God schiep de mens als zijn evenbeeld, als evenbeeld van God schiep hij hem, mannelijk en vrouwelijk schiep hij de mensen. (Gen. 1:27)
Polariteiten managen
24 mei 2012
1
Eigenschappen horend bij:
Eddy de Pender
DOEN
Coach & Mediatior: www.depender.org Netwerk Vredestichters: www.vredestichters.nl
\?
vredesticht ers eddy de Pender 06 - 10 91,2623
Hulp bij
omgaan met conflicten in gemeenten en
ZIJN
- initiëren - organiseren - analyseren - structureren - definiëren - grenzen stellen - construeren/bouwen
- luisteren - aanwezig - ontvangen - koesteren - intuïtief weten - aanvoelen - waarnemen
ch ri ste I ij ke o r g a n i satie s
ed
dy@vredestichters.
n
I
wwwvredestichters.nl
2
Programma 1. Polariteiten in je eigen leven
10.45 - 12.15
Doen
2. Polariteiten in de gemeente 3. Leiding geven aan polariteiten
en
Zijn
13.15 - 14.30
3
Gezond Waarde = positieve gevolgen van focus op de linker pool
Polariteiten in je eigen leven
Waarde = positieve gevolgen van focus op de rechter pool
Doen
Zijn
Angst = negatieve gevolgen van Angst = negatieve gevolgen van negeren de rechter pool negeren van de linker pool
Ongezond
4
Gezond lichaam loslaten man ontvangen geven denken controle argwaan verbondenheid actie zijn
geest vasthouden vrouw initiëren ontvangen voelen overgave argwaan eigenheid rust doen 5
Acties ter versterking 1. 2. 3. 4. 5.
Vroege waarschuwing 1. 2. 3. 4. 5.
Waarden
Waarden
Doen
Zijn
Angsten
Angsten
Ongezond
Acties ter versterking 1. 2. 3. 4. 5.
Vroege waarschuwing 1. 2. 3. 4. 5.
teveel van het goede
Kernkwaliteit
Valkuil
positief tegenovergestelde
positief tegenovergestelde
Allergie
Polariteiten in de gemeente
Uitdaging teveel van het goede
16
Polariteiten zorgen voor een natuurlijke spanning Doen
Burn-out
Al jarenlang wordt er bij ons in de vijfde maand getreurd en gevast. Is het werkelijk nodig dat we dat blijven doen? Zach 7:3 De mens is meer dan een verstandelijk wezen. Dood
Emoties spelen een hele belangrijke rol.
Zijn
17
Dit zei God, de HEER, de Heilige van Israël: ‘In rust en inkeer ligt jullie redding, in geduld en vertrouwen ligt jullie kracht.’ Maar jullie wilden niet.
De HEER zei tegen Abram: ‘Trek weg uit je land, verlaat je familie, verlaat ook je naaste verwanten, en ga naar het land dat ik je zal wijzen.
De gemeente als emotioneel systeem Jes. 30:15
1. Wat één lid beroert, heeft invloed op ieder lid in de gemeente.
Gen. 12:1
2. Gemeenteleden zijn bereid om iets van hun ’zelf’ op te geven om het aspect van samenzijn niet te verstoren. Boek: Werken aan een gezonde gemeente Ronald Richardson 18
Gezond Acties ter versterking 1. 2. 3. 4. 5.
Vroege waarschuwing 1. 2. 3. 4. 5.
Waarden
Waarden
Doen
Zijn
Angsten
Angsten
Ongezond
Acties ter versterking 1. 2. 3. 4. 5.
Vroege waarschuwing 1. 2. 3. 4. 5.
Zoals ons ene lichaam vele delen heeft en die delen niet allemaal dezelfde functie hebben, zo zijn we samen één lichaam in Christus en zijn we, ieder apart, elkaars lichaamsdelen. (Rom. 12: 4-5) Leg daarom de leugen af en spreek de waarheid tegen elkaar, want wij zijn elkaars ledematen. (Ef. 4:25) Spreek geen kwaad van elkaar, broeders en zusters. Wie kwaadspreekt van een ander of een ander veroordeelt, spreekt kwaad van de wet en veroordeelt de wet. (Jak. 4:11) 19
Vragen 1. Is je natuurlijke neiging tot DOEN of tot ZIJN? 2. Wat is de kwaliteit van de eigenschap die niet je natuurlijke neiging is? 3. Wat zijn signalen als je teveel doordraaft in je natuurlijke neiging of de tegenpool verwaarloost? 4. Wat acties kun je ondernemen om je tegenpool te versterken? 5. Welke kleine stap zou je komende week kunnen nemen? met buurman/buurvrouw
Ieder mens heeft 2 basisbehoeften: - verbondenheid - eigenheid God, de HEER, dacht: Het is niet goed dat de mens alleen is Gen 2:18
U was het die mijn nieren vormde, die mij weefde in de buik van mijn moeder. Ik loof u voor het ontzaglijke wonder van mijn bestaan, wonderbaarlijk is wat u gemaakt hebt. Ik weet het, tot in het diepst van mijn ziel. Psalm 139:13-14
Verbondenheid
Kwalitieit
Valkuil
- ergens thuishoren - gezamenlijke doelen - herkenning bij de ander - samen genieten - stimulans van anderen - eenheid ervaren - zorgen voor elkaar - liefde ervaren
- kan verstikkend zijn - groepsdwang - jezelf kwijtraken - geen zelfstandig denken - anderen buiten sluiten
Eigenheid
Kwaliteit - zelfstandigheid - avontuur - nieuwe ontdekkingen - verantwoordelijkheid - unieke bijdrage - vernieuwen - oplossingen vinden
Chronische spanning is herkenbaar aan: - ontkennen van problemen - oversimplificeren - ontwijken - verlamming - zondebok zoeken - niet aanpakken van disfunctioneel gedrag Spanning die niet goed is verwerkt, blijft actief in het systeem en zal een uitweg zoeken.
