepenbeleid

Draagvlak

KLE

Natuurbehoud

Natuureducatie

acties


92

79-88

89-94

95-122





Financieel verslag

werkprogramma 2013


93 23-78

1 - 12 121-126 5-22

94

95-112

113-120 Activiteiten en projecten



Financieel verslag

werkprogramma 2013

3.721.699



Hoofdstuk 5 Financieel verslag - Begroting

95 79-88

5

27-78

1 - 12 121-127 5-26

96

79-88

89-94

95-112





Financieel verslag

werkprogramma 2013


97 27-78

1 - 12 121-127 5-26

98

79-88

89-94

95-112





Financieel verslag

werkprogramma 2013


99 27-78

1 - 12 121-127 5-26

100

79-88

89-94

95-112





Financieel verslag

werkprogramma 2013


101 27-78

1 - 12 121-127 5-26

102

79-88

89-94

95-112





Financieel verslag

werkprogramma 2013


103 27-78

1 - 12 121-127 5-26

104

79-88

89-94

95-112





Financieel verslag

werkprogramma 2013


105 27-78

1 - 12 121-127 5-26

106

79-88

89-94

95-112





Financieel verslag

werkprogramma 2013


107 27-78

1 - 12 121-127 5-26

108

79-88

89-94

95-112





Financieel verslag

werkprogramma 2013


109 27-78

1 - 12 121-127 5-26

110

79-88

89-94

95-112





Financieel verslag

werkprogramma 2013


111 27-78

1 - 12 121-127 5-26

112

79-88

89-94

95-112

113-120




Financieel verslag

werkprogramma 2013

Hoofdstuk 6 werkProgramma 2012 ORGANISATIE EN STRUCTUUR In 2013 zal het Regionaal Landschap Kempen en Maasland met grote overtuiging en inzet verder bouwen aan haar missie: “ Duurzame streekontwikkeling op basis van de actuele en potentiële kwaliteiten van natuur, landschap en streekidentiteit van de Hoge Kempen, de Maasvallei en het Kempen~Broek”.

WERKINGSGEBIED Het werkingsgebied van het Regionaal Landschap Kempen en Maasland blijft behouden tot de twaalf deelnemende gemeenten. In het kader van de projecten Maasvallei en Kempen~Broek zijn er grensoverschrijdende acties in functie van de internationale projecten waaraan gewerkt wordt.

BESTUURSORGANEN De Algemene Vergadering ging door op 26 februari in Lanaken, waar een nieuwe Raad van Bestuur werd verkozen. De nieuwe Raad van Bestuur is als volgt samengesteld: Instantie

Naam

Provincie Limburg

Voorzitter

Ludwig Vandenhove

Gemeente Kinrooi

Effectief lid

Sylvie Vanmontfort

Gemeente Lanaken

Effectief lid

Marc Curvers

Stad Maaseik

Effectief lid

Kevin Drees

Natuurpunt

Effectief lid

Jos Ramaekers

Natuurpunt vzw

Effectief lid

Rik Brys

Limburgs Landschap vzw

Effectief lid

Albert Baenens

Orchis vzw

Effectief lid

Jos Bijnens

Toerisme Limburg vzw

Effectief lid

Nele Digneffe

Boerenbond

Effectief lid

Liesbet Fransens

Agentschap voor Natuur en Bos (ANB)

Adviserend lid

Kurt Michiels

Vlaamse Overheid, Ruimte en Erfgoed

Adviserend lid

Bart Geyskens

RLKM

secretaris/penningmeester

Ignace Schops

Interne staatshervorming - Witboek - doorbraak 64 In het kader van de Interne Staatshervorming en het Witboek wordt in “doorbraak 64” voorgesteld dat de regionale landschappen (en bosgroepen) vanaf 2014 overgeheveld zullen worden naar de provincie. Hiervoor werd overleg opgestart in 2012 en bepaalde het VORL een standpunt voor de toekomstige werking waarbij gepleit wordt dat Vlaanderen de systeemverantwoordelijkheid blijft dragen – regionale landschappen als instrument voor het uitvoeren van Europees- en Vlaams regulier beleid - en de provincie de operationele verantwoordelijkheden toegewezen krijgen (subsidiëring, enz.). Dit overleg zal in 2013 worden verdergezet.

Personeel De besparingen die worden doorgevoerd hebben uiteraard een impact op de werking en de inzet van het personeel. In 2012 werden een paar projecten beëindigd en verlieten een paar personeelsleden onze organisatie. Het projectteam op hetzelfde peil houden is 2013 de ambitie. Hiervoor zullen extra middelen moeten worden gezocht, is er de nood om alle projecten op effectiviteit en efficiëntie te screenen en zullen er extra boekhoudkundige controles worden doorgevoerd. Afhankelijk van de goedkeuring van nieuwe, bijkomende projecten kunnen extra personeelsleden worden aangeworven. Het projectteam zal in 2013 instaan voor de opvolging en de en sturing van de opdracht Regionale


27-78


6

5-26

113

114

Landschappen i.k.v. het uitvoeringsbesluit. Daarnaast zal het doelgroepenbeleid en het maatschappelijke draagvlak centraal staan in de werking. De projectwerking wordt opgevolgd en de reeds ingezette kwaliteitsimpuls in management & boekhouding zal als vast item in team worden geïmplementeerd. Binnen het team worden een aantal teamvergaderingen (+ teamdagen), maandelijks projectleidersoverleg en voor de diverse werkvelden aparte celvergaderingen georganiseerd (Natuur en Landschap, Kempen~Broek, Nationaal Park, RivierPark Maasvallei, Financiën en Administratie, groene cel, product en communicatie, algemeen beleid…)

Jaarrekening en begroting ikv overheidsbesparingen In het licht van de overheidsbesparingen dient een constante opvolging van het beschikbare budget te gebeuren. Hiervoor worden een aantal extra interne vergaderingen voorzien, gekoppeld aan extern advies van de accountant indien nodig. Jaarlijks zullen eventuele aanpassingen worden doorgevoerd.

