BRANDWEER VELDHOVEN RISICOBEELD T.B.V. BELEIDSPLAN 2010 – 2013
1
Risicobeeld
In dit hoofdstuk wordt het risicobeeld voor de gemeente Veldhoven geschetst. Dit risicobeeld dient als input voor het regionaal beleidsplan. Er is al een voorlopig regionaal risicobeeld opgesteld (oktober 2009). In het voorlopig regionaal risicobeeld wordt niet ingegaan op de risico’s per gemeente. Door het risicobeeld voor de gemeente Veldhoven in kaart te brengen, kan getoetst worden of de Veldhovense situatie voldoende aan bod komt in het regionale risicobeeld. Allereerst wordt hieronder aangegeven welke crisistypen en incidenttypen maatgevend zijn voor Veldhoven. De verschillen met het voorlopig regionaal risicobeeld worden in beeld gebracht. Daarna wordt aangegeven welke risicobronnen en kwetsbare objecten er in Veldhoven zijn. Ook wordt aangegeven welke toekomstige ontwikkelingen gepland zijn. Ten slotte wordt aangegeven welke elementen uit het risicobeeld van Veldhoven aandacht behoeven in het definitieve regionale risicobeeld. 1.1 Maatgevende incidenttypen Om te bepalen op welke scenario’s we ons in Veldhoven moeten voorbereiden is het van belang om vast te stellen welke incidenten zich in Veldhoven kunnen voordoen. Daartoe wordt de concept handleiding regionaal risicoprofiel gebruikt. 1.1.1 Crisistypen In de concept handleiding regionaal risicoprofiel wordt een indeling in maatschappelijke thema’s en daaraan gerelateerde crisistypen gehanteerd: 1. Natuurlijke omgeving
2. Gebouwde omgeving 3. Technologische omgeving
4. Vitale infrastructuur en voorzieningen
5. Verkeer en vervoer
6. Gezondheid 7. Sociaalmaatschappelijke omgeving
1.1. Overstromingen 1.2 Natuurbranden 1.3 Extreme weersomstandigheden 1.4 Aardbeving 1.5 Plagen 1.6 Dierziekten 2.1. Branden in kwetsbare objecten 2.2 Instortingen in grote gebouwen en kunstwerken 3.1 Ongevallen met brandbare / explosieve stof in open lucht 3.2 Ongevallen met giftige stof in open lucht 3.3 Kernincidenten 4.1 Verstoring energievoorziening 4.2 Verstoring drinkwatervoorziening 4.3 Verstoring rioolwaterafvoer en afvalwaterzuivering 4.4 Verstoring telecommunicatie en ICT 4.5 Verstoring afvalverwerking 4.6 Verstoring voedselvoorziening 5.1 Luchtvaartincidenten 5.2 Incidenten op of onder water 5.3 Verkeersincidenten op land 5.4 Incidenten in tunnels 6.1 Bedreiging volksgezondheid 6.2 Ziektegolf 7.1 Paniek in menigten 7.2 Verstoring openbare orde
2
1.1.2 Relevantie voor het brandweerbeleidsplan voor Veldhoven De handleiding regionaal risicoprofiel gericht is op crisissituaties. ‘Gewone’ branden en kleine hulpverleningen vallen daar niet onder. Toch blijkt de indeling wel geschikt voor het bepalen van het risico. Alle typen incidenten die daarvoor bepalend zijn (zoals branden in kwetsbare objecten, natuurbranden, verkeersincidenten) zijn immers wel in de categorieën opgenomen. Nog kleinere incidenten (zoals bijvoorbeeld afvalbrandjes of liftopsluitingen) zijn niet bepalend voor het risico. Sommige crisistypen komen in Veldhoven niet voor. Bij andere crisistypen speelt de brandweer geen rol. In dit brandweerbeleidsplan zijn alleen die kwetsbare objecten relevant die een relatie hebben met de brandweer. Zo is het bijvoorbeeld niet relevant voor dit brandweerbeleidsplan, vast te stellen waar zich dierziekten zouden kunnen voordoen, aangezien de brandweer geen rol heeft bij het bestrijden van dat risico. Daarom bepalen we hier eerst welke crisistypen relevant zijn in relatie tot de brandweer, alvorens de incidenttypen te benoemen. De taken van de brandweer bij het bestrijden van crises zijn1: 1. Bestrijden van brand en emissie van gevaarlijke stoffen 2. Redden en technische hulpverlening 3. Meten 4. Besmettingcontrole en organisatie ontsmetten mensen 5. Besmettingcontrole en organisatie ontsmetten voertuigen / infrastructuur De eerste 3 activiteiten worden voor de gemeente Veldhoven primair vanuit de kazernes in Veldhoven verzorgd. De overige 2 activiteiten zijn regionaal georganiseerd en worden door buurgemeenten verzorgd. 1.1.3
Incidenttypen en relevantie voor Veldhoven
Thema
Crisistype
Incidenttype
Relevant voor dit beleidsplan?
1. Natuurlijke omgeving
1.1. Overstromingen
overstroming vanuit zee overstroming door hoge rivierwaterstanden vollopen van een polder/ dijkdoorbraak Bosbranden Heidebranden
Nee, risico in Veldhoven niet aanwezig
1.2. Natuurbranden
1.3. Extreme weersomstandigheden
1
1.4. Aardbeving 1.5. Plagen
koude golf, sneeuw en ijzel hitte golf storm en windhozen aanhoudende laaghangende mist aardbeving ongedierte
1.6. Dierziekten
ziektegolf
Bron: Leidraad Maatramp
3
Ja Nee, risico in Veldhoven niet aanwezig Ja
Ja Nee, geen inzet brandweer Nee, geen inzet brandweer
Thema
Crisistype
Incidenttype
Relevant voor dit beleidsplan?
