BUITENGEWOONNATUURLIJK
INLEIDING
07
EEN STREEK MET STREKEN ‘HOGE KEMPEN’, NATUUR OP HOOG NIVEAU
11
‘KEMPEN~BROEK’, EEN NATUURTALENT
15
‘MAASVALLEI’, GRENSVERLEGGEND
19
SAMEN WERK MAKEN VAN ... NATUUR
22
LANDSCHAPSZORG
25
DUURZAME RECREATIE EN TOERISME
28
COMMUNICATIE EN EDUCATIE
30
REGIONAAL LANDSCHAP KEMPEN EN MAASLAND ALS ORGANISATIE
Kikbeekbron - Nationaal Park Hoge Kempen
33
BUITENGEWOONNATUURLIJK www.rlkm.be
04
Zijpbeekvallei - Nationaal Park Hoge Kempen
INLEIDING NL
REGIONAAL LANDSCHAP KEMPEN EN MAASLAND, KWALITEIT LIGT IN ONZE NATUUR. Deze brochure presenteert het Regionaal Landschap Kempen en Maasland vzw, een organisatie actief op vlak van duurzame streekontwikkeling. Sinds 1990 werken we met vele partners samen aan betere natuur in een mooier landschap. Meer nog, dankzij het beroemde fietsroute-netwerk en meer dan 20 wandelgebieden kunnen bewoners en bezoekers op verkenning. De uitgestrekte heide in het Nationaal Park Hoge Kempen, het mysterieuze moeras in Kempen~Broek en de indrukwekkende Maas in de Maasvallei; de drie streken in het Regionaal Landschap Kempen en Maasland vzw laten zich van hun beste kant bewonderen. Bewondering is onmisbaar voor natuurbehoud, landschapszorg en een verdere duurzame ontwikkeling van de streek. Gesterkt door de succesvolle projecten die het Regionaal Landschap Kempen en Maasland vzw de afgelopen jaren realiseerde, willen we samen met gemeentebesturen, bewoners, politici en verenigingen werk blijven maken van deze streek met streken... want kwaliteit ligt in onze natuur. Nationaal Park Hoge Kempen
NL
Hoge Kempen Kempen~Broek
Limburg
Maasvallei
D
Hasselt
F L
REGIONAL LANDSCAPE KEMPEN AND MAASLAND, QUALITY IS OUR NATURE
EN
In this brochure, you will learn more about Regional Landscape Kempen and Maasland vzw, a non-profit organisation involved in durable regional development. Since 1990, we have been co-operating with many different partners towards a better and visually experienceable nature set in a beautiful landscape. And there is more, the famous cycle route network and over 20 walking areas allow inhabitants and visitors to go out exploring. The vast heather of the National Park ‘Hoge Kempen’, the mysterious swamp in ‘Kempen~Broek’ and the impressive river Maas at the ‘Maas (Meuse) valley; these three regions of Regional Landscape Kempen and Maasland can be admired from their best side. Admiration is essential for nature conservation, landscape preservation and durable development of the region. Reinforced by the successful projects implemented by Regional Landscape Kempen en Maasland during the past years, we would like to continue our work in these regions within a region together with municipalities, inhabitants, politicians and associations.
IJzeren Man - Kempen~Broek
07
BUITENGEWOONNATUURLIJK www.nationaalpark.be
08
Mechelse Heide - Nationaal Park Hoge Kempen
Uniek:
EEN STREEK MET STREKEN NL
‘HOGE KEMPEN’, NATUUR OP HOOG NIVEAU De Hoge Kempen is het grootste bos- en natuurgebied van heel Vlaanderen. Uitgestrekte dennenbossen worden afgewisseld met paars bloeiende heide. Grote waterplassen bleven achter waar zand en grind werden gewonnen. De hoogste ‘toppen’, 100 meter hoog, bieden schitterende vergezichten. Zeven terrils of mijnsteenbergen tekenen het landschap en verwijzen naar het recente verleden als mijnbouwregio. De Hoge Kempen is een thuis voor tal van zeldzame en bijzondere dieren. Een ontmoeting met een ree is geen uitzondering en vlinders zoals de koninginnepage kleuren de zomer. Bijzondere bewoners zijn de gladde slang, de mierenleeuw en de bijenwolf. Grote stenen en kleine keien getuigen van de laatste ijstijden en geven een magisch gevoel.