PROFESSIONALISERING VAN DE ORGANISATIE In het kader van de professionalisering van de organisatie lopen de inspanningen verder: • Management en personeelsbeleid, • Financieel en administratief beheer met controle door een externe accountant, • opvolging van de wet op de overheidsopdrachten, • externe hulp voor de loonsadministratie, • opleidingen voor het personeel, • externe ondersteuning voor de grafische hulpverlening • landschapsteams

OVERLEG EN SAMENWERKING MET ACTOREN Over de grenzen van de organisatie lopen overlegstructuren en samenwerkingsverbanden: • Vlaams overleg Regionale Landschappen met een jaarlijkse meeting van alle werknemers • Overleg ANB ¬ • Landschapsteams • Structureel overleg met ANB op maandelijkse basis in het kader van het Nationaal Park en éénmaal per jaar met alle medewerkers, de bosgroepen en de leefmilieu- en duurzaamheidsambtenaren • Voorbereiding en uitvoering van Europese projecten • Overleg provinciebestuur • Deelname council meetings EUROPARC federation • Deelname acties van de World Conservation Union (IUCN) • Actieve deelname als voormalig winnaar aan de Goldman Environmental Prize • Actief participeren als fellow aan Ashoka • Het Nationaal Park Hoge Kempen gaat onverminderd verder met de bestaande overlegstructuren. Voor het nominatietraject van UNESCO-Werelderfgoed wordt een nieuwe overlegstructuur opgezet conform de richtlijnen van UNESCO • Met de VLM zal nauw worden samengewerkt in het kader van het LIR-Maasvallei. De VLM kreeg recent het mandaat om dit proces op te starten. Dit mandaat van de bevoegde minister kwam tot stand n.a.v een gemeenschappelijke vraag van de Stuurgroep Maasvallei en de VLM-Limburg. • Voor de officiële opening van het RivierPark in oktober wordt samengewerkt met alle betrokkenen zowel in Vlaanderen als in Nederland. • Met de VLM zal nauw worden samengewerkt in het kader van het LIR-Maasvallei. De VLM kreeg recent het mandaat om dit proces op te starten. Dit mandaat van de bevoegde minister kwam tot stand n.a.v een gemeenschappelijke vraag van de Stuurgroep Maasvallei en de VLM-Limburg. • Voor Kempen~Broek zijn 3 Stuurgroep- en Projectgroepvergaderingen voorzien, diverse bijeenkomsten van de Themagroepen. • Overleg met partners, particulieren en overheden in het kader landschapszorgprojecten • Deelname aan het Wandelplatform Limburg

Communicatie •

Wandelkaarten en brochures die uit voorraad zijn worden bijgewerkt. Voor nieuwe wandelgebieden

27-78

79-88

89-94

95-112

113-120





Financieel verslag

werkprogramma 2013

worden wandelkaarten aangemaakt. • Hoge Kempen: uitgave gratis folder ‘wegwijzer’, bezoekersgids 2012, wandelkaarten Bergerven en Connecterra • Voor Kempen~Broek staat de publicatie van enkele rapporten in de planning: Kempen~Broek in Beeld, een studie naar de economische baten van Kempen~Broek en het eindrapport van het Interreg project Duurzaam Verbinden. De gratis wegwijzer met een overzicht van het volledige wandelaanbod in Kempen~Broek zal herdrukt worden. In opdracht van de gemeente Weert zaal een wandelkaart worden uitgegeven voor de gebieden IJzeren Man en Laurabossen. • Maasvallei: huis-aan-huis nieuwsbrief ‘Levend Leut’, uitgave kaart ‘Oud-Rekem & Herbricht’ • Er wordt een actief persbeleid gevoerd. Lokale en nationale pers wordt betrokken bij onze activiteiten • De videoreportage voor 2012 wordt aangemaakt • De websites, Facebook en Twitter worden blijvend geactualiseerd • De VVV- dagen, tipgeversdagen, dag Boswachters krijgen een herhaling in 2012 • Samenwerking externe partners: Toerisme Limburg, ... Op aangeven van externen geven wij inhoude lijke bijdrages aan externe publicaties. • Maasvallei: uitgave Ontdekkingskaart RivierPark Maasvallei i.s.m Toerisme Limburg

Activiteiten en projecten SAMENWERKING, OVERLEG EN DRAAGVLAKVORMING De organisatie & structuur van al de projecten van het RLKM zijn de afgelopen jaren zodanig opgebouwd dat er een maximale meekoppeling is van de betrokken doelgroepen (projectgroepen, stuurgroepen, ad hoc groepen, …). Deze inspanning zal ook in de komende jaren met enthousiasme worden doorgevoerd. Hierbij wordt een hoge mate van betrokkenheid gerealiseerd en dit resulteert in zowel de verhoging van een politiek, ambtelijk als een maatschappelijk draagvlak. Het jaarlijks overleg tussen ANB, de bosgroepen en milieu en duurzaamheidsambtenaren wordt in het kader van de interne staatshervorming doorbraak 64 belangrijker.

VORL – Vlaams Overleg Regionale Landschappen Het VORL tracht vragen, opportuniteiten en uitdagingen voor de regionale landschappen op Vlaams niveau te kanaliseren, te bespreken en adviezen te formuleren. Tevens fungeert het VORL als een belangrijk overleg voor kennisuitwisseling. Uiteraard zal in 2013 de opvolging van het Witboek centraal staan.

Instandhoudingsdoelstellingen (IHD) In het kader van de IHD zal worden samengewerkt met het ANB en andere partners ten einde een kader te ontwikkelen over de rol van de regionale landschappen bij de implementatie van de IHD.