2. Gebouwde omgeving
2.1. Branden in kwetsbare objecten
Grote brand in gebouwen met niet of verminderd zelfredzame personen Grote brand in gebouwen met een grootschalige publieksfunctie Grote brand in bijzonder hoge gebouwen of ondergrondse bebouwing brand in dichte binnensteden
Ja
3. Technologische omgeving
2.2. Instortingen in grote gebouwen en kunstwerken 3.1. Ongevallen met brandbare / explosieve stof in open lucht
Brand in een gebouw2 instorting door explosie instorting door gebreken constructie of fundering incident vervoer weg incident vervoer water
incident spoorvervoer
3.2. Ongevallen met giftige stof in open lucht
incident transport buisleidingen incident stationaire inrichting incident vervoer weg incident vervoer water
incident spoorvervoer
3.3. Kernincidenten
incident transport buisleidingen incident stationaire inrichting incident A-objecten: centrales
incident A-objecten: nabije centrales grensoverschrijdend incident A-objecten: scheepvaart met kernenergie en nucleair defensiemateriaal incident B-objecten: vervoer grote eenheden radioactief materiaal incident B-objecten: overige nucleaire faciliteiten brandklasse i incident B-objecten: nucleaire faciliteiten brandklasse ii incident B-objecten: overig vervoer en gebruik nucleaire materialen incident militair terrein en transporten nucleair materiaal
2
Ja
Ja
Nee, risico in Veldhoven niet aanwezig Ja Ja
Ja Nee, risico Veldhoven aanwezig Nee, risico Veldhoven aanwezig Ja Ja Ja Nee, risico Veldhoven aanwezig Nee, risico Veldhoven aanwezig Ja Ja Nee, risico Veldhoven aanwezig Nee, risico Veldhoven aanwezig Nee, risico Veldhoven aanwezig Nee, risico Veldhoven aanwezig Nee, risico Veldhoven aanwezig Nee, risico Veldhoven aanwezig Nee, risico Veldhoven aanwezig Ja
in niet in niet
in niet in niet
in niet in niet in niet in niet in niet in niet in niet
Dit incidenttype is toegevoegd. In de concept handleiding regionaal risicoprofiel wordt geen rekening gehouden met kleinere incidenten, maar deze risico’s moeten in het risicoprofiel wel aan de orde komen.
4
Thema
Crisistype
Incidenttype
Relevant voor dit beleidsplan?
4. Vitale infrastructuur en voorzieningen
4.1. Verstoring energievoorziening 4.2. Verstoring drinkwatervoorziening
uitval olievoorziening uitval gasvoorziening uitval elektriciteitsvoorziening uitval drinkwatervoorziening problemen waterinname verontreiniging in drinkwaternet uitval rioleringssysteem uitval afvalwaterzuivering
Ja
uitval voorziening voor spraak- en datacommunicatie
Ja
uitval afvalverwerking
Ja
uitval distributie
Ja
incident bij start of landing op of om een luchtvaartterrein incident vliegtoestel bij vliegshows
Ja
5. Verkeer en vervoer
4.3. Verstoring rioolwaterafvoer en afvalwaterzuivering 4.4. Verstoring telecommunicatie en ICT 4.5. Verstoring afvalverwerking 4.6. Verstoring voedselvoorziening 5.1. Luchtvaartincidenten
5.2. Incidenten op of onder water
incident waterrecreatie en pleziervaart incident beroepsvaart (anders dan met gevaarlijke stoffen) incident op ruim water
grootschalig duikincident
6. Gezondheid
5.3. Verkeersincidenten op land
incident wegverkeer incident treinverkeer
5.4. Incidenten in tunnels
incident in treintunnels en ondergrondse stations incident in wegtunnels incident in tram- en metrotunnels en ondergrondse station besmettingsgevaar via contactmedia feitelijke grootschalige besmetting (nog) zonder ziekteverschijnselen besmettelijkheidgevaar vanuit buitenland besmettelijkheidgevaar in eigen regio dierziekte overdraagbaar op mens ziektegolf besmettelijke ziekte ziektegolf niet besmettelijke ziekte
6.1. Bedreiging volksgezondheid
6.2. Ziektegolf
5
Nee, volgens regionaal draaiboek geen inzet brandweer Nee, volgens regionaal draaiboek geen inzet brandweer
Nee, risico in Veldhoven niet aanwezig Ja Nee, risico Veldhoven aanwezig Nee, risico Veldhoven aanwezig Nee, risico Veldhoven aanwezig Ja Nee, risico Veldhoven aanwezig Nee, risico Veldhoven aanwezig
in niet in niet in niet
in niet in niet
Ja Nee, geen inzet brandweer
Nee, geen inzet brandweer
Thema
Crisistype
Incidenttype
Relevant voor dit beleidsplan?
7. Sociaalmaatschappelijke omgeving
7.1. Paniek in menigten
paniek tijdens grote festiviteiten, concerten en demonstraties rel rondom demonstraties en andere manifestaties gewelddadigheden rondom voetbalwedstrijden maatschappelijke onrust en buurtrellen
Ja
7.2. Verstoring openbare orde
Nee, risico in Veldhoven niet aanwezig
1.1.4 Maatgevende incidenttypen Voor Veldhoven zijn dus de onderstaande Crisistypen en Incidenttypen Maatgevend: Thema
Crisistype
Incidenttype
1 Natuurlijke omgeving
1.2 Natuurbranden
Bosbranden
1.3 Extreme weersomstandigheden
koude golf, sneeuw en ijzel hitte golf storm en windhozen aanhoudende laaghangende mist aardbeving Grote brand in gebouwen met niet of verminderd zelfredzame personen Grote brand in gebouwen met een grootschalige publieksfunctie Grote brand in bijzonder hoge gebouwen of ondergrondse bebouwing Brand in een gebouw3 instorting door explosie instorting door gebreken constructie of fundering incident vervoer weg incident transport buisleidingen incident stationaire inrichting incident vervoer weg incident transport buisleidingen incident stationaire inrichting incident militair terrein en transporten nucleair materiaal uitval olievoorziening uitval gasvoorziening uitval elektriciteitsvoorziening uitval voorziening voor spraak- en datacommunicatie uitval afvalverwerking uitval distributie incident bij start of landing op of om een luchtvaartterrein incident waterrecreatie en pleziervaart incident wegverkeer
2 Gebouwde omgeving
1.4 Aardbeving 2.1 Branden in kwetsbare objecten
2.2 Instortingen in grote gebouwen en kunstwerken 3 Technologische omgeving
3.1 Ongevallen met brandbare / explosieve stof in open lucht 3.2 Ongevallen met giftige stof in open lucht
3.3 Kernincidenten 4 Vitale infrastructuur en voorzieningen
5 Verkeer en vervoer
4.1 Verstoring energievoorziening
4.4 Verstoring telecommunicatie en ICT 4.5 Verstoring afvalverwerking 4.6 Verstoring voedselvoorziening 5.1 Luchtvaartincidenten 5.2 Incidenten op of onder water 5.3 Verkeersincidenten op land
3
Dit incidenttype is toegevoegd. In de concept handleiding regionaal risicoprofiel wordt geen rekening gehouden met kleinere incidenten, maar deze risico’s moeten in het risicoprofiel wel aan de orde komen.