Spanning tussen polariteiten is altijd gekleurd door emoties. Valkuil
- geïsoleerd - afstandelijk - narcistisch - egoïstisch
Belangrijk is dus niet alleen de polariteiten managen, maar ook de emoties.
27
Deze twee krachten staan op gespannen voet met elkaar.
Managen Polariteiten 1. Traditie en vernieuwing 2. Geestelijke ontwikkeling en organisatorische ontwikkeling 3. Geestelijke Leiderschap en Zakelijk Leiderschap
Behoefte om verbonden te zijn
4. Sterk Leiderschap Leken en Sterk Leiderschap Beroepskrachten
Spanning Angst Anxiety
5. Opbouw eigen gemeenten en Gerichtheid naar buiten 6. Accepteren en Verlangen naar Verandering 7. Lage drempel voor discipelschap en Hoge drempel voor discipelschap 8. Roeping en Plicht
Behoefte om een individu te zijn
Spanning/stress - acuut - chronisch Acuut: gekoppeld aan een concrete situatie en van korte duur. Chronisch: ‣ onopgeloste acute stress ‣ een voortdurende onbestemde staat van stress, die door kleine oorzaken zich groot kan voordoen.
Kenmerken van chronische stress: - willen dat de ander verandert - snel gekwetst zijn - zichzelf als slachtoffer zien - zwart/wit denken - beschuldigen en bekritiseren anderen - neiging tot wraak nemen - actief op zoek naar helpers/redders - roddelen - weglopen, vluchten, emotionele afstand
Gezond Acties ter versterking 1. 2. 3. 4. 5.
Waarden
Traditie
Angsten Vroege waarschuwing 1. 2. 3. 4. 5.
Waarden
Acties ter versterking 1. 2. 3. 4. 5.
Vernieuwing
Angsten
Ongezond
Vroege waarschuwing 1. 2. 3. 4. 5.
Opdracht
Twee krachten staan met elkaar op gespannen voet. - behoefte om verbonden te zijn - behoefte om eigen te zijn
1. Kies de polariteit uit die je momenteel het meest bezig houdt. 2. Maak groepjes met dezelde polariteiten 3. Vul het schema in. - waarden - angsten - acties ter versterking - vroege waarschuwingen
Eigen
Verbonden
Emotionele samensmelting
Emotionele afstand Extremen
Managen Polariteiten
Rollen bij ongezond evenwicht
1. Traditie en vernieuwing 2. Geestelijke ontwikkeling en organisatorische ontwikkeling
Dwingeland, Verleider
Rebel
3. Geestelijke Leiderschap en Zakelijk Leiderschap 4. Sterk Leiderschap Leken en Sterk Leiderschap Beroepskrachten
Eigen
Verbonden
5. Opbouw eigen gemeenten en Gerichtheid naar buiten 6. Accepteren en Verlangen naar Verandering 7. Lage drempel voor discipelschap en Hoge drempel voor discipelschap
Onderdanig
Ontloper
8. Roeping en Plicht
Als je de polariteit in gedachten neemt die je net hebt onderzocht:
Groepjes van 3 à 4 Leiderschap
-
Zie je mensen (in de raad) die één van de 5 rollen op zich neemt? Naar welke rol gaat je sympathie naar uit? Van welke rol heb je de neiging om je te distantiëren?