Internationale samenwerking De reeds goedgekeurde projecten zullen verder uitgevoerd worden. Tevens wordt er gezocht naar mogelijkheden tot opstarten van nieuwe Europese projecten. Er is een actief lidmaatschap van EUROPARC Federation en World Conservation Union (IUCN)

Bovenlokale samenwerking De bestaande overlegmomenten van het Projectbureau Nationaal Park Hoge Kempen worden in 2013 verder gezet. (Project- en Stuurgroep, themagroepen, maandoverleg, ANB, horeca, Poortcoördinatoren, Toerisme, Heel de Hoge Kempen SORP, ...). Het projectbureau Maasvallei zet de bestaande samenwerkingsverbanden verder (Project- en Stuurgroep, themagroepen, SORP, grindwinning, ...); Het projectbureau Kempen~Broek zet de dagelijkse werking verder (Project- en Stuurgroep, themagroepen) en gaat steeds in op opportuniteiten rond samenwerking en draagvlakvorming. Daar waar zich opportuniteiten voordoen, zullen er nieuwe overlegmomenten georganiseerd worden door de projectbureaus. Binnen de werking van het RLKM zal verder gewerkt worden aan de uitbouw van de herkenbare grenzeloze landschappen. Belangrijke aandachtspunten zijn: - Nationaal Park Hoge Kempen ontwikkelt verder het plan “heel de Hoge Kempen”. Daarnaast zal de ontwikkeling en opening van Connecterra als hoofdtoegangspoort centraal staan in 2013 en trachten we een duurzame structuur voor het projectbureau te verankeren.


5-26

115

116

- Het RivierPark Maasvallei zal voor het grote publiek worden geopend op 25 augustus 2013 en de uitbouw van het projectbureau wordt verder structureel verankerd. - Het GrensPark Kempen~Broek bereid een Life project voor en werk verder aan de uitbouw van de herkenbare huisstijl, de toegangspoorten en de acties voor ontsnippering en klimaatadaptatie. Field Research Centre In uitvoering van het masterplan werkt het RLKM samen met de Universiteit Hasselt aan de opstart van een Field Research Centre. Een veldstudiecentrum waar op internationaal niveau aan onderzoek kan worden gedaan in relatie tot de biodiversiteit. De verkregen goedkeuring voor wetenschappelijke installaties voor het Field Research Centre - een CO2-meettoren en een Ecotron – zal geconcretiseerd worden. Unesco werelderfgoed Op basis van de resultaten van het haalbaarheidsonderzoek dat in 2009-2010 werd uitgevoerd, kreeg RLKM de opdracht van de Vlaamse Overheid – Ruimte en Erfgoed om een erkenningsdossier van het cultuurlandschap van de Hoge Kempen als UNESCO Werelderfgoed voor te bereiden. Inmiddels is het dossier opgenomen in de Indicatieve lijst van ICOMOS. In 2013 zal het dossier verder worden ontwikkeld. Het nominatietraject voor Werelderfgoed wordt in samenwerking met Vlaamse, Provinciale en gemeentelijke overheden verder uitgewerkt. De kandidatuur voor de Europese Landschapsprijs van de Raad van Europa zal één van de hoogtepunten van het jaar zijn.

Lokale samenwerking NATUURBEHOUD EN KLE Betreffende het Natuurbehoud en KLE worden het beleid, de projecten en acties in de desbetreffende Grote Landschappelijke eenheden – Nationaal Park Hoge Kempen, Kempen~Broek en Maasvallei – verder gezet. Naast deze gebiedsgerichte invulling zal er integraal en horizontaal gewerkt worden aan het natuurbehoud en aan het uitbouwen van een KLE-netwerk. Het GLEproject “Landschapsschakels” en het project landschapszorg van Onroerend erfgoed vormen hierbij een belangrijke uitdaging. Ondersteunen van de instandhoudingsdoelstellingen wordt – indien mogelijk - steeds meegenomen in de aanpak. Er wordt onderzocht om in projecten de kansen voor insecten en vlinders in het bijzonder te verhogen. • Het eind 2009 opgerichte ‘Nationaal Park Fonds’, een subfonds van het Streekfonds ‘Een Hart voor Limburg’ (onder auspiciën van de Koning Boudewijnstichting), zal in 2013 verder uitgebouwd worden. • Voor het project ‘Parkrangers’ worden de mogelijkheden van financiering intensief onderzocht. • Aan de poort Mechelse Heide wordt in samenwerking met ANB en Sibelco een biotopentuin met een rolstoelpad (zandloperpad) uitgewerkt • Aan de poort Mechelse Heide wordt in samenwerking met ANB en Sibelco een biotopentuin met een rolstoelpad (Zandloper-project) uitgewerkt. Bestaande dossiers worden verder opgevolgd en mogelijks nieuwe initiatieven worden onderzocht. LANDSCHAPSZORG EN STREEKEIGEN KARAKTER In het kader van het Nationaal Park Hoge Kempen, Kempen~Broek en de Maasvallei zal landschapzorg en het streekeigen karakter constant worden opgenomen in de visievorming, planvorming en de concrete projectuitwerking. LANDSCHAPSANIMATOR IIn 2013 zal het werk van de landschapsanimator verder gezet worden. De samenwerking tussen de verschillende werkingsvelden die structureel wordt ingebouwd via de cel natuur & landschap laat toe om snel en accuraat nieuwe projecten op te sporen. Door deze manier van werken kan het Regionaal Landschap Kempen en Maasland reeds enkele jaren kwantiteit met kwaliteit combineren. De acties en projecten worden meer gewogen op hun landschappelijke meerwaarde en hun ligging in anker en relictzones. Er worden zoveel mogelijk koppelingen met andere projecten binnen RLKM gemaakt om de inkrimping van het budget van onroerend Erfgoed op te vangen. Evenals het voorgaande jaar zal er een arbeidersploeg (sociale werkplaats) uitvoering geven aan concrete acties.