6
Thema
Crisistype
Incidenttype
6 Gezondheid
6.1 Bedreiging volksgezondheid
besmettingsgevaar via contactmedia feitelijke grootschalige besmetting (nog) zonder ziekteverschijnselen besmettelijkheidgevaar vanuit buitenland besmettelijkheidgevaar in eigen regio dierziekte overdraagbaar op mens ziektegolf besmettelijke ziekte ziektegolf niet besmettelijke ziekte paniek tijdens grote festiviteiten, concerten en demonstraties
6.2 Ziektegolf 7 Sociaalmaatschappelijke omgeving
7.1 Paniek in menigten
1.1.5 Verschillen met het voorlopig regionaal risicobeeld De opsomming hierboven wijkt op de volgende punten af van het voorlopig regionaal risicobeeld versie 1.1 van oktober 2009: - Crisistype Overstromingen: Regionaal wel benoemd, in Veldhoven niet aanwezig. In het voorlopig regionaal risicobeeld is aangegeven dat in Veldhoven slechts zeer weinig water aanwezig is. In de Effectwijzer van het ministerie van BZK is aangegeven dat voor de hele regio Brabant Zuidoost de categorie ‘Hoge gronden’ geldt. Voor Hoge gronden is het overstromingsrisico laag. Daarom is dit crisistype voor Veldhoven niet opgenomen. + Crisistype Aardbeving: Regionaal niet benoemd, in Veldhoven wel. In de Effectwijzer van het ministerie van BZK is aangegeven dat voor de hele regio Brabant Zuidoost categorie VII op de schaal van Mercalli geldt. De omschrijving van deze categorie is: ‘Zeer sterk, schade aan vele gebouwen, schoorstenen breken af, golven in vijvers, kerkklokken maken geluid’. Daarom is dit crisitype als relevant voor Veldhoven opgenomen. Er is geen argumentatie in het voorlopig regionaal risicobeeld, waarom dit crisistype niet is opgenomen. +/- Crisistypen Plagen en dierziekten: Regionaal niet benoemd, in Veldhoven wel, maar niet relevant voor de brandweer. Er is geen argumentatie in het voorlopig regionaal risicobeeld, waarom dit crisistype niet is opgenomen. + Crisistype Branden in kwetsbare objecten, incidenttype brand in een gebouw: Dit incidenttype is voor Veldhoven toegevoegd. In de concept handleiding regionaal risicoprofiel wordt geen rekening gehouden met kleinere incidenten, maar deze risico’s moeten in het risicoprofiel wel aan de orde komen. + Crisistype Instortingen in grote gebouwen en kunstwerken: Regionaal niet benoemd, in Veldhoven wel. Er is geen argumentatie in het voorlopig regionaal risicobeeld, waarom dit crisistype niet is opgenomen. - Crisistypen Ongevallen met brandbare / explosieve / giftige stof in open lucht, incidenttype Spoorvervoer: Regionaal wel benoemd, in Veldhoven niet aanwezig (er is geen spoor in Veldhoven). +/- Crisistype Kernincidenten: Regionaal benoemd als categorie A, in Veldhoven aanwezig als categorie B. In het voorlopig regionaal risicobeeld staat dat voor de contour voor de onderzoeksreactor in Mol en de productie van kernbrandstof te Dessel een straal van 20 km wordt gehanteerd. Veldhoven valt niet binnen die straal. Het is overigens niet duidelijk of dit een effectafstand is. In de concept handleiding regionaal risicoprofiel staat voor Brabant-Zuidoost geen categorie A object benoemd. Wel worden categorie B objecten benoemd. Onder categorie B objecten vallen o.a. militaire objecten. Het effectgebied van vliegbasis Eindhoven valt deels over Veldhoven. Dit is ook op de risicokaart aangegeven.
7
+ Crisistypen Verstoring Afvalverwerking en Verstoring Voedselvoorziening: Regionaal niet benoemd, in Veldhoven wel. Deze crisistypen zijn overgenomen uit de concept handleiding regionaal risicoprofiel. Er is nog geen analyse gemaakt welke effecten deze risico’s in Veldhoven hebben. In het voorlopig regionaal risicobeeld is niet beargumenteerd, waarom deze crisistypen daarin niet zijn opgenomen. + Crisistype Incidenten op of onder water, incidenttype incident waterrecreatie en pleziervaart: Regionaal niet benoemd, in Veldhoven wel. In het voorlopig regionaal risicobeeld is niet beargumenteerd, waarom dit crisistype daarin niet is opgenomen. Het betreft in Veldhoven de waterrecreatie rond het Witven en de Vlasrood. + Crisistype Verkeersincidenten op land, incidenttype Incident Wegverkeer: Regionaal niet benoemd, in Veldhoven wel. In het voorlopig regionaal risicobeeld is niet beargumenteerd, waarom dit crisistype daarin niet is opgenomen. 1.2 Risicobronnen in Veldhoven De maatgevende risicobronnen in Veldhoven zijn bijna allemaal opgenomen op de risicokaart voor zover deze aan een locatie gebonden zijn. De onderbouwing hiervan is grotendeels te vinden in de Visie Externe Veiligheid4. In de afbeelding hieronder zijn de locatiegebonden risicobronnen weergegeven.