NL
Het meest waardevolle deel van de Hoge Kempen is, dankzij de inspanningen van het Regionaal Landschap Kempen en Maasland vzw, erkend tot het eerste Nationaal Park in Vlaanderen. In dit natuurreservaat worden meer dan 5.000 ha bos en heide beheerd en beschermd door de Vlaamse Overheid (Agentschap voor Natuur en Bos). Het Nationaal Park strekt zich uit over de gemeenten Dilsen-Stokkem, Maasmechelen, Zutendaal, Lanaken, Genk en As. Een bezoek aan het Nationaal Park start je best vanaf één van de toegangspoorten: Kattevennen, Lieteberg, Mechelse Heide, Pietersheim, Station As. Nationaal Park Hoge Kempen Hoge Kempen
Limburg
Neerharerheide - Nationaal Park Hoge Kempen
Hasselt
, vergezichten, heide, keien inkhaan, nachtzwaluw, zadelspr s, rode dopheide, jeneverbe ergen, gladde slang, mijnsteenb koninginnepage, wintereik
D
mpen Nationaal Park Hoge Ke
‘HOGE KEMPEN’, NATURE ON A HIGH LEVEL
EN
The Hoge Kempen is the largest woodland and nature reserve in Flanders. Extensive pine woods alternate with purple flowering heathland. Large lakes were left behind where sand and gravel were extracted. The highest ‘peaks’, 100 meters high, offer magnificent views. It is home to many rare and exceptional animals. Encountering a roe is not exceptional and butterflies like the swallowtail butterfly brighten up the summer. Special inhabitants are the slippery snake, the antlion and the European beewolf. Large stones and small boulders attest to the last ice age and lend it all a magical feeling. Thanks to the efforts of Regional Landscape Kempen and Maasland the most valuable part of ‘Hoge Kempen’ has been recognised as a ‘National Park’ in 2006. It is the first National Park in Flanders. In this nature reserve, the Flemish government (Agentschap voor Natuur en Bos – Agency for Nature and Forests) preserves and protects over 5,000 ha of forest and heather. Your visit starts at one of the gateways.
11
BUITENGEWOONNATUURLIJK www.kempenbroek.be
12
Stramprooierbroek - Kempen~Broek
Uniek:
EEN STREEK MET STREKEN
NL Limburg
Hasselt
NL
‘KEMPEN~BROEK’, EEN NATUURTALENT Op de grens van Belgisch en Nederlands Limburg en Noord-Brabant ligt Kempen~Broek, een groot, eigenzinnig landschap dat zich niet aan grenzen stoort. Het strekt zicht uit over delen van: Bocholt, Bree, Hamont-Achel, Kinrooi, Maaseik, Weert (NL) en Cranendonck (NL). Het is de restant van een uitgestrekt moeras, een vlakte waarin verschillende beken van het Kempens Plateau samenvloeien. Een aantal hoger gelegen, droge zandruggen steken hier boven uit. Na gedeeltelijke ontginningen is het uitgegroeid tot een mozaïek van landschappen. Moerassen, stuifduinen, bossen, heide, beekvalleien en landbouwgebieden vormen vandaag het waardevolle gezicht van Kempen~Broek. Het mysterieuze broek (moeras) is niet overal getemd en op verschillende plekken probeert men het natte karakter te herstellen. Watersnuffel, viervlek en platbuik lijken mooie elfennaampjes maar het zijn 3 van de 50 soorten libellen die de streek de hemel op aarde vinden. In Vlaanderen is het zeer schaars maar het hart van deze streek is er vol van: stilte is hier een rijkdom.
D
In een vervlogen geschiedenis was Kempen~Broek een ideale schuilplaats voor bokkenrijders en smokkelaars. Nu is het een heerlijke plek om ruimte te ontdekken en stilte te horen.
Kempen~Broek
Abeek - Kempen~Broek
F
vlinder, broekbos, grote weerschijn nspalen, grauwe klauwier, beken, gre vroege glazenmaker (libel), waterviolier, bever, moeras, houtkanten
‘KEMPEN~BROEK’, A NATURE TALENT
EN
Kempen~Broek, situated on the border between Belgian and Dutch Limburg and Noord-Brabant, is a vast, stubborn landscape, that ignores any kind of borders. It is the remainder of an extensive marshland, a plain where several brooks from the ‘Kempens Plateau’ flow together. A number of higher situated dry sand ridges rise above it. After partial reclamations, the area has developed into a mosaic of landscapes. Marshlands, shifting sand dunes, forests, heather, lakes and agricultural regions make up the valuable face of Kempen~Broek nowadays. The mysterious ‘broek’ (marshland) has not been mastered everywhere and attempts are made to restore the wet character at different spots. Common blue damselfly, four-spotted chaser and broadbodied chaser sound just like fantasy elf names, yet they are but 3 of the 50 species of dragonflies that have found heaven on earth in this region. In Flanders, it is very rare, but the heart of this region is full of it: here silence is wealth. In days long gone, Kempen~Broek was an ideal hiding place for the fellowships of “bokkenrijders” (goat riders) and smugglers. Nowadays, it is a wonderful place to discover space and hear silence.
15
BUITENGEWOONNATUURLIJK www.demaasvallei.be
16
Maaswinkel - Maasvallei
NL EEN STREEK MET STREKEN
Limburg
NL
e ooibos, uiterwaarden, zwart n, populier, historische dijke netel, maasheggen, gevlekte doven zwarte heksenmelk, koningskaars, kkende toorts, reigerkolonies, tre m, visarend, gulden sleutelbloe er grindwolfspin, kamsalamand
‘MAASVALLEI’, GRENSVERLEGGEND De Maas is een indrukwekkende regenrivier en vormt de Belgisch - Nederlandse grens tussen Maastricht en Kessenich over een lengte van circa 40 km. Bij droogte doorwaadbaar, maar bij aanhoudende neerslag een indrukwekkende en woeste, dreigende stroom.