27-78

79-88

89-94

95-112

113-120





Financieel verslag

werkprogramma 2013

BEDRIJFSPLANNER In 2013 zal door de bedrijfsplanner en de natuurverantwoordelijke binnen het Regionaal Landschap worden geïnvesteerd in het benaderen van landbouwers om de natuurverweving in het landelijk gebied te versterken. Voor 2013 zullen enkel aflopende contracten vernieuwd kunnen worden omdat het PDPO2 afloopt. Daarom zal er in 2013 veel aandacht besteed worden aan opvolging en begeleiding RECREATIEF MEDEGEBRUIK, NATUUR RECREATIE EN NATUURGERICHT TOERISME RANGERS - VERKENNERS - MAASVERKENNERS De Rangerwerking wordt verder gezet met in de zomer een herneming van het ‘Beestige Boel’-concept, een educatieve wandeling voor kinderen. Streefdoel blijft 10 000 deelnemers op jaarbasis. De Verkennerwerking zal in 2013 eveneens worden verder gezet. Streefdoel is 1500-2000 deelnemers. Verder zullen kwaliteitscontrole, uitbouw van het aanbod en een goede afstemming met de terreinbeherende organisaties een blijvend aandachtspunt zijn. De overeenkomst tussen de betrokken partners om Maasverkenners te kunnen inzetten in het RivierPark Maasvallei wordt gefinaliseerd en de nodige vorming wordt gegeven aan de gidsen. TOEGANKELIJKHEIDSREGLEMENT Op vraag van ANB zullen de bestaande plannen inzake toegankelijkheid van het Nationaal Park omgezet worden in een formeel ‘Toegankelijkheidsreglement’. Omdat dit het eerste initiatief op die schaal conform de nieuwe reglementen en procedures zal zijn, kan het inspireren voor soortgelijke gebieden in het Regionaal Landschap Kempen en Maasland. De themagroep ‘toegankelijkheid’ zal als klankbord fungeren om in 2012 een toegankelijkheidsreglement verder uit te werken. In Kempen~Broek zal de gemeenschappelijke visie voor de toegankelijkheid van de natuur- en bosgebieden verder worden uitgewerkt, beginnend met de ‘testcase’ Kinrooi en bij uitbreiding het volledige GrensPark. In de loop van 2012 zal hiervoor een methodiek worden uitgewerkt en zullen de nodige stakeholders worden betrokken TOEGANGSPOORTEN EN HUISSTIJL Het RLKM kreeg vanuit LSM de opdracht om op basis van het masterplan over te gaan tot ontwikkeling van de hoofdtoegangspoort van het Nationaal Park Hoge Kempen, Connecterra, gelegen in de Bipool Eisden-Lanklaar. In 2013 zal het onthaalpaviljoen gebouwd worden en wordt Connecterra in de zomer opengesteld. Daarnaast zullen ook de kantoren van het Field Research Centre in opdracht van de Universiteit Hasselt gebouwd worden en dat in voorbereiding van de komst van de ‘Ecotrons’. In het Nationaal Park Hoge Kempen wordt een integraal signalisatieplan verder uitgewerkt en uitgevoerd Voor de 2 Toegangspoorten en de 5 Onthaalpunten tot het GrensPark Kempen~Broek is in 2010 een huisstijlopdracht uitgewerkt. Deze werd in 2011 reeds in de Pollismolen (Opitter, Bree) en in 2012 in het Mariahof in Beek (Bree) geïmplementeerd. Ze zal in 2013 verder worden toegepast op de andere locaties. Deze huisstijl zal de grensoverschrijdende samenwerking in het gebied extra en visueel versterken, in aanvulling op de reeds bestaande huisstijl voor folders, infoborden, wandelkaarten,…. VERNIEUWDE WANDELGEBIEDEN en WANDELPORTALEN Het wandelaanbod Mechelse Heide wordt herbekeken (in functie van Mechelse Bos en Zandloperproject). Overleg wordt gefinaliseerd rond Bergerven en rond Klaverberg aangevat. Doel is om het wandelaanbod onder het label ‘Bijzonder nabij het Nationaal Park’ verder uit te werken In de Maasvallei wordt verder gewerkt aan het 5de wandelgebied ‘Oud-Rekem & Herbricht’. Als de aangevraagde subsidies worden toegekend kan de uitvoering starten in 2012 en worden afgerond in 2013. De bestaande infoborden in het GrensPark Kempen~Broek zullen allemaal vervangen worden door nieuwe borden zodat alle borden actueel zijn voor wat betreft de informatie, de huisstijlelementen,… De bestaande wandelkaarten, wandelbrochures en wandelbox van de Maasvallei worden ge-update naar de nieuwe huisstijl van de Maasvallei. De plaatsing van de straatmeubilair in de nieuwe huisstijl wordt verder afgewerkt. NATUURTOERISME Met Toerisme Vlaanderen en, Toerisme Limburg wordt verder intens samengewerkt om het Nationaal Park op een zeer hoog niveau als duurzaam toeristische project op de kaart te zetten


5-26

117

118

VERPLICHTE ACTIVITEITEN Landschapskranten In 2013 worden 2 landschapskranten gemaakt en ruim verspreid. In het voorjaar wordt een krant in het kader van een programma vanuit CONNECTERRA uitgebracht. Naar aanleiding van de opening van het RivierPark Maasvallei zal een tweede landschapskrant uitgegeven worden.