1.2.1 Natuurlijke omgeving Vanuit het oogpunt van brandveiligheid zijn de natuurgebieden een risicofactor. Deze bevinden zich in het westen en aan de zuidwest kant van Veldhoven. 1.2.2 Gebouwde omgeving De gebouwde omgeving wordt vooral gezien als risico-ontvanger. Dit omdat een gebouw dat in brand staat of dat instort over het algemeen alleen risico oplevert voor het gebouw zelf en niet voor de omgeving. De bouwregelgeving is erop gericht het risico voor de omgeving uit te sluiten. In paragraaf 3.3 wordt ingegaan op de gebouwde omgeving als risico-ontvanger. 1.2.3 Technologische omgeving De meeste risicobronnen hebben betrekking op de technologische omgeving. In bijlage 1 is een lijst opgenomen, waarin risicobronnen expliciet benoemd zijn. Hieronder worden ze kort toegelicht.
4
Bronverwijzing
8
Incidenttype vervoer weg
Vervoer van gevaarlijke stoffen over de A2 en A67 Binnen de gemeente Veldhoven lopen twee grote transportaders: de A2 en de A67 en vallen onder de werkingsfeer van de circulaire Risiconormering vervoer gevaarlijke stoffen. Over beide snelwegen worden aanzienlijke hoeveelheden verschillende gevaarlijke stoffen vervoerd (zie bijlage 2). De gegevens zijn gebaseerd op verkeerstellingen in 2007. Deze tellingen worden periodiek geactualiseerd. Hierdoor zullen de aantallen vervoerde stoffen enigszins wijzigingen, maar blijven de stofcategorieën ongewijzigd. Het invloedsgebied wordt met name bepaald door het soort gevaarlijke stof. Toxische gassen hebben de grootste invloedsgebieden. Het invloedsgebied hiervan overlapt vrijwel heel Veldhoven. Vanwege de verdunningsfactor en de beschikbare alarmeringstijd nemen de potentiële effecten van een toxische gaswolk echter snel af naarmate men verder van de bron verwijderd is. Lokale routering gevaarlijke stoffen De gemeente Veldhoven beschikt op dit moment niet over een lokale routering gevaarlijke stoffen. In 2007/2008 is een onderzoek uitgevoerd naar het transport van gevaarlijke stoffen van/naar inrichtingen. De conclusie van het concept eindrapportage van dit onderzoek luidt: "Binnen de gemeente Veldhoven zijn voor de meeste inrichtingen waarnaar vervoer van gevaarlijke stoffen plaatsvindt, geen voor de hand liggende alternatieve routes mogelijk. De gereden routes zijn wellicht niet de allerveiligste, maar aanvaardbaar gezien de relatief beperkte omvang van het transport. Daarnaast is de route die wordt afgelegd om de inrichtingen op De Run te bereiken uit oogpunt van externe veiligheid al de meest veilige. Uitzondering is de bevoorrading van het tankstation (benzine / diesel) in het centrum van Veldhoven (Cobbeek Noord). Het gaat daarbij om het transport van benzine en diesel, dit zijn echter geen routeplichtige stoffen. Het instellen van een routering lijkt derhalve niet echt noodzakelijk.”In deze beoordeling speelt de kans dat een incident optreedt een belangrijke rol bij de afweging. Daarnaast is geen verplichte routering aangegeven omdat dit de risicosituatie niet zou veranderen. Er is immers geen alternatieve route. Dit betekent echter niet dat het risico afwezig is. Er dient weldegelijk aandacht voor te zijn. Incidenttype transport buisleidingen
Binnen de gemeente bevinden zich twee hoge druk aardgastransportleidingen en 2 ondergrondse kerosineleidingen. Op dit moment is de Algemene Maatregel van Bestuur Buisleidingen (AMvB Buisleidingen) in voorbereiding. Deze AMvB Buisleidingen kent eenzelfde risiconormering als het Bevi en de circulaire Risiconormering vervoer gevaarlijke stoffen. Dit betekent dat ook voor buisleidingen in de toekomst plaatsgebonden risicocontouren en het groepsrisico berekend moeten worden. De leidingen zijn weergegeven in de afbeelding op blz. 9 en liggen onder andere onder het bedrijventerrein Habraken. Incidenttype stationaire inrichting
Bedrijventerreinen De gemeente Veldhoven kent twee grote bedrijventerreinen waar reeds risicovolle activiteiten worden ontplooid (De Run) of ontplooid kunnen gaan worden (Habraken). Bedrijventerrein De Run is in het zuiden/zuidoosten van de gemeente gevestigd en laat op dit moment alleen met een wijzigingsbevoegdheid nieuwe Bevi-inrichtingen toe (Bestemmingsplan De Run 2008). Habraken is gesitueerd in het noorden van Veldhoven en hier wordt de vestiging van Bevi-inrichtingen uitgesloten. Wel is er op dit nieuwe bedrijventerrein reeds één Beviinrichting gevestigd. Het betreft het gasvulstation van De Graauw, dat per 1 januari 2008 onder de werkingssfeer van het BEVI is komen te vallen. 9