D
Hasselt
Deze grillige rivier zorgde voor een gevarieerd landschap met een warrig netwerk van oude rivierarmen, oeverwallen, stroomgeulen, grindbanken, leem- en kleiafzettingen, ... Om de Maasdorpen te beveiligen tegen overstromingen werd de winterdijk verhoogd én krijgt de rivier opnieuw meer ruimte. Nieuwe landschappen ontstaan en moderne ‘natuurarbeiders’ zoals koeien en paarden zorgen voor variatie. De grote waterpartijen zijn een trekpleister voor watervogels. Hier en daar zijn typische kleinschalige landbouwlandschappen met boomgaarden en Maasheggen nog herkenbaar in de uiterwaarden, het gebied tussen de dijken en de rivier. De Maasvallei strekt zich uit over delen van: Kinrooi, Maaseik, Dilsen-Stokkem, Maasmechelen en Lanaken.
F
Je merkt het snel: cultuur en natuur gaan hand in hand en bieden tal van kansen voor duurzaam toerisme. Het Maasland pakt uit met enkele historische steden zoals Maaseik, Stokkem en Rekem en de eigenzinnige charme van pittoreske Maasdorpen. Een aantal landgoederen en kasteeldomeinen zijn goed bewaard. Dat geldt ook voor de rijke traditie van schuttersfeesten, processies, fanfares, carnavalsstoeten, ...
Maasvallei
Koningssteen - Maasvallei
Uniek:
L
‘MAAS VALLEY’, REVEALING
EN
Maas is an impressive rain-fed river and constitutes the Belgian-Dutch border between Maastricht and Kessenich over a length of approx. 40 km. During dry periods, it is wadeable, but continuous periods of rain turn it into an impressive, wild and threatening stream. It was this whimsical river that shaped a varied landscape with a tangled network of old creeks, flood banks, fairways, gravel banks, loam and clay deposits, ... In order to protect the villages near the river Maas against floods, the winter dike was elevated and the river has been given some more room. New landscapes are formed and here and there modern “nature workers” like cows and horses see to variation. The large water gardens draw water birds. Here and there, you can find typical small-scaled agricultural landscapes with orchards and Maas hedges still recognisable in the water meadow. It quickly shows: culture and nature go hand in hand. Maasland features a few historical cities such as Maaseik, Stokkem and Rekem and the wilful charm of picturesque Maas villages. A number of estates and castle domains have been well preserved. This also goes for the rich traditions of shooting club festivities, processions, brass bands, carnival parades,...
19
BUITENGEWOONNATUURLIJK www.rlkm.be
20
ecoduct Kikbeekbron - Nationaal Park Hoge Kempen
WORKING TOGETHER FOR ...
SAMEN WERK MAKEN VAN ...
EN
NL
NATURE Why?
How?
The successful operation of Regional Landscape is based on nature and landscape itself. It is our ambition to reinforce nature and landscape and to improve bio-diversity. This is a strong need, because no action will mean a loss of more and more pieces of our unique region. Stagnation also means decline. Moreover, nature-based recreation will only grow in an attractive area and it contributes towards the economical development of that area.
●
We support and counsel nature associations, administrators and landowners in developing and implementing projects. Consultation is the key word for an ideal balance between nature conservation and nature development, landscape preservation, recreational use and education.
The co-ordinator Nature has developed a nature vision for the whole region. Natural trumps, both in- and outside of the reserves, are translated into material projects. Co-operation with partners is the key to a powerful end result. A nature experience within the reach of everyone is on the program. From information signposts, workshops on dragonflies and toads to fascinating nature and ecology education, we try to win the heart of as many people as possible for nature and landscape.
●
●
The province of Limburg, together with the 3 regional landscapes, has attempted to convince all municipalities of Limburg to adopt a rare species, ... all 44 of them will become ambassador of their municipality. An action plan is worked out for all 12 species of Regional Landscape Kempen and Maasland, so that they are given new chances to develop. “Municipalities adopt Limburg species” is a pioneer project in Europe and sets the right trend to halt the loss of biodiversity, the core of the “Countdown 2010” initiative. Since 1999, the project fund has been created from the proceeds of walking and cycling maps. This is an effective interpretation of the visitor paybackprinciple ‘The user also pays a part’. Projects aimed at more, better and more accessible nature and educational projects are financially backed up.
NATUUR Waarom? De basis van de succesvolle werking van het Regionaal Landschap zijn de natuur en het landschap zelf. Het is onze ambitie om natuur en landschap te versterken en de biodiversiteit te verbeteren. Dit is hard nodig, want zonder actie verliezen we steeds meer stukjes van onze unieke streek. Stil staan, bete-kent ook hier achteruitgaan. Bovendien groeit natuurgericht toerisme enkel in een aantrekkelijke regio en draagt het bij tot de economische ontwikkeling van de streek. Het Regionaal Landschap Kempen en Maasland vzw ondersteunt en begeleidt natuurverenigingen, beheerders en landeigenaars bij het ontwikkelen en uitvoeren van projecten. Overleg is het sleutelwoord voor het ideale evenwicht tussen natuurbehoud en -ontwikkeling, landschapszorg, recreatief medegebruik en educatie.
