Bouwstenen voor een ICT-beleid op school Luk Vanlanduyt Projectmedewerker
–
ICT-competenties voor lerarenopleiders – AUGent Projectmedewerker
–
EduBIT vzw – platform voor ICT-coördinatoren en directies omtrent ICT op school
Spreken over ICT op school en ICT- competenties van leraren en lerarenopleiders verondersteld een framework. Dergelijke modellen en frameworks zijn belangrijk om evenwichtig na te denken over ICT in het onderwijs en niet alleen de rol van de ICTcoördinator en zijn goed functioneren te bepalen maar ook het hele kader van waaruit gedacht kan worden.
Inhoud Bouwstenen voor een ICT-beleid op school ................................................................... 1 Toelichting model .................................................................................................. 3 Didactisch & pedagogisch handelen als kern .............................................................. 3 Deskundigheid – infrastructuur – leerlijn als cirkelsectoren .......................................... 3 De dragende schil is de hele schoolcontext en de thuiscontext ..................................... 4 Visie en leiderschap ............................................................................................... 4
© EduBIT 2011
Toelichting model Het model moet men bekijken als een cirkel die op de grond van een podium ligt. Dit is de werkvloer. De werkvloer op school rond ICT bevat in de kern het didactisch en pedagogisch handelen en is geflankeerd door deskundigheid (ICT-competenties van leerkrachten en de ICT-coördinator),
de
infrastructuur
en
de
leerlijn).
De
schoolcontext
betreft
de
schoolorganisatie, cultuur en bijv. de beschikbare budgetten. Boven dit alles is er de schoolvisie (algemene visie en ICT-visie) en het leiderschap.
Didactisch & pedagogisch handelen als kern De “core business” van het schoolgebeuren is het didactisch en pedagogisch handelen. Als er ICT op school is, is dit niet alleen omdat dit het secretariaatswerk verbetert, maar ook omdat het moet vanuit didactisch & pedagogisch oogpunt. Een goed ICT-beleid houdt in dat ICT ingezet wordt als het de kernactiviteit versterkt.
Als door ICT in te zetten men meer motiverend onderwijs kan aanbieden (leefwereld– en leerlinggericht) dan is dit een te rechtvaardigen keuze. Of dit een evenwichtige keuze is te midden van andere dringende benodigdheden, is een andere zaak.
Deskundigheid – infrastructuur – leerlijn als cirkelsectoren Als men vanuit een didactisch doel een bepaald ICT-element wil realiseren, dan raakt dit meteen andere cirkelsectoren: de leerlijn, de deskundigheid en infrastructuur moeten afgestemd worden. Het is een balanceren om die cirkelsectoren goed in elkaar te laten werken.
Tablets in een klas duwen zonder opleiding voor leerkrachten is uit den boze. En in welke mate is het beheer ervan nog haalbaar (is de infrastructuur effectief hierop voorzien?).
De leerlijn heeft vooral te maken met de ICT-eindtermen. Terecht wordt gepleit voor een ICT-integratie, maar integratie kan ook ertoe leiden dat leerlingen nergens de typische ICTvaardigheden (zoals veilig ICT, duurzaam ICT gebruiken en communiceren met ICT, zoeken op Internet) expliciet en goed ingeoefend krijgen. ICT leerlijnen lijken onontbeerlijk om goed met ICT te kunnen werken op school. Ook in de eerste graad is een dergelijke leerlijn nuttig omdat er specifieke ICT-eindtermen zijn voor die graad en reflecteren over het ICT-gebruik en het adequaat gebruik van ICT een belangrijke vaardigheid zijn voor later.
De leerlijn heeft een onmiddellijk effect op de infrastructuur: kiest de klas voor een
computerklas, of gaat men eerder voor een aantal computers per klas? Er is ook een effect op de deskundigheid: wordt e-safety gegeven door elke leraar of is het een item dat vooral door één leraar in een specifiek thema wordt behandeld. Voor de ICT-coördinator niet onbelangrijk omdat hij bijvoorbeeld dan juist die leerkracht op bepaalde domeinen moet ondersteunen. En wat als de school beslist om in het 5de leerjaar de volle kaart te trekken van creatief met ICT te gaan werken en bij voorkeur tablets wil?
De dragende schil is de hele schoolcontext en de thuiscontext Een school waar innovatie en samen denken en overleg centraal staan creëert een eigen sfeer waar verandering (proberen, en soms eens lukken maar evengoed falen) mogelijk is. Budget is een ernstig probleem: ICT evolueert zo snel dat het budgettair geen eenvoudige klus is.
Veel scholen klagen terecht over de middelen die men krijgt voor een ICT-werking. Een basisschool van 200 leerlingen krijgt nauwelijks twee Euro per leerling voor ICT! Uiteraard moeten scholen uit andere bronnen middelen halen, maar dit is geen sinecure. Een verouderde infrastructuur vraagt meer manuren onderhoud, tenzij de ICT-coördinator vertrouwd is met nieuwe technieken, thin clients, VDI enzoverder.
Visie en leiderschap Belangrijk is dat men het didactisch & pedagogisch handelen ook afstemt op de algemene visie. Kiezen voor duurzaamheid op school heeft bijvoorbeeld ook consequenties op ICT-vlak.
Digitale schoolborden binnen halen kan alleen maar als er vanuit didactisch oogpunt ook een meerwaarde is én dit samenloopt met onderwijskundige visie. Digitale schoolborden horen minder in een school waar samenwerkend leren voorop staat omdat digitale schoolborden net vooral “kennis overdracht” stimuleren, tenzij de leerkrachten zeer goed vertrouwd
worden
gemaakt
met
de
mogelijkheden
van
het
digitale
bord
als
samenwerkingstool.
Is er wel een schoolvisie omtrent ICT nodig? Neen. Maar dat betekent dat er geen eenduidig licht zal vallen op de cirkelsectoren en er geen eenheid is in het geheel: er is bijvoorbeeld wel
deskundigheid, maar geen gepaste infrastructuur waardoor frustraties ontstaan en het ICTbeleid onevenwichtig is. En de leerlingen krijgen overal wel iets over ICT, maar het is niet goed afgestemd.