Vormingsactiviteiten Het Regionaal Landschap organiseert jaarlijks tal van vormingsactiviteiten. In 2013 zal de werking van de Rangers in het Nationaal Park onverminderd doorgaan en zal de werking van de Verkenners in Kempen~Broek verder worden uitgebouwd en gecommuniceerd. De Maasverkenners gaan ook van start. In Kempen~Broek zullen de rapporten Kempen~Broek in Beeld en een studie naar de economische baten van Kempen~Broek aan een ‘select’ publiek worden uitgereikt tijdens een minisymposium. Er is tevens een eindmoment voor het Interreg project Duurzaam Verbinden gepland met de uitreiking van een eindrapport.

PUBLIEKSACTIVITEITEN Het Regionaal Landschap Kempen en Maasland zal minstens 3 brede publieksactiviteiten met minstens 100 deelnemers organiseren. Volgende activiteiten zijn reeds gepland. • juni: Opening Connecterra • augustus Opening RivierPark Maasvallei We onderzoeken met het ANB naar nieuwe samenwerking rond de Week van het Bos 2013.

79-88

89-94

95-112





Financieel verslag

werkprogramma 2013


119 27-78

1 - 12 121-127 5-26

120

27-78

79-88

89-94

95-112

113-122





Financieel verslag

werkprogramma 2013

Hoofdstuk 7 Bespreking adviezen CRITERIA MET BETREKKING TOT HET ERKENNINGSBESLUIT ALGEMENE OPMERKINGEN (1) Gezien de officiële adviezen over het werkingsjaar 2011 relatief laat in 2012 werden overgemaakt is het niet altijd mogelijk retroactief met alle opmerkingen rekening te houden. Deze zullen zeker worden meegenomen in het werkingsjaar 2013. (2) Alle opmerkingen van de evaluatoren werden in het jaarverslag opgenomen en er werd hiervoor een extra hoofdstuk in het jaarverslag opgenomen. (3) In onderstaande tekst worden de meest in het oog springende en draagvlak verhogende projecten van 2012 kort besproken, worden de activiteiten getoetst aan de erkenningsvoorwaarden van het hoofdstuk 3 van het uitvoeringsbesluit van 8 december 1998, wordt ingegaan op het ministerieel besluit van 27 maart 2006 en het advies van de Minaraad van 19 januari 2012.

MEEST OPVALLENDE DRAAGVLAK VERHOGENDE PROJECTEN IN 2011 Al deze successen zijn gebaseerd op teamwork, bestuurskracht en samenwerking met “alle” partners, niet in het minst het Agentschap voor Natuur en Bos. Vandaar dat al deze erkenningen worden opgedragen aan allen die hebben geloofd, gesteund en meegewerkt EUROPARC Federation Conferentie & 20 jaar Natura 2000 en Life – oktober 2012 Het meest in het oog springende draagvlak verhogende project in 2012 was uiteraard de EUROPARC conferentie en de officiële viering van 20 jaar Natura 2000 en Life. Een week lang stond de Vlaamse natuur centraal was het Limburgse Genk hoofdstad van het groene Europa. Meer dan 650 mensen uit 38 landen namen deel aan deze conferentie. Als conferentieplaats werd in C-Mine gekozen, als voorbeeld van duurzame transitie. De conferentie werd geopend in aanwezigheid van de EU Commissaris Janez Potocnik, Vlaams minister voor Leefmilieu Joke Schauvliege en minster Ingrid Lieten, Gouverneur Herman Reynders, Gedeputeerde Frank Smeets, Burgemeester Wim Dries. Het centrale thema was (Re)connection, het verbinden van de maatschappij met het natuurlijk erfgoed. In key notes, workshops en excursies werd het thema besproken en verder uitgediept. Er was een zeer grote tevredenheid over de organisatie en het inhoudelijke programma. Deze conferentie toonde aan dat in Vlaanderen nog vele opportuniteiten liggen voor natuurbehoud door het samenbrengen van mensen en de integratie van de beleidsvelden. Grote dank gaat naar de vele partners die deze conferentie tot een succes maakten, niet in het minst de financiële partners Vlaanderen (ANB), de provincie Belgisch en Nederlands Limburg, de Stad Genk en andere gemeenten.


5-26

121

122

Officiële opening RivierPark Maasvallei – 24 oktober 2012 Onder zeer ruime belangstelling en als onderdeel van de EUROPARC & Natura 2000/Life conferentie werd op 24 oktober – net op de dag van de aankondiging dat de FORD fabrieken in Genk zouden sluiten - het RivierPark Maasvallei officieel en internationaal geopend. Een inhoudelijk gedeelte werd vormgegeven door een symposium in C-Mine in de voormiddag. Namiddag leidden alle terreinexcursies naar de oevers van de Maas, waar op zeer mooie en creatieve wijze het grensoverschrijdende RivierPark Maasvallei werd geopend.

Zwarte Put Zutendaal - Stiltelabel *** 3 sterren Na het 3 sterren stiltegebied Kempen~Broek vorig jaar, kreeg eind november het gebied Zwarte Put - op de grens van Lanaken, Bilzen en Zutendaal - het 3 sterren stiltelabel. Meer dan 150 mensen kwamen genoten van woord, muziek en stilte in een zeer mooie feeërieke omgeving.

Rangers en Verkenners De Rangers en Verkenners zijn onze ambassadeurs voor bezoekers. Bij ieder bezoek laten ze de kwaliteit van de natuur ervaren en werken zo aan een draagvlak bij bezoekers. In 2012 namen 10.225 mensen deel aan een 554 activiteiten met een Ranger in het Nationaal Park Hoge Kempen en namen 1.286 mensen deel aan 100 Verkennersactiviteiten in het GrensPark Kempen~Broek.

27-78

79-88

89-94

95-112

113-122





Financieel verslag

werkprogramma 2013

Nationaal Park in beweging Bewoners, bezoekers en mensen met een beperking waren welkom op het “Nationaal Park in Beweging”, dit keer in de poort tot het nationaal park “Kattevennen” georganiseerd in samenwerking met Rotary Genk Staelen, Bloso en het ANB. aanhoudende regen zorgde evenwel voor een lage opkomst.