Dit betekent echter niet dat overige risicovolle inrichtingen, welke niet onder de werkingsfeer van het Bevi vallen, op beide bedrijventerreinen uitgesloten worden. Door de ligging ten opzichte van Eindhoven Airport zijn op het bedrijventerrein Habraken vanwege het groepsrisico de vestiging van bedrijven met een groot aantal werknemers uitgesloten (personendichtheid max. 50 / ha). In een advies van VROM over dit gebied wordt een personendichtheid van 100 / ha. aangehouden. Er is sprake van dat dit in het bestemmingsplan voor Habraken wordt overgenomen. BEVI inrichtingen In de gemeente Veldhoven bevinden zich een aantal inrichtingen, welke onder het Bevi vallen, dit in de toekomst gaan doen of waar, ondanks het feit dat de inrichting niet onder het Bevi valt deze door de gemeente wel als zodanig beschouwd wordt (Handelsonderneming Donders). In deze paragraaf worden de verschillende risicobronnen kort beschouwd. Hierbij wordt specifiek ingegaan op de ligging van de risicobron ten opzichte van kwetsbare gebieden (woon- en werkgebieden). Bij Handelsonderneming Donders is een propaanvulstation gesitueerd. Middels een indicatieve risicoberekening, uitgevoerd met de in de aanvraag genoemde uitgangspunten en opgenomen in de definitieve beschikking, blijkt er een plaatsgebonden risicocontour 10-6/jaar van 25 meter aangehouden te worden en een invloedsgebied van 285 meter. Tevens zijn in de gemeente Veldhoven een vijftal LPG-tankstations aanwezig. Voor het LPG-tankstation aan de rijksweg A67 (Esso Oeienbosch) is de doorzet in de milieuvergunning niet gelimiteerd op 1000 m3, waardoor dit een 10-6 contour van 110 meter heeft. Autobedrijf Versantfoort heeft nog een contour van 110 meter. In juli 2010 wordt de verkoop van LPG daar gestaakt. BP Veldhoven heeft een contour van 45 meter, maar is gelegen in de nabijheid van een woongebied. de LPG-tankstations aan de Kempenbaan (Esso Schellekens en Eliens) hebben nu een contour van 45 meter, maar hebben een vergunningaanvraag lopen voor een hogere doorzet, waar door de contour groter kan worden. Naast de LPG-tankstations zijn ook een tweetal inrichtingen met propaantanks > 13 m3 (P.J. de Graauw en Maatschap Rijkers) en een inrichting waar toxische chroomhoudende vloeistoffen (> 1000 liter) in een procesinstallatie gebruikt wordt (Dameco Plating). Deze Bevi inrichtingen bevinden zich allen niet in de nabijheid van een woongebied. Er loopt een vergunningaanvraag voor A.S.M.L. om waterstof te gaan opslaan. Voor het vliegveld Eindhoven is de nulsituatie van de externe veiligheid risico’s in 2007 op initiatief van de gemeente Eindhoven door het CEV/NLR in kaart gebracht. Hierbij is er vanuit gegaan dat de luchthavencapaciteit maximaal wordt gebruikt. In oktober 2009 heeft VROM de notitie ‘Criteria externe veiligheid voor verklaring van geen bezwaar bij beperkt kwetsbare objecten in de 10-6 contour van militair luchthaventerrein Eindhoven’ opgesteld. Hierin worden een aantal richtlijnen gegeven voor het ontwikkelen van beperkt kwetsbare objecten in de zone buiten de 10-5 en binnen de 10-6 contour. Duidelijk is dat het gebied met verhoogde externe veiligheid risico’s relatief groot is, maar dat het maximale effect bij een ongeluk in stedelijk gebied, in vergelijking met andere risicobronnen (bedrijven, transportassen), relatief beperkt is. Tevens is op het grondgebied van Eindhoven Airport een munitiedepot gesitueerd. RRGS inrichtingen / Registratiebesluit (06/2007) Het Risicoregister gevaarlijke stoffen (RRGS) kent, naast de (toekomstige) Beviinrichtingen, ook een aantal risicobronnen, waarvoor effectafstanden worden gebruikt. Effectafstanden geven weer tot waar mogelijke hinder (in de vorm van gewonden) kan plaatsvinden. Concrete voorbeelden in Veldhoven zijn tankstations (zonder LPG), hypochlorietopslag bij enkele zwembaden, kleinschalige opslag van gevaarlijke stoffen, etc. Tevens zijn voor diverse inrichtingen ook plaatsgebonden risicocontouren generiek bepaald op basis van de Gevarenkaarten. Deze plaatsgebonden risicocontouren geven weliswaar geen saneringsplicht of verantwoordingsplicht, aangezien ze niet als zodanig in 10
wetgeving zijn opgenomen (bijvoorbeeld in het Bevi), maar zijn wel relevant om te bepalen voor welke klus de brandweer zich geplaatst ziet. Inrichtingen, welke onder de werking van de Wm vallen Naast de (toekomstige) Bevi-inrichtingen en inrichtingen, welke conform het RRGS/Registratiebesluit op de risicokaart dienen te worden vermeld, is ook sprake van inrichtingen, welke onder de werking van de Wet milieubeheer vallen (en die vrijwel ook altijd in het RRGS vermeld staan). Deze inrichtingen werken niet conform de systematiek van plaatsgebonden risicocontouren en groepsrisico met bijbehorende verantwoording, maar met veiligheidsafstanden. Inrichtingen die conform de Wm een veiligheidscontour hebben, zijn binnen de gemeente Veldhoven: propaantanks met een tankinhoud kleiner dan 13 m3 en de bedrijven met een opslag / verkooppunt voor consumentenvuurwerk. Crisistype kernincidenten