●
Natuurbeleving binnen ieders bereik staat op het programma. Van informatieborden, workshops over libellen en padden tot boeiende natuur- en milieueducatie, we proberen zoveel mogelijk mensen warm te krijgen voor natuur en landschap.
●
Limburg is het meest bekend om haar groene imago. Het lokt niet alleen toeristen; veel zeldzame planten en dieren hebben hier hun laatste thuishaven. De provincie Limburg heeft samen met de regionale landschappen alle Limburgse gemeenten overtuigd een zeldzame soort te adopteren, alle 44 worden ze de ambassadeur voor hun gemeente. Van de schuchtere boskrekel tot de sierlijke bosbeekjuffer, met een actieplan op maat mogen alle 12 soorten van het Regionaal Landschap Kempen en Maasland hoopvol uitkijken naar nieuwe kansen! “Gemeenten adopteren Limburgse soorten” is een pionierproject in Europa en zet de goede toon om het verlies aan biodiversiteit een halt toe te roepen, de kern van het “Countdown 2010” initiatief.
●
Het projectenfonds wordt sinds 1999 opgebouwd met de opbrengsten van de wandel- en fietskaarten. Het is een effectieve invulling van het visitor payback-principe ‘de gebruiker betaalt mee’. Fietsers en wandelaars, genietend van de natuur, zijn op deze manier solidair met vrijwilligers die zich inzetten en werken voor natuur en landschap. Projecten die zorgen voor meer, betere en beter toegankelijke natuur en educatieve projecten krijgen een financieel duwtje in de rug. Heb je zelf een idee, neem dan zeker contact op.
Hoe? ●
De coördinator Natuur heeft voor de hele streek een natuurvisie ontwikkeld. Natuurlijke troeven, zowel binnen en buiten reservaten, worden omgezet in concrete projecten. Samenwerken met partners is de sleutel voor een sterker eindresultaat. Zo werden er begrazingsprojecten gestart en hooilanden beheerd. Er werden poelen, vennen en vijvers verbeterd en aangelegd. Zelfs nieuwe moerassen zagen het daglicht. Met veel partners wordt gewerkt aan beekherinrichting en de aanleg van vispassages. Grote arealen heide werden boomvrij gemaakt en er wordt een herder met een schaapskudde ingezet voor het beheer.
23
SAMEN WERK MAKEN VAN ... NL
LANDSCHAPSZORG Waarom? Steeds meer staat de open ruimte onder druk. Het Regionaal Landschap Kempen en Maasland heeft de ambitie actief zorg te dragen voor dit kostbaar, landschappelijk erfgoed. Authenticiteit, herkenbaarheid en gaafheid zijn belangrijke factoren voor de belevingswaarde van een streek. Iedereen leeft en ontspant immers graag in een mooie omgeving. Vanuit de overtuiging dat een mooi landschap meer opbrengt dan een lelijk, is actieve landschapszorg ons antwoord. We kruiden je streek van akkerrand tot veldkapel. Hoe? ●
●
De Landschapsanimator vormt met een Landschapsteam van 5 à 7 arbeiders een sterke tandem. De animator zorgt voor overleg, advies en projectvoorbereiding alvorens een spade in de grond kan.. Samen met landbouwers, gemeenten, verenigingen en particulieren wordt landschapsherstel - zonder al te veel rompslomp een feit. Een projectidee wordt snel zichtbaar op terrein. De afgelopen jaren heeft het team op verschillende plekken zijn stempel gedrukt. Het kasteelpark in Leut kreeg een fikse onderhoudsbeurt en verjongingskuur, kapellen zijn in volle glorie hersteld, het platteland werd aangekleed met kilometers hagen en houtkanten. Het Landschapsteam kan aan de slag in waardevolle landschappelijke gebieden. De financiering gebeurt dankzij de steun van de Vlaamse overheid (Agentschap Ruimtelijke Ordening en Onroerend Erfgoed) De Bedrijfsplanner bekijkt samen met landbouwer wat er op en rond zijn erf aan natuur- en landschapzorg gedaan kan worden. De mogelijkheden zijn erg gevarieerd en de landbouwer kan er extra inkomsten mee verwerven. Houtkanten aanleggen en onderhouden, waterzuivering, perceelranden beheer, de Bedrijfsplanner maakt een plan op maat, neemt de administratie voor zijn rekening en houdt een oogje in het zeil tijdens werkzaamheden. De Vlaamse Landmaatschappij (VLM) stelt per regionaal landschap een Bedrijfsplanner ter beschikking.