TOETSING VAN HET JAARVERSLAG AAN DE ERKENNINGSVOORWAARDEN VASTGELEGD IN HOOFDSTUK 3 VAN HET BESLUIT VAN DE VLAAMSE REGERING OP 8 DECEMBER 1998 1. . Het Regionaal Landschap Kempen en Maasland vzw (RLKM) bezit rechtspersoonlijkheid. De statuten en eventuele aanpassingen werden systematisch gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad. Ledenlijsten dienen niet meer officieel neergelegd te worden sinds 1 juni 2009, maar dienen op de maatschappelijke zetel aanwezig te zijn (cfr. Wetboek 06/05/2009 – B.S. 19/05/2009). 2. . Het werkingsgebied van het Regionaal Landschap Kempen en Maasland is een streek van ongeveer 75.000 ha in het noordoosten van de provincie Limburg, bestaande uit 12 gemeenten waaronder: As, Bree, Dilsen-Stokkem, Genk, Kinrooi, Lanaken, Maaseik, Maasmechelen, Meeuwen-Gruitrode, Opglabbeek, Peer en Zutendaal. Het RLKM strekt zich uit over drie geografische regio’s, m.n. Hoge Kempen, Maasvallei en Kempen~Broek. 3. . Het Regionaal Landschap Kempen en Maasland heeft de afgelopen jaar activiteiten ontplooid in verband met de bevordering en promotie van het streekeigen karakter, met natuurrecreatie en recreatief medegebruik, met natuureducatie, met natuurbehoud en natuurbeheer, alsook met herstel, aanleg en ontwikkeling van kleine landschapselementen. We verwijzen hiervoor naar de voorgaande jaarverslagen. 4. . Het Regionaal Landschap Kempen en Maasland is voorgedragen door de Bestendige Deputatie van de provincie Limburg op 13 oktober 2005. In het kader van de her-erkenning (2012-2018) werd deze voordracht opnieuw bevestigd op 23 juni 2011. 5. . Het Regionaal Landschap Kempen en Maasland beschikt over een Algemene Vergadering waarin de volgende doelgroepen deel uit maken: provincie en/of gemeenten, erkende milieu- en natuurverenigingen en erkende landbouworganisaties, erkende verenigingen ter bevordering van toerisme en recreatie en erkende wildbeheereenheden. De samenstelling en het verslag van de Algemene Vergadering is terug te vinden in de bijlagen bij het jaarverslag. 6. . Het Regionaal Landschap Kempen en Maaslandbezit een Raad van Bestuur die minstens voor 1/3 bestaat uit vertegenwoordigers van provincies of gemeenten, voor minstens 1/3 uit vertegenwoordigers van erkende natuurverenigingen en uit vertegenwoordigers van de resterende doelgroepen (zie samenstelling RvB hoofdstuk 1). In de Raad van Bestuur heeft het Agentschap voor Natuur en Bos een adviserende functie die wordt ingenomen door het provinciale aanspreekpunt Regionale Landschappen. De verslagen van de Raad van Bestuur zijn terug te vinden in de bijlagenbundel. 7. . Het Regionaal Landschap Kempen en Maasland organiseert jaarlijks activiteiten om erkend te blijven en ook in 2012 voldoet het RLKM aan deze voorwaarden: minstens tweemaal de publicatie van een landschapskrant, minstens drie vormingsactiviteiten met minimaal 25 deelnemers, minstens drie brede publieksactiviteiten met telkens 100 deelnemers en activiteiten die de participatie van de doelgroepen en de bevolking aan het beheer van kleine landschapselementen bevordert.


5-26

123

124

8. Een toelichting op de verplichte activiteiten zijn opgenomen in hoofdstuk 3 van het activiteitenverslag 2012. Ondermeer 2 landschapskranten, 9 vormingsactiviteiten en 6 grote publieksactiviteiten komen hier aan bod. 9. Het Regionaal Landschap Kempen en Maasland voert een boekhouding derwijze dat de aanwending van de subsidie van het Vlaamse Gewest controleerbaar is. De boekhouding wordt analytisch geboekt door het Regionaal Landschap Kempen en Maasland en wordt hierbij ondersteund door een extern accountant, Luc Notelaers van de CVBA Van Havermaet Groenweghe BV. Het financiële verslag met balans en resultatenrekening 2012 en begroting 2013 vindt men terug in hoofdstuk 5. Er zijn geen opmerkingen op de balans en de resultatenrekening 2012 en begroting 2013.

TOEPASSING VAN ARTIKEL 3 VAN HET MINISTRIEEL BESLUIT VAN 27 MAART 2006 BETREFFENDE DE HERNIEUWING VAN DE DEFINITIEVE ERKENNING Basistaakstelling in het kader van draagvlakvorming voor natuur Het RLKM onderneemt initiatieven in het kader van het doelgroepenbeleid gericht op de bevordering en de promotie van: - Het streekeigen karakter - De natuurrecreatie - De natuureducatie - Het recreatief medegebruik - Het natuurbehoud - Het beheer, herstel, aanleg en ontwikkeling van de kleine landschapselementen. De projecten en acties die hiermee verband houden staan in het werkingsverslag uitgewerkt in het hoofdstuk 2.2. “natuurbehoud en KLE”, in hoofdstuk 2.3. “landschapszorg en streekeigen karakter”; in hoofdstuk 2.4. “recreatief medegebruik en natuurrecreatie en natuurgericht toerisme”; en in hoofdstuk 2.5. “natuureducatie en –sensibilisatie”. RLKM hanteert het principe dat de verbreding van het draagvlak en projectrealisaties hand in hand gaan. Dit blijkt uit volgende uitgangspunten • Het Regionaal Landschap Kempen en Maasland werkt intersectoraal samen met diverse organisaties om het draagvlak voor natuur te verbreden. Dit gebeurt zowel op internationaal, bovenlokaal als lokaal vlak. Voor voorbeelden verwijzen we naar het hoofdstuk 2.1. • De communicatie van het Regionaal Landschap Kempen en Maasland naar en overleg met overheden, organisaties en streekbewoners is er sterk op gericht het draagvlak voor natuur te verbreden. Voor voorbeelden verwijzen we naar hoofdstuk 1, onderdeel communicatie en de bijlagenbundel. Een overzicht van de relatie tussen de doelstellingen en activiteiten wordt weergegeven in hoofdstuk 4. In onderstaande tekst willen we herkenbaar, afzonderlijk en specifiek ingaan op de aandachtspunten, opgenomen in het ministerieel besluit.