Het effectgebied van vliegbasis Eindhoven valt deels over Veldhoven. Dit is ook op de risicokaart aangegeven. Op de figuur op pagina 18 is dit niet zichtbaar omdat de risicobron zelf buiten Veldhoven ligt. Zie de afbeelding in paragraaf 3.4.2 voor de risicocontour. 1.2.4 Thema Vitale infrastructuur en voorzieningen De elementen van de vitale infrastructuur zijn, voor de brandweer, net als de gebouwde omgeving risico-ontvangers. 1.2.5 Thema Verkeer en vervoer Het effectgebied van het vliegveld valt in het noordwesten over Veldhovens grondgebied. Op de figuur op pagina 18 is dit niet zichtbaar omdat de risicobron zelf buiten Veldhoven ligt. Zie de afbeelding in paragraaf 3.4.2 voor de risicocontour. Dit risico is niet opgenomen op de risicokaart. Aangezien de risicobron zich in Eindhoven bevindt, is het de verantwoordelijkheid van de gemeente Eindhoven om de risicokaart hierop aan te passen. In het voorlopig regionaal risicobeeld is hieraan wel aandacht besteed. Vanuit het oogpunt verkeersveiligheid zijn 80 km wegen het meest risicovol. In Veldhoven zijn dat de Locht, de Knegselseweg, de Oude Kerkstraat, en de Banstraat. Daarnaast zijn de snelwegen A2 en A67 risicovol. 1.2.6 Thema Gezondheid Voor dit crisistype is geen specifieke risicobron aan te geven. Voor de brandweer is alleen het incidenttype besmettingsgevaar via contactmedia van belang, aangezien hier sprake kan zijn van ontsmetting. 1.2.7 Thema Sociaal-maatschappelijke omgeving Er is één object aangemerkt als risico voor paniek in een menigte. Dit is de Koningshof. Dit congrescentrum herbergt regelmatig grote bijeenkomsten en evenementen. De Koningshof is niet benoemd in het voorlopig regionaal risicobeeld. Cult & Tumult is daarin wel benoemd. Omdat dit een jaarlijks evenement betreft, is dit niet geografisch weergegeven als risicolocatie. 1.3
Kwetsbare objecten in Veldhoven
1.3.1 Categorieën risico-ontvangers De concept handleiding regionaal risicoprofiel kent de volgende categorieën risicoontvangers: 1. Territoriale Veiligheid Voor Territoriale veiligheid moeten gebieden die een verhoogd overstromingsrisico hebben geïnventariseerd worden. Deze bestaan in Veldhoven niet. 2. Fysieke Veiligheid Bij Fysieke Veiligheid gaat het om personen. Voor het risicobeeld is het van belang hoeveel personen in de nabijheid van risicovolle objecten verblijven. Voor het 11
risicobeeld zijn gebieden in kaart gebracht waar personen wonen en verblijven, met specifieke aandacht voor minder zelfredzamen. 3. Economische Veiligheid Voor economische veiligheid zijn de vitale infrastructuur en vitale objecten van belang. Uitval van vitale infrastructuur kan leiden tot de ontwrichting van de samenleving. Het kan zijn dat een object dat uitvalt in het gas-, elektriciteits- of drinkwaternetwerk zelf van vitaal belang is. Het kan ook zijn dat de toevoer van vitale producten wordt afgesneden door uitval van een object in het netwerk. De continuïteit van de toevoer van stroom, gas en water zijn de verantwoordelijkheid van de Nutsbedrijven. Deze hebben calamiteitenplannen gemaakt om de continuïteit te waarborgen van componenten in de infrastructuur die nodig zijn voor de toevoer. De gemeente levert een bijdrage door aan te geven welke objecten vanuit de rampenbestrijding prioriteit hebben om bevoorraad te worden. Dilemma is dat het tevens bedreigend kan zijn voor de economische veiligheid om deze objecten te benoemen. Omdat de betreffende objecten ook al om andere redenen zijn aangewezen als bijzonder kwetsbaar object, zijn deze in dit plan niet expliciet benoemd. Aandachtspunt voor het definitieve regionale risicobeeld is dat componenten uit het ene netwerk een kwetsbaar object kunnen zijn voor het andere (bijvoorbeeld: Knooppunten in de stroomvoorziening kunnen nodig zijn om de pompen van de drinkwatervoorziening te voeden). Vanuit het oogpunt van brandveiligheid is vooral de drinkwatervoorziening van belang, aangezien die ook voorziet in bluswater. In het voorlopig regionaal risicobeeld is aangegeven dat de continuïteit van de drinkwatervoorziening goed geregeld is. Het verdient aanbeveling om in het definitieve regionale risicobeeld, speciale aandacht te besteden aan bluswater. Verstoringen van de toevoer van olie, de telecommunicatie en ICT, de afvalverwerking en de voedselvoorziening zijn voor Veldhoven nog niet uitgewerkt. Het verdient aanbeveling om deze risico’s in regionaal verband in kaart te brengen, zoals dit ook is gebeurd voor de energievoorziening en de drinkwatervoorziening. 4. Ecologische Veiligheid Hier gaat het om de veiligheid van natuur en milieu. Voor Veldhoven zijn de natuurgebieden in beeld gebracht. Daarnaast is in beeld gebracht welke kwetsbare objecten zich in de nabijheid van objecten met externe veiligheidsrisico’s bevinden. 5. Sociale en politieke stabiliteit Hier zijn, net als bij economische veiligheid, de vitale infrastructuur en vitale objecten van belang. 6. Veiligheid van cultureel erfgoed Het betreft hier de veiligheid voor objecten met cultuurhistorische waarde. Behalve formeel aangewezen monumenten zijn op advies van de afdeling cultuur een aantal objecten opgenomen, die voldoen aan de volgende criteria: − Representatieve vertegenwoordiger voor de bewoningsgeschiedenis/ontwikkelingsgeschiedenis van de gemeente Veldhoven. − Representatieve vertegenwoordiger van de afzonderlijke kernen van Veldhoven. − Uniciteit: hoe veel exemplaren zijn er te vinden van het betreffende type of stijl. − Architectuur- en cultuurhistorische waarde: vertelt het verhaal van een bepaalde (architectuur)historische periode. − Gaafheid van de architectuur Voor de veiligheid van het cultureel erfgoed is in het voorlopig regionaal risicobeeld nog geen aandacht.