WORKING TOGETHER FOR ... LANDSCAPE PRESERVATION
EN
Why? More and more, open space is under pressure. Regional Landscape Kempen and Maasland has the ambition to take care of this valuable, rural inheritance. Authenticity, recognisability and soundness are important factors to how a region is perceived. Who wouldn’t like to live and relax in a beautiful surrounding? Active landscape preservation is our answer to the conviction that a beautiful landscape yields more than an ugly one. We season your region from the border of its fields up to the field chapel. How? ●
The Landscape animator constitutes a strong tandem with a Landscape team of 5 to 7 workers. The animator is in charge of consultation, advice and project preparation. Together with farmers, municipalities, associations and private persons, landscape restoration soon becomes visible in the field, without too much of a fuss. In the past years, this team has left its mark in many a place. The castle park at Leut will be maintained and rejuvenated, chapels have been restored to their full glory, the countryside has been embellished with bushes and hedgerows.
●
The Operation Scheduler, together with the farmer, examines what can be done on and around the estate in view of nature and landscape preservation. There are varied possibilities and the farmer gets the opportunity to gain extra income. The Operation Scheduler draws up a tailored plan and keeps an eye on the activities.
25
BUITENGEWOONNATUURLIJK www.rlkm.be
26
SAMEN WERK MAKEN VAN ...
WORKING TOGETHER FOR ... EN
DURABLE RECREATION AND TOURISM
NL
Why?
How?
For nature and landscape projects to succeed in the long run, involvement of inhabi-tants and visitors is essential. Unknown is unloved. Helping people on their voyage of discovery, that is the message.
●
The first cycling route network in Europe has been devised and developed by Regional Landscape Kempen and Maasland vzw in 1992. Every year, more than 900.000 cyclists have the opportunity to enjoy the unique nature and varied landscape. The economical return is a fact. The user-friendly junction system is quite successful and has been copied in Belgium and abroad.
●
Regional Landscape Kempen and Maasland vzw has also worked out a uniformly signposted walking network, including more than 20 walking areas, which together stand for more than 450 km of enjoyment to walk. Brochures, walking maps, information leaflets, info signposts ,...help walkers to find their way.
Improved nature in a more beautiful landscape is the condition for regional development. Nature and landscape preservation and sustained recreational use go hand in hand. Consultation, mutual respect and mechanisms to have tourism actually contribute towards nature conservation (visitor payback) are factors of success for a cross sectoral approach of Regional Landscape Kempen and Maasland in the field of recreational use and durable tourism.
●
National Park Hoge Kempen attracts a lot of public. Five local gates will be developed for a high-quality reception of the flow of visitors. Tourist opportunities are fully used without impoverishing nature’s potentials. At Kempen~Broek implementation of a high-grade reception of visitors is also projected.
DUURZAME RECREATIE EN TOERISME Waarom? Bezoekers en bewoners, die verrast worden door de uitgestrektheid van de heide of de mysterieuze charme van een moeras, waarderen de streek des te meer. Deze betrokkenheid is essentieel om natuur- en landschapsprojecten op lange termijn te laten slagen. Onbekend maakt immers onbemind. Mensen op ontdekkingstocht helpen, is de boodschap. In het hart van een dichtbevolkte Europese regio willen steeds meer mensen genieten van steeds minder natuur. Wandelen, fietsen, ruiteren,... kwaliteitsvolle netwerken in een boeiende streek hebben een positief economisch effect op toerisme. Betere natuur in een mooier landschap zijn de voorwaarden voor regionale ontwikkeling. Natuur- en landschapzorg en duurzaam recreatief medegebruik gaan daarbij hand in hand.
●
Sinds de start van het Regionaal Landschap werden de inspanningen voor natuur en landschap bekroond met de aanleg van uniform bewegwijzerde wandelpaden. Zo ontstond een netwerk van inmiddels meer dan 20 wandelgebieden, verspreid over de Hoge Kempen, Kempen~Broek en de Maasvallei. Samen goed voor meer dan 450 kilometer wandelplezier. Educatieve brochures, kaarten, informatieboekjes, infoborden,...helpen bewoners en bezoekers een eind op weg. Een feestelijke wandelhappening heeft zo al heel wat vergeten landschappen letterlijk en figuurlijk op de kaart gezet.
●
Het Nationaal Park Hoge Kempen is een publiekstrekker. Er worden vijf lokale poorten ontwikkeld, die de stroom bezoekers kwaliteitsvol opvangen. De kansen op toeristisch vlak worden maximaal benut zonder het natuurlijk potentieel te verarmen. Herkenbare parkeervoorziening en boeiende onthaalcentra zorgen dat de natuurgerichte recreant na aankomst meteen op het juiste spoor gezet wordt. Ook in Kempen~Broek staat de realisatie van hoogwaardige bezoekersopvang op stapel.
●
Op zoek naar bevers en edelherten in Kempen~Broek, struinnatuur in de uiterwaarden van de Maas, op blote voeten door de Hoge Kempen, een ruiterroute-netwerk,...heel wat nieuwe uitdagingen dienen zich aan !