DRAAGVLAKVORMING VOOR NATUUR Algemeen Vanuit het decreet op het natuurbehoud zijn regionale landschappen rechtstreeks gelieerd met het “draagvlak en doelgroepenbeleid”. De in het uitvoeringsbesluit opgenomen voorwaarden (vormingsactiviteiten, publieksactiviteiten, landschapskranten, enz.) zijn ontwikkeld om specifiek het draagvlak te kunnen beoordelen. Binnen het Regionaal Landschap Kempen en Maasland staat het verhogen van het draagvlak voor natuur en landschap centraal. En dit in relatie met een gericht doelgroepenbeleid. Draagvlak wordt hierbij niet enkel beschouwd als maatschappelijk draagvlak. Politiek draagvlak, ambtelijk draagvlak, economisch draagvlak, enz. zijn eveneens een belangrijk toetsingskader. De vele projecten die in de regionale landschappen in Vlaanderen én dus ook in het Regionaal Landschap

27-78

79-88

89-94

95-112

113-122





Financieel verslag

werkprogramma 2013

Kempen en Maasland worden gerealiseerd, zijn maar mogelijk omwille van het gevonden draagvlak binnen de partners en bestuurders van de organisatie. Het uitdragen en kenbaar maken van de resultaten van de projecten maakt het mogelijk om een indicatie te krijgen van het succes én het draagvlak. De jaarverslagen dienen dan ook als dusdanig te worden gelezen en beoordeeld. Door te voldoen aan de verplichte activiteiten, wordt er gewerkt aan draagvlakverbreding. Binnen de jaarverslaggeving worden in elke projectomschrijving de partners aangegeven. Uiteraard is het “meten” van draagvlak wenselijk, maar dit is echter niet zo eenvoudig (welk draagvlak – is het aantal mensen enkel richtinggevend – globaal over de werking – specifiek per project - enz.). In de jaarverslaggeving wordt rekening gehouden met deze opmerking. Binnen het Regionaal Landschap Kempen en Maasland stellen we duidelijk een aantal tendensen vast die een “indicatie” geven over een verhoogd draagvlak voor natuur. Zo kunnen we vaststellen dat: • De aandacht voor natuur, biodiversiteit toeneemt. O.a. toename van het bijdragen in “kwaliteitspers”; uitgave van boeken en rapporten (‘Hoge Kempen, Hoge Baten’, uitgave Crossbill guide, boek Abeek, …) • Het aantal deelnemers aan publieksactiviteiten stijgt - deze tendens doet zich ook voor bij activiteiten van natuurorganisaties (zie jaarverslag) • De aandacht in de pers en het aantal persartikels stelselmatig groeit. Na een stijging in 2008 verschenen opnieuw meer persartikels in 2009: 311 keer werd over het Regionaal Landschap en haar projecten bericht in de pers. In 2010 kwamen er 208 persartikels, in 2011 299 artikels, in 2012 289 artikels. Rekening houdend met deze uitgangspunten kan gesteld worden dat het draagvlak voor natuur binnen én buiten het Regionaal Landschap Kempen en Maasland zowel in specifieke projecten als in de totale werking – cf. het cumulatief aspect van draagvlak - leiden tot een substantiële verhoging. (1) SUCCESFACTOREN De grootste en meest kritische succesfactor was én is de wijze waarop en de mate waarin er een bestuursmatige (gemeenten – provincie – Vlaams Gewest – Europa) en een thematische integratie (natuurbehoud – duurzaam toerisme – ruimtelijk planning - …) mogelijk is. Deze integratie kan enkel bekomen worden door de éénheid van projectstructuur en de constante concepten kwaliteitsbewaking van het ‘totale’ project (Re)connection Model Het (Re)connection Model tracht de maatschappij terug te verbinden met het natuurlijk erfgoed, waarbij de duurzame maatschappelijke-, bestuursmatige- en thematische integratie centraal staan. Het (Re)connection Model is opgebouwd rond 4 thema’s: - Natuur met natuur verbinden - Mensen met natuur verbinden - Bedrijven met natuur verbinden - Beleid met praktijk verbinden Binnen het Regionaal Landschap Kempen en Maasland wordt dit succesvolle werkingsmodel algemeen toegepast. In binnen- en buitenland wordt deze werkwijze erg geapprecieerd, als zeer succesvol aanzien en is dit model reeds meermaals als “best practice” voorgesteld. Deze werkwijze toont aan dat regionale landschappen een unieke positie bekleden voor het realiseren van integrale projecten met een verhoogd draagvlak voor natuur als gevolg. (2) EXTRA TAKEN In het kader van de werking van het Regionaal Landschap Kempen en Maasland werden volgende extra taken uitgevoerd, waarvan hieronder de belangrijkste worden opgesomd – nadere toelichting wordt in het jaarverslag weergegeven.