33
Leiderschap
bewust omgaan met de twee krachten - eigenheid - verbondenheid
Je kunt het niet iedereen naar de zin maken. De verhouding is zoek tussen degene die de verantwoordelijkheid draagt en het koor van commentatoren in de samenleving dat die verantwoordelijkheid niet heeft en kan prijsschieten. Marjolijn Februari
NRC - 4 juni 2010
uitgaan van eigen ideeën en handelen op basis van eigen overtuigingen (Ik-positie)
en
in verbinding blijven met de ander (op gepaste afstand)
34
Leiderschap
Leiderschap betekent onder andere:
We hebben leiders nodig die „de angst voor het volk” weerstaan. René Cuperus
NRC - 4 juni 2010
het ‘managen’ van de twee krachten - eigenheid - verbondenheid en
Moed is de bereidheid de confrontatie met lichamelijke pijn, tegenslag en levensbedreiging, onzekerheid, angst en intimidatie aan te gaan en te doorstaan. Wikepedia
het evenwichtig omgaan met: - denken - voelen
non-anxious presence (ontspannen aanwezigheid) 35
40
Niet reageren
Non-anxious presence
‣ Eigen reactiviteit hanteren ‣ Gegrond in doorleefde overtuigingen ‣ Verbonden met anderen ‣ Gezamenlijk werken aan ontwikkeling
-
Ontkennen
-
Onderdrukken
-
Rationaliseren
-
Projecteren
41
Belang beheersen eigen reactiviteit
Vind je dat niet vervelend?
‣
Ontkennen Nee hoor, ik zie het probleem niet!
‣
Onderdrukken Nee hoor, een christen (voorganger) hoort daar boven te staan.
‣
Rationaliseren Nee hoor, ik snap dat het met de beste bedoelingen is gezegd.
‣
Projecteren Nee hoor, het is veel vervelender voor....!
Gegrond in doorleefde overtuigingen
Reageren vanuit de non-anxious presence of vanuit de vrede van God Pseudo-zelf
Pseudo-zelf: onvolwassen, automatische, gedachtenloze reactiviteit; ‘eigen’ overtuigingen die zijn overgenomen
‣ Basis-zelf
Basis-zelf: reacties op basis voor doorleefde overtuigingen; dit is wie en wat ik ben en wat ik wel en niet doe.
‣ ‣ ‣ ‣ ‣
Standpunten kunnen innemen en besluiten nemen op basis van ‘onvolledige’ informatie Kunnen leven met de pijn van anderen In staat om in de situatie aanwezig te zijn zonder de spanning van anderen over te nemen Focussen op kracht ipv zwakte Niet bezwijken voor de druk van de snelle oplossing (quick-fix) Zicht houden op eigen verantwoordelijkheid: niet meer en niet minder
43
48
Als leider krijg je veel voor je kiezen wat niets met jou te maken heeft! - hoe ga je daarmee om? actie A
B
reactie
Kwetsuur
Verkeerde reacties: - Overreageren - Niet reageren
Overreageren De actie (van de ander) is niet in verhouding tot wat er gebeurd is. Je weet dan, dat er irritatie/frustratie vanuit het verleden meekomt. Overreageren is dat je reageert op de uit de hand gelopen emotie van de ander.
1 Ik doe een beroep op de oudsten onder u. Als uw mede-oudste en als ooggetuige van Christus’ lijden, en omdat ik evenals u zal delen in de luister die binnenkort zal worden geopenbaard, vraag ik u: 2 Hoed Gods kudde waarvoor u de verantwoordelijkheid hebt, houd goed toezicht – niet gedwongen maar vrijwillig, zoals God dat wil, en niet om er zelf beter van te worden maar met belangeloze toewijding. 3 Stel u niet heerszuchtig op tegenover de kudde die aan u is toevertrouwd, maar geef het goede voorbeeld. 4 Dan zult u wanneer de hoogste herder verschijnt de krans van de luister ontvangen, die nooit verwelkt. 5 En u, jongeren, moet van uw kant het gezag van de oudsten erkennen. Overigens, in de omgang met elkaar moet ieder van u altijd de minste willen zijn, want God keert zich tegen hoogmoedigen, maar aan nederigen schenkt hij zijn genade.
1 Petrus 5:1-11
49
6 Onderwerp u dus nederig aan Gods hoge gezag, dan zal hij u op de bestemde tijd een eervolle plaats geven. 7 U mag uw zorgen op hem afwentelen, want u ligt hem na aan het hart. 8 Wees waakzaam, wees op uw hoede, want uw vijand, de duivel, zwerft rond als een brullende leeuw, op zoek naar een prooi. 9 Stel u tegen hem teweer, gesterkt door uw geloof, in het besef dat uw broeders en zusters, waar ook ter wereld, onder hetzelfde leed gebukt gaan. 10 Maar al moet u nog korte tijd lijden, God, de bron van alle genade, heeft u geroepen om in Christus Jezus deel te krijgen aan zijn eeuwige luister. God zal u sterk en krachtig maken, zodat u staande zult blijven en niet meer zult wankelen. 11 Hem komt de macht toe, voor eeuwig. Amen.
1 Petrus 5:1-11 50