Overleg, wederzijds respect en mechanismen om toerisme daadwerkelijk te laten bijdragen aan natuurbehoud (visitor payback) zijn succesfactoren voor de sectoroverschrijdende aanpak van het Regionaal Landschap Kempen en Maasland op het vlak van recreatief medegebruik en duurzaam toerisme. Hoe? ●
Vanaf 1992 bedacht, ontwikkelde en realiseerde het Regionaal Landschap een gebruiksvriendelijk netwerk van fietsroutes. De aanleg van meer dan 250 kilometer nieuwe fietspaden, het idee van knooppunten, landschapsherstel, verbeteringen in verkeersveiligheid, afsluiten van wegen voor autoverkeer en een permanente onderhoudsploeg zijn de belangrijkste ingrediënten. Het resultaat is een inmiddels tot ver in het buitenland bekend fietsroute-netwerk. Het kreeg navolging in Limburg en verder in Vlaanderen en Nederland. Het populaire fietsroute-netwerk heeft een hoge economische return. Jaarlijks worden nog kwaliteitsverbeteringen doorgevoerd.
29
WORKING TOGETHER FOR ... EN
SAMEN WERK MAKEN VAN ...
COMMUNICATION AND EDUCATION
NL
COMMUNICATIE EN EDUCATIE
Why?
Waarom?
Hoe?
‘Tell what you do and do what you tell”, is an important motto for Regional Landscape Kempen and Maasland vzw. Incomprehension or even public disapproval of well-meaning nature and landscape efforts often lie in ignorance. Besides, more knowledge on the values of nature and landscape will lead to more appreciation.
‘Zeggen wat we doen en doen wat we zeggen’, is voor het Regionaal Landschap Kempen en Maasland vzw een belangrijk motto. Onbegrip of zelfs publieke afkeuring van goedbedoelde natuur- en landschapsinspanningen, vinden vaak hun voedingsbodem in onwetendheid. Bovendien leidt meer kennis over de waarden van natuur en landschap tot meer waardering.
●
Het Regionaal Landschap Kempen en Maasland vzw vertaalt de kennis en expertise van heel wat partners in aantrekkelijke beelden en verhalen voor het brede publiek. Infoborden, fiets- en wandelkaarten, rapporten, brochures tot en met een kruidig kookboek: ze brengen een samenhangend verhaal, met één herkenbaar beeld en imago voor elke streek. De halfjaarlijkse Landschapskrant, bedeeld in de 12 gemeenten van ons werkingsgebied, bereikt meer als 100.000 gezinnen en brengt heel wat volk op de been voor jaarlijks terugkerende publiekshappenings.
●
De populaire fietskaart van het Regionaal Landschap Kempen en Maasland vzw met zijn streekverkenningsgids is een ideaal hulpmiddel om informatie over natuur en landschap bij een groot publiek te brengen (educatie), ze verhaalt over de inspanningen om de natuur- en landschapswaarden te behouden en te verbeteren (communicatie) en ze roept het publiek op daar zelf een bijdrage aan te leveren (sensibilisatie). Het is als geen ander een hulpmiddel voor ondernemers om de regio op de toeristische kaart te zetten (promotie).
●
Een bijzondere manier om een natuureducatief verhaal ook toeristische uitstraling te geven, is de inzet van meer dan 40 vrijwillige Rangers in het Nationaal Park Hoge Kempen. Ze maken bezoekers het naar hun zin (promotioneel), maar wijzen tijdens activiteiten ook op het belang van natuurbehoud (educatie) en geven duiding bij toegankelijkheidsregels (sensibilisatie). Van de klassieke natuurwandeling tot een schattentocht, mountainbiken en bezembinden,..: jaarlijks genieten meer dan 5.000 mensen op een wel erg persoonlijke manier van een unieke natuurervaring.
Well-considered communication and promotion of the different projects and regions are focused on various target groups: local residents, holiday-makers, visitors, cafés and restaurants, policy makers, nature associations, farmers,... No distinction is made between educational, sensitizing, communicative and promotional efforts. As one whole, their efficiency will but increase. Notwithstanding their singularity, the ten partners of the co-operation projects of Kempen~Broek, Maas valley and National Park Hoge Kempen present themselves with one company logo. This company logo translates the sphere and character of the region not only in the logo itself, but follow the same course as to the offer in activities, recreational infrastructure and publications. In this way a recognisable area to experience is created for inhabitants and visitors.
How? ●
●
●
Regional Landscape Kempen and Maasland vzw translates knowledge and expertise of many a partner into attractive images and stories for the broad public. Info signposts, cycling and walking maps, reports, brochures tell a coherent story featuring one recognisable image for each region. The biannual “Landschapskrant” (Landscape newspaper), distributed in 12 municipalities of our working area, reaches more than 100.000 families and mobilises quite a lot of people for the annually organised public happenings. The generally known cycling map of Regional Landscape Kempen and Maasland vzw with its area exploration guide is an aid par excellence to instruct (education) the broad public on nature and landscape, it narrates on the efforts to preserve and improve nature and landscape values (communication) and it evokes the large public to contribute towards it (sensitization). There is no better aid for entrepreneurs to bring the region on the tourist map (promotion). Nature education is turned into a tourist attraction thanks to the dedication of more than 40 voluntary Rangers in the National Park Hoge Kempen. They please visitors (promotion), but they also point out the importance of nature conservation during activities (education) and explain accessibility rules (sensitization). Each year, more than 5,000 people enjoy this unique nature experience in their own personal way.