12
1.3.2 Bijzonder kwetsbare objecten In de figuur op de volgende pagina zijn kwetsbare objecten in Veldhoven weergegeven. In groen zijn bijzonder kwetsbare objecten gemarkeerd. Dit zijn enerzijds grote kwetsbare objecten5. Deze zijn van belang vanuit het oogpunt van externe veiligheid, omdat hier veel personen kunnen verblijven. Ook zijn kwetsbare objecten waar minder zelfredzame personen verblijven5 en panden met cultuurhistorische waarde6 als bijzonder kwetsbaar aangemerkt. Verder zijn de natuurgebieden als bijzonder kwetsbare objecten aangemerkt7. Objecten die behoren tot de vitale infrastructuur, anders dan de hierboven genoemde objecten, zijn niet als bijzonder kwetsbaar aangemerkt, zoals toegelicht in paragraaf 4.1. Een lijst van alle bijzonder kwetsbare objecten is opgenomen in bijlage 2.
1.4
Situaties die het risico kunnen versterken
1.4.1 Kwetsbare objecten die ook risicobron zijn De natuurgebieden zijn enerzijds waardevol om te behouden. Anderzijds vormen ze een risicobron voor bosbranden. Een aantal inrichtingen waar gevaarlijke stoffen worden verwerkt en/of opgeslagen herbergen ook veel personen. Dit betreft de volgende locaties: − Camping Witven − Koningshof − David Loyds Health Club − Severinus stichting locatie Honk − Severinus stichting locatie Platanenlaan − Maxima Medisch Centrum − A.S.M.L. 5 6 7
Bron: Beleidsvisie externe veiligheid + Automatische doormeldingen naar de meldkamer brandweer Bron: Rijksmonumentenlijst, aanwijzingsbesluit gemeentelijke monumenten en afdeling cultuur Bron: risicokaart
13
− − − − − − − −
A.O. Smith Water Products Boerenbond Veldhoven Tuincentrum Veldhoven Tuincentrum Coppelmans Tuincentrum Groenrijk Van der Heijden B.V. Verzinkerij Meerveldhoven B.V. The Beauty Company
De Koningshof is geïdentificeerd als risico voor openbare orde en veiligheid, omdat er veel grootschalige evenementen georganiseerd worden. Tegelijkertijd is de Koningshof een bijzonder kwetsbaar object, omdat er grote hoeveelheden personen aanwezig zijn en ook overnachten. 1.4.2 Risicobronnen nabij andere risicobronnen In onderstaande figuur zijn risicobronnen weergegeven die een effectgebied buiten de inrichtingsgrens hebben.
Er is een concentratie van risicobronnen in het noordelijk gedeelte van de Run en op Habraken. Op de Run liggen de volgende objecten binnen het invloedsgebied van deze bedrijven: − A&O Smith Waterproducts − Van der Heijden B.V. − Verzinkerij Meerveldhoven B.V. − Medisch expertise centrum Kempen − Geevers autoparts Daarnaast liggen 2 LPG-tankstations in het invloedsgebied van de snelweg. Eén daarvan komt per 1-7-2010 te vervallen. Verder liggen 2 risicovolle bedrijven dicht tegen een buisleiding aan.
14
1.4.3 Kwetsbare objecten in de nabijheid van risicobronnen In het bosgebied Heersche Heide bevinden zich de volgende bijzonder kwetsbare objecten: − Koningshof (conferentieoord) − Buitenjan (groepsaccomodatie) − Boeleka (medisch kinderdagverblijf) − Baetsen (bedrijf/kantoor) Binnen het effectgebied van de snelwegen bevinden zich verschillende bijzonder kwetsbare objecten: − Een deel van het bosgebied Heersche Heide − Het Veldhovense deel van het Oeienbosch − Koningshof − Camping Witven − Emtec Software & Systems BV − A.S.M.L. − Maxima Medisch Centrum − Ronald McDonald Huis − Heerseweg 15, pand met cultuurhistorische waarde − Locht 13, pand met cultuurhistorische waarde − Locht 18, woonhuis, gemeentelijk monument − Tuincentrum Veldhoven − Digo Products − Bakx Vleesproducten − Nsa Metaalindustrie − The Beauty Company − Halin BV − David Loyds Health Club − Kinderopvang Klokje Rond − Assembleon − Simac ICT − Navteq − Bouwmarkt Groenen − Blokhut ’t Jikt − Basisschool Prins Willem Alexander − Severinuslocatie Honk 1 − Dagactiviteitencentrum De Kei Kampeerplaats ’t Denneke ligt dicht op een buisleiding voor Dieselolie. Zorgcomplex Rundgraafpark en Kinderopvang Klokje rond liggen binnen het effectgebeid van een hoge druk aardgasleiding. 1.4.4 Meerdere categorieën Vooral objecten die in verschillende van de hierboven benoemde categorieën voorkomen, verdienen extra aandacht: − Koningshof − Maxima Medisch Centrum − A.S.M.L. − David Loyds Health Club − Camping Witven − Severinus stichting locatie Honk − Tuincentrum Veldhoven − A&O Smith Waterproducts − Van der Heijden B.V. − The Beauty Company − Verzinkerij Meerveldhoven B.V. − Esso Oeienbosch 15
In onderstaande figuur zijn bijzonder kwetsbare objecten met een versterkt risico in oranje weergegeven. Objecten die in meerdere categorieën voorkomen zijn in rood weergegeven.
1.5
Toekomstige ontwikkelingen in Veldhoven
Er zijn een aantal grote projecten gepland waarmee in het risicobeeld rekening gehouden moet worden. Dit betreft de ontwikkeling van de nieuwe wijken Zilverakkers, waar de komende 30 jaar ca. 2700 woningen gebouwd zullen worden en Noordrand, waar
woningen gebouwd worden. Er is een nieuw bedrijventerrein Habraken gepland en de zone langs de A2 zal ontwikkeld worden. Deze gebieden zijn in de afbeelding hieronder gemarkeerd. Ten behoeve van de nieuwe wijk Zilverakkers wordt ook een nieuwe randweg ontwikkeld. Dit heeft mogelijk gevolgen voor de routering van gevaarlijke stoffen. De exacte invulling van deze nieuwe gebieden is nog niet bekend.