5-26

125

126

Europese projecten -- WECAN, zie boven en in jaarverslag – Nationaal Park Hoge Kempen -- Duurzaam Verbinden, zie boven en in jaarverslag – GrensPark Kempen~Broek -- Habitat Euregio, zie jaarverslag – Rivierpark Maasvallei -- Grenzeloos Wandelen (Interreg IVA), een kwaliteitsimpuls wandelen -- Grenzeloos wandelen -- Internationale samenwerking met EUROPARC federation, Ashoka, IUCN -- Club of Rome, EU Chapter. In december werd Ignace Schops opgenomen als full member van de Club van Rome. Vlaamse taken -- Nationaal Park Hoge Kempen (Vlaamse Overheid) – zie jaarverslag -- Ontwikkeling “Connecterra”, Hoofdtoegangspoort Nationaal Park Hoge Kempen – Limburg Sterk Merk (LSM) – zie jaarverslag -- Landschapsanimator – Landschapsteam -- Bedrijfsplanner (VLM) -- Onderzoek haalbaarheid UNESCO werelderfgoed -- Strategisch Open Ruimte Project mbt het Nationaal Park Hoge Kempen -- Strategisch Open Ruimte Project mbt het Rivierpark Maasvallei Provinciale taken -- Opdracht provincie Limburg voor de GLE + LSM Kempen~Broek -- Opdracht provincie Limburg voor de GLE + LSM Maasvallei -- Opdracht provincie Limburg stiltegebied

Gemeentelijke taken -- Aanvullende ondersteuning van gemeenten in het kader van de werking van het Regionaal Landschap Kempen en Maasland (3) CONCRETE ACTIES EN INITIATIEVEN IFV SENSIBILISERING … Was reeds opgenomen in de jaarverslaggeving. Zie jaarverslag vanaf 2006. (4) AANDACHT VOOR DE NAZORG VAN OPGEZETTE PROJECTEN Wordt specifiek opgenomen in de jaarverslaggeving vanaf 2007. (5) DE SAMENWERKING EN HET OVERLEG MET DOELGROEPEN, PARTNERS EN OVERHEDEN De betrokken partners zijn specifiek vermeld in de beschrijving van de projecten en acties. Zie jaarverslagen vanaf 2006. (6) PROFESSIONALISERING ORGANISATIE PERSONEELSBELEID, ADMINISTRATIEF EN FINANCIEEL BEHEER Het Regionaal Landschap Kempen en Maasland streeft een hoog professioneel kwaliteitsniveau na. Dit houdt in dat er op alle vlakken kwaliteitsverbeteringen werden en worden doorgevoerd. Een verslag over de professionalisering van het RLKM is vanaf 2008 opgenomen in het jaarverslag.

BESPREKING VAN DE SPECIFIEKE OPMERKINEN GEFORMULEERD DOOR HET AGENTSCHAP VOOR NATUUR EN BOS BETREFFENDE DE EVALUATIE VAN DE WERKING VAN HET REGIONAAL LANDSCHAP KEMPEN EN MAASLAND BETREFFENDE HET JAARVERLSAG 2010 – WERKING 2011 (24 OKTOBER 2011) Het ANB gaf positief advies voor de werking in 2010. Er werden geen specifieke aandachtspunten of aanbevelingen gemaakt.

BESPREKING VAN DE SPECIFIEKE OPMERKINGEN GEFORMULEERD DOOR DE MINARAAD BETREFFENDE DE EVALUATIE VAN DE WERKING VAN HET REGIONAAL LANDSCHAP KEMPEN EN MAASLAND BETREFFENDE HET JAARVERLSAG 2010 – WERKING 2011 (19 januari 2012) De Minaraad beperkt zicht tot een briefadvies en vraagt hierin o.m. om een betere afstemming tussen de besprekingen omtrent de mogelijke rol van regionale landschappen in het IHD-proces en het lopende IHD-

27-78

79-88

89-94

95-112

113-122





Financieel verslag

werkprogramma 2013

partneroverleg. De Raad wenst hierbij te wijzen op het belang van een gedragen bottom-up benadering en de nood aan een betere visie van het beleid in het licht van de lopende processen. Tot slot wenst de Minaraad te verwijzen naar zijn advies van 21 juni 2012 over de toekomstige werking van regionale landschappen in de context van de interne staatshervorming. De Raad wenst het belang van dit advies in het huidige beleidslandschap te onderstrepen en neemt daarom de krachtlijnen mee in het voorliggende briefadvies. Bij een wijziging van het instrument regionale landschappen moet bestuurlijke onafhankelijkheid structureel verankerd worden, met blijvende garantie voor betrokkenheid van relevante middenveldgroepen. Kernwaarden zoals betrokkenheid, vertrouwen en neutraliteit moeten ten alle tijde behouden blijven, omdat dit noodzakelijk is voor een gedragen biodiversiteitsbeleid in een complexe landelijke en peri-urbane omgeving. Het is hierbij raadzaam dat er een Vlaams kader blijft bestaan. De Minaraad vraagt dan ook aan het beleid om zo snel mogelijk werk te maken van een strategische invulling van een dergelijke kader in samenspraak met alle partners.


5-26

127

JAARVERSLAG 2012 WERKPROGRAMMA 2013

Colofon: Teksten: projectteam Regionaal Landschap Kempen en Maasland Redactie: Sabine Delhaise Foto’s: Erwin Christis, Eddy Daniëls, Trees Verhelle, Marleen Massonnet, Kristien Wintmolders, Anneleen Mengels Lay-out: Anneleen Mengels Verantwoordelijk uitgever: Ignace Schops, Winterslagstraat 87, 3600 Genk Regionaal Landschap Kempen en Maasland vzw Winterslagstraat 87 3600 Genk T: +32 89 65 56 65 F: +32 89 65 56 78 [email protected] www.rlkm.be www.nationaalpark.be www.kempenbroek.eu www.demaasvallei.be D/2013/8362/3

buitengewoonnatuurlijk JAARVeRSLAg 2012 werkprogramma 2013

Recommend Documents