Weloverwogen communicatie en promotie van diverse projecten en streken, richten zich naar uiteenlopende doelgroepen: omwonenden, recreanten, bezoekers, horeca-ondernemers, beleidsverantwoordelijken, natuurverenigingen, landbouwers,... Daarbij wordt geen onderscheid gemaakt tussen educatieve, sensibiliserende, communicatieve en promotionele inspanningen. Ze vervloeien tot een geheel en juist daardoor verhoogt hun efficiëntie. De projecten Kempen~Broek, Maasvallei en Nationaal Park Hoge Kempen zijn samenwerkingsverbanden van tientallen partners uit verschillende sectoren. Ondanks de eigenheid van de partners presenteren ze zich onder één vlag om de streek een herkenbaar gezicht te geven voor bewoners en bezoekers. En daarbij gaat het niet enkel over een eigentijds logo. Door de sfeer en het karakter van elke streek door te trekken in het activiteitenaanbod, recreatieve randinfrastructuur (banken, kijkhutten, signalisatie,...),... ontstaat een voor het publiek herkenbare streek.
31
REGIONAAL LANDSCHAP KEMPEN EN MAASLAND ALS ORGANISATIE NL
HET REGIONAAL LANDSCHAP KEMPEN EN MAASLAND VZW... KWALITEIT LIGT IN ONZE NATUUR EEN STREEK MET STREKEN... Het Regionaal Landschap Kempen en Maasland vzw is een unieke streek (75.000 ha) en situeert zich in het Noordoosten van de Vlaamse provincie Limburg. Deze streek beslaat 12 gemeenten en wordt gekenmerkt door een “keurmerk” van gave landschappen, boeiende natuur en een rijke cultuurhistorie gelegen in de Hoge Kempen, de Maasvallei en Kempen~Broek. Het Regionaal Landschap Kempen en Maasland vzw is een samenwerkingsverband, erkend door de Vlaamse Overheid, waarin de Vlaamse Overheid, de Provincie, gemeenten, natuurverenigingen, toeristische organisaties, landbouworganisaties, ... participeren. Het Regionaal Landschap Kempen en Maasland is actief op het snijvlak tussen natuurbehoud & landschapszorg en duurzame recreatie en toerisme. Door middel van duurzame en concrete projecten en een gericht doelgroepenbeleid beoogt het Regionaal Landschap Kempen en Maasland het draagvlak ten aanzien van natuurbehoud en landschapszorg te verhogen. Rekening houdend met de internationale afspraken en doelstellingen – duurzame ontwikkeling, biodiversiteit, klimaatswijziging, ... - werkt het Regionaal Landschap Kempen en Maasland vzw rond volgende missie: “Duurzame streekontwikkeling op basis van de actuele én potentiële kwaliteiten van natuur, landschap en streekidentiteit van de Hoge Kempen, de Maasvallei en het Kempen~Broek”. Vanuit deze missie worden enerzijds bewoners en bezoekers uitgenodigd om op een zorgzame manier te genieten van natuur, landschap en de eigenheid van de streek. Anderzijds worden bestuurders en beheerders (gemeenten, landbouwers, natuurverenigingen,...) uitgenodigd om op een zorgdragende manier de waarde en aantrekkelijkheid van natuur en landschap te verhogen.
Zo komen we via natuur- en landschapszorg tot méér waardevolle natuur, die door natuurgerichte recreatie en toerisme ervaren, beleefd én gewaardeerd wordt. UNIEKE ORGANISATIEVORM De rechtstreekse betrokkenheid van de partners in de visie- en besluitvorming is een absolute meerwaarde en staat garant voor een succesvol resultaat. Door de inzet van een professioneel en multidisciplinair team slaagt het Regionaal Landschap Kempen en Maasland vzw (internationaal) erin hoogkwalitatieve en gewaardeerde projecten te realiseren. Het Regionaal Landschap Kempen en Maasland vzw is sterk in procesmanagement. We mobiliseren, motiveren en begeleiden interacties tussen partners. Onze coördinerende rol is een cruciale factor om iedereen op één lijn te krijgen, met hetzelfde einddoel voor ogen. Samenwerking maakt het resultaat sterker. MULTIPLICATOREFFECT Het afgelopen decennia zorgde het Regionaal Landschap Kempen en Maasland vzw voor meer dan 20 miljoen euro aan kwaliteitsvolle investeringen in haar regio. Deze investeringen resulteren in een hoog multiplicatoreffect en tonen aan dat natuur & landschap kansen zijn voor een regionale economische ontwikkeling van een streek. EUROPESE SAMENWERKING & ERKENNING Het Regionaal Landschap Kempen en Maasland vzw vormt een netwerk met de andere in Vlaanderen erkende regionale landschappen, is erkend lid van The World Conservation Union (IUCN) en EUROPARCS. Het Regionaal Landschap Kempen en Maasland werkt(e) samen met Europese partners in Nederland, het Verenigd Koninkrijk, Duitsland, Letland, Roemenië, ... Voor de projectrealisatie kan het Regionaal Landschap Kempen en Maasland vzw genieten van Europese steun (EFRO, Interreg, Ecos-Ouverture, Leader+, ...) en werd het Regionaal Landschap Kempen en Maasland meermaals gekozen tot “best practice”.