16
1.6
Aandachtspunten definitief regionaal risicobeeld
1.6.1 Kosten Een aantal crisistypen die in het voorlopig regionaal risicoprofiel benoemd worden komen in Veldhoven niet voor. Ook wordt aangegeven dat in het regionaal risicoprofiel niet wordt ingegaan op de risico’s per gemeente. Vraag is dan wel hoe men omgaat met de kosten van risicobeheersing. De gemeente Veldhoven is een vrij ‘risicoluwe’ gemeente. Er zijn geen BRZO-bedrijven, er is geen spoor en er is nauwelijks water. Wel heeft de gemeente Veldhoven aandacht voor veiligheid. Dat komt ook tot uitdrukking in de kosten voor risicobeheersing. Als lokale verschillen in het regionaal risicoprofiel niet tot uitdrukking komen, zou dit ertoe kunnen leiden dat de kosten voor de gemeente Veldhoven gelijk blijven of stijgen, terwijl het kwaliteitsniveau lager wordt. 1.6.2 Nuchter omgaan met risico’s Om een goede afweging te kunnen maken van de maatgevende crisis- en incidenttypen, adviseren wij om eerst de risico’s in perspectief te brengen. In het voorlopig regionaal risicoprofiel worden eerst de uit te werken crisistypen en incidenttypen gekozen en daarna worden deze in een risicodiagram geplaatst. Het lijkt logischer om alle crisis- en incidenttypen in een risicodiagram te plaatsen en daar de keuze en de prioriteitstelling van uit te werken scenario’s op te baseren. Het aantal doden dat statistisch gezien in onze regio vallen door verschillende crisistypen is daarvoor een mogelijk hulpmiddel. Daarbij moeten ook kleinere incidenten zoals branden in woningen of verkeersongevallen niet vergeten worden.
17
1.6.3 Risico’s; niet alleen een objectief rekensommetje Risico’s zijn deels objectief te bepalen. Dit geldt vooral voor risico’s die bekend zijn (er zijn statistische gegevens over bekend) en met een relatief geringe omvang. Voor risico’s waarvan de effecten en de kans dat het incident daadwerkelijk optreedt minder bekend zijn, speelt risicobeleving een belangrijke rol in de risicobeoordeling door leken (onze burgers). In die gevallen is een minder cijfermatige benadering een effectievere manier van risicobenadering. Het rapport ‘Nuchter omgaan met risico’s’ van RIVM geeft hiervoor goede handvatten. Het is van belang vast te stellen welke rol de Veiligheidsregio heeft in het inspelen op risicobeleving van de lokale bevolking en welke rol de gemeente zelf op zich moet/kan nemen. 1.6.4 Risico inventarisatie: risico ontvangers en risicoveroorzakers In het voorlopig regionaal risicoprofiel wordt vooral aandacht besteed aan risicobronnen (risicoveroorzakers). Het is goed om daarnaast de risico ontvangers in beeld te brengen. Juist de relatie tussen beiden bepaalt immers het risico. Het is dan ook van belang om de factoren die het risico kunnen versterken mee te nemen. 1.6.5 Onderbouwing van keuzes De keuzes voor uit te werken scenario’s en voor het al dan niet opnemen van crisistypen en incidenttypen zijn in het regionaal risicoprofiel onvoldoende onderbouwd. Voor de Gemeente Veldhoven is het onduidelijk waarom de crisistypen ‘Aardbeving’, ‘Instortingen in grote gebouwen en kunstwerken’, ‘Verstoring Afvalverwerking’, ‘Verstoring Voedselvoorziening’ en de incidenttypen ‘incident waterrecreatie en pleziervaart’ en ‘Incident Wegverkeer’ (Crisistype Verkeersincidenten op land) niet zijn opgenomen in het voorlopig regionaal risicobeeld. Hiervoor dient ten minste een onderbouwing opgenomen te worden. Voor Veldhoven zijn het crisistype ‘Instortingen in grote gebouwen en kunstwerken’, en de incidenttypen ‘incident waterrecreatie en pleziervaart’ en ‘Incident Wegverkeer’ (Crisistype Verkeersincidenten op land) zeker relevant. Voor de eerste twee omdat de kans dat deze optreden reëel is en Veldhoven voor de bestrijding grotendeels afhankelijk is van regionale bijstand. Voor de laatste omdat dit incidenttype jaarlijks in Veldhoven enkele tientallen keren voorkomt. 1.6.6 Crisistype Branden in kwetsbare objecten Het verdient aanbeveling het incidenttype ‘Brand in een gebouw’ op te nemen. Daarmee wordt voldaan aan de voorwaarde dat het risicoprofiel, behalve op crisissituaties, ook moet ingaan op kleinere incidenten die bepalend zijn voor het risico. Mocht dit advies niet worden overgenomen, dan adviseren wij in ieder geval het crisistype Brand in een gebouw met cultuurhistorische waarde op te nemen. Aangezien cultuurhistorische waarde geen criterium is in de standaard incidenttypen uit de handleiding regionaal risicoprofiel, vrezen wij dat deze risico ontvangers anders uit beeld verdwijnen. 1.6.7 Crisistype Kernincidenten Regionaal benoemd als categorie A, in Veldhoven aanwezig als categorie B. In het voorlopig regionaal risicobeeld staat dat voor de contour voor de onderzoeksreactor in Mol en de productie van kernbrandstof te Dessel een straal van 20 km wordt gehanteerd. Veldhoven valt niet binnen die straal. Het is overigens niet duidelijk of dit een effectafstand is. In de concept handleiding regionaal risicoprofiel staat voor BrabantZuidoost geen categorie A object benoemd. Wel worden categorie B objecten benoemd. Onder categorie B objecten vallen o.a. militaire objecten. Het effectgebied van vliegbasis Eindhoven valt deels over Veldhoven. Dit is ook op de risicokaart aangegeven.
18