33
REGIONAL LANDSCAPE KEMPEN AND MAASLAND, THE ORGANISATION EN
REGIONAL LANDSCAPE KEMPEN AND MAASLAND VZW... QUALITY IS OUR NATURE REGIONS WITHIN A REGION...
UNIQUE ORGANISATION FORM
Regional Landscape Kempen and Maasland vzw is a unique region (75.000 ha) situated to the Northeast of the Flemish province of Limburg. This area covers 12 municipalities and is distinguished with a “quality mark” of unspoilt landscapes, captivating nature and a rich cultural history in Hoge Kempen, Maas valley and Kempen~Broek.
Direct involvement of partners in the vision- and decision-making is without doubt a surplus value, warranting a successful result. The dedication of a professional and multidisciplinary team allows Regional Landscape Kempen and Maasland vzw to achieve (international) high-quality and appreciated projects.
Regional Landscape Kempen and Maasland vzw is a cooperation, recognised by the Flemish Authorities, in which the Flemish Authorities, the Province, municipalities, nature associations, tourist and agricultural organisations, ... participate.
Regional Landscape Kempen and Maasland vzw is strong in process management. We mobilise, motivate and guide interactions between partners. Our co-ordinating role is the crucial factor to bring everyone into line, heading towards the same final goal. Cooperation leads to a better result.
Regional Landscape Kempen and Maasland is occupied at the junction between nature conservation & landscape preservation and durable recreation and tourism. By means of durable and concrete projects and a directed target group policy, Regional Landscape Kempen and Maasland aims to increase the basis of nature conservation and landscape preservation. Regional Landscape Kempen and Maasland vzw works on the following mission, considering international agreements and goals – durable development, biodiversity, climate change,..: “Durable development of the region based on current and potential qualities of nature, landscape en rural identity of National Park Hoge Kempen, Maas valley and Kempen~Broek”. This mission also invites inhabitants and visitors on the one hand to enjoy nature, landscape and singularity of the region with care. On the other hand, policy makers and administrators (municipalities, farmers, nature associations, ...) are invited to caringly enhance the values and attractiveness of nature and landscape. In this way, a more valuable nature is achieved through nature and landscape preservation, a nature experienced and appreciated through nature-based recreation and tourism.
MULTIPLICATOR EFFECT The past decennia, Regional Landscape Kempen and Maasland vzw has been in charge of over 20,000,000 euros of high-quality investments within its region. These investments result into a high mulitplicator effect and prove that nature & landscape provide opportunities for regional economic development of the area. EUROPEAN COLLABORATION & ACKNOWLEDGMENT Regional Landscape Kempen and Maasland vzw constitutes a network with other recognised regional landscapes in Flanders, it is an acknowledged member of The World Conservation Union (IUCN) and EUROPARCS. Regional Landscape Kempen and Maasland collaborates (has collaborated) with European partners in The Netherlands, United Kingdom, Germany, Latvia, Romania, ... For project implementation, Regional Landscape Kempen and Maasland vzw enjoys European aid (EFRO, Interreg, Ecos-Ouverture, Leader+, ...) and Regional Landscape Kempen and Maasland has been elected “best practice” more than once.
35
COLOFON De werking van de vzw Regionaal Landschap Kempen en Maasland wordt financieel mogelijk gemaakt door: het Vlaamse Gewest (Agentschap voor Natuur en Bos, Agentschap Ruimtelijke Ordening en Onroerend Erfgoed), het Provinciebestuur Limburg (B), het Provinciebestuur Limburg (NL) en de deelnemende steden en gemeenten (As, Bree, Dilsen-Stokkem, Genk, Kinrooi, Lanaken, Maaseik, Maasmechelen, Meeuwen-Gruitrode, Opglabbeek, Peer en Zutendaal)
Regionaal
La
nd sch ap Kempe n
e Het projectteam
n
Ma
a s la n d Verantwoordelijke uitgever: Regionaal Landschap Kempen en Maasland vzw, Ignace Schops, Winterslagstraat 87, B – 3600 Genk T: +32 (0)89/32 28 10 F: +32 (0)89/32 28 19
[email protected] www.rlkm.be Lid van: IUCN, Europarcs
Voor (vlnr): Johan Van Den Bosch, Ines Van Limbergen, Natalie Henseler, Romain Gerits, Ignace Schops Achter (vlnr): Frans Geypen, Viviane Deferme, André Mulders, Anneleen Mengels, Sabine Delhaise, Els Peusens, Trees Verhelle, Ilse Olaerts, Christ Devreese, Lambert Schoenmaekers, Katja Groven, Erwin Christis, Evelien Stokmans
fotografie: Erwin Christis (cover, 2, 3, 5, 6, 8, 9, 10, 12, 13, 14, 16, 17, 18, 21, 24, 27, 32, 36, 38, 39), Eddy Daniëls (23, 34), RLKM VZW, Peter Engelen (20 links) realisatie: VIA-VIA.BE Depot: D/2007/8362/3
37
De Zig - Kempen~Broek
BUITENGEWOONNATUURLIJK
